Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 642 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

eo fcuM.

E r a k iw , Piątek 11 Października

RmmikLXXI

Wydanie wieczorne

Ceny ogłoszeń i od wiersza petitem 80 hal,, w soboty, niedziele, iwięta 5 dnie przedświąteczne wierM

petitowy 60 hal. ,

układ tabelaryczny cyfrowy, skomplikowany 60 hal. N adesłane, N ekrologia oi

miejsca wiersza drukiem peiit. k. 1.20 za każdy raz. Komunikaty handlowe po kronice i po dziale eko

nomicznym; komunikaty prywatne, śluby, zaręczyny i t. p . po kor. 2 50 od miejsca wiersza. K o m u ni

k aty na czele rannego numeru przed tekstem po 3 kor. od miejsca wiersza.

Ogłoszenia I prenumeratę przyjmują we Lwowie Biura dzienniMw St. Sokołowskiego *

Olszewskiego, K. Bucbstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; wPodgórzu Poturalski; wPrze

m yślu A. Juszyński księgarnia i K. Bi!let; w Rzeszowie M. Weintraub; w Stanisławowie Jasiel

ski i Sp.; w Tarnowie Al. Rockach; w Paryżn wyłącznie p. W. Raczkowski, 14 Cite de Trevise,

w W ied n i u Haasenste n fi Vogler, R. Alo»se (także we wszistkich filiach); H Schalek, M. Duke*

M. Braun, J. Dannenterg, Bock fi Herzfeld, H. Friedl, E. Laszlo (tylko prenumeratę H. Goldschmidt,

fi Comp.); w Frankfurcie n. M. G. L. Daube fi Comp.; w Pradze czeskiej Fr. Hovorza. Listy

z pieniądzmi i przek a zv pi nięine na prenumeratę i ogłoszenia przyjmuje Administracya Cease

w Krakowie. Reklamacye nieopieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się. Rękopisów nad iyłanych nie zwraca się.

J J ! y Za każdą zmianą adresu dopłaca sią 40 hal.

ADRES REDAKCYI ul. św. Tomasza Nr. 32.

Telefon Nr. 50.

Prorok fałszywy czy prawdziwy?

Zawrót głowy, jaki zaczyna ogarniać stronni

ct,wa radykalne w Królestwie i Galicy i, można

było x góry przewidzieć. Położenie polityczne,

wywołane ostatnimi wypadkami, eskontowal już

w ostatniej swej mowie poseł Daszyński, Wska

zując na wygląd, jaki przyjąć musi świat po

wojnie. Ale zapewne i ten prorok nie przewidy

w a ł jeszcze przed tygodniem, iż tak prędko

większość polskiego społeczeństwa będzie musia

ła dokonać wyboru między dwiema drogami;

prawą i lewą, na których skrzyżowaniu dzisiaj

i jutro jeszc ze stoi. Mówimy »dzisiaj i jutro* —

bo wypadki czekać nie będą.

Na ziem iach polskich nagromadziło się bez

liku materyału palnego, wystarczającego na roz

żarzenie olbrzymiego pożaru. Krzywdząca poli

tyka okupantów, napływ wynędzniałych mas ze

Wschodu, hasła wywłaszczenia agrarnego, przy

kłady rewolucyjnych zamachów w Rosyi, głód i

nędza warstwy urzędniczej i robotniczej po mia

stach — oto są elementa, z jakich składa się

obraz naszego społecznego stanu w tej chwili.

Dość czarno namalować go nie podobna. Wy

starczy iskry, aby buchnęły płomienie, zdolne

u nas wywołać podobny skutek;, jak anarchizm

sąsiedniej Rosyi. A ręce przywódców radykal

nych wyciągają się po krzesiwo.

A nie należy się łudzić, i e oddawszy ster

społeczeństwie stronnictwom

radykalnym,

obronimy się w ten sposób przed dyktaturą

stronnictw jeszcze bardziej radykalnych. Hardziej

redy ka!ni pobiją szybko mniej radykalnych, i lo

pobiją na głowę, większą konsekwencją w walce

z klasami i hasłami umiarkowanemi, obiecywa

niem bezpośrednich korzyści z przewrotów, opie

raniem się na jeszcze niżej kulturalnie »tojących

żywioła ch . Jeat publiczną tajemnicą, że »mąż

przyszłości* partyi socya li stycznej jest już wła -

w/aściwie mężem przeszłości, i że spadek po

panu Daszyńskim szykuje się już dzisiaj z wiel

kiem prawdopodobieństwem objąć w Krakowie —

pan Drobner, d!a którego pan Daszyński jest

obecnie zanadto »bnfżuazyjnym*. A to samo wi

dać \r Warszawie. Warszawska I’, i*. S. w ra

zie przewrotu bardzo szybko ustąpi miejsca

międzynarodowej, bo polsko - rosyjsko * żydow

skiej S D.

To sarno odnosi się zresztą do innych partyi

radykalnych, a więc przedewszystkiem do stron

nictwa ludowego, które dzisiaj opiera się na za

możniejszej warstwie chłopskiej, ale lada chwila bę

dzie zmuszone pójść w Królestwie i w Galicyi w kie

’runku odpowiadającym-proletarynszom zgrarnym.

Niechaj w ięc dzisiejsze względnie umiarkowane ha

sła społeczne, wysuwane w tej chwili, nikomu

nie zakrywają dalszej przyszłości.

, W tych warunkach oddanie hegwruqrm zaró

wno w naszej dzielnicy jak i w Królestwie na

rzecz socjalistów i radykalnych ludowców, do

czego oni natarczywie wzywają, jest tylko przy

grywką i pierwszym krokiem do zasadniczego

społecznego przewrotu. Wiemy, od czego on się

zacznie, ale wiemy także, na czem się skończy.

Zacznie się od zwalczania stronnictw umiarko

wanych nie w imię haseł społecznych - byłby

to zasadniczy błąd taktyczny - aie w imię pa

tryotycznych względów. Skończy się przelicyto

waniem p. Daszyńskiego przez międzynarodowych

»towarzyszy* z S. D , a pana Witosa przez

chłopskich bolszewików.

Jeżeli stronnictwa umiarkowane, pragnące u

trzymać vr Polsce w chwilach decydujących ład

za wszelką możliwą cenę, pragnące dalej stać na

gruncie kultury i tradycyj narodowych — nie

znajdą w tej chwili sposobu oparcia się pierw

szym próbom radykalnego terroru, to sprawa na

sza wejdzie od razu na niebezpieczną równię po

chyłą. Rada regencyjna uznała trafnie i rozumnie

za najważniejsze hasło chwili bieżącej konsoli

d a cję narodową. Ze strony partyj radykalnych

odpowiedziano na to i u nas i w Warszawie we

zwaniem do bojkotu partyj zachowawczych i żą

daniem powierzenia lewicy dyktatury naro

dowej. Czy się to hasło przyjmie i czy w ten

sposób społeczeństwo polskie wejdzie w istocie

na drogę, wiodącą coraz dalej na lewo , zależy

od partyj demokratycznych społecznie umiarko

wanych. Jeśli najbliższe dnie — a raczej nawet

godziny - nie przyniosą objawów, świadczących

o gotowości wszystkich partyj umiarkowanych

do połączenia s ;ę pod hasłem obrony przed gro

żącym nam przewrotem społecznym, to zapo

wiedź, rzucona niedawno przez p. Daszyńskiego,

z acznie się niewątpliwie coraz prędzej oblekać

w ciało i krew. Z proroka przedwczesnych prze

powiedni, za jakiego go u ważała wczoraj jeszcze

większość naszego społeczeństwa, stanie się on

szybko prorokiem nadto prawdziwym.

Lewica sięga po władzę.

Z W arsza wy doszła wczoraj zrana wiadomość

0 ustąpieniu p. Kucharzewskiego, ktery, nie mo

gąc doprowadzić do utworzenia gabinetu koali

cyjnego, wniósł we środę podanie o dymisyę.

Wiadomości, jakie napłynęły wieczorem, rzucają

na to bliższe światło. Pomimo, źe Rada reg»n

cyjna, rozwiązując Radę stanu i zapowiadając

z woła nie sejmu na demokratycznej podstawie,

starała się spełnić życzenia lewicy, odmówiła

ona udziału w koalicyjnym gabinecie, wysuwając

na lo miejsce inny program. Jest nim mianowicie

utworzenie gabinetu wyłącznie lewicowego, albo

też przynajmniej z przewagą lewicy nad stron

nictwami *burżuazyjnemi*. Na czele rządu i pań

stwa stanąłby Józef Piłsudski, a więc, jak wia

domo, mąż zaufania polskiego stronnictwa so c ja

listycznego. Jako dalszy »warunek« zgsdzenia się

na to, aby wspólnie z Kołem między( artyjnem

lewica objęła władzę w kraju, wymienia Napraód:

gwarancyę, ża stosunki w kraju uleguą zmianie

tak, aby nowy rząd miał pełną władzę. W takim

razie gabinet ławicowy zwoła natychmiast kon

stytuantę, a ta dopiero ma w ezw ać przedstawi*

cisli innych ddeluic do swego grona.

Tak przedstawia program lewicy Naprzód, a

więc organ najbliżej z nią związany. Jak wiado

mo, lewica Królestwa składa się z czterech głó

wnych stronnictw; stronnictwa ludowego (P. S L.),

stronnictwa niezawisłości, zjednoczenia demokra

tycznego, wreszcie s P. P . S . (polskiej partyi so

cjalistycznej). W ed le przedstawienia Nap rzod u,

P. P . S . na razie do rządu wejść nie chciała,

chowając się zapewne na dalszą chwilę, a tylko

trzy inne partye rokowały z Kołem międzypar

lyjnem i postawiły tak twarde warunki. P . P . S.

orzekła, że może wejść dopiero do rządu, który

wyłoniony zostanie z konstyuanty lub ru

chu rewo1ucyjnego. Swój stosunek zaś do

najbliższego rządu ureguluje wedle składu osobi

stego tego rządu, to znaczy niewątpliwie wedle

faktu, czy Piłsudski będzie stał na jego czele.

Powyższe uchwały lewicy miały wywołać —

zawsze wedle twierdzenia Naprzodu — »konster

n ac ję w Kole międzypartyjnem*. Jak bowiem

organ socjalistyczny twierdzi — nie wiemy, czy

zgodnie z prawdą — Koło samo zaproponowało

ławicy stworzenie wspólnego z nią gabinetu

1 *Rady narodowej«, przyczem miało pójść w u

stępstwach dla lewicy bardzo daleko. Z jednej

bowiem strony miało się oświadczyć z gotowo

ścią »przyjęcia platformy społecznej lewicy« ,

a więc haseł radykalno-socyalistycznych. Z dru

gie! strony pod względem politycznym miało Kolo

iść tak daleko, że decydowało się — wedle N a

przodu -

na obalenie Rady regencyjnej, prze

ciwko ,której lewica i jej organa rozpoczęły w o

statnich kilku dniach jak najsilniejsze ataki.

Źe bowiem lewica istotnie pragnie przedewszy

stkiem i za wszelką cenę obalić Radę regencyjną

i utorować w tea sposób drogę dla dyktatury

Józefa Piłsudskiego, opartej zapewne na militar

nej organizacyi P. O. W ., to nie ulega wątpli

wości. Główny warszawski organ lewicy Nowa

Gazeta, w artykule pt. *Rada regencyjna a pol

ska demokracja« pisze w tej sprawie, co na

stępuje :

» llaczego Rada regencyjna nie postawiła kropki

nad »i«, dlaczego do końca nie była konsekwentną

i *ie powiedziała, że i sama rozwiązuje się, ustę

pując miejsca Rządowi Narodowemu«.

»Bo istotnie w imię czego, w imię jakich zasług

w imię jakiej potrzeby chce Rada regencyjna nadal

pozostawać? Czyż każdy z punktów postawionego

przez nią programu *ie jest odwołaniem własnych

poprzednich zarządzeń, czyż nie jest publicznem

przyznaniem się do własnych błędów, czy nie jest

wystawieniem świadectwa nieudolneści i krótkowi*

dztwa własnej polityki?«

»Dsmokraaya nie chce przyjąć żadnych zobowią

zań Rady regencyjnej a utrzymanie się Rady regen

cyjnej świadczyłoby, źe istnieje jskaś ciągłość mię

dzy rozpoczynającym się okresem, a okresem re

prezentowanym przez nią, gdy tymczasem demo

kracya pragnie, aby o tamtym okresie nawet pa

mięć zaginęła. Dlatego żądanie usunięcia się natych

miastowego Rady regencyjnej staje się na dziś

naczelnym politycznym postulatem polskiej demo

kracji«.

Natomiast co d) istotftego zachowania się

Koła międzypartyjnego, brak jeszcze w tej chwili

dokładnych wiadomości. Wiadomość, jakoby Koło

za cenę połączenia się z radykalną lewicą goto

we było »przyjąć platformę społeczną lewicy«

i postawić nawet Piłsudskiego na czele rządu,

wydaje się, jak zaznaczyliśmy, mocno nieprawdo

podobną. Jakieś pertraktacje Koła z lewicą je

dnak istnieją. Dmo si o nich także blizki Koła

Kuryer warszawski, twierdząc, że »w pewnej

części Koła (a więc nie w całem) wyrażono po

gląd, iż Koło mogłoby wziąść udział w rządzie

koalicyjnym (a więc chyba Die w rządzie o więk

szości lewicowej) pod tym warunkiem, gdyby

i przedstawic:iele lewicy demokratycznej weszli

do niego«. Jak zaś donosi ętos Narodu w wie

czornym wczorajszym numetse »objawów oporu

przeciwko Radzie regencyjnej nie ma«, co oc zy

wiście zdawałoby się odnosić do usposobienia w

Kole międzypartyjnem.

fio objawów charakterystycznych dla istnieją

cej obecnie w stronnictwach radykalnych chęci,

aby ująć wyłącznie w swoje ręce władzę w kra

ju i usunąć na bok slronnictwa umiarkowane,

należy dalej odezwa chłopskipgo »Zjednoczenia

ludowego«, które — jak wiadomo — w ostat

nich tygodniach przesunęło się daleko na lewo i

zbliżyło się do radykalnego P. S . L. W odezwie

Zjednoczenia czytamy u utworzeniu rządu z »ży

wotnych stronnictw polskich«, a konkluzya jej

brzmi następująco:

Wobec idących wypadków politycznych odpowie

dzialność za losy państwa i narodu polskiego prae

chodzi w ręce stronnictw demokratycznych i ludo

wych. Dziejowa chwila i wielkość odpowiedzialno

ści wymaga od tych stronnictw ideowej i organiza

cyjnej konsolidacji, aby odeprzeć niebezpieczeństwa

zewnętrzne, a rządy Polski utrzymać raz na zawsze

w rękach demokracyi.

O tem, aby rząd polski mógł być kiedykolwiek

rządem »arystokratycznym«, nie ma oczywiście

mowy. Hasło radykalne wykluczenia stronnictw

»nieżywotnych« i chwycenia władzy przez »de

mokrację« , oznacza przeto nie co ionego, jak

tylko rządy radykalizmu — a więc wykluczenie

partyj zachowawczych, opierających się na umiar

kowanych klasach posiadających. Jest to ana

logiczne hasło, jak to, które każe radykalistom

galicyjskim dążyć do wykluczenia partyi konser

watywnej w Galicyi z życia politycznego, rzeko

mo przez represję za jej politykę w parlamencie

wiedeńskim. W Królestwie tego pretekstu nie ma;

niemniej w zgodzie z radykalizmem galicyjskim

żądają stronnictwa radykalne podporządkowania

się innych partyj dyktaturze lewicy i usunięcia

umiarkowanych żywiołów.

Odwrót liemców.

Wypadki na !roncie zachodnim rozwijają się

dalej, prowadząc do logicznego rozwiązania tj,

wyparcia Niemców z Francyi.

Główne pole operacyjne ofenzywy koalicyi

znajduje się teraz pomiędzy Cambrai i Saint

Quentin, gdzie koncentryczny atak francusko-an

gielski dąży do opanowania le Cateau, miejsco

wości położonej o 30 kil. na wschód od kanału

Skaldy, ważnego węzła kolejowego, którego Niem

cy bronić będę jak najdłużej, gdyż tam przecinają

się koleje, łączące ich grupę południowo-wscho

dnią (Laon-Szampanja) z środkiem. Linia Sieg

frieda jest juź przełamana, a sprzymierzeni dotarli

już na wschód od hnii Bertry-Busigny-Bohain, w

odległości kilku kilometrów od le Cateau. P o

wstało tam więc znaczne wgłębienie niemieckiego

frontu, które szerokim jukiem sięga od Marcourt

aa wschód od Saint-QuQntin do zachodniego

przedpola le Cateau, a stamtąd do drogi z Cam

brai do Cateau, na wschód od pierwszego z Łych

miast. To przedarci» się wojsk angielsko-francu

skich zagraża z flanki obu przyległym wycin

kom, na północy Douai, na południe Laon; oba

muszą być pospiesznie opróżnione przez Niem

ców. Naprostowana przez to linia frontu będzie

już biegła w nieznacznej odległości od granicy

belgijskiej, jako ostatni etap przed opuszczeniem

Francyi.

W Szampanii, po obu stronach Argonów i nad

Mozą. opór Niemców jest jeszcze niezłamany

a biuletyny koalicyi podnoszą pojawienie się

nowych rezerw na tym wycinku. Niemcy będą

tam bronić uporczywie każdej piędzi, gdyż tutaj

zasłaniają swoją linię odwrotu, która może im

być niebawem potrzebną. W Szampanii po dłu

gich i zaciętych walkach dostali się Francuzi nad.

rzekę Suippes i zajęli kilka miejscowości na pół

nocnym jej brzegu. Argony są już prawie całko

wicie w rękach koalicyi; tylko północny skrawek

zajmują jeszcze Niemcy. Jenerał Persching rzucił

swoje pułki do ogólnego ataku po obu brzegach

Mozy, tak, ż e ofenzywa znowu się rozszerzyła ku

Wschodowi, Postępy Amerykanów są jednak nie

znaczne i sięgają 15 kil. na zachodnim, a 10 na

wschodnim brzegu Mozy, od linii, jaką Niemcy

zajmowali aż do sierpnia br. Oczekiwać należy

w tym wycinku dalszych gwałtownych ataków,

gdyż Foch pragnie lam odciągnąć rezerwy nieprzy

jacielskie z innych części frontu, aby sobie ułatwić

uderzenie w centrum.

Na północ, w Flandryi właściwej i Belgii na

stąpiła zdaje się przerwa w operacyach wojen

nych, a przynajmniej nie otrzymujemy stamtąd

żadnych urzędowych wiadomości. A przecież wy

cinek ten ma wielkie strategiczne znaczenie, gdyż

dalsze posuwanie się wojsk króla Alberta, klóry

od niedawna objął tam główne dowództwo, z a

graża z jednej strony wybrzeżom belgijskim,

a z drugiej grupie Lille, będącej obecnie ośrodkiem

oparcia dla północnej części niemieckich pozy

cyj. W alki teraz są tam tak blisko morza, że

w ostatnich szturmach uczestniczyły monitory i

kanonierki angielskie i francuskie, które otrzeli

wały Niemców podczas wypadu belgijskiego na

Diimniden.

Wogóluości sytoacya Niemców pogorszyła się

znowu i nie zanosi się nigdzie na to, aby mogła

się poprawić w oajbliższyrn czasie. Odwrót trwa

dalej i jest połączony z ciężkiemi stratami w jeń

cach i materyale wojennym. Niemcy zaczęli także

używać tanków, a raczej samochodów pancer

nych własnego pomysłu, ale jest ich jeszcze bar

dzo mało, i nie mogą dorównać czołgom fran

cuskim i angielskim, które przez swą ruchliwość

i zdolność przebywanii najbardziej skompliko

wanych przeszkód terenowych, potężnie dopomo

gły do powodzenia ofenzywy Focha.

Od morza do Wogezów trwają krwawe starcia,

i Foch ciągle jeszcze przerzuca swoje uderzenia

wzdłuż całego frontu jakby doszukując się słab

szego miejsca, gdzieby mógł przebić i przełamać

pozycye nieprzyjacielskie. Dotychczas celu tego

nie osiągnął, ale przez nieustające ataki osłabił

ogromnie armię niemiecką, zepchnął ją z dosko

nałej i znakomici» umocnionej linii obronnej i

odebrał jej możność jakiejkolwiek inicjatywy.

Obrona Niemców jest waleczna i wytrwała,

ale do sukcesu nie prowadzi; .

....

, to tei w tych warunkach za

wieszenie broni byłoby dla Niemców upragnionym

wypoczynkiem. Ale właśnie wobec bliskiej per

spektywy rokowań pokojowych, koalicya zechc»

stworzyć jakieś strategiczne fakty dokonane, któ

reby jej pozwoliły dyktować Niemcom cięższe

warunki rozejmu. Może także Foch spróbuje je

szcze stanowczego uderzenia na froncie alzackim,

aby tam dotrzeć do Renu i okup ację Alzacyi

przeprowadzić, zanim los tej prowincyi stanie

się przedmiotem międzynarodowych układów.

Każdy dzień może zresztą przynieść jkkąś no

wą brzemienną w następstwa zmianę na froncie

zachodnim, a doi powodzeń niemieckich minęły

bezpowrotnie; przewaga koalicyi jest tak oczy

wista, a rezerwy, któremi rozporządza tak nie

wyczerpane, że armia niemiecka tylko ź najwię

kszym wysiłkiem może stawić czoło jej natarciom.

Cza* jest sprzymierzeńcem koalicyi, gdyż odpor

ność Niemców może trwać tylko do pewnego

terminu. Podczas gdy Niemcy z trudnością wypeł

niają luki powstające w ich szeregach po ka

żdym ataku, koalicya rozporządza milionem

świeżych i młedyeh rezerw w napływających

nieustannie z za oceanu wojskach amerykańskich,

które coraz wyraźaiej przechylają szalę na jej

korzyść, a przytem ciągły odwrót musi wkońcu

wprowadzić do armii niemieckiej p ewien element

zniechęcenia i dezorganizacji. Wobec tych wszy

stkich okoliczności propozycya pokojowa nowego

niemieckiego rządu nabiera właściwej wyrazi

stości.

Zaniepokojenie we wschodniej Galicyi.

Rusini we wschodniej Galicyi z Biłem na cze

le wywiesili hasło oderwania od Austryj (w imię

samostanowienia) całej wschodniej Galicyi, Bu

kowiny i części północnych części Węgier, ceKm

przydzielęnia ich do państwa ukraińskiego. P o

wołują się przytem na fakt, ze na ziemiach tych

tworzą etnograficzuą większość, a więc w myś!

13 punktu Wilsona nie mogą być przydzieleni

do Polski. Ponieważ posłowie polscy w ostatniej

deklaracyi akceptowali wyrażenie, zbliżone do

wilsonowskiego *państwo złożone z wszystkich

polskich części*) a odrzucili pierwotne brzmienie

wniosku (*z wszystkich ziem polskich, które siłą

języka i polskiej kultury do Polski należą«) prze

to powstała wątpliwość, czy nis przystąpili tem

eatnem do programu ściśle etnograficznej Polski,

zapowiedzianego przez koalicyę; to znaczy czy

tem samem nie wyrzekli się Galicyi wschodniej.

Dzienniki lwowskie zaczynają się też szczerze

niepokoić tą kwestyą.

Gazeta wieczorna zamieszcza artykuł pióra je

dnego z historyków p. t. Geograficzne znaczenie

Galicyi wschodniej, który obszernie wyłuszcza,

dlaczego posiadanie wschodniej Galicyi jest wa

runkiem ekspansji ku wschodowi Eurony; ku

morzu Czarnemu. Oddanie tej dzielnicy Ukrainie

względnie Rosyi prowadzi do hegemonii narodu

rosyjskiego Dad lodami słowiańskimi tak samo

jak za caratu »W układzie terytoryaluym naro

dów słowiańskich — czytamy w tym wywodzie —

Galicya wschodnia leży na terytoryum, stąnowią

cem węzeł, łączący dwa główne trzony tego u

kładu. Naród słowiański, który tem terytoryum

owładnie, uzyska klucz do stworzenia hegomonii

nad słowiańskim światem. W dążeniu do utrzy

mania się przy tem terytoryum, Polska znajdżie

potężnego współzawodnika. Będzie nim, bez wglę

(t*)

LEONIDAS ANDREJEW.

PODja!zhen.

(Ciąg daiszy).

2 8 sierpnia, IW września.

Dziś idąc za dobrą radą jednego z byłych u

r?ęduików naszego biura, udałem się do pewnej

kawiarni na Newskim Prospekcie, gdzie zbierają

się dostawcy wojskowi, naradzając się o intere

sach. Powodzenie moje zależnero być miało o

mojej zręczności; miałem opowiadać anegdo y,

zapoznać się i potem całkiem poprostu narzucie

się tym ludziom.

Naturalnie zabrakło roi wszystkiego: i zręczno

ści i anegdot. Z początku uśmiechałem się do

nich w nadziei, ża tam zjedaam sobie ich sym

patję, kaszlałem, zamówiłam bardzo zręcznie

herbatę i pierogi, wnet jednak zasiadłem

popadłem w kamienne milczenie, jak gdybym

utracił nagle głos.

,,j

Ci ludzie mierzili mnie, doprowadzali do osłu

pienia swemi wiclkiemi słowami, swymi szybki

mi, lecz prawie nieświadomymi gestami. Jak sie

dzieli, jak się zachowywali, jak spogiądąh na

siebie, powracając po chwili znów do swych po

przednich rozmów... I patrzcie! Przed mmutą

wcale się z sobą nie znali, a potem poczęli szep

tać, pochylać ku sobie, niemal, że ściskali się,

jak najlepsi i najstarsi przyjaciele.

Z urywków ich rozmów, wypowiadanych pół

głosom, niepodobna było zrozumieć całego cią

gu, lecz jednak słyszało się, co kupują, co sprze

dają, co kradną, kogo rujnują lub zniesławiają.

I to się nazywa współpraca.

Prawdopodobnie szła im dobrze ta współpra

ca, a jednak większość ubrana b yła w brudne,

tanie garnitury, i depiero po bliższych oględzi

nach zauważyłem u każdego pierścień z brylan

tem na palcu i spinki brylantowe pr?y koszuli.

W ręku ich szeleściały papiery wartościowe, nie

żadne niepewne kupony, lecz prawdziwe bankno

ty pieniężne w ogromnej ilości. Widocznie więc

to niechlujstwo potrzebne im jest do fachu i sta

nowi rodzaj mundurów.

Wstrętni szubrawcy!

Wyznam teraz szczerze, nietając grzesznych

,zamysłów, że idąc do kawiarni zdecydowany by

łem na wszystko, bez żadnych zastrzeżeń. I gdy

by mi który z nich powiedział wyraźnie: »lljo

Petrowiczu, musicie dziś włam ać się do kasy,

albo *fałszować weksel, za co otrzymacie przy

z woite wynagrodzenie, przyjąłbym tego rodzaju

propozycyę bez wzdragania się — przynajmniej

tak mi się wówczas zdawało.

Ale skoro posiedziałem w kawiarni jaką go

dzinkę, patrząc na tych ludzi, na twarze i kra

watki, na brudne ich pazn»geie i prawdziwe ko

sztowne brylanty, zdjęła mnie straszna ohyda od

raza i wstręt do tych ludzi, obejmujący nawet

ich koszule, ale zwłaszcza ich samych, ich okro

pne twarze i brudną egzystencję. Szubrawcy!

Zwłaszcza uderzył mnie pewien jegomość z

czarnymi faworytami, klóry tak mnie zajął, żem

zapomniał na chwilę, nawet o własnem mojem

beznadziejnem położeniu. Był to człowiek jeszczs

młody, nadzyczaj zdrowo i silnie zbudowany, bo

gato odziany i który wśród tych wszystkich nie

znaczących ludzi, zachowywał się z wielkiem spo

kojem i poczuciem wyższości i z taką pewnością

siebie, że każdy mimo woli doświadczał wobec

niego pewnego lęku. Mówił niewiele przysłuchu

chując się raczej, uśmiechał się rzadko i całkiem

obojętnie, nie podał ręki jednemu z subjektów,

który wyciągał do niego swoją brudną dłoń, co

zresztą jak s ę zdawało nie uraziło owego subie

kta, i nie zdziwiwiło nikogo z obecnych jak gdy

by to było całkiem w porządku.

Raz spojrzał na mnie swojemi twąrd»mi, obo

jętnemi oczyma, a ja choć rozumiałem, że* c zło

wiek ten musi być wielkim oszustem, może łotrem,

uczułem mimo to nagle jakieś *iewolnieze pra

gnienie podobania mu się, skłonienia s ię przed

nim z wyrazem uniżonej uprzejmości. On nie

z wrócił na mnie zbytniej uwagi, oceniając mnie

jak się zdaje, co Dajwyżej na grosz, bo t*ż w sa

mej rzeczy nie zasługuję na wyższą ocenę. Od

wrócił się odemui» i już na mnie nie patrzył. P o

chwili wstał, lacz nie przywołał nikogo dla za

płacenia *wej herbaty. Pięciu ludzi odprowadziło

go do drzwi, a z rozmów, które wszc zęły się po

jego odejścia, dowiedziałem się, że ten pan w jakiś

bliżej nia określony sposób zdobył trzy czy cztery

miliony. Choćby w tem była przesada, to odjąw

szy połowę, zawsze jeszcze dosyć zostanie... dwa

miliony.

Skorom opuścił kawiarnię, nia mogłem przez

kilka godzin oderwać myśii od tego człowieka.

Cóż on takiego uczynił, aby zarobić dwa miliony?

Jakie oszustwa, jakie grabieże popełnił, co to

może być za czło wiek? Jak ukształtowaną jest

jego dusza, źe może być tak zimną i spokojną,

obojętną na krew i wojnę, nie bojącą się Boga,

ni dyabła. Trudno mi było uwierzyć, aby czło

wiek ten stworzonym był z tego samego co ja

materyału. Miałem wciąż przed oczyma jego twarz,

wyrażającą siłę i zdrowie, i ten jego cielesny i

duchowy spokój, i czułem się ujarzmiony.

U nas w domu przy obiedzie myślałem o nim

i wyobrażałem go sobie w naszem kole rodzin

nem, obok Ireny IwanówDej, która ledwie daje

się Dakłonić do spożycia kawałeczka chleba i łyżki

zupy, bo się jej wciąż zdaje, że nie ma do tego

prawa. Przypomniałem sobie ów straszny dzień,

w którym zwiastować jej musiałem śmierć syna

i tajemnica dusz ludzkich ciężyć mi poczęła na

nowo.

Muszę tu jeszc ze dodać, ża nie tyle cnotliwe

oburzenie pohamowało mnie w niedorzecznych

nadziejach wzbogacenia się paskarstwem i oszu

stwem, co widok tego człowieka. Na wielkiego

złodzieja trzeba się urodzić, na małego brak mi

chytrości, giętkości, lekkomyślności. Jeden dostaje

miliony drugi sumienie — sprawiedliwy podział.

29 sierpnia — 11 września.

Naraz ogarnęła mnie tęsknota za zbytkiem.

Nie dość, ze jadłem z apetytem kolacyę, a je

iszcze za dnia poszedłem do Jelistewa i z oboję

!tną miną bogacza, który zarobił 4 miliony, ku

pi/eni za rubla kiełbasy moskiewskiej, którą tak

,,lubią jeść dzieci i luna Iwauowua. Niech 8i§

ucieszą i niech cenią potężnego llję Petrowicza.

Prócz tego przyniosłem Szas zy dwa funty le

pszych cukierków i dwa tysiące papierosów dla

żołnieży, i przyjąłem bez sumienia wdzięczny jej

pocałunek me rumieniąc się nawet.

Nie mogę kraść inaczej, więc okradam się sam

w ten sposób. Teraz jednak pomimo mego na

syconego żołądka doświadczam takiego żalu, jak

bym kogo zamordował na gościńcu. Widocznie

sytość wzmacnia sumienie i skruchę. Senny je

stem i poziewam z szeroko otwartemi ustami,

jak jaki milioner. Pierwszy to raz od czasu zam

knięcia naszego biura spać mi się chce.

30 sierpnia — 11 września.

Byłem wprawdzie senny, ale od chwili gdym

się położył do łóżka, sen mnie odleciał, i znów

spacerowałem do rana po pokoju, paląc papie

rosy i rozmyślając, gdzie i w jaki sposób znajdę

uczciwe i dochodowe zajęcie.

Obmyśliłam dwa. Został kelnerem w restaura

cyi, bo mężczyzn teraz brak i kelnerzy są bar

dzo poszukiwani, lub też być konduktorem tram

wajowym. W dzień jednak w świetle słonecznem

i z rozbudoną głową przekonałem się, że oba te

zajęcia nie odpowiadają mi, bo skutkiem słabego

zdrowia i nienawyknienia do pracy fizycznej nie

mogę być służącym. Więc co? Czego i gdzie szu

kać?

(C. d. n,)

« C Z A S wychećzi dwa razy dziennie, a mianowicie o godz. 6 rano i o godz. 3 po południu

riiifncr ^!sczofR]f 30 hal,. rannv 20 haS t *przesyłkąpocztową

,.«^

,3«S ł* / poranny 22 hal,, wieczorny 32 hal.

PRENUMERATA WYNOSI,

WKr»kowie wmiej.cn .

| półrocznie na kwartał na 1 miesiąc

^::::;;:;gkr-r

T-«:hr?^

^TŹS5JS«ń:;;:;;:.............«** - X *

-»I*

w państwie Niemieckiem ******.................... ^ kor- - h. -3 * 60 » 9

60»

W in n y c h p a ń s t w a c h ........................ ............................................................... J ? *

»30»

»po

...........................................................................

»33t- »iii,

nu^eMtęaa^nc^yte JlV^ministracya

pąkowie iur,ędypocztowe.Miejscowąpre

row" rHnpczJyc ul^

S 8J?

’ n1ucach, Biuro dzienników Hopclsa i SalLo

jest do nabycia w biurafh

ćcl,l

"’

Hlldowie ul. Karmelicka. We Lwowie .Czas.

w Tarno wie K,esiowfe l.ii« w Sokoł° wskleg°. A -Olszewskiego, K. Buchstaba, na stacyach ko’ejowych

niejszycb stacvach uTinrtverA

^ S*T n* P«om e w ksi?garni kol-jowej,’tudziei iia innyrh głów

Sando^eA

r^ * ? °T?Ch’n !?garnla Bodhaańska Zakopane ks ęgarnia Chodakowskich,

...l.

sflka Lu )lin, G!ówna c. k, trafika Radom, Kantor Disrn M. Szttnłt ftafinm

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu