Mirador viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

Annotations

Showing 208 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Wychodzi co niedzielę pod redakcję*! prof. Mieczysława Dąbrowskiego.

Dodatek do Ńru 207 "Ilustrowanego Kuryera Codziennego66 z dnia 27 lipca 1936 roku.

Janina S.aiatOMC&S.tołaizewczoum

(Częstochowa).

jto

W 10-lecie śmierci Jana Kasprowicza: 1 VIII1926— 1 VIII1936.

KU WIECZNEJ CHWALE DOBRA

I ŚWIATŁA.

Na rozległej przestrzeni wieków wykwi

tają czasem gorejące serca. Rozpłomienia

ją się ogniem uniesień, palą żarem własnej

ofiary i poświecenia w imie najszlachet

niejszych idei. Nakarmione widokiem zła

i nieszczęścia ogarniającego ciasną siecią

każdego człowieka, wszystkie narody, ludz

kość całą, a przepełniane ukochaniem

■w

szystkiego eo stworzone — krwawią wie

cznie żywą rana cierpienia. Nie pozostają

bierne. W ielkie w sobie i poteżne, a przez

ból nadludzko wyolbrzymione idą walczyć

0 szczęście, nie dla siebie, lecz dla świata

całego. Ogniskują w sobie wołania miljo

nów, biorą w siebie miljony bólów i nędz

1 własnem nadludzkiem cierpieniem i wła

sną płonącą miłością i wyrzeczeniem sią

osobistych pragnień wołają o panowanie

dobra na^[ światem. Do Stwórcy sie wzno

sz3. u Niego szukają rozwiązania palących

Zagadnień dobra i zła.

Starą jest walka Arymana * Ormuz

dem — wszystkie wieki są jej świadkiem,

a Polem boju dusze wszystkich pokoleń.

A że potężny duch Ciemności ciągle nakry

t a ponurym swym płaszczem ziemie, bro

niąc dostępu Światłu, że ciągle jego szy

derczy śmiech przelatuje grzmiącem echem

Ponad światem, a złośliwą ironją wykrzy

wiana twarz, urągająca wszystkim pró

bom ludzkich wyzwolin pochyla się nad

każdym człowiekiem, nic więc dziwnego,

że w każdej czującej ludzkiej piersi rodzi

kię bunt. Im zaś większa jest ona, im wię

fcej ogarnia, tem silniej ów bunt wybucha

i bije skargą i wyzwaniem ku Bogu.

Tak zjawiają sie na ziemi ludzie z Pro.

paeteuszów rodu, którzy chcą bój Aryma

iia z Ormuzdem zakończyć ku wiecznej

ichwale Dobra i Światła.

^TWÓRCZOŚĆ BÓLU I CIERPIENIA.

r Z takiego rodu dwóch wywodziło się Po*

laków. Pierw szy to Mickiewicz "najwyższy

* czujących na ziemskim padole", który

"po promieniach uczucia" doszedł do Boga,

by stoczyć z Nim w alkę o szczęście swego

narodr:

.......

if, *#. .

—

•

"...w Ojczyźnie serce me z6tało.„

Ja kocham cały naród!~

Chcę go dźwignąć, uszczęśliwić,

Chcę nim cały świat zadziwić“.

Dla szczęścia Polski walczy Konrad-Mi*

ckiewicz. Cierpienie całego narodu dodaje

mu sił, z cierpienia jego bunt się rodzi.

I u Kasprowicza — następcy Mickiewi

cza w prometeuszowych zmaganiach domi

nującą nutę cierpienie stanowi. Ono jest

u niego rodzicielką siły, hartu ducha, po

tęgą, która rodzi moo nieugiętą, stalową.

"W rozbolałego serca żywa księgę

Zapisz na zawsze słowa takiej treści:

Jak ruda w ogniu znajduje potęgę

Oczyszczająca, tak człowiek w boleści“.

I dlatego wyciąga ku niej Kasprowicz

ramiona, przyjmuje ją chętnie, choć zdaje

sobie sprawę, że "wlewa mu w duszę żółci

zdroje", że uczyniła go starcem. Przejęty

bólem, wita go jednak z uniesieniem, pły

nącym z najgłębszej wiary w jego oczy

szczającą potęgę.

"Bądź pozdrowiona, o ty bez promienia,

iK tó ry nadzieja martwe serca pieści.

Spow ita płaszczem bezdennego cienia

Źródło mej pieśni, macierzy natchnienia,

Boleści!.A*

Niejednokrotnie podkreślając to

sw e Ty nie otwieraj wnętrza dla rozpaczy,

przekonanie, mówi również w "Circulus W której się ducha osłabienie mieści,

uitriosus",

że je d y n ie boleść "zmienia Tylko błogosław! błogosław boleści! .„

JAN KASPROWICZ.

powszednia siermięgę na suknię czci

i chwały" i taki stąd wysnuwa wniosek;

"Ody więc na grzbiecie twoim los zaznaczy

Krwawe swe ślady, los, co się nie pieści

Z człekiem, wszak nawet zrodzonym z bo

leści:

MIŁOŚĆ Z CIERPIENIA

ZRODZONA.

Tak pojęte cierpienie stanie się istotnie

dla Kasprowicza źródłem najwyższego na

pięcia sił duchowych, stanie się pobudką

do straszliwej walki, w której wystąpi

Mauzoleum Jana Kasprowicza na Harendzie w Poroninie.

z wielkością i mocą tytana i nieść ją bę

dzie twardo, nieubłaganie, z chłopską nie

ustępliwością i zawziętością tak długo, aż

znajdzie rozwiązanie na dręczące go pyta

nia, aż, zbadawszy ogrom zła i sięgnąw*

szy do metafizycznych jego źródeł i wziąw

szy na swe barki ogrom wszechludzkich

nieszczęść i przewinień, dojdzie do przeko

nania, że dzień wyzwolin świata nadejdzie.

A przyniesie go jedynie Miłość — wielka,

twórcza, ofiarna i żywa z Cierpienia zro

dzona. Zanim jednak Kasprowicz przebę

dzie tę odległą drogę, wiodącą od najwyż

szego niepokoju i buntu do zupełnego uci

szenia, zanim jego

wzrok wpatrzony

w straszliwe wizje i zatopiony we wszech

świecie przestanie ciskać pioruny a roz

błyśnie mądrym, doświadczonym spoko

jem, przeżyje poeta górne,

wspaniale

wzloty swego ducha, lecz straszliwe przez

towarzyszącą im mękę zwątpienia, niepo

koju i cierpienia za całą ludzkość.

Będzie p oeta szarpał się w męce bezsil

nej, bezowocnej, zmierzy całą głębię nie

doli wszechludzkiej, by poczuć, że nie po

trafi jej ulżyć. Zarazem jednak na dnie

tych bólów, zwątpień i zmagań będzie się

czaiła wiara w jasność, która nadejdzie.

"Nie stracę wia ry w poranek odrodzeń,

Choć mgieł się ciemnych tyle dziś pokładło

Na senna ludzkość--------—

Nie stracę wiary — o nigdy nie stracę"...

' Wiara ta jednak uczyni ma każde zwąt

pienie jeszcze straszliwszem, a oczekiwanie

na ostateczne rozwiązanie dręczących go

, pytań jeszcze bardziej bolesnem.

W IEŚ W TWÓRCZOŚCI POETY.

Nie odrazu obejmie Kasprowicz swem

cierpieniem ludzkość całą. Zrazu zwróci

się jęgo u w a g a na najbliższe otoczenie,

z którego wyszedł. Popatrzy poeta na

wieś — i z całym realizmem odtworzy

nam jej życie twarde, ciężkie, królestwo

nędzy. Widzimy wiejską chałupę niską,

zczerniałą. Bije w nią szaruga.

^kropla deszczu za kropla

Wsiaka przez szybę stłuczoną,

Która zapchano szmatami.

Znać to ostatki sukmany

Bo skrawek zewnątrz wiszący

Tędy owędy drucianym

O szkło zaskrzypi haczykiem'’.

W iatr wciska się do izby ciasnej, przy*

kopconej i zadymionej. Trochę tu widać

zniszczonych statków, trochę porozstawia

nego lichego pożywienia — kartofle, po

lewka.

—

Na piecu przygasło ognisko —

a obok kobieta, zniszczona pracą, życiem.

Widać twarz jej pofałdowana, poprzeci

nana brózdami. Na lichem posłaniu ze sio*

my, przykryta "strzępem kołdry" śpi mło

da dziewczyna — "śni o paniczu z fabry

ki", który dziś ją uścisnął.

Oto obrazek z chałupy wiejskiej. D aje

ich nam Kasprowicz wiele — a zawsze

podkreśla silnie gnieżdżącą się wśród chło

pów niedolę i biedę. Poeta-społecznik nie

tylko jednak widzi nędzę tego życia, on

ją odczuwa, przeżywa i cierpi.

"Pali mię surdut niezdarty na ciele,

Gdy ujrzę łachman na plecach nędzarzy;

Widok głodnego gasi mi wesele,

Jeśli sie kiedy w mem oku zajarzy",

1 of 16 • Strona 1

Mirador viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction