Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 681 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 199.

Kraków,

Sobota 31 Sierpnia 1889.

Rocznik XLII.

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłka pocztową w państwie

Austryackiem na Wrzesień. . . złr. 2-50

Od 1 Września do końca Grudnia

8-—

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemieckiem na Wrzesień . . . marek 6

Od 1 Września do końca Grudnia

M T Prenumerata liczy się tylk,o

od pierwszego do ostatniego dnia

w miesiącu.

Od Administracyi ,,GzasuC(.

PP. Prenumeratorowie Czasu mogą nabywać

w A dministracyi: Podręcznik prawniczy,

książka dla ludu, zawierająca przykłady próśb,

podań, skarg, rewersów, kwitów i t. p,, przez

Dra A. Cinciałę,

z opłatną przesyłką 2 złr.

70 centów, następnie kompletne, ozdobnie opra

wne w angielskie płótno ze złotemi wyciskami

dzieła Juliusza Słowackiego w 6 tomach

i ,,R am oty" Augusta Wilkońsklego, naj

znakomitszego humorysty polskiego, w 6 tomach,

razem za 5 złr.; zaś dzieła Adama Mickie

wicza pięknie oprawne w 4 tomach za 2 złr, i

dzieła Wincentego Pola w 10 sporych to

mach za 10 złr. 50 ct.

Przyjmujemy również przedpłatę na Situanię

G)rottgera, 6 wspaniałych fótotypij, w kwocie

3 złr. 25 ct.

Przegląd Polityczny.

Kraków

30sierpnia,

wyprawy Wissmanna, może tylko szkodzić niemie

ckim interesom kolonialnym, gdy należy obecnie

wszystkie wytężyć siły na paeyfikacyę i powię

kszenie własności niemieckiej. Obecnie zadaniem

jest głównem , trzym ać się polityki zakreślonej

przez parlament, że kanclerz Rzeszy kieruje poli

tyką kolonialną, nie zaś przewodniczący ekspedy

cyi Emina baszy."

Niemiecki wiec katolicki w Bochum wybrał Mo

nachium, jako miejsce następnego (37) zgroma

dzenia jeneralnego i upoważnił ks. Lówensteina,

aby w razie trudności wyznaczył inne miasto. Ja

ko odpowiednie na ten cel wymieniono miasta:

Moguncyę, Gdańsk, Koblencyę i Kolonię.

Dekret prezydenta Rzeczypospolitej francuskiej

wyznaczył wybory do Izby deputowanych na nie

dzielę d. 22 września. W ybory ściślejsze odbędą

się 14 dni później, a więc w niedzielę dnia 6 pa

ździernika. Gdy mandat obecnej Izby deputowa

nych upływa z dniem 14 października,

przeto

w tym dniu nowa Izba deputowanych będzie już

zupełnie wybraną. Obecne wybory odbywać się

będą według okręgów, a na mocy świeżo uchwa

lonej ustawy zakazaną jest kandydatura w wię

cej jak jednym okręgu. Według nowej ustawy

wyborczej ma być wybranych 576 deputowanych

w 500 okręgach.

W angielskiej Izbie gmin oświadczył przy trze

ciem

czytaniu prawa finansowego podsekretarz

dla Irlandyi, Balfour, że reforma nauki uniwersy

teckiej dla katolików irlandzkich jest konieczną.

Niema innej drogi wyjścia w tym względzie, jak

przedłożenie projektu w sprawie nsuki uniwersy

teckiej, któryby zadośćuczynił wszystkim potrze

bom i prawnym żądaniom irlandzkich katolików.

Balfour m a nadzieję, że będzie mógł przedłożyć

odnośny projekt już w najbliższej sesyi. Co się

tyczy funduszów na naukę, to irlandzcy katolicy

lepiej są w tym względzie postawieni, aniżeli ka

tolicy jakiegobądż państwa na kontynencie.

Car ma dziś stanąć w Kopenhadze.

Do osta

tniej chwili oczekiwano jego przybycia w Berli

nie i przygotowywano

się na jego przyjęcie.

Pierwsza kompania pułku grenadyerów

cesarza

Aleksandra, którego szefem jest car, została po

wołaną z Hanoweru do Berlina, a niemniej przy

gotowano osobny pociąg z Kiel do Berlina. Przy

bycia cara oczekiwano na pewno wczoraj. Teraz

absolutnie nie wiadomo, czy carprzerwie swój po

byt w Kopenhadze i uda się do Berlina, czy też

złoży wizytę cesarzowi Wilhelmowi w powrocie

z Kopenhagi do Petersburga.

Natomiast jednak

zaręcza petersburski korespondent Polit. Corresp.,

iż następca tronu rosyjskiego przybędzie stanowczo

na manewra armii niemieckiej d. 14 września, a

towarzyszyć mu będą jenerałowie Mussin Puszkin

i baron Fredericks.

W nieobecności cara odbył się przedwczoraj

wieczór w Peterhofie ślub ks. Jerzego Leuchten

bergskiego

z ks. Anastazyą, córką ks. Mikołaia

Czarnogórskiego.

Przed południem przyjmowali

państwo młodzi deputacyę towarzystwa słowiań

skiego. Car udzielił nowożeńcom błogosławieństwa

jeszcze przed wyjazdem do Kopenhagi. Ceremonia

ślubu

odbyła się ściśle w kole rodzinnem.

przyjęciu gratulacyj wyjechali państwo młodzi do

majątku ks. Leucbtenberskiego w tambowskiej gu

bernii. Ks. Mikołaj Czarnogórski zaś z ks. Dani!ą

udał się za granicę.

W sprawie ekspedycyi Emina pisze znowu naj

świeższa Nordd. Allg. Ztg: ,,Identyfikowanie eks

pedycyi Emina baszy z polityką państwa jest błę

dnem, przeciwnie obie są sobie przeciwnemi. Eks

pedycya Emina baszy, konkurując z żądaniami

Corr. de l’Est dowiaduje się z Belgradu, że car

telegrafował do królowej Natalii, ofiarując jej do

dyspozycyi jacht, którym mogłaby powrócić do

Belgradu. Telegram ów ma dosłownie tak opie

wać: ,,Do Jej Królewskiej Mości królowej Serbii.

Nasz carski jacht przybędzie do Jałty przed Wa

szym wyjazdem. Oddajęgo doWaszej dyspozycyi,

aby doprowadził Was do ojczyzny waszej, do

Serbii. W szystko dobre wam życzący Aleksander.11

Przeciw artykułowi dziennika Pesti Naplo, za

tytułowanemu ,,Król serbski ijego matka," a o

pracowanemu na podstawie doniesienia Budape

ster Corr.,

występuje Bałkan. Corr. i oświadcza,

iż imputowane królowiAleksandrowi słowa, stosu

jące się do matki jego, są tendencyjnym i niezrę

cznym wymysłem. Następnie zbija rzeczony dzień

nik twierdzenia, iż rząd wzbrania królowej Na

talii powrotu do Serbii, i że obecność jej zagraża

pokojowi wewnętrznemu, tudzież mogłaby nad

werężyć polityką zewnętrzną, a szczególnie sto

sunki z monarchią austro węgierską, oświadczając

przytem, iż wieści te są insynuacyami rozsiewa

nemi w celach denuncyacyi. Co do pierwszego

twierdzenia zaznacza Bałkan. Corr., iż nikt nie

ma prawa wzbraniać królowej powrotu do Serbii,

a najmniej można przypuszczać, aby rząd chciał

się dopuścić naruszenia konstytucyi, gdyż powstał

ze stronnictwa, które wszelkie swe powodzenie

zawdzięcza stałemu bronieniukonstytucyi ijednej

z najzaciętszych walk o rozszerzenie praw kon

stytucyjnych obywateli serbskich. Zwracając się

do przypuszczenia, iż zewnętrzne stosunki mo

głyby być zagrożone przez przyjazd królowej, o

świadcza Bałkan. Corr., iż jeżeli Natalia dawnie,

mogła być niezadowoloną

z istniejącego

stanu

rzeczy, to dzisiaj niema bynajmniej powodu do

tego, gdyż system poprzedni upadł, a na tronie

serbskim

zasiada jedyny jej syn. Co się zaś ty

czy rzekomo zagrożonej polityki zagranicznej, to

wystarczy wskazać tylko na tę okoliczność, iż

teraźniejsi kierownicy steru państwa pragrą przy

jaźni ze wszystkiemi państwami, a szczególnie

z sąsiedniemi. Polityka taka wypływa z przeko

nania rządzących mężów stanu i zadość czyni wy

mogom dyplomatycznym, a rejenci zachowująją

w interesie ojczyzny i króla. W yższych i bardziej

świętych interesów nad te niema zapewne matka

króla Aleksandra.

poczynione w Małej Azyi co do roślinności sosny

czarnej i zwyczajnej, przyznając sośnie czarnej

pierwszeństwo.

P. Ligman polecił kulturę sosny czarnej na

nieużytkach piasczystycb.

Następnie przeprowadzono fachową dyskusyę

nad kulturami różnych innych gatunków drzew.

Na tem zakończono posiedzenie o godzinie 7ej

wieczór; jutro wyjeżdżają leśnicy na wycieczkę

do Skolego, dokąd wybiera się około 80 uczest

ników.

Następne posiedzenie odbędzie się w sobotę

KORESPONDENCYA,,CZASUU

Łwów 29sierpnia.

(Galicyjskie Towarzystwo leśne).

W uzupełnieniu wczorajszego telegramn donieść

wypada, iż sprawozdanie z czynności wydziału

wr.z.,

odczytane przez sekretarza p. Romualda

Makarewicza, przyjęto do wiadomości i na wnio

sek p. Sieglera de Eberswald wyrażono wydzia

łowi uznanie.

P. Mikołaj Niedźwiedzki, leśniczy w do

brach m. Lwowa, przedłożył sprawozdanie korni

syi rewizyjnej, a zgromadzenie po przeprowadzo

nej dyskusyi uchwaliło wydziałowi udzielić abso

lutoryum, wyrazić mu nznanie i polecić sporzą

dzenie inwentarza rekwizytów.

Zgodnie z przedłożeniem Wydziału (ref. p . R

Makarewicz) uchwaliło zgromadzenie budżet na

rok 1890, który w dochodach wykazuje kwotę

2,210 złr.,

a w rozchodach 1,750 złr.,

pozostaje

nadwyżka 460 złr.

Z kolei p. Jan Ligman, lustrator lasów ks.

J. Czartoryskiego, miał zajmujący odczyt otępię

niu pędraków

za pomocą narzędzia skonstruowa

nego we Francyi i przedłożył okaz takiego na

rzędzia.

Posiedzenie popołudniowe odbyło się w wielkiej

sali kasyna miejskiego, a rozpoczęło się ogodzi

nie 4 */a popołudniu.

Zgromadzenie wybrało najprzód sprawozdawcę

dla wycieczki, odbyć się mającej jutro do Sko

lego. Sprawozdanie o tej wycieczce złoży na so

botniem posiedzeniu p. Klusik.

Z porządku dziennego przystąpiono do wyborów

wydziału. W ybrani zostali na lat trzy: prezesem

Towarzystwa hr. Roman Potocki, I wicepreze

sem Henryk Strzelecki, H wiceprezesem Józef

Glanz. Członkami wydziału: Emil Hołowkie

wicz, Gustaw Lettner, Walery Maryański

i Dr Tadeusz Rutowski.

Zgromadzenie uchwaliło zawiadomić br. R . Po

tockiego telegraficznie o wyborze.

P. Acht postawił potem następujący wniosek:

,,Ponieważ wysoki Wydział krajowy uchwalił

wnieść doSejmu wniosek na przyznanie dyplomo

wanym inżynierom prawa wyborczego z osobiste

go tytułu, wniesie wydział Towarzystwa do Sej

mu petycyę w celu przyznania tego samego prawa

dyplomowanym technikom leśnym."

Wniosek ten został niemal jednogłośnie przy

jęty.

Z kolei pp. Lettner i Siegler wezwali zgroma

dzonych do oddania się doświadczeniom w zakres

leśnictwa wchodzącym, które tak

właścicielom ,

jak i krajowi wielkie mogą przynieść korzyści.

P. Ligman zdawał

sprawę

z doświadczeń,

poczynionych co do kultur rozmaitych drzew szpil

kowych.

P. KtoI Brzozowski, przybyły jako gość

na zgromadzenie, przedstawił swe spostrzeżenia,

rano.

Czytamy w Gazecie Lwowskiej:

N.fr.PressewNrze8989zdnia25b.m.wko

respondencyi ze Lwowa, pod napisem: Conflict

des Statthalters mit dem ruthenischen Consistorium,

podała w sprawie obsadzenia posady gr.- kat. ka

techety w akademickiem gimnazyum we Lwowie,

wiadomość, a za nią powtórzyły dzienniki krajo

we: Kuryer Lwowski(N. 237 z27go bm.),Nowa

Reforma (N. 196 z 28go bm.), Dz. Polski(N.239

z 29go bm.), Czerwona Ruś(N. 172 z27go bm.)

i Dilo (N. 183 z 28go bm.),jakoby podania kom

petentów o wymienioną posadę nie były udzielone

gr. kat. metrop. konsystorzowi do zaopiniowania

i przedstawienia wniosków, i z pominięciem tej

władzy duchownej zaproponowano ex praesidio

z całym pośpiechem ministerstwu wyznań i oświe

cenia dwóch kandydatów, należących do innej dye

cezyi i niem ających potrzebnej praktyki nauczy

cielskiej.

Jesteśmy upoważnieni do oświadczenia, że po

wyżej streszczona wiadomość jest najznpełniej bez

podstawną.

Stan rzeczy przedstawia się, jak następuje:

Wskutek należycie ogłoszonego konkursu dnia

14 czerwca 1889 naposadę wspomnianą, a ewen

tualnie i na inną m ogącą się opróżnić posadę gr.

kat. katechety gimnazyalnego, wniosło dziewięciu

kandydatów podania. Wszystkie podania przesła

no z Rady szkolnej krajowej pismem z dnia 26

lipca 1889 1. 671 gr. kat. metrop. konsystorzowi

we Lwowie w myśl przepisu do zaopiniowania i

przedstawienia wniosków.

Dopiero po nadejściu

opinii konsystorza metrop. sprawa była traktowa

ną na plenarnem posiedzeniu Rady szkolnej kraj.

w dniu 12ymsierpnia b. r . i w myśl uchwały na

tem posiedzeniu powziętej, przedstawiono wys.

m inisterstwu

wyznań i oświecenia odpowiednie

wnioski.

Czytamy w Dzienniku Poznańskim:

Dowiadujemy się, że walne zebranie

,,Banku

ziemskiego" w Poznaniu odbędzie się stosownie

do przepisów ustaw dnia 22 października r. b.

Usłyszymy tam niewątpliwie szczegółowe spra

wozdanie

z dotychczasowych czynności Banku

ziemskiego, którego publiczność wyczekuje z nie

cierpliwością. Tam też będzie odpowiednie miej

sce do wspólnej rady.

Natomiast uważamy, że głosy niecierpliwości,

które do pewnego stopnia wyrozumieć umiemy -

dziś już odzywające się tn i owdzie w prasielub

prywatnie, pytające: ,,co Bank robi"

—

są nie

właściwe.

Wiadomości o przebiegu interesów instytucyi fi

nansowej należą przedewszystkiem do walnego ze

brania, podane też tam zostaną.

Zresztą o ile nasze informacye sięgają, to mo

żemy to tylko powiedzieć, że Bank ziemski nie

dlatego zachowuje milczenie, aby pracami przez

statata mn zakreśionemi się nie zajmował, ale że

w chwili, w jakiej się te prace znajdują, nie na

dają się one do publikacyi.

Sprawy

szkolne.

(Konferencya nauczycieli krak. zamiejskiego

okręgu).

W dniu 26 b. m . rozpoczęła się konferencya

nauczycielska zamiejska nabożeństwem w kościele

00. Franciszkanów.

Po nabożeństwie zgromadzili się wszyscy ucze

stnicy konferencyi o godzinie 9 rano w sali m u

zeum

tecbniczno-przemysłowego. Przewodniczący

konferencyi, p. inspektor Spis, zagaił posiedzenie

przemową, w której wyłuszczył cel konferencyi,

zagrzał nauczycielstwo do gorliwej pracy w nad

chodzącym roku szkolnym, ndzielil ogólnych spo

strzeżeń, zebranych w ciągu ubiegłego roku pod

względem pracy i zachowania

się nauczycieli,

wspomniał również o hojnej ofiarności wys. Sejmu,

jaką w moc uchwał powziętych przyniosła nau

czycielstwu

całego kraju nowa ustawa szkolna.

Przemówienie zakończył okrzykiem na cześć Najj.

Pana, który zgromadzeni z zapałem powtórzyli.

Na sekretarzy powołałprzewodniczący pp. Krza

nowskiego Walerego i Staszla Macieja.

Następnie zarządził przewodniczący odczytanie

rozporządzenia Rady szkolnej kraj.,

dotyczącego

udzielania języka i realiów w szkołach kilkukla*

sowych, a mającego na celu usunięcie niestósownego

przeciążenia uczniów i uczennic. Celem zaś dokła

dnego zastanowienia się i przedyskutowania tego

rozporządzenia, jak niemniej i tematów wyzna

czonych na konferencyę, zarządził przewodniczący,

aby całe zgromadzenie podzieliło się na sekcye

tak, aby wszyscy przez należenie do poszczegól

nych sekcyj w pracach konferencyi czynny udział

brać mogli. Po wyborze sekcyj, zalecił tymże,

aby posiedzenia swe odbywały w salach nauko

wych męskiego seminaryum nauczycielskiego.

Na drugiem posiedzeniu przystąpiono do dys

kusyi nad referatem II sekcyi, zajmującej się te

matem : ,,Ułożyć szereg praktycznych zagadnień

rachunkowych dla nczniów szkoły ludowej 1 i 2,

3i4,5i6rokunauki."

Sprawozdawca, p. Chlebowski, odczytał obszerny

w tej sprawie referat.

Sprawozdanie sekcyi III obradującej nad tema

tem:

,,Ułożyć szczegółowy plan nauki geografii

odnośnie do poznania krajn rodzinnego w szkołach

jedno i dwuklasowycb" przedstawił imieniem sek

cyi p. Szulc.

Następnie przystąpiono do wyboru reprezentanta

zawodu nauczycielskiego do Rady szkolnej okrę

gowej ; skrutynium wykazało, że na 62 glosują

cych otrzymał absolutną większość głosów p. Gu

staw Lisowski, zatem reprezentantem zawodu nau

czycielskiego obranym został. Na tem posiedzenie

drugie zakończono.

Trzecie posiedzenie dnia 27 b. m . rozpoczęło

się odczytaniem referatu na temat: ,,Jakie ma

być postępowanie nauczyciela względem księdza

proboszcza, gminy i dworn, aby pozyskał dla sie

bie miłość i szacunek i ich współdziałanie dla

dobra szkoły."

Referentem był p. Sendera.

Następne sprawozdanie o temacie: nW jaki spo

sób

może nauczyciel zużytkować ogród szkolny,

względnie mórg pola ust. szk. kraj. dla niego

przeznaczony, aby oprócz własnych korzyści wy

wierał wpływ na włościan pod względem zapo

znania ich

z wypróbowanemi, korzystniejszemi

gatunkami zbóż, jarzyD, jak niemniej roślin pa

stewnych, roślin w przemyśle znajdujących zasto

sowanie itd." przedstawił referent p. Tatara. Kon

ferencya w poczuciu ważności pomienionej kwe

styi, mającej na celu działanie nauczyciela, aby

przyczynić się do podniesienia rolnictwa w kraju

naszym, nchwaliła po przeprowadzonej żywej nad

tą kwestyą dysknsyi następujące wnioski:

WycieczkadoLizbony.

Plan miasta.

Po dolinie Rocio.

Lizbona tak ma szerokie ulice i tak jest regu

larnie zbudowana, prócz małego staromieścia, że

niepotrzeba tu brać żadnego przewodnika, a za

kupiwszy sobie: nPlanta da cidadedeLisboa com os

differentes melhoramentos introduzidos e projecta

dosu można z tym planem w ręku doskonale się

kierować, zwłaszcza, że ludność jest wogóle bar

dzo uprzejma, a wykształceńsze warstwy mówią

powszechnie, tak jak u nas, po francusku i zawsze

atają cudzoziemcowi z chętną pomocą.

Ale jak sobie poradzi czytelnik? Chyba w ten

sposób, że zanim wyjdziemy na miasto, narysuje

my sobie jego plan w najprostszym, ale wystar

czającym dla nas szkicu. Kawałek papieru i ołó

wek Bierzemy talerz, odwracamy go na ćwiartkę

papieru, nakreślamy koło, zaznaczamy jego śro

dek i dzielimy jego okrąg na trzy części. Z koń

ców V, obwodu prowadzimy dwa promienie do

środka koła i ustawiamy figurę ztąd powstałą

w ten sposób, ażeby środek koła leżał u góry

ćwiartki, a łnk V, na dole. Dalej wyginamy oba

promienie na zewnątrz tak, żeby utworzyła się

ztąd wypukła linia, która będzie granicą miasta

od strony lądn, gdy tymczasem łnk koła będzie

oznaczał brzeg rzeki.

Teraz dzielimy linię pobrzeża Tagn na trzy ró

wne części, które oznaczają granicę trzech pagór

ków miasta. Na lewo od zachodu leży Estrella,

w środku Rato, na prawo Alhama.

Dolinę między pagórkami Estrelli i Rato

sta

nowijedna tylkoulica deSan Bento, która na

planie biegnie zupełnie prosto z południa (od po

brzeża Tagu) na północ. Dolina zaś między Kato

i Alhama, zwana Rocio, jest tak szeroka, że two

rzy wielki pas miasta,

Z początku idzie ona ró

wnolegle do San Bento, ale w V3 odległości, od

brzegu Tagu kn górze, naraz zakręca się nieco

na lewo, o tyle, że biegnie w środku linii akurat

do środka koła. Składa się więc z dwóch części:

jednej krótszej, idącej z południa na północ, dru

giej dwa razy dłuższej, skośnej. Na części krót

szej leży na jednym jej końcu, nad rzeką, plac

do Commercio, na drugim końcu plac Dom

Pedro, między niemi szachownica ulic. Część

dłuższą stanowijednaAvenida da Liberdade,

długa na 3 kilometry, i kończy się budynkami,

z wystawą krajową, stanowiącemi granicę miasta.

Jeszcze jedno dopełnienie.

Wpoprzek

całego

planu, w połowie szerokości miasta, przeprowa

dzamy linię poziomą. Poniżej tej linii, w środku

pagórka Estrelli, leży ogród tegoż nazwiska. Po

wyżej tej poziomej, w części Rato, ale bliżej Ave

nidy niż środka, ogród politechniki, a niżej pozio

mej, tuż przy początku Avenidy, ale także na

lewo od niej, ogród San Pedro d’Aleantara.

Tak zaopatrzeni wychodzimy na miasto i roz

poczynamy wędrówkę od placu handlu, P raęa do

Commercio, który jest właściwie nie tak środ

kowym punktem handlu, jak raczej centrum władz

rządowych, bo w otaczających go budynkach mie

ści się oprócz giełdy arsenał, komora, ministeryum

spraw wewnętrznych, robót publicznych i trybunał

najwyższy. Widocznie zarząd państwa jest łatwy

i nie nastręcza wiele zajęć interesantom, skoro

plac prawie zawsze jest zupełnie pusty. Co pra

wda, trudno go zaludnić, bo jest ogromny. Prawie

kwadratowy, mający blisko pół wiorsty długości

(400 metrów), od strony rzeki otwarty, z pomni

kiem na środku, z trzech stron zabudowany, z try

umfalną bramą od strony miasta. Do Tagu scho

dzi się z kamiennej grobli tarasami, po wygo

dnych schodach; na samym dole budynek z urzę

dem portowym, gdzie się otrzymuje,tza pieniądze,

pozwolenie wyjechania parowcem z Lizbony. Zbu

dowany jest zupełnie symetrycznie i można po

wiedzieć, że jest ładny, bo chociaż budynki, które

go otaczają, nie są wspaniałe, mając cechę pała

ców zkońca XVIII w.,

ale są zupełnie jednakowe.

Wokoło na parterze biegną podcienia,

—

proste,

jak na Rivoli w Paryżu — nad niemi okna pierw

szego piętra, bardzo wysokie, z maleńkiemi bal

konikami, okna zaś drngiego są maleńkie i kwa

dratowe, przed dachem kamienna attyka naprze

mian pełna i naprzemian z balustradą po nad

oknami.

Konny pomnik Józefa I, brązowy, wysoki na 6

metrów, stoi na ogromnym, kamiennym, białym

piedestale, elipsoidalnej formy,

mając z dwóch

stron grupy alegorycznych figar i zwierząt; otacza

go wysoka balustrada, ktćra prostotą linij dobrze

się dostraja do otaczających plac gmachów. To

samo można powiedzieć i o bramie tryumfalnej,

ukończonej r. 1873, doskonale złączonej z sąsie

dniemi budynkami, z których zdaje się wychodzić.

Jest renesansowa. Wieńczy ją figura sławy, roz

dającej wieńce dwu niższym, leżącym figurom, a

zdobiąją wpołowie wysokości stojąceposągichwały

portugalskiego narodu: Viriatns, wódz Luzytańczy

ków, walczących przeciw najazdowi Rzymian w r.

140 przed Chr.,

nie wiem czy z fotografii robiony!

potem Waszko da Gama, któremu świat cały wi

nien drogę do Indyj; dalej Pereira, oswabadzający

kraj w końcu XIV wieka od najazdu i panowa

nia Hiszpanów i znany nam już Pombal, którego

każdy Lizbończyk nazywa po prostu o gran mar

quez.

Wychodzimy przez tryumfalną bramę i idziemy

naprzód nlicą Augusta. Za każdą przecznicą wi

dać na prawo piętrzący się od domostw pagórek

Alhamy, z niskim kasztelem na szczycie i niżej

leżącą katedrą o uciętych

wieżach, imponującą

jednak rozmiarami.

Na nlicy uderzają nas trzy rzeczy: charakter

domów, ich numeracya ibrak mchu, tak ludzijak

powozów.

Domy są czteropiętrowe, bardzo długie, biało

gipsowane, z odrzwiami i futrynami okien z po

pielatego kamienia, prostych, bez ozdób i niewy*

stających z wnęków; balkony żelazne, wąskie, zwy

kle w górnych piętrach, biegnące wzdłuż całego

domn, albo i na

niższych, przy pojedynczych

oknach, zamkniętych żalazyami. Dodajmy pospo

lity brak szyldów, zastąpionych napisem na ścia

nie, a mamy i dom cały, pełen

charakteru,

ale

charakteru nie ładnego.

Takie budynki stojąjedne obok drngich, niczem

się od siebie nie różniąc, co sprawia razem wra

żenie, jakby ktoś olbrzymie bloki, _odlane z tejsa

mej formy, ustawił jednostajnie po obn stronach

szerokich chodników, jeszcze szerszej iasfaltowa

nej ulicy. Zimne to i szpetne.

Nietylko nad każdą bramą, niczem się od drzwi

sklepu

nieróżniącą, ale i nad każdem ze skle

pów, oraz nad każdym parterowem oknem, znaj

duje się maleńka, elipsoidalna, błękitna plamka

i na tem tle wymalowany białą farbą kolejny nu

mer. Ztąd niedługa ulica ma icb ze 400 już po

jednej stronie.

Na ulicach bardzo mało rucha, od czasu do czasu

przejedzie doróżka, parą nędznych szkap zaprzą

gnięta, pokaże się jak zjawisko bogata kareta,

lnb wlecze się ciężko dwukołowy wóz, ciągniony

przez dorodne

woły, niekiedy osły z bocznemi

k,oszami, napełnione odpadkami miasta ciągną dłu

gim szeregiem .

Po chodnikach mało lndzi, zwłaszcza mało

warstw dostatniejszych. Przeważają wśród tycb o

statnicb mężczyźni. Ubranie ich wogóle skromne,

gogów wcale nie widać, uderza świetnie oczy

szczone obuwie, a przy zdjęciu cylindra ślicznie

npomadowana czupryna. Po zaroście znać, że J.

Kr. Mość nosi zawiesiste wąsy i mały kosmyk

pod dolną wargą, bo za przykładem

monarchy

idą tym wzorem i wierni poddani.

Co do kobiet, gdybym był autorką, powiedział

bym, że mają kącik oka, kraj uszka lub tam coś

jeszcze innego a drobnego — ładne, ponieważ nią

nie jestem, wyrażę to wprost inaczej, mówiąc:

że niewiasty są tu dziwnie brzydkie, tak nie uro

dliwe, że bodaj czy nie lepiej robią, siedząc w do

mu. A starzy Indzie pamiętająjeszcze doskonale

te czasy, kiedy ,,porządna«

kobieta wyjeżdżała

tylko do kościoła, na operę i walkę byków, sta

jąc na bruku ty)ko wtenczas, jeżeli wchodziła do

kościob. Dopiero pod wpływem Hiszpanek, które

tu ooiauały z mężami, emigrującymi z ojczyzny

wskutek zaszłych tam powstań, zaczęły się i Por

tngalki emancypować, z arabskiej dzikości, w ja

kiej żyły jeszcze w końcu zeszłego wieku. Wów

czas kobiety były zamknięte jak

w haremie, a

przysłowie mówiło, że wychodzą trzy razy w ży

ciu do parafii: na chrzest, ślubi swój pogrzeb po

śmierci. Każdy bogatszy Portugalczyk, pan czy

kupiec, miał w domu kaplicę, żeby nie dać po

wodu kobiecie do wychodzenia na mir’to. Wów

czas też prócz mnichów, do których mężowie mieli

zaufanie, nie wolno im było przyjmować męż

czyzn, nawet krewnych, inaczej,jak tylko w o

becności pana domu i to odbywało się w ten spo

sób: że dama siedziała na dywanie, a gość stał

w odległości 15 ówczesnych stóp portugalskich od

niej. Dziś zostały tego ślady. Kobiety swobodnie

żyją i wychodzą, ale damy ukazują się na mie

ście przecież nie inaczej jak w powozach.

Ulic równoległych do Augusta jest coś 7 czy 8,

z czterema przecznicami; niegdyś, skoroje budo

wano po trzęsieniu ziemi, każdą zajmował jakiś

cech rzemieślników, dziś po większej części zo

stały tego ślady tylko w nazwach, bo n. p. na

rua da Prała ani jednego sklepu ze srebrem —

ale za to ulica do Oiro do dziś dnia odpowiada

nazwie, bo tu, zwłaszcza po lewej stronie, sklep

przy sklepie złotnika. W arto je

zwiedzić, gdyż

prócz biżuteryi europejskiej mody, mnóstwo ozdób

staroświeckiego pokroju; zwłaszcza krzyże i kol

czyki okazałych rozmiarów, dęte, a ztąd umiar

kowanej ceny; kupujeje lud, kochający się w tem

nad miarę i składający w ten sposób, jeżeli nie

w biletach loteryi, swoje oszczędności. Obok tych

ciekawych złotych wyrobów, filigrany ze srebra

bardzo ładne, mogące iść w zawody z najlepsze

mi weneckiemi lubkaukaskiemi, wyrabiane przez

lud w północnej Portugalii, gdzie są całe wioski,

trudniące się tym przemysłem, odziedziczonym o

czywiście po Maurach lub żydach, którzy wszę

dzie na Wschodzie byli i są biegłymi jubilerami,

Józkf Rostafiński.

P o c z tą w pa ńs tw ie a u s t r y a e k i e m ......................................................................................................... ’? Ł " a f t

n i e m ie c k ie m ........................................................

28złr.

7 złr.

I3złr

do Włoch, Francyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi, Turcyi

i innych państw , należących do związku pocztowego . .

32 złr.

8 złr.

!3złr.

W..

ł*r*1,11*"t-ratę przyjmuje się tylko oti l-go do ostatniego dnia w miesiącu.

Ł ls t y z piemądzmi i prze.kazy pieniężne na prenumeratę 1 ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać

franco do Administracyi Czasu w Krakowie. - ,Listy reklamacyjne nieopieczetowane nie podlegaia

opłacie pocztowej. - Listów niefrankowanych nie przyjmuje się

Ręhupiiinń w nadsyłanych nie zwraca się.

j,Czes" wychodzi oodziennie wieczór, wyjąwszy niedziele i dni świąteczne.

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie po 10c., we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 o.

Prenumerata wynosi:

Prenumeratę przyjmują:

Administracja _CZASU" w Krakowie i urzędy pocztowe. Miejscową prensuneratę księ

garni» 8. A . Krzyżanowskiego, handel Z. Skalskiego w Sukiennicach, biuro dzienników i ogło

szeń Ignacego Herza przy placu Maryackim 1. 9, handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, główna trafik*

róg Synku i ulicy św. Jana.

—

Ogłoszenia (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsoa wierat«

drobnym drukiem_ (petit,) za pierwszy raz 10 oent., za każdy następny po 5 cent. Ifadesłane (na

3 strome) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 oent. za każdy raz. — Ogłoszenia 1 pre

numeratę przyjmują: we Lwowie Biuro dzienników ulica Karola Ludwika 1. 9 ; w Paryża

wyłączme p. Adam, S ue des S aints-Pćres 81, (prenumeratę p. W . Raczkowski, Courbeyoi pod Paryżem,

f,u

, 6I?in

fer **)i w Wiednia pp. Haasenstein A Vogler (także w Hamburgu, Frankfurcie

n. M., Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A . Oppelik, R. Moese (także w Berlinie, Hamburgu, Mo

nachium i Norymberdze), H. Sohalek, M. Dukes, J . Danneberg, (tylko prenumeratę pp. H . Goldsohmidt

A C.), w Prankfnrele a. M

G. L . D aube A C. W Warszawie przyjmują ogłoszenia pp.

Reichman i Frendler, biuro ogłoszeń przy ni. Senatorskiej.

1 of 4 • Strona 1

Czas.

➔

Description

Structure

Struktura

Gorczańskie Wieści :

Dobrzanskie_Wiesci_Ekspres

Nasza_Gmina_Mszana_Dolna

Nasze_Slopnice

Salamandra

Wiadomosci_Gminne_Limanowa

Similar

Similar publications

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 13, Nr 87 (kwiecień-czerwiec 2008).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 14, Nr 90 (styczeń-marzec 2009).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 23, Nr 123 (sierpień-październik 2018).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 13, Nr 89 (październik-grudzień 2008).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 22, Nr 120 (sierpień-listopad 2017).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji w Kamienicy. R. 27, Nr 133 (styczeń-marzec 2022).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 26, Nr 130 (listopad-styczeń 2020).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 26, Nr 132 (październik-grudzień 2021).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury, Sportu i Rekreacji w Kamienicy. R. 27, Nr 134 (kwiecień-czerwiec 2022).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 14, Nr 92 (lipiec-wrzesień 2009).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 20, Nr 111 (grudzień-luty 2014).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 17, Nr 97-98 (styczeń-marzec 2011) [sic!].

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 24, Nr 124 (listopad-styczeń 2018).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 17, Nr 102 (kwiecień-czerwiec 2012).

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 17, Nr 99 (kwiecień-czerwiec 2011) [sic!].

Przeczytaj

Gorczańskie Wieści : pismo Gminnego Ośrodka Kultury w Kamienicy. R. 16, Nr 93-94 (styczeń-marzec 2010) [sic!].

Ocenianie publikacji możliwe jest wyłącznie dla użytkowników zalogowanych. Zaloguj się

0 ocen

Details

Przynależność do kolekcji

Komentarze (0)

Pobieranie metadanych

Pobieranie plików zdigitalizowanych

VIAF/NUKAT

Mirador viewer