Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 632 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nw157,

Kraków, 14 Lipca — Wtorek.

Rok 1885. W

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

Administracya ,,CZASU" wHrskowle i urzędy pocztowo. mejacow^ prennmeratę księgarń a

S. A. K rzyżanowskiego, handel Z. Skalskiego w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń E. Silber

stein a w hotelu Saskim, handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, trafika K uklińskiego w Sukiennicach.

—

O g - r o N z e n i a (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym)

za pierwszy raz 10 cent, za każdynastępny po 5 cent.

—

Marteałane (na 3 strom e dziennika) od

miejsca wiersza drukiem drobnympo 30 cent. za każdy raz.

— W(rłonzenla 1 prenumerata

przyjmują: we l.wow le Ajencya ,CZASU" w głównym składzie tytoniu Nr. II przy ul. Trybunal

skiej L. 4; w P a ryża wyłącznie p. Adam, K ue Clćment 4; (prenumeratę p. W . Raczkow ski, Faubourg

Poissonićre 33); w W ied ni u pp. H aasenstein ft V ogler (także w H amburgu, Frankfurcie n. M , Ber

linie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, Stubenbastei Nr. 2 , R. Mosse (także w Berlinie, Ham

burgu, Monachium i Norymberdze), H. Scnalek, M. D uke s, M. S tern , tylko prenum eratę pp. H. Gold

schmidt ft C, wFrankfurcie n. M. G. L. Daube 4 C.

W Warszawie przyjm ują ogłoszenia pp. Reichman i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskeij.

Przegląd Polityczny.

t!raków 13 lipca

Lojalna odezwa praskiego Pokroku, wzywająca

Niemców zamieszkałych w Pradze do kompromisu

w wyborach do Rady miejskiej; odezwa, której

wyczerpujące streszczenie przyniósł nam telegram

piątkowy, wywołała, zamiast spodziewanego zado

wolenia, gniewy w nieprzejednanej prasie niemie

ckiej. Wyborcy prascy mogliby przeprowadzić

w wyborach miejskich prawie samych kandyda

tów czeskich, mimo tego, cbcą zawrzeć kompro

mis i ofiarują pewną ilość mandatów kandydatom

niemieckim.

,C hcą oni przez to uwydatnić tylko

drastycznie mniejszość głosów niemieckich ,"

powiadają na to organa prasy nieprzejednanej, a

,skoro nie można uzyskać większości, lepiej wstrzy

mać się znpełnie od głosowania."

Presse uważa

takie narzucanie zdania wyborcom praskim za

niewłaściwe. Jej zdaniem, wypadałoby wyborcom

niemieckim w Pradze pozostawić własne zdanie,

czy zyskania kilkunastu radców swej narodowości

w Radzie miejskiej nie będą czasem uważali za

pożądane.

Izba handlowa liberecka uskuteczniła w tych

dniach wybór uzupełniający do R ady państw a

w miejsce Herbsta, który przyjmując mandat

w jednym z okręgów wyborczych wiedeńskich,

zrzekł się mandatu Izby handlowej libereckiej.

Wybranym został p. Schwab, mający renomę

znawcy stosunków handlowych. Wybór jego o tyle

jeszcze jest znaczącym, że stronnictwo Niemców

nieprzejednanych (d,er schaerferen Tonart) stra

ciło jednę z kandydatur, o którą się usilnie do

bijało.

ponownego wyboru.

Na następcę proponuje on

Freycineta, kandydatem oportunistów zaś jest je

nerał Campenon. Żadnego z nich nie życzą sobie

radykaliści, a że są za słabi, aby własnego wy

suwać kandydata, stara się Clemenceau wszelkiemi

sposobami o to, aby skłonić Grtvego do kandy

dowania w przyszłych wyborach prezydenta.

Komitet pięciu ogłosił już program wyborczy,

w którym, jak przewidywano, więcej chciano u

kryć, niż wyjawić, i który dlatego, mimo zama

szystego stylu, wypadł blado i niejasno. W miejsce

zaczepianego z wielu stron postulatu ,odłączenia

Kościoła od państwa,"

wstawiono mglisty frazes

,godziwości walki przeciw klerykalizmowi, którą

prowadzić można bez naruszenia czyjejkolwiek

wolności sumienia." Tak samo ,zniesienie defi sy

ta,u bez dodania, w jaki sposób, nie jest także

niczem więcej jak pium desiderium. W podobnej

mglistej niepewności pozostawiono także ,reformę

podatkową."

Tylko żądanie ograniczenia lat służby

wojskowej jest jasno sformułowanem.

Figaro odsłonił w tych dniach w drastyczny

sposób działanie obecnego prezesa Izby deputo

wanych, Fkąueta, jako adwokata w procesie fa

milii beja tu m skiego przeciw Mustafie ben Ismail.

Obwinia on go między innemi o używanie prze

kupstwa. Proces ten prowadził Flcąuet już po

wybraniu go na prezesa Izby. Odsłonienia te wy

wołały żywe spory dziennikarskie, i to gorączkowe

zajęcie, jakiemu się zwykł Paryż oddawać w po

dobnych razach.

Do jednego z pism angielskich przesłano telo

gram z Berlina, któremu przypisują, że natchnie

nie jego pochodzi z bardzo wysokiego źródła dy

plomatycznego.

,Pewni korespondenci francuscy,

mówi ów telegram, donoszą ciągle do pism an

gielskich, jakoby ks. Bismark był jedyną przy

czyną niepowodzeń nolityki angielskiej. W Peters

burgu znów powstają obawy, aby się Niemcy za

nadto do Anglii nie zbliżyły. 1 jedno i drugie

twierdzenie jest mylnem. Niemcy pragną żyć z Ro

syą w równie dobrych stosunkach, jak z Anglią, i

me mają przyczyny poświęcania jednego z tych

mocarstw na korzyść drugiego. Dalszy przebieg

wypadków stwierdzi to, co mówimy, bo pokaże

się w końcu, że jedynym celem, do jakiego dążą

Niemcy, jest zachowanie pokoju europejskiego."

Jak donosi Petersb. Ztg, opuści poseł angielski

Thornton, który już za Gladstona miał być od

wołany m, w krótkim czasie Petersburg. Kto będzie

jego następcą, nie wiedzą dotąd w Petersburgu

Rokowania odbywają się tymczasowo między Sa

lisburym a Staalem w Londynie.

Z Londynu donoszą do Polit. Corr.,

że nowe

ministerstwo zachowa dotychczasowe dobre sto

sunki z Włochami. Rozmowa między prezesem ga

binetu angielskiego, a posłem włoskim p. Nigra,

miała być bardzo serdeczna.

W Teheranie zaczął wychodzić dziennik po fran

cnskn redagowany, szerzący dążności anti angiel

skie. W Anglii domyślają się, z czyjego to po

chodzi natchnienia i dlatego zażądał poseł angiel

ski Thompson, zamknięcia dziennika. Zajście to

przypomina sprawę Bosphore egyttien, niewiado

mo tylko, czy interwencya angielska odniesie ró

wnie pomyślny skutek, jak w Egipcie francuska.

Poseł austryacki w W ashingtonie, bar. Scbafer,

robiąc przedstawienia w zględem niewłaściwości

wysłania p. Keiley do Anstryi, wspomniał o tem,

że zwykle rządy, do których się chce reprezen

tanta swego wysyłać, bywają zapytywane, czy im

będzie przyjemnym, i dodał: jeżliby mnie n. p .

dano tu do zrozumienia, że nie jestem dobrze wi

dzianym, poprosiłbym sam rządu swego o odwo

łanie mnie ztąd, i sprawa byłaby skończona. Wię

ksza część prasy amerykańskiej, która już kilka

krotnie na niestosowność narzucania Austryi nie

miłych jej osób powstawała, podnosi teraz z uzna

niem oświadczenie bar. Sbafera, i poleca je gorąco

panu Keily, jako piękny wzór do naśladowania.

W belgijskiej Izbie deputowanych odrzuconym

został wniosek o nałożenie cła na zboże i bydło

zagraniczne, a przemawiająca za odrzuceniem ko

misya Izby, wniosła natomiast, aby zarządzić ści

słą ankietę nad innemi sposobami przyjścia w po

moc rolnictwu.

Prezydentura p. Grevy kończy się w styczniu

r- P- Gaulois donosi, że Grevy nie przyjmie już

Konferencye, które się niedawno między

ministrami węgierskimi, austryackimi i współ

nymi w sprawie ugody z Węgrami odbyły

w Wiedniu, miały jedynie na celu przygoto

wanie konfereucyj ugodowych, któro się do

piero odbędą w jesioni r. b. Starano się więc

tylko o porozumienio się w zasadzie, aby

w myśl powziętych zasadniczych postanowień,

przygotować do obrad jesiennych stosowny

materyał.

Wobec egoistycznej polityki celnej, jaką

się w ostatnich czasach kierowały Niemcy,

mianowicie wobec wysokich cel, jakie państwo

to nałożyło na zhożo zagraniczne, drzewo i

inne produkta rolnicze , wypadało koniecznie

zastanowić się w pierwszej linii nad wspól

nemi środkami zaradczemi przeciw takiemu

postępowaniu.

Konferencye odbywały się poufnie; rezul

taty narad nie mogą więc być autentycznie

wiadomemi.

Skazani jesteśmy na domysły, ale na do

mysły oparte na pownych danych.

W wojnie cłowej z Niemcami, a w dal

szym widoku także i z innemi państwami

ze względu na najbardziej poszkodowano pro

dukta rolniczo, głównymi interesentami są

Węgry, jako główny producent pomienionych

produktów. Od nich musiała więc wyjść ini

eyatywa w tej sprawie i na dążnościach, j a

kie się w tej mierze objawiły w Węgrzech,

opierać tylko możemy domysły, jakie propo

zycye mogły wyjść z łona ministerstwa wę

gierskiego.

Tu zaś mamy z dwiema przeciwnomi cnun

cyami do czynienia; ze zwierzeniami p. Matle

kowicsa, pod-ekretarza stanu węgierskiego,

jakie miał poczynić korespondentowi jednego

z pism wiedeńskich i z półurzędowemi enun

cyacymi Budapest-Cjrresp.

Zwierzenia p. Matlekowicsa, jeśli są praw

dziwemi, tchną wojną na noże. Ząb za ząb,

cło ochronne za cło ochronne w całej skali

taryf, aż do zrównoważenia szkód wzajemnie

sobie poczynionych.

Enuncyacye półurzędowego organu mini

sterstwa węgierskiego, zdradzają znów dążność

wręcz przeciwną, chęć porozumienia się z Niem

cami, względem wspólnej polityki celnej na

zewnątrz, a wzajemnej względności dla pro

duktów i wyrobów między obu państwami

wymienianych.

W głównym zarysie politykę tego rodzaju

możnaby sobie mniej więcej wyobrazić w ten

sposób, że oba państwa mają nałożyć równe

cła na produkta i wyroby wprowadzane z in

nyeh państw. Wytworzyłoby to pewien rodzaj

związku cłowego na zewnątrz. Linia cłowa

między Niemcami a Austryą pozostałaby o

czywiście, jak istnieje dotąd, ale tu nastą

piłyby wzajemne uwzględnienia, nieprzysłu

gujące innym państwom, do związku cłowego

nienależącym.

Co do głównego produktu, o który obecnie

najbardziej chodzi, co do zboża, mogłyby się

oba państwa n. p. tak urządzić, żo tak jedno,

jak drugie pobierałoby od zbóż z innych państw

sprowadzanych, jak obecnie w Niemczech po

3 marki; od zbóż zaś wzajemnie sobie do

stawianych, po jednej tylko marce. Podobne

zniżenia mogłyby także nastąpić co do in

nych produktów i wyrobów, ze stosownem

uwzględnieniem stosunków produkcyjnych, ja

kie co do każdego z nich zosobna zachodzą.

Porozumienio się podobnego rodzaju nie

sprowadziłoby jeszcze w zupełności pożąda

nych ulg i korzyści, ale torowałoby już dro

go do dalszych, idyllicznych joszcze zamia

rów, do wytworzenia z czasem unii cłowej

zbożowej między wszystkiemi państwami środ

kowej Europy przeciw konkurencyi dalszej,

szczególnie zamorskiej.

Że w tym kierunku ma się rozpocząć sto

sowna akcya, najpierw na porozumieniu się

z Niemcami polegająca, dowodzi tego wiado

mość , przez Fremdenblatt stwierdzona, że

,,Kalnoky znajdzie w ciągu lata sposobność

widzenia się z ks. Bismarkiem."

Cel tego

zjazdu, ogłoszonego w dzień zakończenia wie

deńskich konferencyj ministeryalnych w spra

wie ugody z Węgrami, nio może być innym

od wskazanego powyżej porozumienia się

w sprawie cłowej.

Spełnienie tych zamiarów jest dotąd rze

czą jeszcze nieco problematyczną, zależącą

od wielu bardzo względów, przedewszystkiem

od wymagań ze strony Niemiec, któro się

zwykle odznaczają wielką egoistycznością. Ze

względu więc na możliwość niedojścia do

skutku porozumień z Niemcami, zwierzenia,

jakie miał poczynić p. Matlekowics, nie są

wcale wykluczonemi, mogą się one owszem

okazać nieodzownemi, po wyczerpnięciu wszel

kich prób przeprowadzenia wyłuszczonych po

wyżej zamiarów, drogą przyjaznego porozu

mienia się z Niemcami.

Inne punkta ugodowe, któreśmy wymie

nili w Nrze 149 naszego pisma, pozosta

ną, o ile wiemy, z drobuemi tylko zmianami,

takiemi, jak umówionemi były w poprzedniej

ugodzie. W jednym tylko punkcie — bardzo

drażliwym — uwydatnił się nieco za bardzo

egoizm węgierski.

Węgry uważają podatek, pobierany w Au

stryi od produkcyi cukru i piwa, za podatek

konsumcyjny, który ostatecznie, zdaniom ich,

płaci konsument, kupując podrożony przez to

wyrób i żądają części tego podatku, odpowia

dającej ilości konsumowanego w Węgrzech

cukru i piwa produkcyi austryackiej. Podług

ich rachunku, wynosiłoby to około 5 milio

nów złr. rocznie, które Austrya zwrócić im

powinna. Nie wiemy, o ile rząd przedlitaw

ski skłonnym jest do uznania w zasadzie tej

pretensyi węgierskiej, wiemy tylko z doniesień

dziennikarskich tyle, że przedewszystkiem

obrachunek ministrów węgierskich jest myl

nym. Opierają oni go na poborze ceł nadgrani

cznych od cukru i piwa z Austryi wprowadza

nego, ale na granicy nie utrzymywano ścisłej

kontroli, o ile cukier i piwo wprowadzane

z Austryi, były rzeczywiście produktami au

stryackiemi.

W konsumcyi piwa, mianowicie, piwo ba

warskie, sprowadzane przez Austryą do Wę

gier, odgrywa niemałą rolę. Na wszelki więc

przypadek t. j. nawet w takim razie, gdyby

rząd austryacki miał uznać w zasadzie słuszność

pretensyi węgierskiej, wysokość wynagrodzę

nia mogłaby być tylko drogą dobrowolnej u

gody oznaczoną.

Węgry żądając zwrotu części podatku od

produkcyi cukru i piwa, ponoszonego, ich zda

niem, przez konsumentów węgierskich, poczuli

się wprawdzie do obowiązku wynagrodzenia

strat austryackich, ponoszonych na konsumcyi

okowity produkowanej w Węgrzech i tam o

podatkowanej, ale straty te, wynosząc tylko

około 800,000 złr., są w stosunku do wyna

grodzenia zażądanego przez Węgry za kon

sumcyą cukru i piwa, mało znaczącemi. To

też zrobiono podobno zo strony rządu przed

litawskiego uwagę, że jeżeliby w tej mierze

przyjść miało do obliczonia i kompensaty

szkód wzajemnych, musiałyby i inne podobne

pozycye być uwzględnionemi, a mianowicie

konsumcya nafty, wypadająca wśród obecnych

stosunków podatkowych i cłowych na ko

rzyść Węgier.

Już dla samego braku stosownie w tej

mierze opracowanych materyałów, stanowcze

porozumienie się w tym punkcio odłożonem

być musiało do konferencyi jesiennych, tem

bardziej, że i w sprawie cukrowniczej mają

się pierw odbyć ankiety co do zmian, jakie

zajść mają w opodatkowaniu cukrowni. Czas,

który nas jeszcze od nieoznaczonego terminu

konferencyj jesiennych przedziela, wypełnio

nym będzie ścisłem badaniem kwestyj poru

szonych na świeżo zamkniętych naradach.

W jesieni też dopiero wzięte będą pod ści

ślejszą rozwagę: kwestya subwencyi, jaka ma

być udzieloną austryacko-wegierskiemu Lloy

dowi; kwestya woterynarska, łącząca sięzkwo

styą chwilowego zamykania granic i kwestya

odnowienia przywileju banku austro-węgier

skiego w połączeniu z kwestyą powiększenia

liczby filij bankowych.

Postanowienio zbadania opinij rządzących

sfer niemieckich, o iloby skłonnemi były do

umówienia z Austryą wspólnych zasad han

dlowo-politycznych i pozostawienia nieporu

szonych tu punktów, mianowicie kwot dostar

czanych z obu stron na wspólno wydatki

w dotychczasowym stosunku, były jcdynemi

dodatniomi rezultatami konforcncyi, reszta po

stanowień wskazała tylko kiorunok pracom

przygotowawczym dla konferencyj następnych.

KORESPONDENCYA ,,CZASU."

Lwów 12lipca.

Muszę sprostować, a raczej uzupełnić doniesie

nie waszego korespondenta wiedeńskiego o biskup

stwie tarnowskiem. Obsadzenie tego biskupstwa

nie jest zawisłe od stanowczego rozgraniczenia

dyecezyi tarnowskiej i krakowskiej. Obie sprawy

równocześnie będą traktowane. Co do rozgranicze

nia wchodzi poi rozwagę plan z r. 1878, według

którego przydzielone być miały do dyecezyi kra

kowskiej należące do dyecezyi tarnowskiej deka

naty: Nowy Targ, Dobczyce, Wieliczka, Biała,

Maków, Myślenice, Oświęcim, Skawina, Wadowice

i Żywiec. Na mocy dekretu kongregacyi konsy

storyalnej w Rzymie z dnia 20 stycznia 1880 r.

zostały odłączone od dyecezyi tarnowskiej i wcie

lone do krakowskiej całe dekanaty Biała, Oświę

cim, Skawina, Wadowice i Żywiec, a z innych de

kanatów tylko niektóre parafie, mianowicie z de

kanatu wielickiego parafie: Bierzanów, Biskupice,

Grabie, Kossocice, Podgórze, Podstolice, Świątni

ki górne, Wieliczka i Wróblowice, z dekanatu

dobczyckiego parafie: Dziekanowice, Siepraw i Za

kliczyn ad Siepraw, z dekanatu mjśleuickiego pa

rafie: Budzów, Jawornik, Krzywaczka, Lancko

rona, Sułkowice, Harbutowice i Izdebnik, wreszcie

z dekanatu makowskiego parafie: Lachowice, Mu

charz, Sucha, Tarnawa, Krzeszów i Zembrzyce.

Powrót zatem do projektu z r. 1878 jest łatwy.

Nie jest bynajmniej wykluczoną pewna zmiana te

go projektu, jeżeliby tego wymagały stosunki i

interesa administracyi kościelnej lub dyecezyan.

Nadeszło z Wiednia potwierdzenie kilku zna

czniejszych robót wodnych. Na roboty regulacyjne

na Dunajcu koło Janowic przeznacza ministerstwo

do konkurencyi kwotę 7725 złr.,

na dodatkowe

roboty regulacyjne na Dniestrze pod Zurawien

kiem 6400 złr., a na roboty na prawej trasie re

gulacyjnej Dniestru 12 333 złr.

Tegoroczny wylew rzek był koniec końcem wca

le nieznaczny w porównaniu z zeszłorocznym.

A porównanie tu mimowoli się przypomina tak

samo, jak pierwsza wiadomość o wylewie posta

wiła zaraz przed oczyma hiobowe wiadomości,

które w r. z. o tej porze nadchodziły. C sarz za

raz na pierwszą wiadomość o wylewie polecił

przedstawić sobie wniosek, jakiego wsparcia uży

czyć należy dotkniętym powodzią. Jak wiadomo,

aadeszło z kasy cesarskiej na razie 2000 złr. Pry

watna kasa cesarska w trzech ostatnich tygodniach

wysłała do Galicyi: 3000 złr. dla Horodenki 2000

złr. dla powodzian, 5000 złr. na urządzenie re

zydencyi biskupiej w Stanisław owie, a co Dajmniej

2000 złr. na budowę szkół, kościołów itd., więc

12.000 złr. w trzech tygodniach. Wykaz ten obej

muje ostatnie trzy tygodnie, a przedtem były także

POTOP

(94)

POWIEŚĆ

przez

He nry ka Sienkiewicza.

Tom trzeci.

(Ciąg dalszy.)

Idący na czele, chłop olbrzymi, stukał drewnia

ną nogą w luźne deski, któremi izba była wyło

żona.

Kmicic spojrzał nań, i serce zabiło mu

w piersiach.

Był to Józwa Butrym, zwany Beznogim.

—

A gdzie gospodarz? — spytał, stanąwszy

na środku izby.

—

Jestem! — odrzekł karczmarz — do usług

waszmości.

Dla koni obrok.

Niema u mnie obroków, chyba ci panowie

uzyczą.

To rzekłszy karczmarz wskazał na Rzędziana

i komuchów.

9ZP to Indzie? — spytał Rzędzian.

A ktoś wacpan sam?

Starosta z Wąsoszy.

Rzędziana, jako dzierżawcę starostwa, zwali

zwykle właśni jego ludzie starostą, i on się sam

tak nazywał w ważniejszych okazyach.

Ale Józwa Butrym zmieszał się, widząc, z jak

wysoką osobą ma do czynienia, więc zdjął czapkę

i rzekł łagodnym tonem:

—

Czołem wielmożny panie... Po ciemku nie

można godności rozeznać.

—

Czyi Indzie? — powtórzył Rzędzian, biorąc

się w boki.

—

Laudańscy, z chorągwi dawniej pana bille

wiczowskiej, a dziś pana W ołodyjowskiego.

—

Dla Boga! to pan Wołodyjowskijest w Szczu

czynie ?

—

Osobą swoją, i z innymi pułkownikami, któ

rzy ze Żmndzi przyszli.

—

Bogu chwała, Bogu chwała! — powtarzał

uradowany pan starosta.

—

A jacyż to pułkowni

cy są z panem Wołodyjowskim?

—

Był pan Mirski — mówił Butrym — ale go

szlag po drodze trafił... a jest pan Oskierko, pan

Kowalski, dwóch panów Skrzetuskich...

—

Jakich Skrzetuskich? — zakrzyknął Rzę

dzian.

—

Zali jeden z nich nie pan Skrzetuski

z Burca?

—

Tego nie wiem zkąd — odparł Butrym -

jeno wiem, że to jest pan Skrzetuski zbarażczyk.

—

Rety! to mój pan!

Tu spostrzegł Rzędzian, jak dziwnie brzmi taki

okrzyk w ustach pana starosty, i dodał:

—

Mój pan kum, chciałem rzec.

Tak mówiąc, nie zmyślał pan starosta, bo isto

tnie pierwszego syna Skrzetuskiego, Jaremkę, do

chrztu trzymał w drugą parę.

Tymczasem Kmicicowi, siedzącemu w ciemnym

kącie izby, myśli jedna za drugą poczęły się ci

snąć do głowy. Naprzód wzburzyła się w nim du

sza na widok groźnego szaraka, i ręka mimowoli

chwyciła za szablę. Wiedział bowiem Kmicic, że

to głównie Józwa przyczynił się do rozsiekania

kompanionów, i jego samego najzaciętszym był

wrogiem.

Dawny pan Kmicic kazałby go w tej

chwili porwać i końmi włóczyć, lecz dzHejszy

pan Babinicz przemógł się. Owszem, niepokój go

ogarnął na myśl, że jeśli szlachetka go pozna,

mogą ztąd wypaść rozmaite dla dalszej podróży

i całego przedsięwzięcia niebezpieczeństwa.. P o sta

nowił więc nie dać się poznać i coraz głębiej za

suwał się w cień; wreszcie oparł się łokciami o

stół i, wziąwszy głowę w dłonie, począł udawać,

że drzemie.

Lecz jednocześnie szepnął do siedzącego obok

Soroki.

—

Ruszaj do stajni, niech konie będą w pogo

towiu. Jedziemy na noc.

Soroka wstał i wyszedł.

Kmicic udawał dalej, że drzemie.

—

Rozmaite

wspomnienia poczęły mu cisnąć się do głowy. Lu

dzie ci przypomnieli mu Laudę, Wodokty i tę

przeszłość krótką, która jak sen minęła. Gdy przed

chwilą Józwa rzekł, iż należą do chorągwi da

wniej bilewiezowskiej, to panu Andrzejowi aż serce

zatrzęsło się w piersi na samo miano. I przyszło

mu na myśl, że taki był właśnie wieczór, tak sa

mo na kominie palił się ogień, gdy on jakoby ze

śniegiem spadł niespodzianie do Wodoktów i po

raz pierwszy ujrzał w czeladnej Oleńkę między

prządkami. Widział teraz przez zamknięte powieki

tak, jakby na jawie tę pannę jasną, spokojnąj

wspomniał wszystko, co zaszło, jako ona chciała

mu być aniołem stróżem , w dobrem go umocnić,

od złego zasłonić, prostą, zacną drogę pokazać.

Gdyby jej był słuchał, gdyby jej był słuchał !.—

Toż ona wiedziała, co czynić, po jakiej stronie

stanąć; wiedziała, gdzie cnota, uczciwość, obowią

zek — i poprostu wzięłaby go za rękę i poprowa

dziła, gdyby był chciał jej słuchać.

Tu miłość podniecona rozpamiętywaniem tak

wezbrała w sercu pana Andrzeja, że gotów byłby

wszystką krew wytoczyć, byle do nóg tej pannie

paść, a w tej chwili gotów byłby porwać w ra

miona nawet tego niedźwiedzia laudańskiego, który

mu kompanijonów wygubił, dlatego tylko, że był

z tamtych stron, że Billewiczów wspominał, że

Oleńkę widywał.

Z zadumy zbudziło go dopiero jego własne na

zwisko powtórzone kilkakrotnie przez Józwę Bu

tryma. Dzierżawca z Wąsoszy wypytywał o zna

jomych, a Józwa opowiadał mu, co zaszło w Kiej

danach od czasu pamiętnej ngody hetmana ze

Szwedami — mówił więc o opozycyi wojska, o

uwięzieniu pułkowników, o zesłaniu ich do Birż

i 8zczęśliwem ocaleniu. Nazwisko Kmicica powta

rzało się oczywiście w tych opowiadaniach, po

kryte całą zgrozą zdrady i okrucieństwa. O tem,

że pan Wołodyjowski, Skrzetuscy i Zagłoba winni

byli życie Kmicicowi, nie wiedział Józwa, nato

miast tak opowiadał to, co zaszło w Billewiczach:

—

Schwycił nasz pułkownik tego zdrajcę w Bil

lewiczach , jak lisa w jamie i zaraz go kazali na

śmierć prowadzić; prowadziłem go sam, z wielką

uciechą, że go ręka Boska dosięgła -

i coraz

tom mu latarką w oczy zaświecił, żeby obaczyć,

czy też skruchy nie okaże. Ale nie! Szedł śmiele

nie bacząc, że przed sądem Bożym stanie. Taka

już natura zatwardziała. A gdym mu doradził, żeby

się choć przeżegnał, to mi odrzekł: rStul gębę

pachołku, nie twoja sprawa!" —

Postawiliśmy go

tedy za wsią pod gruszą i już począłem komendę,

kiedy pan Zagłoba, który szedł z nami, kazał go

obszukać, czyli jakich papierów przy nim niema.

Jakoż znalazł się list. Powiada pan Zagłoba: ,,po

świeć !" -

i zaraz do czytania. Ledwie zaczął czy

tać, kiedy to się nie porwie za głowę: nJezus

Marya! dawaj go napowrót do dwora!"

—

Sam

skoczył na koń i pojechał, a my go odprowadzili

w tej myśli, że go każą jeszcze przypiec przed

śmiercią, żeby języka od niego zasięgnąć. Ale

gdzietam! Puścili zdrajcę wolno. Nie moja głowa

wchodzić w to, co tam wyczytali, ale jabym go

nie był puścił.

—

Cóż w tych listach było? — pytał dzierża

wca z Wąsoszy.

—

Nie wiem, co było; miarkuję tylko, że mu

sieli być jeszcze różni oficyjerowie w rękach k się

cia wojewody, których zarazby kazał rozstrzelać,

gdyby my Kmicica rozstrzelali. A przytem, może

się nasz pułkownik i łez panny Billewiczówny

ulitował, bo podobno przez ręce leciała, że ledwie

mogli jej docucić... A wszelako... nie śmiem ja

mówić, ale żle się stało, bo co ten człowiek złego

naczyniP, tegoby się sam Lucyper nie powstydził.

Cała Litwa na niego płacze, a co wdów, co sie

rót, co ubóstwa na niego wyrzeka, Bogu tylko

wiadomo. Kto jego zgładzi, będzie miał zasługę

w niebiesiech i przed ludźmi, jakoby psa wście

kłego zabił...

Tu rozmowa przeszła znowu na pana Wołody

jowskiego, na Skrzetuskich i na chorągwie stojące

na Podlasiu.

—

O wiwendę ciężko — mówił Butrym — bo

dobra księcia hetmana do szczętu już wypłukane,

ani człeku, ani koniowi na ząb w nich nie zna

leść, a co jest szlachty, to uboga, po zaściankach

jako u nas na Żmudzi, siedząca. Postanowili fedy

pułkownicy, żeby się po sto koni rozdzielić i co mili,

albo co dwie od siebie stać. Ale jak przyjdzie

zima, nie wiem co będzie.

(Ciąg dalszy nastąpi).

Prenumerata wynosi:

**»*

.....................................................

J N i e m i e c K i e m ...........................

iOQx\

n r,i

iq»i_

do Włoch, Francyi A nglii, Belgii, Szwajcaryi, Turcyi

innych państw należących do związku pocztowego . . \

| 32złr. j 8złr.

|3złr.

^ń^iedTm^r"*ę4łr,lło 0,1 *W° **« ostatnlełro dnia w miesiącu.

—

M«(y

d o Administracyi CzaJL L ? - ? 16 ?a Prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco

yi G asu w Krakowie.

—

Insty reklamacyjne nieopieczętowane nie podlegają opłacie

pocztowej.

U stó w niefTankowanych nie przyjmuje się.

Ktękopiam ów nadsyłanych nie zwraca się.

«r

Wych0dzi °°d2»611«»«, wyjąwszy niedziele i dni świąteczne.

OddzielneNra Czasu, oile zapas starczy, wKrakowie po 10c, we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12o.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction