Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 638 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 194

Kraków, Sobota 25 Sierpnia 1888.

Mocznik JXI. ^

CZAS

E?iCBSHSft^ ysb *yjsb *aJąs

Afimiabtmya ,OSAIB"wlaeknl* Iin^;imkfi. rategacww« m B aw nlfM|ewnte

B. A. K rayiaao«sfctege, fcufiei Z, Bkclihtefe w SsiAujsStłste, M in fiaSenBfiwT egi»cse3 B. MktratebG

P!a* Karjmekl 1.9. kaafiel Bajem pnqr ml erofiaMe], trafikaEiklfóitdsge w SakSewitaaeh, gMw n trafiła rfin

Byaka i »Liw.Jam a. - tNHhMMb(!wenty)pnjjm a]erięu opłatę efi miej*ea wtama drelttjrm Ara

mem (petit) u pierwssy raa 10 et, u fcażfiy outypny po 6 et a»m*-*ramo (na I *ironie) ofi *imj

*ea wierna drukiem drcinysa po 80 e t ia kaidy raa. -

mmmmmmt*prayjmnj|: wa Iwmwli

Biuro daienników uL Karola Ludwika L 9, Ajencye RCZASU" w głównym *U adiie tytoniu Kr U uliea

Trybunalska L. 4; w W m w jŁm wyłaosnle p. Adom, Bue dem Sainti-Pfcre* 81, (prenumeratę p. W . Ka

cskowłki, Courbeyoi pod Poryłem, Bue du Chemia de fer M); w W M m l m pp. Haaaenateui A Voglfir

(takie w Hamburgu, rnm k furd e u. IL, Berlinie. Lipeka, Baaylei i Wroeławiu), A. Oppelik, B . Moen

(takie w Berlinie, H a abirgu , Hoaoehium i Morymberdse), IL Behalek, K. Duka*, J . D auwbwg, A. Hernfil,

M. Stera, (tylko prenumeratę pp. BLGhłlfiaehioddt ACl); w P tbm ktnnl« m. 91. 9 . L. Dalbę A C

WVW i t M m l « prny}mu]ę ogłoiwnla pp. Belebmans i Prenfiler, Muro ogtoesed m i nl. fienatonkla*.

Przegląd Polityczny.

Kraków 24 sierpnia,

0 najbliższych planach podróży cssarza Wil

helma donoszą z Berlina do Polit. Corresp., iż

cesars złożyprzedewszystkiemkilka wizyt wNiem

czeeh, poczem z końcem września nda się do

Wiednia, a ztąd do Rzymu. Dzień wyjazdu nie

jest jeszcze oznaczony. Gdy odpowiada to życze

niom wszystkich biorących ndział w podróży, aby

pewne co do podróży wiadomości dostawały się

dopiero w ostatniej chwili do ogólnej wiadomości,

przeto z pewnośeią przypuszczać można, iż wszy

stkie pogłoski, jakie co do podróży w najbliższej

przyszłości się pojawią, będą tylko spekulacyami

i wymysłami. Czy się ks. Bismark w tym rokn

uda do Kissingen, to nie jest do tej chwili posta

nowionem i zależeć będzie wyłącznie od stanu

zdrowia kanclerza.

O podróży zaś Crispiego pisze Polit. Corresp.:

Jak się dowiadujemy, przybędzie włoski minister

spraw zagranicznych p. Crispi jutro (24 b. m.)

do Karlsbadu w celu odwiedzenia swo;ej tam ba

wiącej rodziny. Gdy liczne powody wewnętrznej

polityki wymagają spiesznego powrotu p. Crispi

do Włoch, przeto ograniczy on swój pobyt w Cze

śkiem miejsca kąpielowem do dwóch, a najwięcej

trzech dni. Powrót nastąpi również koleją św. Got

tharda. Jesteśmy również ze strony kompetentnej

upoważnieni do zapewnien"a, iż przypisywane

w prasie wizycie p. Crispi w Friedrichsrnhe po

części nader fantastyczne cele, pozbawione są

wszelkiej faktycznej podstawy. Podróż p. Crispi

do Friedrichsrnhe pod żadnym względem nie wy

stępuje z ram tak przez kanclerza, jak przez wio

skiego ministra spraw zagranicznych zakreślonej

polityki pokojowej, która stanowi dobrze znaną

podstawę środkowo-europejskiego aliansu.

Dzienniki berlińskie omawiają podróż Crispiego

sympatycznie i wyrażają nadzieję, iż spotkanie

obn mężów stanu przyczyni się do dalszego wzmo

cnienia pokojn. Nordd. Allg. Ztg mniema, iż

spotkanie to nadaje obecnej sytuacyi politycznej

wyłączne piętno. Znaczący ten wypadek przyjmą

z zadowoleniem do wiadomości wszyscy przyja

ciele dążności środkowo-europejskiego sojuszu po

kojowego, jak się znown z drogiej strony w nie

pokojn, objawiającymsię miejscam, odzwierciedla

obciążenie politycznego sumienia dotyczących kół.

Nieprzygotowane a serdeczne owacye, jakie zgro

madzona nz dworcu w Friedrichsruhe liczna pu

bliczność wyprawiła zarówno Crispiemu i sprzy

mierzonym Włochom, jak i czcigodnemu kancle

rzowi, są tylko wiernym wyrazem ożywiających

cały naród niemiecki ncznć i dowodem, iż wło

skiemu zjednoczonemu państwu wśród trudności,

z jakiemi ma ono chwilowo do walczenia, nie

braknie na północy od Alp sympatyj, na jakie

zasługoje s,rawa broaionego zręcznie i stanowczo

dobrego prawa.

Berliński Tageblatt donosi o bliskiem t stąpie

niu jenerała v. Stieble, byłego szefa sztabu jene

ralnego ks. Fryderyka Karola, szefa inżynieryi i

korpusu pionierów, jeneralnego inspektora forty

fikacyj. Stiehle, który jest zarazem członkiem ko

misyi obrony krajowej, był desygnowany na sę

dziego polubownego przy wielkich manewrach je

siennych, lecz, jakkolwiek takowe wkrótce nastą

pić mają, chce on jnż poprzednio ustąpić, a po

śpiech ten ma być spowodowany rzekomo ważnemi

względami.

We Francyi zostanie otwartą w poniedziałek

sesya rad jeneralnych. Na tej sesyi ma być do

konanym wybór nowego biura rad jeneralnych,

tudzież ułożonym budżot departamentalny. Prócz

tego ma się to zgromadzenie zastanowić jeszcze

nad dwoma kwestyami, jakie mn przedłożył do

opinii rząd wskntek życzenia odnośnej komisyi

Izby deputowanych. Jestto mianowicie sprawa

przekształcenia pewnych istniejących jeszcze pre

stacyj w naturze w dodatek do podatkn gruntowe

go, tudzież kwestya reorganizacyi personaln pre

faktur i podprefektur. Decyzya, jaką zgromadzę

nie to w tej mierze poweźmie, mrźe się stać

pnnktem wyjścia do stanowczych reform.

WParyżu omawiają żywo pytanie, który man

dat przyjmie Bonlanger. Zdaje się, iż zdecyduje się

on reprezentować departament Nord, a natomiast

w departamencie Charente popierać będzie kan

dydaturę byłygo prefekta Bessand, a w departa

mencie Somme kandydaturę p. Ansard. W bieżą

cym peryodzie prawodawczym zamierza jenerał

postawić swoją kandydaturę jeszcze tylko w Pa

ryżu, skoro tam opróżnionym będzie jaki mandat.

Podczas ogólnych wyborów w roku 1889 chce

on zgłosić swoją kandydaturę we wszystkich

departamentach, aby, jak się miał oświadczyć

wobec sprawozdawcy Figa ra, przeprowadzić re

wizyę konstytucyi. Tego samego sprawozdawcę

zapewnił także’ Boulanger, iż pieniądze na jego

kampanię wyborczą płyną z rdobroćlynnych dat

ków", jakie otrzymuje od bogatych wyborców,

zwolenników rozwiązania Izby. Dla wypoczynku

chce jenerał przedsięwziąć podróż do Szwecyi.

Wedłng innych zaś wiadomości ma się on ndać

do Morbihau, posiadłości hr. Dillona. Jenerał po

zyskał nowego przyjaciela w p. E Ollmer. Im

peryalistyczny ex-minister staje pod sztandarem

bnlanżyzmn.

Z Hiszpanii sygnalizują wybuch sprzysiężenia

wojskowego. Według depeszy, jaką otrzymuje

Temps z Madrytu, wybuchł spisek w Villovaro

koło Madrytu, a ogniskiem jego ma być stojący

tam załogą pnłk artyleryi. Spiskowcy zwrócili swą

uwagę na załogi w Madrycie, Katalonii, Aragonii

i Nawarze, co zdaje się wskazywać na karlistow

skie agitacye. Wielu sierżantówaresztowano, a 60

podoficerów, powołanych do Madrytu do służby

w artyleryi i inżynieryi, odkomenderowano do ich

pułków. Na prowincyi zwracają szczególniejszą

nwagę na sierżantów i oficerów, a w Madrycie

dla pewniejszego nadzoru śpią wyżsi oficerowie

w koszarach.

Ogłoszoną już została w całości wspominana

jnż pizez nas kilkakrotnie nota turecka wsprawie

Massawy, rozesłana przez Portę dnia Mgo b. m

Oświadcza ona, iż noty włoskiego gabinetu, które

notyfikowały Porcie objęcie w posiadanie Massa

wy, a następnie na podstawie art. 34 jeneralnego

aktu konferencyi berlińskiej notyfikowały także

oknpacyę Znli, wywarły nader przykre wrażenie

na rząd ottomański. Notyfikacya ta stoi w rażącej

sprzeczności z dawniejszemi, kilkakrotnie wobec

Porty złożonemi oświadczeniami gabinetu włoskie

go, które zapewniały, iż Włochy sumiennie usza

nują prawa zwierzchnicze Porty względem Mas

sawy. Mianowicie w lutym 1885 roku zapewnił

włoski minister spraw zagranicznych, iż obsa

dzenie Massawy zmierza tylko do zabezpiecze

nia porządku i handlowegobezpieczeństwa tamże,

że ma prowizoryczny charakter i że nie ukrywa

w sobie żadnej ubocznej myśli co do stałego ob

ięcia tej miejscowości w posiadanie. — Również

z powodn reklamacyj Porty podczas zarządzonej

przez Włochy blokady, zapewniły Włochy, iż blo

kada nie przesądza wcale praw własności co

do terytoryum nadbrzeżnego. Zastosowana przez

rząd włoski próba interpretacyi art. 10 konwen

cyi sueskiej jest absolutnie niewłaściwą, gdyż kon

wencya ta od początku do końca potwierdza n

trzymaniepanowania sułtananad Egiptemi wprze

ciwieństwie do zapatrywania włoskiego zawiera

zupełnie równe traktowanie ottomańskich posiadło

ści na wschodniem i zachodniem wybrzeża co do

praw własności sułtana. Egipt obejmuje jednak,

jak wiadomo, także Massawę i Zulę. Gdyby Porta

była gotową zrzec się na pewnym punkcie swego

panowania, musiałobytobyć naturalnie w konwen

eyi wyraźnie wymienionem z speeyalnem przyto

czeniem odnośnych terytoryów. Artyknł 34 jene

ralnego aktuberlińskiej konferencyi nie może mieć

zastosowania do posiadłości sułtana na północy i

wschodzie Afryki aż do przylądka Ras-el-Hafan

włącznie. Oświadczył to wyraźnie pełnomocnik

ottomański na posiedzeniu d. 31 stycznia 1885r.,

a jego oświadczenie, jako odpowiadające duchowi

konferencyi, zostało w protokóle zapisane. Nota

turecka kończy się prośbą, aby gabinety w po

czucia zupełnej bezstronności nie przyłączyły się

do oświadczenia o okupacyi włoskiej, gdyż Porta

w całej mocy utrzymuje swoje zastrzeżenia i

protesty.

Z Konstantynopola donoszą do Polit. Corresp.,

iż wiadomość, jakoby Porta w sprawie panującej

między nią a rządem bułgarskim różnicy zdań co

do linii kolejowej Vakarel Bellowa, zażądała do

brych usług od wiedeńskiego i londyńskiego ga

binetu, nie jest prawdziwą. Że pogłoska ta zna

lazła w Konstantynopolu ogólnąwiarę i ogłoszoną

została nawet w dziennikach, które, jak TariJc,

stoją blisko Porty, nie może zadziwiać o tyle, że

doskonale stosunki, w jakich Porta pozostaje do

obu wspomnianych gabinetów, są notorycznie zna

ne i wiarogodność poraienionej wersyi potwierdzać

się zdawały.

Równocześnie otrzymuje Polit. Corresp. drugi

list z Konstantynopola, wedłngktórego okazują się

widoki zgodnego porozumieniacodopowstałej mię

dzy Portą a rządem bułgarskim różnicy wskntek

zasekwestrowania linii Yakarel-Bellowa. Natomiast

w tej chwili wydają się jeszcze przedwczesnemi

wiadomości, które to rozwiązanie przedstawiają

jako fakt dokonany. Nie wątpią jednak, iż wszy

stkie interesowane strony pogodzą się na zasadzie

przewidzianego w traktacie berlińskim rozwiąza

nia, a mianowicie oddania zarządu zarówno na

linii Vakarel Bellowa, jak i na przestrzeni Ueskub—

Vranja Towarzystwu kolei oryentalnych.

Dzień urodzin króla serbskiego Milana był uro

czyście obchodzony w Belgradzie. W katedrze,

ozdobionej flagami stolicy, celebrował nabożeństwo

metropolita w licznej asystencyi duchowieństwa.

Na nabożeństwie byli obecni ministrowie, wyżsi

dygnitarze państwowi, dyplomacya, jeneralicya i

liczna publiczność. Po nabożeństwie defilowały woj

ska przed ministrem wojny, otoczonym innymi

członkami gabinetu. Z krajn nadeszły liczne te

legramy gratulacyjne. Wieczór było miasto illnmi

nowanem, a w teatrze urządzono uroczyste przed

stawienie.

Wskutek tego uroczystego obchodu nadał król

Milan ministrowi spraw zagranicznych Mijatowi

czowi order białego orła II klasy, jenerałom To

palowiczowi i Bogicewieżowi, order Takowy I kl.,

komendantowi twierdzy Zdrawkowiczowi, tndzież

dywizycnerom Hadjiczowi i Pawłowiczowi order

Takowy II klasy; poetaLubomir Nenadovicz-Sveti

został przy tej sposobności zaszczycony również

orderem Sawy I klasy. Równocześnie donoszą

z Zofii, iż ks. Ferdynand z powodu rocznicy uro

dzin króla serbskiego nadał serbskiemu ajentowi

Daniczowi order Aleksandra. Marszalek dworu

hr. Grenaud otrzymał polecenie wręczenia tego

orderu.

Według wiadomości z Belgradu powstają znowu

usiłowania w celu doprowadzenia do skutku po

rozumienia między radykałami a liberałami. Szcze

gólnie centralny komitet liberalny jest od pewnego

czasu w tym kiernnkn czynny. Decyzyi atoli wy

czekują od Risticza, który obecnie bawi za gra

nicą, a swoje zapatrywanie o aliansie z radyka

łami wypowie dopiero po swoim powrocie do Bel

gradu. Wątpią, czy Risticz po nabytych jnż do

świadczeniach zechce znown próbować ekspery

mentn fuzyi radykalno-liberalnej.

Jak donosi Stan dard odbędzie się śledztwo

w sprawie podniesionych przez Times zarzutów

przeciw Parnellowi i towarzyszompnblicznie przed

znanem kolegium trzech sędziów. Rozprawa roz

pocznie się 16 października. Komisya ograniczy

podobno swoje badania do pewnychtylko punktów

oskarżenia.

Niektóre dzienniki paryskie, a przedewszystkiem

Gaulois doniosły, jakoby zawartą została ugoda

między Rumunią, Niemcami i Austryą, według

której zostałoby powierzonem Rumunii przywróce

nie porządku w Bałgaryi i usunięcie ks. Ferdy

nanda i jakoby jesienne manewry armii rumuń

skiej miały na celu wkroczenie do Bałgaryi.

Independance Roumaine zapewnia kategorycznie,

iż doniesienia te są czysto fantastycznym wymy

słem.

KORESPONDENCYA ,,CZASU".

Lwów 21 sierpnia.

(Sprawa utworzenia posad wędrownych nauczycieli

rolnictwa).

O W budżecie państwowym z ostatnich lat

czternasta spotykamy się corocznie z pozycyą nna

naukę wędrowną rolnictwa," Pozycya tatrzymana

do rokn 1881 wgranicach mniej więcej 17.000złr.,

podniosła się w r. 1881 do 25.000 zlr. i na tej

cyfrze ntrzymnje się przeciętnie dotąd. Powodem

tego nagłego skokn była, jak to ministerstwo rol

nictwa w motywach do preliminarza państwowego

na rok 1881 podaje, niezbędna konieczność, gdyż

w Galicyi i Bukowinie z powodn zamknięcia gra

nicy nzamierzonemjestu8 tanowieniewę

drownych nanczycieli, którzyby pou

czali lndność rolniczą o zadaniu tejże

wsprawie chowu bydła i uprawy roślin

pastewnych." Radapaństwa nchwaliła oczywi

sta to podwyższenie i corocznie tę nadwyżkę dla

Galicyi uchwala, Galicyajednak tych zapowiedzia

nych 8000 zlr. rocznie dotąd jeszcze ani razu nie

otrzymała mimo kilkakrotnych wezwań ze strony

Sejmu i mimo memoryałów Wydziału krajowego

wykazujących, iż w naszym krajn, który z powo

du niskiego stopnia oświaty a zupełnego brakn

fachowych wiadomości rolniczych u włościan wię

cej niż inne kraje koioone opieki na tem poln

potrzebuje, jest ta ważna galąż nauki zupełnie za

niedbaną.

Dopiero tegoroczne upomnienie się Wydziału

krajowego odniosło częściowy skutek, gdyż Mini

sterstwo rolnictwa oznajmiło, że jest skłonne przy

zmć na wykonanie projekta ustanowienia dwóch

stałych wędrownych nanczycieli rolnictwa, począ

wszy od rokn 1890 na razie na lat 5 rocznie po

2000 zlr. pod warunkiem, że kraj wyznaczy na po

wyższy cel taką samą dotacyę na tenże samokres

czasu; że wybór kandydatów na wędrownych na

uczycieli rolnictwa zawisłym będzie od przyzwole

nia Ministerstwa, i że w instrnkcyi dla tych nan

czycieli zastrzeżonym będzie dla Ministerstwa od

powiedni wpływ na zakres i kierunek ich działal

ności.

Wprzi konaniu, że na razie niema widoku wy

jednania korzystniejszej dla kraju decyzyi rządn

wpowyższej sprawie, i wobec nznanej powszechnie

naglącej potrzeby ustanowienia wędrownych nau

czycieli rolnictwadlapodnieś eniagospodarstwwło

ściańskich w kraju naszym, postanowił Wydział

krajowy npraszać Sejm o wyznaczenie z fanduszu

krajowego na utrzymanie 2 nanczycieli wędro

wnych rocznie po 2000 złr. na lat 5, począwszy

od r. 1890 i o upoważnienie do użycia powyższej

dotacyi, jeżeli rząd przez ten sam okres czasn

będzie ndzielał ze skarbu państwa na ten cel po

2000 złr. rocznie.

Jest tedy nadzieja, że tej piekącej potrzebie sta

nie się zadość za półtora rokn.

Przeniesienie szkoły ogrodniczej z Czernichowa

do Tarnowa nastąpi niebawem, gdjż Wydział kra

jowy zarządził już adaptacyę budynków, w któ

rych się dotychczas szkółka tarnowska mieściła.

Karol Floąuet.

^Wspomnienie z wojny włoskiej w 18GB r.

W pierwszej połowie lipca, przed kawiarnią na

wielkim placn małegomiasteczkaSalo, siedziałem

przy stoliku, wraz z kilkoma kolegami garibald

czykami. Prowadziliśmy wesołą rozmowę i śmia

liśmy się ciągle, nawet Zizisław R., poważniejszy

mężczyzna, kapitan sztaba, mimo wyższego sta

nowiska, przyjmował czynny ndział wpogawędce

—W

ięc, jak to było, kochany Kazimierzu?

— Rzecz bardzo prosta — odpowie zagadnięty.

Wracałem z balu maskowego Wielkiej Opery wraz

z Władysławem tu obecnym i jeszcze przyto

mnym.

— No, no! bardzo proszę, dziś nawet nie wy

piłem jednego litra Barbery. *)

—N

ie przeszkadzaj! — zakrzyknęli wszyscy

chórem.

— Siedzę już cicho, a Kazimierz niech mówi

dalej.

— Na czem to ja stanąłem?

— Na balu w Wielkiej Operze.

— Wracaliśmy więc z balu maskowego, Wła

dysław i ja, obydwaj dość znudzeni, bo piękne

paryżanki wolały towarzystwo Anglików i Ame

rykanów i dawna nasza sława podbijania serc nie

wieścich pozostała się tylko w tradycyi.

—N

ie u wszystkich — przerwał kapitan i po

kręciwszy blond wąsa, posłał mordercze spojrze

nie w stronę bufetu, gdzie królowała piękna Ro

sitta, córka gospodarza.

— Mój Zdzisławie! nie jesteśmy dziś na służ

bie i proszę słncbać, kiedy ja opowiadam.

— Słucham, słucham!

— Będąc już blisko guartier latin , na mtście

Henryka IV, spotykamy dwie Francuski, szybko

podążające. Gdy nas zobaczyły, zatrzymały się.

Zatrzymały się i poszły dalej.

— Pan kapitan się myli, bo były tak prze

straszone naszemzjawieniem, że kroku nie śmiały

dalej postąpić.

— Pewno was wzięły za nocnych przemysłow

ców?...

—Wp

ierwszej chwili, ale później białe kra

waty i cylindry zrobiły na nich wcale dobre wra

żenie. Rozmarzonyjeszcze dźwiękami walca strans

sowskiego, postanowiłem odegrać rolę Fansta.

Z galanteryą przysuwam się i pytam, gdzie po

dążają? — Wracamy do domu, była krótka od

powiedź. — Gdzie panie mieszkacie? — Przy

*) Wino piemonckie, bardzo mocne.

nlicy Larey. — Czy pozwolicie się odprowadzić?

—N

ie — lecz to słowo nie, było wymówione

tak zachęcająco, że po chwili byliśmy najlepszy

mi przyjaciółmi i cała nasza czwórka znalazła się

wkrótce na kolacyi w Cafe belgiąue.

— I tam dalej i tam dalej, resita już wiado

ma — znów rzeknie kapitan R.

— Właśnie, że nie i tam dalej — przer

wie Władysław, bo prawdziwa historya rozpo

częła się dopiero, gdyśmy wyszli na nlicę. Kazi

mierz zakochał się szalenie w pannie Lndwiee,

a ja na zabój w pannie Toninie, lecz bogdanka

Kazimierza była nezciwą dziewczyną, i tylko pod

czas karnawału chciała zakosztować swobodniej

szego życia. Wtym cela wykradła się cichaczem

z domu i poszła z przyjaciółką na balik studencki.

— Tem lepiej dla Kazimierza.

— To go wcale nie znacie, przecież on jest

uosobieniem moralności. Zaczął jej przedstawiać

skntki płochego życia. Ludwika się rozpłakała i

skruszona wróciła do ciotki.

— To cię ładnie urządziła — huknęli obecni,

nigdyśmy nie sądzili, abyś był tak dziecinny.

Kazimierz się cały zapłonił, a Władysław z zi

mną krwią kończył opowiadanie.

— W cztery miesiące potam, pan Kazimierz

z ogromnym bukietem kwiatu pomarańczowego

asystował w merostwie XVI okręgu ceremonii

podpisania kontrakta ślubnego panny Ludwiki

z jakimś kapelusznikiem i z damą odprowadzał

do powozu swoją niedoszłą Małgorzatę.

— Przyjmnasze powinszowania zacny obrońco

cnoty—i przy tych słowach z podniesionymhumo

rem powstaliśmy i uścisnęliśmy naszego towa

rzysza.

— Żartujcie, wiele chcecie, lecz ja spełniłem

dobry uczynek —powiedział Kazimierz, i dumny

jestem z niego.

Całej rozmowie, prowadzonej w najczystszym

polskim języku, przysłuchiwał się ciekawie sie

dzący przy drugim stoliku jakiś cywilny, nbrany

wkrótką kurtkę i z rewolwerem za pasem. Z za

chowania się można go było śmiało wziąć za

korespondenta, zwłaszcza, że obok na stołku le

żała teka pełna papierów, a sam z notatnikiem

w ręku ciągle coś zapisywał. Gdy nastała chwi

lowa cisza, zbliżył się, i zdjąwszy kapelusz, za

pytał po francusku:

— Przepraszam panów, lecz chciałbym się do

wiedzieć, jakim językiem rozmawiacie?

— Po polskn, drogi panie.

— Przeczucie nie omyliło mnie. Z pierwszego

wejrzenia powziąłem do was sympatyę, gdyż je

stem zawsze przyjacielem waszego bohaterskiego

i bardzo nieszczęśliwego narodu. Ale pozwolicie,

że się wam przedstawię. Jestem Karol Floąuet,

adwokat, a teraz korespondent z placu boju do

paryskiego dziennika Silcie.

Po wzajemnem wymienieniu nazwisk, Floąuet

zasiadł do naszego stolika i przez kilka godzin

bawił milą i dowcipną rozmową.

Jakkolwiek gwiazda Napoleona III błyszczała

jeszcze z całą świetnością, Floąaet otwarcie przy

znawał się do zasad republikańskich. Wojnę au

stryaeko-włoską nazwał wielkiem nieszczęściem

dla Francyi, a zezwolenie dane Prusom na pobi

cie Anstryi, co potwierdzały jnż wieści o zwycię

ztwach pod Skalicami i Nachodem, poczytywał za

jeden z największych błędów cesarza.

Fizyonomija jego zdradzała siłę woli; brwi za

kończone ostrym łnkiem i usta ściśnięte wykazy

wały jasno, że ten człowiek potrafi działać i ni

czego się nie zlęknie. Opowiadał sreroko o swo

ich stosunkach z Gambettą, Flonrensem, Noirem i

zaręczał, że ci Indzie w przyszłości odegrają wy

bitną rolę we Francyi. Nazwiska tych panów by

ły nam nieznane i nie wiele wartości przywiązy

waliśmy do jego bujnych planów. Kochaliśmy

wtenczas Francuzów, lecz w grancie rzeczy każ

dy z nas był bonapartystą i ową garstkę repnbli

kanów nazywaliśmy błędnymi rycerzami. Przez

kilka dni pobytu w Sali poznaliśmy się bliżej

z Floąuetem; imponował nam swoim rozumem,

lecz nazywaliśmy go republikaninem-marzycielem,

tak nam się jeszcze silną wydawała potęga Na

poleona.

Byliśmy wtenczas bardzo młodzi, pełni zapału

i porywów szlachetnych. Powstanie wyrzuciło nas

za granicę krajn, a owe ideały, za które krew

przelewaliśmy, bałwochwalczo ubóstwialiśmy. Bie

da i późniejsze zawody nie stępiły w nas jeszcze

romantyzmu, a gdy Garibaldi odezwał się do na

roduwłoskiego, żądając 50.000 ochotników, pierw

si stanęliśmy w jego szeregach. Floąuet, jako re

publikanin, zaliczał się do gorących wielbicieli

pustelnika z Caprery, lecz Włochów nie lubił i u

tworzenie silnego państwa n granie Francyi we

dłng niego miało się stać jedną z przyczyn upad

ku badingueta, bo tak pochlebnie wyrażał się

zawsze o swoim władcy.

Śmialiśmy się po cichu z niego, a otwarcie bro

niliśmy naszych zasad monarchicznycb, dwodząc

mn, że w Polsce rzeczpospolita jest niemożebna.

Floąuet z całą powagą apostołował między nami

swoje idee i dziwił się niecałkiem niesłusznie,

jak możemy pogodzić konserwatyzm z czerwone

mi koszulami.

Wtydzień potem pnłk mój wymaszerował do

Garignano. Francuz czule się z nami pożegnał i

przyrzekł odwiedzić.

Gdyśmy się zbliżali do miasta, posłyszeliśmy

huk dział i na komendę przyspieszyliśmy kroku.

Moja kompania obsadziła port i z niego rozciąga!

się przecudny widok na jezioro Garda i wysepkę

Sermione. Po drugiej stronie groźaie z wód wy

nurzała się forteca Peschiera, a na samymśrodku

jeziora dziewięć kanonierek anstryackich stało

w szyku bojowym i rzucało ciągłe pociski na mia

sto zupełnie otwarte. Co chwilę, bomba wielkości

głowy cukru z piekielnym szumem przelatywała

nad naszemi głowami i niszczyła, co tylko po dro

dze natrafiła. Pałace kilkopiętrowe waliły się, jak

domki z kart, a my bezczynni staliśmy z założo

nemi rękami, bo nie posiadaliśmy ani iednego

dz’ała pozycyjnego. Na domiar nieszczęścia dwa

miliony ładunków karabinowych zostawiono wpa

kach na rynku głównym i gdyby jedna bomba

trafiła, bylibyśmy wszyscy jak ptaki wylecieli

w powietrze.

O godzinie dziewiątej rano eskadra anstryacka

cofnęła się pod Peschierę i dopiero można było

obliczyć szkody. Kilkadziesiąt domówleżało wgru

zach, a około trzydziestu ochotników zabitych i

rannych złożyło dowód wysokich zdolności sztabu

jeneralnego, poświęcającego lndzi bezpotrzebnie.

Codziennie kanonierki austryackie o godzinie

czwartej przyjeżdżały nam życzyć dzień dobry i

posyłały w upominku pewną ilość bomb. Dopiero

po tygodniu nadeszło wnocy sześć dział ciężkie

go wagomiaru. Wszystkie bataliony nżyte zostały

do sypania bateryj i z brzaskiem dnia, gdy się

podsunęli Anstryacy, zostali przywitani porządną

salwą przy dźwięku marsza Garibaldiego. Na je

dnym statku zabito kapitana i pięciu majtków i

w tej chwili kanonierki cofnęły się. Odnieśliśmy

zwycięztwo pyrrhusowe, bo straty wludziach i do

bytku byłyTznaczne.

Podczas bombardowaniaFloąuetaniewidzieliśmy.

Wparę dni później przyszło do walnej bitwy

pod Bezecca. Mimo waleczności garibaldczyków,

Anstryacy odnieśli znaczne korzyści, a przeszło

dziewięćset rannych i zabitych świadczyło wymo

wnie o zaciekłości walczących. Część batalionu

piątego pułku dostała się do niewoli, a dwa nasze

działa cztery razy były brane i odbierane. Dowo

dzący po stronie austryackiej, jenerał Kuhn, co

faął się pod wieczór, bo był zagrożony marszem

flankowym dywizyi jenerała Mediei. Pnłk mój spó

źnił się i przyszedł po skończonej walce.

Nazajutrz zostałem posłany z depeszami do głó

wnej kwatery w Storo. Pierwszą osobą, jaką zo

baczyłem, był Floąuet. Przywitał się czule i nad

zwyczaj ciekawie wypytywał o szczegóły bojn.

Wystawiłem mu wróżowych kolorach stan nasze

go korpusu i wspomniałemo walnemzwycięstwie,

odniesionem nad Austryakami, dodając, że dwa

sztandary, ośm dział i sześćset niewolników, jako

trofea, wkrótce tutaj nadejdą.

Floąuet z początku nie dowierzał, lecz wkońcu

przekonany mojąwymową, zatelegrafował dodzien

nika i wysłał obszerną korespondencyę, w której

wspomniał, że wszystkie szczegóły bitwy posiada

z nst bardzo wiarogodnego świadka, Polaka, ocho

tnika garibaldyjskiego.

Upłynęło kilka tygodni i zapomniałemo wszyst

kiem, gdy w Brescii, podczas zawieszenia broni,

przypadkiem spotkałem Floąaeta. Udał, że nie

widzi i przeszedł obok mnie, a ponieważ mógł

mieć słnszny żal, nie zaczepiałem go wcale.

Podczas obiadu w reitauracyi zaczytałem się

w dziennikn i nie zanważyłem, iż ktoś nsiadł

przy tym samym stoliku. Podnoszę oczy i widzę

Floąueta.

— Jak się pan miewa?

— Dobrze — odpowiedziałem.

— Ladnieś mnie pan urządził w Storo!

— Kiedy? — zapytałem z całą naiwnością.

— Po bitwie pod Bezecca.

— Proszę pana tłumaczyć się jaśniej, bo nic

nie rozumiem.

— Zawierzyłem panu i wysłałem mylną depe

szę o zwycięstwie Włochów, gdy tymczasemstało

się wprost przeciwnie.

— Dziwi mnie bardzo, że pan, człowiek rozu

mny, możesz mi robić z tego powoda jakieś wy

rzuty. A więc ja, żołnierz włosai, miałemsię panu

przyznać do klęski przed ogłoszeniem biuletynu

urzędowego i poniżyć ten sztandar, pod którym

słnżę... Wszędzie byliśmy bici i wcale nie jest

przyjemnem przyznawać się do ciągłych niepo

wodzeń.

— Prawda! lecz mogłeś mi pan nic nie mówić.

— Przecież usilnie nalegałeś, abympodał bliższe

wiadomości.

— Cest vrai - odrzekł Floąuet i uścisnął mi

rękę.

Żart, jakkolwiek dość przykry, policzył na karb

wybryku młodzieńczego i niedoświadczenia, gdyż

sam mi o tem póżaiej mówił i widocznie nie n

czuł do Polaków żaln, skoro w pałacu sprawie

dliwości wydał znany okrzyk: Vive la Pologne,

Monsieur! podczas pobytu cara Aleksandra w Pa

ryżu.

Wlat dwanaście, na kurytarzu Izby deputowa

nych w Wersalu, znów ujrzałem Floąueta, lecz

był to już inny człowiek. Sztywny, poważny, cho

ciaż grzeczny; ale w przywitaniu poczułem dumę

tę pewność, jaką nadaje wysokie stanowisko.

Ż lekkim odcieniem ironii zapytał, czy zawsze

jestem konserwatystą? a na potwierdzającą odpo

wiedź rzekł przy pożegnaniu: Fows autres Polonais,

vovs etes toujours incorrigibles,

s«m*as wjrahadsi «edtiBaals wSsasii, wyj§wasy sJsislela ! iai ćw3|t««iac.

OM%Wm *» Czar%, alis sapa«*tawsy, v Knsfecwtaps 10 ws Lwswia2?.bi pnsiyfe| pprc;ew«13«.

ricBiBiiala «yaegl:

...

*a AwifJaJlwa/wiasiYs

i’w**« w ?EdDtwla ssrtrptM «* «

S4sb, S sb.

asb.f*0*i

»IWBMklffl .....................«

13sb,

7 «łr

II «łr

* doWioafc,Fw«yi,Aa^«!.SriKłL8swaJawj^T^ayi

1 inayefc pertatw, n a leł^yt* o swi%sintoastowego .

81sb .

8rh.

| 8sb.

u^2

;SŚrr"" * t”^u^m,,

U**ar»la»6w nadByłenysfc n§a swnua gSf.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку