Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 657 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 107.

Kraków, Wtorek 10 Maja 1892.

Rocznik XLY.

CZAS

Nowe projekty podatkowe.

VI.

Kraków 9maja.

Chociaż tar} fa nowego podatkn zarobkowego

jest elastyczną, podając zawsze najniższą i naj

wyższą skalę podatkową, a pozostawiając komi

syom szacunkowym swobodę wymiarn wśród owych

dwóch granic, to jednak byłoby rzeczą bardzo po

żądaną ,ażeby korporacye przemysłowe

i bandlowe oraz stowarzyszenia zawo

dów liberalnych poddały poszczególne

pozycye taryfy najskrnpulatniejszemn

rozbiorowi i badanin. Cbodzi mianowicie

najpierw o to, czy podane w taryfie przy każdej

grapie zawodowej cechy i znamiona zewnętrzne

(liczba robotników, czynsz lokala itp.) są należy

cie wybrane, czy nie podano cechy jakiej mniej

ważnej, a nie pominięto ważniejszej; następnie

zaś o wydanie opinii, o ile oznaczony w ustawie

stosunek między wysokością podatkn a liczbą pe

wnych oznak materyalnych, zapewnia mniej wię

cej słnszny rozkład podatkn między poszczególne

grapy zawodowe, tndzież między poszczególnych

podatkujących w obrębie tej samej grapy. Obo

jętność i gnnśna bezczynność w tak doniosłej

sprawie, jak reforma podatkowa, wyszłaby na

szkodę najbardziej interesowanych w tej sprawie

knpców i przemysłowców.

Natnralnie, że nie chodzi tntaj bynajmniej o j a

kąś krzykliwą agitacyę przeciw nowym projek

tom, lecz o przeprowadzenie snmiennych badań,

z uwzględnieniem naszych odrębnych galicyjskich

stosunków i przesłanie zebranych materyałów

członkom Koła polskiego do użycia ich ku obro

nie żądań naszych w komisyi podatkowej Izby

depntowanych, która niebawem rozpocznie obrady

nad nstawami podatkowemi. Doszły nas wiado

mości, że naprzykład towarzystwa akcyjne, zwła

szcza banki wiedeńskie, prowadzą bardzo skrn

pnlatne studya nad projektem rządowym i nie za

niedbają niezawodnie żadnych środków, by inte

resów swoich bronić zarówno w prasie, jak w ko

misyi parlamentarnej.

Przedsiębiorstwa, będące własnością

spółek i stowarzyszeń, obowiązanych

do składania publicznych rachunków,

opłacać mają zamiast obecnego podatku

zarób kowego i dochodowego, jeden

tylko podatek. Będzie to odrębny podatek

zarobkowy dla spółek, składają

cycb pnbliczne rachnnki. Urządzenie no

wego podatkn polega na zasadach, przyjętych

w ustawach z 1880 i 1885 r.,

które zawierają

przepisy o opodatkowaniu stowarzyszeń zarobko

wych i gospodarczych. Ponieważ na przyszłość

wszystkie spółki korzystać mają z tych samych

norm prawnych, odpadnie potrzeba odrębnych prze

pisów dla stowarzyszeń gospodarczych. Zmiana

wobec dzisiejszego opodatkowania spółek publicz

nych polega na tem, że podatek wymierzać się

będzie w wyższym, niż dotychczas stopniu od

rzeczywistego, czystego zysku rocznego, nie zaś

od fikcyjnego przychodu, jaki dotychczas służył

za podstawę wymiaru. Wolno będzie np. strącać

wydatek na umorzenie kapitała zakładowego, na

procenta bierne z wyjątkiem procentów od obli

gacyj itd. Uznając projekt jako doskonalszy od

obecnej nstawy, nie twierdzimy, jakoby przyjęta

w nim podstawa wymiarn była całkiem słuszną

i pragnęlibyśmy jeszcze ściślejszego zastósowania

zasady, iż podatek jedynie od czystego rocznego

zyskn spółki ma być wymierzany.

Urzędnicy i fankcyonaryusze prywa

tni opłacać mają nadal zamiast podatkn docho

dowego, dwa podatki, to jest nowy podatek

od p ensyj i płac o stopie progresyjnej od

1 -lO % oraz nowy powszechny podatek

osobist o-do chodowy, który poniżej dokła

dniej omówimy. Projekt rządowy wychodzi z za

sady, iż dotychczasowe obciążenie płac pozostać

ma ile możności bez zmiany. W tym cela stara

się on skombinować skalę podatkn pensyj nego ze

skalą podatkn dochodowego w ten sposób, by su

ma obydwóch nowych podatków wynosiła razem

tyle, ile dotychczasowy podatek dochodowy Ii-ej

klasy. Z porównania obecnego podatku z przy

szłym okazuje się jednak, iż gdyby przyjęto bez

zmiany przedłożenie rządowe, zyskaliby wpraw

dzie cokolwiek wyżsi urzędnicy, natomiast wszy

scy niżsi, których pensya roczna nie dochodzi

1500 złr., opłacaćby musieli jeszcze wyższy poda

tek, niż dotąd. Zbyteczna twierdzić, iż względy

słuszności, oraz ogólna socyalna tendencya no

wych przedłożeń podatkowych, nie licnją z ta

kiem właśnie rozwiązaniem kwestyi opodatkowa

nia urzędników. Trudno bowiem znaleść racyę,

dlaczego np. urzędnik, pobierający skromną pen

syę 1000 złr., płacić ma zamiast dotychczasowych

17 złr. aż 19 złr. 20 cent., zaś urzędnik zpensyą

5000 złr. otrzymać ma ulgę, płacąc zamiast 290

zlr., kwotę 264 złr. Ponieważ obecne podatkowe

obciążenie wszystkich urzędników jest wygórowa

ne, należy żądać, by razem z innemi klasami lu

dności dopuszczono również nrzęduików do ko

rzystania z ulg, jakie dla innych podatkujących

z przedłożeń rządowych spaść mają. Przyznanie

20°/o opustu przy podatku od pensyj i płac, by

łoby tylko wymierzeniem sprawiedliwości, zwła

szcza, że przychód z pracy zasługuje ua większe

uwzględnienie, niż intrata z kapitału.

Nowy podatek rentowy jest bardzo nie

śmiałą próbą opodatkowania pewnej przynajmniej

części renty z kapitałów pieniężnych na równi

z przychodami z innych źródeł. Urządzenie pra

ktyczne podatku rentowego jest w ogólności bar

dzo trndne, albowiem przedmiot opodatkowania

jest nader nieuchwytny, łatwo się kryjący, kon

trola bardzo mozolna i rzadko skuteczna. W Au

stryi wielką prawną przeszkodą w należytem

przeprowadzenia tego podatkn jest przyznana

wieln papierom publicznym w drodze specyalnych

nstaw wolność podatkowa. Usnwa to całe masy

rozlicznych rent, obli gacyj i listów zastawnych

z pod obowiązkn podatkowego. Wreszcie przy

pomnieć należy, iż t. zw. renta wspólna papiero

wa i srebrna obciążona jnż została w 1868 rokn

16% podatkiem kuponowym, który właściwie jest

tylko pewną formą poborową podatku rentowego.

Uwzględniając powyższe trndności i właściwości

anstryackie, zamierza minister skarbn wprowadzić

jedynie nowy, bardzo niski, bo tylko 2% P°d»

tek od pewnej części poborów rentowych. Należą

tutaj głównie czynsze dzierżawne z przedsiębiorstw

przemysłowych, procenta od bonów skaibowycb,

t. zw. Salinenscbeine, od wkładek w kasach o

szczędności, jeżeli wkładka przenosi 525 złr., da

lej procenta z asygnat kasowych, rachunków bie

żących i depozytów bankowych, z listów zasta

wnych (o ile nie posiadają przywilejn wolności

podatkowej), procenta z wierzytelności hipotecznych

i wszelkich innych prywatnych bez względu na

jakość i formę wierzytelności. Dodając do tego

dotychczasowy lO% podatek rentowy od publi

cznych (krajowych, gminnych i finduszowych)

obligacyj, szacuje projekt ogólny dochód z po

datkn rentowego na 3 miliony rocznie. Najwa

żniejsze pozycye są: 1 milion z wierzytelności

hipotecznych, 400,000 złr. z listów zastawnych,

766,000 złr. z «kładek oszczędności i 455,000 złr.

z obligacyj fanduszowycb. Przy podatkn rento

wym nderza niezwykle niska stopa podatkowa

Usprawiedliwia ją projekt trudnością kontroli, a

następnie słnszną do pewnego stopnia nwagą, iż

wyższe obciążenie pewnej tylko kategoryi rent

naraziłoby obecnych właścicieli na stratę w ka

pitale, albowiem wartość n. p. listu zastawnego

mogłaby się o skapitalizowany podatek obniżyć.

Nową całkiem instytncyą podatkową jest p o

datek os obi sto-do chodowy, mający obcią

żyć cały czysty dochód każdego obywatela, o ile

takowy przenosi kwotę 600 złr. Przedmiotem o

podatkowania jest więc ogół przychodów rocznych

z wszystkich możliwych źródeł, po strąceniu pe

wnych ustawą dopuszczonych ciężarów i wypłat

Wolno mianowicie potrącić koszta administracyi

i konserwacyi, ubezpieczenia od ognia, premią

ubezpieczenia na wypadek śmierci lub dożycia

do wysokości 100 złr., wszelkie inne wkładki do

kas emerytalnych i zakładów abezpieczeń, podatki

z dodatkami, wreszcie procenta dłużne od dłngów

prywatnych i gospodarskich. Jedynie urzędnikom

nie dozwala ustawa strącać procentów dłużnych,

co nważamy za nieuzasadnione obostrzenie, albo

wiem jedynie wzgląd fiskalny na zachowanie do

tychczasowego dochodn z opodatkowania płac tłu

miczy ten wyjątkowy przepis.

Podatek wymierzany ma być na podstawie co

rocznych fasyj, do składania których obowiązani

są wszyscy, posiadający więcej rnż 1000 złr. ro

cznego dochodu. Stopa podatkn jest nmiarkowana

i progresyjnie urządzona na wzór praski. Rozpo

czyna się od 0-6°/o i v n y dochodzie 1,000 złr.

osięga 1°/0, 2% przy 3000 złr., 3°/0 przy 10,000

złr.,

wreszcie 4°/, przy 100,000 złr. Wszystkie

dochody podzielone są na klasy, wznoszące s’ę

do 700 złr. o 25 złr.,

następnie o 50 złr., przy

wyższych dochodach o 100, 200 złr. i t. d,, po

cząwszy zaś od 20,000 złr. wznoszą się klasy o

2,000 złr. Jeżeli ktoś n. p. ma dochodu 2,100 złr.,

Datenczas zaliczony zostan’ę do klasy 21-szej,

która obejmuje dochody od 2,000 - 2,200 złr.

Przy wymiarze podatku uwzględniać należy

nadto niektóre osobiste stosunki podatkującego,

które osłabiają jego zdolność podatkową. Należy

tutaj wielka liczba dzieci oraz niepomyślne sto

sunki ekonomiczne. Następuje w takim razie od—

Dowiednia rednkcya podatkn przez zaliczenie do

niższej klasy. Okoliczności takie wolno jednak

tylko uwzględniać przy niższych dochodach, mia

nowicie liczbę dzieci przy dochodzie do 2,000 złr.,

inne zaś stosunki przy dochodzie do 5 000 złr.

Wymiar podatku oddaje ustawa w ręce korni

syj szacunkowych, wybieranych w połowie z gro

na opodatkowanych, w połowie zaś mianowanych

przez rząd. Udział członków mianowanych jest

tutaj dlatego wyższym, niż w komisyach dla po

datkn zarobkowego, albowiem podatek dochodowy

nie jest skontyngentowany, a więc skarb intere

sowany jest w tem, by szacowanie odbywało się

ściśle i dokładnie. Komisyi wolno jest żądać in

formacyj i wyjaśnień, potrzebnych do wyświecenia

rzeczywistego docbodn. W braku innych znamion,

należy przyjąć jako podstawę do oceny dochodn wy

datek roczny podatkującego na mieszkanie. Ustawa

podaje dokładne wskazówki, w jaki sposób na

leży z czynszu szacować dochód. Od orzeczenia

komisyi szacunkowej służy odwołanie do komisyi

krajowej, którą w połowie wybiera Sejm, a w po

łowie mianuje rząd. Podobnie, jak w podatkn za

robkowym, posiadają więc także komisyę szacnn

kowe dla podatkn dochodowego wielką dyskre*

cyonalną władzę i to samo zastrzeżenie, które u

czyniliśmy powyżej, powtórzyć musimy tutaj, t. j.

żądanie, by ustawa zapewniła skład odpowiedni

tych komisyj, a im samym zanfanie opodatkowa

nych, składających fasye swojego dochodu.

Reasumując uwagi nasze o nowych projektach

podatkowych, stwierdzamy, iż zasady główne, na

jakich się przedłożenia rządowe opierają, tndzież

cel społeczno finansowy, do którego zmierzają,

zapewniają im z góry sympatyą i dobre przyję

cie n spcłeczeństwa i w parlamencie. Z przebiegu

rozpraw w Izbie deputowanych, które się odbyły

przy pierwszem czytaniu projektów, wróżyć mo

żna reformie podatkowej powodzenie, jeżeli tylko

wszystkie głosy były szczere i nie nastąpi jakiś

niepomyślny zwrot usposobień z pobudek polity

cznych. Dla stronnictw anton miicznych nadarza

się wyborna sposobność zdobycia dla samorządu

krajowego silniejszej organizacyi skarbowej i wy

zwolenia go z dotychczasowych więzów, które

krępowały wszelki śmielszy rnch i tłumiły w za

rodku każdą szerszą myśl poprawy obecnych

stosunków.

Prof. Dr Juliusz Leo.

Przegląd polityczny.

Roma locuta est. Pismo Papieża do francuskich

kardynałów rozstrzyga kwesty§ stosunku katoli

ków do Rzeczypospolitej, a zapatrywanie Ojca

św. ua tę sprawę jest wyrażone zupełnie jasno i

dobitnie. Katolicy powinni uznać obecną formę

rządu szczerze, uczciwie i bez wszelkich zastrze

żeń, i dążyć tylko do tego, aby na czele władzy

stali ludzie, którzyby nie działali w dnchu prze

ciwnym zasadom Kościoła katolickiego. Nie wy

maga zatem Papież od francaskich katolików, aby

popierali tych republikanów, którzy, jak obecna

większość parlamentn, walkę z Kościołem za do

gmat postawili, lecz aby sami stali się republika

nami i zamiast opozycyi przeciwko formie rządu,

solidarnie dążyli do opanowania władzy, a w akcyi

swej politycznej występowali nie jako monarchiści,

lecz wyłącznie jako katolicy. Kościół powszechny

nic może oczywiście uznawać jednej wyłącznie

formy rządu, lecz musi się liczyć z ewentualnością

różnego ukształtowania politycznych organizmów,

a każdy ustrój państwowy, który nie staje na sta

nowiska sprzecznem z zasadami katolickiemi, mo

że być przez Kościół uznany i uwzględniony. To

identyfikowanie rucha katolickiego z monarchi

cznym we Francyi, gdy większość katolickiej

ludności stanęła po stronie Rzeczypospolitej, od

bierało katolikom wszelkie widoki na przyszłość,

dzieliło ich na dwa wrogie obozy i stawiało zna

czną część katolickiego duchowieństwa poniekąd

na stanowiska rewolacyjnem wobec władzy bądż

co bądż legalnej i przez większość narodu za taką

uznanej. Ten stan rzeczy tłumaczy po części, dla

czego w katolickiej Francyi większość w parla

mencie i rządzie mają bezwyznaniowcy, a nawet

Indzie wprost antyreligijnych dążności, którzy ko

rzystając z usposobienia duchowieństwa, nieprzy

chylnie dla Rzeczypospolitej nastrojonego, rozpo

częli z Kościołem walkę, żywo przypominającą

Kulturk ampf niemiecki. Pismo Papieża asnwa

wszelkie wątpliwości, jakie mogłyby istnieć co do

zapatrywania Głowy Kościoła na republikańską

formę rządu i odbiera francuskim republikanom

możność osłaniania polityki Kościołowi nieprzy

chylnej, pretekstem ochrony prawowitej formy

rządn i daje duchowieństwa wyraźne wskazówki,

co do kierunku jego przyszłej działalności. O ile

ten nowy kierunek potrafi zdobyć sobie we Fran

cyi polityczne znaczenie , pokażą dopiero najbliż

sze powszechne wybory; na razie mnsi on walczyć

nietylko z antyreligij nem usposobieniem znacznej

części republikanów, ale także z monarchicznemi

przywyknieniami i tradycyami większości francu

skich katolików.

Dzienniki francnskie przyjęły rozmaicie pismo

Ojca św. Temps i Journal des Debats, uznają

bezwzględnie jego ducha pojednawczego i podno

szą, że wobec tak jasno wyrażonych przekonań

Papieża, dalsza polityka polegająca na ścieśnianiu

swobód Kościoła katolickiego i prześladowaniu

biskupów, byłaby zupełnie nieużyteczna i niespra

wiedliwa. Pisma radykalne odtrącają oczywiście

wszelką myśl pojednania Rzeczypospolitej z Ko

ściołem, a organa monarchiczne wstrzymają się od

wszelkich komentarzy.

Przesilenie włoskie przewleka się z po

woda trudności, jakie król napotyka w wynale

zienia stosownego następcy dla margr. Rudiniego.

Kombinacya Saracco - Giolitti jest zawsze jeszcze

najprawdopodobniejsza, gdyż o innych osobisto

ściach, któreby mogły objąć kierunek rządu w obecnej

chwili, wcale nie słychać. Senator Saracco wyra

ził ju t nawet swój pogląd na przyczyny przesi

lenia i rozwinął pewien program finansowy, który

może być wskazówką na przyszłość. Zdaniem je

go, Rudini upadł, gdyż Izba utraciła zaufanie do

jego energii w sprawie przeprowadzenia reformy

finansowej, którą on sam zapowiedział. Położenie

jednak Włoch jest tego rodzaju, że równowaga

budżetowa może być przywrócona jedynie za po

mocą ogólnego konsnmcyjnego podatkn, n. p. po

datku od miewa, a rząd, który zechce na seryo

dążyć do tej równowagi, nie powinien się cofnąć

przed tym radykalnym środkiem. Budżet wojsko

wy, jaki obecnie istnieje, jest obliczony na cały

szereg lat i nie można go zmniejszać bez osła

bienia siły wojennej Włoch; natomiast organiza*

cya wojska powinna być tak urządzoną, aby mie

ściła się w ramach obecnego budżetu.

Z tych myśli, rzuconych przez przyszłego

prawdopodobnie prezesa gabinetn i z głosów

dzienników włoskich różnych odcieni, okazuje się

najwidoczniej, że przyczyn upadku Rndiniego szu

kać należy wyłącznie w ekonomicznem położeniu

Włoch i w finansowych kłopotach tego państwa;

ktokolwiek jednak obejmie ster władzy, zawsze

będzie musiał iść w polityce zagranicznej wytknię

tą drogą trójprzymierza; gdyż radykalne żywioły,

które dążą do zupełnego pojednania z Fraucyą,

nie mają jeszcze tego politycznego znaczenia, aby

z ich poglądami i pragnieniami gabinet potrze

bował się liczyć. Tak też oceniają sytuacyę poli

tyczną dzienniki niemieckie, które jednak przy

puszczają jednocześnie, że dalszy ndział Włoch

w polityce trójprzymierza, jakkolwiek niewątpliwy

w najbliższej przyszłości, może jednak nie mieć

tego charakteru ścisłej solidarności, jakim się do

tychczas odznaczał.

Ożywczo wpłynął na radykałów francuskich

spokojny przebieg robotniczego ,święta majowego.11

Justice z goryczą wyrzuca prezesowi nfnistrów,

że _niezdrowy wpływ trwogi natchnął go reak

cyjnemi refleksyami11, któremi podzielił się z re

daktorem F igara. Lanterne jest jeszcze zabawniej

sza. Dziś, gdy minął pierwszy strach przed 1 maja,

strach, który odczuwała wespół z resztą burżoazyi

paryskiej i sama L anterne, nazywa ona spokojny

przebieg tego dnia ,rozczarowaniem reakcyi, któ

ra pieściła się myślą krwawych zajść, mogących

jej utorować drogę do władzy11. A trzeba wie

dzieć, że to wcale nie pod adresem monarćhicznej

lub katolickiej ,,reakcyiu wysyła Lanterne tę

garść insynaacyj, ale stosuje je do lewego centrum.

,Sztuka się nie ndała — pisze ona — szanowni

panowie z lewego centrnm; trzeba będzie zaczy

nać na nowo. Tymczasem możecie się łączyć

z reakcyonistami, aby spotwarzać Republikę i wy

woływać czerwoną zmorę."

Że Lanterne stronnictwu p. Leona Say zarzu

ca sympatyę, dla dynamitowych zamachów,

to mniejsza. Świadczy to tylko o grabem lekce

ważenia czytelników i o problematycznym gaście

tych panów z redakcyi radykalnego pisma. Ale

biorąc rzecz z ich stanowiska, jest w tych insy

nuacyach rzecz gorsza dla nich, choć dla Fran

cyi lepsza, jest ta przepowiednia sojuszu wszyst

kich żywiołów umiarkowanych, ta koalicya

o dwóch frontach: jednym zwrócona przeciw

,,propagandzie czynu", święcącej swe tryumfy na

ulicy Clichy i bulwarze Magenta, drugim wy

stępująca przeciw radykalnym gadułom parlamen

tu i prasy, którzy niezdolni do wyrządzenia po

zytywnej szkody, zdołają jednak przeszkadzać na

każdym kroku normalnemu rozwojowi wewnętrz

nej polityki Francyi, tej npacyfikacyi wewnętrznej",

której kraj potrzebuje więcej niż reform ustawo

dawczych. Koalicya ta nie istnieje jeszcze, a ty

siące nprzedzeń i przesądów stoi na drodze do

jej urzeczywistnienia. Nad usunięciem tych u

przedzeń najskuteczniej chyba pracują Justic e i

Lanterne swojemi insyuuacyami.

Ostatnia eksplozya miała miejsce dnia 25 kwie

tnia. To tak dawno! Więc też nic dziwnego, że

radykalni, którzy, jak mówi Journal des Dśbats,

nigdy niczego się nie uczą, ale za to nic nie

pamiętają, ignorują już spokojnie niebezpieczeń

stwa, grożące społecznemu porządkowi we Fran

cyi. W półtora tygodnia po wybuchu można już

przecie pofolgować swoim upodobaniom i zacząć

znów manger du pretre, jak mówią w Paryżu.

Rada jeueralna departamentu Seine-et-Marne

NAJMŁODSI.

(5G)

POWIEŚĆ

przez Adama Krechowieckiego.

Częóć drug-a.

(Ci%g dalszy).

Są w naturze ludzkiej niewytłumaczone niczem

przeczucia; uie zwiastują one nigdy radości, lecz

ostrzegają przed niebezpieczeństwem i odpychane

są zawsze jak zmora. Człowiek przychodzi na świat

optymistą, a chociaż życie codziennie z tej wady

uleczyć go się stara, on pozostaje nim zawsze,

bądź co bądż do końca. Ci nawet, którzy najpo

posępniej8ze wygłaszają zdania, w głębi duszy

sami sobie nie wierzą; zagłuszają brzmieniem słów

własnych wrodzoną skłonność do złudzeń, na

dzieję szczęścia, pragnienie dobra i spokoju.

Ujrzawszy tę obok niego przechodzącą postać

niewieścią, Zygmunt miał takie przeczucie. Jakaś

niepojęta siła ciągnęła go ku niej, a zarazem

głos, wnet stłumiony, ostrzegał.

Jednym rzntem oka ogarnął ją _całą: widział jej

smukłą, wyniosłą a giętką kibić; widział jak

W śmiechu tłumionym, który się wydobywał Ci

chem brzmieniem z ust wydatnych, zmysłowych,

podnosiło się i falowało jej łono, jak z poza ust

tyeh dwa rzędy zębów białych, ostrych, błysnęły

ponętnie; widział, jak jej stopa malutka, silnie

na podbiciu wygięta, idąc, zdawała się rwać zie

mię ruchem zgrabnym a nerwowym; widział jej

rączkę drobną, uwięzioną w obcisłej rękawiczce

ciemnej, jak rezolntnie, śmiało przytwierdzała sło

wom, płynącym żywo; a nadewszystko widział i

odcznł spojrzenie zielonych oczu, które się chwilę

zatrzymały na nim i wnet zwróciły się jasne, pro

mienne, ciekawe, pytające i zagadkowe kn szczęśli

wemu towarzyszowi.

Bił od tej postaci blask młodości; z każdego

jej ruchu, wytwornego, a naturalnego zarazem,

wydzielały się niby magnetyczne prądy, które ją

całą otaczały niezwykle zmysłową, upajającą at

mosferą.

Ze wzrokiem, utkwionym w tę postać, Zygmunt

nie zwrócił nawet zrazu uwagi na towarzyszące

jej osoby. Dopiero po chwili, oprzytomniawszy

nieco, spostrzegł, że towarzyszem jej był niezbyt

jnż młody, ale bardzo wytwornie wyglądający

mężczyzna. Zdawał się nią bardzo zajęty. Obok

postępowała dama, której siwe włosy świadczyły

o wieku. Szła jednak żywo, szybko, opierając się

lekko na ramienin młodej kobiety, której twarzy

Zygmunt dopatrzeć jnż nie mógł. Zauważył tylko

jej wysoką, piękną postać o rachach poważnych,

spokojnych a wdzięcznych.

Przeszli i nikli już za drzewami, zdała tylko

dochodziło jeszcze Zygmunta echo rozmowy i sre

brzystego śmiechu, wychodzącego z ust wydatnych,

zmysłowych, o wardze dolnej wyraźnie, jak gdy

by umyślnie po środku przeciętej.

Spiesznie, nie zdając sobie sprawy z tego, co

czyni, Zygmunt podążył za nimi. I widział, jak

wchodzili do jednego z najpiękniejszych w tej

części miasta pałaców, a wkrótce rozejrzawszy się

dokoła, nie mógł mieć żadnej wątpliwości, że to

była rezydencya ciotki jego, pani de Lar,eac.

Chwilowo miał pokusę wejść do wnętrza wspa

niałego pałacn. Wszak był tam niezawodnie z nie

cierpliwością oczekiwany, byłby najserdeczniej przy

jęty, a miał prawo, większe niż kto inny, większe

prawdopodobnie niż ów niemłody mężczyzna, u

pajać się spojrzeniem zielonych, błyszczących o

czu i słuchać wesołego szczebiotu tej, która tak

silne na nim odrazu wywarła wrażenie.

To musiała być niewątpliwie kuzynka jego Ire

na de Larjeac. Owa niemłoda dama o ruchach ży

wych, to ciotka jego pani Stefania, którą zale

dwie z dzieciństwa swego pamiętał, a owa młoda

kobieta, na ramienia której pani de Larjeac się

opierała, to oczywiście Ola, której twarzy nie

dojrzał, lecz zauważył ruch całej postaci bardzo

spokojny, nacechowany powagą i jakby smut

kiem.

Oparł się pokuszeniu i tego wieczora nie po

szedł. Wałęsał się jeszcze czas jakiś po ulicach i

wcześnie wrócił do hotelu.

W małym pokoiku zamknięty, położył się do

łóżka i nie gasząc światła, marzył.

Z ulicy dochodził go gwar życia, silnem o tej

porze bijącego tętnem w studenckiej dzielnicy mia

sta. Wśród tej wrzawy czuł się bardzo samotnym.

Po raz pierwszy rzucony był w wir taki, bez od

powiednich środków, bez doświadczeń i znajomo

ści tego świata, wśród którego miał szukać sta

nowiska i oparcia.

Pani de Larjeac ułatwi mu zapewne stosunki

z ludźmi i dopomoże do zajęcia w tym obcym

świecie odpowiedniej pozycyi. Ale charakter tej

pozycyi odraza jnż był oznaczony.

,,Ubogi kuzy

nek" wielkiej pani — to miało być odtąd piętno,

cechujące go na zawsze; świetność jej salonów

i stanowiska miała swym odblaskiem złocić jego

nędzę!

Przyszedł mu na myśl Jurek Sipajłło. Gdyby

on miał jego hart i siłę woli! Wyrzekłby się tej

upokarzającej protekcyi, nie przyjąłby żadnej po

mocy i poszedł o własnych siłach, z poduiesio

nem czołem i zaciśniętemi pięściami dobijać się

znaczenia w tym nieznanym świecie. Ale on ze

swem miękkiem sercem mógłże to uczynić? On,

który zaraz po przyjeżdzie do Paryża, oszołomiony

jego ogromem, nie byłby sobie dał rady, gdyby

nie litościwa usłużność komisyonera.

A zresztą pociągała go ta świetność, którą prze

czuwał we wspaniałej rezydencyi pani de Larjeac.

Pociągał go urok życia, pełnego wytworności i

smaku, « śród najbardziej wykwintnego towarzy

stwa w świecie. Należało mu się ono z prawa,

na mocy odziedziczonych tradycyj. Wszak ta, któ

rej salon do najpierwszych tu się liczył, była jego

bliską krewną, mającą nawet pewne obowiązki

wdzięczności względem jego rodziny. Wszak on

nie wdzierał się do niej przemocą, lecz przyjeż

dżał na jej wezwanie, i tylko przez dziwną, może

zbyteczną lękliwość wprost nie pojechał do niej,

lecz wołał zamieszkać w skromnym pokoikn ho

telowym w dzielnicy studenckiej. Ta sama lękli

wość wstrzymała go jeszcze przed chwilą od zło

żenia wizyty w pałacu, lękliwość, z której z pe

wnością ciotka zarzut robić mu będzie. Jutro,

zaraz o południu, musi tam pójść koniecznie i po

zbędzie się stanowczo tych skrnpnłów bez pod

stawy. Jutro nie będzie już się czuł samotnym;

znajdzie bliską i serdeczną rodzinę, wśród której

odżyje. I będzie mógł bez przeszkody patrzeć

w błyszczące oczy swej kuzynki i słuchać jej we

sołego szczebiotu.

Zabrzmiał mu on w tej chwili w duszy echem

zasłyszanem w ogrodzie. I znowu tknęło go prze

czucie mgliste, niewyraźne, przeczucie niebezpie

czeństwa.

Dlaczego ona dotychczas za mąż nie wyszła?

myślał dalej z wzrokiem w sufit utkwionym. Ra

chował jej lata, przypominał sobie z opowiadania

rodziców jej ostatni pobyt w Jurpolu, podczas gdy

on był w Odesie. Od tej chwili sporo minęło czasn.

Dlaczego za mąż nie wyszła? Piękna, bogata,

z nazwiskiem świetnem, musiała mieć konkuren

tów mnóstwo, ale snać była trndna w wyborze i

miała wymagania wysokie.

W spojrzenia, jakie na niego rznciła, było dużo

pewności, wyzywającego niemal zuchwalstwa, świa

domości siły, która kryła się w głębi tych oczu,

pociągających jak niezgłębiona toń morza.

Zygmunt przymknął powieki, ażeby nic nie pło

szyło złudzenia, jakie chciał w duszy wywołać.

Wyraźnie teraz widział całą tę postać, nie tyle

piękną, ile nad wyraz ponętną, wąbiącą ku sobie

każdym ruchem, budzącą gorączkowy niepokój.

Zupełna sprzeczność z tą drugą postacią, która

odrazu uderzała powagą i spokojem.

Szkoda, że twarzy Oli nie dostrzegł! Musiała

być piękna, bardzo piękna. Ona także miała cu

downe oczy, duże, ciemne, a spojrzenie ich było

takie głębokie, tak pełne rzewnego uczucia!

Serce Zygmunta poruszyło się dawnem wspo

mnieniem. Biedna istota! Wprawdzie dobrze jej

tu być musi pod opieką pani de Larjeac, ale za

wsze cięży jej pewnie straszne sieroctwo. Bez ro

dziny, bez nazwiska, bez majątko! Jakże obcym

wydawać się jej musi ten świat, pełny blasku,

który ją otacza, w którym żyje, chociaż do niego

nie należy!

Na chwilę zapomniał Zygmunt o zielonych oczach

kuzynki, tak go zajęła Ola. Oni oboje będą teraz

w wielkiej przyjaźni; on w jej spokoju szukać

będzie pokrzepienia, gdy go nadto znużą i roz

drażnią ludzie obcy, gdy mu będzie potrzeba otu

chy i zachęty do walki i do pracy.

Ta myśl uśmierzała i teraz niepokój. Opano

wała go rzewność wielka, a potem błogie uczucie

znużenia. Nie otwierał oczu, nsypiał.

Gdy wtem znowu w tych ciemnościach, jakie

go ogarnęły, zabłysło zielonawem, migocącem

światłem dwoje oczu, patrzących na niego wyzy

wająco. Usta wydatne, zmysłowe śmiały się, szcze

rząc białe, ostre ząbki.

Pragnął odwrócić się od tego pociągającego

widoku, odegnać nęcące widmo. Usta s zeptały

Ola! a ramiona wyciągały się kn tamtej, wabią

cej postaci, która usuwała się zwolna w mroczną,

mglistą dal i rozpłynęła się w końcu w sennem

marzeniu.

(Ciąg dalszy nastąpi).

wychodzi codziennie wieczór, wyjąwszy niedziele i dni świąteczne.

Oddzielne Nra C z a s u , o ile zapas starozy, w Krakowie po 10 o., we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 e.

We Lwowie po mo m. do »»bycia w Biurze dzienników, ul. Karola L,udwika 1. V.

na cały rok na kwartał na1 miesiąc

W miej s o n .........................................................

złr.

5 złr.

1 złr. 80 ct.

Pocztą w państwie austryackiem. . . . . . . . .

24 złr.

6 złr.

2 złr. 50 ot.

n iem ie ekiem ............................

złr.

7 złr.

3 złr.

n do Włoch, F rancji, Anglii, Belgii Szwajcaryi, Turoyi

i innyoh państw, należących dozwiązku pocztowego . .

32 złr

8 złr.

3 złr.

Prenzineralę przyjmuje etę tylko od %-go do ostatniego dnia w miesiącu.

Llzty z pieniądzuii i przek azy pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia uprasza się nadsyłać fran co

do Administracyi C za su w Krakowie.

—

Listy reklam acyjne nieopieczftowane nie podlegają opłacie

pocztowej. Listów niefrankowanych nie przyjmuje się. H ąbopiim ó w nadsyłanych nie zwraca się.

Prenumerata wynosi:

Administraoya -CZASU" w K rakowie i urzędy pooztowe. Miejscowy prenum eratę księ

garnia S. A. Krzyżanowskiego, handel Śmidowicza w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń

Ignacego Herza przy placu Maryackim 1. 9, handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, główna trafika róg

Rynku i ulicy św. Jana.

O g ł o s z e n i a (insoraty) przyjmuje się za opłatą od miejsoa wierszu

drobnjnn drukiem (petit.) za pierwszy raz 10 et., za każdy następny po 5 ot. — N a d e , ł a n e (na 3 stronie)

odmiejscawierszadrukiemdrobnympo30et. zakażdyraz. — Ogłoszenia I pren«merstą przyj

m ują: w e L w o w i e Biuro dzienników n). Kar. Ludwika 1.9, Centr. Biuro ogłoszeń ul. Kopernika 1. l i;

w *’ w r y ł « wyłącznie p. Adam 105 bis Boulevard Raspail, (prenumeratę p. W. Raczkowski, Courbevoi

pod Paryżem, rue du Chemio de ter 44); w W l e d n l « pp. Haasonstein *A Vogler (także w Hamburgu,

Frankfurcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrooławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także w Berlinie,

Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J . Danneberg, H. F riedl, (tylko

prenumeratę pp. H. Goldschmidt AC.l, w Frsnkhireie n. SI. G.L.Daube A Co. W W ar

s z a w i e przyjmują ogłoszenia pp. Reiohmat i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskiej.

Prenumerklą przyjmują:

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu