Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 677 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

98.

Kraków 28 Kwietnia - Niedziela.

Rok 1867.

CZAS

OGŁOSZENIE PRZEDPŁATY

WKrakowie: na Miesiąc Maj .

złr. 2

od 1 Maja do30 Czerwca

Z przesyłką pocztową

w Pań

stwie Austryackiem, na mie

siąc M aj

......

złr.2c.25

od 1MajadokońcaCzerwca n 4 n50

Kraków 27 kwietnia.

Utrzymywaliśmy słusznie przed parą dnia

mi, że powołanie Rady państwa na termin

oznaczony, sprawi za granicą takie same

wrażenie, jak gdyby Reichsrath był już

zebrany. Powinszowanie Monitora wieczorne

go dowodzi tego dostatecznie. Zagadka kon

stytucyjnego

zadania w przeobrażeniu Au

stryi już rozwiązana; plemiona rozdwojone

spokojnie gromadzić się będą pod berłem

domu habsburskiego; Europa zaś, którą ob

chodzi pomyślność AuBtryi, jako jednego

z najistotniejszych warunków zasadniczych

równowagi, przyjmie z zadowoleniem tak

pożądany rezultat Tak pisze dziennik urzę

dowy Francyi w swem wieczornem

daniu.

Czy Reichsrath już obradujący dałby tego

wszystkiego świadectwo,

rozbierać tu nie

będziemy. Czy już zagadka rozwiązana, a

ludy Austryi spokojnei zadowolone, na to

odpowiedzieć niejest w stanie żaden dzien

nik francuski, wiemy bowiem, jak daleko

sięga u nich znajomość rzeczy w tym wzglę

dzie, i jak olbrzymie codziennie popełniają

błędy w ocenianiu stosunków ludów monar

chii. Dzielimy atoli w zupełności życzenie

Monitora, aby zwaśnione plemiona groma

dziły się pod berło domu habsburskiego.

Wszelako trzeba było pisać to wszystko da

wniej , szczególniej zaś o tej porze w roku

przeszłym, a zwłaszcza nie dopuścić, aby to

przeobrażenie tyle dla Europy

,,pożądane"

przerwane wojną zostało.

Wiedziała Fran

cya opotrzebie tego dzieła ijego dla Eu

ropy ważności, zarówno rok temu, jak te

raz. Czy jej to przeszkodziło przyczynić się

do przymierza prusko-włoskiego? Czyż do

piero teraz, gdy Prusy stały się grożnemi

dla Francyi, dostrzegła, jak dalece Austrya

potrzebną jest dla równowagi europejskiej?

Czemuż w roku przeszłym obojętną była na

los, jaki czekał mocarstwo tyle dla całej

Europy potrzebne? Osłabienie Austryi jest

niezawodnie jednym z największych błędów

politycznych, na które pozwoliła, a które

częścią sama popełniła Francya. Jeżeli po

bitwie pod Sadową nikt prawie nie wątpił,

że Francya zPrusami oprzewagę rozpra

wić się będzie musiała, jakże przypuścić,

aby rząd francuski sam jeden o tem

nie

wiedział. A jeżeli wiedział, skądże ta cią

gła dla Prus sympatya, nawet w półurzędo

wych okazywana dziennikach, między któ

remi jedna LaFrance stanowiła wyjątek.

Pochlebne dzisiaj dla Austryi wyrazy mogą

się podejrzanemi wydawać. Interes w nich

zbyt wyraźnie przebija.

Lecz jeżeli interes

Francyi, wskazuje przymierze z Austryą,

to znów zdawałoby się, że interes Austryi

przedewszystkiem stanowisko neutralne za

leca, dopóki tylko zachowanem być może.

Kwestya luxemburska wydobywa na jaw,

i wprawi w ruch wszystkie fałsze, jakiemi

tylko obecnie polityka traktuje. Zasada na

rodowości na czele, -

bo to przecież naro

dowość niemiecka, co kraju niemieckiego a

szczególniej twierdzy opuścić nie chce; po

lityka aglomeratów, -

bo Niemcy mają pra

wo wciągnąć w jedność niemiecką Holen

drów, plemie tej samej rasy; życzenia lu

dności—bo chociaż Luxemburczycy nie chcą

należeć ani do Francyi ani do Niemiec, lu

dność jednak niemiecka oddać Luxemburga

nie chce, a jako życzenie ludności nieró

wnie większej uwzględnione być powinno.

To wydaje się żartem, a niejest nim wca

le, i wojna krwawa wybuchnąć o to wła

śnie może, bo w końcn idzie o ewakuacyę

Luxemburga, na którą Prusy przystać nie

chcą. A czyż to nie nosi pozoru żartu, aby

się do statu quo odwoływały,...

Prusy? Po

zniesieniu statu quo traktatów wiedeńskich,

rozbiciu Rzeszy niemieckiej, zwaleniu z tro

nu Króla Hanowerskiego, Elektora Heskie

go iKsięciaNassauskiego, zaborze ichkra

jów i miasta Frankfurtu, któż bez uśmiechu

dowie się, że Prusy niczego dla siebie nie

pragną, prócz utrzymania statuquo.... w Lu

xemburgu!

A to wszystko traktuje się na seryo, u

chodzi za argumentaidowody,ba, za zasady

nowego prawa publicznego,

do którego

wprowadzenia najwięcej się przyczynił Na

poleon HL w teoryi, w praktyce zaś Cavour

i Bismark. Zanim się ’do przymierza opar

tego na takiem prawie publicznem przystą

pi, warto się zaprawdę namyśleć i przypa

trzeć się, po której stronie — czy prawo?

bynajmniej, o to mniejsza; po której stronie

siła, bo o nią tylko chodzi. Ona tylko zmusi

do uznania takiej zasady narodowości, która

prowadzi do grabieży; ona usprawiedliwi

politykę aglomeratów w imię cezaryzmu dę

mokratycznego; a w objawie życzeń ludno

ści wolę swoją zawsze ogłosi. Wojna, na

którą się zanosi, na polu takich zasad to

czyć się będzie, między mistrzem a uczniem,

który mistrza przewyższył w zastósowaniu

teoryi, a raczej który się dotąd bez wielu

fałszów obszedł, jak np. w Szlezwiku, a no

we stawia tak śmiało jak nikt inny,

np.

owe statu quo. Neutralność zdaje się tu być

wskazaną nie tylko interesem, ale naturą

wojny: wdanie się może być tylko sprowa

dzone koniecznością.

KORESPONDENCYA CZASD.

Paryż 23 kwietnia.

P. Ronher i m argr. Lavalette, stronnicy pokoju

w łonie gabinetu, przemawiali za ugodą ułożoną

przez A nglią, według której twierdza lnxembur

ska miała być zburzoną, Księstwo zaś wcielone

do Belgii, a za to Belgia dałaby Francyi twier

dzę Marienbnrg z okolicą kilkomilową. Um owa

ta nie jest jednak dostateczną, aby utrzymać po

kój. Hr. Bismark mimo zapewnień pokojowych

jest jej przeciwny. Inna umowa nłoźona przez

Anstryę, a dążąca do zneutralizowania Luxembur

ga, je st w wykonaniu nadzwyczajnie trndną. O

tranzakcyi rosyjskiej nie ma dotąd pewnych po

dań. Nie wierzą tn , aby Prusy przychyliły się

szczerze do jakiejkolwiek umowy ze strony Fran

cyi. Stronnicy wojny wykładają, że ugoda utrzy

małaby pokój tylko chwilowo, że należy korzy

stać ze słabości Prns na morzn i z jakiej takiej

odrębności, jak ą przedstawiają nie jnż rządy, lecz

Indy południowych Niemiec. Od marszałk a Niel

i ad mirała Rigand de Genouiliy słyszeć można

słowa patryotyczne, których przeciwnicy nie są

w stanie przygłuszyć. Ministrowie ci widzą przy

mierze prusko-rosyjskie, czychan:e Prns na Holan

dyą i niemieckie kraje Austryi, a Rosyi na Tur

cyą. Powszechnie przewidują tn wojnę i to roz

ległą. O przygotowaniach wojennych Francyi nio

się jnż m e pisze. Marszałkowie wiedzą od one

gdaj, jakie będą mieli korpusy; a marszałek Forey

w chwili odebrania zawiadomienia o przygotowa

niach, jakie go czekały, został tknięty apopleksyą.

Margr. Moustier d zień i noc pracnje. Stronnik

wojny, odłożonej c a rok 1868, robi on wszystko

co może, a b y pokój przedłużyć, ale zadanie jego

jest arcy-trudne. Co do przymierzy, zajmuje się

uiemi sam Cesarz. Z rozkazu jego odjechali do

Wiednia i Berna ks. Gramoct i hr. Banneyille,

a n a jego propozycyą przyjechał tu włoski jene

rał Govone, ten sam, który r. 1866 zawarł przy

mierze z Prusami. Za radą Cesarza, a pod pozo

rem choroby brata, wyjeżdża także do Sztokolmn

ks. Oskar. Cesarz stara się o przymierze, z je

dnej strony z Belgią, Holandyą, Danią i Szwe

cyą, a z drugiej z Włochami, Austryą i Turcyą.

Panuje ogromny ruch opinii publicznej. Wy

jąw szy dzienników legitymistowskich, wszystkie

są za wojną, a najzagorzalszą z nich jest dziś

Liberte. Giełda spada. Izby skończą po jntrze wa

kacye wiekanocne; wątpić jednak, aby margr.

Monstier zawiadomił je o obecnym stanie kwe

styi. W zgodzie z tem, co piszą dzienniki w Wie

dniu, paryzka Presse zaczyna podnosić sprawę

polską, jako klin, który może być użyty tak prze

ciw Prasom, jak przeciw Rosyi.

Ks. Napoleon wyjechał na kilka dni do Szwaj

caryi, i utrzymają,’ źe na ten raz podróż jego ma

cel polityczny.

W całej Francyi panuje głęboka cisza. Zmowy

krawców i c,yrulików w Paryżu kip m ają wagi.

Wystaw a coraz liczniej byw a awiedkaną. Cudzo

ziemców bawi już wiele.

R z y m 17 kwietnia/")

Pisząc wam ostatnią razą o uroczystościach d.

12 kwietnia i o przejazdce papieskiej do klaszto

ru św. Agnieszki za murami, nie wiedziałem je

szcze o zajmujących szczegółach, które te nawie

dziny nacechowały. W sali pamiętnej wypadkiem,

którego omal że nie p adł ofiarą, Ojciec Święty

przypuścił do ucałowania stóp swoich zgromadze

nie kanoników lateraneńskich, do których bazyli

ka św. Agnieszki n ależy także. Wszyscy niemal

członkowie tego zakonn obsługujący kościół św.

Piotra w Okowach (san Piętro in Vincoli) przy

byli do św. Agnieszki na spotkanie Papieża. W li

czbie seminarzystów zgromadzenia znajdował się

młody Edgard Mortara, który przemówił do Ojca

Świętego w imienia towarzyszy swoich. Odpo

wiedź papieska labo krótka była dobitną i wy

mowną. OsobiBty charakter Pinsa IX, tak sz!ache

m) Ten list i poniższy z daty 21go doszły nas ró

wnoeześnie. (Red .)

tnie i niepodległe się malujący ilekroć nie jest w

mocy dworaków zaćmić przed światem jego świe

tne objawy, odbił się w niej wiernie. Oto je st

myśl jednego z niej ustępn. Papież rzekł do mło

dego Mortary: r Synn, drogo, bardzo drogo mię

kosztowałeś. Stałeś się bowiem przyczyną po

wszechnych napaści na Nas i n a tę Stolicę Apo

stolską... Rządy i prywatni, mocarze i dziennika

rze wzięli ciebie za hasło zaciętej wojny, jaką

nam wydali... Pomijam już królów, o których stó

sowniej zamilczeć, bo nie wiele się d a o nieb po

wiedzieć za dni naszych... Przypomnę więc tylko

prywatnych i obelgi, potwarze, urągania się do

znane od nieb... T ak zaiste, wszyscy się litowali

nad tobą i nad rodzicami twemi i opłakiwali łaskę

i miłosierdzie Boże jak gdyby jakie nieszczęście...

A nademną, nad powszechnym Ojcem wiernych,

nikt nie m a litości, gdy tysiące dzieci moich schy

zma mi w Polsce wydziera i kradnie pomimo

skarg i wołania mojego... Rządy i Indy patrzą na

to obojętnie i nikt nie staje w obronie ofiar tej

dziennej i jawnej kradzieży., ."

Wyrazy te Ojca

Świętego wielkie sprawiły wrażenie na przytom

nych.

Stosnnki Rosyi ze Stolicą Świętą zamiast się

naprawiać, jak tego wiele spodziewało się osób,

coraz się gorszemi stają. P o zwinięcia poselstwa

rosyjskiego i pó wyjeździe b aron a Meyendorffa,

wszyscy niemal członkowie składający to posel

stwo prywatnie tutaj pozostali. Nawet archiman

dryta, pop i diak, przywiązani do ambasady, wy

jechawszy w przeszłym rokn na Wielkanoc do

Neapolu, wrócili wkrótce do Rzym u i bawili tn

ciągle, o dp raw iając potajem nie swoje nabożeństwa,

ile że od chwili, jak orły cesarskie spuszczono,

kaplica scbyzmatycka jaw cie jnż tutaj istnieć nie

mogła. W ostatnich czasach rusofile tutejsi spo

dziewali się, że poseł carski wróci, i że wszystko

po dawnemu przywrócone zostanie. Ale nadzieje

te doznały zawodu, albowiem teraz właśnie nad

szedł rozkaz z Petersburga do arcbim andryty i

jego podwładnych, aby wracali jak najrychlej do

Rosyi.

Mnóstwo cndzoziemców ściąga się na święta do

Rzymu. W wierzbną niedzielę Ojciec Święty był

przytomny na nabożeństwie w bazylice św. Pio

tra, przyczem poświęcał palmy i rozdawał je k a r

dynałom, dworowi swemu i członkom ciała dyplo

matycznego. Natłok cndzoziemców był ogromny.

Coraz więcej się icb zjeżdża. Hotele i p rywatne

mieszkania są już pełne. Zapowiadają przyjazd

kilkn senatorów i deputowanych włoskich n a Wiel

kanoc.

Wiele rodzin polskich przyjechało do

Rzymu.

Z Florencyi nadchodzą niepokojące wieści. G a

ribaldi przyjął prezydencyę tak zwanego centro

d’ insurrezione, czyli komitetu powstańczego, co

się zawiązał w tej stolicy i posiłkować ma i po

pierać tutejszy komitet rnchu, który to wydał ode

zwę wzmiankowaną przeze mnie w ostatnim liście.

Agitacya garibaldowska wzrasta. Lękają się na

padu ochotników na ojcowiznę Piotra Sw. Jednak

Garibaldi miał oświadczyć, że przed kaao nizacyą

nie myśli wcAle uderzyć n a Rzym, ażeby nie

przeszkodzić tak ogromnemu zjazdowi biskupów

i cndzoziemców, co znakomite materyalne korzy

ści Rzymowi przyniesie. Wyprawa zatem dla tych

finansowych względów byłaby odroczoną aż do

końca lipca. W zamian za włoskie przymierze są

dzą, że Francya zamknie oczy i dozwoli Włochom

zabrać Rzym. Jednak są to tylko przypuszczenia,

a polityka p. Rattazzego, jeśli nie nlegnie prze

ważnemu parcia stronnictwa czynn, powinnaby o

wszem wzbudzać otuchę, że dzisiejsze ministerinm

bardziej się jeszcze zachowawczem ok aże od po

przedniego. Atoli w szyscy tntaj powtarzają, że mi

nisterinm p. Rattazzego jest tylko tymozasowem.

Coraz gęstsze krążą pogłoski o odwołaniu hr.

Sartiges, którego położenie w skutek nieporozu

mień z kardyn ałem Antonellim, bardzo się drażli

wem stało.

Umarł przełożony jeneralny kanoników Latera

neńskich X. Strozzi znany bardzo w tntejszem du

chowieństwie, i który miał otrzymać wkrótce k a r

dynalski kapelusz.

Rzym 21 kwietnia.

Zjazd cndzoziemców stał się niesłychanym

w ciągu Wielkiego tygodnia; można powiedzieć,

że Watykan i bazylika św. Piotra są temi dnia

mi zbornym pnnktem wszystkich narodów ziemi.

We wielką środę, czwartek i piątek w południo

wych godzinach kaplica Sykstyńska była zdoby

wana szturm em; nie wystarczało bowiem mieć bi

lety niezbędne dla dam, aby wstęp do niej uzy

skać (mężczyźni nie potrzebują nigdy biletów n a

żadne ceremonie i wymaga się tylko od nich, aby

byli we fraku); potrzeba było jeszcze przybywać

jak najwcześniej dla znalezienia miejsca; kto się

spóźnił wstąpić jnż nie mógł dla natłoku, gdy do

kaplicy trzy tysiące osób zaledwie pomieścić w so

bie mogącej sześć lub ośm tysięcy wcisnąć się

razem usiłowało. Mała więc tylko liczba wybra

nych mogła słyszeć Treny Jeremiasza przez Jana

z Palestriny lnb Miserere Allegrego wykonane

przez słynną kapelę papieską i spotęgowane wi

dokiem Ostatniego Sądu, Proroków i Sybil Micha

ła Aoioła. Większość cndzoziem ców m u siała po

przestać n a śpiewie tym niezrównanym wykona

nym w kościele św. Piotra z mniejszą, jak znaw

cy zapewniają, doskonałością i z mnogiemi róż

nicami. Jednak i w Watykańskiej bazylice do k a

plicy kapituły oddzielonej kratą od reszty kościoła

dostać się prawie nie można było dla usłyszenia

Miserere. Ojciec Święty stale uczestniczył we wszy

stkich ceremoniach. W wielki czwartek rano po

mszy odprawionej przez k ardynała Altierego prze

niósł Przenajświętszy Sakram ent z Sykstyńskiej

do Paolińskiej kaplicy, gdzie grób obyczajem

rzymskim nrządzają od czwartkn do zorzy wiel

kiego piątka. Po procesyi wyszedł na balkon ba

zyliki i ztamtąd jak na Wielkanoc błogosławił

lud; jednak lo błogosławieństwo jest całkiem miej

scowe i nie przechodzi Tybru; otrzymują takowe

jedynie osoby zgromadzone n a placu lnb n a pra

wym brzegu rzeki mieszkające. Dalej w kaplicy

śś. Procąssa i Martyniana w kościele św. Piotra

Ojciec Święty odbył ciek aw y i tkliwy obrządek

umywania nóg trzynasta ubogim kapłanom przy

byłym w pielgrzymce do Rzymu. Po wstępnych

modłach i psalmodii, podczas których zasiada na

wysokim tronie wśród kardynałów i dworu swe

go, zdejmuje kapę i zostając w albie tylko i w in

fule złocistej przypasuje fartuch, zbliża się do

każdego apostoła z osobna, nmywa mn prawą no

gę, ociera ją, całuje i doręcza uczczonemu w ta

ki sposób pielgrzymowi najprzód równiankę kwia

tów a potem sakiewkę ze złotem. Ceremonia Wie

czerzy Pańskiej odbywa się w górnej sałi nad

przysionkiem bazyliki. Tam Ojciec Święty z ca

łym dworem swoim usługuje do stołu kapłanom,

którym poprzednio nogi nmywał. Tą razą czując

się znożonym bardzo dwa tylko podał półmiski,

poczem opuścił salę zdając na dworzan swoich

pieczę około wieczerzy. Do sałi tej trudno także

było Bię dostać, a Auglicy i Angielki szturmem ją

podobnież zdobywali. W trybunie p annjących k sią

żąt znajdował się król Ludwik bawarski, królowa

neapolitańska wdowa po Ferdynandzie, książęta

bawarscy Otto i Karol Teodor, tudzież kilka in

nych członków królewskich rodzin. Król Franci

szek z m ałżonką wcale się nie pokazywał. Mówią,

że jest obrażony za nkłady z p. Tonello, w któ

rych pominięto go całkiem w sprawie obsadzenia

biskupich stolic w prowincyach neapolitańskich i

w Sycylii. Przybył też brat wice-króla egipskiego

i chciał, jak zapewniają, otrzymać miejsce w try

bunie panujących, czemu stanęło wszelako na prze

szkodzie lenmctwo b rata jego względem Porty i

islamizm niepozwalający mu stanąć w poczecio

Część literacko - artystyczna.

GOTOWALNIAJtZYIMI ANKI,

CDokończenie.}

Zrobiwszy ten ogólny przegląd salonów, oświe

tlenia, toalet, woni — posłuchajmy, co Owidynsz

mówi o prezentowania się w salonie.

Gdy staniesz przed gospodynią domu, jeżeli na

leżysz do jej przyjaciół ,,uściśnij jej rę k ę " - (dex

tram dextra prem at). Jeżeliś nieznany osobiście,

mistrz ceremonii przedstawi cię i oddasz grze

czny ukłon. Jest to chwila powiedzenia jakiegoś

komplementu; np. nJeżeli suknia jej Tyryjska,

wychwalaj wyroby Tyru ; jeżeli z Kos, chwal wy

roby Kojskie - jeżeli k apie z niej złoto, powiedz,

że drogi ten kruszec gaśnie przy blasku jej wdzię

ków; jeżeli ma na czole rozdzielone włosy, po

wiedz, że to zachwycająca fryzura. Nadewszystko

chwal piękność jej i kibić - zawsze ci uwierzą;

najszpetniejsza nawet uwierzy."

Że ten wieczór dany jest in gratiam imienin

pani domu, więc goście składają npominki. Za

dawnych czasów przestawano na fraszkach, jak

pierścioneczek, owoce, srebrna Bzpileczka, kwia

tek - wszystko to wystarczało; lecz już za Owi

dyusza, nie kontentowano się tem. Gdyby jeszcze

raz do rokn trzeba było dawać prezenta, byłoby

pół biedy, lecz niektóre panie miały sposób ro

dzić się tyle razy, ile to odpowiadało ich wyra

chowaniu.

,,Silwo!— woła M arcialis- żeby mieć prawo wy

duszać z nas upominki, rodzisz się ośm razy do

roku. -

Jeżeli tak dalej potrwa i nie poprzesta

niesz na jednej rocznicy urodzin, gotowem myśleć,

żeś się uie rodziła nigdy."

Nie wszystkie jednak panie były tak wymaga

jące. Grzeczny komplement mógł zastąpić miejsce

upominku, i być dobrze przyjętym. Poeci mieli

także przywilej występowania z wierszowanem

powinszowaniem; mówi o tem Owidyusz, ale ra

dzi, żeby sami nie czytali tego co napiszą, z po

woda dziwacznego ubioru, niezgrabnych manier,

a głównie, że nie mają zwyczaju, jak mówi Ho

racy : ,,obcinać sobie paznogci i brody."

Do czytania takich utworów były osobne indy

widua, przypominające dzisiejszych śpiewaków

z opery, lub wolno praktykujących, zapraszanych

dla uprzyjemnienia wieczorów ; zwano icb recyta

torami. Taki recytator, zdiąwszy płaszcz w przed

pokoju, niczego tak się nie bał jak, żeby go nie

zawiało i chrypki nie dostał. Zwykle na prze

grywkę odkaszlnął kilka razy, oko wzniósł w górę,

i zaczy nał deklam ować, odwilżając sobie gardło

od czasn do czasn. Sztnka jego zasadzała się na

tem, żeby wdziękiem deklamacyi, podnosić naj

m ierniejsze utwory.

Przedmiotem tych powinszowań były pochwały

solenizantki. Za wzór tego rodzajn rymotwórstwa

może słnżyć elegia Tibnlla do Marsali, kończąca

się temi wyrazami: ,,A ty, dnia urodzin, obyśmy

wiele lat jeszcze obchodzili cię tntaj; wracaj nam

zawsze p iękniejszy, piękniejszy zawsze."

Nędzne nie raz wierszydła zyskiwały szumny a

nieodzowny oklask, co ze strony gości było aktem

grzeczności nie tylko dla gospodyni domn, ale i

dla poety; łabo Jawenalis inną naznacza przyczy

nę tym objawom entnzyazmn. Powiada o n , że

w głębi sałi umieszczono wyzwoleńców, których

oklaski mięszały się z oklaskami gości, co poka

zuje, że sztnka oklasków tak zwana la claąue,

praktykowała się wtenczas nie tylko w teatrze,

lecz i w salonach.

W ustępach między tymi popisami deklamator

skimi roznoszono ciasteczka i chłodniki. Ciaste

czka zwano liba , był to rodzaj naszego piernika,

do którego ,,wchodził miód pracownej pszczoły."

Symboliczno-religijna ważność tej liby podwajała

karę na niewolnika, któryby sobie pozwolił liznąć

tego przysmakn; dla tego też Jawenalis radzi

,,porządnie wyprać pyski temu niewolnikowi, któ

ryby polizał libę."

Co do chłodzących napojów roznoszono n a ta

cach sorbety i lody (sorbta et gelata).

Po skończonych deklamacyach, gdy już nasłu

chano się dosyć poezyi, gogpodyni, chcąc ożywić

wieczór, namawia do tańca lub śpiewu. ,,Śpiew —

mówi Owidyusz — rozkoszna to rzecz. Dziewczę

ta uczcie się śpiewać: piękność głosn nie raz o

płaciła brak innych wdzięków."

,,Śpiewajcie piosneczki słyszane w teatrze, lnb

inne na nutę egipską": co przekonwa, że w Rzy

mie lubowano się w muzyce zagranicznej, tak, jak

n nas. Marcialis p rzymaw ia jakiem uś modnisiowi,

że zawsze nuci sobie piosneczai egipskie lub hi

szpańskie. Do śpiewa akompaniowano sobie na

cytrze lub lutni.

O tańcach tyle dowiedzieć się można, że tańco

wano niby poważnego kontradansa, a gdy ten się

znndził puszczano się niby walca, jak tego domy

ślać się można z tych słów poety:

,,Obejmij ręką w pół twoją tancerkę, nogą do

tknij jej nogi."

Velle latus digitis et pede tange pedem.

Kapelę składało kilku muzykantów. Głównym

instrumentem był flet, o którym Owidynsz powia

da: ,,Flet śpiewa w świątyniach, flet przy zaba

wach, flet nawet na pogrzebach."

Gdy tańczący się zmęczą i zaczynają ustawać,

a gospodyni lęka się, żeby towarzystwo nie zaczę

ło się nudzić — na dany znak wchodzi kilkn nie

wolników, prowadząc srebrnego kościotrupa przez

wszystkie salony; gdy go tak oprowadzą, stawia

ją na małem wzniesieniu i pociągając za sznurek

każą mu robió rozmaite poruszenia i grymasy, że

i automat Vancansona lepiejby nie potrafił. Kościo

trup wszystkich zachwyca — w końcn występuje

herold i mówi donośnym głosem: ,,Kiedyś będzie

my tak wszyscy, gdy zstąpim do krain podziem

n ych— żyjmy więc wesoło, póki możemy uży

wać."

—

Osobliwy sposób zachęcenia do wesoło

śoi; wątpić, czy dzisiaj miałby wielkie powodze

nie w salonach.

Po w ag a wieka, położenie w spółeczeństwie, nie

pozwala wszystkim brać równego udziału w tań

cach i innych zabawach. Patrz! tam w osobnym

gabinecie zebrało się kilkanaście osób i bawi Bię

pog adanką.

Przedmiotu do rozmowy nie powinno ci zabra

knąć, tylko nunikaj sprzeczki i słów mogących po

gniewać. Kłótnie zostaw małżonkom, to ich prze

znaczenie. Czy to nie masz wątku do gadania o

najnowszej komedyi, o sławnym aktorze, o roz

prawach na fornm? Nareszcie nie nastręczają ci

obfitej materyi wyścigi konne?"

Słowo w słowo jak dzisiejsza konwersacya.

Lecz pożegnajmy rozm awiających, a przenieśmy

się do sali gry.

W przepy sznym pokojn cokolwiek oddalonym

od innych stoją liczne stoliki. Pannje tu na pozór

głncha cisza; widać, że każdy stara się iść za ra

dą poety: Bnie w tem główna zasługa, żeby zrę

cznie grą kierować, lecz w tem, żeby omieć ha

mować swoje wrażenia,"

Atoli przypatrzywszy się bliżej grającym, na

suwa się uwaga, ,,że często w twarzy milczącej

tkwi zarzewie nienawiści; oczy nie raz rzucają

straszniejsze iskry niż płomień Gorgony; a łzy

wściekłości płyną po licu."

Owidyusz zrobił jeszcze p ostrzeżenie, jakoby

kobiety lepiej umiały ukrywać swoje wrażenia

przy zielonym stolik u, niż mężczyźni — co dosyć

mija się z prawdą.

Na takich wieczorach grywano w szachy, w ko

ści, w cet i liszkę, w orzechy. Dwie gry ostatnie

nie były rujnujące.

Szachy zwykle z kryształu lnb z drogich kamie

ni wyobrażały dwie bandy rozbójników, ztąd zwa

no tę grę: ludus latronum.

Do tej gry potrzebna była umiejętność; gra w

kości była grą losu. Zwykle nżywano trzech ko

stek sześciennych; kto wyrzucił trzy szóstek, ro

bił rzut Wenery; kto trzy jedynki, czyli asy, ro

bił rzut psi.

,,Myślałam tylko o tem — mówi Persynsz — ile

psi rzut kosztować mię będzie"

Dotąd gra odbywała się spokojnie — aż oto

wszczyna się ogromny hałas. W wyborowe to to

warzystwo wcisnął się jakiś jegomość, ,,mający

najlepsze maniery ze wszystkich gości." Włos je

go uperfumowany płynną nardą, figara wcięta,

tnnika z najcieńszej wełny, n a palcach mnóstwo

kosztownych pierścieni. Kobietom bardzo się po

doba, tak umie je chwytać na lep grzecznostek, cho

ciaż wszystko co mówi, milion razy było jnż po

wiedziane. Słowem czarujący ten jegomość umiz

gał się ale do twojej kieszeni — m a bowiem za

dziwiający talent wyrzucania takich kości jakich

mu potrzeba. Z razu niby przegrywa robiąc cią

gle psie rzuty, dopiero gdy zyskał zaufanie, sprzy

ja mu rzut Wenery.... Ktoś postrzegł, jak zmieniał

kości — i ztąd wybuchła ta wrzawa w kole grają

cych. ,,Oddaj co moje" R eddem eum! krzyczą po

szkodowani.

Po takiej awanturze, towarzystwo rozchodzi się

i wieczór skończony.

Kończymy ten szereg zajmujących obrazków

z odległej przeszłości, skreślonych daleko obszer

niej i z wielką erudycyą w książce D ra James.

Z porównania dzisiejszych kobiet i salonów z Rzym -

skiemi, pokazuje się, że różnice nie są tak wiel

kie. Świat elegancki, pomimo zmian wieków i od

rębności narodowych, ma swój wyłączny ideał,

do którego zmierzając, przybiera barwę jednostaj

ną. Reguły przyzwoitości i grzeczności z natnry

swej są kosmopolityczne.

Caas wychodzi codziennie w ieczór ( wyjąw szy niedziele i dnie iw ięteozne).

N um er pojedynozy w Krakowie i we Lwowie k osztuje 10 oentów.

Prenumerata wynosi:

Miejscowa wKrakowie.... rocznie złr. 20

—

kwartalnie złr. 5

miesięcznie złr. 2

weLwowie... .

BB21

,5o.25

P o c z tą w państwie Austryackićm

B24

B2o.26

do Prns. .

’

tal. 17 sgr. 2

tal. 4 sgr. 8

tal. 1 sr. 16

B Rzeszy memieckićj.

21,10

5,10

B1,25

fi Francyi lAngln . . .

fran. 108

frank.27

B frank. 10

ff Tnrcyi, Włoch i Szw ajcaryi , 116

B10

d§f

Be,Su .

b la ty z pieniędzmi przesyłane byó winny franco do Administracyi ,C z a s u . "

Listy reklamacyjne

niezapieczętowane, nie ulegaję frankowaniu.

L istów niefrankowanych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmują:

W Krakowie: Bióro Administracyi bC zasu b przy ulicy Różanej w domu pod L. tw ,

tudzież w szystkie Crzęda pocztow e au strya okie .

....

Ogłosz en ia (inseraty) wszelkiego rodzaju, przyjmuję się za opłatę: od wiersza drobnego (petit;_za

jednorazow e umieszczenie po 8 oentów, za następne po 5 centów, oraz za o płatę należytości stgplowój

po 30 oentów od każdorazowego ogłoszenia.

Frenuaeratę i Ogłoszenia prayjmuję: we Lwowi_e w Ajencyi ,CzASu" p. Tomm Ko

chański przy placu Katedralnym pod L. 31, w domu p. Mą}ewskiego.—

WWiedniup.A.W

Wollzeile 2 2 - Na Francyę i Anglię w Paryżu Wny pułkownik Wincenty Raczkowski, Rue aa p°nt

de Lodi N. 1 - Zaś tylko ogłoszenia: we Lwowie pp.- Hercok i Arnold ulica Halicka Nr. 34U -

w Wiedniu, w Hamburgu i w Frankfurcie nad Menem pp. Eaasenełein i Vogler - w Berlinie p. A .

Retemeyer- w Frankfurcie nad Menem p. G . L . Daułyeti Gom1o . -

w Lipsku p. Henryk Engler -

w Wrocławiu p. Jenke et aarnmghausen.

B ęfao p is a s a nadsyłane Redakoyi, nie zwracaję się i niszczone będę.

1 of 8 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction