Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 700 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 190.

Kraków, Sobota 21 Sierpnia 1 9 0 9 .

Rocznik ŁXII

tmcm

CMS

(Wydanie poranne)

Prenumeratę przyjmują:AdntimstraeyaUznauwKrakowieiurzędypocztowe. Miejscową pre

n u m e r a tą księg. S. a . Krzyżanowskiego, handle: St. Karhuśkiego, It. Kretschmera, Biuro dzień, !iopcasa

i Salom on ow ej, ijl. trafi:a. We Lwo.wie ,,Cza3" jest do nabycia w biurach dzień. A. Ciszewskiego, S. Sokołowskiego,

K. Buchstaba, na stacyach kolejowych w Tarnowie, Rzeszowie, Jaśle, Nowym Sączu na percnie w księgarni kole

jowej, tudzież na innych główniejszych stacyach a portyerśw kolejowych.

Ceny ogłoszeń : od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny no 10hal.: układ tabe

laryczny, cytrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 ha!., następny po 10 hal. fJadesłano i Nekrologia

od-mjejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy ra*z. Głosy publiczn ości po 2 kor.; wszel

k:o prywatne komunikaty po kronice i po dziale ekonomicznym i t. p. po 1 kor. od miejsca wiersza,

Ogłoszenia iprenumeratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A.Olszewskiego,

St.Sokołowsk’iego, K.Buchstaba; wJarosławiu Biuro,dzienników; w Podgórzu Poturalski; w Prze

myślu A. Tuszyński księgarnia,O. Ucszeles; w R zeszow ie M. Wf.intraub; w Stanisław ow ie Jasiel

ski ilip.; w Tarnowie Al. Kockach, 0. U:nit; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłącznie

p. W . Kac.zkowski, !t l’ite de Trevjsc; w W ied niu !!aasensteiu i Vogier, K. Mosse (także we wszyst,—

kich filiach): II. Srb:dels, M. Dukcs, E. Braun. ,l. Danneberg, II. Eriedl (tylko prenumeratę U. Gold

scłimidt ii(,’omp.): w Frankfurcie u. M. (i. L. Daube S.Comp., w Pradże czeskiej Fr. lloeorka.

Listy z piemądzmi i p r z e k a zy pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia przyjmuje Admini

stracya Czasu w Krakowie, łirkhiiiiac]ir nnopieczętowane uie podlegają opłacie pocztowej. Listów nie

opłaconych nie przyjmuje się. l!rkopisóm nadsyłanych nio zwraca się.

- W " Z i każdą zmianą adresu dopłaca sie 40 hal.

"TlStiJ

ADRES REDAKCYI: ui. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr 50.

Po Radzie ministrów.

W i e d e ń . (Tel. pryw.) Zeił donosi, że prezy

dent ministrów bar. Bienerth uda się do Ischlu,

aby w niedzielę stawić się na audyencyi n mo

narchy. Bar. Bienerth złoży sprawozdanie w dwóch

ważnych kwestycli, mianowicie w sprawie środo

wej uchwały !lady ministrów o niewykonal

ności planu finansowego Dra Bilińskie

go, oraz o projektach tyczących się niemiecko

czeskiej akcyi ugodowej i uruchomienia

sejmu czeskiego.

W i e d e ń . Fremderiblatt donosi, że wiadomość

podana przez kilka dzienników czeskich, jakoby

na ostatniej lladzie miuisteryalnej przyszło do nie

porozumienia między członkami gabinetu w spra

wie antyczeskich demonstracyj, jest zupełnie fał

szywa.

Nowe projekty finansowe.

W ie d e ń . (Tel. w!.) Wiener Allg. Zeitung

dowiaduje się, źe z powodu odrzucenia podwyż

szenia podatku od piwa rząd zmuszony jest ogląd

nąć się za innym podatkiem. Jak słychać, rząd

weźmie pod rozwagę podwyższenie podatku

od obrotów efektami. Przypuszczają, że na

stąpi nie tylko podwyższenie samego podatku, ale

także zmiana podstawy w wymierzaniu; mianowi

cie efekty mają być opodatkowane nie wedle cen

nominalnych, ale według efektywnej wartości.

W ied eń . (Tel. pryw.) N. fr. Presse zamiesz

cza szczegóły odnoszące się do nowego planu fi

nansowego. W pierwszym rzędzie ma być wpro

wadzony podatekodzapałek, połączony z pań

stwową kontrolą fabryk zapałek. W tym celu ko

nieczne są rokowania z Węgrami, jakie już wdro

żono, lecz jeszcze nie otrzymano odpowiedzi ze

strony Węgier. Według obliczenia przynieść ma

ten podatek od 12 do 20 milionów koron. W dru

gim rzędzie zamierzone jest podwyższenie

podatku osobisto-dochodowego w na j

wyższych klasach ze 6°/0 na 7%. Niektórzy są

za podwyższeniem cen tytoniu i sądzą,

że państwo w krótkiej drodze mogłoby to prze

prowadzić. Zaprowadzenie jednak rozmaitych mo

nopolów, przynajmniej w najbliższym czasie, ucho

dzi za wykluczoue.

dalszą dyskusyę w tej kwestyi, źe odpowiedź

grecka ostatecznie załatwi nieporozu

mień i e, tem bardziej, że z usunięciem greckiej

chorągwi w Kanei ustaje wszelki powód do dal

szych kroków przeciw Grecyi.

Nota mocarstw opiekuńczych.

Kons)tantynopol. (B. kor.) Słychać, że zbio

rowa nota mocarstw opiekuńczych przestrzega

Turcy§ i Grecyę przed zbrojnym kon

fliktem, który musi być niekorzystnym dla pań

stwa prowokującego.

Wyjazd eskadry angielskiej.

L on d y n . (Tel. pryw.) Cala angielska eska

dra, która stała na kotwicy koło Malty, odje

chała wczoraj wnocy wraz z torpedow

cami na wody greckie.

Bojkot towarów greckich.

Saloniki. (B. kor.) Mimo usiłowań kół rzą

dowych, tutejszy komitet bojkotowy przeprowadził

bojkot towarów greckich.

80 milionowa pożyczka grecka.

P a r y ż . (Tel. pryw.) Jeden z paryskich dzien

ników giełdowych donosi, że Grecya zamie

rza podjąć pożyczkę osiemdziesiąt mi

lionów drachm i rozpoczęła w tym celu roko

wania z wiedeńskiemi firmami bankowemi.

jl*

Szwecyi.

Sztokholm . (B. kor.). Według dokonanego

we środę urzędowego zestawienia, około dzie

sięciu tysięcy robotników podjęło pra

cę. Wśród pułków panuje dobre usposobienie, cho

ciaż socyalistyczny dziennik twierdzi, że żołnierze

nadesłali pieniądze do kasy strajkowej. Ruch na

ulicach ożywiony. Królewskie teatry są otwarte.

Wystawę zwiedzają tłumy publiczności.

KfteS§S§CA.

IVsa.Mi”ecie.

L on d y n . Biuro Reutera donosi: Władze usu

nęły onegdaj w Kanei maszt z flagą grecką, po

czem tłum uzbrojony przemocą uapo

wrót maszt ustawił. Oddział milicyi był

przy tem obecny, nie mógł jednak temu zapo

hiedz. Uzbrojona ludność strzeże chorągwi.

W Kanei panuje zupełny spokój.

Londyn. Jak biuro Reutera z Kanei pod datą

19 b. m. donosi, rząd kreteński zapewnił konsu

lów mocarstw ochronnych, że przestrzegać

będzie zarządzeń mocarstw i zapewni!,

że złoży urzędowe pisemne oświadczenie, skoro

porządek w Kanei przywróci.

K unca . (Biuro Reutera). Wczoraj nowy kre

teński rząd otrzymał telegram z Kandyi, że spo

kój dzięki pośrednictwu metropolity został przy

wrócony. L u d ściągnął chorągiew i oddał

ją władzy gminnej.

A t e n y . (Tel. pryw.) Żołnierze, którzy usunęli

chorągiew w Kanei, m ają powrócić ua okręty,

gdyż rząd kreteński zapewnił konsulów pisemnie,

że chorągiew nie będzie ponownie wy

wieszoną.

Nota Grecyi.

Konstantynopol. (B. kor.) W odpowiedzi

ua ostatnią notę turecką wyraża Grecya ży

we ubolewanie, że Turcya po pierw

szej odpowiedzi greckiej obstaje jesz

cze przy swoich zażaleniach w spra

wie stanowiska Greków w Rumelii i u

Krecie. Zapewne, że anarchia trw ająca od da

wna w Rumelii dała powód do nieporozumień i

Grecya ubolewa nad tym ruchem bardziej, niż

nad innym, gdyż rujnuje on rozmaite ludy. Dla

tego też Grecya od chwili, kiedy nowy stan rze

czy daje nadzieję przywrócenia porządku, stara

się ułatwić zadanie Turcyi, a zarządzenia,

jakich się Grecya chwyciła, są dowodem jej sil

ncgo postanowienia nie odstępowania od linii raz

wytyczonej. Co się tyczy Krety, to Porta w po

przednich oświadczeniach podkreśliła już należyte

stanowisko Grecyi. Mimo tego Grecya korzysta

ze sposobności, aby ponownie oświadczyć, że w c

wszystkich punktach zastosuje się do

uchwał mocarstw ochronnych i wyrzeka

się popierania ruchu zmierzającego ku aneksyi wy

spy. Grecya spodziewa się, że Porta uzna lojal

ność jej i przyzna, że niema powodu do ciągłych

nieporozumień, które są zgubne dla interesów obu

krajów.

Konstantyoopol. (B. kor.) W kołach dy

plomatycznych powątpiewają, czy grecka nota

zadowoli Porte.

Memoryał do mocarstw opiekuńczych.

A t e n y . (Tel. pryw.) Oprócz noty wręczonej

rządowi tureckiemu, wręczył rząd grecki równo

cześnie memoryał posłom mocarstw ochronnych.

emoiyał ten przytacza dosłownie odpowiedź

arecką, i wyraża przekonanie, że pokojowy ton

powiedzi greckiej uczyni niepotrzebną wszelką

Kraków, sobota, dn. 21 sierpnia.

Dziś:

Kalendarzy!: kościelny: Joan ny Franciszki de Chant.

Kalendarzyk astronomiczny: W schód słońca o godz. 4 40.

zachód o godz. 6 47; długość dnia godzin 14 07.

Teatr miejski: ,,Noe listopadowa1*.

Teatr Indowy: ,,Figle wiosenne11.

Przedstawienie teatru Rozmaitości w parku krakowskim

codziennie o godz. 8 wieczór.

—

Z Uniwersytetu jagiellońskiego. M iniste rstw o

oświaty zatwierdziło habilitacyę Dra Stanisława

Stroń skiego na docenta prywatnego filologii ro

mańskiej, a Dra Antoniego Korczyńskiego na

docenta prywatnego chemii organicznej w Uniwersy

tecie Jagielloń skim .

Ruch ludności W Krakowie. Według sprawo

zdania miejskiego urzędu statystycznego, w ubiegłym

tygodniu Kraków posiadał 108.031 mieszkańców,

w tem wojska 6049. Małżeństw w tym tygodniu za

warto 28, urodzin było 41, skonów 48 ; w tem na

gruźlicę zmarło 9, na nieżyt żołądka 5, na wadę

serca 5. Samobójstw było dwa. W szpitalach zmarło

38 osób, z tego obcych 27.

Wystawa prac uczniów rękodzielniczych. I zb a

rękodzielnicza pracuje w dalszym toku nad urządze

niem wystawy prac uczniów rękodzielniczych, która

przybierze znaczne rozmiary. Z powodu nawału

pracy termin jej otwarcia, zapowiedziany na dzień 15

b. m,, odłożono do ostatnich dni września. Zachodzi

trudność w wyszukaniu odpowiednio obszernego lo

kalu na umieszczenie tych licznych przedmiotów

zgłoszonych na wystawę. Prawdopodobnie w braku

większego lokalu wystawa będzie się mieścić w sa

lach nieustającej wystawy budowlanej Towarzystwa

technicznego.

Komitet urządzający wystawę wydał odezwę do

wszystkich rękodzielników krakowskich, zachęcają

cą do jak najliczniejszego obesłania wystawy. Leży

to zresztą w interesie własnym majstrowy rękodziel

niczych. Publiczność będzie miała bowiem sposobność

zapoznania się z ich towarami i ocenienia ich dobroci,

wskutek czego wzmoże się odbyt towarów u miejsco

wych rękodzielników. Odezwa zaznacza, że celem wy

stawy jest podniesienie rodzimego przemysłu, a wyrugo

wanie obcej konkurencyi, Nie należy więc zaniedby

wać żadnej sposobności, dążącej do bliższego zapo

znania jak najszerszej publiczności z jakością i do

brocią naszych wyrobów. Wystawy takie są jedną

z najlepszych reklam dla przemysłowców, jednają

im mnóstwo odbiorców, którzy przekonują się, że

własne wyroby są także tak dobre, a może nawet

i lepsze od obcych. Za prace swych uczniów, uznane

za dobre, majstrowie otrzymają dyplomy uznania,

terminatorzy zaś stosowne nagrody.

Przedmiotem tej wystawy będą prace uczniów

drugiego, trzeciego i czwartego roku nauki, wzglę

dnie czeladników, którzy zostali wyzwoleni w ciągu

roku 1909. Prace te mają być wykonane przez

tych uczniów bez żadnej pomocy m ajstra lub cze

ladzi, a wybór przedmiotu należy do majstra wzglę

dnie do ucznia, przyczem się zauważa, że nie roz

chodzi się o przedmioty szczególnie trudne do wy

konania, lecz o robotę dokładną, czystą i staranną.

Do każdego przedmiotu mają być o ile możności

dodane odnośne rysunki, wzory, modele etc. Ucznio

wie z ostatniego roku nauki, którzy przedłożą dy

plom premiowania ich prac na wystawie, będą mo

gli być ewentualnie uwolnieni od okazania przy

wyzwolinach t. zw. sztuki czeladnej. Zgłoszenia

dalsze przyjmuje i bliższych informacyj udziela biu

ro Izby rękodzielniczej na Kotlowem (Kolejowa 18).

—

Zagadkowy zamach. W Słowie polskiem czy

tamy. W nocy z wtorku na środę około godziny 11

wracała przez Trześnio w w powiecie brzozowskim

powozem p. M. P ., żona naczelnika sekcyi Towarzy

stwa wzajemnych ubezpieczeń w Stanisławowie, ba

wiaca wraz z trzema synami na wakacyach u kuzy

nów pod Rymanowem. W powozie znajdowało się

razem z woźnicą siedem osób. Noc była dosyć cie

mna, z czego widocznie skorzystali napastnicy i gdy

jadący znaleźli się w środku wsi, wyskoczyło z przy

drożnego rowu dwóch ludzi, z których jeden z odle

głości trzech lub najwyżej pięciu kroków dał ognia

do powozu z ręcznej broni, raniąc pauią P. w gło

wę. Podniesiono w tej chwili okrzyki o pomoc i ra

tunek, a ujrzawszy światło w oknach pobliskiej ple

banii, zawieziono tam ranną. Dzięki troskliwości pro

boszcza i wikarego, posłano w tej chwili po lekarza

Dra Bieleckiego z Rymanowa, który zatamował

upływ krwi z rany i założył pierwszy opatrunek.

Oprócz tego zawiadomiono żandarmeryę o całym wy

padku i rozpoczęto zaraz w nocy energiczne poszu

kiwania za zbrodniarzami. Zachodzi podejrzenie, że

zamach był zgóry obmyślany i skierowany był na

kogo innego. Tuż przed wypadkiem przejechał przez

wieś wikary na probostwo i jeszcze konie stały

przed gaukiem, gdy przywieziono tam p. P . Przy

puszczać należy, że zamach wymierzono przeciwko

księdzu. W e czwartek rano przyjechała pani P, do

Stanisławowa, gdzie ją opatrzył Dr Dobrucki. Oka

zało się, że ra n a pochodzi od kuli, która zrobiwszy

grubą, bo aż do kości czołowej sięgającą brózdę,

wyszła bokiem. Gdyby kula trafiła o kilka centy

metrów bliżej, rana byłaby śmiertelną.

—

Szkolnictwo prywatne w Królestwie. W e d łu g

urzędowych wykazów, do 14 stycznia 1907 r. w g u

bernii warszawskiej znajdowało się 249 szkół pry

watnych różnego typu, a w nich 22.702 uczniów,

w gubernii kaliskiej 26 szkół z 934 uczniami, w łom

żyńskiej 8 z 672 uczniami, w lubelskiej 50 z 2087

uczniami, w piotrkowskiej 178 z 22.745 uczniami,

w płockiej 45 z 2185 uczniami i w radomskiej 5

z 504 uczniami. Z reszty guberuij wykazów nie do

starczono. Chederów w Królestwie Polskiem, które

zaliczone są także do szkół prywatnych wyznanio

wych, w roku ubiegłym było 2015 z 25.000 uczniów.

—

Grób Warneńczyka. Do K urye ra warszaw

skiego donoszą z Zofii, że n ad eszła ta m wiadomość,

jakoby w Warnie odnaleziono grób króla Warneń

czyka.

—

Ucieczka Z rąk pslicyi. z Pragi telegrafują:

Międzynarodowi rycerze przemysłu Eliasz Becker

meister i Kazimierz Pinkus, których aresztowano

i odstawić miano do granicy Królestwa Polskiego,

zbiegli straży w Pardubicach. Dotąd obu zbiegów

nie zdołano schwytać.

—

Demonstracya W kościele. Z Budapesztu tele

grafują: Z okazyi wczorajszego święta św. Szczepana,

w kościele św. Macieja grupa młodych ludzi demon

strowała przeciw hymnowi ludowemu, intonując pieśń

Kossutha, poczem podniosły się okrzyki: ,,Pfuj, Ab

zug, precz z austryackimi parobkami11. Demonstranci

wszczęli taki hałas, że musiała wkroczyć policya.

Aresztowano 11 osób.

—

Aresztowanie anarchistów. Z B u d a p e sz tu te le

grafują: Policya aresztowała 26 anarchistów, którzy

zebrali się na kongres. Wszyscy aresztowani, z w y

jątkiem jednego studenta belgradzkiego, są poddany

mi węgierskimi. Wypuszczono ich na wolną stopę i

będzie przeciw nim wytoczone śledztwo.

—

Zamach na bank w Rjace. z Z ury chu tele

grafują: Wczoraj po południu przyznał się Orłów,

że popełni! morderstwo na dyrektorze rjeckiego ban

ku Milosiczu. W kuferku Orłowa, który znaleziono

na dworcu, ukrytych było 12.000 koron.

—

Zamknięcie kasy literatów. Z Petersburga te

legrafują: Na zasadzie § 3 przepisów tymczasowych,

obowiązujących towarzystwa i związki, kasa wzaje

mnej pomocy literatów i uczonych została zamknięta.

—

Rewizya w trumnie. Dziennik łłjecs opisuje

zdarzenie, jakie zaszło na granicy finlandzkiej, a

które wymownie ilustruje tamtejsze stosunki. Oto

z Finlandyi do Rosyi posuwał się kondukt pogrze

bowy. N a granicy został oczywiście wstrzymany.

Celnicy nie zadowolili się szczegółową rewizyą

wszystkich obecnych, lecz otworzyli trumnę i szu

kali kontrabandy przy nieboszczyku. Wypadek ten

wywarł wśród orszaku pogrzebowego przygnębiają

ce wrażenie.

Wydanie Juskiewicza-Kraskowskiego. Z P et e r s

burga telegrafują: Były naczelnik drużyny bojowej

Związku narodu rosyjskiego Juskiewicz - Kraskowskij

wydany został do rozporządzenia władzom finlandzkim

i odesłany do wiezienia w Wyborgu.

Proces socyalistów. z Tyffisu teleg rafują: Po

dwóch dniach rozpraw w sprawie miejscowego komi

tetu organizacyi socyalnych demokratów, sąd wojen

ny skazał jedenastu oskarżonych na czteroletnie

ciężkie roboty. Jeden ze skazanych, korzystając ze

ścisku, zbiegł z sali sądowej.

—

Uwięzienie defraudanta. K a sy e r za rządu kolei

nadwiślańskiej Iwan Małyczew, który przywłaszczył

sobie z dochodów dziennych 6.000 rb ., a następnie u

ciekł, z o stał przez ajentów policyi śledczej w Mo skwie

uwięziony. Znaleziono przy nim tylko 250 rb. Resztę

pieniędzy ro ztrwonił.

Kurs gospodarstwa domowego.

W dniu 15 listopada 1909 roku rozpocznie się

w Krakowie zorganizowany staraniem wydziału To

warzystwa ,,Kobiece gospodarstwo wiejskie11 6-ty

godniowy k urs gospodarstwa domowego. Zadaniem

tego kursu je st dać osobom, zajmującym się gospo

darstwem domowem, szereg wskazówek, uzasadnio

nych naukowo i o ile możności ilustrowanych de

monstracyami (pokazami) technicznemi i praktycznemi

z zakresu gospodarstwa domowego.

W społeczeństwie naszem, w którem wiedza przy

rodnicza dotychczas jeszcze mało jest rozpowszech

niona, gospodarstwo domowe opiera się często nie

mal wyłącznie na szablonie i rutynie. Osoby młode,

przypadkiem pozbawione pomocy i rady starszych,

nieraz nawet tym szablonem nie rozporządzają i do

piero wyrabiać sobie muszą własne pojęcia o spra

wach gospodarstwa domowego, kosztem straty czasu

i ofiar materyalnych, a częstokroć nie z najlepszym

bynajmniej rezultatem. Tymczasem wiele spraw go

spodarstwa domowrego — to problemy przyrodnicze,

zastosowane do życia codziennego. Ogrzewanie i

oświetlanie mieszkań, w których żyjemy,

to kwe

stye techniczne, oparte na zasadach fizyki i che

mii: przyrządzanie i konserwowanie rozmaitych pro

duktów - to sprawy, które lepiej rozumiemy i któ

remi lepiej pokierować potrafimy, gdy nam znane

są rozmaite fakty i prawa z zakresu fizyki, chemii,

bakteryologii i bygieny. Urządzenie mieszkania

to probierń ekonomiczny, hygieniczny i estetyczny

Przykłady mnożyćby można bez końca. Na każdym

kroku w życiu codziennem, w gospodarstwie domo

wem i w zarządzie domu, spotyka gospodyni pro

blemy przyrodnicze, techniczne, estetyczne i ekono

miczne, a nawet i prawnicze i rozwiązuje je za

zwyczaj jak może i o ile może, intuicyjnie, najczę

ściej bez tej znajomości rzeczy fachowej, która w tej

dziedzinie życia oddaje niepospolite usługi.

Niniejszy k urs nie może objąć wszystkich spraw,

jakie gospodarstwo domowe nastręcza, a tem mniej

nie może ich wszystkich wyczerpać i rozwiązać. Ma

on jednak dać wskazówki praktyczne i objaśnienia

naukowe w zakresie najważniejszych problemów ży

cia domowego, a równocześnie pobudzając do myśle

nia nad drobnemi pytaniami codziennego życia, któ

re przez swoją częstość i powszechność nieraz wy

ra stają do kw estyi największej doniosłości, rozwinąć

zamiłowanie do rozumnego działania na każdym k ro

ku i w każdej rzeczy, a wreszcie wskazać osobom,

które się pragną w dziedzinie gospodarstwa domo

wego wyspecyalizować, drogę, jaką iść należy, by

zamierzony cel osiągnąć. W społeczeństwie naszem

trzeba krzewić upodobanie do realnej pracy w prze

ciwstawieniu do szumnych a pustych frazesów, do

rzetelnej wiedzy — w przeciwstawieniu do dyletan

tyzmu lub bezmyślnej rutyny, do roztropnej, oszczęd

nej, systematycznej działalności — w przeciwstawie

niu do nieuctwa, bezładu i bezrządu, które jeszcze

zbyt często u nas spotykamy. W tej pracy nad

wyrabianiem w naszem społeczeństwie cnót rzetel

nych i wiedzy prawdziwej kurs gospodarstwa domo

wego ma być jednym z wysiłków.

Inteligentne gospodynie, wiejskie i miejskie, jak

również nauczycielki znajdą w wykładach kursem

objętych odpowiedź na niejedno pytanie, którego

przedtem wyjaśnić sobie nie umiały, i same odno

sząc korzyść praktyczną, może zarazem przekażą tę

korzyść swemu otoczeniu, które bezpośrednio w k u r

sach udziału brać nie mogło.

Program wykładów obejmuje następujące przed

mioty : I. Opalanie i oświetlanie mieszkań w zasto

sowaniu praktycznem (godzin 12). II. Pokarmy w or

ganizmie ludzkim (godzin 6). III . Materyały spo

żywcze z targowego punktu widzenia, oraz ich za

fałszowanie (godzin lO). IV. Chemia kuchni (go

dzin 16). V. Towaroznawstwo, stosowane w gospo

darstwie kobiecem, z uwzględnieniem zużytkowania

wszelkich odpadków (godzin 12). VI. Hygiena (go

dzin 8). VII. Estetyka (godzin 9). VIII. Administra

cya (godzin 13). Cały kurs obejmuje 86 godzin.

Opłata wynosi 1 koronę za godzinę. Przy opłacie

za dział opust 25% , a przy opłacie za całość 50°/"

opustu. Informacyj pisemnych udziela D r St. Goliń

ski, Zwierzyniec, ul. Kościuszki (pod Krakowem).

Telefon N r 875.

Polacy pod zaborem pruskim.

Pruski krajowy urząd statystyczny wydaje co

roku książkę, wykazującą liczbowo najróżniejsze

stosunki ludności monarchii pruskiej. Liczby, po

dane w tym roczniku, wykazują n. p. jak wielki

jest obszar kraju, ile kraj łiczy ludności, jak gę

sto ludność rozsiadła jest po poszczególnych pro

wincjach, na jakie ludność ta dzieli się zawody,

ile w kraju jest gruntów uprawnych, ile domów,

ile kopalni, kolei, banków, spółek, ile kościołów,

klasztorów, szkół i t. p. Słowem rocznik statysty

czny pruski obejmuje całokształt życia polityczne

go, gospodarczego i kulturalnego kraju o ile to

życie można ująć w liczby. Rocznik ten podaje

także stosunek narodowościowy i wyznaniowy lu

dności królestwa pruskiego. Ostatnie obliczenie sto

sunku narodowościowo-wyznaniowego w Prusach

pochodzi z dnia 1 grudnia 1905 r.

Ludność państwa pruskiego wynosiła dnia 1

grudnia 1905 r. ogółem: 37,293.324, w tera osób

rodzaju męskiego: 18,398.903, rodzaju żeń

skiego: 18,894.421. Ludność ta rozdzieloną była:

na miasta: 16,866.903, na wsie: 18389226, na dwo

ry: 2037125. Obszar Prus bez części morskich

wynosi 34871515 ha. Miast w Prusiech jest 1279,

gmin wiejskich 36071, obwodów dominialnych

15672.

Według narodowości dzieli się ludność Prus jak

następuje: osób mówiących tylko po niemiecku:

32857970, po niemiecku i innym językiem: 165963:

po polsku, mazursku lub kaszubsku

3,646.446, po duńsku albo norwesku 139577, po

morawsku lub czesku 103283, po litewsku 101534,

po holendersku 84555, po wendyjsku 63143, po

fryzyjski! 19885, innym obcym językiem 110968.

Najwięcej ludności polskiej mieszka w ob

wodzie rejeneyjnym opolskim (Górny Śląsk) i to

1158789, następnie w obwodzie rejeneyjnym po

znańskim: 850869, potem w kwidzyńskim (Pru

sy Zachodnie) 374991, w bydgoskim 365337,

w olsztyńskim 276814, w gdańskim 192327. Na

wychodźtwie liczy największą liczbę Polaków ob

wód rejencyjny arnsberski (w Westfalii) i to:

97703, dalej dyseldorfski (Nadrenia): 45625, mo

nasterski: 40723, poczdamski (Brandenburgia)

30233, Berlin: 24281. Dodać należy, że niema

obwodu rejencyjnego w Prusiech, gdzieby Pola

ków nie było.

Ną tysiąc mieszkańców państwa pruskiego mó

wiło: w roku 1905 po niemiecku 88P07, w roku

1900 88P37, po niemiecku i innym językiem

w roku 1905 4’45, w roku 1900 6T2, po poi

s k u w roku 1907 97*78, w roku 1900 9590,

(Przyrost w 5 latach o 1*88 na lOO), po duńsku

lub norwesku 3’7 4 - 3*94, po morawsku i czesku

2*77—2’59, po litewsku 2*72-3*08, po holender

sku 2*27—2’25, po wendyjsku l -69— 1*86, po fry

zyjski! 0*53--O 60.

Według wyznania dzieli się ludność Prus na

stępująco: Niemców-ewangelików było 22,600.149,

czyli OS’OS"/o, Niemców-katolików 9,686.601, czyli

29,05°/(), Niemców-Polaków-ewangelików 28.605,

Niemców-Wendów 4.210, Niemców-Litwinów 5.917,

Niemców-Polaków-katolików 106 794, Niemców—

Wendów katolików 475, Niemców-Litwinów kato

lików 351. Polaków-ewangelików: 328.663, Wen

dów-ewangelików 5.891, Litwinów - ewangeltków

95.252, Polaków - katolików 3,311.181, Wendów

katolików 4.833, Morawian-katolików 5.787. Inne

wyznania chrześciańskie (sekty) liczą w Prusach

73.110 osób, Żydzi 392.558, bez wyznania 5.490

Ogółem jest w Prusach ewangelików, 234,341502

(czyli 62 6 procent), katolików 13,352.444 (35 8

procent), innych chrześcian 182 533 (05 proeenL,

Żydów 409.501 (1*1 procent), innych wyznań 402

(O’O procent). Rocznik wylicza 3.303 Żydów Pola

ków (w rubryce polsko-kaszubsko-mazurskiei).

Dla zrozumienia powyższego obliczenia dodać

należy, iż rocznik statystycznyjrozróżnia trzy głów

ne rubryki narodowościowe: I z niemiecką,

II z niemieeką i inną i III z nie niemiecką m o

wą ojczystą.

Telegram y ,,Czasu4*.

Uznanie nieiawisłości Bułgaryi przez Turcye.

Konstantynopol. (B. kor.) Ostatnia Rada

ministrów postanowiła uznać tytuł kró

la bułgarskiego, przybrany przez króla F e r

dynanda.

Ugoda chińsko-japońska.

T o k i o . (B. kor.) Wczoraj podpisano umowę

w sprawie pokojowego rozwiązania kwestyi kolei

Antung-Mukden.

Odznaczenie lir. Aehrenthala.

W ied eń . (B. kor.) Wiener Złg ogłasza roz

porządzenie cesarskie podnoszące bar. Aehrenthala

do stanu hrabiowskiego.

Ministrowie w Isch!u.

W i e d e ń . (B. kor.) Minister spraw zagranicz

nych br. Aehrenthal wczoraj po południu odjechał

do Ischlu. Tym samyni pociągiem odjechał na

dalszy pobyt letni do Ischlu minister skarbu Dr

Biliński.

I s c h l . (B. kor.) Hr. Aehrenthal przybył tu

wczoraj.

Król Edward w Marienbadzie.

Karlsbad. (B. kor.) Król Edward przybył

wczoraj po południu do hotelu Savoy.

Zmiana w gabinecie norweskim.

Chrystyania. (B. kor.) Kró! przyjął dymi

syę ministra obrony krajowej i zamianował

ministrem obrony krajowej pułkowni

ka Sporcka.

Podróże monarchów.

Petersburg. (Tel. pryw.) Wizyta sułtana

w Rosyi odłożoną została do przyszłej wiosny, Ij.

do chwili, kiedy sułtan będzie składał wizyty na

kilku dworach w Europie. Para carska z końcem

września przejedzie przez Dardanele, zatrzyma

się w Konstantynopolu kilka godziu i bodzie po

witaną przez sułtana.

W ied eń . (Tel. pryw.) N. fr. Presse donosi,

że toczą się rokowania, aby król Ferdynand po

powrocie z zagranicy spotkał się w Ensinogrodzie

nad morzem Czarnem z carem i udał się wraz

z carem do Konstantynopola, co umożliwiłoby

zjazd obu monarchów z sułtanem.

PrśjjechalidoKrakowa:

GRAND-HOTEL: Hr. Adam Gołucbowski ze Lwowa,

hr. Kazimiera Drohojewska ze Lwowa, Anna Czechow’ska

z Kijowa, Stefania Jankowska z Kijowa, el;sc. Dymitry

Nabókoff z Kacie (Król. Polskie), Juliusz Jolesch z Ro

pahegy (Węgry), Alfons Cochard z Paryża, Klemens Ru

giewicz z Tyfłisu (,Kaukaz), Maksymilian Bela z Wiednia,

Rudolf Steiner z Chlumca, Dr Robert ITofmann z Wie

dnia, Franciszek Wallmann z Wiednia.

HOTEL P()LLEKA: Marya Myszkowska z Warszawy,

Zygmunt Wołaaiewicz z Kijowa, Stefan Weymann z Po

znania, Konrad Iżycki z Warszawy, r. dw. Roman Ingar

den ze Lwowa, Fryderyk Plum z Wiednia, Dr Stefan Bu

dziszew’ski z Warszawy, Dr Adam Sze!ągowski ze Lwo

wa, Karol Augenstern z Kołomyi, Dr Wincenty Śmiałek

ze Lwowa, Włodzimierz Mironowitek z Warszawy, Karol

Rogowski ze Lwowa, Eugeniusz Gołębiowski z Nowego

Sącza, Włodzimierz Malinowski z Kijowa, Aleksander Stę

pniewski z Nowego Sącza, Fany Parasiewiczowa z Kijo

wa, Emilowie Kryłoszańscy z Tarnobrzegu, Czesław Wój

cicki z Sambora, Jerzy Palejowski z Krynicy, W acław

Remiszewski z Sos,n,owca.

HOTEL POD RÓŻĄ: (Pokoje pojedyncze od 1 kor. 00

bal. na dobę. Łazienka, salka na I piętrze na wieczorki,

wesela i t. p. za 20 kor. Pokoje pojedynczo w czasie zi

mowym wy’najmuje się miesięcznie : większe 40%, mniej

sze 30J/o opustu).

—

Franciszek Poniatowski z Łuczyc

Król. Polskie), X. Wiktor Pilski ze Lwowa, Gustaw Lu

kasiewicz z W arszawy, Stanisław i Wacław Bielnieey zo

Stopnicy (gub. kielecka), Marya Niemiryczowa z W łosko

wic (gub. kielecka), X. Aleksander Gostyński z Rorowna

(gub. piotrkowska), Michał i Halina Srokowscy z Żytomie

rza, Zygmunt Niedziałkowski z Warszawy, Jan Gaspary

łysienie, Seweryn Daniłowicz ze Lwowa, Dominik Jau

Walczak z Warszawy, Olimpia i Marcin Godlewscy z Grożdż

ca, Jadwiga Radwan z Jarosławia, X. Juliusz Łukaszkie -

wicz z Bogumirja.

HOTEL CENTRALNY: Karol Kałurzyński z rodziną

Lublina (Królestwo Polskie), Juliusz Wiukler z W ie

dnia, X . Franciszek Grucz z Zabierzowa, W ładysław B o

gacki z Balic, inż. Kazimierz Lipczyński z Nowego Są

cza, Stanisław Słomiński z ,Miechowa (Król. Polskie), Lu

cyna Muller z Ząbkowic (Król. Polskie), Józef Jandarek

Bielska, Józefa Pietrucha z Poznania, Jan Szczepański

żoną z Poznania, Gabryela Fólgyi ze Lwowa, Marya

Kurdziel z Gorlic, Jan i Stella Kwiatkowscy z St. Paul

(Ameryka), Eugeniusz Nawroczyński z żoną z Miechowa,

inż. Adam Kościelecki z żoną z Nowego Sącza, Ludwik

Lewicki ze Lwowa, Dr Ottokar Kopecky z Pragi (Czechy’),

Justyna Rzewuska ze Słomnik, Eugeniusz Walter z Wie

dnia, Mendel Zipper z Wiednia, W ładysław Kopczyński

Sosnowca (Król. Polskie), Romuald Kędraeki z Kicie

(Król. Polskie), Jan Hoffner ze Lwowa, Antoni Szczep

kowski z Kiele (Król. Pol), Paweł Głodowski z Bytomia

(Górny Śląsk).

HOTEL V1CT0R5A: (Ul. Zwierzyniecka, tuż przy planta

eyach, przystanek kolei elektryczn"ej przed hotelem, świeżo

podług nowoczesnych wymagań odrestaurowanym, pokoje

z komfortem urządzone od P20 kor. wzwyż za dobę).

Marya i Zofia Lińskie z Włocławka (Król. Polskie), Ale

ksander Petrof z córką Marya z Sierosławic (Król. Pol.),

Antonina Molendys ze Szczakowej, Wilhelm Bieckmann

z Dusseldorfu (Prusy), Aleksander Mierzejewski z Dąbro

wy Górniczej (Król. Polskie), Edwardowie Męclewse.y, Olga

Żukowska i Katarzyna Kryj z Bolesławia (Krói. Polskie),

Kazimierz E!ster z Wadowic, Fryderyk Schem z Berlina,

Józef Korbińsld z Sosnowca, Piotrowie Szymczakiewiczo

wie z Granicy.

Prop sza wiedeńskiej stacyi oetewrylogicznej.

W ied eń . (B. kor.) Prawdopodobny stan pogody dnia

21 sierpnia: Piękna pogoda, silne wiatry, ciepło, pogoda

niestała.

*Sty n

----1

111

T.-- --

--------------------------------- --------------------- ----------------------------—

C Z A S " wychodzi z wyjątkiem dni po niedzieli i świętach uroczystych dwa razy dziennie, a mianowioie:

o godzinie 6 rano i o godzinie 6 wieczorem.

Numer wieczorny 10 hal., ranny 4 hal.}

PUENUMEBATA

WYNOSI:

na cały role na kwartał na 1 miesiąc

W Rraknwie wmiejscu

..................................................... ......

30 koron

7kor.50h. 2kor.50hal.

z odnoszeniem do d o m u ........................

koron 9 kor. —

3kor. —

Poe-/.ta w ”p ań s t w i e A u s t r y a c k ie u i .........................................................

koron

9kor. -

3kor.—

Y, d w u k r o t n a w y sy ik a p o c z t o w ą ..........................................................

42 koron 10 kor. 50 h. 3 kor. 50 hal.

Poczta w państwie Niciniećkiem . .

..............................................

42 koron 110 kor. 50 h. 3 kor. 50 hal.

Tin wś/.vstkicli państw, należących do związku p ocztow ego .

48 koron }12 kor.—

4kor.—

W państwie rosyjskiem (abonament przez urzędy pocztowe) .

16rb.20k. 4rb. 05k. 1rb. 45kop.

Według urzędowego wykazu na r. 1908 pism zagranicznych, mających debit w państwie rosyjskiem,

abonament ’Czasu przyjmują urzędy pocztowe: w Petersburgu, Warszawie, Kijowie,

Wilnie, Woskwie i Odesie. Z innych miast i wsi można prenumerować Czas, posyłając pocztą

należytość do urzędu pocztowego najbliższego z powyżej wymienionych większych miast.

Prenumeratę i ogłoszenia przyjmują: w W_arszawie biuro ogłoszeń Ungra, L. i E. Metzl i Syn, Mię

ilzrnarodowe l!imo ogłoszeń - w Kijowie księgarnia L. Idzikowskiego — w W i!nie biuro dzienni

ków K. Taubera.

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction