Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 641 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 239.

Kraków 20 Października — Sobota.

Rok 1866.

CZAS

Prenumeraty przyjmują:

^ Krakowie: Bióro Administracyi ,,Cz a s u 1* przy ulicy Różanej w d o m u pod L. 433,

tudzież wszystkie Urzęda pocztowe austryackie.

» K ł o s z e n i a (inser*ty) wszelkiego rodzaju, przyjmuj% się za opłat%: od wiersza drobnego (petit) za

jednorazowe umieszczenie po 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za opłat% należytości stęplowój

po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia.

Hrenuuieratę i »Kłoszenia przyjmuj%: we Lwowie w Ajencyi,Czasu* p.IgnacyHercok

uhca Hahcka Ner 240. -

W Wiedniu p. A Öppelik Wollzeile 22. -

Na Francyę i Anglię w Paryżu

L. Płońsk i, 30 rue des Tournelles.- Zaś tylko ogłoszenia: w Wiedniu, w Ha mburlu i w Frank

furcie nad Menem pp Haasenstein i Vogler - w Berlinie p. A. Retemeyer - w Frankfurc?

nad Menem p. O. L . Daube A Comp. - w Lipsku p. Henryk Engler - w Wrocławiu p. Jen

et Sarninghausen.

H ę U o i i i a n i a nadsyłane Redakcyi, nie zwracaj% się i niszczone będ%.

Kraków 19 października.

Przyznajemy się chętnie: należymy do

liczby tych, którym pisma od kilku miesię

cy ledwie istniejące z uśmiechem polito

wania zarzucają, iż nie zdołali przewidzieć

w wyprawie francuskićj do Mexyku jedynie

awantury godnćj Lopeza lub Raousset de

Boulbon, ale do tćj wyprawy myśl politycz

ną przywiązywali. Na takową ocenę tćj wy

prawy zdawała nam s ię załugiwać osobistość

Cesarza Francuzów, jakoteż ta okoliczność,

iż od nićj nie odstąpił, chociaż go jak wia

domo Anglia i Hiszpania opuściły; nakoniec

chwila w której ją przedsięwziął, to jest

gdy wojna domowa dzieliła wyraźnie Stany

Zjednoczone na północne i południowe. Mo

żna więc było mniemać bez przesadnego

wysilenia, że o coś więcćj chodziło aniżeli

0 zabezpieczenie interesów francuskich w

Mexyku. I przyzna zapewne każdy, źe gdy

by owa myśl, jaką Napoleonowi III w wy

prawie do Meksyku przypisywaliśmy, urze

czywistnioną była, i siła Ameryki przez wpro

wadzoną do nićj polityczną tryadę zrówno

ważona, Europa dzisiaj byłaby wdzięczną

Franeyi, i nie oglądałaby się na Stany Zje

dnoczone z taką jak to czyni obawą.

Myśl ta, która się zbyt jasno w utworze

niu cesarstwa meksykańskiego przebijała,

abyśmy od nićj odstąpić mogli, należała a

toli do szeregu tycb politycznych Cesarza

Francuzów zamiarów, których wielkości nie

odpowiadały środki w wykonaniu użyte. Po

lityce napoleońskićj zresztą od samego po

czątku zarzucićby można pewną niewykoń

czoność, zatrzymanie się w połowie drogi do

zamierzonego celu. Tak było ze sprawą

krymską, tak z włoską. Zdawałoby się, ja

koby znakomity ów polityk sądził, że dość

rzucić myśl i rozpocząć jćj wykonanie, aby

czynniki w grę wprowadzone wydobyły sa

me z siebie siły do jćj ukończenia potrze

me. Nie powiemy, źe się zrażał przeciwno

ś c ią , źe się cofał przed trudnościami, ale

się zatrzymywał: patie n tia sapientia, W o

stitnich atoli latach widzieliśmy, że ograni

czał się na rzuceniu myśli, bez poparcia

jćj nawet czynem: oddawał ją innym do w y

konania lub odrzucenia, a co gorsza nie o

bliczał siły czynników, których do nićj

chciał używać, ani też co jeszcze gorsza,

nie przewidywał skutków, jakie pociągnąć

mogła.

Któż nie odda sprawiedliwości, źe myśl

kongresu proponowana w 1868, była wielka

1 zbawienna ? Gdyby przyszła była do sku

tku, Europa nie znajdowałaby się w położe

niu w jakiem dziś zostaje. Kwestye które

nie pozwalają liczyć na pokój, byłyby usu

nięte, Ale myśl kongresu nie została popar

ta czynem, a powiedzieć można, że sprowa

dziła właśnie to, czemu zaradzić miała. Nie

obrachował siły mocarstw Napoleon III, a

zwłaszcza nie przewidział skutków z jćj od

l’zucenia. Przekonała się bowiem wówczas

Europa, czego dotąd zdawała się niedomy*

ślać, źe można żądanie Francyi usunąć,

bez żadnego nietylko niebezpieczeństwa, ale

nawet bez żadnego stąd następstwa. To

przeświadczenie posłużyło hr. Bismarkowi

i Prusom do ułożenia wielkiego planu, mi

mo lub nawet wbrew Francyi, którego wy

konanie w większćj połowie widzieliśmy nie

dawno. To pewna, że przymierze Truś z Au

stryą przeciw Danii, było najbliższym skut

kiem odrzucenia myśli kongresowćj Cesa

rza Napoleona.

Inną taką niefortunną myślą było przy

mierze prusko-włoskie. Nie mamy wcale za

miaru odmawiać inicyatywy tej myśli ani

ministrowi pruskiemu ani Włochom. Ale choć

bez Cesarza Francuzów przymierze to mo

gło się zawiązać, działać nie było w stanie.

Gdyby nawet dzienniki półurzędowe fran

cuzkie nie były ogłosiły Cesarza twórcą rze

czonego przymierza, samo już wysłanie

p. Benedettego byłego pełnomocnika fran

cuzkiego w Turynie, na posła do Berlina,

aż nadtoby tego dowodziło. Cóż w tem przy

mierzu mógł widzieć Napoleon HI, bo prze

cież wiemy dobrze, źe mu o wzrost Prus

chodzić nie mogło? Oto wypełnienie myśli:

,,Włochy wolne po Adryatyk." Odpowiadało

to wybornie jego polityce, aby ukończenie

zostawić wywołanym czynnikom. Jakoż, nie

koniecznie chciał wojny Cesarz Francuzów;

przeciwnie proponował jeszcze ^rzed wojną

kongres, pewnym będąc jak i ”’ »Europa,

źe Austrya przez kongres czy p

wojnę,

choćby ta nawet naj korzystnie ypadła,

Wenecyę odstąpić w końcu będzk

aszona.

Odstąpienia też Wenecyi życzy)

ie Na

poleon III, i pod tym względem ’

ątpie

nia w przymierzu prusko-włoskić/n była myśl

polityczna. Ależ znów nie obrachował siły

czynników: nie spodziewał się potęgi Prus,

a liczył na nierównie większy opór Austryi.

Zawiódłszy się w rachubie, nie przewidział

skąt.kówv Zaskoczył go Königgrätz, a prze

waga broni igiełkowej nie pozwoliła zmienić

w niczem tego co się stało, co napróżno

okólnik p. Lavaletta na korzyść Francyi

wytłómaczyć usiłował, a co nie było czem

innem, jak nieprzewidzianem następstwem

przymierza prusko - włoskiego pod opieką

Cesarza Francuzów zawiązanego.

Toż samo stało się i z myślą, jaka we

dług nas towarzyszyła wyprawie mexy

kańskiej. Rozpoczął wprawdzie jej wyko

nanie Napoleon HI, ale z nadto małą siłą,

aby kraj cały od Juareza uwolnić. Z przy

byciem Cesarza Maksymiliana już liczył na

siły, które mniemał, źe sprawa wywołać po

winna. Przerachował się na potędze Półno

cy; Południe trzeba było ratować, nie dać

mu upaść, jeżeli Cesarstwo Mexykańskie

utrzymać się miało. Tego Cesarz Francuzów

uczynić nie chciał lub nie mógł, — nie wcho

dzimy. Ale to pewna, że tym sposobem wy

prawa mexykaiiska przerodziła się w awan

turę, w jaką przerodzi się każda wielka

spraw’a, i im większa teru łatwiej, skoro

tylko do jej przeprowadzenia nadzwyczajne

a słabe, małe, a wielkości jej całkiem nie

odpowiednie""Użyte ze Jana środki. Ze wszy

stkich niepowodzeń polityki napoleńskiej ,

skutki tej wyprawy są niezawodnie najdo

tkliwsze, i urok cesarski najwięcej nie tylko

we Francyi, ale w całej Europie osłabią.

Skutki te bowiem jeszcze odgadnąć się nie

dadzą. Nikt nie przewiduje, jaki po odejściu

Francuzów dramat na ziemi Montezumów

odegrać się może, którego tak smutny pro

log widzi już dziś Europa z bolesnem współ

czuciem w Miramare*

mmmmm

W ieA eń 17 października.

—

r. Nominacya biskupa Lonovicsa arcybisku

pem Koloczy i kanonika Jekelfallussego probo

szczem katedralnym w Preszburgu, sprawiła po

dobno w kołach węgierskich pewne wrażenie. Gi

dwaj dostojnicy kościelni za powstania r. 1848

o w iele dalćj się posunęli, niż inni członkowie

duchowieństwa i tak stanowczo popierali stron

nictwo Koszutha, że w ciężkie śledztwo zawikła

ni zostali. Lonovics przez cały czas rządów Ba

cbowskich był internowanym za granicami kraju

w ęgierskiego a Jekelfallussy odsiedziawszy swo

ją karę, dzielił w zupełności los swego tow arzy

sza. Zamianowanie dwócb, wielce lubiouycb w kra

ju dostojników tłómaczą w ten sposób, że rząd

pragnie sobie ująć opinią publiczną na przypadek

ewentualnćj nominacyi następcy prym asa, gdyby

p. Scitowsky już w rzeczy samej nie wrócił do

zdrowia.

Podczas podróży Cesarza spodziewają się wpra

wdzie rozmaitych ułaskawień i rozporządzeń, któ

re mają być w związku z kwestyą wynagrodzę

nia szkód wojennych i z stauowiskiem zajętem

przez ludność w obec najazdu praskiego, ale nie

zapadną żadne uchwały, od-noszące się do reor

gauizacyi stosunków politycznych w monarchii.

Podobne oznaki rządowe odroczono w każdym

razie aż do powrotu Cesarza. Aż do tego czasu

uie nastąpi żadna zmiana osób, a tem mniej w sa

mem ministerstwie. Zgodzono się już na prośbę

hr. Mensdorffa o dymisyą, przyjęto ją w zasadzie,

podobnie jak odpowiedzialue ministeryum węgier

skie; w rzeczywistości sprawa ta jednak wcale

inaczej się przedstawia, a pan minister spraw ze

wnętrznych będzie zmuszonym dla brakn odpo

wiedniego następcy przez me jeden jeszcze miesiąc

pozostać na swćj posadzie, na której się— odkąd

nie mógł przeszkodzić dymisyi Summera — czuje

bezsilnym i bezwładnym. Wiadomo wam dobrze,

że nie brak wprawdzie na kilku kandydatach na

tę wysoką posadę. Ale ci, coby się jak np. baron

H(ibner nie wahali przyjąć teki, nie otrzym aliby

w ostatnićj chwili potwierdzenia; inni zaś, któ

rymby chciano otworzyć i utorować drogę do bió

ra ministerstwa spraw zewnętrznych, jak np. ksią

żę Ryszard Metternich bardzo mało okazują ocho

ty do objęcia steru nawy państwa, celem wyra

towania jćj z przepaści. Baron Beust, który wię

cćj miał za sobą szans, niż tu przyznać chciano,

w chwili stanowczćj nie okazał się tak zręcznym,

by na wszystkie strony zadowolnić i by usunąć

wątpliwości, które się nasuwały z powodu jego

stanowiska przeciw Prusom. Wieść, że arcyksią

że Rajner obejmuje tekę ministra spraw zagra

nicznych, jest czczą tylko gadaniną. Z powodu o

8obistych i odpowiedzialnych stosunków z posła

mi mocarstw zagranicznych, urząd ten najbardzićj

ze wszystkich urzędów publicznych wymaga re

prezentanta, który nie należy do rodziny panują

cego.

P a ry i 15 października.

Cesarz postanowił zrazu, że zmiana karabinów

zostanie dokonaną w dwócb latach, ale wypadki

okazały się tak ważnemi, że zmienił projekt i

nakazał wyrób nowej broni w przeciągu jednego

roku. Nowe karabiny wyrabiane są w fabrykach

Chatelleroult, Tulle, Saint Etienne, w warsztatach

nadzwyczajnych urządzonych w Tuluzie i Vin

cennes i w hiszpańskiej ludwisarni Palemia. Ce

sarz chce nadto zaciągnąć wielką pożyczkę pod

tym lub owym pozorem. Sprzeciwia się temu p.

Fould. To też mówią dziś o tem, że tego ministra

zastąpi p. Bćbic, a tego ostatniego p. Hausman

lub p. Frćmy. Ministrem wojny ma być jenerał

Fleury. Zmiana gabinetu w duchu przygotowaw*

czo-zbrojnym nie jest jeszcze zdecydowaną, ale

jest bardzo podobną do prawdy. Postępowanie

Prus, Rosyi i Ameryki daje tu wiele do myślenia;

przymierze amerykańsko-rosyjskie jest uważane

więcej niż jako możebność, bo niemal za podpi

sane. W takiem położeuiu rzeczy, Francya musi

co prędzej zbroić się. Cesarz odwlókł powrót do

Paryża, ale wróci koło 25go. Utrzym uje się po

głoska, że Izby zostaną zwołane na początku

grudnia.

W. Ks. Leuclitenberski nie wyjechał z matką do

Florencyi, lecz do Petersburga. Hr. Goltz wrócił

z Biarritz i miał z margr. Moustier długą rozmo

wę. Revue des dtux Mondts i dzienniki starają

się miarkować Prasy, i radzić im, aby skojarzyły

się z Francyą i oddały dzielnicę polską. Prusy

jednak nie chcą mieszać się do sprawy polskiej,

którą hr. Bismark uznał w sejmie berlińskim za

niezgodną z interesem Prus.

Tutejsze sfery rządowe uważają, że we wszy

stkich swych krokach margr. Moustierj ma na

widoku Rosyą, i że nie ukrywa swej wyraźnej

niechęci do tego państwa.

Patrie, Presse, naw et

Mómorial Diplomatique, zachęcają Austryę do nie

podległego postępowania. N atomiast Nord uderza

na Austryą, i stara się pokrywać ironią wszystko,

co dziś robi Francya, uawet bratanie się w Bru

kseli gwardyi narodowej paryskiej z ochotnikami

angielskimi. List z B erlina w Monde o Galicyi i

Polsce, który zastanowił Czas z d. 11 t. m .,

nie

był napisany przez katolika pruskiego, lecz przez

katolika rosyjskiego. Monde robi nieraz podobne

lapsus, omylony przez katolicyzm rosyjski.

Z powoda pokoju i możcbnego przymierza Au

stryi z Włochami, Siecle przypomniał wyrazy Ale

ksandra II o marzeniach. Jest to rzeczywiście

spełnienie wielkiego marzenia. Siecle ma mocne

przekonanie, że przyjdzie czas na ziszczenie in

nych marzeń. Hr. Sartiges przybył do Paryża.

Widać, że dyplomata ten będzie przeniesiony

gdzieindziej. P . Gladstone jest obecnie w Bononii,

zkąd ma udać się do Rzymu i Grecyi. Wszystko

więc, co mówiono o jego projektowanych podró

żach, było prawdziwe.

Turcya robi ustępstwa nie tylko Kandyi lecz

i Czarnogórze. Czarnogóra dostała strażnice sta

wiane przez Turcyę po wojnie zaczętej z podu

szczenia Rosyi, a uwolnioną jest od nich w sku

tek wpływu Francyi. Francya, która robi co mo

że, aby uciszyć sprawę wyspy Kandyi, wprowa

dza zawsze Turcyą w swe rachuby, mające na

celu skojarzenie się z Austryą i Włochami.

Postępowanie Anglii podczas powstania Kan

dyi było podstępne, ale pogłoska o przybyciu do

Biarritz ks. Gorczakowa sprawiła swój skutek.

Anglia zmieniła odtąd swe plany na Wschodzie,

bo spostrzegła, że Napoleon III mógłby zrobić

krok, o którym marzono za Karola X. Napoleon III

nie był nigdy za przymierzem z Rosyą, choć o

tem publicznie mówił, ale używał często tego przy

mierza na obronę przeciw wymagalnościom Anglii.

K .ra k ó w 19 października. Najwyższem po

stanowieniem z d. 4go b. m . N . Pau zamianował

docenta Dra Józefa Łepkowskiego nadzwy

czajnym profesorem archeologii na Wszecbuicy

Krakowskiej.

Sprawozdanie z Ggo posiedzenia publicznego

Rady Miejskiej w Krakowie z dnia ltigo

października.

Po otwarciu posiedzenia, protokół z poprzednie

go posiedzenia odczytany i przyjęty.

Prezydujący p. Seidler zawiadomiwszy o śmier

ci radcy Magistratu Bernowskiego, przedstawia

smutny i nędzny stan pozostałej wdowy i donosi

o wsparciu dla niej w kwocie 150 złr. Rada do wia

domości przyjęła. Odezwę Towarzystwa ubezpie

czeń od ognia w zględem połączenia straży ognio

wej miejskiej ze strażą Towarzystw a, przydzielo

no Sekcyi V do wygotowania stósownych wnio

sków. Na odczytane podanie p. Gallego obywa

tela poparte podpisami kilku współobywateli w zglę

dem usunięcia stogów siana do w ojska należą

cych, a to z obawy ciągle grożącego pożaru, wy

wiązała się dyskusya. Podanie to twierdzi, że gdy

wojna z sąsiedniem państwem skończona, ustała

potrzeba pozostawiania w tem miejscu owych o

gromuych mas siana, które przeniesione być mo

gą gdzieindziej. Prezydyjący objaśnia, że p rzed

stawienia jego nie skutkowały, bo to dom i plac

rządowy. P . Trylski usilnie chodził za tem do ck.

Komendy fortecznej, aby składy przeniesiono ; za

całą odpowiedź c. k. Komendy służyło oświadcze

nie, że dla braku miejsca musi tak pozostać. Dr

Machalski jest za poczynieuiem jakichkolwiek kro

ków. Prezydujący radzi wysłać deputacyę do je

nerała komenderującego. Dr Zyblikiewicz uważa

przedmiot ten za uagly, a prezydentowi służy pra

wo taki wniosek od siebie postawić. Radca Hel

cel jest za wyznaczeniem innego miejsca. Radca

Chrzanowski wnosi o wyznaczenie komisyi do

wybrania miejsca i zawiadomienia o tem c. k.

Komendy, miejsce to wskazuje Radca Chrzano

wski od strony wschodniej za fortylikacyą Dąbie.

Wreszcie wniosek Dr Zyblikiewicza, aby polecić

Burmistrzowi z przybraniem pięciu radców zała

twienie tego przedmiotu, jednomyślnie przyjęty.

Prezydujący odczytuje odezwę Wydziału krajo

wego żądającą wyjaśnienia, na jakiej zasadzie

rozpisał wybór na wakujące miejsce radcy z po

woda nieprzyjęcia m andatn przez p.Siweokiego.Wy -

dział krajowy bowiem mniema, że nie Burmistrz

lecz Rada miejska winna rozpisać wybór; nastę

pnie w miejsce ustępującego radzcy winien był wejść

następca największą liczbę głosów m ający; wre

szcie, że raport bnrmistrza mówi o radcy hono

rowym, gdy są tylko radcy Rady miejskiej i rad

cy magistratualni. Prezydujący przedstawia ten

przedmiot Radzie pełnej i mówi w obronie swo

jej, iż wybór rozpisany został nie przez niego,

lecz na mocy uchwały Rady pełnej, a przeto Ra

da go rozpisała; samem zaś rozpisaniem zajmo—

Gięść literacko *artystycina.

Pieśń o Domu naszym.

(We Lwowie 1866 r.)

(Ci%g dalszy).

Kiedy gospodarz przyjmuje gości starym mio

dem — dzwonek odzywa się na Anioł pański. Go

spodyni najpierwsza idzie i klęka przed obrazem,

a za nią poszła cała rodzina, domownicy i goście:

Ijakmaksiał

nawet trzpiotka

Na kominku mruczy kotka.

Co drobniejsze, to na przedzie

Do bojażni Bożej wiedzie

I modlitwy Pani matka;

Starsi dalej — a z ostatka

Piast z czeladzią razem klęczy;

A w obrazie niby w tęczy

Wszystkich oczy tkwią z tą wiarą,

Że modlitwa jest ofiarą.

Piękne i wzniosłe przychodzą tn zwrotki o zna

czenia i skuteczności szczerej, płynącej z serca

modlitwy.

0 modlitwo wspólna wiernych!

Tyś dla domu twierdzą Bożą:

Tyś krynicą łask niezmiernych —

Tyś ogniskiem -

tyś i stróżą:

Dom po tobie idzie karnie —

1 ty dajesz sytość chleba,

Gdy dostatek praca garnie,

Co się boi kary nieba.

Stary to był zwyczaj odmawiania modlitw za

przykładem gospodarza i gospodyni, z całą cze

ladką. W pewnych chwilach każdego dnia ani

zabawa, ani praca, ani lenistwo nie krępowały

tak człowieka, żeby się od nich oderwać nie mógł

i pogadać z Bogiem. W wykształceńszych war

stwach naszego spółeczeństwa zwyczaj pobożny

dawno ustał. Nazwanoby nawet dziwactwem, gdy

by pan lub pani domu odrywała się od ożywio

nej pogadanki, albo obgadanki przy wonnej her

bacie, tem bardziej od partyi wista, albo od bar

dzo interesującego francuskiego romansu, na to,

aby wspólnie z domownikami odmówić wieczorne

pacierze. Zwyczaj ten ojców naszych ustąpił z

świeckiego żywota i praktykuje się tylko w zgro

madzeniach klasztornych, a jednak dawał on lu

dziom wiele tęgości charakteru, mocy w nieszczę

ściu, a nadewszystko silniejszemi węzłami wiązał

człowieka z człowiekiem niż dzisiaj interes. D a

leko łatwiej byłoby bogobojny zwyczaj przodków

przywrócić, niż nawet zrobić asocyacyę kapitali

stów dla ocalenia nadrujnowanych fortun.

Poeta prowadzi nas do posępnego obraza dni

zadusznych. Lud zebrany na smętarzu składa

wianki, pali świeczki i opowiada sobie różne wi

dzenia o duszyczkach pokutnjących, oczyszczo

nych i wniebowziętych. Nie przepomniał też o

wdowie i sierocie — bo gdzie pole śmierci, tam

pewno błąka się jedna lub druga...

Na smętarzu tylko troje

Ludzi jeszcze pozostało:

Znać małżeństwo — bo tu dwoje —

A tam wdowa z dziatwą małą.

W trzy mogiłki młode stadło

Patrzy z żalem. A tam wdowa

Płacze: ,Biedna moja głowa,

Ze sierotą być nam padło!"

—

Chodźmy żono— mąż powiada:

Nie wypłaczem, nie wystojem —

Ot zabierzmy wdowę z trojeni,

Stypę sprawić im wypada. -

I zabrali wdowę ciesząc,

Co przybyła gdzieś z daleka.

A ode wsi bieży, spiesząc

Jakaś psina -

i zaszczeka -

A więc patrzą: koło płota

Pod piołunem — a na grobie

Siedząc, płacząc, jak sierota

Jakaś nędza na mogile,

Aż usnęła w końcu sobie -—

Bo jej rzekli tylko tyle:

,,To grób matki, a znaj o tem :

,,Grób bez krzyża, a pod płotem !"

Stoją — patrzą wszystko troje —

Psina legła przy sierocie.—

I niepomną smutki swoje;

Lecz w litości i szczerocie

Biedne dziecię z sobą wzięli,

I odchodzą ze smętarza...

Psina przodem się weseli;

A na twarzy gospodarza

Myśl zabłyśnie i pociecha:

,,Słuchaj żono — Bóg wziął troje;

,,G dy bez dziatwy nasza strzecha,

,,Weźmy dziecię to za swoje;

,,Wszak niedawno świat to prawi,

,,Że gdzie chowa się sierota,

,,Bóg domowi błogosławi,

,,I słoneczko tam we wrota."

—

Bóg przemówił sam przez ciebie —

Rzekła żona — i przytula

Biedne dziecię jnż do siebie,

I rańtuchem omatula.

I przyjęli na gościnę:

Biedną wdowę z sierotami,

Błędne dziecię, błędną psinę —

I nie byli w sercu sami.

Przytoczyliśmy ten rzewny obrazek miłosierdzia

chrześciańskiego nad wdową i sierotą, lubo w opo

wiadaniu spotyka się pewne zawikłanie z połą

czenia dwóch dobrych uczynków. Sceny te mo

żna było rozdzielić, i więcej jeszcze udram atyzo

wać, a byłyby silniejsze sprawiły wrażenie. W li

ryzmie całości, dobre są takie wypoczynki noszą

ce charakter epicki - czytelnik czując się ciągle

w obłokach lirycznego zachwytu, który nigdy dłu

go trwać nie może, lubi nogami dotykać ziemi,

trącać o rzeczywistość, ażeby się o nią mógł od

bić, i znowu szybować w sferze idei. W dalszym

ciągu więcej spotyka się podobnych z życia bra

nych, co wielce przyczynia się do urozmaicenia

poematu.

W każdym razie przyznać można poecie, że

w miejscach, gdzie wpada w ton dydaktyczny,

rozwija bogactwo trafnych pomysłów: między in

nemi, gdy mówi o długach żywota, rozlicznej n a

tury, które człowiek przychodząc na świat spła

cać powinien.

Spłacić trzeba dobra jawne

I tajem ne,— spłacić w rodzie—

Spłacić w domu—i w narodzie,

Tak nieznane, jak i sławne;

Bo krew długiem— Imię długiem,

Czy za tarczą, czy za płngiem ,

Wielkim długiem ojców czyny,

Ojców cnoty i wawrzyny;

Większym jeszcze stare winy,

Z pokolenia w pokolenie,

W księdze długów niezmazane,

A w modlitwie i cierpieniu

Na Chrystusa rany zdane.

Ileż to takich co nic nie płacą, niepoczuwają

się do żadnej powinności ani względem Boga, ani

kraju, ani bliźnich — to samoluby! Od kolebki do

mogiły przesuwają się chyłkiem i milczkiem; istne

czworonogi fruges consumere nati.

Oburzenie się poety na tycb wyrodków, napię

tnowało ich niestartem piętnem:

Nieużyte, dachem sprosne,

Świetne mózgi — serca postne—

Lekkoducby i mitręgi,

Pod nieszczęsną ziemi gwiazdą—

Co nic nigdy niezdobyli,

I nic nigdy nie spłacili —

Lecz skalali stare gniazdo...

Im jak bydłu odlać cięgi;

Bo podlejsi tu od zwierza,

Jak gad zjadły żywot sączą;

Więc jak owad bez łzy skończą,

I w grób padną bez pacierza,

Bez czci ludzkiej, bez imienia,

Wymazani z pokolenia!—

Poeta nie na puszczę, nie w mury klasztorne,

ale w świat, w życie, posyła swego młodzieńca

sierotę, i roztacza przed nim wstęgę różnobarwuą

domowych zabaw, nciecb, świąt staroświeckim

trybem obchodzonych, a tem samem pełnych

znaczącej myśli, i nie tak pustych i czczych, jak

nowomodnego świata rozrywki.

Zimowa pora, śnieg okrył pola, a że to wilia

Bożego Narodzenia, więc trzeba poprobow ać szczę

ścia w boru. Uda się upolować co, ma to być

wróżbą pomyślną na cały rok nadchodzący — i

kilką rysami malnje wyprawę do kniei. —

Lecz

oto wieczorna gwiazda wschodzi, czas do domu,

na wilijne gody! Wpadają sanie na dziedziniec

jakaż tam krzątanina, jakie przygotowania do tej

rodzinnej uroczystości!

Jak obrządek każe dzienny,

Snopy wnosi sam gumienny;

Bo trza chleba do wesela—

I sam siankiem stół zaściela,

W pamięć żłobn Zbawiciela;

I po kątach snopy stawi,

I coś z cicha błogosławi.

Plastry miodu w wielkiej krobi,

Stary bartnik sam sposobi;

Bo we dworze, to nie w lesie.

Stadnik wiedzie sam żrebiątko,

Pastach pierwsze to cielątko,

Owcarz pierwsze jagnię niesie,

A klucznica aż trzy kosze,

Gęś i kaczkę i kokosze,

Jeszcze w puchu z pisklętami,

Byście tu nie byli sami;

A niech dziecię to nadobne

Chwali nawet pisklę drobne.

Więc sadownik jabłka wonne,

Składa u stóp Pani m atki;

A pierniczki, te zakonne,

Tłuczenniczki i opłatki

Składa Gwardyan sam na tacy;

Bo i Sacra etarcana

W dnia tym wielkim Chrysta Pana

Mają starzy ci Polacy.

(Dalszy ciąg nastąpi,)

C z a s wychodzi codziennie wieczór (wyjąwszy niedziele i dnie świąteczne).

Numer pojedynczy w Krakowie i we Lwowie kosztuje 10 centów.

Prenumerata wynosi:

nirj»cow a w Krakowie....rocznie złr. 20 — kwartalniezłr. 5

—

miesięcznie złr. 2

weLwowie....

B21

5c.25

P o c z t ą w państwie Austryackićm

2c. 25

do P r u s .............................

B tal.17sgr.2

tal. 4 sgr. 8

tal. 1 sr. 16

,) Rzeszy niemieckićj . B

21,10

n5n10

n1,25

n Francyi i Anglii . .

r fran. 108

B frank. 27

n frank. 10

n T ur cyi, Włoch i Szwajearyi , 116

n10

* B e l g i i ....................... b

B »20

Cisty z pieniędzmi przesyłane być winny franco do Administracyi ,,Czasu.1* — li!sty reklamacyjne

niezanieozetowane. nie uletraia frankowaniu.

Listów niefrankowanych nie Drzvimnie nie

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu