Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 628 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 152.

Kraków 7 Lipca - - Piątek.

Rok 1871.

O aaa wychodzi; codziennie wieczór (wyjąwszy niedziele i dnie świąteczne.)

Numer pojedynczy w Krakowie i we Lwowie kosztuje lo centów.

Prenumerata wynosi:

jgtej,oow a w Krakowie: . . . . rocznie złr. *o — kwartalnie zir. 5

miesięcznie zir. i

wa L w o wie: w Ajencyi nCzasu* rocznie złr. 21

—

kwartalnie złr. 5 o. 25

—

m iesięcznie złr. 2 —

«»oojdttf% wpaństwie Austryackiem

24__

5c25

doPnusiRzogzyniemieck.

ta?, ie sgr. *o

tSl. 4 «gr.s

tal. l sgr. 15

» ErancyiiAnghi

fran. 108

fran. 57

fran. lo

, Belgu, WłochlSzwajcaryi ,

Bso

z pieniędzmi przesyłane być winny franco do Administracyi , ozasu " -

l.u ty reklamacyjne

liezapieczętowane nie uleg ają frankowaniu. -

L la tó w niefrankowanych nie przyjmuje się.

H ę k o p li m a nadsyłane Redakcyi, nie zwracają się i niszczone będą.

CZAS

Prenumeraty pnyjmn]ą;

W Krakowie: Bióro Administracji,,osasu* przy ul. Rółannej wdomu pod L. 413; Księgarnie^ nn J C%ech.

w Rynku, Juliusza Wilda przy ul. Grodzkiej i handelp. bf. Dworskiego wkaiieni^iaffonw skteE

w Rynku; tudzież wszystkie Urzęda pocztowe ąustryackie.

» « r u z z e u i a (inseraty) wszelkiego rodzaju, przyjmują się sa opłatą: sa miejsce wiern a drobnego fnetit

za jednorazowe umieszczenie po 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za opłatą nalełytoóci

po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia. Wypłata w Krakowie.

«Piowe

rrenam eralę I»gfonenU przyjmują:weLwowie wAjencyi ,czasu*p.Ant.Piatko%,.kirnr^

placu Katedralnym pod L. 31 .— W

Wiedniu p. A. Oppelik WollzeUe 12. -

Na Francyę i Anglie w Panr^n

Wny pułkownik Winę. Raczkontki, Rue du Pont de Lodi Nr 1 . -

Zaś tylko ogłoszenia’ w Wiednia

»Nflumarkt Nr 11*, w Hamburgu, Frankfurcie n. M:, w Berlinie, w Lipsku, Bazylei (Szwajcaryał i Wro

cławiu pp. Haa,tn,Uin i Foy!er, w Wiedniu Z. Kotkowski, Stait, Anwinkel N. 3 i R. Mo:. -

w Berlinie

Hamburgu, Monachium i Norymberdze p. Rudolf M o : .

w Frankfurcie nad Menem p. 0. L Daub. ,t Con

Mraków 6 lipca.

Posiedzenie onegdajsze Izby wyższej Rady

państwa, na którem budżet przedlitawski przez

Izbę niższą już zawotowany, m iał przyjść pod

obrady, przedstawiano od pewnego czasu, jako

czarną chmurę zawisłą na widnokręgu parla

mentarnym polityki wewnętrznej. I w rzeczy sa

mej, musiano je za taką uważać, musiano do

patrzeć w niej przesycenia żywiołami centra

listycznemi, chcemy powiedzieć elektrycznemi,

skoro dla zażegnania niebezpieczeństwa po

wołano na to posiedzenie, jakby konduktory,

żywioły zachowawcze, chęcią ugody chronią

ce od burzy, i zwykle ponad namiętnościami

stronniczemi stojące.

Wyznajemy, że owa chmura nie wydawała

nam się groźną. Wobec przewidywań niepo

kojących powtarzaliśmy sobie przysłowie: z

wielkiej chmury m:iły deszcz. Małą rzeczywi

ście przeciwność, z którą już w Austryi do

syć oswojeni są wszyscy, roi /ało posiedze

nie w Radzie państwa, na -’ tórem wystąpią

centraliści ze znaną już do s;ia swoją tezą,

gdzie już ani kwiecista wymowa hr. Auersper

ga, ani gładkie, a , w formę urż|dowo-opozy

c ji^ przybrane teorye p. Hasnera nic nowe

go dodać nie zdołają. Tak też było. Dwaj ci

mówcy wyprowadzili żużytą broń przeciw fe

deracyi, i podejrzenia o przewagę słowiańską;

usłyszeliśmy i krzyk boleści uciśnionych w

przyszłości niemców austryackich, i oraz gro

źbę w tęsknocie ich za większą ojczyzną,

była także wzmianka o konieczności bezpo

średnich wyborów i o korzyści politycznej oder

wania Rady państwa od Sejmów krajowych,

a całą tę centralistyczną, tyle już razy de

klamowaną legendę kończyła nieunikniona

zwrotka o Rusinach, których kierunek dzi

siejszy rządu chce poświęcić Polakom w

Galicyi. Zanadto bowiem Polacy, nie po

wiemy, położyli zasług dla korony, ale za

/ nadto dokuczyli centralistom popierając obe

cny rząd, aby nie pochwycono każdej spo

sobności, choćby przy sprawie budżetowej lub

innej, byle tylko przeciw ugodnemu kierunko

wi gabinetu przemawiano, do wymierzenia

przeciw nim główniejszych pocisków.

Był to, jak powiedzieliśmy mały deszcz, i

na nim byłoby się skończyło, gdyby Dr Dietl

odpierając w gorącem przemówieniu zarzuty

gabinetowi czynione, aby milczenie jego stron

ników, ze znużenia zapewne pochodzące, za przy

zwolenie nie wzięli centraliści, nie był w okre

śleniu stanowiska Galicyidodał, że od wieku po

raz pierwszy udało się rządowi przychylnie

ją dla siebie usposobić. Nic słuszniejszego, jak

to twierdzenie prezydenta miasta Krakowa, a

przecież wywołało ono jedyny grom, jaki wy

padł z owej czarnej chmury. Ten jednak ude

rzył nie w Galicyę, lecz w monarchię, bo ba

ron Kraus, a za nim hr. Colloredo, wywołując

krwawe widmo z r. 1846, wskazali, czem by

ły dawniejsze rządy w Galicyi. Rekryminacyj,

przed jakiemi się teraz cofamy, nie wahał się

użyć wysoki dygnitarz, a wówczas urzędnik

we Lwowie. Nie wiemy, komu baron Kraus

oddał tem przysługę. Nie zaszkodził ani rzą

dom hr. Hohenwarta, ani Polakom, to pewna,

ale czy taka reliabilitacya patryotyzmu Szeli,

posłaży centralistom , ukazując w całej ohy

dzie, czem była ówczesna z tego źródła płyną

ca biórokracya i jak pojmowała lojalność dla

Monarchy? Grom jednak spadał na monar

chię, a zasłonił ją jedynie hr. Gołuchowsld,

wyjawiając szlaclietnemi i pełnemi odwagi wy

razami prawdę, tak co do pobudek jak i źró

dełtej okropnejkatastrofy. Żałowalibyśmy wraz

z ks. Jabłonowskim wywołania tego smutnego

epizodu, gdyby nie był on dowodem, jaki duch

tkwi

w owej centralistycznej biórokracyi,

skoro po tylu latach i po takich zmianach

zaszłych w monarchii, może jeszcze ówczesne

dzieło swoje niejako za zasługę sobie poczy

tywać.

Posiedzenie zakończyło się przyjęciem en

bloc zawotowanego przez Izbę deputowanych

budżetu. Nie mogło też być obawy, aby Izba

Panów go odmówiła. Czegóż się więc obawia

no? Zdaje się, iż stronnictwo centralistyczne

zamierzało z przyjęciem budżetu uzyskać w

Izbie wotum nieufności. Przyparty przez hr.

Gołuchowskiego hr. Auersperg, oświadczył je

dnak, że nie miał zamiaru uczynić tego w re

zolucyi, przeto też i hr. Gołuchowski wotum

zaufania nie postawił. Wydawałoby nam się,

że przyzwolenie na budżet zawiera bądź jak

bądź takie wotum. Zresztą, taki był skład Izby,

że trudno odgadnąć, jaki wypadał liczebny sto

sunek opozycyi do stronnictwa rządowego. W

końcu dodać musimy, żelubo nie mamy jeszcze

zapisków stenograficznych, a "Ve sprawozdań

dzienników wiadomo , iż o mo sach sądzić z

pewnością niepodobna, wszel; V zdaje nam się,

że hr. Hohenwart nader zręcznie w przemó

wieniu swojem wystąpił przeciw wyborom bez

pośrednim, wykazując, że właśnie owo tak żą

dane przez wierno-konstytucyjnych oderwanie

Rady państwa od sejmów krajów koronnych,

okrom tego, że byłoby szkodliwem i dla niej

właśnie zgubnem, sprzeciwia się przedewszyst

kiem duchowi konstytucyi lutowej

Kraków 6lipca.

Wyczytawszy w Czasie onegdajszym uwagi nad

spodziewaną czy też obawianą nominacyą preze

sa sądu krajowego w Krakowie, i to nie po raz

pierwszy, muszę stwierdzić, że sprawa ta lubo tyl

ko osobista, sięga bardzo daleko, i na wielką ba

czność za sług uje .

Powszechnie w kraju naszym słyszeć się dają

skargi na: niezmiernie powolny wymiar sprawiedli

wości. Nie można wprawdzie; zaprzeczyć, że wiel

ka część winy w tej mierze cięży na rozwlekłych

i przestarzałych ustawach procesowych; z drugiej

jednak strony bardzo wiele zawisła od dobrego kie

rownictwa każdego sądu. W naszem jednak rozu

mieniu, które cokolwiek różni się od biórokraty*

cznych pojęć, dobre kierownictwo nie polega na

prostem napędzaniu urzędników, czyli tak zwa

nem uigowaniu i na źle zrozumianem oszczędza

niu wydatków przeznaczonych w budżecie na cele

sprawiedliwości, a to dla skarbienia sobie zasług

ze szkodą publiczną i prywatną stron, ale na n

miejętnem uorgauizowaniu wewnętrz,nej pracy, oraz

na należytem a oględnem użyciu sił roboczych. Co

bowiem z procedury naszej zrobić można, tego do

wodem inne prowincye. Z zazdrością czytamy czę

sto po dziennikach, że procesa kończą się w Wie

dniu, Pradze albo Bernie w kilku tygodniach, gdy

takie same wloką się w Galicyi przez całe lfta, a

pośpiech tam w wielu wypadkach nie ustępuje w ni

czem wysławionej szybkości sądów francuskich. A

gdzież przyczyna tego? Oto, że umieją tam upra

szczać elastyczne przepisy austryackiej procedury,

i wyzyskiwać je na korzyść szybkiego postępowa

nia, pomijając wszelkie zbyteczne formalności, nie

będące wynikiem przepisu prawa, lecz tylko uświę

cone tradycyjnym szablonem.

Wobec tak różnych rezultatów, złe widocznie

leży u nas głównie w czem innem, a nietylko w

samych ustawach procesowych. Zależy tu bowiem

wiele od zdolności przeło-L-jtego sądu, któremu pod

względem organizacyi pracy urzędowej regulamina

szerokie zostawiają pole. Qbok talentu jednak or

ganizacyjnego, energii wolnej od sekatury i deku

czliwości, kierownik sądu powinien łączyć w sobie

przymioty dobrego obywatela kraju z taktem wzglę

dem publiczności, swoich podwładnych i wszyst

kich tych, co bezpośrednio albo i pośrednio, j ak

adwokaci i notaryusze, przyczyniają się do wymia

ru sprawiedliwości; albowiem jedynie wśród tej

wszechstronnej harmonii przeznaczenie sądu osią

gniętem być może. Uznając ważność obsadzenia

posady prezesa sądu krajowego w Krakowie, nie

należy spuszczać tej kwestyi z oka.

Uzupełniając więc uwagi przedwczorajsze w tej

sptawie, niestety nic pociesznego donieść nie mo

żna, jeżli mam dać wiarę temu, co z Wiednia do

noszą. Miano bowiem przedstawić na posadę rze

czoną pp. Hubricba. radcę sądu apelacyjnego w

Krakowie. Summera prezesa sądu obwodowego w

Tarnowie i Ozurewicza prezesa sądu obwodowego

w Stanisławowie. Wyznać trzeba, że wiadomość ta

przykre sprawiła wrażenie, a nieF.adaremnie wyty

kaliście w waszych dawniejszych artykuła ch o no

o iuacyi prezesów sądów tak wyższego, jak krajo

wego, to, co tu trzeba wypowiedzieć otwarcie i po

imieniu. Wiem, że nie lubicie wdawać się w oso

biste stosunki, ale tu nie idzie o prywatne spra

wy, lecz o rzecz publiczną, a przeto ,,lista kon

dąity," która tak wiele znaczy w nominacyach, po

winua być układaną nietylko przez dawnych wszech

władzców policji jawnej i tajnej, lecz oraz przez

opinię publiczną. A jakaż to będzie ,lista kondui

tyu kandydatów? Przecież p. Minister i na nią

powinien zważać, jeźli chce, aby prezes sądu uży

wał w kraju powagi, a od podwładnych był sza

nowany i kochany, i nigdy o brak bezstronności,

0 uprzedzenia czy to narodowe czy polityczne nie

był ponawiany.

Co do p. Hubricha, który jest najstarszym radzcą

a pelacyjnym, i jak słychać, na pierwszem postawiony

miejscu, może tylko ze względów biurokratycznej u

przejmości, trudno przypuścić, aby miał on być na

prawdę polecanym. Tytularny radzca dworu, w po

deszłym wieku i sł abowity, zr obiłby chyba poświę

cenie przyjmując urząd uciążliwy, do którego

brakuje m u wielu niezbędnych przymiotów. Wy

ihowany pod systemem wszechwładztwa urzędni

czego, nie mógłby naraz pozbyć się zastarzałych

nawyczek, a między innemi sz orstkiego obcho

dzenia się z podwładnymi i poczytywania stron

1 osób prywatnych nie noszących munduru, za istoty

niższej kreacyi. Czyby na tem skorzystał spieszny

wymiar sprawiedliwości, tudzież gorliwość pracy

urzędników? Toć mogłoby go spotkać łatwo, co

spotkało pewnego starostę krakowskiego i zniewo

liło go ustąpić z posady. Nie jest to rzecz małej

wagi, obejście się, której nic z astąpi bardość wo

bec niższych, a p oko ra wobec wyższych.

Drugi domniemany kandydat na prezesa sądu

p. Summer zostawił po sobie wspomnienia, jako

prokura*or naczelny w Krakowie, tego rodzaju, iż

raz na zawsze powinien się stać niepodobnym.

Nominacya jego byłaby czemś więcej, niż groźbą,

bo lekceważeniem. Pamiętają go tu wszyscy, a na

wet jego koledzy, ponad których umiał się szybko

wznieść z sekretarza rady do naczelnego prokura

tora . M ógłbym wiele, ba rdz o wiele o nim powiedzieć,

gdyby nie to, że piszę do dziennika, któremu on

proces po procesie wytaczał, i wcale się z tem nie taił,

iż chce sprowadzić jego zupełne zamknięcie. W pro

cesach też drukowych Czasu lubo nie zasiadał na

krześle oskarżyciela, lecz oddawał tę czynność wy

mowniejszemu, jak mDiemał, od siebie, kazał so

bie osobny w sali sądowej stawiać stolik i krze

sło, by czuwać nad przebiegiem rozprawy sądo

wej. Któż zechce zetknąć się z p. Summerem,

gdyby go los zawistny czy też bezwzględność mi

nistra osadziły w Krakowie na urzędzie prezesa

sądu? Wszakże nominacya w swoim czasie jene

rała Benedeka ns główno-dowodzącego w Gali

eyi dlatego tylko została cofniętą, że uwzględniono,

iż w r. 1846 walczył z powstańcami, a przeto z

imieniem jego wiązało się w Galicyi 1olesne wspom

nienie. Rząd Schmerlinga umiał uszanować to u

czucie wstrętne; czyż rząd Hohenwarta zechce być

bezwzględniejszym i przywodzić na pamięć ut r a

pienia r. 1863 ?

O trzecim kandydacie p. Ozurewiczu, nie śmiał

bym powiedzieć nic ani dobrego ani złego, dl a tej

prostej przyczyny, że go nie znam, i że go cała

zachodnia część kraju wcale nie zna. A nawzajem

i on jej nie zna. Ale ta właśnie nieznajomość nie

małą stanowić powinna przeszkodę. Niewiem bo

wiem, czy mogłoby się zgadzać z dobrem służby,

gdyby człowiek z upełnie obcy stosunkom miejsco

wym, ni e mając wprzódy sposobności obe znania

się z niemi, me znający ani tradycyj sądu tutej

szeg% ani biegu spraw, ani podwładnych swoich,

nagle otrzymał polecenie objęcia juryzdykcyi roz

ległej części kraju. Prawda, że dawnemi czas)

zsyłano urzędników, nie pytając o to, ale dziś nie

pora bawić się w experimenta. Zdaje mi się je

dnak, iż p. Ozurewicza umieszczono na liście kan

dydatów na to tylko, aby skompletow ać konie cz ne

terać. Jeżeli tak jest, tem wybitniej i jaskrawiej

występują tamte dwie kandydatury, Ci zaś co je po

stawili, nie i ddali przysługi krajowi naszemu, a

niezawodnie nie cddadzą jej rządowi, jeśli Jiczą

na to, że ten tizymając się trybu zwykłego, po

przestanie na przed: tawionem sobie ternie.

%t’ledeii 5 lipca.

Wczorajsze posiedzenie Izby wyższej jest pra

wie wyłącznym przedmiotem dzisiejszych rozmów

politycznych w W iedniu. Zwolennicy i przeciwnicy

gabinetu hr. Hohenwarta na to się zgadzają, że

pojawienie się arcyksiążąt i dostojników kościel

nych w Izbie stanowi tryumf dla rządu. Przyby

cie arcyksiążąt jest ponownym uroczystym dowo

dcm zaufania, jakiem Korona otacza gabinet dzi

siejszy. Odmienne głosowanie a r cyksiążąt między

publicznością dobre sprawiło wrażenie, jakeśmy

s ię tego wcale nie spodziewali . Public z ność bo

wiem rozumuje, że głosowanie ich było najlepszym

dowodem, iż im zostawiono wszelką swobodę zda

nia. Pojawienie się kardynała Schwarzenberga, tu

dzież reprezentantów szlachty historycznej, idącej

ręka w lękę z deklarantami, je st jakby zwiastu

nem zgody między rządem a Czechami, kardynał

Schwarzenberg nie byłby zasiadł w Izbie wyższej,

gdyby nie miał przekonania, że deklaranci czescy

wkrótce zasiędą w Izbie niższej. Czem dla ks.

Schwarzenberga jest Izba wyższa, tem dla Dra

Riegera jest Izba niższa. W ciągu kilku miesięcy

przekonacie się, czy informacye moje o punktach

przedugodnych z Czechami były wiarygodne. Nie

c hcieliśmy wczoraj usz om i oczom wierzyć, widząc

i słysząc, jak kardynał Schwarzenberg po dwakroć

głos zabierał raz w sprawie pożyczki dla miasta

Tachau w Czechach, a drugi raz w sprawie za

rządu funduszem religijnym. Jeżeli nominacya p.

Grocholskiego była pierws zym waż nym c zynem do

datnim gabinetu, to wczorajsze posiedzenie Izby

wyższej było pierws zym wielkim sukce s em rządu.

Układ z Czechami byłby największym sukcesem.

Na dzisiejszem posiedzeniu Izby wyższej również

byli obecni arcyksiążęta z wyjątkiem arcyksięcia

Albrechta, który wyjechał do Gracu dla odbycia

przeglądu wojska, tudzież biskupi i arcybiskupi.

Izba jednogłośnie uchwaliła ustawę o wzmocnio

nej st opie pokojowej 25 pułków jazdy w duchu

projektu rządowego z mało-znaczącą tylko zmianą

a tem samem Izba wyższa inną poszła drogą, niż

Izba poselska. Ustawa pomieniona jeszcze raz więc

przyjdzie na stół Izby niższej. W obronie ustawy

dziś przemówili jenerałowie Mertens, Windiśch

gratz i ministe r Scholl. Izba wyższa we wtorek

jeszcze jedno odbędzie posiedzenie.

Dziś Delegacya węgierska obradowała nad po

zycyą w budżecie ministerstw a wojny 400,000 złr.

na fortyfikacye miasta Krakowa. Wydział bud

żetowy jest za wykreśleniem tej pozycyi. Jenerał

Benedek bronił potrzeby obwarowania Krakowa

na wypadek wojny północnej. Za wnioskiem rzą

dowym mówili Uermenyi, hr. Szćczen, hr. Zięby;

przeciw Eber i Zsćdenyi. Przy głosowaniu nie u

trzymał się ani wniosek rządu ani wydziału. Dla

tego jutro powtórne nastąpi głosowanie nad obu

wnioskami.

Wydział finansowy Izby niższej Rady państwa

nie przychylił się do podani a tutejsz ego stow arzy

szenia dziennikarskiego ,Concordia" względem znie

siema podatku od inseratów i stępia od gazet.

Wydział dowodzi, że skarb czerpie z pomienio*

nych opłat dochód 1,022,000 złr. rocznie, i że

nie może zrzec się tak wysokiej sumy. Już to

przyznać trzeba, że prasa tutejsza między człon

kami parlam entu żadnych nie posiada Bympatyj,

bo wszystko uczyniła, aby je postradać.

%urlck 2 lipca.

(K.) Znane wam zdanie: ,Francuzi nie prze

stań mieć w sobie zaufania,* które wyrzekł an

gielski pnblicysta z powodu zadziwiającego sukce

su pożyczki, stanowi i dziś jeszcze dla francuskich

pism tem at do różnorodnych uwag. Według jednych

podpisane nazajutrz po tak strasznych katastro

fach w 6 godzinach miliardy są wymownym dowo

dem zaufania, które wzbudzają wszędzie niewy

czerpane bogactwa kraju i jego skrupulatność w

wypełnianiu przyjętych na się zobowiązań.

,Niech

spróbuje inny jaki kraj rozpisać w podobnych

okolicznościach taką pożyczkę, a zobaczymy, jaką

zbierze kwotę". Drugie upatrują tu zwycięstwo poli

tyki Thiersa, dającćj jedynie rękojmię spokoju we

wenętrznego i porządku. ,Wątpimy, prawią te, aby

inny jaki naczelnik władzy potrafił tak zadziwiają

cy osięgnąć rezultat.* W mniemaniu trzecich, wre

szcie, tylko rzeczypospo)itćj zapusz czającej coraz

głębsze korzenie w narodzie wypada przypisać ów

wpływ magnetyczny, co tak kolosalne z ukrycia

na jaw wydobył sumy. ,Żadne cesarstwo, żadna mo

narchia nic posiadają tak skutecznćj rószczki cza

rodziejski ć ," kończą one, zadowolone tym razem z

Europy, świata i siebie. W szystkim zaś pismom w

ogóle dostarcza ta okoliczność, jak to donosiłem

już , upragnionćj sposobności do rozpływania się

nad urokiem, którego samo imię Francya i Fran

cuzi, nie przestaje wszędzie wywierać. Nie widuję

dzienników Situation i International, organów bo

napartystowskich wychodzących jak wiadomo w

Londynie. Z analogii jednak można wnioskować,

źe te przypiszą sukces pożyczki cesarstwo, które

przez 18-letnie rządy umożliwiło nagromadzenie

tak ogromnych kapitałów. Bo i czemuż nie miała

by i ta partya przypisać sobie zasługi sukcesu,

skoro wszystkie inne to czynią?

Nie mogę sobie odmówić przyjemności przyto

czenia tu ironiczno-grzecznych słów, z jakiemi

dziennik Dćbats odzywa się do zagranicy w kwe

styi pożyczkowćj.

,Jesteśmy szczęśliwi, pisze on,

że zagranica dostarczyła nam dowodu zaufania i

sympatyi, lecz nie mniej też szczęśliwi jesteśmy mo

gą c podać do jej wiadomości, iż przyjmując z

wdzięcznością jćj pomoc, mieliśmy sa mi dość za

sobów, które pozwalały nam obejść się bez nićj*...

Uważać należy, że dzie nnik ten dopiero wczoraj

wydrukował ten komplement, kiody pieniądze, źe

tak powiem, Francya ma jnż w kieszeni. Ciekawa

także rzecz jest wiedzieć, czy Journal des Dibats

pisząc powyższe słowa pamiętał ów artykuł napi

sany wkrótce po katastrofie paryskićj, gdzie do

magał się składki u Europy na wyrestaurowanie

ponisz czonych pałaców...

Według mego zdania lepićj dla F rancyi byłoby,

gdyby się mogła pochełpić, iż w czasie wojny nie

wysyłała Tbiersów od dworu do dworu z prośbą

o pomoc, a sama najezdnika z kraju wyparła, jak

to, że w stanie jest teraz chwalić się, iż dla spła—

Część iiteracko-artystycina.

Z KRZESZOWIC.

Jak to zmieniają się zdania na tym świecie!

W czasach zamierzchłej przeszłości uważano siar

kę za rzecz zdrowiu nader szkodliwą a nieboszczyk

Krakus wpadł na genialny pomysł otrucia nią

podwawelskiego smoka, rzucając mu na łup bart

na nadzianego zamiast truflami, faszem z siarki.

Cywilizacya naszego wieku, lubująca się bądź cobądź

w negacyi, zwiała ów obłok fikcyi z tradycyi prze

szłości.

Pierwszy Lelewel wykazał bajeczność tego po

dania, a teraz nie tylko smoków nie trują już siar

ką, ale nią leczą zwierzęta i ludzi. My np. w Krze

szowicach używamy siarczanej łaźni i spijamy nie

raz po kilka szklanek Biarczanki i wychodzi nam

to na zdrowie, uwalniając nas z zadawnionych

artry* i reuma-tyzmów, których w tutejszych wilgo

tnych pomieszkaniach nabyć można bardzo tanim

kosztem. Jak jedDak nowoczesna szkoła medyczna

z swojemi narzędziami do auskultacyi i perkusyi

niewszędzie jeszcze zdołała usunąć zastarzałe prze

sądy, i wielu jest jeszcze eskulapów, którzy na da

wny sposób przy lada sposobności stawiają swym

pacyentom po półkopy baniek i puszczają po pół

kwarty krwi, zapisują im całe łąki ziół, a z teto—

Bkopu jak z bawidełka się naśmiewają, tak samo i

w kwestyi mineralogiczno-farmaceutycznej dotyczą

cej siarki, znajdują się naturaliści, którzy idąc za

zdaniem Krakusa i uważając powietrze nasiąkłe

siarką za ątmosferę nader szkodliwą, uznali za sto

sowne, aby kursujące od lat tylu między Krako

wem a Krzeszowicami pociągi spacerowe wstrzy

manemi zostały.

Szczęściem jednak, że p. Eichler zdaje się być

po części innego zdania, gdyż przejeżdżając temi

dniami przez Krzeszowice oświadcz) ł, że nie bę

dzie się sprzeciwiał wydawaniu biletów za pół ce—

Dy jadącym w dnie świąteczne z Krakowa do Krze

szowic lub urządzaniu nawet w te dnie pociągów

spacerowych, jeżeli się zbierze dostateczna ilość

chcących korzystać z nich osób.

Zależy to więc obecnie od Krakowian postarać

się za pomocą zbiorowego poda nia do dyrekcyi

kolei północnej o to, aby ipsissim a verba jej dy

rektora, za których prawdziwość ręczę, urzeczy

wistniły się, i byśmy znów pewnego pięknego popołu

dnia ujrzeć mogli i powitać dobrze nam od dawna

znaną ,,Ceres" wysypującą w przystani Krzeszowi

ckiej rzesze lornetujących dandysów Kazimierskich

i wyfiokowane elegantki z Piasku.

Tymczasem wielu niedowiarków kiwać zaczyna

głowami nad możnością wznowienia spacerowych

pociągów, a naw e t mieliśmy sposobność widzieć w

tych dniach jednego z naszych archeologów kra

kowskich, którzy zapobiegając zaginieniu tradycyi

tak świetnych niegdyś w mowie będących pocią

gów, zjechał na miejsce, celem zbadania szlaków,

któremi one biegły, i znalazł przy tej sposobności

u źródeł Czatkowickich niezmierne pokłady szkie

letów ze spożytych przez krakowskich gości kur

cząt i gołąbków, pochodzące jeszcze jak się zdaje

z odległej, bo może górno-szląskiej epoki naszej

kolei żela znej.

Nienależąc do sceptyków i spodziewając się w

bliskiej przyszłości wznowienia spacerowych pocią

gów, które ożywić mają cichą naszą ustroń, wię

kszość mieszkańców Krzeszowic bawi się tymczasem

jak może najlepiej, rywalizując niejako z bliską

stolicą.

I tak w wilią Sgo Jana puszczała starsza i młod

sza nasza młodzież wianki i wianuszki, oświetlone

rzęsisto stoczkami, które płynąc daleko, to znów

tonąc, budziły na przemian smętne lub radosne

objawy, aż wreszcie cala zgromadzona publi

czność wydała okrzyk podziwu, gdy nasz miejsco

wy Stuwer raczył na powszechne żądanie puścić

parę młynków i szmermeli i huknąć na zakończe

nie z moździerza.

Obejść się wprawdzie musieliśmy bez zwykłej

przy tej sposobności u was regaty. Na małych

naszych rzeczkach nie pojawiła się żadna łódka,

nie śpiewały nam chóry ,Muzy", nie świeciła or

feuszowska jej lira, tylko miejscowy nasz Orfeusz,

znany z biegłej gry na harmonice, artysta amator

uprzyjemnił nam ten wieczór, wygrywając rozmaite

kołomyjki i krakowiaczki pod golem niebem, a

grał z takiem porywającem uczuciem i z taką nie

zrównaną siłą, że kamienie rozrzewnił, które od

owego czasu na rynku naszym, coraz bujniejszą

poczynają się okrywać zielonością.

Obok tych wieczornych koncertów i wspomnia

nej już uroczystości wianków, m ieliśmy innego r o

dzaju niespodziankę. Para baletników w przejeź

dzie przez Krzeszowice, dała jedno przedstawienie

z kunsztu choreograficznego.

Właśnie wracając z przechadzki do przecudnego

tutejszego parku, cały oczarowany pięknością roz

winiętej we wszystkich swych powabach przyrody,

z dzwoniącą jeszcze w uszach pieśnią słowików,

rozmarzony i na skrzydłach wonnego, lekkiego ete

ru gdzieś w wyższe niebiańskie unosząc się sfery,

posłyszałem nagle brzęk tamburina. Przystanąłem,

słuch mnie nie mylił; z poza drzew liściastych,

które mnie zasłaniały nic jeszcze widzieć nie mo

głem, ale widok zastąpiła mi wyobraźnia. I przy

pomniał się wiek młody i serce przypomniało nie

ra z wspominane słowa:

Święć się, święć się wieku młody,

Śnie na kwiatach, śnie mój złoty.

I nagle zdało mi się, że Ją " widzę gdzieś nad

brzegiem Guadiany, lub Guadalquiviru, na promie

niejących całą krasą południa polach Andaluzyi,

tak jak ją widziałem przed laty kilku wybiegają

cą z za sceny przed trzęsącą się od oklasków pu

bliczność krakowskiego teatru z rozwianym wło sem

i płomiennym okiem, tańczącą lubieżne El-Ole,

czarującą Pepitę de Oliwę.

I przyśpieszywszy kroku, posłyszałem za chwilę,

obok dźwięku tamburina z dzwonkami, rodzaj smę

tnej muzyki, coś niby brzęk roju pszczół, i nagle

ujrzałem wprawdzie nie Pepitę, nie Petrę Camarę,

nie Miss Lydyę Thompson, za któremi niegdyś

poczciwi nasi Krakowianie głowy tracili, ale uj

rzałem większe od nich cudo, bo owymi orfeoni*

stami grającymi na tamburynach byli dwaj Słowa

cy z Pogranicza wojskowego, a przed nimi hasały

dwa olbrzymie niedźwiedzie, rycząc radośnie ro

dzaj hiszpańskiego bolero.

Przyznacie mi szanowni czytelnicy i nadobne

czytelniczki, że trudno wymyślić bardziej urozmai

conego programu zabaw kąpielowych, i nie wiem

czy Szczawnica lub Krynica mogłaby się poszczy

cić tak niezwykłą np. zabawą, jak balet.

Widzę już, jak ci, co byli przeciwni spacerowym

pociągom do Krzeszowic, czytając moją relacyę

kąpielową i widząc jak my się tu pięknie i przy

kładnie bawimy, pomyślą sobie pewnego poranku.

nDen guten Leuten muss geholfen werdenu i uzna

ją potrzebę wznowienia pociągów spacerowych do

tak słynnych kąpiel, jakiemi obecnie bez wątpienia

zaczynają być Krzeszowice.

LISTY

SYCYLII.

Paler m o w czerwcu.

Kiedy się od Neapolu przybija do palermitań

skiej zatoki i zdaleka spostrzega witające przyby

sza ciemno rysujące się na widnokręgu skaliste

góry wybrzeża, najpierw uderza oko cudzoziemca

śmiało wysunięty naprzód nagi, skalisty, bystro

wystrzelony przylądek, na którym bielą się szcząt

ki fenickiej kolonii , Solunto. Dawno nęciły mię

nieprzystępne prawie starożytne mury, ale nie ła

two było dostać się na wierzch naturalnej wieżycy,

która dumnie spogląda na rojących się u jej stój

mieszkańców; gdy jednak świeżo odkrycia uowt

porobiono w ruinach i do muzeum sprowadzone

kilkanaście wieków liczących gości, postanowiłem

koniecznie dotrzeć na miejsce i pokłonić się mia’

stu, co taką przeszłością się szczyci.

Uzbrojeni w parasole białe i lornety drapaliśmy

się małą karawaną na osłach i małych kalabryj

skich koniach blisko godzinę od podnoża góry, na

przód długim laskiem oliwnym, między zbożem już

wykłoszonem i piękną winnicą, potem wązką nie

bezpieczną ścieszką, nareszcie u wierzchołka wy

kutą w skale i wyłożoną szerokim brukiem u

liczką. P o męczącej, niebezpiecznej nawet, trzykwa

dransowej przynajmniej podróży, stanąwszy na pier-

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction