Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 631 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N*138

Kraków, Sobota 26 Maja 1900.

Rocznik L III.

GZAS

(wydanie wieczorne).

Od wydawnictwa »Czasu".

---—

Od dnia 23 maja 1900 rokn

CZAS

wychodzi dwa ra zy na dzień, a miano

wicie o godzinie 6 rano (wydanie

poranne w miejsce dawniejszego południowego)

io godz. 6 wieczorem (wydanie

wieczorne).

Każde wydanie CXA.SU wy

syła się Szan. Prenumerato*

roni odrębnie, a więc wydaniepo

ranne pierwszemi pociągami rano, a wie

czorne, jak dawniej.

W Krakowie odbierać mogą Prenumera

torowie poranne wydanie w administracyi

i w ajencyach o godz. 8 rano; o tej samej

godzinie doręczany bywa CZAS tym pp.

Prenumeratorom, którzy odbierają dziennik

w domu.

Ta zmiana wydawnictwa nie pociągnęła

za sobą podwyższenia prenumeraty, a przeto

za dawniejszą opłatą Prenumeratorowie

tak miejscowi, jak i zamiejscowi otrzymują

CZAS dwa razy na dzień.

Nadto wprowadzono osobną prenu

meratę na wydanie poranne.

Prenumerata miesięczna na to wydanie

wynosijedną koronę z odnoszeniem

do domu.

Prenumeratorowie zamiejscowi dopłacają za

przesyłkę pocztową 30 halerzy.

Kraków 26maja.

Pomimo wszelkich urzędowych i półurzę

dowych zaprzeczeń, pomimo ministeryalnych

deklaracyj i uchwał parlamentu, jest rzeczą

widoczną, że sprawa Dreyfusa we Francyi

nie została ostatecznie zamknięta, żc grupa

polityków, skupiona pod sztandarem Breha

bilitacyi ,u kryjącym całkiem inne zamiary

i programy, nie złożyła broni, ale pracuje

w cichości, bez wytchnienia, nad wytwo

rzeniem nowego epizodu smutnej dreyfu

sowskiej awantury.

Ta wytrwałość w popieraniu sprawy ty

lokrotnie przegranej, nie może zadziwiać.

Dreyfus osłania swojem nazwiskiem wszyst

kie te prądy społeczne, polityczne i filozo

ficzne, które dążą do obalenia wszelkiego

wpływu Kościoła i religii na społeczeń

stwo, podniecają w tłumach fanatyzm bez

wyznaniowy i pragną oprzeć cały rozwój

nowożytnej Francyi na czysto materyalisty

cznych podstawach. Tym doktrynerom filo

zoficznego sceptycyzmu podają chętnie dłoń

protagoniści społecznego przewrotu, którzy

dobrze wiedzą, że osłabienie wiary i zma

teryalizowanie warstw ludowych, jest naj

lepszem przygotowaniem przyszłej rewo

lucyi.

Te sprzymierzone i pokrewne kierunki

dążą dc politycznej przewagi we Francyi

i uzyskały ją częściowo za pośrednictwem

obecnego gabinetu. Pod pozorem obrony

rzekomo zagrożonej republiki, dostały się

do rządu żywioły, pozostające w najściślej

szym związku z międzynarodową rewolu

cyjną propagandą, antykatolickie i antyna

rodowe. Firmę dał polityk, znany z umiar

kowanej przeszłości, który, być może, łu

dził się nadzieją, że zdoła zapanować nad

swojem otoczeniem i utrzymać je w kar

bach neutralnego programu. Jak zwykle

jednak w podobnych wypadkach, wątpliwy

kompromis skończył się zupełnem zwycię

stwem radykalizmu i dziś gabinet Waldeck—

Rousseau jest najskrajniejszym ze wszyst

kich rządów na świecie.

Ewolncya w tym kierunku postępuje spie

sznie i jaskrawo. W aldeck-Rousseau, ten

dawny konserwatywny republikanin, przed

łożył Izbie cały szereg ustaw, będącycli

wypływem religijnej nietolerancyi i socya

listycznych doktryn. Ustawa o stowarzy

szeniach zwraca się wprost przeciwko in

stytncyom Kościoła katoliciego, ustawa szkol

na niszczy wolność nauczania, a projekt

podatku dochodowego opiera się na teo

ryacli Marxą i jego uczniów.

W ten sposób polityka gabinetu została

jasno określona, a ci umiarkowani republi

kanie, którzy go popierają, nie mogą już

osłaniać swoich głosowań pozorami nie

świadomości. Reakcya daje się już odczu

wać, a jednym z jej najwyraźniejszych ob

jawów były wybory paryskie.

Popłoch, jaki oue wywołały w obozach

radykalnych, wyprowadził je z równowagi

i spowodował cały szereg uiedyskrecyj,

z których dowiedziano się o zakulisowych

intrygach dreyfusistów, zmierzających do

wskrzeszenia ,,sprawy".

Rozbudzenie na

miętności tłumów jest zawsze żniwem dla

agitacyi przewrotowej i to było przyczyną

tych usiłowań. Gabinet wyparł się uroczy

ście wspólnictwa, ale jest on teraz niewol

nikiem swoich sprzymierzeńców i jak ka

żdy słaby rząd, nie wie, dokąd go zapro

wadzą jego kompromisy. Sytuacya zamą

ciła się ponownie i Francya stoi w prze

dedniu nowych wybuchów wewnętrznych

groźnych konfliktów.

Przegląd polityczny.

—

O rozmowie naszego korespondenta wiedeń

skiego z wybitnym mężem stanu, pisze P olitik:

,,Nieznany wybitny mąż stanu zwraca się w wie

deńskie) korespondencyi Czasu do stronnictwa pra

wicy, a przedewszystkiem do Polaków, aby z mi

łości dla parlamentaryzmu wyświadczyły rządowi

małą przysłngę i zwalczyły *obstrnkcyę dłngienn

posiedzeniami (gdyż na więcej nie zgadza się le

wica, dbająca, by mostów za nią nie spalono). —

Jeżeli się to nie nda, to rząd z żalem będzie mn

siał rizwiązać Izbę; widocznym jest więc zamiar

postępowania z prawicą wedle starej metody: w je

dnej ręce cukierek, w drugiej szpicruta. Czy rze

czywiście wierzy kto, że takie środki będą miały

powodzenie?"

—

Reichswehr pisze o te) kore

spondencyi, że prawica mogłaby tylko wtedy sku

tecznie stawić czoło obstrukcyi, gdyby z nią szła

solidarnie w tym kiernnkn także lewica. Ponie

waż jednak Niemcy nie tają się, że na wszelki

wypadek mnszą sobie zostawić woiuą drogę do

obstrnkcyi, niema nadziei, by taka kooperaeya

przyszła do skntku, prawica zaś ssma niema dość

sil do zwalczenia obstrnkcyi.

—

Do N . f r . Presse donoszą z Budapesztu, że

bawiący tam delegaci niemieccy powołani zostali

na konferencyę przewodniczących klubów lewicy.

Posiedzenie to odbędzie się w niedzielę. Nagłe

zwołanie konferencyi spowodowane podobno zo

stało zamiarem rząda podjęcia jeszczo jednej pró

by ugodowej celem przywrócenia normalnych sto

suoków w parlamencie. Rząd tna przedłożyć kou

kretne propozycye, a najbliższym celem ma być

wstrzymanie obstrukcyi, przy prowizoryum budże

towem. Zdaje się — pisze N. fr. Presse — że

ostatnie zebranie Młodoczechów zajmowało się już

tą ewentualnością. — Doniesienie to zgodnem jest

z podaną jnż przez nas wiadomością, zaczerpnięty

z N. W. Tagblatt.

—

Pester Lloyd zajmuje się dalej sytnacyą po

lityczną w Cislitawii. Wywody tego dziennika za

sługują na poznanie i uwagę.

Kwestyą obstrukcyjna — pisze Pester Lloyd —

stała się kwestyą większości i tym sposobem je

szcze się tylko bardziej powikłała. Aotag »nizin

liberalnych niemieckich stronnictw do dotycbeza

sowej prawicy w Radzie państwa nie jest świeżej

daty i nie wpłynął z samych tylko parlameutar

nych pobudek. Antagonizm ten zrodził się równo

cześnie z t. zw. ,,żelaznym pierścieniem" stron

nictw antonomistycznych, a opiera się na tem

przekonania, że byłoby politycznym nonsensem

pozwolić na to, aby większość autonomistyczna,

występująca na tle słowiańskiem, a mająca za

sobą tylko silę liczby, pod względem zaś ekono

micznym i cywilizacyjnym po większej części za

cofana, opanowała i Niemców, w cywilizacyi i za

możności przodujących, i Austryę, która ostate

cznie jest niemiecką tak z pochodzenia, jak i z ca

łych swoich dziejów. Dlatego zawsze i wozędzie

lewica za największe swoje zadauie nważa roz

bicie prawicy. Prawica ta od czasów Badeniego

stała Bię niezdolną do czynn parlamentarnego, tj.

wewnętrznie się psnć zaczęła (niezdolną się stała

skutkiem obstrnkcyi niemieckiej), a teraz obstruk

cya czeska zaczęła łamać nawet zewnętrzne jej

obręcze. Lewica niemiecka nie ma ochoty dopo

magać do tego, aby za jej plecami, ale na jej

koszt, większość prawicy na nowo się sknpiła i

odżyła. Nie można - powiada dalej Pester Lloyd

lewicy brać za złe dążenia do rozbicia większości,

bo ono wynika z zasad taktyki partyjnej, tylko

niestety w życiu parlamentaruem i w kwestyi wię

kszości nie może istnieć żadne vacuum zwłaszcza

wtedy, kiedy rząd przedkłada parlamentowi pro

jekty ważnych, doniosłych nstaw i kiedy rząd

czeka na zatwierdzenie przez Radę państwa ca

łej ngody z Węgrami. Łatwo to powiedzieć ,roz

bicie większości", tylko trzeba zamiast obecnej,

stworzyć jakąś inną większość. Jakąż tedy? —

Tego pytania nikt nie rozwiąże w tym stanie rze

c-zy, jak obecny. O nowem wydaniu koalicyi ta

kiej, jak za Windischgraetza i Plenera, nikt ab

solutnie nie chce słyszeć. Za świeże są jeszcze

wspomnienia tych smutnych doświadczeń, jakie

wówczas poczyniono, aby je dzisiaj ponawiać, a

zresztą Da pierwszy nawet rzut oka wydaje się

niemożliwą taka kombinacya, w którejby mieli

wiązać się ze sobą np. niemieccy ludowcy z ma

tadorami antonomistycznej ewangelii, albo z alpej

skimi klerykałami. Niemożliwą do wykonania o

kazuje się też próba stworzenia czysto konserwa

tywnej większości w ten sposób np., żeby z Po

lakami i katolickimi lndowcami niemieckimi po

łączyły się umiarkowane pod względem narodo

wym frakcye lewicy, dajmy na to t. zw. wierno

konstytucyjna szlachta niemiecka i antysemici.—

Stało się to rzeczą niemożliwą od pruklamacyi

solidarności niemieckiej i programn ze Świąt Zie

lonycb, które jedną obręczą ścisnęły wszystkie

części lewicy, obręczy zaś tej zdjąć nie będzie

można dopóty, dopóki trwa walka narodowa.

—

Na nowo i rozumnie, a w sposób taki, aby po

lityczne zdobyć znaczenie i Anstryę uratować, bę

dą się mogły stronnictwa Rady państwa ugrupo

wać jedynie tylko po dokonanem porozumieniu

się Niemców z Czechami. Walka tych dwóch na

rodów niszczy państwo i rozbija parlament i do

piero wtedy, gdy walka się skończy, a nastanie

zawieszenie broni, które wystarczy, jeżeli tylko

modus vivendi w Czechach i na Morawie zapro

wadzony będzie, nkaże się silny fnndament, na

którym stronnictwa Rady państwa na nowo będą

się mogły ngrnpować. — I w tem właśnie leży

cała waga tego politycznego grzechn, jaki popeł

oiają i Niemcy i Czesi, nie załatwiając swoich

sporów narodowych jakąś ngodą, dla obn stroD

możliwą do przyjęcia. — Ich kłótnia jest wedlng

Pester Lloydu kitem, spajającym większość, któ

ra istotnie nie posunęła naprzód Anstryi w poli

tycznym rozwoju, bo w niej mają przewagę fen

da!ne i klcrykalne tendencye i żelazną pięścią

tłumią wolnomyślne (może raczej radykalno so

oyaiibtyczne?) elementy czeskie i polskie. Zgoda

tylko Niemców z Czechami mogłaby zbliżyć do

siebie postępowe elementy z prawicy i lewicy i

wytworzyć z nieb ognisko wszystkich dążeń, skie

rowanych kn zakończeniu stagnacyi w państwie

na poln politycznem i ekonomicznem. — Powia

dają dzisiaj, że jeżeli się stronnictwom prawicy

nie uda podczas obecnej parlamentarnej panzy

odwieść Czechów od obstrnkcyi, to wszystkie

parlamentarne elementy antyobstrukcyonistyczne

ł,espolą się w celn złamania obstrnkcyi. Być

może, źe taki sojusz ad hoc nastąpi i prawdo

podobną jest rzeczą, żo swój cel osiągnie, ale —

kończy Pester Lloyd - zaraz powiedzieć należy,

że tym sposobem nie zostanie rozwiązaną kwe

stya większości. Kwestyą ta jeszcze po złamanin

obstrnkcyi pozostanie niezałatwioną, a dopóki roz

wiązaną nie zostanie, dopóty stosunki parlamen

tarne nie będą zdrowymi.

—

Dziennik polski donosi, że we czwartek

d. 24 b m. w połndnie odbyło się w sali Naro

dnego domn we Lwowie, zebranie członków mo

skałofilskiego stronnictwa ,,Ruskaja Rada". Prze

wodniczył radca Rożankowski. Referaty były dwa,

a mianowicie Senika o położenin kraju i o sto

sunkach krajowych, tudzież Monczałowskiego o po

łożeniu państwa i o stosunku narodu ruskiego do

państwa. Oba referaty postanowiono podać do wia

domości rządu w formie memoryału. Między in

nymi nchwalono poradzić wydziałowi na wypadek

rozpisania nowych wyborów, zwołanie nadzwy

czajnego zebrania mężów zaufania dla omówienia

taktyki wyborczej, i bezzwłocznie rozpocząć kroki

wobec bliskiej konskrypcyi. Także postanowiono

zaznaczyć w protokole zebrania, że pos. Wacb

nianin, przedstawiając cesarzowi stosunki galicyj

skie, jako idealne, minął się z prawdą.

Korespondencya ,,Czasu"

Poznań w maja.

(A. S .) . Przyjechawszy tu od was z Galicyi za

stałem przygotowanie do wystawy w pełni. Na

przedmieściu Wildze, opodal ślicznego gmachu

niegdyś PP. Sercanek, dziś domn schronienia star

l ó w , ruch wielki, przestrzeń pomiędzy wylotem

ul. Rycerskiej i Półwiejskiej zapełnia się pawilo

nami i halami gustownemi. Tramwaj elektryczny,

z uiemieckiemi co prawda obecnie tylko napisa

mi, bndnje linię specyalną połączyć mającą plac

wystawy ze środkiem miasta. A miasto zwiększo

ne niedawno włączeniem okolicznych przedmieść

pragnie wystawowym popisem okazać się na wy

sokości swego wielkomiastowego już dziś stano

wiska. Komitet, w skład którego z Polaków we

szli: p. Cegielski, wł. fabryki machin; Brzeski,

krawiec i inni, krząta się, aby poznański rodzi

my przemysł przedstawił się jak najświetniej. —

Udział polskich wystawców zapewniony uchwalą

zjazdu rolniczego, a zapytywano o to wielokro

tnie z innych dzielnic krajn robiąc od tegoż

udziałn zależnem przybycie do Poznania. W no

wym ratuszn (który nawiasem mówiąc jakkolwiek

wspaniale się przedstawia, ale przy pięknym sta

rożytnym tuż obok stojącym pod kątem dawnym

gmachu psuje tylko poważny charakter całości),

specyalne biuro pracuje nad przygotowaniem i a

łatwianiem wyszukania pomieszczenia dla licznie

oczekiwanych gości. Koroniarze już dziś upomi

nają się o dokładne wskazówki co do zarodowych

obór i t. p. i o zorganizowanie zbiorowych wycie

czek na prowincyę dla oglądania wzorowych war

sztatów rolnych. Trzeba mieć nadzieję, iż pogoda

i ciepła doczekamy się kiedyś wreszcie i te wy

cieczki się ndadzą; dotąd bowiem od osławionych

3 zimnych świętych trwa po nich przydługi Blau

montag, jak Niemcy nazywają, a mrozy docho

dzące nocami od 2 do 5 R. zwarzyły kłosujące

wcześniejsze żyta, niszcząc i tak wogóle nędznie

zapowiadający się plan ich, kwiat zaś na drze

wach owocowych, ba nawet młode liście drzew

dzikich po lasach zwarzone niebywałym tym wy

brykiem temperatnry. Zimno zwiększyło pannjące

choroby, przysparzając zajęcia lekarzom, którzy

Pani Aleksandra Lil(iowa

na sceniekrakowskiej

(1877-1881 r.).

—

Pierwsza artystka sceny warszawskiej przypo

mni się publiczności krakowskiej, na tej scenie,

której wyłącznie zawdzięcza swoje sceniczne wy

kształcenie.

Pani Ludowa, córka intendenta teatru Skarbka

we Lwowie, nie sposobiła się za młodu do sceny.

Wychowana starannie, tyle tylko wiedziała o ży

ciu artystycznem, że miała sposobność codziennie

podziwiać grę Aszpergerowej i innych artystek,

zdobiących scenę lwowską.

Młodo poszła za mąż za wojskowego i młodo

owdowiała. Była piękną i wytwornego obejścia,

miała pragnienie szerszej działalności, wybiegają

cej po za ramy powszedniego, cichego życia, co

ią też zniewoliło do artystycznego zawodu.

Ukazała się raz tylko dnia 17 lutego 1871 r.

na scenie lwowskiej w operze Offenbacha jako

Piękna H elena , w roli, którą wypełniała korzy

stniej panna Wajcówna. Olśniła pnbliczność for

mami swej postaci i przepychem stroju , a e nie

okazała ni życia ni umiejętności gry. Byłoby Bię

może skończyło na podrzędnej roli dam kanapo

wych, gdyby nie myśl szczęśliwa udania się do

Krakowa, do szkoły praktyki scenicznej pod kie

runkiem St. Kożmiana.

Pani Ltidowa wystąpiła w Krakowie najpierw

dnia 22 maja 1877 r. w operetce Córka pant An

gol jako panna Lange. O partyi tej wyrazi się

Afisz , organ dyrektora (Nr 3 2 ): ,,Oklasków nie

brakło, do których dały hasło: niezwykle ujmu

jąca powierzchowność i wspaniałe toalety. U de

bincie tym nie możemy nic powiedzieć. Czekać

będziemy komedyi, dla której pani Ltidowa może

być dobrym nabytkiem."

Ocenienie było trafnem, lnbo wbrew zachceniom

artystki. — Offenbacha odstąpić była zniewoloną

pani Wierzbickiej, mniej urodnej, ale wytrawniej

szej śpiewaczce, a sama przyjęła wyznaczoną so

bie rolę hrabianki Jnlii w Pozytywnych (dnia 30

maja).

Tyle było popisu pani Ludowej na rok 1877.

Kożmian nie rychło kwapił się z przyjęciem jej

na stale, lubo uważał za użyteczne przyjęcie ak

torki do ról wytwornych, w miejsce Wandy Ur

banowiczównej, która dnia 15 maja wzięła urlop

i wyjechała do Paryża, aby zaczerpnąć życia

w szerszej atmosferze.

Urbanowiczówna, dzisiaj zapomniana, była praw

dziwą perłą sceny krakowskiej, zarówno jako nai

wna, jakoteż jako amantka i salonowa aktorka.

Wyjechała do Paryża i scena krakowska więcej

jej nie ujrzała.

W miejsce Urbanowiczównej nadawała się w pe

wnej mierze Ludowa. Taż sama, a nawet większa

nroda, taż sama wykwintność form, ten sam smak

w tualetowym zbytkn, lubo nie ten sam humor i

dowcip, nie taż sama nerwowość i wprawa sce

niczna.

Kożmian miał wówczas obfitość ntalentowanego

personalu żeńskiego. Byly to: Hoftmannowa, o

grze klasycznie wykończonej, zapalna MarczeIlo

wna, sentymentalna Mirowiczówna (później Żela

zowska), naiwna Csaki i Stachowiczówna, dalej

strojna Siennicka ( natka), P!aczkowska i Miciń

ska, które z Wolską i Wojnowską tworzyły rdzeń

ciała scenicznego.

Do drugorzędnych i drobnych ról bylo tego na

rybku moc ogromna, Filiszcwska, Wyszkowska,

dwie Kwiecińskie, Ficzkowska, Bnłatówna, dwie

Zagrodzkie, Pilawska, Wierzbicka, Siedlecka, Mo

rozowiczowa, Kwiatkowska, Sławska, Solska Kra

snopolska, Sławińska. Zgoła 27 kobiet miał ów

czesny teatr do rozporządzenia, ilość zaiste nie

zwyczajna.

Było to znamieniem przezornego kierownictwa.

W gronie scenicznem dyrekcya każda doznaje naj

więcej zawodów ze strony aktorek. To choroba,

to kaprys, to wydatki nad możność sprawiają, że

te nerwowe heroiny ulatniają się często niespo

dziewanie i sprawiają szczerby w planach reper

tuaru. -

Kożmian, mając doborowy zastęp arty

stek, zapobiegał tym wybuchom klęsk repertoaro

wych. Nie było u niego patentu na pewne role,

dla pewnych osób stałe grywających, bez dnblo

wania ról i bez zabezpieczenia się przeciw mo

żliwym kaprysom i możliwym niespodziankom,

praktykowanym w teatrze. Kożmian miał tę za

. letę, że wszystkich obdzielał rolami równomiernie.

Nie było przywileju. Jeżeli dostrzegał iskrę ta

lentn, wiódł artystę od małych ról do większych

stopniowo. Wielcy nie zabierali małym ich terenu.

P. Sułkowskiej, po szeregu dobrze zagranych mniej

szych ról, po popisowem wystąpieniu w większej, po

wiedział : Teraz w nagrodę dam pani zagrać Mań

kę (Pan D amazy). I zagrała ją już jako wyzwo

lona artystka. Ale to wszystko szło powoli, sto

pniowo, bo to byla szkoła artystów. Moźiiwem to

bylo wówczas, bo nie znano f e n , owej pokusy po

żądliwości n silnych, a zwątpienia o materyale do

pracy u bezsilnych — owego czynnika, niszczą

cego równowagę ról małych i wielkich. Na utrzy

uianin równowagi w obsadzie, na stopniowaniu

gry polegała wielka szkoła, wielka pedagogia sce

niczna Kożmiana.

Dyrekcya Kożmiana umiała urozmaicać pro

dukcyę talentów. Była to zamienna uprawa. Nie

było przywileju, nie bylo więc i rzemiosłowej ro

boty. Uczono się rywalizacyą w dublowauin ról.

Wygoda reżysera była na planie ostatnim. Sięga

jąc ponad ramy zysków i strat, Kożmian ogar

niał szerszy horyzont. Zadaniem jego było nie

ustannie kształcić i wykształcić. Tą myślą wie

dziony, całe dnie spędzał na próbach, zmieniał,

przerabiał, wysuwał pionki na przód, próbując,

czy z nich nie dadzą się wytworzyć, jeżeli nie

królowe, jeżeli nie wieże, to Gońce przynajmniej.

Bez takich prób, niema sposobności wyrabiania

talentów, kwitną tylko jedne i też same jednostki,

a wi§dnieje gromada.

Chociaż Kożmianowi ciężyła wielka liczba pra

cownic sceny, on tego ciężaru uie uznawał — ale

z bystrością i roznmem, jemu właściwym, szuka!

sposobności wzbogacenia sceny na przyszłość. Od

gadł on, że w materyale tak surowym, jaki przed

stawiała LUdowa, jest nieoszacowany model arty

styczny. Dlatego już od października 1877 rokn

zaliczył ją do swojej kompanii i dał jej na po

czątek odrazn trzy role: Baronowa de Lnssa

(Andrea), Miss Ewa Bamett (Dora), Joanna (ko

medya Fredry Teraz). Więc pracował dalej z nią

przez następne lata i oto posąg zimny, choć

z kararyj skiego marmuru, ożywił się po cztereeb

latach mozolnych trudów artystycznego kierownika.

W roku 1878 otrzymuje Ludowa role w 26 szłu

auju».

iii w.i11dlUJ|JU^i\t.

kach. W najnowszych sztukach gra: Pani de Ce

sanas (Polowanie na zięciów), Kamilla (Arty

k uł 264), Klara (Nitka jedwabiu), Antonina (Ro

dzina Dylskich), Sabina (Po śmierci cioci Ba

łuckiego), Kasia (Łobzowianie), Dunajecka (Sta

roświeczczyzna), Mańka (Pan Damazy), Kanegunda

Ruska, (Grochowy wieniec), Loe Denisert (Mie

szczanie na prowincyi), B!anda (Pocałunek, K.

Docziego).

W tym roku najważniejszą miała rolę w dra

macie granym na benefis Sobiesława p. t.: Oszu

stk a paryeka, mojego tłómaczenia jeszcze z roku

1847, a któremu na afiszu dodano jakiegoś spól

tłumacza. W dramacie tym, grała główną rolę

pani Stuart zbroduiarki żyjącej w salonach i

zastawiającej sidła na bogatą mlódż kręcącą się

w pół światku.

—

Z powodu tej roli recenzya

w Czasie z 24 lipca powiada, iż LUdowa w nie

spełna roku nczyniła postępy znaczne. W rolach

konwersacyjnych ma przyszłość: wdzięk, wrodzo

ua elegancya, gustowna toaleta, a przytem coraz

swobodniejszy ton rozmowy, składają się na po

prawną i miłą dla słncbacza całość. Jeszcze nie

umie słuchać. Jestto jedno z najtrudniejszych za

dań. Miała kilka chwil szczęśliwych, w niektó

rych miejscach, nawet znać było drobniejsze od

cienia dobrze obmyślane. Talent, który się tak

szybko rozwija, najlepiej dowodzi, że jest talen

tem prawdziwym.

W r. 1879 gra od stycznia do 29 kwietnia i od

10 października do 21 grudnia. Miała ról 16. —

Grała między inuemi: Nerissa (w Kupcu wenec

kim), panna Helwin (Miłość ubogiego młodzień

ca), Zofia hrabina (Marya J oanna), Margrabina

(Montjoye), księżna de Bouillon (Adrienna Lecou

oreur), Adela (Fredry Próba przedstawienia), Re

gina (Krew niaki Bałuckiego), Urszula (Błędne

ogniki Staszczyka).

W r. 18«0 ma role w 18 sztukach, mianowi

cie : Królowa Anna (Szklanka wody), ,Spinoza

*Uriel Acosta), Rozalina (Ja k się wam podoba

Szekspira), Maryna (Dymitr Samozwaniec). W tej

sztuce krytyk w Czasie (Nr. 84) bardzo oględnie

wyrazi! się o grze: Maryna (Ltide), Olga (Woj

uowska) wiele zyskały na grze tych artystek. —

Zatem więcej tu domyślać się trzeba ujemuego

niź dodatniego wrażenia. Dalej idą: Lidya ( Da

niszewy), Emma (Złoty cielec Dobrzańskiego),

Hrabina (Syrena, Mosenthala).

W rokn 1881 wyBtępnje do 11 czerwca a po

tem z pożegnaniem d. 24 lipca.

Grala w ośmiu sztukach jako to: Walentyna de

Santis (Półświatek), Amelia (Pracowici próśnia

cy), księżna Iiiczcowa (Błędy młodości), Flora

(Geldhab), Anita (Ojciec debiutantki), Julia (Kam

pania przegrana K. Henr. Strokij, Lady Alicya

(Bouricaulta: Stare głowy, młode serca). O tej

roli powiedziała krytyka (Cza* Nr. 72): Grała

z wielkim zasobem kokieteryi i dóbrego tonu i

miary artystycznej. Patrząc na nią, łatwo było

uwierzyć, że Lady Uantom zawracała głowy ca

łemu pułkowi gwardyi.

Rolą Gabryeli w Rozbitkach pożegnała publi

czność d. 24 lipca. Miejsce jej od razu zastąpiła

pani Ignatowska młoda, ładna bruneta, mająca

głos nieco za niski, ale mająca powierzchowność

powabną i grę dobrze wróżącą o przyszłości.

LUdowa porzucała Kraków w chwili, gdy Że

lazowski obejmował ster teatru, i gdy żonie jego

przypadło grywać role salonowe. Nie było już

dla dwóch bohaterek miejsca. W Czasie Nr 168,

rozstano sią z artystką temi słowy: ,,Żegnaliśmy

tę prawdziwą nczcnnicę sceny krakowskiej, która

w ostatnich czasach nie pozwoliła przerwać tra

dycyi, mocą której teatr krakowski, wytwarza

nowe siły dla sceny polskiej. Żegnaliśmy ją z ża

lem, bo pozostawia najlepsze, najmilsze wspom

nienia artystki, która pracą, inteligencyą i poczn

ciem artystycznem, umiała sobie zdobyć zaszczy

tne stanowisko, a która, przenosząc się do War

szawy, niezawodnie nie zrobi tam wstydn szkole

krakowskiej".

Miała więc LUdowa nznanie, przebywając szko

lę krakowską. Że nie wyrobiła sobie jednostron

nego kierunku, jakim postępuje w Warszawie, to

tylko zasługa szkoły. Mańka, Maryna, Pani Stnart,

Spinoza, królowa Anna, to tak odrębne typy, nie

wszystkie były odpowiednie jej nsposobieniu, ale

wszystkie wpływały ua wyrobienie jej artystycz

nego udoskonalenia.

Kożmian, mając obok niej tyle uzdolnionych

aktorek, lepiej wyrobionych, większego tempera

mentu, nie pozostawiał artystki na stanowisku

subretki lub damy kanapowej, lecz odrazu keztał

, ,C z a s " wychodzi codziennie, z wyjątkiem po niedzieli i

a mianowicie : o godz. 6 rano ó

dwa ***y dziennie,

, . Lmwie ,,c»...

ra»\-BsasriiS2

Prenumerata wynosi:

W Krak o wie w m i e j s c n ...............................

r°k\ na kwartał na 1 miesiąc.

Pocztą w państwie Austryackiem

fckoron10koron 3kor. 60 hal.

Niemfeckiem

............. .......................

48koroB }2 koron 5kor.

do Włoch, Francyi, Anglii, Belgii, Szwajciryi Turcyi

°°

5k°r’60 hftL

innych państw, należących do związku pocztowego’

. y. 64koron

16koron 6kor -

Osobnaprenumerata na wydanie poranne wynosi miesięcznie z przesyłka pocztowa 1 korn,.e

(na-i

hal., w miejscu z odniesieniemdodomu t koronę

f-»l”)up’Ł

’?ęUy

IM^r^anyd-l,p,eyj.,fr,lg -

’ISiS^uS,toS}TZZS

Prenumeratę przyjmuję: Administracya C’zasu w K rakowie i urzędy pocztowe.

M iejs c o w ą p re n u m e ra tę księgarnia S.A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego w Snkiennicacl

H. Kretschmera Ryne_k, 10, Biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, Głów na trafika, w Rynku głównyn

O g ło sz en ia przyjmuje się za opłatą od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal,, za każdy następu

po 10 hal.; układ tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz po 40 hal., n a stępny po 10 ha

N a d e s ł a n e (na trzeciej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy raz.

Ogłoszenia i prenum eratę przyjmują: we Lwowie biuradzienników L.Plohna, A.Olszew

skiego, St. Sokołowskiego, A. Hollendra, K. Buehstaba; w J a r o s ł a w i u Biuro dzienników; w \ o w y u

S ą c z u H, Bacliner; w P r z e m y ś l u A Jus/.czyi,ski księgarnia kolej,, D, Heszdes, księgarnia Ringlera

w Kzcszowie M.Weintraub; w Stanisław owie Jasielski iSp.: w Tarnowie M.Rockach

w Tarnopolu C.Haliczer; w Paryża wyłączniep,Adam ruedeVarenne38.(prenumeratę p.W

Raczkowski (,ourbevoi pod Paryżem rue de Ohemin de fer 44); w W ie d n i u Haasenstein fe Yogle

(także w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Moss

(także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Scbalek, M. Dukes, J Uanneberg, Ii

hnedl (tylko prenumeratęH.GoldschmidtftComp.);w Frankfurcie n. JI . G.L. DaubeAComp

H 0P Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 bal.

Adres Redakcyi: ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr 50.

1 of 8 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction