Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 621 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

| p u wy.hofizl

codziennie

godzinie ll-f,j

noey.

NUMER POJEDYNCZY: 25 GROSZY.

PRENl MERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI:

VVKrakowie bez odnoszenia do domu ....

540

WKrakowie z odnoszeniem do domu

Kaprowincjezprzesyłkąpocztową . .. .i **"* 7

Zagranicę z przesyłką pocztową

*zł10

Za każdą zmianę adresu dolicza się zł 0 50

Reklamacje niezapieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się

prenumeratę przyjmują: Administracja ,,Czasu", *szy§kie urzędy

pocztowe, wszyslkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników

Nr. 229

K ra k ó w , Niedziela 6 Października 1929

Naleifloso pocztowa

opłacona ryczałtem.

Rocznik LXXXI.

KONTO P. K. O. KRAKÓW ER. 4C0.404.

Adres Redake]l I Adminlstrneji: Kraków, ni. św. Tomasza 32.

Telefon R edakcji 50.

—

Administracji i Drukarni 3750.

Godziny binrowe: od 9-teJ do 13-łeJ i od 15-ieJ do 18-te].

CENY OGLOCZEft(

Jednorazowo za jeden wieraz milimetrowy*

Ogło sz e n ia z w y k ł e .........................................................

,.iik

ii*3.0-20

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombin»wfny ,

j\;:iii*Ł030

Ogłoszenia w »Nadesłanych"

... ... .. ... ... .. . ......

,;st;sŁiitzł.0iO

Nekrologi

............................. «iiiiiiiiiiiiEiiicl

0.35

Komumkatjpokronice.%«siiis iTi iiisiii*ł-0.50

Ogłoszenia na pierwszej stronie i i i ,

,,,

5(((i,szł.0.60

Ogłoszenia w numerach świątecznych 25% drolej. ss= Ogłoszenia *amiej*

ecowe 25% drożej.

—

Za zastrzeżenie miejsca dolljza się 25%.

Administracja nie bierze odpowiedzialności

za terminowe umieszczenie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowiązują od dnia zmiany w nagłówku

Ogłoszenia pizyjmują: Administracja ,,Czasu" i wszystkie miejscowe i za

miejscowe Biura dzienników i ogłoszeń.

Rozmowy Dowgielewskiego z Henderso

nem za!kończyły się zawarciem rodzaju

wstępnego układu, który ,,Morning Post"

nazywa wręcz kapitulacją Anglji. Jednak

że sprawa ta nie przedstawia się jeszcze

dość ,iasno. Obie strony porozumiały się

narazie tylko co do ponownego nawiąza

nia stosunków dyplomatycznych, ale je

dnocześnie ustaliły na przyszłość pro

!gram, który zawiera główne zarysy przy

szłego traktatu. Otóż wszystkie gabinety

angielsł e, nie wyjmując pierwszego gabi

netu Mac Donalda, stały na tem stanowi

:sku, że pierwszym warunkiem przywróce

nia stosunków dyplomatycznych, musi

być uznanie długów przedwojennych przez

sowiecką Rosję. Obecnie kolejność została

zmienienia; — najpierw m ają być przywró

cone )Stosunki dyplomatyczne, a potem

zaczną się rozmowy o długach przedwo

jennych i tę właśnie zmianę określa ,,Mor

ning Post" jako kapitulację. Może to wy

rażenie jest za silne, ale nie ulega wątpli

wości, że rząd laburzystów pragnie ułożyć

stosunek do Rosji na innych podstawach,

niżeli dotychczas, okazując przytem wiele

ustępliwości wobec sowietów. Ale rząu

Mac Donalda, (którego stanow isko wobec

parlamentu jest bardzo niepewne, który

istnieje właściwie z łaski liberałów — po

trzebuje i poszukuje efektownych sukce

sów, aiby podziałać na wyobraźnię mas i

przygotować giunt dla przyszłych wybo

rów. Z tych przesłanek wyniknęła takty!ka

Snowdena w Hadze, w tym celu pojechał

Mac Donald do Stanów Zjednoczonych, a

i nawiązanie stosunków z Rosją nie inne

tło posiada. Dwa są bowiem problematy,

które w najwyższym stopniu pochłaniają

uwagę angiel!skiego )społeczeństwa: kw e

st)a bezrobocia i zbytu węgla. Obie mogą

być rozwiązane jedynie przez znaczne

wzmożenie produ’kcji przemysłowej i roz

szerzenie jej rynków zbytu. Ekonomiczne

i finansowe położenie W. Brytanji nie jest

obecnie świetne. Nieustanny odpływ złota

z Banku angielskiego wywołuje zwyżkę

stopy procentowej, a niepowstrzymany u

padek przemysłu węglow"ego, m noży sze

regi bezrobotnych, zaostrzając ferment

społeczny w kraju i na)kładając na pań

stwo olbrzymie ciężary. Utrzymanie do

tychczasowych i zdobycie nowych rynków

?bytu, jest dla Anglji niemal kwestją ży

cia, a je) stosunek do państw kontynental

nych układa się według odnośnych obli

czeń. Trzeba powiedzieć, że Polska jest pod

tym względem dość nisko taksowana, pod

czas gdy Niemcy są cennym i pojemnym

klien;tem; — coprawda są także niebez

piecznym współzawodnikiem. Ale ani

Niemcy, ani Dominja nie są w stanie prze

jąć i pochłonąć angielskiej produkcji. To

też w poszu)kiwaniu nowych rynków zby

tu oczy Anglji zwracają się ciągle w stro

nę Rosji, a nadzieja wynagrodzenia sobie

tam strat gdzieindziej poniesionych, skła

nia rząd Labour-party do zejścia z nieprze

jednanego stanow iska. Chce on powtórzyć

— może na większą s’kalę — eksperyment

niemiecki. Niemcy dostarczają Rosji znacz

nych kredytów, a wzamian Rosja przyjmu

je zo)bowiązanie corocznego nabyw ania

dużej ilości wyrobów niemieckich. Jest to

niezawodnie interes wątpliwy, gdyż wypła

calność sowietów stoi wciąż jeszcze pod

znakiem zapytania; narazie płacą Sowiety

tylko procenty od pobranych pożyczek

kupują drogie — ale na kredyt liche towa

ry. Cała ta operacja może rozwikłać się ko

rzystnie tylko wówczas, gdy stosunki eko

nomiczne Bolszewji ulegną stopniowej po

prawie; gdyby do niej nie doszło, w szyst

kie kredyty gotówkowe i tow"arowe prze

padną. tak jak przepadły pożyczki przed

wojenne. Jest to więc interes ryzykowny

który jednak może mieć dość znaczny efe!kt

uoraźny. I na tem polega cała jego war

tość.

Zachodzi jednak w tym wypadku fluża

różnica pomiędzy ryzykiem Niemiec i An

glji. Poditrzymując sowiety, chcą Niemcy

osiągnąć pewien zysk polityczny, za który

muszą zapłacić. Oprócz tego, b ronią się

przed ewentualnemi stratami, zakładając

w Rosji własnym kapitałem wielkie fa

bryki, zwłaszcza broni i amunicji i wysy

cając tam swoich inżynierów i wykwalifi

kowanych robotników; natomiast Anglj

chodzi tylko o choćby przemijające rozsze

rżenie zbytu swojej produ!kcji, nie ogląda

jąc się zbytnio na przyszłość. Znajdzie się

zatem \nglja w gorszem położeniu wobec

Rosji, niżeli (Niemcy, gdyż przy minim al

nych gw arancjach i bez żadnych politycz

nych korzyści, ryzykuje, a raczej chce za

ryzyk-ow-ać — bardzo duże wartości.

Przyszłość okaże, czy rachuby laburzy

stów były trafne. Nam lepiej i bliżej zna

jącym położenie Rosy — wydaje się cały

ten interes przedsięwzięciem awanturni

czem. Rusja, która jest zmuszona w czasie

pokojowym — wprowadzić system kartko

wy dla produktów niezbędnych do życia;

która nie może wyżywić swojej ludności

}której waluta spada nieustannie, której

rządy nie u znają za obow"iązujące umów

zawartych z antyrew olucyjnemi państwa

mi i której kierownicy walczą namiętnie

z socjalizmem, przy akompaniamencie naj

grubszych obelg w prasie miotanych wła

śnie na Labour-party, potrzebuje gwałtow

nie kredytów i towarów i aby je otrzymać

sowiety gotowe są przyobiecać wszystko,

czego się od nich zażąda. Apres nous le de

luge — to ich hasło. W tem świetle akcja

Hendersona robi jednak io pewnego stop

nia wrażenie — kapitulacji...

Londyn 5 października.

(FAT) Agencja Reutera podaje: Poseł so

wiecki Dowgalewski podpisał dziś ukła,d ar -

glo-saski o wznow-ieniu stosunków dyploma

tyc:znych między obu krajami. Układ składa

się z dwóch części, z których l) dotyczy pro

pa-gandy, 2) przyszłych rokowań we wszyst

kich spornych dotychczas sprawach anglo-so -

wieckioh prywatnych i publicznych. Minister

Henderson, położył również swój podpis pod

zawartym układem, który będzie następnie

przedmiotem rozważań obu zainteresowanych

żządów. Gabinet brytyjski zajmie się sprawą

przyjęcia tego układu na nactępnem posiedze

niu, które odbędzie się we środę przys:złego ty

godnia.

Mosb.wa 5 października.

(.PAT) W wywiadzie z przedstaw)icielem a

gencji Tass, Litwinow wyraził zadowolenie z

powodu szczęśliwego zakończenia rokowań,

p!owadzonych przez Dowgalewskiego z Hen

dersonem, a których protokół odpowiada cał

kowicie stanowisku rządu sow"ieckiego w da

nej sprawie. Litwinow zaznaczył, że opraco

wany i podpisany w Londynie protokół obej

muje procedurę, jakiej obie strony obowiązu

ją się trzymać przy badaniu spraw spornj ch,

majęcem następić po całkowitem przywróce

niu stosunków normalnych i wymianie amba

sadorów. Lista spraw, które mają być zbada

ne,,nie zawiera nic nowego, gdyż te same spra

wy były już rozpatrywane przez obie strony w

r. 1924 i znalazły pewne rozwiązanie w trakta

cie podpisanym wówczas przez iMac Donalda,

a odrzuconym następnie przez rząd konserwa

tywny". W myśl protokółu, Henderson zobowią

zał się przedstaw-ić na początku sesji parla

mentarnej, k)tóra rozpocznie się 29 b. mi., pro

pozycję, dotyczącą niezwłocznego przywróce

nia normal;nych stosunków między obu pań

stwami oraz wymiany ambasadorów.

Londyn 5 października.

(PAT) Na kongresie Labour Party w Brigh

ton przy niebywałym udziale publiczności mi

nister Snowden wygłosił we czwartek wielkie

przemówienie o sytuacji finansowej. Wcho

dzącego na trybunę kanclerza skarbu delegaci

powitali buizliwą owacją, która trwała peł

nych 5 minut. Z najciekawszych ustępów mo

w-w Snowdena warto podkreślić iego po-parcie

dyrekcji Banku angielskiego z powodu pod

wyższenia stopy dyskontowej, co weule Snow

dena będzie jedną skuteczną tamą przeciw od

p’ywowi złota. Nawiązmąc do skandalu spe

kulacyjnego Hatryego, Snowden zapowiedział

reformę nstawodawstw"a o towarzystwach ak

cyjnych celem udaremnienia tworzenia fik

cyjnych towarzystw akcy"jnych dla spekulac i

Po mowie Snowdena wynikła gwałl owna a

wantura z grupą niezależnych, która domaga

la się przyjęcia rezolucji przeciw" podniesieniu

stopy dyskontowej. Awantura trwała kwa

drans, przyczem przewodniczący nie mogli o

panować tumultu i hałasów, które wybuchły,

gdy wobec zamknięcia dyskusji mówców nie

zależnych nie dopuszczono do głosu. Dopiero

interwencja przewodniczącego niezależnych

Madonna uspokoiła zebranych. Jest izeczr cha

rakterystyczną, że Snowden w swojcm dłuż

szern przemówieniu nie wspomniał ani razu

Hagi, unikając w ten sposób sprowokowania

grupy niezależny ch, których opozycja przeciw

Snowdenowi wzmogła się z powodu jego tak

tyki w Hadze.

Mac Donald w Ameryce.

Nowy York 5 -październiku

(FAT) Premjer angielski Mac Donald przy

był w dniu dzisiejszym do N. Yorku, witany

entuzjastycznie okrzykami

zgromadzonych

tłumów i świstem syren statków, znajdujących

się w porcie.

Wyjaid marszałka Piłsudskiego do Włoch.

Wcmzawa 5 października.

(Tel wł.) Telefonują nam z Warszawy, że w

Belwederze czynione są pi zygotow-ania dla

wyjazdu p. marszałka Piłsudskiego do Włoch.

W piątek p. Past, poseł austriacki w War

szaw"ie przygotował 3 wizy wyjazdowe. Dla

marszałka Piłsudskiego, Dr Woyczyńskiego i

paszport bez nazwiska, dla jednego z adjutan

tów. Wszystkie wizy są przejazdowe do Włoch.

Jednocześnie płk. Beck wyjechał w piątek do

loch dla przygotowania kwater dla p. mar

szałka Piłsudskiego. Wyjazd nastąpi za kilka

dni.

Audjenr;je u p mM ^a Zs!eUiep

Warszaw a 5 października.

(Tel. w ł) P. m inister Zaleski przyjął w dniu

wczora)jszym nowo akredytowanego w Warsza

wce posła rumuńskiego p. Cieteanu oraz sekre

tarze, generaln,ego un)i parlam entai noj domi

njów angielskich Howarda.

tYyjazl do Wi!na

Warszawa 5 października.

(Tel. w!.) Na uroczystości związane z 350

letnią rocznicą powstania Uniwersytetu wileń

skiego wyjadą, do Wilna: marszałek Piłsudski

ora-z m inistrowie: premjer Śwital.ski, Czerwiń

ski, Zaleski, Prystor, Car i Staniewicz.

Wy;a?ri da Paryża.

Warszawa 5 października.

(Tel. w ł) W najbliższych dniach wyjeżdża

do Paryża w sprawach finansowych m. in.

również w sprawie sfinaliz)owania rokowań o

utworzenie ba,nku centralnego ziemskiego za,—

stępca dyrektora departamentu obrotu pienięż

nego p. Broniewski

łtominaęj wojppdcty poznańikiego

Warszawa 5 naźd riera’ika.

(Tel. w!.) Wniosek nominacyjny wojewody

poznańskiego hr. Ra czyńskiego został przesłany

do prezydium Radv ąlin%trów s-kąd pójdzie do

podpis,u przez p. Frezydenta Rzplitej

Protest i!zw!wikarzy ntemicf:Mch.

Y/arozaii’a 5 października.

(Tel. w!.) Dziennikarze niemieccy, którzy zło

żyli wizytę p marszałkowi sejmu Daszyńskie

mu w liście do p. marszałka sejmu z dnia 1

b. m. protestują przeciwko głosom piasy jako

by mieli komukolwiek opowiadać o treści roz

mowy swej z marszałkiem se’mu. Do swych

dzienników wcale jeszcze nie przesyłali kore

spondencyj z pobytu w Polsce. Rewelacie pra

sy o rzełtomo wypowiedzianych przez m arszał

ka sej-mu słowach należy uw ażac jako zwykłą

kaczkę dziennikarską.

Wytlatfei na WYSta%ę prmansVą

Warszaw a 5 październi-ka.

(Tel. w ł.) Dni-a 4 b.

-m. wpłynął do kancelarji

sejmu z Rady ministrów projekt ustawy o do

datkowym -kredycie na okres budżetowy od 1

kw’ietnia b. r. do 31 marca 1930 na wydatki

związan-e z Powszechną, Wystawą Krajową w

Poznaniu.

?tagrodf za obrazy t i r sejmu

Warszawa 5 października.

(Tel. wł.) Pod przewodnictwem marszałka

Daszyńskiego obiadowało jury w sprawie wy

boru obrazów, które mają być zawieszone w

sejmie. Po dokładnej ocenie i przegłosowaniu

komitet wybrał 4 prace pp. profesorów: Me

hoffera, Sichulskiego, Slędzińskiego oraz p ra

cę nadesłaną pod godłem ,,Odiodzenie’*. W

związku s tem juiy przyznało t ne grody po

7 000 zł każda piof. Mehofferowi i Ślędzi-ńskie

mu, dwie po 5000 zł. kajda proi. Sichulskiemu

oraz piacy pod godłean ,,Odrodzenie" której

autorem jest jak sie okazało p. Bronisław

Bartol z Poznania.

ArekZTowatie zwolenników Woldemarasa.

Berlin 5 października.

(PAT) ,,Vossische iZtg." donosi z Kowna, że

policja tamtej-sza w ykryła tajną organizację

sresztowałp 30 zwolenników b. premjera Wol

demarasa którzy k nui: spisek pr-zeciwko obec

nemu rządowi. Pomiędzy aresztowanymi znaj

dować się ma 4 aktywnych oficerów a wśród

tych ostatnich b adj. Woldemarasa kpt. Ma

tulecius !Pozostali aresztowani są członkami

litewskiego związku strzeleckiego i organiza

cji ,,Żelazny Wilk". Rząd -przeprowadza -rów

nocześn:ie masowe w ydalania urzędników po

dejrzanych o sympatje dla Woldemarasa.

Wielkie wrażenie wywołało w Kownie spensjo

nowanie szeia policj,, politycznej Statkusa

przeniesienie referenda policyjnego w M. S.

Wewn. Gotautasa.

Po zgonie Stresemantta.

Earlin 5 października.

(PAT) Gabinet Rzeszy uchwalił urządzić po

grzeb Z)marłego ministra Stresemanna na koszt

paiistw a. Pog rzeb od-będzie się w -niedzielę w

godzinach przedpołudniowych. Wedle ustalo

nego w ogólnych zary sach prog a mu uroczy

stości żałobnych trumna ze zwłokami zmarłe

*go prz ii- - ’one będzhi w sobotę w"ieczorem do

Reichstagu, gdzie umieszczona zostanie w d,u

zej sali obrad na katafalku, ustawionym w po

bliżu trybuny prezydjalnej W uroczystościach

oficjalnych weźmie udział prezydent Hinden

burg, który wczoraj w"rócił do Berlina Mowę

pożegnalną pized trumnę wygłosić ma kan

clerz Muller Z Reichstagu kondukt żałobny

wyruszy na cmentarz, gdzie trumna złożona

będzie w grobowcu rodzinnym.

Berlin 5 października.

(PAT) Poseł Rzplitej Polskiej w Berlinie Ro

m an Knoll złożył w"izytę kondolencyjną w i

mieniu rządu polskiego i własnem w niemiec

ki-m urzędzie spraw zagranicznych. Równo

cześnie poseł Knoll wystosował list kondolen

cyjny do Kanclerza Rzeszy Mullera oraz do

wdowy po zmarłym ministrze, p. Katarzyny

Stresemannowej. Na wiadomość o śmierci mi

nistra Stresemairiifa Haga polska na gmachupo

selstw a Rzplitej w" Berlinie obniżona została

do połowy masztu n a -znak żałoby.

0r Cmius kiero«m kisili ii S Z.

Berlin 5 -października.

(PAT) Prezydent H!ndenburg powierzył na

wniosek kanclerza Mullera, tymczasowe kie

rownictwo agend ministerstwa spraw zagra

nicznych, ministrowi pracy w obecnym gabi

necie Drowi Curtiusowi.

Berł!,a 5 października

(FAT) Prasa demokratyczna, komentując po

wierzenie ministerstwa spraw zagi anicznych

Dr. Curtiusowi podkreśla, że nominacja ma

charakter tyl-ko prowizoryczny i że śmierć -mi

nistra Stresemanna stworzyła konieczność

przeprowadzenia reviremeint w łonie obecnego

gabinetu.

,,Vossische Ztg." wyraża przypusz

czenie, że wybór ministra Curtiusa nastąpił

piawdopodobnie ze względu na ścisłe stosunki,

jakie łączyły go z ministrem iStresemannem.

Minister Stresemann — pisze dziennik — ży

czył sobie, alby Dr Curtius obją1 po nim kie

rownictwo spraw zagranicznych. Proponując

powołanie Dra Curtiusa na kierownika kan

clerz Rzeszy kierow ać się miał juz v zględa.ni

ra przyszło rokowania w sprawie planu Youn

ga. Minister Curtius zostanie też w tych roko

waniach najwierniejszym wykonawcą zamia

rów m inistra Stresemanna, ,,Bertiner Tage

blatt" -wymienia, ja,ko kandy!data p osiadają

cego w chwili obecnej największe szanse do

objęcia teki po ministrze .Stresemannie, amba

sadora niemieckiego w Paryżu v. Hoescha.

Żytłiinierz— Ktjów—Bcrd^czDW.

(Wywiad).

Otrzym ałem szereg ciekawych inform acyj

0 obecnym stanie Kijowa, Berdyczowa i Żyto

mierza, inform acyj pewnych, nie ulegających

żadnej w"ą,tpliwości, aczkolw-iek bardzo ostroż

nych, aby nie zaszkodzić tym z naszych roda

ków, którzy pod batem sowieckim ,zastrzęgli.

Przejazd koleją z Kijowa do Żytomierza wa

gonem ,,miękirri" to znaczy drugą klasą

(pierwsza me istnieje) kosztuje 10 rub!i vZa

jednego dolara dają w Warszawie 5 rubli 10

kopiejek, a na terytorium sowieokiem tylko 1

rub°l 94 kop.). Z dworca kolejowego dojeżdża

się tramwajem za 8 kop. lu!b marną dorożką

jedno’konną przez ulicę Lenina (dawniej Ki

jowską) za 1% rubla. Z Kijowem i Berdyczo

wem m a zresztą Żytomierz wcale niezłą komu

nikację autobusową...

Wygląd mia,sta opuszczony, brudny i —

smutny. Z dawnych hoteli istnieje dotąd

,,Rzymski" pod nazwą ,,Czerwonego". Napisy

ulic dwujęzyczne — rosyjskie i ukraińskie, wy

wieszki sklepowe już to ukraińskie juz to ro

syjskie. Dawny dom gubernatora i dom, który

mieścił dawniej hotel Minelle’a i kawiarnię

Korzeniowskiego — dziś nędzne rudery, zmie

nio)ne do niepoznania, Tylko hotel ,,Czerwo

ny niegdyś własność słynnego krawca p. Kli

mowicza, został odrestaurow-any i m a dość po

1żądne pokoje po 5 rubli za dobę. Porządek

tam w-zględnie dobry, bielizna pościelow-a zm ie

nia się dość często, lecz przedziwnie cham

ska publiczność robi co może (_.a

możność

ta jest baidzo .. ’wolnościowa; aby zanieczyścić

co się da, zwłaszcza pewne ubikac,(e. Dawne

restauracje i cukiernie naturalnie nie istnie

ią, ich miejsce zastąpiły restauracje spół

dzielni robotniczych naprzykład w ,,Hotelu

Czerwonym", gdzie niezły obiad, składający

się z dwóch dań kosztuje 80 kopiejek. ,,Publi

ka" tych jadłodajni naturalnie swoiście so

wiecka — ten sam szary t!um uliczny w spe

cjalnych kurtkach t. zw.

,.tołstojówkach" i

w- cyklistowskich czapkach, noszących nazwę

,Jciepi_ . "

Przyzwoite ubranie marynarkow-e, w którem

wychodzimy na ulicę, budzi powszechne zdzi

wienie; ludzie się ogląda;ą, słychać często u

wagą ,,eto artisty", bo snać tylko artystom

wolno tak się ubierać. To z,dziwienie tłumaczy

się przedewszystkiem ogromnym brakiem ma

terjałów na ubrania. Co pewien czas wydzie

lają urzędowe składnice materjai na kurtki,

ale materjai najgorszego gatunku i w nie

zmiernie szczupłej ilości; całe dni trzeba eze

kać w ogonku i najczęściej — napróżno.

Handel prywatny zamarł, zredukowawszy

się do straganowego. Każdy sklep kolonjalny

zwie się dzisiaj ,,Cerabkoop" (centralno-robot

nicza kooperatywa), lub ,,Komborbez" (komi

tet walki z bezrobociem). Są to apellativa —

pisze się i wymawia jako wyraz jednolity i

tylko numer na szyldzie odróżnia jeden ,,cerab

koop" od długiego, Inaczej nikt nie mówi, jak:

,,idę po cukier do ceiabkoopą1*, ,,kupiłem

skrzynię w ,,komborbezie11 i t p...

(Kupiec prywatny t, zw. ,,czastni-k11 nie istnie

je, jest tępiony, jako ,,element nie pracujący1*

na równi z duchowieństwem. Pracuje 011 ja

ko podrzędny tunkcjonarjusz handlow’y w

sklepie państwowym, albo stał się drobnym

rękodzielnikiem, ltih też — los wielu żyuów —

osiadł na roli i udaje, że się przeiadza w rol

nika na południu Cher=ońszczyzny, gdzie mu

nadano 5 hektarów ziemi i gdzie już od 3 lat

panuje nieurodzaj skutkiem szalonej posuchy.

Inform ator mój pod’kreśla, że teraz dopiero w

całej nagości uzewnętrznił się fakt kompletnej

pauperyzacji mas żydowskich, fakt, że bolsze

wizm doszczętnie rujnuje drobne żydostwo.

Dawne kapliczki ,,czasownie*1, które się znaj

dowały we wszystkich praw;ie carskich urzę

dach, na stacjach i t. tL zastąpiły dziś ,,kra

snyje leninskije ugołki" (czerwone leninow

skie kąciki), w których się mieszczą portre

ty, lub popiersia Lenina, Marksa eto. a doko

ła napisy tak zwane ,,łozungi" (hasła), wer

sety z ich pism i mó-w. Każda większa insty

tucja ubiega się dzisiaj, aby mieć swój ,,kra

snyj ugołok", a ,,łozungi" są wypisywane nie

tylko dokoła na ścianach, ale nieraz i na po

dłodze,

Cerkwie i kościoły stoją pustkami. Tylko w

święta wypełniają je kobiety. W katolickiej ka

tedrze żytomierskiej, co święto widać m nó

stwo przedmieszczanek i wieśniaczek, a cza

sem kilku lub kilkunastu starców. Lecz męż

czyzn i młodzieży napróżnobyśmy tam szukali,

bo wstrzymuje ich obawa, aby nie ponosili

ciężkich skutków, jako kontrrewoluc joniści.

W dawnym pałacu biskupim mieści się dzi

siaj jakaś szkoła wojskowa, a w stojącym o

bok nowym gmachu, ongi mieszkan.u księży,

ulokowany został sztab jakiejś jednostki wo:—

skowej. Dawny kościół seminaryjny pozosta

je dotąd kościołem, lecz gmachy, w których

mieściło się sem-i.iarjum, zostały zajęte przez

pułk saperów. Wejście do kościoła -dozwolone

jest tylko od ulicy daw nej Kijowskiej.

Na wielkim placu przed seminarjum urzą

dzono skwer a na nim stoi pomnik Lenina

z wyciągniętą na zachód ręką. Ulica Berc,}

czowska zwie si-ę dzisiaj ulicą Marxa. W dau

nem I-em męskiem gimnazjum mieści się dziś

,,instytut oświaty imienia Iwana Franka**,

a w gimnazjum Ił-em tak zwane ,,technikum11

również z pretensjami do szkoły wyższej...

Piękne bulwary nie zostały zniszczone; otw ar

to kilka innych ogrodów ongi prywatnych dla

publiczności. W domu niegdyś barona Chau

doir’a umieszczono zbiory przyrodnicze oraz

bibljotekę, w której skład weszło wiele pry

watnych księgozbiorów... Są aaprzykład pię

knie oprawne książki z exlibrisem K. Szlenke

ra z Berdyczowa, oraz z seminarium katolic

kiego (bardzo ładne stare druki i rękopisy).

Na ulicy Chlebnej mieści się muzeum, zawie

rające sporo sprzętów i obrazów, zrabowanych

w domach ziemiańskich: między innerni por

trety rodzinne Ilińskich i Steckich. Na ulicy

Wolskiej są zbiory etnograficzne oraz z cza

sów wojny i przewrotów.

Cmentarz katolicki w porządku. W całości

zachowały s^ę d(tc,d nagrobki Ks. biskupa Nie

działkowskiego i ks. arcybiskupa Wnukow

skiego oraz księdza Fedukowicza, męczeń;sko

zmarłego w 1905 r. Opiekę nad cmentarzem

roztacza konsulat polski w Kijowie... Są jednak

nagrobki i sprofanowane, z potrza,skałlemi po

dobiznami zm arłych (...powystrzelane oczy’)—

Gmach teatralny stoi w tem samem miej

scu. Archiwa podobnie jak muzea są w na

leżytym porządku — kierują niemi ludzie fa

chow’i i istnieją wydawnictwa specjalnie ar

chiwistyce, m uzealnictw u i bibljo Lekarstwu po

święcone.

Teterów płynie jak ongi, skała Czackiego

spoz,iera nań zawsze i tylko gaj zielony został

w pień wycięty.

W Żytomierzu, mówi mój inform ator, istnie

je klub robotniczy na u.licy Micha]łowskiej, ale

widok jego wnętrza — niezachęcający. ,,iScka

mienie, ruchy małpie, wymowa okropna, polsz

czyzna straszna. Jedna z polskich piosnek śpie

wanych przez dzieci zapowiada ,,iak ławą

od Perekopu ruszymy na Pclskę!...11 Typowa

hcTda ...11

W Kijowie sobór św . Włodzimierza ze zna

nemi freskami malarzów rosyjskich uległ ta

kiemu zaniedbaniu-, że freski się łuszczą i skle

pienia pękają. Na rzecz restauracji pobiera się

teraz po 00 -kop. za wstęp od osoby. Natomiast

sobór św, Zefji otoczony jest opieką: rozpo

częto ncwe prace nad freskami schodów pro

wadzących na chóry. Monaster św. Michała

(Zlatowierchij) mocno co do malowideł ścien

nych i resztek mozajki ucierpiał.

W Bei dyc ze-wie katolicka iara czynna jest

jako kościół. Również kościół’ jookarmelicki;

ale sam tylko kościół, bo lokale poklasztorne

; dawne mieszkanie proboszcza zmieniono na

muzeum Nad -drzwiami widnieje napis polski

i ukraiński. Polski brzm:i

,,Historyczno-spo

łeczne muzeum imieni-a towarzysza Łańcuc

kieg o11.

Tyle narazie -informacyj ,,bieżących11.

Ed P.

Sj!iziAgencjażjtek-^Jiw!ta.

Zdaje^ się że nie ulega żadnei dalszej w’ąt

pliwości fakt - już dzisiaj dokładnego orjen*

towani, się rządu i społ-eczeństwa polskiego

w prądach społeczno-politycznych, płynących

(

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку