Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 667 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N* 367

Cena 10 hal.

ilraków, Środa

Koczmfc LXVni.

Wydanie wieczorne*

Prenumeratę przyjmują: AdministracyaC w uwK rakowieiursędy pocztowe. Miejscową pre

num e ratę księg. S. A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego, trafika w Sukiennicach, Biuro dzień

Hopcasa i S alo m on ow ej, Oł. T r afika . We Lwowie /Czas" jest do nabycia wbiurach dzień. A. Olszewskiego

S. Sokołowskiego, K. Buchstaba, na stacyach kolejowych w Tarnowie, Rzeszowie, Jaśle, Nowym Sączu na peronie

w księgarni kolejowej, tudzież na innych główniejszych stacyach u portyerów kolejowych.

Ceny ogłoszeń: od wiersza petitem za pierwszy rnz 20 hal., za każdy następny po 15 hal.: układ tabe

laryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 hal,, następny po 15 hal. Nadesłane i Nekrologia

od miejsca wiersza drukiem petit. 60 hal. za każdy raz. Głosy publiczności po 2kor.; komunikatyhandlowe

po kronice i po dziale ekonomicznym;komunikatyprywatne, śluby, zaręczyny itp. po 1kor. od miejsca wiersza.

Ogłoszenia i prenumeratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego

St. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturałski; w P rze

myślu A. .Tuszyński księgarnia i E. Billet; w Rzeszowie M. Weintraub; w Stanisławowie Jasiel

ski i Sp.; w Tarnowie M. Rockach, O. Haut; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłącznie

p. W. Raczkowski, 14 Citć de Trevise; w Wiedniu Haasenstein A Vogler, R. Mosse (także we wszyst

kich filiach): H. Schalek, M. Dukes, E. Braun, J. Danneberg, Bock óć Herzfeld, H. Friedl (tylko pre

numeratę H. Goldschmidt A Comp.); w Frankfurcie n. M. G. L. Daube A Comp., w Pradze cze

skiej Fr. Hovorka. Listy r pieniądzmi i przekazy pieniężne na prenum eratę i ogłoszeuia przyj,

muje Administracya Czasu w Krakowie. Reklamacye nieopieczętowane nie p odlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

J W Za każdą zmianą adresu dopłaca sin 40 hal.

" 9(2

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon N r BO.

Pierwsza faza ofenzywy.

Na froncie wschodnim sytuaeya niezmieniona.

Ostatnie dwa dni minęły bez większych walk i

ważniejszych wypadków. Armie sprzymierzonych

zajmują dalej zdobyte poprzednio pozycye i przy

gotow ują się do dalszej ofenzywy. Rosyanie, po

daremnych wysiłkach wyparcia sprzymierzonych

z południowej części Lubelskiego, zaniechali na

razie kontrofenzywy i prawdopodobnie zajmują

się przygotowaniem naprzód nowych pozycyj o

bronnych. Chwila obecna jest niejako przejścio

wą między kampanią ofenzywną w Galicyi a no

wą, która rozwijać się będzie głównie na terenie

Królestwa. Tak przedstawia położenie obecne

także korespondent wiedeńskiej R eichsposł Kirch

lehcer, który z powodu ostatnich wypadków pi

sze, co n asjępuje : ,,Tak ze strony miarodajnej

austro-węgierskiej, jak i ze strony niemieckiej

określono znaczenie odzyskania Lwowa, jako u

koronowanie ofenzywy w miesiącach maju i czer

wcu, Nieprzyjaciel, pobity w szeregu krwawych

bitew, zmuszony był pospiesznie wycofać się

z Karpat, następnie z Galicyi środkowej i z Prze

myśia, wreszcie także z głównej części Galicyi

wschodniej, w raz ze Lwowem; stracił przewagę

także na lini Dniestru, a jego armia wystawiona

była na pasmo przygnębiających moralnych i ma

teryalnych przejść i doświadczeń, Sukcesy armij

sprzymierzonych na tym terenie były wielkie a

w ostatniej tej fazie następowały po sobie z szyb

kością niespodziewaną. Taki wynik kampanii o

fenzywnej nie mógł też nia wywołać silnego

wrażenia tak w państwach entente, jak i w pań

stwach neutralnych a niemniej w Rosyi.

Uzupełnieniem tej ofenzywy były postępy ar

mii austryaekiej między Dniestrem a Protem oraz

armii niemieckiej w pcłudniowo-zaehodniem Kró

lestwie. Dziwić się wobec tego nie można, że

ocena publiczna tych sukcesów armij sprzymie

rzonych zaczęła na końcu wysnuwać z nich fan

tastyczne wnioski. O ile pierwotnie nie było po

wodu do pow strzymywania takich wybujałości,

podnieconej sukcesami wyobraźni, o tyle dziś już

nadeszła pora, w której bez szkody dla dalzzej

akcyi wojennej można mówić otwarcie o kam

panii ofenzywnej ku Lwowu. Wyjaśnienie celów

i zadań tej kampanii, o ile jest dopuszczalne,

przyczyni się do lepszego z oryentow ania się opi

nii publicznej nietylko w obecnej fazie wojny,

lecz i co do dalszego jej rozw oju.

Otóż po zajęciu Lwowa operacye ofenzywne

sprzymierzonych ku wschodowi rzeczywiście do

biegły do wyznaczonego im kresu, tak, że we

dług planu już wówczas powinna była nastąpić

w nich dłuższa przerwa. Z tą chwilą pozostawało

tylko jedno zadanie: zadanie należytego ubezpie

czenia odzyskanego terenu. Rzut oka na mapę

przekona każdego, że aby zabezpieczyć sobie

posiadanie Lwowa, armie sprzymierzonych zmu

szone były posunąć się jeszcze dalej aż do naj

bliższej najwa żniejszej

nieprzyjacielskiej linii

obronnej zarówno w kierunku wschodnim, jak i

północnym. Armie sprzymierzonych osiągnęły to

w ten sposób, że wśród dalszych walk wyparły

nieprzyjaciela po za linię Bugu i Złotej Lipy.

Ważniejsze m jedn ak jeszcze było zabezpieczenie

Lwowa od półaocy. W tym kierunku już pod

czas pochodu armij sprzymierzonych ku Lwowu

pow stała konieczność możliwie najdalszege od

parcia i odsunięcia Rosyan, celem zabezpieczenia

lew ego fla nku ofenzywy ku w schodniej Galicyi.

Zadanie to spełniła armia arcyksięcia Józefa Fer.

dynanda przez wyparcie wojsk rosyjskich po za

Tanew, oraz część armii marszałka Mackensena

przez posunięcie się aż po za Zamość i Tyszowce.

Im dalej atoli ofenzywa głównych sił sprzy

mierzonych posuwała się ku wschodowi, tem

znacznej też rozszerzać trzeba było to zabezpiecze

nie ich flanku od północy; po pierwsze dla te

go, aby zapobiedz jakiemukolwiek naciskowi nie

przyjaciela na nieliczne, w iodące przez Galicyę

ważne linie komunikacyjne, a po drugie, aby

także poza granicami Galicyi zająć najdogo

dniejsze do obrony pozycye. Za taką pozycyę

uznano przedewszystkiem pasmo wzgórz, ciągną

ce się od Kraśnika ku Tomaszowu, długości

około 70 kim.,

którego najwyższe wzniesienia

dochodzą do 800 m. ponad poziomem morza.

W celu opanow ania tego pasma, srraie sprzymie

rzonych przekroczyły bagnistą i lesistą strefę

Tanwi i po zac!ętych lecz zwycięskich walkach

zajęły dominujące wzgórza na przestrzeni między

praw ym *brzegiem’ Wisły a Zamościem. Z tą

chwilą zadanie zabezpieczenia lewego skrzydła

sprzymierzonych było faktycznie dokonane a tem

samem też dobiegła końca kampania, której ce

lem było zajęcie Lwowa.

Rzecz naturalna, że rozwój wypadków nie mógł

odbyć się ściśle w edłud programowego szematu,

poniew aż przy kształtowaniu się sytuacyi wojen

nej nie rozstrzyga wyłącznie wola jednej stro

ny, lecz w grę wchodzą także drogiej strony za

miary i przedsięwzięcia. Jak ofenzywa sprzymie

rzonych między Sanem a Bugiem i Dniestrem na

potykała na liczne próby kontrofenzywy Rosyan,

które ją doraźnie powstrzymywały, a naczelną

komendę sprzymierzonych zmuszały do zmiany

dyspozycyj, tak samo i opanowanie pasma

wzgórz na północ od Kraśnika nie mogło na stą

pić bez przeszkód. Rosyanie, ściągający załogi

twierdz sąsiednich oraz rezerwy, zgromadzili po

nownie na tym terenie znaczne siły. Tymczasem,

zanim to nastąpiło, przednie grupy armii sprzy

mierzonych wy sunęły się już były znacznie po

za pasmo wzgórz, usiłując utrzymać dalej kon

takt z nieprzyjacielem, cofającym się ku L ubli

nowi. Dla Rosyan kweslya posiadania rzeczone

go pasma gór była również kwestyą wielkiej

wagi ze względu na dalsze operacye w Lubelskiem.

Otrzymawszy więc posiłki przeszli odrazu do

kontrofenzywy, której rzuceniem na linię bojową

znacznych mas piechoty szczególny nadali roz

mach, równocześnie zaś udłowali zagrozić dale

k o naprzód wysuniętym grupom armii sprzymie

rzonych na ich flankach. T a okoliczność skłoniła

komendę armi’ sprzymierzonych do cofnięcia wy

suniętych grup z powrotem na pozycye główne.

Gdy to się stało, w alka stanęła odrazu w miej

scu, bo najgwałtowniejsze nawet dalsze ataki Ro

syan nie zdołały odnieść najmniejszego sukcesu

przeciw silnym pozycyom sprzymierzonych na

paśmie gór koło Kraśnika. Pasmo to, stanow iące

klucz do całego tere nu n a południe od Lublina

pozostało w posiadaniu w ojsk austro-węgierskich

i pozostanie w ich rękach nadal, mimo że wal

ki o te pozycye będą zapewne toczyły się dalej

i niejednokrotnie jeszcze przybiera bardzo gwał

towny charakter.

Tak się przedstawia faktyczny stan rze.czy w

obecnej cbwili. Armie sprzymierzonych spełniły

wszystkie swoje zadania i stanęły tam gdzie we

dług plami miały stanąć. Do zupełnego rozerwa

nia północno wschodniego frontu rosyjskiego plan

ten na rasie nie zmierzał, więc też nie można

mówić o niepowodzeniu tego planu. Z drugiej

strony rozwój wypadk:ów wykazał, że Rosyanie nie

byli i nie są zdolni do wydarcia sprzymierzonym

sukcesów osiągniętych w drugiej wielkiej bitwie

koło K raśnika" .

Nad Wisłą i Bugiem.

Zagrażającą Warszawie od południowego wacho

du ofenzywą sprzymierzonych zajmują się obe

cnie wybitni krytycy wojskowi państw trójporo

zumienia. W ocenach tych przeważa zdan e, że

Rosyanie nie zdołają utrzymać się w Warszawie

i że dalszy odwrót armii rosyjskich za Bug sta

nie się koniecznością. Jak donoszą z Lugano,

referent wojenny londyńskiego lim e e ’a, pułko

wnik Repnigton, tak określa sytuacyę Warszawy:

,,Sztab jeneralny rosyjski popełniłby błąd, gdy

by mimo wycofania armij polowych dalej ku

północnemu wschodowi, obronę twierdz W arsza

wy, Modlina i Dęblina pozostawił ich załogom.

Nawet gdyby południowe armie rosyjskie odcięte

zostały przejściowo od centrum rosyjskiego, był

by to zwrot mniejszego znaczenia, jeżeli tylko

każda z nich zdołałaby trzymać na uwięzi na

swoim froncie odpow iednio silną armię sprzy

mierzonych. Nie należy zapominać o tem, że o

próes sił sprzymierzonych, operujących w Gali

eyi, R osyanie mają przeciw sobie jeszcze cztery

inne wielkie armie niemieckie i austryackie; na

północ od Niemna, w Królestwie północnem nad

Narwią, w Królestwie zachodniem nad Bzurą i

Rawką, wreszcie na zachód od Wisły naprzeciw

Dęblina. Gdyby więc naczelna komenda rosyjska

osłabiła w łasne siły, ope rujące przeciwko tym

armiom, sprzymierzeni natychmiast przeszliby

tfikie z tej strony do gwałtownej ofenzywy.

Warszawa i Modlia, położone poza prostą linią

frontu rosyjskiego, w chodzą klinem w e front

sprzymierzonych, wobec czego ich obrona napo

tykałaby na trudności.

Rzecz naturalna że opróżnienie tych twierdz i

oddanie ich nieprzyjacielow i byłoby faktem dla

Rosyi i jej sprzymierzeńców! nader przykrym,

Zwrot taki byłby jednakże tyłka epizodem w woj

nie, który rychlej czy później dałby się zrówno

ważyć osiągnięciem innych korzyści. Natomiast

zaryzykowanie w obronie Warszawy wielkiej bi

twy, która mogłaby się dla Rosyan skończyć

klęską, naraziłoby Rosyan na szkodę nie do po

wetowania. Wobec tego ustąpienie z Warszawy

przedstaw iałoby się jako złomniejsze. Rosya otrzy

muje obecnie dużo broni i amunicyi przez Archan

gielsk, a rozporządza jeszcze znacznymi rezer

wami. Rychłe więo wycofanie armii rosyjskich

za Bug, celem ponownego ich zreorganizowania i

zaopatrzenia w materyały wojenne, mogłoby Ra

syi przywrócić siłę rozmachow ą i umożliwić jej

odzyskanie opuszczonych teraz terenów, drogą

nowej silnej ofenzywy. Natomiast nic by nie

zdołało powetować następstw przegranej walnej

bitwy, takiej zwłaszcza, po której odwrót stałby

się trudnym a może naw et wogóle niemożli

wym".

Inny krytyk wojskowy, Hilaire Belloc, docho

dzi do podobnych wniosków, mimo że przyzna

je. iż ustąpienie Rosyau z trójkąta twierdz Dę

blin-Modlin-Brześć lite wski wówczbs dopiero sta

nie się koniecznością, gdy armie sprzymierzo

nych staną bezpośrednio pod Lublinem i Cheł

mem i zawładną łączącą te miasta z Dęblinem

linię kolejową. Belloc uważa operującą przeciw

ko Lublinowi armię austryaclrą za groźniejszą

dla Rosyan, niż armię niemiecką koło Zamościa,

pierw sza bowiem rozporządza liczniejszą i cięższą

artyleryą. Nawet gdyby Rosyaaom powiodło się

obecnie osiągnąć z L ubelskiem jeszcze kiika suk

cesów, ostateczny wynik walk na tym terenie

będzie dla nich niekorzystny, ponieważ nie roz

porządzają jeszcze dostateczną ilością amunicyi.

Tylko w razie, gdyby powiodło im się mimo te

go braku powstrzymać ofenzywę sprzymierzo

nych conajmniej przez kilka tygodni, możnaby

zyskać podstawę do osłonięcia Warszawy. Jeżeli

się to nie powiedzie, opróżnienie Warszawy sta

nie się nieuniknione.

Wojenny zakład dla obrotu zbożem.

Dnia 15 b. m. zbiera się w Wiedniu drugie

posiedzenie Rady przybocznej w ojennego zakła

du dla obrotu zbożem.

Instytucya ta została stworzoną z końcem kwie

tnia br. na wzór niemieckie,j w ojennej centrali

zbożowej.

—

Pomiędzy pierwotną organiza

cj’ą austryacką a organizacyą niemiecką zacho

dzą atoli za sadnicze róźnicze. Niemiecka ce ntra

la jest w swej istocie wielkim, pod opieką rzą

du operującym handlarzem zboża, który, wypo

sażony w prawo rekwizycyi, od producentów i

handlarzy zboże kupował, a następnie je sprze

dawał bez zysku, tak że ludność całego państwa

mniej więcej w równy sposób zaopatrzoną była

w mąkę. Zakład austryacki tak szerokiego pro

gramu zakreślić sobie nie mógł. Głównie stał te

mu ca przeszkodzie znany stosunek do Węgier,

co wobec tego, że największymi zapasami wol

nego ziarna rozporządzała druga połowa m o na r

ehii, wytworzyło w praktyce cały szereg tru

dnych do pokonania przeszkód.

Zakład austryacki musiał się tedy ograniczyć

do czynności czysto pośredniczących, które w y

konywał zapomocą ustanowionych w tym celu

komisyonerów. Wysokie koszta, którymi w skutek

tego zboże było obciążone (okrągło 1 kor. za

100 klg.) były powodem, iż obecnie minister

stwo spraw wewnętrznych przystępuje do reor

ganizacyi tego zakładu i ma zamiar zbliżyć go

bardziej do typu niemieckiego. Możo się to obe

cnie stać tem łatwiej, że zboże, pochodzące z te

gorocznych zbiorów, zostało dość wcześnie w y

jęte z obrotu, tak iż całe będzie do rozporządzenia

władzy państwow ej. Istnieje projekt, ażeby wo

jenny zakład dla obrotu zbożem uczynić orga

nem państwowym, mającym wykonywać skup

zboża od produc entów i rozdział tegoż pomiędzy

poszczególne miejsca konsumcyi. Nowy statut i

now y regulamin mają być przedmiotem obrad

czwartkowych.

Obecnie składa się Zakład dla obrotu zbożem

z prezydyum, na którego czele stoi były szef

sekcyi z miuisterstw a kolejowego, obecnie pre

zes Tow. żeglugi parowej na Dunaju Dr Sahonka

i trzej wiceprezydenci: p, Józef Schraffl, prezes

Rady kultury krajowej z Tyroiu i DrViskovsky,

wiceprezydent praskiej giełdy zbożowej. Trzecie

miejsce, które zajmował zmarły p. Wei!l, prezy

dent giełdy wiedeńskiej, jest narazie nieobsadzone

Komisaryat rządow y jest obsadzony przez siedmiu

urzędnków, wziętych z ministerstwa handlu, mi

nist?ratwa skarbu, ministerstwa kolei żelaznych,

miuisterstwa spraw wewnętrznych, ministerstwa

rolnictw a i prezydyum Rady ministrów. Komisya

zawiadowezs, która spełnia właściwie zadania dy

rekcyi, składa się z 10 członków i jest w myśl

s tatutu ograniczona do osób, mieszkających stałe

w Wiedniu. W skład jej wchodzą urzędnicy ma

gistratu, Izby handlow ej, oraz giełdy zbożowe;

w Wiedniu, tudzież kilku reprezentantów zawo

du młynarskiego, transportow ego, piekarskiego

i handlowego. Rada przyboczna, której zadania

były wedle dawnego s! atutu bardzo ograniczone

i zacieśnione, składa się z 57 członków, miano

wanych przez ministra spraw wewnętrznych.

Z kraju bierze w Radzie tej udział siedmiu człon

ków, w tem 5 Polaków (pp. Benis, Kędzior, Li

sowiecki, Maryewski i Nowak), tudzież dwóch

Rusinów (pp. Kormosz i Kulczycki).

Projekt statutu, który ma być przedmiotem

obrad czwartkowego posiedzenia, zawiera znaczne

rozszerzenie zakresu działania tak samego Za

kładu, jakoteż i Rady przybocznej. Z organu do

radczego dla w ojennego Zakładu obrotu zbożem

ma się stworzyć rodzaj organu doradczego dla

rządu w sprawach aprowizacyjnych wytworami

mącznymi, wyposażonego zarazem w prawo sa

modzielnej inicyatywy. Jak się dowiadujemy, po

staw ił jeden z polskich członków wnioski zmia

ny statutu w tym kierunku, aby do komisyi za

wiadowczej, ograniczonej obecnie tylko dla osób,

mieszkających w Wiedniu, mogli być także po

j woływani członkowie, mieszkająey poza Wie

dniem. Drugi wniosek tegoż członka dotyczy t a

kiego liczbowego składu Rady przybocznej, aby

poszczególne kraje koronne były w niej repre

zentowane stosownie do swego obszaru, do pro

dukcyi rolniczej, oraz de liczby ludności.

Ceny maksymalne na zboże.

Dzisiejsza W iener Ztg. ogłosi rozporządzenie

ministerstwa, ustanawiające ceny maksymalne na

zboże chlebowe, oraz na jęczmień i owies, któ

re mają obowiązywać aż do żniw r. 1916. Ceny

te wynoszą: za centnar metryczny pszenicy 34

koron, żyta 28 koron, jęczmienia browarnianego

28, jęczmienia pastew nego 26, owsa 26 koron.

Ceny na ziarno, przeznaczone do siewu ustano

wione zostaną później. W razie, jeżeli producen

ci dostarczą Zakładowi dla obrotu zbożem świe

żego ziarna pszenicy przed 16 września, a świe

żego żyta przed 16 sierpnia r. b. i jeśli zakład

dostawę tę przyjmie, powyżej podane ceny bę

dą podwyższone w następujący sposób: Przy

pszenicy: za ziarno dostarczone do 81 lipca rb.

o 4 korony, do 15 sierpnia o 8 k., do 31 sierp

niao2k,, ado16wrześniao1k. Przyży

cie : za ziarno dostarczone do 81 lipca o 2 k,,

do 15 sierpnia o 1 k. Przy owsie: za ziarno do

starczone do 30 września r. b. o 1 k.

Ceny te obejmują już koszta dowozu do naj

bliższej stacyi kolejowej lub wodnej oraz koszta

załadowania zboża do wagonu lub na statek. Do

piero koszta dalszego transportu weźmie na swo

je konto zakład obrotu zbożem. W wypadkach,

w których nabyte od producenta zboże ma być

przewiezione do młyna, położonego bliżej niż

najbliższa stacya kolejowa, ceny powyższe obej

mują także koszta dowozu do młyna. Pszenica i

żyto nie powinny zaw ierać więcej niż 2 procent

zanieczyszczenia (ziarn chwastów i t. p.). Jeźli

stopień zanieczyszczenia jest większy, cena

zmniejszona zostanie o 8 korony na m. c. czyli

30 halerzy na kilogramie. Dodatki do cen ma

ksymalnych, ustanowione na cz asd o 16 sierpnia

względnie 16 września wypłacane będą tylko

w tych wypadkach, w których zakład obrotu

zbożem sam zażąda dostawy w tym czasie i je

źli zboże rzeczywiście w oznaczonym terminie

dostaw ione będzie do stacyi kolejowej względnie

do młynów. Przyznanie tych dodatków ma za

chęcić rolników do przyspieszenia omłotu.

Ustanowione obecnie ceny maks, są niższe od do

tychczasowych, ustanowionych po wybuchu woj

ny, natomiast wyższe od przedwczesnych. Ceny

maksymalne na mąkę ustanowione zostaną póź

niej. Za kilka tygodni zniesiony też zostanie na

kaz dodawania do mąki pszennej i żytniej prze

pisanych obecnie surogatów.

Ziemie polskie.

Dochody skarbowe w Królestwie.

W Nr 26 Polan p, A. M(alinowski) daje prze

gląd dochodów, czerpanych z Królestwa przez

skarb rosyjski. Zestawienie oblicza, że w r.1911

wpłynęło z K.ólestw a 228,863.000 rubli. Ponie

wa ż w r. 1905 wpłyisęło tylko 122,450.000 rb.,

a więc w ciągu 6-ciu lat dochody niemal się

zdwoiły. W r. 1911 przewyżka dochodów nad

wydatkami wynosiła 103.92 mil. rb. Był to więc

czysty zysk skarbu rosyjskiego z Królestwa. W

r. 1913, jak przypuszcza autor, dochód skarbo

wy z Królestwa wynosił 260 mil. rb. Podatki

bezpośrednie (grantow y, od nieruchomości miej

skich, przemysłowy i od papierów wartościo

wych) dały w r. 1911 - 28,958 032 rb. Podat

ki pośrednie (od napojów, tytoniu, bibułki do

papierosów, cukru, nafty i zapałek) wraz z cła

mi dały 112,980.509 rb. Z tego cła 88,900.535

r b .; stemple i opłaty różne 18.087 601 rb .; mo

ALEKSANDER CASTELL

Nadwupłatowcu,

Dniało. Mrok nad zaśnieżonem polem nabierał

powoli szarości. Stała tam grupa domów, obok

doża szopa. Przed nią pięć aeroplanów tworzyło

szereg. Ludzie przesuwali się dokoła, brzęczały

rezerw oary z benzyną i konwie z wodą. Piloci,

obserw atorzy i monterzy obchodzili jeden aparat

po drugim. Było wpół do szóstej; godzina je

szcze do startu. Kończono przygotowania.

Oficerowie stali w osobnej grupie i patrzyli

na las, który wznosił się o paręset metrów, jak

czarny olbrzym.

Lesseps od początku wojny prowadził dwupła

towiec typu Rumplera. Miał lat dziewiętnaście.

Wstąpił jako ochotnik do korpusu lotniczego, bo

na wiosnę kształcono go w pilotow aniu kosztem

funduszu jazdy powietrznej. Był towarzyszem

stałym kapitana G.; odbyli ze sobą już dwadzie

ścia jede n wzlotów.

Ranek był zimny, od łąk zaśnieżonych szedł

wiatr północny. Lotnicy tupali nogami, odziany

mi w ciężkie buty, zaciągali hełm głębiej na głó

w§ » poprawiali ochraniacze uszu i owijali szyje

szalami. Twarze ich były różowe i jasne. Twa

rze ludzi zdecydowanych na wszystko, do wszyst

kiego gotowych.

Czas upływał powoli. We krwi mieli niecier

pliwość, może i wzruszenie, bo ostatecznie nie

każdy pow raca ł. Były to wycieczki wśród ognia

i ołowiu; przez długie minuty i kwadranse su

nęło się w świście kul, w śród białych chmurek

szrapneli, z szybkością studwudziestu kilome

trów na sekundę,

Twarz Lessepsa, młodzieńcza i gładka, zdra

dzała wysiłek, aby nie zdradzić wzruszenia, lecz

mięśnie drgały mu pod skórą jak płomyki. W al

czył z tem wytrwale, Niepokój był przykry, do

legał mu jak coś niepotrzebnego, lecz silniejsze

go niż on sam. Przed usadowieniem się na ka

dłubie statku, przy sterze, musiał z tem zawsze

walczyć. Później, gdy padała komenda, gdy ś ru

ba zafurczała i motor zaczynał grzmieć, wtedy

wyjaśniało mu się w głowie, wówczas był znów

swobodny.

Teraz stał koło dwupłatowca, próbował żeber

poprzecznych wiązania, bo przy ostatnim w zlo

cie trochę im się dostało i musiały uledz napra

wie. Przyglądał się przyrządowi do mierzenia

benzyny i wody, potem wsunął ogromne ręka

wice skórzane, bo kapitan G. już nadchodził,

trzymając w ręku mapę, na której czerwona

kreska wyznaczała linię lotu. Lesseps nastaw ił

na kompasie kierunek.

Niebo zaczęło się czerwienić zlekfea na w scho

dzie. Kapitan G. przewiesił przez plecy przyrząd

do zdjęć kinematograficznych i wsiadł do dwu

płatowca. Lesseps nałożył okulary w oprawie ro

gowej. Pierwszy aparat zbierał się do lotu.

Lesseps był czwartym. Wprawiono w ruch

śrubę. Przez jakiś csas słyszał trzeszczenie mo

toru, równomierne, dobre Zdawało mu się, że

w tej chwili zac zyna oddychać regularniej. Po

ruszył kilka razy sterem tam i napowrót, aby

wypróbować, czy dobrze działa. Potem wród hu

ku eksplozyi i dymu puścił motor całą siłą i

podniósł rękę, Aeroplan ruszył.

Lesseps w zniósł oczy w górę, Jego poprzednik

sunął już na dwustu metrach wysokości nad so

snami.

Na zachodzie niebo jaśniało refleksem świtu;

było lekko różowe, blada we. Spojrzał w dół. Był

jeszcze nad lasem, ale już na sześciuset metrach

w górze. Od frontu nieprzyjacielskiego dzieliło

go dwadzieścia kilometrów. Spokojnie wyśrubo

wał się do tysiąca dwustu metrów i posunął na

południowy-zachód, jak brzmiał rozkaz. Jeszcze

o czterysta metrów wyżej przepływała chmura,

gnana wiatrem północnym. Za parę minut zna

leźli się w jej wnętrzu. Lesseps czuł na okula

rach wilgoć. Za chwilę powinni byli znaleść się

w promieniu kul a rtyleryi nieprzyjacielskiej, lecz

żeglowali niew idzialni w chmurze.

Obrócił na chwilę głowę. Kapitan siedział za

nim okutany w futro jak w pancerz i skinął

zlekka hełmem. O mówieniu trudno było myśleć.

Twarze mieli zakryte jak maskami, motor trze

szczał ogłuszająco.

Kapitan miał pod lewą ręką rodzaj postumen

tu da przymocowania aparatu fotograficznego.

Karabin trzymał kolanami. Powoli urządzał się

na swem siedzeniu. Przyrząd do mierzenia wy

sokości wskazywał dwa tysiące trzysta metrów.

Po locie szesnastuminutow ym wynurzyli Bię z

chmury. Na południu widać było wieżyce Armen

tićres. Znajdowali się już nad liniami nieprzyja

cielskiemu Przyrząd wykonał ruch pływaka, za

nurzającego się w fali i szybko zleciał na tysiąc

pięćset metrów, porem na tysiąc dwieście. Les

seps wsłuchiwał się w trzask motoru, potem zuów

obejrzał się za siebie. Kapitan kręcił korbą apa

ratu fdmowego. Pod nimi widać było kawałek

lasu, kilka zestrzelanych domów, z ludzi prawie

nikogo. Wszystko było zakopane w ziemię, usa

dowione w skrytkach za krzakami i drzewami.

Wtem - Lesgeps patrzył właśnie na zegarek,

który miał w bransoletce na ręku — zadźwię

czało coś nagle: uiiii... u iiii.. Deszcz pocisków

otoczył aeroplan. Lesseps posterował ku górze,

dwupłatowiec stanął na chwilę prawie pionowo,

zdawało się, że zleci, a zarazem zaczął podrzu

cać swych jeźdźców. Lesseps pomyślał odru

chowo :

—

Mamy szrapnele pod sobą...

Motor tykotał z regularnością zegarka; aero

plan szedł do góry, jakby go wsysała trąba po

wietrzna.

Les=epsowi zdawało się przez chwilę, że sły

szy bizęczeoie i lekki odgłos uderzonego metalu.

Czy kula trafiła w płaszcz motoru? Kapitan

przestał kręcić korbą. Siedział trochę skulony.

Ogień nieco ustał. Gdy Lessep3 spojrzał znów za

siebie, zobaczył, że kapitan daje ręką znak, aby

zlecieć niżej. P rzyrząd pochylił się i spadał przez

dobrą minutę na łeb na szyję. 0 trzysta metrów

w dół, kapitan znów zaczął kręcić korbą.

Lesseps spoglądał to w górę, to za siebie i ocie

rał wilgoć z okularów. Maszyna przez kilka se

kund sunęła spokojnie naprzód, gdy coś w nią

uderzyło. Był to silny prąd wiatru cd prawej

strony. Jednem szarpnięciem coś cisnęło aero

plan o jaki tuzin metrów na bok. Zaczęło się

kołysanie, potem dwupłatowiec stanął dęba, jak

wystraszony koń. Zdawało się, że drży jak ży

wa istot» wszystkiemi fibrami. Już, już miał stra

cić równowagę. Grad pocisków spadł na kadłub

i na płaszcz m otora; parę przebiło skrzydła,

Szrapnel przesunął się obok z wyciem i gwizdem.

Lesseps poczuł zimny dreszcz:

—

Wjeżdżamy właśnie w sam środek eks

plozyi...

Nieludzkim wysiłkiem wbił nogi w ster bo

czny, pociągnął zarazem, jak mógł najmocniej,

za ster kierujący wzlotem w górę^ i wówczas

oczy jego przesunęły się po przyrządzie, w ska

zującym stan benzyny w rezerwoarze. Wskazó

wka stała na siedmdziesięciu litrach. Przed kw a

dransem było jeszcze sto dziesięć.

Wyśrubowali się wyżej. Lesseps kontrolował

wzrokiem benzynę, widział, że jest coraz mniej.

Widocznie rezerwoar przepuszczał płyn.

—

Za pięć minut - myślał — pozostanie

dwadzieścia litrów, a ośmnastu mi trzeba do

powrotu.

Czuł, że pod maską pot słpywa mu po twa

rzy, źe gorące i zimne strumienie krążą mu po

karku... Miał tylko jedną myśl:

—

Wracać, wracać !... Nasamprzód wznieść się

jak tylko tnożra , ile starcz,y b:-nzyny, potem

w dół, lofem spiralnym...

Czy da się jeszcze ujść? Nie wierzył, Oczy

wlepił w przyrząd benzynowy, wskazówka szła

ciągle w tył.

Teraz rozumiał już w szystko. Uda się może

spaść na ziemię za frontem nieprzyjacielskim,

ale trzeba będzie przelecieć n a dwieście, może

na sto metrów ponad rowami strzeleckimi. Tym

czasem cały pułk i kilkanaście bateryj skierują

na nich ogień i zestrzelają dwupłatowca na strzę

py... Poprostu na strzępy,...

Przy takiej odległo*

głości, to nie sztuka.

Patrzył ku północy. Tamtych czterech lotni

ków ani śladu. Skierowali się ku Dunkierce.

Lesseps zwrócił oczy ku kapitanowi. Ten trzy

mał karabinek gotowy do strzału, patrząc w górę

i w tył, za siebie.

—

Co się stało ? — myślał Lesseps, czując, że

mózg wymaw ia mu na chwilę posłuszeństwo.

Co się stało? - powtarzał znów w duchu, jak

gdyby to pytanie mogło go uspokoić. W tej sa

mej chwili uświadomił sobie, że są ścigani. Mi

mo obłędnego w ysiłku, aby utrzymać spokój, po

ezuł, że ogarnia go trw oga. Obrócił się *nowu,

lecz znajdow ał się pod samem skrzydłem i nic

wiedzieć nie mógł, a motor tak hałasował, że o

porozumieniu ustnem aui mowy być nie mogło.

Byli na wysokości 2.500 metrów. Oficer pa

trzył ciągle jeszcze w górę i za siebie. Wido

cznie przeciwnik znajdował się jeszcze wyżej.

Lesseps był dzielnym sportowcem, ale miał lat

dziewiętnaście. Był nerwowy. Nigdy jeszcze nie

przeszywało go uczucie takie, jak w tej chwili:

uczucie niebezpieczeństwa, ziejącego jak przepaść.

Niebezpieczeństwa, przed którem nic go ocalić

nie może. Wzrokiem błądził po przyrządach:

wpatrywał się w zegarek na ręku, to znów we

wskazówkę od benzyny. Czuł, że z każdą chwilą

zmniejsza się możliwość ujścia niebezpieczeństw u.

Dwupłatow iec wdzierał się szalonym pędem co

raz wyżej w błękit.

Poczuł nagle, że kadłub statku powietrznego

trzęsie się od gęstych uderzeń W lewej nodze

coś go zabolało. Natychmia st n§wiadomił sobie,

,,CZAS" wychodzi * wyjątkiem dni po niedzieli i świętach uroczystych dwa razy dziennie a mianowicie:

o godzinie 6 rano i o godzinie 3 popołudniu,

Numer wieczorny 10 hal., ranny 10 h a l.}

PRENUMERATA WYNOSI:

m_.

na cały rok na kwartał IIna 1 miesiąc

W Krakowie w m i e j s c u ....................................................... | 30 koron

7kor. 50 h. 2kor. 50 hal

z odnoszeniem do d o m u ........................... I 36 koron

9kor. -

3kor. -

Pocztą w państwie A u stry ackiein ....................................

koron 9 kor. -

3kor -

Z dwukrotną wysyłką p o c z to w ą ...................................

koron 10 kor. 50 h. 3 kor. 50 hal

Pocztą w państwie N iem ie eki e m ....................................

koron 10kor. 50 n. 3 kor 50 hal’

Do wszystkich państw, należącychdo związku pocztowego 48 koron 12 kor. -

4kor. -

W państwie rosyjskiem (abonament przezurzędy pocztowe) 18 rb. 80 k. 4 rb. 70 k. 1 rb. 60 kop.

Według urzędowego wykazu pism zagranicznych, mających debit w państwie rosyjskiem

abonament Czasu przyjmują urzędy pocztowe: w Petersburgu, W arszawie, Kijow/ie, Wi!nie,

Moskwie i Oaesie, Z innych miast i wsi można prenumerować Czas, posyłając pocztą należytość

do urzędu pocztowego najbliższego z powyżej wymienionych większych miast.

Prenumeratę i ogłoszenia przyjmują: w W arszaw ie biuro ogłoszeń Ungra, L. i E. Metzl i Syn,

Międzynarodowe Biuro ogłoszeń — w Kijowie księgarnia L. Idzikowskiego — w Wilnie biuro

dzienników K. Taubera.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu