Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 711 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 190.

- Kraków, Sobota

Sierpnia 1891.

RocznikXLIY.

CZAS

Przegląd polityczny.

K,raków 21 sierpnia.

Korespondent berlińskiej Kreuz Ztg rozmawiał

podobno z dwoma austryackimi »mężami przyszło

ści deputowanymi Ernestem Schneiderem i Drem

Juliuszem Gregrem, o programie, jakiby sobie wy

tknęła opozycya w Izbie wiedeńskiej w razie,

gdyby połączenie antysemicko młodoczeskie przy

szło do skutku. P . Ernest Schneider oświadczył,

że antysemici dążą do usunięcia stosunków, wy

tworzonych prżez dualistyczny system monarchii

i do wytworzenia federacyi wszystkich austrya*

ckieh narodowości. Antysemici nie są byna/umiaj

zwolennikami centralizmu. Jest niewątpliwym fak

tem, że dotychczas z centralizmu zarówno w Au

stryi, jak i na Węgrzech, odnosili korzyść jedy

nie żydzi. Pierwszą próbą praktycznego wystąpie

nia nowo zorganizowanej partyi antysemickiej bę

dzie wielki kongres stronnictwa, w którym wezmą

udział delegaci wszystkich narodów. |Idea antyse

micka jest powołana do dania podstaw porozu

mieniu narodowości. Zamiarem antysemitów jest

zatem stworzenie związku antysemickiego, obejmu

jącego obie połowy monarchii i zorganizowanie

wspólnej walki przeciw żydowstwu.

Dr Jnliusz Gregr z drugiej strony zapewnił, że

Mlodoczechom przypadła kierownicza rola pomię

dzy słowiańskiemi szczepami Austro-Węgier; w ich

imienin rozpoczną oni kampanię za utworzeniem

w miejsce obecnego państwa podwójnego, zwią

zku państw, który mógłby nosić nazwę: Zjedno

czonych Stanów Austryackicb.

—

Każde z tych

państw otrzyma znpełną autonomię co do własnej

administracyi, finansów, prawodawstwa i wyma

gań cywilizaoyjnych. Armia tylko pozostałaby

wspólną, w każdym jednak kraju należałoby za

chować w wojskn narodowy język i oficerów mia

nować z pośród krajowców. Dokładnem sformuło

waniem tego programu zajmie się wkrótce mająca

się zebrać konferencya narodowości; konfereucya

wybierze komitet wykonawczy, który obejmie kie

runek nowej ligi. Zadaniem tego komitetu prze

dewszystkiem będzie zorganizowanie w każdym

kraju koronnym stronnictwa na wzór Młodocze

chów. Ze Słowianami nie będzie żadnych trudno

ści!, a ponieważ antysemici zgadzają się na ten

program, jest rzeczą bardzo prawdopodobną, że

z najbliższych wyborów wyjdzie federalistyczna

większość. Wywody pp. Schneidera i Gregra są

tak, nawet w icb ustach, nieprawdopodobne, że

mimowoli nasuwa się podejrzenie niewiarygodno

ści korespondenta Kreuz Ztg. Jeżeli rzeczywiście

rzekome icb oświadczenia nie są zgodne z pra

wdą, niezawodnie panowie ci sprostają je jaknaj

energiczniej.

Poruszanie sprawy rozbrojenia dzisiaj, wobec

tak wyraźnie zaznaczonej groźnej postawy dwóch

grup mocarstw europejskich, wydawaćby się mo

gło czemś zupełnie nieprawdopodobnem, choćby

się to nawet działo w tak nieszkodliwy zresztą

sposób, jak za pomocą dziennikarskiego artykułu.

Mimo to jednak, jeden z najbardziej czytanych

dzienników niemieckich, Beri. Tagblatt, pomiesz

cza ennncyacyę, poruszającą tę sprawę i zapewnia

przytem, że pochodzi ona od jednego z wybitnych

członków praskiej Izby panów. W Berlinie nie

mają wątpliwości, że te uwagi, pełne dowcipu i

bystrości, pochodzą z pod pióra p. Józefa KościeL

skiego; jest to jednak tylko domysł, nie opiera

jący się na żadnych pozytywnych danych. Autor,

ktokolwiek nim jest, rozwiązuje przecząco wpra

wdzie postawioną przez siebie na czele kwestyę,

czy w dzisiejszych warunkach rozbrojenie da się

pomyśleć, sądzi jednak, że idea ta nie jest by

najmniej niemożliwa do urzeczywistnienia w przy

szłości. Mezalians rosyjsko-francuski niema w so

bie wcale warunków trwałości; owszem, dla tych,

co umieją przewidywać, jest rzeczą zupełnie ja

sną i pewną, że zasadnicze sprzeczności, jakie

dzielą oba narody, muszą kiedyś doprowadzić do

stanowczego zerwania. Co wtedy Francya uczyni?

jak sobie postąpi? czy zechce wytrwać na dotych

czasowem p4o«obnipnepa stanowisku, czy może

kurwie z tym kierunkiem polityki,! który jej nic

dobrego nie przyniósł, a z pewnością i nigdy nie

przyniesie? Gdyby zaś zdecydowała się na ten

rozumny krok , gdyby podała rękę trójprzymierzu

tak, jak ją teraz podaje Anglia, kto wie, czy

bez przelewu krwi nie odzyskałaby zarazem i Lo

taryngii i swojej dawnej w Europie pozycyi. A je

żeli do tego przyjdzie, zachód zjednoczony w związ

ku pięciu mocarstw będzie mógł rosyjskiemu ce

sarstwu dyktować według swojej woli jakie chce

prawa; sprawa rozbrojenia wystąpi niezawodnie

wówczas na pierwszy plan. Ale kiedy to nastąpi,

czy ten termin obliczać trzeba na lata, czy na

wieki — autor nie mówi, —

tak samo, jak nie

jest w stanie zaręczyć, czy nie przyjdzie do wiel

kiej i krwawej paneuropejskiej wojny, zanim ta

upragniona chwila nastąpi.

Barwne opisy Daily News i Daily Chronicie

tudzież innych dzienników podobnego kierunku,

malujące rzekomy entuzyazm, panujący w Ports

mouth z powodu odwiedzin floty francuskiej, są,

jak zapewnia korespondent Vossische Ztg, bardzo

przesadne i z istotnym stanem rzeczy niezgodne.

Wprawdzie w Portsmouth wszystkie hotele są

przepełnione, tłómaczy się to jednak tem , że od

wiedziny Francuzów traktowane są jąko wypadek,

przerywający monotonię codziennego życja i obie

cujący kilka dni przepędzonych wesoło i uroczy

cie. Miasto ozdobione jest bardzo skromnie a cho

ciaż władze miejskie i marynarskie czynią co

mogą, żeby nprzyjemnić gościom swoim pobyt na

ziemi angielskiej, nie nlega wątpliwości, że ofice

rowie francuscy nie znajdą w Portsmonth drugie

go Kronsztadu; pomimo dawnego braterstwa broi

Francyi i Anglii w wojnie krymskiej, pomiń

tego, iż ludność robotnicza Londynu oburza się na

pomyślną konkurencyę niemiecką, usposobienie

w Anglii nie jest bynajmniej przychylne Franca

zom ; powodów do tego dostarczają wichrzenia

Francyi w Egipcie i antyangielskie artykuły wiel

kich dzienników paryskich. Lord Salisbary stara

się przeciwdziałać tema prądowi ze względu na

kierunek swojej nentralnej polityki; admirał Ger

vais potrafi jednak odczuć fałszywe tony w przy

jęciu, które oficyalne sfery starają się uczynić jak

najserdeczniej szem. Jako przykład tego, że rząd

angielski postanowił nie zaniedbać niczego, żeby

gościom francaskim okazać jaknajwiększy szacu

nek i zaufanie, może słnżyć fakt, iż polecono wła

dzom wojskowym i portowym, aby pozwoliły ofi

cerom francuskim zwiedzić nawet te tajne depar

Lamenty i oddziały arsenałów i warszatatów, do

których cndzoziemcom w stęp jest najsurowiej

wzbroniony. Pomiędzy innemi zwiedzą oficerowie

francuscy arsenał marynarki, gdzie okazane im

zostaną najnowsze angielskie działa okrętowe,

przyczem inżynierowie objaśniać im będą ich kon

strukcyę i sposób używania. Przegląd eskadry

przez królowę odbędzie s’ę prawdopodobnie dzi

siaj.

Korespondencj’a ,,Czasu°

Petersburg’16 sierpnia.

(+) Po nieskończonych owacyacb, f stynach,

ucztach, obiadach i toasta b, jakich tu byliśmy

świadkami w ostatnich czasa/-b, nastała teraz ci

sza sezonu ogórkowego, p*neplatana reminiscen

cyami mini mych wyradkóvfc — Przed-tawiciele

świata u"zędowego i uieursędowego, wojskowe

go i cywilnego, nankowo-literackiego i arty

stycznego, porozjeżdżali się po tak zwanych da

czach (letnich mieszkaniach), aby po trądach

honorów i przyjęć, czynionycu »drogim gościom,°

użyć tam dobrze zasłużonego wypoczynku. Oko

liczność ta , połącz na z brakiem wszelkiego ru

chu i życia w wyludnionej stolicy, pozwala mi

zrobić daleką ekskursyę na Wschód, na azyaty*

ekie kresy olbrzymiego państwa, aby tam przy

patrzeć się postępowi »kultury rosyjskiej,°

która

w tych niedawno zdobytych krajach ma wdzię

czne pole do działania. O ile* destrukcyjnem jest

pod wielu względami postępowanie rządu rosyj

skiego w prowiacyarh o starej kulturze europej

skiej , o wyrobionych i utrwal )Dych wiekami for

mach bytu społecznego i narodowego, o tyle do

broczynną i obfitą w błogie następstwa może być

»misya dziejowa° narodu rosyjskiego, niosącego

zdobycze cywilizacyi europejskiej w głąb Azyi,

w »dziedziny Tamerlana."

Na tej drod e nawet

największy wróg dzisiejszej Rosyi, a zwłaszcza

jej obecnego systemu rządowego, życzyć jej może

tylko zupełnego powodzenia.

O tych właśnie postęnach Rosyi na najdalszym

Wschodzie, w kraju Zakaspijskim, zamierzam

pomówić w dzisiejszej korespondencyi, z tem atoli

zastrzeżeniem, iż będzie ona odbiciem tego, co

prasa rosyjska o tem pisze i w jaki sposób przed

stawia wynik dotychczas wej akcyi rządowej około

uporządkowania tamecznych stosunków. Admini

acya kraju Zakaspijskiego ma z Tekincami i

’ menami wogóle postępować względnie; jeżeli

y i używa środków surowych, to chyba

a zapobieżenia życiu rozbójniczemu i koczowui

czemu, a w drożenia ich do życiasosiadłego, w czem

wzorem służyć im mają tuelicŁiirdwtąd osadnicy

rosyjscy. Tryb ten postępowania miał się okazać

daleko praktyczniejszym od środków gwałtownych,

stosowanych przez inne narody w krajach kolo

nizowanych.

W niespełna lat dziesięć od zdobycia tego kraju,

można, wsiadłszy do wagonu kolejowego w Uzun

Ada, po 9 godzinach drogi przez straszną pusty

nię, znaleść się w Kizil-Arwacie, w kraju nie

zmiernie urodzajnym i produkcyjnym. Odtąd aż

do Aschabadu, po obu stronach torn kolejowego,

widzi się pola, zasiane zbożem, a w pewnem od

daleniu, z pośród cienistych sadów i winnic, wy

glądają mieszkania tubylców, zwane

»ałami."

Po prawej zaś stronie od linii kolejowej ciągnie

się łańcuch gór Kopet-Dah, w którym znajduje się

m asa źródeł i zbiorników czystej, wybornej wody,

spływającej strumieniami i rzekami na równinę,

gdzie przez kanały, zwane w języku krajowców

arykami," rozprowadza się ją po »ałach."

Samo miasto Ascbabad szybko się rozwija.

Jest to miasto nowe i niewielkie; w chwili przy

łączenia kraju Zakaspijskiego do Rosyi istniały

tylko rozproszone »ały" i prymitywne fortyfika

cye, czego wszystkiego miastem nazwać nie mo

żna było. Obecnie, oprócz pięknego publicznego

ogrodu, każdy dom prywatny posiada własny o

gród. Ulice są dosyć szerokie, chociaż dotąd jesz

cze niebrukowane, co przy wjeżdzie spowodowuje

tumany kurzu.

Ascbabad jest stolicą kraju Zakaspijskiego. Tam

mieszka naczelnik kraju i zarazem komendant

wojsk, jenerał porucznik Kuropatkin, obdarzony e

nergią i uzdolnieniem, czego skutków dostrzedz

można w administracyi kraju. Jego staraniem

przeniesiono do Aschabadu zarząd kolei zakaspij

skiej. Ludność miasta składa się, oprócz nielicz

nych komisantów, z wojskowych, urzędników cy

wilnych i kolejowych. Miasto, m ające się stać

rozsadnikiem przyszłej cywilizacyi kraju, przed

stawia się w ogóle bardzo dobrze: domy muro

wane nikną wśród obfitej, bujnej wegetacyi, na

dającej mu charakter jednego, wielkiego a pię

knego ogrodu.

To są strony zewnętrzne gospodarki rosyjskiej

w tym kraju. Jaką zaś jest ona w istocie rzeczy

i jak oddziaływa na podniesienie stanu umysłowo*

moralnego krajowców, dowiemy się zapewne

w najbliższej przyszłości od świadków bezstron

nych, a umiejących patrzeć na rzeczy.

Listy ze Szwajcaryi.

Młodzież polska, kształcąca się zagranicą, oka

zuje popęd do stowarzyszania się i niech tylko

wypadek zgromadzi w jakiem obcem mieście nie

co liczniejsze gronko studentów Polaków utworzy

się zaraz towarzystwo. Powstają te towarzystwa,

w miarę potrzeby uczuwanej, niezależnie jedno od

drugiego, zazwyczaj o sobie wzajemnie nie wie

dząc ; statuty układają się zwykle ad hoc zawsze

Da nowo, rzadko tylko na podstawie starych,

istniejących wzorów. Jeżeli jednak zgromadzimy

w iększą tych statutów ilość i poddamy je zesta

wienia i porównaniu, wyjdzie na jaw niewątpliwy

fakt zgodności icb mniejszej lub większej co do

ogólnego planu i przewodnich rysów. Zgodność ta

posiada cechy prawie typowe i świadczy, że mło

dzież polska, jednakowa w Niemczech jak i we

Francyi, w Belgii jak i Szwajcaryi, swój odrę

bny od młodzieży innych krajów charakter, swoją

niejako zbiorową indywidualność, na którą się

składają wszystkie czynniki, urabiające młodą du

szę Polaka od kolebki aż do ławy uniwersyte

ckiej, uwydatnia w sposób charakterystyczny w swo

ich towarzystwach studenckich. Można powiedzieć,

że wyrobił się typ towarzystwa studenckiego polskie

go tak, jak przez lat wiele wyrabiały się i wyro

biły charakterystyczne Burschenschafty niemieckie.

Polskie kółko studenckie jest pod każdym niemal

względem różne od takiegoż kółka niemieckiego.

»Najwięcej hałasu na zewnątrz° — oto cel stowa

rzyszeń niemieckich wraz z »barwami," »piwnym

kodeksem° i »fechtunkiem.°

Polskie kółko stu

dentów stawia sobie za cel: »Jak największa in

tensywność życia umysłowego wewnątrz towarzy

stwa."

Nawet tam, gdzie wskutek pewnych oko

liczności studenci Polacy musieli się uorganizo

wać w edług niemieckiej formy, poważniejsza dą

żność, ich charakteryzująca, nie znikła, lecz tylko

przybrała dziwaczną nieco postać; dzieje się oto

w pewnem takiem towarzystwie, że »fuchs,° aże

by zostać »burszem," musi przedstawić odczyt,

którego wartość ocenia specyalna komisya, zanim

przyjdzie do publicznego popisu.

Nie mam zamiaru przeprowadzać paraleli po

między tymi dwoma typami stowarzyszeń studen

ckich, ani wykazywać, co jest, pomimo śmiesznej

formy, dobrego w typie niemieckim, ani co posia

da śmiesznego pomimo poważnej formy typ pol

ski. Chcę tylko w krótkich zarysach przedstawić

ten ostatni. Każde towarzystwo polskie ma więc

naprzód swoją kasę wzajemnej pomocy, nieraz

bardzo dostatnio zaopatrzoną (znam towarzystwa

posiadające po kilka tysięcy funduszu) i dającą

pomoc rzeczywistą i skuteczną, dalej bibliotekę,

nieraz liczącą po kilka tysięcy tomów i czytelnię,

posiadającą kilkanaście pism. Mieć własny swój

lokal — jest to duma studentów polskich; —

gdy go nie m ają wynajmują na posiedzenia salę

jakiego innego towarzystwa, nigdy salę w bawa

ryi, toby ubliżało towarzystwu. Oprócz samopomo

cy bardzo ważną rzeczą jest i samokształcenie

się; do tego celu służą odczyty, przez członków

przygotowywane i potem dyskusya prowadzona

w sposób parlamentarny i kierowana przez prze

wodniczącego. Treść tych odczytów prawie nigdy

nie jest specyalną, choć 99°/0 młodzieży stanowią

chemicy i technicy, przyrodniczki i medycynierki.

Jestto przecież natnraluem zjawiskiem, sam okształ

cenie bowiem dąży przedewszystkiem do podania

tych ogólnych wiadom ości, których wykłady uni

wersyteckie zagraniczne dać nie mogą. Wpraw

dzie nieraz zakres tych odczytów jest zbyt ogól

nym , a prelegenci w rozwiązywaniu trudnych

kwestyj społecznych i cywilizacyjnych okazują

więcej samodzielności niż przygotowania — w praw

dzie nierzadko spotkać się można z tezą, że »cbrze

ściaństwo zgubiło postęp," lub że »forma monar

cbiczna zgniła jnż do szczętu°...

Nic przecież

łatwiej nie przychodzi, jak pobłażliwość dla tych

sądów, pamiętając, że młody wiek ma swoje

prawa...

W Szwajcaryi istnieją obecnie cztery studenckie

stowarzyszenia; najmłodsze z nieb, berneńskie po

wstało dopiero przed rokiem, genewskie liczy pięć

lat istnienia, zurychskie zaś, najpoważniejsze liczbą,

obchodziło w tym roku ćwierć wiekowy jubileusz.

Towarzystwa te związane są organizacyą, któ

ra się nazywa »Zjednoczeniem młodzieży polskiej

zagranicą,° a która obejmuje jeszcze pięć innych

towarzystw studenckich. Zjednoczenie to, które po

wstało nie pod wpływem potrzeby żadnej, lecz

tylko wskutku widocznego wyrachowania na so

cyalistyczną propagandę, zawdzięcza swój byt

staraniom dwóch czy trzecb działaczy, um ieją

cych zręcznie zamaskować właściwy użytek, na

jaki tę organizacyę przeznaczono. »Życie koleżeń

skie° w możliwie najszerszym zakresie, oto co

wywieszono na sztandarze, około którego w ciągu

lat czterech skupiły się wszystkie niemal towarzy

stwa studenckie polskie, jakie istnieją. Ułożono

zupełnie niewinny statut i zaprowadzono coroczne

zjazdy przedstawicieli młodzieży celem porozumie

wania się w różnych sprawach.

Zjednoczenie, na czele którego już to jako de

legaci, już to jako urzędnicy z wyboru, stanęli z la

(le)

Fuga Bacha.

POWIEŚĆ

przez Esłeję.

(Ciąg dalszy).

Księżnawidocznie uspokojona zapewnieniem Liii,

zmieniła przedmiot rozmowy.

—

Klima także mnie martwi, bardziej jeszcze —

mówiła.

—

Czy z powodu Montroya ? - pytała Lila.

—

Naturalnie. Błaga mnie, aby tę próbę i tę

tajemnicę zakończyć; ale czyż to podobne? Po

myśl tylko; brat mój taki chory, nie długo już

pewno pożyje.

—

Biedny wuj Przemyk...

Biedny! Jego dobiłaby wiadomość o małżeń

stwie Klimy. On ją tak kocha i tak na nią liczy.

Pojmiesz, że i strona materyalna nie może być

dla mnie obojętną, wiem, że brat mój myśli

wszystko Klimie zapisać, bo mnie niedowierza ze

względu... już wiesz...

—

Wiem, wiem.

—

Powiedział mi kiedyś, że me pozwoli, aby

się jego majątek po paryskich restauracyach trwo

nił; ma słuszność. Ja mu tego za złe me biorę,

że nie jest tak ślepy, jak ja byłam, odnośnie do

mego męża.

—

Biedna mama!

—

Z tych samychwzględów, ty me będziesz

jego spadkobierczynią. Klimę sobie wybrał; ma

rzył o tem, że ją wyda za Bracławskiego, że

w kraju zamieszkają oboje, przy nim. Łudzi się

w najlepsze myślą, że Leon ma szanse. Ja me

mam odwagi odbierać mu tych złudzeń; toby go

dobiło, gdyby się dowiedział, że i ona także...

Stryczek sobie na gardłozakłada.

jak ty przesiąkłaś teminatnralistycznymi

zwrotami, kochanko. Jak to widać, co wy teraz

czytacie I

Nazywam rzeczy po imieniu.

Rzeczy° mają różne imiona; warto wybie

rać n^ładn^sze.

^ spojfzeć, co za cudny

lzanpłimz! -

zawołała Lila z zachwytem, poka

matce jakąś strojną damę

Z tobą nie można seryo mówić.

ZAleż można; mamnńein, proszę się me gnie

wad. Ja słucham , tylko patrzę równocześnie. Więc

co? więc... ja radzę, żeby bądź co bądź Klimę

za Leona wydać.

Naturalnie, a ty pierwsza jesteś do popie

rania tego de Montroye.

Dawniej, mamo, dawniej, nie teraz. Van

socken dowiódł mi czarno nabiałem, żeVerojest

zarozumiały i pyszny jak Nabuchodonozor.

Co mnie też może zdanie takiego Vansocken

obchodzić? Najwyżej co do kursu pieniędzy.

Mamusia powinna była żyć przed rewolucyą,

taka arystokratka, zacofana.

—

Wszystkie konsekwencye rewolucyi są dla

mnie wstrętne.

—

ęa a du bon, doprawdy... No, no, niech

się już matuchna nie gniewa. To tylko żarty...

Więc co?

—

Twoje »ęa a du bonu zgrozą mnie przej

m uje.

—

Ależ to żart tylko, doprawdy; jabym wszyst

kich rewolucyonistów własną ręką... zabićbym

nie zabiła, ale na śmierć skazała; taka biedna

princesse de Lamballe, albo Dubarry.

—

Voyons ma chikre.

—

O, przepraszam mamę encore une boulette;

jak ja mięszam wszystkie pojęcia! Rozumiem, że

to mamę niecierpliwi — ale to nie moja wina do

prawdy. Więc co? Wydamy Klimę za Leona?

—

On się jnż nie pokaże, ona mu taką imper*

tynencyę zrobiła.

—

Ja się zaraz domyślałam, że ona tam mu

siała jakiegoś figla w swoim rodzaju spłatać

bo nareszcie, niby to po psa i po orchideę, poje

chał. Śliczne towarzystwo: Leon, pies i orchidea!

On się tego uląkł może — pojechał i nie wrócił,

chociaż mnie coś mówiło, że się nie uląkł, tylko,

że Klima umaczała w tem palec zbrodniczy.

—

Palca nie umaczała, ale pióro w atramen

napisała do niego mniej więcej w tym

sensie: ,,Nie śmiem pana obarczać memi spra

wami, a Bkoro pan wyjechać musi do kraju, to

proszę przysłać mi łaskawie wzmiankowane przed

mioty, a samemu się nie trudzić odwożąc jeu -

est ce assez impertinent?

—

iSaperlotte.

—

Voyon8 Lila!

To nie ja, to beau-papa tak mówi. Ale bo

też i okazya dobra po ,,pestowania**— Klima, to

drugi Attyla, bicz boży.

—

Co ty tak dziś z historyą wyjeżdżasz?

—

Odczytywałam

właśnie Lamć Flenry; to

cie

pierwszy historyk według mnie — szkoda, że mam

mniej pamięci, niż ciekawości, bo mogłabym cza

sem erudycyą olśnić — a ja zawsze je patauge,

aż wstyd doprawdy. Ale nie o tem chciałam mó

wić, tylko o Leonie. Biedny Leon! Chociaż, co

Vero powie, jeżeli mn Klimę odbierzemy?

—

Mówisz: ,,odbierzemy1* — jak gdyby Klimę

łatwo było odbierać, jak Lnln zabawkę.

—

Hm... jakie sobie mama złudzenia robi co

do wnuków. Czy mama myśli, że Lnln łatwo za

bawkę odebrać? - krzyczy, aż się w głowie mąci,

zawsze na swojem postawi.

—

To źle. Jnż takie widać wszystkie dzieci

teraz, że na swojem postawić mnszą; od czasu

rewolucyi: to są skutki.

—

Przecież mama także po rewolucyi wycho

waną była.

—

Ja, to co innego — Ja byłam wychowana

w kraju, tam żadnych rewolucyjnych pojęć nie

ma. Chociaż ja się na Klimę nie skarżę, to ideal

na córka — ale cóż? zły przykład dałam.

—

Mama, i zły przykład — cóż znown ? Mama

jest najlepszą, najwzorowszą, najmilszą, najideal

niejszą m atką.

—

A ty jesteś pochlebnicą. Bo widzisz — gdy

bym ja była pewną, że ten Vero ją kocha... Ona

tak potrzebuje miłości.... któraż z nas nie po

trzebuje ?

Lila westchnęła głęboko.

—

A ja nie mam przeczucia — ja nie wierzę

w jego miłość; może to uprzedzenie z mej strony,

ale teraz o prawdziwem uczuciu już się prawie

nie słyszy.

—

Od czasów rewolucyi.

—

Ty wiecznie żartujesz.

—

To dlatego, aby wiecznie nie płakać.

—

Ale ja go wybadam. 0 ! ja się prawdy do

wiem, ja go wezmę na próbę — ja dziecka mo

jego nie zaryzykuję. Zobaczymy.

Rozmowa się przerwała. Klima zatrzymała matkę

z siostrą przy wystawie kwiatów.

VII.

Książę Poligny jest w wyjątkowo złym humo

rze. To mn się tak rzadko zdarza. Chodzi wiel

kiemi krokami po sali bilardowej, ręce w kiesze

niach, głowa na pierś spuszczona, trochę starszy

niż zwykle się wydaje. Jednem słowem, zasępion;

bardzo, prowadzi monolog mniej więcej w ten spo

sób: — Dałem mn Lilę. Na co mn dałem? b(

ftóż mu ją dał, jeżeli nie ja? Ten bałwan myśli,

że dałem mn dla jego pięknych oczn. Saperlotte

faut-il etre betel

Tn się książę w głowę ręką uderzył energicznie

na znak, jak bardzo oburza go głnpota margra

biego de Groek. Zly był na niego okropnie. I miał

za co. Przecież de Grobk powinien był wiedzieć,

że beau-papa bez pieniędzy obejść się nie może.

—

Prosiłem go... no tak, prosiłem go, żeby mi

awansował marne 25.000 franków. Ten błazen

miał czoło odpowiedzieć mi, że codopiero 50.000

poszło losom na ofiarę. Co jemu do tego? Nie od

niego brałem. Nie da? dobrze, niech nie da. Zo

baczymy. Miał spokój z żoną, był snłtanem n sie

bie. Dzięki komn? Czy on nie wie, że ja mu mogę

zakłócić tę rajską harmonię? Brntalny jest, ogra

niczony, nad tem biedactwem się znęca. Żle zrobi

łem, żem ich tak sprzągł bez sensn.... ale któl

mógł wiedzieć? Kto mógł przewidzieć, że ce ni

gaud, cette canaille, odmówi mi pożyczki ? Klim(

swatać... ba, nie łatwa sprawa. To ziółko! ja so

bie o nie rąk parzyć nie będę. Potem, ubrać si(

w drugiego ,,zięcia** w tym samym rodzaju... N.

Klimę nie mam wpływu ; ale z tamtą wszystk(

zrobię, zobaczymy. Muszę ja lepiej starego Van

sockena wysondować; on kroi na Klimę dla syna..

można obiecać... tymczasem, jakoś to być mnsi

pieniędzy potrzebuję, to nie nlega kwestyi. Spró

bnję z Vansockenem.

W godzinę później opuszczał książę pięknie

urządzone prywatne biuro bankiera Vansockena

Kontent był widocznie ze swego ninterviewu**.

Udało mu się lepiej, niż się mógł spodziewać

chociaż wyprawa do starego bankiera była dis

niego smntną ostatecznością. Wiedział, że Van

socken pożyczać nie lubi w niektórych warunkacl

i że bywa aroganckim, jak tylko parweninsz aro

ganckim być potrafi. Na to nie miał książę ochotj

się narazić, ale konieczność... vous savez mes amis

Zagaił więc posiedzenie mniej więcej w t(

słowa:

—

Pan masz syna, przystojny, miły, sympaty

czny chłopiec ; ja mam pasierbicę. Co pan o ter

mówisz?

Vansocken nie mówił nigdy wiele, myślał za t

dużo więcej; i myślał oddawna, że syna ożei

z panną z najpierwszych rodzin kraju, czy 1

, z zagranicy; że sobie otworzy wBzystkie domy

7 spowinowaci się z tem, co Europa ma najświ

tniejszego; że za kilkadziesiąt lat syna jego i wm

)ików nazywać będą nde Castelmaury**, bo kupił d

|niego dobra tak zwane. Z początku mówić będą

nVansocken de Castelmaury**, później odetnie się

pierwsza połowa nazwiska, a drnga zostanie, a na

wet jedno z drngiem wcale nieźle wygląda, byle

bylo nierozerwalnem.

Jednak, aby godnie nosić miano de Castelmanry,

trzeba mieć koligacye odpowiednie; koligacye z do

mem książęcym de Poligny i markizowskim de

GroSk itd. itd. nśmiecbały się staremu bankierowi;

Klima jako przedstawicielka przyszłych nde Ca

stelmanry** pysznie się z roli wywiąże.

Tak to sobie układał papa Vansocken, a kom

binacye te nie same zrodziły się w głowie; żona

je tam zasiała. Ziarno zeszło, ale zanim dojizało,

przyszła pani Vansocken do męża i powiedzia

ła mn:

—

Wilhelmie, żle się dzieje; ty chcesz i ja

chcę, ale oni nie chcą.

—

Czego? kto?— bo pan Vansocken, oderwa

} ny znienacka od rachunków, potrzebował chwili

na zoryentowanie się.

} — Bertrand nie chce i panna Sieniawska nie.

i Stary bankier w chwilach niezadowolenia nic

5 nie mówił, mruczał tylko. M ruknął też i teraz prze

ciągle.

—

Bertrandowi tamta głowę zawróciła, margra

; bina de Grogk; a jej siostra podobno kogoś także

w sercu nosi.

Papa Vansocken mrnknął znowu, kiwnął głową

kilka razy, palcami wybębnił na biurze przegryw*

kę do En reoenant de la revue; nareszcie odparł

lakonicznie:

—

Z mężatką się nie ożeni, a panna niejedna

na świecie; zobaczymy.

Tn wziął pióro do ręki i energicznie począł

niem liczby kreślić, co było sygnałem do zakoń

czenia rozmowy. Przykro mu było jednak ; ban

kier, przyzwyczajony do powodzenia, nie lubił, aby

! mu kto kładł pręty między szprychy,

To też gdy w kilka tygodni później przyjmo

wał księcia, gdy mu książę dał wyraźnie do zro

zumienia , że niema nic straconego, że to się da

n zrobić, że on wie najlepiej — bankierowi oczy się

rozjaśniły i otworzył księciu szeroki kredyt,

—

Toujours d, vos ordres, mon prince.

li — Vous etes trop bon mon cher ami.

Taki był rezultat interoiew.

8’

(Ciąg dalssy nastąpi).

Oddzielne Nra C w T W.^Ch°dzl C°dziennie wieclór, wyjąwszy niedziele i dni świąteeC ^ }

WeLwowiei)oiOT

T""l " **°"*6P°10°-WeLwowielubzWlfcjSfcwą12o.

we Lwowiepo10 e.donabyciawBiuraedzienników,ni.KarolajESrtk»L».

Prenumerata

’

wy nosi:

Pocztą wpaństwie austryackiem

na ca^V rolc na kwartał na 1miesiąc

niemieckiem . .

.................................

os»

7 zJr

\ zJr- 50 ct—

B do Włoch, Francyi, A,nglii Belgii Szwajcaryi Turcyi

innychpaństw, należącychdo zwi^u p o oĄ oT | 32złr

8 złr.

3 złr.

Listy z pieńlądzmi**i ^pnekazrTmrieine tyUł° od *’/° . do ostatniego dnia w miesiącu,

do Administracyi Cza^T-w Krakowfe -

^ - 0g 0Szenla uPraaza »i§ nadsyłać franco

pocztowej. Listów niefrankowanurh ni*. ^

V re.klaPla^Wne nieopieczętowane nie podl eg ają opłacie

anych nie przyjmuje się. H ę k o p i s i n ó w nadsyłanych nie zwraca się.

Prenumeratę przyjmują:

Administracya .CZASU" w Krakowie,i urzędy pocztowe, m iejscowy prenumeratę księ

garnia S. A . Krzyż anow sk iego, handel Smidowicza w Sukiennica ch, biuro dzie nników i ogłos z e ń

I p a c e g o Herza przy placu Maryackim 1. 9 , handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, głów n a trafika róg

Kynku i ulicy św. Jana.

—

O g ł o s z e n i a (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wierszu

drobnym drukiem (petit,) za pie rw s zy raz 10 ct., za każdy następny po 5 ct. -

Nadesłane(na3stronie)

od miejsca w iersza drukiem drobnym po 30 ct. za każdy raz. -

Ogłoszenia i prenumeratęprzyj

mują: w e L w ow ie Biuro dzienników ulica Karola Ludwika 1. 9; w Paryżu wyłącznie p. Adam,

n ie des Samt s-Peres 81, (prenumeratę p. W. R ac zk ow ski, Courbevoi pod Paryżem , rue du Chemin

de ter 44); w W i e d n i u pp. Haasenstein A Vogler (także w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, Berlinie,

Lipsk u, B az ylei i Wrocław iu), A . Oppelik, R. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i No

rymberdze), H. Schalek, M. D ukes , J. Danneberg, (tylko prenumeratę pp. H. Goldschmidt A C.),

w Frankfurcie n. Hi. G.L.Daube ACo. W Warszawie przyjmująogłoszeniapp.Reichman’

i Frendler, biuro o g ło s z e ń przy ul. Senatorskiej.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction