Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 629 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr. 224

Czw artek, 16 Sierpnia 1934 r.

pOGŁlUWa

opłacona gotówką.

Rok LXXXVI

Ceny ogłoszeń za 1 mm. wysokości:

Zwyczajni

««»

«i«.

ił. »».18

N e k r o l o g i ................................................. u

.*|

N a d e s ł a n e .....................................»

,,.-.40

Gospodarcze ikomunikaty ....

n-.50

Pierwsza strona

,, »-.60

Tabelaryczne - cyfrowe . .

,,—.70

Drobne 15 gr. za wyraz.Poszuk. pracy

8 gr.

Ostatnia gtrona ogłoszeńposiada . . .

10iza»ll

W»*y*tki« in a s ..........................................................

Ridake]i nkopiiów nii iwrŁew

HfiKIZAWl: Redakcja: ul. Mazowiecka 5, tel. 184-88. — Administracja: Szpitalna l, tel. 649-04.

KRAKÓW: Redakcja: ul. Iw. Tomasza 32, telefon 100-50.

Administracja telefon 187-50.

Prenumerata miesitcznai

Z odnoszeniem . . .

,,,

sł,I.—

Z przesyłkę pocztow ą

6.—

Zagranica z przesyłką pocztową

8.—

Zmiana adresu

k,, ,M—.68

Cena egz. 20 gr.

Koato P. K. O. 188.411.

Reklamacje niezapieciytowam ale feJUifa]g

opłacie poeitewej»

Stosunki handlowe polsko-niemieckie.

n;ki

xt.*

Stosunki handlowe z Niemcami grają w o

góiuym obrazie polskich obrotów zagra!nicz

nych rolę pierwszorzędną. Wprawdzie sąsi!edz

two na granicy lądowej handlow’o nie zbliża

zawsze tak, jak zbliża łatwość komunikacj;i

morskiej — nawet w pers!pe!ktywie historycz

nej można przeciwstawić lokacji mi!ast pol

skich przez kupców niemieckich, londyńskie

Baltic Kxchange, świadczące od XVII wieku o

naturalne) grawitacji zaplecza bałtyckiego ku

północno-zachodnim krańcom Europy -

ale

przesunięcie Niemiec i Anglji między pierw

s:zem a drugiem miejscem wśród naszych ryn

ków zagranicznych stanowi wciąż aktualny

proble!m na:szej polityki gospodarcze!j.

W zakresie stosunków handlowych polsko

niemieckich izaszły w ciągu ostatniego roku

dwie ,zmiany: wprowadzenie nowej polskiej

taryfy celnej w październiku 1933, oraz zakoń

czenie polsko-niemieckiej wojny celnej w mar

cu br. Wpływ obu tych czynników na miesięcz

ne obroty handlowe jest bardzo

widoczny,

choć przeciwstawny. Przez cały ro;k 1933 wy

wóz z Polski waha się około przeciętnej mie

sięcznej 14 miljonów złotych, natomiast wy

wóz niemiecki, który przez pierwsze

trzy

kwartały wynosi około 12 miljonów .złotych

miesięcznie, wzrasta wprawdzie silnie w o

statnim miesiącu obowiązywania dawnej ta

ryfy celnej, ale zato po wprowadzeniu nowej

taryfy celnej spada tak znacznie, że od

g)rudnia 1933 do lutego 1934 nie dochodzi do

7 m,iljonów miesięcznie. Od chwili zakończenia

woj:ny celnej natomiast, wywóz niemiecki do

Polski powoli, ale bardzo systematycznie

wzrasta a mianowicie na 8,1 miljlonów złotych

w marciu, 8,3 w kwietniu, 8,7 w mayu, 9,4 mil

jonów w czerwcu. Można w ięc skonstatować,

że o ile wprowadzenie nowej! taryfy celnej

istot!nie upośledziło możliwości przywozu

Niemiec, o tyle zakończenie wojny celnej umo

żliwia Niemcom powrót do dawnego stano

wiska wśród dostawców polskich.

A eksport z Polski do Niemiec? W ciągu

pierw.szych trzech miesięcy r. b. wynosił prze

ciętnie 14 m.iljonów’ złotych, a więc tyle co w

zeszłym roku. Od tego czasu jednakże zazna

cza si,ę silny ,spad(ek,, na 13,9 m,i!), złotych w

k,wietniu, 13,1 miilj. złotych w m,aju, 12,9 milj.

zł. w czerwcu. Powó,d tego spadku jest jasny:

eksporter polski może towar na rynek nie

mieck,i jwywieźć, ale niema żad)nej pewnośći,

czy W obliczu niemieckich przepisów dewi

zowych b.ę,dzie w stanie za niego otrzymać za

płatę. Mnożą się znaki, że w chwili obecnej

istnieje już duża pozycja zamrożonych nale

żności polskich w Niemczech, a wo!bec nie

pe-wności co do dalszej polityki walutowej

Niemiec, ściągalność nowych wierzytelności

stale maleje.

, Szereg artykułów w Przeglądzie Gospodar

czym, w Gazecie Polskiej, i Polsce Gospodar

czej zwróciło uwagę na ważn,ość z,agadnienia

walutowego w stosunkach ,polsko niemieckich.

Niemcy obecnie przydzielają dewiZy ,z pewną

swobodą tylko na import surowców przem:y

słowych. Z tem,i krajami od których nie spro

wadzają surowców zawarły ,albo układy cle

aringowe — przekazów walutowych niema

wcale, wzajemne pretensje eksportów i im

porterów wyrównuje się tylko książkowo —

albo też rozrachunkowo, gdzie należności eks

portera w każdym kraju są wyrównywane z

sum składanych w bankach centralnych

przez im,porterów, a przekazywane ,są tylko

W’ pewnych odstępach czasu gromadzące się

niewyrównane salda. Ponieważ Niemcy ,z re

guły zawierają urnowy tego rodzaju :z krajami

z któremi im,ają saldo bilansu handlowego

czy,nne, z jednej s,trony zyskują to, że prze

’kazy są czynione przeważnie, jeśli nie wyłącz

nie na rzecz Niemiec, a z drugiej mają mo

żność zebrania zapasń dewi;z na zapłatę im

portu surowców.

Jeśli chodzi o Po’lskę, jak dotychczas saldo

obrotów miesięcznych jest dla nas dodatniem.

Na zawarcie układu clearingowego Polska

zgodzić się nie może, gdyż musi pamiętać o

tem,, że w stosunku do Niemiec, nawet jeśli w

obrotach handlow’ych j’e s t wierzycie!lem, w

sto,sunkach fin a n so w y ch jest dłużniki,em.

W razie więc sprowadzenia stosunków han

dlowych do proporcji ,(!), przekazywanie na

leżności z tytułu obsługi i spłaty kredytów i

t- d. do Ni,emiec stanowiłoby niepokrytą po

zycję w bilansie płatniczym Polski. Również

’dla Polski trudnym do przyjęcia byłby układ

rozrachunkowy, wobec tego, że nie posiadamy

Przepisów dewizowych, nie jesteśmy wstanie

’U,jąć w karby organizacyj,ne całości żadnych

Płatności w,obec Niemiec. Wprawd’zie system

Pozwoleń ,przywozu mógłby być zużytym dla

scentralizowania wpłat za należności towaro

"_m» ale nie sposób jest w tej, chwili ,zmusić o

siadłiych w Polsce dłużników do tego, aby sw e

Należności wobec wierzycieli niemieckich re

gulowali wyłącznie w drodze wpłat do insty

tucji którejby był powierzony rozrachunek,

wiadomo zaś, że wprowadzenie u nas przepi

j°_"’ dewizowych byłoby nieszczęściem tak

"lelkiem, że nie skompensow’ałyby go w żad

mierze ewentualne korzyści uzyskane w

tej drodze na odcinku niemieckim.

Delegacja rolników polskich uzyskała w cza

j,e niedawnego pobytu w Berlinie dodatko

m ożliw ości eksport,u dla polskich pro

u,któw rolniczych na sumę około 30 milj,o

°"’ kutych roc,znie.

Wobec niemożności przyjęcia przez Polskę

,takich form układów, ,kompenzacyjnych i cle

aringow’ych jakie Niemcy zawierają z inne

mi krajami, naturalnem jest nasze oficjalne

żądanie p,ełnego pokrycia dewizowego dla na

szego eksportu do Niemiec, co d’la tego kraju

j,est zupełnie do przyj,ęcia, ze względu na brak

przepisów-’ dewizowych i bierność naszego bi

lansu płatniczego wobec Niemiec. Cytowane

artykuły zawierają jednakie mniej lub więcej

wyraźne żądania pod adresem rolni,ctwa pol

skiego aby, w oblic.zu tego problemu ogó’lnego,

zrzekło się do,datkowych możliwości ekspor

tu do Niemiec.

Stanow’iska tego, z łatwo ,zrozumiałych

przyczyn, podzielić nie możemy. Prz,y calem

uznaniu dla wagi całości zagadnienia walu

towego, jesteśmy zd,ania, że właśnie w obec za

sadniczego znaczenia tej sprawy objąć ono

musi również całokształt naszych stosunków

handlowych, nietylko obecnych i możliwych

do osiągnięcia w na-jbliż:szym czasie. Oczy

wiście j-est zrozumiałem j,eśli eksporterzy nie

rolnicy zastrzegają się przeciwko stwarzaniu

specjalnych prz.ywilej transferowanych dla

eksportu rolniczego, ale wszelkie ironizowa

nie eksportu ,, gęsi czy masła" uważamy za

równie niestosowne, jakiem byłoby żądanie

wyklu’czenia naprzyklad cynku, czy parafiny,

czy odzieży lub galantenji z zakresu eksportu,

którego płatność ma ’być zagwarantowana.

Rozszerzenie podstaw’ obrotu handlowego,

do którego ew’entualne porozumienie finanso

we miałoby się stosować, wydaje nam -się

drogą najkorzystniejszą zarówno dla gospo

dar-stwa polskiego jak i niem ieckiego; o ile

nasze wyczucie sytuacji j,est właściw’e, najbo

!leśniej,szą z punktu widzenia niemieckiego

byłaby konieczność przekazywania sald mie

sięczny-ch na rzecz Polski. Zadanie to byłoby

’zaś zn ac zn ie ułatwion,e, je-śli przy ni-ezmienio

nem saldzie wzrastałyby obie strony obrotów

hand-lo-wych.

Polityka deflacyjna.

11 Obniżenie k-ursu złotego umożliwiłoby nie- ją skutki bardzo podobne do skutków inflacji.

Niedobór bilansu handlowego w Niemczech.

Berlin, 15 :s’ierpnia.

(Tel. wł.) Niemi-ecki handel zagraniczny po

krwaw’ej masakrz,e z 30 czerw’ca wykazuj,e -d’al

szy spadek obrotów tak po s-tronie :przywo:zu,

jak ek,s-po-rtu. Według wyk a z u :s,ta:ty,styczne(go

przywóz w’ lip-cu w’ynosił 363 m,i,ljony marek,

czyl-i że w st-o,s-unk;u do cżerw-caj zm niejszył

się prz-es,zło o 3 pro-cent, mimo, że przywóz

środków żyw ności był większ.y o 17 p-roce-nt,

niż w ubiegłym mie-siącu. Wywóz niemie,cki w

lipcu spa-dł -do 321 -miljonów marek, czyli

przes,zło 5 procent w stosunku do czerwca a

,przesz,ło 17 procent w sto,sunku ;do czerwca r.

ub. Bilan,s handlo’wy Niemiec na lipiec za-my

ka się z atem niedobo:rem w wysoko!ści 42

miljonów podczas gdy w’ lipcu ub. r. wyka’zy

w’ał je,szcze nadwyżkę wywozo’w’ą przes:zło 25

miljonów marek.

Równouprawnienie Niemiec — hasłem plebiscytu.

Odezwa

Berlin, 15 sierpnia.

-(PAT) Minister spraw’ zagr,aniczny-ch Rze

szy Neurath w’ydał w związku ,z nadchodzą

cy-m plebiscytem odezw’ę do narodu ni-emiec

kiego nastę-puj,ącej treści:

,,19 ’sierpnia na-ród -niemiecki ma nietylko

rozstrzygać kwest-j,e ułożenia naszych stosun

ków wewnętrz110-państwow ych, ale chodzi tu

także o elementarne zagadnienia naszej przy

szłości z punktu widzenia polityki świato

w ej. I-stotą problemu naszej poli-ty-ki zagra

nicznej jest kwestja zw’róceni,a nam naszego

równoup-rawnienia odebranego przez traktat

wersal:s’ki, który przez jedno:stronne rozbro

jenie stw’orzył z nas państwo o mniej(szych

prawach. Cała hańba i wszelkie zło, które

znosić musieliśmy o,d chwili podpisania trak

tatu wersals-kiego m-a sw’ój, początek w bez

prawiu i rozbro!jeniu nas przez traktat w’er

salski. Usunąć je i stw orzyć tem samem pod

stawy -prawd-ziwego i długiego pokoju je-st

istotą nas,zego zadania w sprawie równou

prawnienia. Opuściliś’my Ligę Narodów, ,po

nieważ ,stała się ona czynnikie-m działają

cym na rzecz utrzymania naszego !jednostro-n

nego rozbrojenia i po,ni-eważ nie chciała nam

-dać rów’noupraw’n ienia. Kancl-erz Hitl-er przy

każdej ,sposo-bności u-ro-czyście oświadc zał, że

w konferencjach i układach możemy brać

udział jedynie na podstawie pełnego równo

uprawnienia.

Be-z równości praw, bez równości bezpiecz-eń—

Neuratha.

stw’a nie może ’być mowy o pomyślności na

rodu niemieckiego i (każd,e-go z nas, czego do

wodzi ostatnie 15 lat hi-storji niemieckiej.

Kanclerz Hitler jest uosobnieniem naszej woli

narodowej

w -sprawie urzeczywi!stnienia naszego równo—

Austria zbroi się

uprawnienia i zabezpieczenia pokoju, honoru

i wolności. Z -tego powodu zwar,cie stać -mu,—

simy za nim i po’kazać zagranicy, ż,e jego w o

la i żądania są indenłyczne z wolą i żądania

mi całego narodu. W dniu 19 sierpnia każdy

może się przyczynić do równouprawnienia".

Wypadek samochodowy Goeringa

Berchtesgaden, 15 si,erpnia.

(PAT.) wcz(ora)j w’ieczorem -samochód ,prem

je:ra prus’kiego Goeringa, który jechał iz Mo

nachjum do Berchtesgaden z,derzył się z sa

mochod’em ciężarowym. Goering uległ silne

m-u potł-uczeniu praw’ego ram-i-enia, a pozat-ein

od:łaimki ,szkła pok-ale-czyły mu tw’arz i kola

na. Inne oso’by, j,adące wr ;sa!mochodzie ul)egły

równi,eż pokalec,zeniu. Rannych przewi-eziono

,do szpitala w Ro,senheim, gdzie założono im

opatrunki. Stan ich nie budzi żad’nych obaw’.

Po kilk,ugodzinnym ,pobycie w szpitalu Goe

r ing móg,ł ,się udać do swej rezydencj)i letni-e-j

w Ober sa Izberg. Samopocz,ucie j-ego jest na

ogół dobre. O godz. l-ej w nocy Go-e-ringa od

wiedzi! Hitler, prze,bywający również w tej o

kolley.

ifi?

Londyn, 15 sierpnia.

(PAT) W koła ch polity-c,znych Londynu

obi,egaj:ą pogłoski jakoby ,rzą-d austr!j’a-ck:i

zwróci} się do -rządów w Londynie, Pary,żu

i Rzymie, oraz do rządów państw Malej, En

tenty o ’zezwdlenie na zwiększenie stanu li

cze-bnego aus-trjackich sił zbrojnych. Według

pogłosek tych samych źródeł rządy Anglji.

Wioch i Francji nie zamierzają stawiać w tej

sprawie żadnych trudności rządowi austrjac.

Rintelen stanie przed sądem wojennym.

Berlin, 15 sierpnia. |b. pose-ł austrjacki w Rzymie von R:htelen

(PAT) We-dlug otrzymany-ch tutaj -doni-e -sień|ma być stawio,ny przed sąde-m wojennym.

Austrja wzoruje się na Włochach.

Wywiad z Waldeneggiem.

Rzym, 15 sierpnia.

(PAT.) Medjolańs-ki ,,Po-polo ’d 1 Italia" og ła

s z a w’ywiad, -z

-austrjackim ,ministrem ispraw

zagranicznych Berger von Waldenegg, k-tóry

stwierd)zi,ł, że stanow-is,ko Niemi-ec wobec A u

,strji zm u si a-ustriacką politykę -zag-raniczną

do większej aktywności. Walka ,prowadzona

-przez narodowych socjalistów je,st dla nas,

mówił minister, sprawą wewnęt-rz,ną, ponie

waż -nowa konstytucja austrjacka nie -dopu

szcza działa-lności partyjnej. Równocześnie

j-ednak jest to dla nas :sprawia wchodząca w

zakres polityki zagranicznej, ponieważ na c,z!e

le partji naro-dowo-so-cjialistycznej stoi ;s-ze-f

-rząd-u ob c ego ,państw-a. Gdybyśmy -pozwolili

na"’działalność narodow ych socja-listów w A u-i

str ji, mus-ieli)byśmy pozwolić komunistom na

w;znoszenie okrzy-ków-:

,,N iech żyj,e Stalin".

Mówiąc o ,stos’unku Austrji do Wioch, m ini

ster oświadczę’!, że jest rzeczą naturalną, że

naród austrjacki silniej zbliżył się w ostatnim

czasie do Włoch, które okazywały mu popar

cie. Ponadto przykład faszyzmu ułatwia od

budowę państwa austrjackiego. Mówiąc da

le) o wypadkach z -d’n. 25 lipca, mini’ster o

świadczyl, że wyniki śledztw’a pozwoliły

stwierdzić, że elem enty, zag’rażające pokojo

w i austrjacki emu znajdują się poza granicami

Austrji. Elementy te, oświadczył minister,

kompromitują swą działalnością rząd nie.

m lecki.

Japonia wypowie traktat morski

Londyn, 15 sierpnia

(PAT) Korespondent Reutera donosi z Tokio,

iż w czasie inspek-cj,i floty prze-z m inistra Ma

rynarki Osumi, admir-ał Suetsu, komen,dant

główny floty japońskiej, jak również wi(ce

admirał Takahaisi, komendant dru-giej eska

dry ora-z cały ,szereg oficerów przedstawili

mini-strowi koni-ec -zność wypow ied zenia mor

(skiego traktatu waszyngtońskiego je-szcze

przed 31-grudnia br.

Decyzja premjera.

Tokio, 15 sierpnia.

(PAT) Prasa ogłasza, że japoński prezes

rady ministrów Okada zgod-ził s ię na wypo

wiedzenie układów morskich, zawartych w

Waszyngtonie i w Londynie.

w ątpliwie prowadzenie przez Bank Polski wi-ę

cej li-beralne-j polityki kred)y’towej, u łatw ia

jąc mu zadanie obrony niżs’zego kursu złote

go. Jest rzeczą wysoce wątpliwą, czy opłaci

się obniżać ’ku,rs zlo-tego dla umożliwienia ta

kie-j infla-cj-i, do kt-óre-j Bank ’Po,l:ski jest obec

nie zdolny. D ewaluac ja ru,szy wpra-wd:zi-e pe

wne sztywne e-lementy naszego uiktadu gospo

darczego (;podatki, -ceny kartelowe, place) ele

menty te m,ogą być jednak ruszone i na inne}

drodze. Stworzy ona lepszą konjunkturę -dla

eksportu, ale efcsipo,rt niema w gruncie rzeczy

-większego znaczenia dla na,szego gospodar

s,twa, skierowanego na rynek wewnętrzny, a

-s,to-sun-ko-wo w .małych rozm,iarach eksportu

jącego. ,Na-tom-iast os-łabi dewal-uacja po-ważne

elem-en-ty naszej gospodarki. Osłabi tak nie

zbędną w naszych warunkach kapitalizację,

zwiększy cięża,r długów zagranicznych, które

niemałą odgrywają rolę, wres,zcie oddziała fa

talnie na t. zw. zaufanie, ,po-j,ęcie, którego nie

mo’ż emy dokładnie zdefinj-ować, które często

lekceważymy, w którem jed-nak kry:ją się mo

menty psychiczne z któremi należy się liczyć.

Gdyby naw et Riząd: zdecy-do’wał się j’ednak

na dewaluację, to możliwości inflacyjne Ban

ku Polskiego ni-e byłyby wielkie. Bank emi

syjny może upraw’iać inflację zasadniczo ,pod

-temi -sa:memi warunkami -co bank handlowy.

Różnica polega na tem-, że bank handlowy mu

si otrzymać z po-wrotem sum-y wyłożone na

inflacyjne kredyty w formie wkładów,

zaś

bank emi-syjny rów nież m-usi otr:zym-ać mii

generis -wk-łady, wprawdzie bezprocentow’e, w

formie zatrzymania prz.e,z go,spodarstw’o w o

b iegu j,ego ban-k-notów. O ile ,ban-k emi,syjny

te-go sui generis wkładu nie o-trzyma, o ile

banknoty te po’wracać hędą do jego kas op-ró

żniając je ze złota i de’w’iz, wówczas oc:zywi

ście niema mowy o możności operacyj infla

’cyjnych, ibez c iągłego spadku waluty.

Aby utrzymać banknoty w’ obiegu na ryn

ku trzeba: l ° za,pewnić im mnie;) więcej1 -sta

ły -kurs i mniej więcej, ,s,tałą silę kupna, 2 0 ,po

ży’c,zki ud(zielone przez bank centralny m-us.zą

być uży-te produkcyjnie i płynnie. O ile k-urs

czy !siła ku:p-na ban knotów bę:dzie gwałtow’nie

S’p ad -a ć , ’każdy ich posiadacz będzie się starał

,cizempręd)ze-j :poz(być się ich, a zatem bank cen

,tralny m,usi posiadać rezerw’y, kt-óreby mu

,pozwoli-ły na interw’encj(ę w wypadkach, ipnzy

inflac:ji za’wsze możliwych-, osłabienia kursu

cizy -też :siły ku:pna b-anknotów. Rezerwą tą

może być w :z,asadzie ty,lko p-łynność portfelu

wek,slowe-go. J-edynie przy bardzo płynnym .po:rt

felu m,ożna szybko zlikwidować odpowiednią

c:zęść ud:zietonych kredytów’, i o,bronić kurs

w aluty względnie podnieść ;jej silę kupna, bez

wyzbyw’ania się w nadmiernym stopniu złota

i d,ewiz. Jak z powyżs-zego wynika, j!ed)ynie

płynność i ,prod,uk,cyjne użycie kredytów ban

ku centralnego pozwolą miu na operacje o cha

rakterze infla-cyjnym.

Bank -Polski w okresie kryzysowym’ wziął,

na swoje haiki znaczną c-zęść deficytów bu

dżetowy,ch, fin-an,su,ją’c w różnej formie opera

cje kredyto:we Skarbu. Akcja finansowo — rol

na w’ dużym, -s’topniu opie,ra się na środkach

Banku Polskiego. Korzystają zeń banki pań

stwowe. Nic dziwnego że Bank Pols;ki spełnia

jąc tyle zadań, pomaga:jąc tyle ,państwu i spie

sząc na zagrożone Od)cin!ki ży:cia gospodarcze

go :z pomo,cą, n ie !był w stanie utrzymać ta

kiej plyno-ści swoi-ch aktywów, jakiej zasadni

czo -należałoby od banku centralnego wyma

ga-ć. Sytuację jego utrudniały pozatem ’kredy

ty bez,pośrednie dla przemysłu, które z natu

ry rzeczy m:niej płynne od k.redytów hand,lo

wych, w o,kresie kryzysu jeszcze straciły na

płynności. W tych warunkach utrzymanie

,płynności takiej jak obecnie, która zabezpie

,cza wkażdym razie kurs waluty, jest już du

żynr s u k ce se m Ń a_t-ciTid’S-St 21i6 można, *wyrna,*

gać, aby Bank Polski po spełnieniu w okre

sie kry:zy!su tylu zadań, zasadniczo przekra

czających jego o:bowiązki, już był przygotow’a

ny do podjęci-a -szerokiej inflacyjnej akcji kre

dytowej w celu o-ży-wienia go-spodars-twa.

Jak z :powyższego wi:dać, w obecnej chwili

inflacja nie mogła-by nabrać takiego rozpędu,

przy którym m;ogłaby c n a w więk;szym -sto

pniu ożywić gospo-darstwo. Aparat kre dyto

wy, decyduj;ący o możliwościach gospodar

czych nie jest jeszcze w tym stopniu zd!rowy,

abyśmy mogli ,sobie pozwolić na zakończenie

deflacji. Decyzję nienakręcania konjunktury

i ,przedłużenia kuracji -deflacyjnej, jaką Rząd

ostatnio powziął, należy uważać za trafną.

Niem niej pierwszem* zadanie-m polityki go

;sp-odarczej m usi stać się upłynnienie aparatu

kredytowego, przystosow-anie go dó potrzeb

norm-alnego inflacyjne.go życia. Pr ce s ten nie

będzie krótki. Oczyszczenie aparatu kredyto

wego z pozo.stałości kryzysu nie jest rzeczą

łatwą, temwlęce-j że wszed-ł on w okres kryzy

su niezbyt zdrowy i silny. Posiada on błędy

strukt-uralne (reglamentacja stopy procento

wej, przerost bankowości państwowej i in.),

które trzeba będzie leczyć równocześnie z u

su-waniem toksyn kryzysowych.

W św’ietle -powyższych rozważań wyda-je się,

że sytuacja gospodarcza na najbliższe lata

przedsta-wia -się -beznadziejnie. Po pięciu latach

deflacji nie możemy przejść do normalnego

inflacyjne go życia, nie możem,y myśleć o oży

w ien iu , lecz nadal t:kwić w stad(jum rekon’wa

lescencji, ,z nadzieją na, dłuższą jeszcze kura

cję. Na szczęście rekonwalescencję tą możemy

sobie uprzyjemnić pewnemi posunięciami,

które zgodne z polityką deflacyjną, sprowadza—

Myślę o polityce cen. Działan ie infla-cji (po

lega na stwarzaniu ruchu cen, w sumie zwyż

kowego, który otwiera nowe możliwości pro

dukcyjne dla p-rzed,siębiorców. Zachodzi pyta

nie czy przez obniżanie cen nie można, ,stw’o

rzyć również nowych m ożliw ości produk,cyj

ny(ch.

Każd’a cena jest nietylko rezultatem osiąg

niętym przez daną gałąź produkcji, lecz rów

nocześnie składnikiem kosztów produkcji in

nych gałęzi. Obniżka ,cen stworzyć może za

tem warunki zniżenia kosztów produkcji,

zwięk’szając tem samem możliwości rozsze

rzenia rentownej produkcji.

W ramach ustabilizow-anej nominalnej sLlyi

’kupna, spadek cen mus-i wywołać zwiększenie

realnej siły -kupna a tem samem prod!ukcji.

Obecnie jesteśmy już w stadjum, w którem nie

należy przewidy-wać zm,niejszania nom in al

nych docho,dów na, w-iększą -skalę. Nie -może

m y ich tylko zwiększać ,za po,mocą inflacji.

W" tym stanie rzecizy obniżka cen musi dać e

fekt w postaci zw iększenia obrotów.

Oczywiście to zwiększenie obrotów nie bę

dzie tak szybkie -jakiego można się spodzie

wać przy inflacji, a t.ein sam,eim przy zwiększa

niu nominalnej ,siły kupna. Działa tutaj ’kilka

m’omentów’ hamująco. !P!rze)d)ewszystkiem zn i

żka ko!sztów’ ’produkc,ji dopiero ,po dłuż sz ym

okresie czasu. Dotyczy to prziedewszystkiem

cen artykułów konsumpcyjnych, których z n i

żka od:bija -się na ’ko:sztach produkcji pośred

nio, p-rzez obniżenie kosztów utrzymania a w

następstwie tego ;pl,ac no,m-inalnych. Następnie

hamująco d!ziała n a rozm(iary ,pro)duk;cji k a l

kulacja han-dlowa, która na’kazuje w okre:sach

zniżki cen utrzrymywać zapasy na możliwie

niskim poziomie. Wreszcie niemalem utru’d

nieniem rozwinięcia prod-ukcji (bez inflacji jest

rosnący przy obniżce -cen faktyczny koszt kre

dytu, z ac iągniętego na rozszerzenie ’produkcji.

Niemnie:j’ obniżanie pen ;może dać rezultaty

w postaci !rozszerzenia rentow nej produkcji,

może ono stworzyć pewnego rodzaju ąuasi —

ożywienie.

Zachod:zi pyta-nie, ,które elementy ’układu

cen powinny być obniż-o:ne. Jak wiadomo nie

wszystkie ceny układają s-ię w Pol’sce na po

zi-omie t. :zw’. równowagi, do którego winny

one dąży-ć przy ’wolnej konkurencji. Ogromna’

część cen tworzy się -sztucznie czyto przez o

chronę celną, czyto przez karteli,zację niektó

ryc-h dziedzin produkcji, czy wreszcie ,przez*,

ustalenie i-ch pr,zez państwo.

Szereg gałęzi

produkcji ;znajduj,e s ię dzięki te m u w .pozycji

uprzywilejowanej, jużto ciągnąc w tego uprzy

wile(jow’ania zyski wyższe od przeciętnych,

jużto rozszerza-jąc s-woj’ą, produkcję do roz,m)ia

rów nieus;prawiedliwionych, w danych wa

runkach. Jest r,zeczą oczywistą ,że obniżka cen

winna ,się ograniczyć do tych właśnie elemen

tów u;kładu go,spo-darczego.

Elemen-ty te podzielić -można na, dwie gru

py: ceny monopol-owe, taryfy i świad-cze’n ia

publiczne, grupę zależną w zupełności od ,pań

stwa tylko pośrednio. W każdym ,razie pań

stw’o może ,mieć w tak pojętej poli,tyce cen,

glos decydu:jący,.

Pierwsza z powyżej wymienionych gru:p

sztywnych cen, stanowi w dużej mierze o do

chodach państw a. Od(powiednio przeprowa

d,zona zniżka cen monopolowych, taryf ko-le

jowych, reforma ,podatków i t. -p. zasadniczo

przynie,ść może nie tylko zmni-ejszenie lecz

przeciwnie powiększenie dochodów s-karbo

wych, kiedy rynek przestawi się na nowe ce

ny i kiedty dział,ać będzie dodatni gos-podar

czy efekt tych ,zni-żek w postaci zwięk’.szonycii

obrotów’. Oczywiście w obecnej sytuacj’i skar

bowej należy politykę zni,żki cen przeprowa

dzi ć w’ pewnej kolejności. Rozpocząć nale-żało

by od. ty-ch elemen:tów’, któ-re ,prawdopodobnie

dadzą efekt fiska,lnie korzystny odraziu, a na

podstawie tych doświad:czeń i posiadając re

zerwę w (Zw’yżce dochodów -spowodowanej ob

niżeniem, tej pierwszej grupy cen, należałoby

przys,tąpić do dalszej akcji, do obniżenia tych

elementów, co do których zachodzi obaw’a, że

efekt fis,kalny dadzą czy to dopiero pośrednio

przez zwiększenie obrotów, czy bezpośrednio,

ale po pewnym dopiero okresie -czasu.

O ile chod,zi o -ceny kartelowe, szereg mo

m-entów nakazuje unikania ,ta-nich efek:tów

w’ post’aci akcj-i zniżki cen natychmiastowej i

n ie należycie przygotowanej. Np. w d zied zinie

cen w’ęgla liczyć należy s ą z tern-, że obniżka

ceny połączona by’ć musi z częściową rezygna

cją z dumpingowego wywozu a tem samem, ze

zmniejszeniem na jakiś -czas pr-odu,kcji węgla.

Wzmoże (to bezro-bocie w śród górników’, któ

rym nie tak łatwo -przyjd,zie znaleźć pracę w

innych warsz:tatach, których konjunktura na

skutek zniżki ceny węgla isię poprawi, choćby

dla-te-go, że warsz,taty te położone s ą pr:zew’a

żnie w zupełnie innych terytorjach.

Naszkicowany powyżej program truasi — o

żywienia, n ie jest efek’to’wny, jest jednak je

dynym realnym program(em ożywienia -gospo

darstwa do czasu, kiedy upłynnienie i reorga

nizacja aparatu kredytowego pozw’oli na pro

gra,m więcej czynny. Te dwie akcje: ’nap-rawa

aparatu kredytowego i obniż;ka sztywnych cen

winny stać si-ę myślami przewodniemi polity

ki -gospodarc-zej.

-Wyraźn’ie zarysowany pro

gram w tych dziedzinach uspokoi nasz» zmę

czone kry-zysem i depres’ją nerwy, ułatwi ch-o

remu gospodarstwu zniesienie tak długiego

okresu depresji — rekonwalescencji stworzy

podstawy do -przejścia do oby najdłuższego

ożyw’ienia. .

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction