Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 701 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N er 251.

Kraków, Wtorek 3 Listopada 1891.

Rocznik XLIV

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

Administraoya -CZASU** w Krakowie i urzędy pocztowe, niejscswą prenumeratę księ

garnia S. A. Krzyżanowskiego, handel Smidowicza w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń

Ignacego Herza przy placu Maryackim 1. 9 , handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, główna trafika róg

Rynku i ulicy św. Jana. — O głoszenia (inseraty) przyjmuje się za opłatę od miejsoa wierszu

drobnym drukiem (petit.) za pierwszy raz 10 ct., za każdy następny po 5 ct. -

Madealane (na 3 stronie)

od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 ct. za każdy raz. — WgZoazenia i p re n um e ratę przyj

mują: we Lwowie Biuro dzienników ulica Karola Ludwika 1. 9; w P aryżu wyłęcznie p. Adam,

105 bis Boulevard Raspail, (prenumeratę p. W. Raczkowski, Courbevoi pod Paryżem, rue du Chemiu

de fer 44); w W i ed niu pp. Haasenstein A Vogler (także w Hamburgu, Frankfurcie n. M, Berlinie

Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i No

rymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J. Danneberg, H. Friedl, (tylko prenumeratę pp. H. Gold

schmidt A C.),w F ra nkfu rcie n. t i . G. L. Daube A Co. %W*Warszawie przyjmuję ogło

szenia pp. Re ohma) i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskiej.

Czas odnowić przedpłatę,

która wynosi:

W miejscu na Listopad .... zjr. i -8o

Od 1 Listopada do 31 Grudnia .

360

(Na żądanie odsyłanym będzie dziennik ”do domu

za odpowiednią dopłatą).

Z przesyłką, pocztowa w państwie

Austryackiem na Listopad . . . zły 2 50

Od1Listopadado31Grudnia.. ,,’ 5 _

Z przesyłka pocztową, w państwie

Niemieckiem na Listopad . . . marek 6

Od 1 Listopada do 31 Grudnia .

jj i-J

**T Prei"»wwata liczy sie tylko

od pierwszego do ostatniego dnia

w miesiącu.

Kraków 2 listopada.

Trudno już dzisiaj wątpić, że stoimy w prze

dedniu ostatniego stadium procesu politycz

nego, który rozpoczął się wynikiem zeszło

rocznych wyborów do Sejmu czeskiego, w prze

dedniu sta n ow czej, politycznej kapitulacyi

Staroczechów. Organ D ra R iegera Politik,

podał przed kilku dniami wiadomość, że

jeśli rząd nie ok?,że skłonncśei do wprowa

dzenia czeskiego języka jako urzędowego do

służby wewnętrznej, Staroczesi zmuszeni będą

złożyć swoje mandaty do sejmu czeskiego.

Wiadomość nie znalazła z począttu wiary

nawet n ,,śmiejących się dziedziców" Riegera,

nawet w redakcyi Narodnich Listów. Z (,prze

czył jej praski korespondent monachijskiej

Allg. Ztg. Odpowiada im sucho i lakonicznie

Politik: ,,Nie mamy powodu przypuszczać,

ża o zamiarach Siaroczechów lepiej jest pc

informowanym korespondent praski Allg. Ztg,

niż Dr Rieger."

Uważać wiadomość tę za manewr polity

czny, niepodobna, bo jako taki, mógłby być

tylko groźbą, a w dzisiejszych warunkach

groźba nie może już być bronią w ręku

stronników Dra Riegera. Z drugiej zaś strony,

od czasn, kiedy rząd austryacki zajął wobec

sprawy czeskiego języka urzędowego stano

wisko niedwuznacznie ujemne, stosunki nie

zm ieniły się wcale w kierunku dla żądania

tfgo pomyślnym — raczej przeciwnie. W y

nika więc z tego, że z ewentualnością ustą

pienia Staroczechów z Sejmu, zapowiedzianą

przez Politik, dziś jnż obowiązani jesteśmy

sig liczyć.

Ewentualność ta nie może oczywiście wy

wrzeć bezpośredniego wpływu r a ukształ

towanie się stosunków między stronnictwami

w parlamencie austryackim. Po wyborach

ostatnich do Rady państwa przestali Staro

czesi być ezynnikiem znaczącym w koustela

cyi parlamentarnej. Abdykacja icb zupełna

jednak nie może pozostać bez wpływu p o

średniego nawet i w centraluym parla

mencie wiedeńskim. A przedewszystkiem czy

1 jak oddziała ona na stanowisko Młodo

czechów ?

Niewątpliwie fakt ten, o ile nastąpi, uczyni

Młodocze hów jedynymi przedstawicielami po

lityki ludu czeskiego w tej chwili. Nie my

ślimy dziś zastanawiać się nad wartością tej

polityki i nad jej skutkami, ale stwierdzamy

tylko nagie fakta. Gdyby stronnictwo młodo*

czeskie składało się z ludzi wytrawnych, z po

lityków doświadczonych, a przynajmniej w wię

kszości swej z lud zi, których przekonanie i

stanowisko polityczne jest ustalone i znane,

gdyby wreszcie było ciałem politycznie sta

łem, a nie luźnym zlepkiem polityków od

Vaszatego aż do Masaryka — wówczas m o

żnaby mieć nietylko pewniejszą podstawę do

rokowania o jego przyszłem zachowaniu się,

ale nawet uzasadnioną nadzieję, że świado

m ość wyłącznego reprezentowania Czech wzbu

dzi w stronnictwie tem poczucie obowiązku

opuszczenia dotychczasowego, stanowczo uje

mnego, politycznego stanowiska w monarchii.

Tej podstawy i tej nadziei skład klubu młc

docz skiego nie daje, i jakkolwiek wobec mę

tności jego wewnęłrznych, osobistych sto

sunków klubowych trndno dziś stawiać dalsze

w tej mierze horoskopy, to jednak, jak na

teraz, obawiać się należy, że właśnie ustą

pienie zupełne Staroczechów wpłynie raczej

na podniesienie pewności siebie i szowinizmu

m łodoczeskiego, co naturalnie popchnęłoby

klub jeszcze bardziej w kierunku opozycyi

guand meme. Przy sposobności zamknięcia

wystawy praskiej powiedzieliśmy, co o tem

nieprzejednanem stanowisku politycznem są

dzimy.

Nie trzeba chyba stwierdzać faktu, że ta

kie posunięcie się Czechów na lewo miałoby

jeden rezultat niechybny, t. j . iż na placu

parlamentarnym pozostałyby wyłącznie trzy

wielkie stronnictwa: klub Hohenwarta, lewica

i Polacy. Otóż nie ulega najmniejszej wąt

pliwości, że bezpośredniem następstwem tego

ostatniego zjawiska politycznego byłoby przej

ście dzisiejszego, niepewnego i chwiejnego

położenia parlamentarnego w stan chroni

czny. Rząd ciągle byłby bez poważnej opo

zycyi i zarazem biz większości. A tak, po

stęp Młodoczechów w kierunku radykalnym,

zamiast sprowadzić wyjaśnienie, spowodował

by przeciwnie trwałe zaciemnienie sytuacyi.

Innego zdania są organa niemiecko-liberal*

n e, upatrujące w zupełnem wyeliminowaniu

Czechów rękojmię st*Dj większości. Łatwo

odgadnąć, gdzie leży różnica w zapatrywaniu

na punkt ciężkości tej większości. D »póki się

nie wyklucza możliwości stanowczego wstą

pienia Czechów na drogę polityki dodatniej

dopóty stanowisko lewicy w większości jes

poważnem, ale nie rozstrzygającem. A tylko

na Lj zasadzie możliwem jest wytworzenie

stałej, harmonijnej większości. Najbliższa

przyszłość okaże, w którym z tych dwóch

kierunków potoczą się wypadki w Austryi.

Co się stanie z ugodą czesko-niemiecką?

O:o pytanie, nasuwające się odrazu na wia

domość o ewentualności ustąp enia Starocze

chów. Politik daje na to odpowiedź, iż z u

stąpieniem Staroczechów, znika jeden z kon

trahentów wiedeńskich punktacyj ugodowyrh.

Czy przez to ngoda jest pogrzebaną? Jeśli

odrzucimy na bok specyalne punkta tej u

gody, a mieć będziemy na oku tylko samą

zasadę pojednania obu narodowości, odpo

wiedź na to pytanie wypadnie stanowczo u -

jemnie. Nietylko prawno-prywatne, ale i po

lityczne obowiązki przechodzą na spadko

bierców. A zgoda między szczepami jest ka

tegorycznym obowiązkiem, któremu w zasa

dzie nawet Młodoczesi nip przeczą. Inna

rzecz, czy szczegółowe ustawy składające ca

łość projektu wiedeńskiego, dadzą się prze

prowadzić i po ustąpieniu Staroczechów. W ąt

pliwości nasuwające się w tym względzie

tkwią nietylko w dotychczasowem zachowaniu

się Młodoczechów wobec ugody, ale także

w samej przyczynie ewentualnego ustąpienia

Staroczechów. B oć ostatecznie pewnem jest,

iż usuwają się oni dlatego, aby nie być zmu

szonymi do głosowania za ugodą, którą za

warli , a przeciw której dziś staje opinia

w Czechach.

Staroczesi nie umieli w swoim czasie zwal

czyć agitacyi przeciw ugodzie, dziś muszą

wyciągnąć konsekwencje zarówno ze swego

zachowania się w toku pertraktacyj wiedeń

sk ich, jak i z przeciwnego zachowania się

swych wyborców.

Przegląd polityczny.

Nasz korespondent wiedeński (?) miał niedawno

rozmowę z p. Riegerem , który oświadczył, iż

przybył do Wiednia, aby hr. Taaffemu jako ulti

matum postawić zaprowadzenie języka czeskie

go w służbie wewnętrznej, w przeciwnym razie

posłowie staroczescy są zdecydowani złożyć man

daty do sejmu praskiego Uczynienie podobnego

kroku ze strony Riegera uchwalonem zostało na

konferencyi, jaką sędziwy przywódca staroczeski

odbył w swoim majątku Malecz z Mattuszem «

Zeitbammerem. Dr Rieger udał się do Wiednia,

ale żądanie jego w sprawie języka czeskiego

w służbie wewnętrznej zostało odrzuconem, a

przeto nastąpi złożenie mandatów. Fakt tea oma

wiamy powyżej, a nadto poświęca mu także kilka

uwag nasz korespondent wiedeński (?).

W poinformowanych kołach niemieckich uważają

za rzecz p ew n ą, iż ks. Bismarck przybędzie do

Berlina na otwarcie parlamentu. Zapewniają atoli,

iż nie ma on wcale zamiaru zajmowania nieprzy

jaznego stanowiska wobec rządu, jakby się zda

wać mogło z ostatnich publikacyj. Traktat han

dlowy austryacko - niemiecki będzie on jednak

w k ażdym razie zwalczał.

We francuskiej Izbie deputowanych wywołała

ożywione zajście interpelacya Ernesta Roche’a

w sprawie wypuszczenia na wolność aresztowa

nego socyalisty Pąwła Lafargue. Sprawa ta sięga

jeszcze ekscesów w Fonrmies. Lafargue, bogaty

socyalista, podburzał podczas strejków w Fourmies

i przez sąd przysięgłych został skazany na dwa

lata więzienia. Tymczasem jedn ak ubiegłej nie

dzieli podczas wyboru deputowanego w Lille o

trzym ał Lafarg ue 50000 głosów i przyjdzie do ści

ślejszego wyboru. Otóż interpelant p. Roche pod

niósł, iż nikt nie żąda ułaskawienia Lafargue’a,

ale republikańskie zasady nakazywałyby rządowi

wypuścić go na wolność, aby mógł podtrzymać

swą kandydaturę. Zapytuje przeto ministra spraw

wewnętrznych, dlaczego po skrutynium w Lille

nie został Lafargue wypuszczony?

Na tę interpelacyę odpowiedział minister sp ra

wiedliwości Fallió res, iż według obowiązujących

ustaw wypuszczenie na wolność Lafargue’a jest

niemożliwem. Na to powstał Millerand i zaklinał

rz ą d, ab y nie otwierał niedostępnej przepaści mię

dzy republikanami a ich przednią strażą. Wnosi

on porządek dzienny, upraszający rząd, aby umo

żliwił Lafargue’mu swobodną akcyę na rzecz swo

jej kandydatury. Po Ferroulu, który oświadczył,

iż Lafargue nie chce łaski, zabrał głos Clćmen

ceau. Zaznaczył o n, iż już dawniej wzywał rząd

do udzielenia amnestyi i zabezpieczenia pokoju

wewnętrznego, ale p. Freycinet odpowiedział mu:

non possumus i przyrzekł, iż rząd przestudyuje

kwestye socyalne i popierać będzie ich rozwiąza

nie w Izbie i w senacie. Rząd jednak nie bronił

projektów ustaw socyalnycb i zerwał pakt z rady

kałami. Partya radykalna w niczem nie odstąpiła

od swoich idei i swego programu. U stawa do

zw ala rządowi ułaskaw ić Lafargu e’a. Wydarzyło

się straszne nieporozumienie w Fourmies, gdzie

popłynęła krew francuska. Przysięgli wydali wer

dykt skazujący pod wrażeniem chwili. Tymcza

sem mamy przed sobą akt polityczny. 50000 wy

borców w Lille dało głos na Lafargne’a. Przepaść

otwiera się między tymi, którzy chcą teokracyi,

a tymi, którzy chcą demokracyi. Niech rząd wy

da postanowienie w duchu republikańskim , który

nie pozwala na to , aby ciągle ze słowami poje

dnawczemi zwracano się do nieprzyjaciół republiki,

a surowo obchodzono się z tymi, którzy do jej

I zbudow ania dopomogli.

Przemowa p. Clćmenceau wywołała burzę okla

sków z lewicy. Powstał prezes gabinetu Freycinet

i oświadczył, iż działa pojednawczo, lecz nie od

stępuje od zasady repiblikańskiej. Pelletan: Księ

cia orleańskiego wypuściliście po dwóch miesią

cach. Freycinet: Pod każdym warunkiem spełni

liśmy sumiennie nasz obowiązek. Rząd pragnie

uspokojenia, ale bez słabości i pozostanie wier

nym swemu zadaniu. Po tej dyskusyi zapropono

wał Delm cle zwyczajny p orządek dzienny. Mini

ster Fall óres oświadczył, iż rząd takowy przyj

muje. Wśród żywego niepokoju odbyło się głoso

wanie. Zwyczajny porządek dzienny przyjęto 240

jrzeciw 160 głosom. Część prawicy wstrzymała

się od głosowania, reszta głosowała z lewem cen

trum. W głosowaniu zwyciężył ostatecznie rząd,

ale okazało się rozbicie większości parlamentarnej.

Mamy do zanotowania kilka lnżnych wiadomo

ści z Rzymu. I tak Univers donosi, iż Papież

wydał świeżo ważny memoryał o manifestacyach

z 2 października. Znajdować się tam ma oświad

czenie, iż pobyt dwóch władców w Rzymie jest

nadal niemożliwy. Papież jest zmuszony poczynić

zarządzenia, aby ratować swą niezależność i wol

ność w świecie katolickim.

—

Moniteur de Rome

pisze: Najbliższe conclave, jak każde poprzednie,

będzie obrazem międzynarodowego położenia. Pa

nnje najzupełniejsze złudzenie co do prawa veto,

jakie roszczą sobie niektóre mocarstwa. Conclave

nie będzie zważało na to prawo veto, lecz wyłą

cznie i jedy nie zachowa na oku dobro Kościoła. —

Wreszcie do Germanii piszą: Henryk George,

znany socyolog północno-amerykański, przesłał

Papieżowi obszerny memoryał, w którym wyraża

podziękowanie za wydanie encykliki w sprawie

robotniczej. Henryk George oświadcza, że wpraw

dzie w niektórych zasadniczych punktach nie zga

dza się ze stanowiskiem encykliki, jest jednak

pewnym, że energiczna inicyatywa Leona XIII

przyczyni się z pewnością do znalezienia właści

wych dróg dla rozwiązania kwestyj społecznych.

W dalszym ciągu memoryału w sk azuje George

cały szereg punktów, w których organa kościelne

mogłyby współdziałać ze stronnictwami politycz*

nemi n a polu reformy socyalaej. Papież wyraził

wielkie zadowolenie z powoda memoryału i po

stanowił przesłać Henrykowi George oficyalną od

powiedź na jego pismo.

Dymisya serbskiego ministra skarbu Vuicza jest

już rzeczą pewną. W gabinecie powstały osobiste

i zasadnicze przeciwieństwa. Yuicz przedłożył p ro

jekt, mający na celu wprowadzenie równowagi

w finansach państwa. W tym celu żądał on bez

względnego ściągania wszelkich zaległycb podat

ków. Myślał on także o zaciągnięciu nowej po

życzki i w tym celu chciał skupczynie przedsta

wić wierny obraz stanu finansów. Większość mi

nistrów sprzeciwiła się temu projektowi, obawia

jąc się, aby egzekucyjne ściągnięcie podatków nie

wywarło złego wrażenia wśród radykalnych wy

borców i aby przyznanie się, iż w ostatnich dwóch

łatach deficyt wzrósł do 15 milionów, nie spowo

dowało gwałtownych scen na sesyi skupczyny.

Tak przeto projekt Vuicza npadł, a wskutek tego

i on postanowił osunąć się z gabinetu. Następcą

jego ma zostać upoważniony do zawarcia traktatu

handlowego z Austryą dyrektor monopolu taba

cznego Dr med. Łazarz P aca , który oświadczył

Fug’a Bacha.

POWIEŚĆ

(45)

przez Eałeję.

(Ciąg dalszy).

Zaręczyny Klimy miały się odby_ć za dwa ty

godnie ; do tej pory gońcie zagraniczni odłożyli

wyjazd swój z Sieniawki. Spodziewano się_ wielu

osób, bo księżna de Poligny uroczyście dzień ten

obchodzić chciała. Lilę już miesiąc tem_u uprzedził

m ąż, że w połowie sierpnia powró_c_i z nim do

Francyi, do rezydeucyi ich w Bretonii, Guerlaon

zwanej. Liii, nauczona doświadczeniem, nie opie

rała sie wyraźnie temu projektowi, pozornie *go

dziła się na wyjazd, ale w duchu postanowiła

całe lato przepędzić w Sieniawce, zdecydowana

oprzeć się woli męża. J ak wszys_tkie osoby sła

bego charakteru, rzadko kiedy umiała chciec ; za

to, gdy raz coś postanowiła, to oporu jej mc na

świecie nie było w stanie przełamać.

De Groeck zaprosił kilk a osób do Gner_laon na

polowanie i na tydzień przed zaręczynami imy,

nie myśląc się niezem krępować, wszedł

o po

koju Liii, by jej przypomnieć, że chwila od,azdu

nadeszła i że za dwa dni ma być gotową do

Zapomniałeś pewnie — odparła Liii z pe

wną zaciętością w głosie — że 25 sierpnia odbę ą

**L"SFSBL’?SŁ wcale. Cc»aledoza.

ręczyn: dosyć już, że na ślub będziesz się u

musiała zwlec znowu z całym taborem . Jużeście

się wyściskały i wybeczały na dowód wie lej

miłości siostrzanej wtedy w dzień oświa czyn.

Dosyć tych demonstracyj, już mnie to mdlić za

czyna.

...

Ale mnie nie. Jeżeli ciebie to nudzi, to jeaz,

ja nie pojadę.

Doprawdy? Mnie się zdaje, że ci się ?upeł

nie w głowie przewróciło. Zastanów się i nie ró

skandalu. Dlatego, że tu co lato wędrówki odby

wasz, to nie dowód, abyś na żądanie do mego

domu wrócić nie chciała. Zaprosiłem kilka osób,

nie myślę dla idyotycznych czułości rodzinnych

odpraszać nikogo. Pojutrze wyjeżdżam, a ty i

dzieci ze m ną.

Wybij to sobie z głowy Karolu, ja me po

^*De Grcćck złowrogi miał wyraz w tej chwili,

żyły mu nabrzmiały, twarz posiniała, oczy stra

szne były, gdy patrzył na Lilę, prawie nieprzy

tomny z pasyi.

—

Co? co mówisz?! — pytał ochrypłym głosem.

—

Nie pojadę! — powtórzyła Liii, blada bar

dzo, ale zacięta w oporze.

—

Ja ciebie zmuszę, zmuszę, zmuszę! — krzy

czał de Groeck zdławionym głosem.

—

Kto cię

buntuje przeciw mnie? Ty mnie nie znasz! ty nie

wiesz, że ja ciebie zmusić potrafię. Pojedziesz!

Natychmiast się do drogi przygotujesz. J a ciebie

zmuszę, rozumiesz? — i stojąc pochylony nad

nią, ręce jej gniótł w żelaznym uścisku.

—

jedziesz !

—

Nie! — odparła Lila, drżąca, z oczyma nie

przytomnemi ze strachu. Kropli krwi w twarzy jej

nie było, stała przy oknie otwartem, on oszalały

z gniewu, nie zważał na to, że ktoś nadejść mo

że, że ktoś nsłyszy.

Ręce jej druzgotał prawie w swych żylastych

dłoniach.

—

Pojedziesz...

—

wycedził przez zaciśnięte zę

by raz jeszcze.

—

Nie..

—

szeptem odparła Lila.

On puścił jej ręce i popchnął tak silnie od sie

bie , że Liii zatoczyła się i z krzykiem bólu i

trwogi padła przy toalecie. Padając, uderzyła gło

wą o kandelabr z bronzu, raniąc sobie czoło; kil

ka kropli krwi sączyło się po jej twarzy. Karol

spojrzał raz jeszcze na swoją ofiarę i uważając

widocznie, że dość ją umęczył na te raz, opuścił

buduar, drzwi zatrzaskując, sapiąc i dysząc, jak

dzikie zwierzę.

Lila, padając, oparła się plecami o ścianę toa

lety i w tej pozycyi pozostała chwilę, oszołomio

n a, złamana, oczy rękoma przysłaniając. Krew

z czoła toczyła się ciemnym pasemkiem po ręce

jej. Drzwi parapetowe buduaru na oścież były o

twarte do parku.

W tej chwili Bertrand, wracając z wyprawy

łodzią, wsunął głowę do pokoju, nie śmiejąc wejść

bez upoważnienia.

Margrabino - wołał -

czy przyjmujesz?

Lila głowę podniosła, blada bardzo i na pół

przytomna. On ją teraz dopiero spostrzegł i nie

czekając odpowiedzi, przerażony, przejęty zgrozą

zbliżył się do niej śpiesznie.

Na miłość Boską, co się stało, co to jest? —

zawołał i podał Liii rękę, by ią z ziemi podnieść,

ale ona bezsilna, oparła się całym ciężarem o ra

mię jego i on sam, nie wiedząc kiedy, objął ją

tem ramieniem i namiętnie, gorąco, z uczuciem

bezgranicznem miłości i żalu do serca ją przy

tulił.

—

Co to je st? powiedz, to straszne, okropne, po

wiedz, co się stało?

Ale ona mówić nie mogła jeszcze, głosu jej

brakło, tylko opierając złotą główkę o ramię mło

dego człowieka, zanosiła się od płaczu, łk a

jąc zcicba, jak dziecko, którego ntulić nie

można.

—

Moja nkocbana, moja biedna, nieszczęśliwa,

pani najdroższa — mówił Bertrand, jej włosy ca

łując i krew z twarzy i czoła chusteczką ociera

jąc. Ona nie wyrywała mu się, owszem tuliła się

do niego, jakby garnęła się pod jego opiekę. A

pierwsza jej słowa były:

—

Broń mię, ratuj mię, on mnie zabije! Nic

mu nie mów, on mnie zabije i ciebie także.

Krew się ścięła w żyłach Bertranda, a czując,

że omdlewa ze zmęczenia, zaniósł ją prawie na

szezląg, poczem szukał wody, by ją ocucić i zra

nione czoło obmyć i opatrzeć. Klęczał w tej chwil«

przy szezlongu, trzymając kompres na ranie, gdy

w progu w tejże chwili ukazała się księżna

de Poliguy, skamieniała ze zdumienia i przera

żenia.

Bertrand podniósł się i stał, patrząc na nią,

nie spuszczając oczu ; po chwili wskazał na Lilę,

m ówiąc:

—

Patrz księżno, jak się obchodzą z córką

twoją.

Ale księżna, odzyskawszy głos, z wyniosłą, kró

lewską miną odparła:

—

Kto pana upoważnił do opieki nad Lilą? —

a pokazując drzwi Bertrandowi, dodała: — Może

nas pan same zostawić?

Lila w tej chwili chwyciła rękę Bertranda, któ

ry stał obok niej i zatrzymując go, rzekła zmie

nionym, złamanym głosem:

—

Mamo, proszę się nie znęcać nademną, już

dość.. .

i tu płacz nie dał jej dokończyć zda

nia, głos zdławiony uwiązł jej w gardle.

Serce matki znieść nie mogło tego widoku:

rana z której się kompres n sunął, znowu sączyć

zaczęła, i kropla po kropli krwi purpurowej sta

czała się na dłoń Liii. Księżna tuliła córkę do

siebie, zapominając o Bertrandzie, odgadywała,

że zięć jej był sprawcą mąk Liii. Liii zcicha,

głosem, który łkanie przerywało mówiła:

—

Popchnął mnie, ręce mi druzgotał, tak mnie

bolą — i drobne zsiniałe paluszki próbowała roz

prostować.

U Bertranda i matki jej serce wzbierało bólem

nieopisanym. Kilka minut upłynęło, a księżna

zdobywając się na zimną krew, tak jednak, aby

Liii nie drażnić, rzekła łagodnie do Bertranda.

—

Pan tu pozostać nie możesz, musicie uznać

oboje, że to zapelnie niestosownie.

Bertrand uznając słuszność nwagi księżnej, a

wysuwając delikatnie rękę swą z rączek Liii,

rzek ł, patrząc na nią z całem ncznciem, jakie

z serca do oczów napłynęło.

—

Matka pani ma słuszność, trochę odwagi,

błagam panią — całując drobną rączkę ukocha

nej, dodał: Taki będę niespokojny, czy do widze

nia, dzisiaj ?

—

Do widzenia — odparła z uległością.

Dziwne i przykre bardzo było położenie fesię

żnej wobec tej krótkiej sceny. Widząc dziecko

swoje złamane, zbolałe, sponiewierane, nie miała

serca surowo z nią się obejść; swoją obecnością

jedn ak i neutralaem zachowaniem się w czasie

ostatniej rozmowy dawała na pozór sankcyą temu,

co zaszło między Lilą i Bertrandem. Gdy ten o

statni wyszedł chwilowo, cisza zapanowała mię

dzy matką i córką, księżna zbierała myśli, z trwo

gą wielką zastanawiała się, czy gwałtowna scena,

jaka zaszła między Lilą a jej mężem, nie była

spowodowaną zachowaniem się Liii lekkomyślnem,

czy nie zazdrość była jej powodem, i czy Liii

nie zasłużyła na to, co ją spotkało. Po dłnższym

namyśle zapytała w końca:

—

Powiedz mi Liii, co zaszło między wa m i?

Musiałaś dać jakiś powód Karolowi do takiego

wybuchu ?

Liii z wyrzutem spojrzała na matkę.

—

Tylko on jeden mnie kocha — odparła z go

ry czą— nawet mama słuszność Karolowi przyznaje.

Księżnę do głębi zraniły te słowa.

—

Liii nie masz prawa tak mówić; ty wiesz,

że słuszności Karolowi nie przyznaję, ale jako

m atka muszę surowo zganić twoje postępowanie.

Jesteś żoną, mąż ma prawo wymagać wierności

od ciebie, ma prawo nawet unieść się, jeżeli spo

strzeże, że złamałaś obietnicę daną przy ślubie;

od tej ślubnej przysięgi nic cię nie zw alnia ty l

ko śmierć.

—

Ja wiary nie złamałam mamo, on mi nic

zarzucić nie może — przybitym głosem odparła

Lila.

—

Ale mrże pozory były przeciw tobie, jeżeli

mąż wyrzucał ci poufałość z Vansockenem.

—

O! jak go mama nie zna, — z gorzkim

uśmiechem od rzekła Lila — cóżby jego obeszła

moja poufałość z kimkolwiek, on o mnie dba tyle,

co o zbyteczny mebel; żąda tylko absolutnej ule

głości z mej strony, gdy chodzi o jego fantazyę.

—

Więc nie Yansocken był powodem sceny

między wami ? — pytała księżna trwożnie.

—

Nie mamo, ty i Klima byłyście powodem

chciał mnie przed zaręczynami Klimy ztąd zabrać,

ale choćby mnie zabił, to ja się ztąd nie ruszę.

Nigdy już, nigdy... ani teraz, ani póżaiej nie po

jadę do niego — mówiła Lila, nnosząc się coraz

bardziej. Nie będzie się dlnżej pastwił nademną,

nie będę jego żoną... wezmę rozwód, choćbyś ty

mocno opierała się temu, to rozwieść się muszę.

’a jego nienawidzę, ja kocham B ertranda, tego

już nic nie odmieni, to jest wynik jego brutalno

ści. O mamo, on na mnie rękę tyle razy podniósł

ja to znosiłam; ja się boję, ja go się tak boję!

—

Kochanko, — mówiła z żalem księżna —

ty nie masz prawa kochać innego, to grzech

wielki, tobie nie wolno. Mnie serce pęka z ud rę

czenia, ale n a to pozwolić nie mogę. Czemuż,

czemuż — mówiła z wyrzutem — odebrałaś mi

zaufanie swoje? Czerna dawno już nie wyznałaś

mi, jakie ci grozi niebezpieczeństwo?

—

To nie jest niebezpieczeństwo mamo, to moja

jedyna pociecha. Bądż spokojną, nic nie mam so

bie do wyrzucenia, dziś dopiero on się przekonał,

że go kocham, do tej pory nic między nami nie

zaszło.

Księżnie widocznie kamień spadł z serca, ode

tchnęła swobodniej i rzekła:

Smutne to wszystko bardzo, ale jeszcze nic

straconego niema; ty zanadto jesteś dobra i pra

wa, aby nie pojąć, że obowiązek przed osobistemi

uczuciami kłaść trzeba. Z mężem pogodzić się

należy.

O! nigdy mamo! litości nie masz nademną.

Czy chcesz, aby mnie tjn opętaniec zabił? Ja do

niego nie wrócę. J a go się boję, nie zmusicie

mnie do tego, nie znęcajcie się nademną, błagam

was, bo się utopię — mówiła Lila w najwyższem

rozdrażnieniu.

Ależ dzieci twoje Lilo! czy one niczem są

dla ciebie?

Nie mamo, ja je kocham więcej, niż ty

mnie kochasz, jabym nie pozwoliła pastwić się

nad niemi.

A tymczasem chcesz rozwodu, więc bez wy

rzutu sumienia oddasz Lula w ręce twego męża,?

On przy tem obstawać nie będzie, ja go

znam, on mi Lula zostawi.

I długo jeszcze rozm awiały; księżna w końcu

zostawiła Lilę samą; młoda kobieta potrzebowała

spoczynku, zasnęła z bólem głowy, znękana osta

tniemi przejściami, ale uspokojona w dnchn, bo

matka zgodziła się na rozwód.

(Ciąg dalszy nastąpi).

Oddzielne Nra Czasu, o Ue zapas °starczy° w Pąkowi’e

niedziele | dni świąteczne.

WeLwowie polO .. do nabycia wB

’

Prenumerata wyno.!*

W miejscu

.............................

na cały rok na kwartał na 1 miesiąc

Łooztą w państwie austryackiem

.......................

20 zlr

5 złr.

1 złr. 80 ct.

niemieckiem

.............................

^4 ztr.

6 złr.

2 złr. 50 ct.

do Włoch, Francyi, Anglii Belgii" SŻwaicarvi TnńnJ

28 złr.

7 złr.

3 złr.

.»»,cbp^,w,c.l.^ehCo’,wilziupTS?T

32*

»*

Prennmera(ę przyjmuje ale tvlfcn .. .

Złr

8 złr

3 złr—

L isty z pieniędzmi i przekazy pieniężne na

Ig0-do ost» *n le.o dnia w miesiącu,

do Administracyi Czasu w Krakowie -

1 °Sł98zenia uprasza się nadsyłać franco

pocztowej. Listów niefrankowanych nie Drzvimuie

nieopieczętowane nie podlegają opłacie

______

*»ękoplHnów nadsyłanych nie zwraca się.

mmmmm-m

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction