Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 407 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

u 219.

Krak*» 21 W rseśnia - Sobota

Dhb/iwk wyohodii cod*io( rano wyj%wa»y poniad*uiki i dni BMtąpnfąsw po

awiyt*ob.

;)odat*a »

’HO**T *ychodii i oatatnt» dn’a» Każdego «ieaiąoa.

’P --,fi»t» juDionra sO*»a"

w Państwie Aastr}Msśia» (poc*s%)

rocznie

................... *ja. 14

Rob 1859.

joasńii i *

p Slrc«B«s.

nr»rt*dnie

»i»oifC*n^

eia. 30

* een. 9S

p ó ł r o c z n ie .....................

k w a r ta l n ie .....................

miesięcznie ......

Pk*kdpi»t» h» DEmmnK ,O«»s* « Dodatkihh

» Krakows*

I to Państwie shatrfaekwm ^poe«t%)

rjaani«.................................... «J». 30 | roo*nia

........................ »Ix Sa

piiroc* n ie..................................... .

18 I półroczma.......................................

S*»rUlni« . .

, 8 | k w a rta ln ie ............................

sę

Na a»a» ,D odatek* prennioarowad nie Można.

CZAS

PnyjM«J% «9 do a*M»oaenia w InMrataeh.

Mtoaom, o d h tt, owi»DOwa«u, « K » ra m » wmlkicgo rodiaja, ty«a%M*tf

m o « p h , handln, rolnictwa, ly*cda*y, bwpna, dMertaw itp. aa opłaty

Od wiema drobnego «a jednoraaowe nmie»»c*enie po 7 centów, «a na(t(pna po e*/»,

Do kaśdegc in*«raw aał%cM)W byś winno SO »««tów na opłata «taplow* *a

kaidorasow^^Mie»ca«nitt.

Li*t t i *ieniędijai pranuMeracyjn*M1 i In *eratow eM l prae*ylano byś winny’, frank*

do Bióra Ektpedycyi ,Oaa»n*.

L i*tt reklaMaey)n* ai*opi*oaftowanr ni*nlag»iS traakowani*

Li*t t niafrankowaae nie pny}mpta d t—

K T Numer pojedyuozy dzis-mika kosztuje 10 oentów..

OGŁOSZENIE PRZEDPŁATY

n*kwartałIV t.j. na Październik, Listopad

i Grudzień 1859,

na sam dziennik ,,Czas*4

kwartalnie w miejscu: 5 zł. aust. pocztą: 6 zł. aust.

na Dziennik Czas wraz z Dodatkiem mie

sięcznym :

kwartalnie w miejscu: 8 zł. aust. pocztą: 9 zł. aust.

Uprasza się o wczesne nadsyłanie przedpłaty,

w razie bowiem spóźnienia Expedycya nie ręczy

za dopełnienie num erów poprzednich.

Dodatek Z lat upłynionych jest do nabycia

ii Expedycyi Czasupo cenie złr. 12 za rok jeden

tj. za 12 zeszytów miesięcznych.

Kraków 23 września

W historyi dziennikarstwa europejskiego

żadna może kampania ciekawszej kiedyś nie

zajmie stronnicy, jak stoczona teraz przez

dziennikarstwo francuskie w sprawie wolno

ści. Niewypowiedzianie ciekaw§ zaiste było

rzecz§ widzieć dziennikarstwo broni§ce swej

wolności wtedy, gdy zostaje pod ustaw§

która mu tej wolności nie daje. Dziennikar

stwo francuskie zł ożyło dowody wysokiego

taktu politycznego, wytrawności , dojrzałości,

pomijaj§c już zręczność i talent. Zdawaliś

my sprawę z jego obrotów, to jest braliśmy

odział w kampanii, o ile nam wypadało i

wolno było. J e s t bowiem w dziennikarstwie,

a inaczej być nie m oże, pewna niezaprze

czona solidarność, tak iż gdziekolwiek w świę

cie toczy się w tej sprawie walka, będzie

ona zawsze w pewnej mierze dla każdego

dziennika pro domo sua. T o co się działo

we Francyi, nie było obojętnćm dla dzien

ników innych krajów, wszystkie też dawały

tu oznaki życia i współczuCii.

Po ogłoszeniu amnestyi tak ogólnej i wspa-*

niałej przez Cesarza Francuzów, nic dzi

wnego, że zdaw ało się dziennikom francus

kim, iż rz§d nie zatrzyma się w połowie

drogi, że wróciwszy prawa ludziom, wróci

je i dziennikom. Dziennikarstwo francuskie

nie z§dało bynajmniej wolności bezwzględnej,

nież§dało przepisów mniej surowych, owszem

zgadzało się na najściślejsze określenie prze

kroczeń prawa drukowego i na najsurowsze

kary za przewinienia, przekroczenia lub prze

stępstwa. Z§dało tylko amnestyi, to jest

zniesienia stanu wyj§tkowego na niem ci§

ż§cego, wył§czaj§cego je z pod prawa o

gólnego jakiem u podlega każde postępowanie

przeciwprawne we Francyi, słowem, z§dało

uwolnić się z pod administracyi a podlegać

zwyczajnym trybunałom. T e życzenia i na

dzieje przebijały się od miesi§ca po dzien

nikach w każdej okoliczności i przy każdej

*posobności. R z§d m ilc zał, zostawiaj§c wolne

pole bardzo śmiałym nawet rozumowaniom.

Dopiero przed kilku dniami ukazał się zna

komity bardzo artykuł w Debatach, który

przedstawił cał§ diagnozę tego co nazywał

,,chorób§ milczenia4*. N a tę chorobę choro

wała zdaniem jego Francya a lekarzem był

tylko Cesarz. Wyczytaliśmy w tym artykule

wiele rzeczy, które nas utwierdziły w zda

niu objawionem przez nas w Dodatku do

Czasu w artykule ,,W alka z opini§".

baty wykazały cał§ trudność jak§ Cesarz

napotkał z powodu wojny włoskiej i pokoju

w Villafranca, właśnie dla tego że choroba

milczenia tak się głęboko była zakorzeniła.

Nota Monitora o ksi§żętach włoskich była

dowodem, że rz§d bez dyskusyi obejść się

nie może, bo Monitor w tej nocie sam so

bie czynił zarzuty jakich mu nikt czynić nie

śmiał. ,,Bylibyśmy bronili traktatu w Villafran

ca, p isały Debaty, gdyby wolno było komu in

nemu wyst§pić z zarzutam i, ale przyzwoitość

a nawet sumienność nakazuje milczeć tam,

gdzie ganić nie wolnow. Z reszt§ powtarzały

Debaty znane axiom a, iż rz§d opierać się

może na tem tylko co się nie płaszczy.

Po tym artykule, a zwłaszcza po odpowie

dzi jak§ on wywołał w la Presse, można

było być pewnym, że Monitor przemówi.

Przemówił też zaraz nazajutrz znan§ not§,

a minister spraw wewnętrznych objaśnił j§

okólnikiem, który podajemy w właściwej ru

bryce. Niektóre dzienniki po st§piły sobie tak,

jak W łochy środkowe, które w nocie Mo

nitora ich się tycz§eej, widziały tylko za

pewnienie, że restau racya nie nast§pi sił§

oręża; podobnież one w nocie Monitora wi

działy tylko oświadczenie, że wolno dysku

tować akta rz§dowe. Zrobiły też tu i owdzie

uwagi nad not§ i okólnikiem, a zwłaszcza la

Presse. Lecz pomimo tego i z noty i okól

nika widać, że rz§d francuski nie zmieni u -

stawy o dziennikarstwie. O to szło, reszta

zależy od usposobienia rz§du , od chwilo

wych okol czności, a wreszcie od osób. S§

sprawy, w których rz§d na dyskusyę po

zwoli, w innych nie. S § okoliczności w któ

rych potrzebuje pewnej agitacyi w opinii pu

blicznej, w innych jćj nie chce. S§ wreszcie o -

soby, którym niejedno przekroczeniem w dzien

niku zdawać się może, coby się innym nie

zdawało. Zgoła administracya jest w takiej

tolerowanej a nie uprawnionej dyskusyi z a

wsze stron§ i sędzi§. O to też s zło dziennikom

francuskim— a to w łaśnie pozostanie.

Skończyła się więc kampania, skończyła

się tak jak się kończ§ wszystkie teraz kam

panie; nierozstrzygnęła sporu, nie usunęła

kwestyi, owszem powiedzieć m ożna, że j§

zawikłała, bo Monitor oświadczył, że rz§d

pozwala rozbierać czyny swe, czego dawniej

nie było wolno. Ale nie dziw, wojna była

lokalizowali§ przez ustawę o dziennikarstwie,

która nigdy nie pozwoliła diiennikom wypo

wiedzieć wszystkiego i użyć całej swćj si

ły. Dodajmy tylko, że Debaty odegrały

w tej kampanii rolę armat gwintowych, które

sw§ doniosłości§ zmusiły do pewnej de

cyzyi na jedn§ lub drug§ stronę.

IŁorespomif«Ytey*Oza««.

Paryi 19 września.

Niesprawdziły się wmawiania korespondentów

Independanee w rząd, ie ehre zmienić dekret z d.

17 lutego 1852 o prasie. Monitor ostro temu za

przeczył , rzekł, ie prasa francuska jest dostate

cznie wobją, i ie rząd nie ohce słuiyć partyom,

myślącym o jego podkopaniu. Wytłómaczył to

jeszcze lepiój okólnik ministra spraw wewnętrznych

do prefektów . W tym okólniku minister zapow ie

dział, ie dekret z dnia 17 lutego 1852 nie jest

chwilowym środkiem, lecz stałćm prawćm. Debaty

z milkły na to. Presse i Siócle przeciwnie zbijają

artykuł Monitora i okólnik miaLtaryalny. D ekret

0 prasie nie zostanie zmieniony, rząd działając na

zewnątrz, choe mieć energiczną broń w swóm

ręku i być pewnym wnętrza Franoyi, ale toleran

cya będzie większa, bo sytnaoya wewnętrzna wi

docznie się polepszyła .

Niesprawdziło się takie drugie podanie !ndi

pendance, według którój Cesarz miał mieć zamiar

posłania do Chin 10,000 ludzi, !ndćpendance mó

wi dziś o posłaniu tylko 5000. Cesarz pośle do

Chin dosyć ludzi na pomszczenie poraiki i obelgi,

ale nie da się zbyt zaciągnąć w to wojnę, bo wie,

że ona do niozego ważnego nie doprowadzi. A n

glia chciałaby, aby Francya dała wojsko, a ona

s*me okręty. Cesarz podobnój propozyoyi nie

przyjmie. Nie zdaje się ulegać wątpliwości, ie

w Chinach bawi jenerał Murawiew, gubern.tor

prowincyi Amur. P . Kleczkowski odebrał od hr.

Walewskiego rozkaz nie oddalania się z Paryża.

Panuje przekonanie, ie za działanie z Anglią

w Chinach, Cesarz wymoże korzyści w sprawie

włoskiój, i ie ukończy może tę sprawę sam z Au

stryą. Sprawa ta nie tak prędko jednak się ukoń

o*y. A mbasador holenderski sprawuje ciągle in

teresa ambasady austryackiój i mów/, ie je spra

wować będzie jeszcze z miesiąc. Ks. Metternich

nie obejmie ambasady aż po zupełnóm ułożeniu

traktatów. Książe ten wróoił wczoraj do Paryża

1 miał konferencye z hr. Walewskim. Miał przy

wieść z Wiednia dobrą odpowiedź. Hr. Walewski

jedzie jutro do Biarritz. Mówią znowu o przyby

ciu do Biarritz W . Ks. Konstantego. Hr. K?isie

lew udał się na kilka dni do Cesarzowój rosyj

skiój matki, bawiącój w Interlaken. Z powrotem

ma się udać do Petersburga na zapowiedziane u

roczystośoi. Zdania o kongresie są zawsze sprze

czne. Jedni, jak to doniosłem, twierdzą, i e Cesarz

ohce tylko kongresu dla sprawy włoskiój, że kon

gresu ogólnego sobie nie iyozy, w obawie natra

fienia na koalioyą. Inni przeoiwnie utrzym ają, ie

będzie kongres ogólny, paoyfikacyjny i i e p. de

la G ueronnióre pracuje nad broszurą, która ozna

ozy punkta obrt.d tego kongresu, uważanego pod

względem polityki europejskiój. Cokolwiek może

nastąpić, to jest pewna, ie kongres nie zbierze się

tak prędko i ie Anstrya i Franoya poprzestaną

jak na dziś na traktacie, który oznaczy tylko nie

z będne punkta pokoju.

Chociaż najpoważniejszy z dzienników półurzę

dowych, ConsUtutionnrl, pisze w edług okoucznośoi

i danego sobie tematu. Dawnićj skłaniał się pra

wie do złączenia książąt włosiach z Piemontem,

a dziś przemawia za utrzymaniem myśli konfede

racyi włoskiój. To powinno posłużyć za dowód,

ie iade n tutejszy dziennik nie jest wiernym wy

razem myśli rządu, i ie tój myśli trzeba szukać

gdzieindzićj.

PP. Legouyó i Henryk Martin, przyjaciele

Włoch, ndali się do Piemontu, oa obchód który

będzie dany na pamiątkę Manina. P . Albert Blano

autor artykułów o de Maistre ogłoszonych w Re

vue des deux mondes, ma pisać broszurę przeoiw

oddziele niu Sabaudyi od Piemontu.

Wielki jest ścisk w Biarritz. M ałe to miaote

ozko dozna mośe losu angielskiego Brighton i

stanie się pięknym miastem. Wiele jest tam R o

syan. Cesarz i Cesarzowa przechadzają się swo

bodnie i często sami. Cesarz zrobił pierwszy wi

zytę królowi belgijskiemu i powiózł go potem do

Cesarzowój. Przyjął Cesarza u dołu schodów ksią

żę de Chimay a u góry król. Oblioze króla belgij

skiego miało być bardzo poważne przy spotkaniu

się.

Więźniowie polityocni i wygnańoy w raoają w oo

raz większćj liozbie. Na górze S. Michała siedzi

jednak jeszcze pięcia więźniów. Rozkaz wypusz

czenia ioh jeszoze nie nadszedł. Wiadomo, i e góra

S. Michała tworzy wyspę do którój moi aa dojść

piechotą kiedy morze opada. J e st to prześliozne

miejsoc. Więźniowie są trzymani w dawnym kla

sztorz e, pełnym bogactw pod względem sztoki,

choć jnż trochę zrujnowanym. Je st tam garnizon

60 Kołnierzy i ze 300 mieszkańców, liz%d dobrze

by zrobił, gdyby oddał zakonnikom klasztor,

gdyby przeniósł gdzieindzićj polityozne więzienie

i wróoił wyspie S. Michała dawny orok, który

ściągnąłby wielu turystów .

P. P onaard miał napisać nową tragedyą która

ma być grana w Odeonie.

Udałem się wozoraj statkiem parowym do Rouen.

Na oałćj tój przestrzeni Sekwan? widzi się nie

zliozoną liozbę majtków paryzkioh. Są to amato

rowie wody, rybołostwa, żeglugi i świeżego po

wietrza. Zdrowie i wesołość towarzyszą takim im

prowizowanym majtkom. Można powiedzieć że

żegluga na Sekwanie stała się namiętnością Pa

ryżan.

___________________

C. k. Prezydyum Riądn krajowego w Krakowie

nadało opróżnione posady nauczycielskie w głównój

szkole w Gorlicach, Alfredowi Kucińskiemu tym

czasowemu nauczycielowi szkoły trywialnój w Mo

ściskach i Alojzemu Skoczkowi nauczycielowi szko

ły trywialnój w Radkach.

GEĘŚĆLITF,MCKO-MTTSmm.

JESZCZE SŁOWO

o SZCZAWNIC?.

Chociaż od czasu, jak wody «^zawnickie we

szły w użycie, spostrzegli lekarze , « ^

tamecz

doój chorzy, szukający zdrowia u

nyoh, że takowe bardzo są skąpo; t° P

przedzenie, a poniekąd i interes w łasny dotąa p

itć m zaprzeczaniem odpierały zarzut, _czyni y

źródłom szczawnickim, że m ało wydają _wody.

Wszelako jak niemal wszystko na świeoie jes

względne; tak też obfitość i niedostateczność *dro

j5w szozawniokioh. Albowiem wBzystko to zale_ży

od ilości osób, używających wód właśnie nadmie

nionych. Kiady przed 20 lub 30 laty około 200-

300 chorych szukało w Szczawnicy ulgi w swyoh

cierpieniach-, wtedy zapewne źródła tamtejsze do

starczały dostatecznój ilośoi wody na zaspokojo

na ówczesnych potrzeb. A przecież już nawet

wówczas odzywały się sk*rgi, zapewne nieuzasa

dnione, i e wodę przeznaczoną do kąpieli, dla

brakn potrzebnej do tego ilośoi wody źródlanój,

G. k. Ministeryum skarbu zamianowało Karola

Philipp radzcę Izby obrachunkowćj we Lwowie,

!kontrolerem tamecznćj glównój kasy krajowćj.

—

C. k . Minister sprawiedliwości przeniósł Ko

mana Lewickiego tymczasowego adjonkta przy są

dzie obwodowym w Złoczowie, na własną jego pro

śbę w tym samym stopnia do sądu krajowego we

rozcieńczano wcdą dunajecką! Gdy jednak od lat

kilko, liczba chorych, wysyłanych do Sz zawnioy

doszła do 1000 głów i więcój; nio przeto dziwne

go, że źródła tamtejsze, aozkolwiek ioh liczba

zdwoiła się w latach ostatnioh, nastarczyó nie

mogą. W szakże możnaby zapobiedz słusznym za

żaleniom i nie mało biednych chorych uchronić

od przykrego zaw odu; gdyby lekarze, zwłaszcza

krakowscy, zastósować chcieli liozbę ohoryoh, wy

prawianych do Szozawnicy, do ilośoi wody, któ

rój tamtejsze zdroje dostarczyć mogą. K n tema

trzebaby wiedzieć, ile mniój więoój gośoi w pe

wnćj porze lata mieści się w Szozawnioy, tudzież

ile wody wydobywa się w oiągu doby z każdego

tamecznego źródła.

Otóż do tego oeln bardzośmy się zbliżyli w tym

roku. Czas bowiem doniósł nam zeszłego lata kil

ka razy o liczbie goszczących w Szozawnioy osób.

Żyozyóby tylko należało, żeby na przyszłość ta

kie wiadomości statystyczne Redak_oyi Czasu czę

śoiój nadsyłane bywały; np. oo tydzień, pooząwszy

od Igo lipoa, aż do końoa sierpnia. Dr. War

schauer zaś, lekarz zdrojowy w Szorawnioy, za

jął się zeszłego lata ścisłóm wymierzeniem ilośoi

wody, jżkiój trzy, dotąd najwięoćj używane źró

dła, to jest źródło Szczepana, źródło Józefy i źró

dło Magdaleny w pewnym ozaaie dostarczyć mo

gą; a wymiary te zasługują na tóm większą wia

rę, kiedy się odbywały pod kierunkiem W . JP.

Paw ła Kaozyńskiego, męża znanego ze swój nanki

i prawości.

Dowiedzieliśmy się tedy (zob. Ner 214 Czasu,

z dnia 18 września r. b .) że źródło Szczepana do

starcza na dobę 4290 kwart czyli kubków 17,160

kubków wody; źródło Józefy w tymże samym

czasie 667 kwart czyli kubków 2668; a źródło

Magdaleny 222 kwart czyli 900 kubków. Atoli

ilość ta, na pozór dosyć znaczna, zmaleje bardzo,

gdy zważymy, że ohorzy nie piją wód lekarskich

od świta do nocy, ale zwykle (z wyjątkiem wód

żelaznych) tylko w godzinach porannyoh, to je st

najwoześniój od godziny 5tćj, a najpóźnićj do go

dziny lOtćj. P rzeto z tego względu należałoby

taką tylko liozyó ilość wody, jaką źródła wzwyż

pomienione wydają w ciągu 5 godzin. A więo

tym sposobem mielibyśmy w osasie powyższym ze

źródła Szozepana 893V» kwart czyli knbków

3574; ze źródła Józefy 139 kwart albo 556 kub

ków; wreszcie ze źródła Magdaleny tylko 50

kwart czyli 200 kubków. Atoli w Szozawnioy nie

tylko pijają wody tameozne, ale nadto nie jeden

chory ma się w nioh kąpać. Do zapełnienia zaś

wanny zwyczajnój objętości, potrzeba 160 — 200

kwart ozyü 20 wi«der wody. Wpr«wd*ie nie wia

domo nam dotąd, ile wody przez dobę wypływa

ze źródła Szym onow ego, zasilającego łazienki

szczawniokie. Sądząo jednak z tego, śe chorzy,

mający się kąpać , zeszłego lata dosyć często

w tychże łazienkaoh doznawali zawodn; wnosić

można, łe i to źródło mnsi być skąpćm.

Jakkolwiek bądź, sam D r W arschauer przyznał,

że źródło M agdaleny cierpi niedostatek wody,

coby mojóm zdaniem i o źródle Józefy powie

dzieć można. Zresztą niepodobna było przeozyć

temu, oo już tysiączni świadkowie stwierdzili. T ru

dno jednak przystać na wnioski Dr. W arschauera,

aby zaradzić niedostatkowi wody w źródle M a

gdale ny.

I tak zaleoa on naprzód (we wzwyż powołanym

Nrce Czasu) »aby to źródło ocembrować kamieniem

i rozprzestrzenić otwór przypływowy."

Pierw sza

rada , dotycząca ocembrowania kamieniem wpra

wia nas w zadziwienie, że tego dotyohozas nie

zrobiono. Jeżeli zaś JP. Warschauer mniema, że

rozprzestrzenienie otworu przypływowego przy

sporzy wody; to się może myli. Powiadaj% .ż e

«próżnego i Salomon nie naleje;* a ja dodaję, że

jeżeli w jakiem naczyniu mało znajduje się wody,

to nie wypłynie jój więoój przez otwór przestro

ny, aniżeli przez qśoie ciasne. Gdyby źródło M a

gdaleny było obfite, to płynąo od wieków, było*

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction