Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 724 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr. 154

Kraków, Niedziela 9 Lipca 1933

nalAtyttiM p««ct*v«

opłacona gotówką.

Rocznik LXXXV

,,CZAS" w ychodzi codziennie o godzinie I-tej wieczór,

I%».*ml«.*«

p(»j|edynoEy

%BSk ffx*.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI:

W Krakowie bez odnoszenia do d o m u ............................

zł. 5.40

W Krakowie z odnoszeniem do d o m u ............................

,,zł.6.

Na prowincję z przesyłkę, pocztową

............................ .

«zł.b.

Zagranicę z przesyłkę pocztowę

........................................ .....

,zł.101

Za każdę zmianę adresu dolicza się zł. 0.50.

Reklamacje niezapieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmuję: Administracja ,,Czasu", wszystkie urzędy

pocztowe, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

Redakcja rękopisów nie zwraea.

KONTO P. K. O. KRAKÓW NR. 400.404.

Telefon Redakcji 100-50.

Administracji 1 Drakami 1S7-S0.

Adres Redake]l 1 Administracji: Kraków, ni. św. Tomasza 12.

Godziny b!arowe: od 9-te] do 12-te] 1 od 15-te] do 18

CENT OGŁOSZEŃ:

JednorAŁowo ca jeden wierg* m ilimetrowy:

Ogłoszenia zwykłe

,,ii .0.20

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombinowany

e}. 0.30

O głoszeni a w , ,N ad e s ła n y c h ”....................................................

049

Nekrologi

,,zł.0,35

Komunikaty po kronice

.....................................................................................

959

O g ło s z e n i a n a p i e r w s z e j s t r o n i e ..................................................................... Ł}. 0 9 9

Ogłoszenia w nu m e ra ch Świątecznych 25% drożej.

Ogłoszeniazami«j

»cowe 25% dr ożej.

Zazastrzeżenie miejeca do,licza ,!ę2594.

Administracja nie bierze odpowiedzialności

za terminowe umieszczenie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowięzuję od dnia zmiany w nagłówku.

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" i wszystkie miejscowe i za

miejscowe B r» .* a dzienników i ogłoszeń,

Wimpasie-i drogi wyjścia

. Konferencja londyńska dogorywa. Wpraw

dzie jej inicjatorowie podejmuję rozpaczliwe

wysi-łki dla choćby formalnego jej ocalenia,

a-le działają tu raczej pobudki prestiżowe, ni

żeli wi-ara

w możliw-c -ść ratunku.

Istotnie,

twórcy konferencji narazili świat na okrutne

rozczarowanie, i zaufanie w ich mądrość eko

nomiczną i .zdolność przewidywania,

-zostało

gruntownie podkopane; obiecywali cuda, a dziś

pozostało z tych wszystkich -obietnic tylko

przykre wspomnienie, P-arturi-unt -moiites, ri

diculus -n -ascttur mus...

A tragizm

sytuacji

w tem jeszcze leży. że cios ostateczny zadała

konferencji Ameryka, od udziału której ocze

kiwa-no właśnie najobfitszych1 rezultatów. Co

gorsz-a

—

różne oznaki wskazuję n-a to, że -R00

sevelt nawraca do polityki1swego poprzednika

i że Ame-ryka wogól-e wycofuje się z Europy.

Nor:man Davis opuszcza Europę i cala delega

cja amerykańska wyjechała z -Genewy. Rów

nie-ż

- o statni członk-owi-e

-del-eg-acji ameryk-ań

skiej na k-o-nfe-rencję lon-dyńską — przygoto

wują si-ę

-do -odjazdu. Trust mó-zgów zgroma

dzo-ny dokol-a Ro.osevefta — pośw-ięca się wy

ł-ą-cznie wew-nętrznym s-prawom -go-s -podarczym

i !iie chce nic wie-d,zieć o problematac-h m-ię

dzynar-odowych. Sł-owem n-a

- c ałej li-nji -odw-rót,

któ-ry ch-o-ćb-y

- był

- n a r a zie -tylko,m-anewrem, mo

że się łatwo ustabilizować. Zresztą nie -braknie

Roosev-el-towi arg um entów -dla uzasa-dnieni-a

j-ego sta-nowisk-a. Oto ce-ny pszenicy, bawełny,

- tłu-s-zczów i kau-cz -uku p-odnio-sły się -w

- o statnich

-dni-ach -stosunkowo znac-znie, bo o 10-15

-pro-c.,

co-powinno-by Euro.p-ę pouczyć o błogi-ch następ

stw ach dewaluacja i inflacji... Niestety! upar:t-a

Europa -ob-aw’i-a się -tych dobrodziejstw jak óg

11ia i sce-pty-cznie się odno-si -do wyn-alazku am-e

ryk-ańskiego profesora Fischera Iiwi-ng-a, który

z-apomocę ,,pl-anow -anego pieniąd-za" —

m-o-że

lepiej ,,m on naie di-rigće" — ch-ce u-le-czyć -w-szy

stkie gos-podarcze niedo:magania św-iata.

-Z-da-je -się, że ok-re -s, któ-ry pr;zeżyw-amy, -u-s-,po

sabi-a

-do -wszelkie-go rocł-za-ju złudzeń, c-zyli n a

raża ludzkość -na

-popełn-ia-nie ciężkich omyłek,

i*. Mac Dona-ld poj-echał przed -zw-oła-nie-m

-k-o-n

fere-ncj-i do Stanów -Zje-dn-o-czonych i wywiózł

stam tąd p-rzeko-na -nie, że zna-j-d-zie w- prezydencie

Roosevelci-e

- part-nera, który -podz-iel!a -w zupei

n-ości jeg-o w szeeh-ludzkie n-astaw ienie i gotów

j-est.

-ponie-ść po w aż ne ofia-ry -dla do-b-ra

-tej idei.

Rzeczy-wistość wykazała, ż-e nawet w kwest-j-i

dłu-gó-w wojen-ny-ch nie możn-a lic-zyć n a -pob-łaż

liwość Amery-ki i że R-o*oseve-lt go-tów jest po

święcić w szystkie wa-lu-ty świ-at-a, by-leby ceny

prod-u -któw ame-rykańsk-ich -p-oiszły w -górę. Za

mia:st, -więc po-wszechneg-o so -lidaryz-mu, d-oszliś

m y do skra-j -nego* e:goce-ntryzmu, -prawie-do w oj

ny g-o-sp-oda-rczej ws-zystkich prze-ciwko w szyst

ki-m... Zubożeliśmy -o jedno złudzenie -nie na

bra-wszy pr-zeto d-o -sta-tec-znego po-cz -u-cia -ży-cio

wego realizm-u, — i pos-z -ukując ab-s -olutu, zb-li

żamy się -do nico-ści...

Impre-za Ma-c Don-alda -d-ała jed-nak -pośrednio

pozytywno re-zu -ltaty. Złudzenia huma-nitarne

angiel-s -k-iego (premjera -miały tę dob-rą st-r-onę,

że -pozw-oliły na zbli-żenie i porozumienie pra

ktyczne — na te-renie konferencji. Tam została

sfina 1izow-ana konw encja w-seh-o-d11io-eu -ropej

s-ka, która p-rzez ścisłe określenie n-apa-stn-ika

wię-cej zrobił-a dla pokoju, niż pr-zewlekłe dy

skus,je ro-zb-roj-e:nio-we; t-am p ow stał -blok -p -aństw

o w-a -lucie złotej, gwarantujący Euro)pie obieg

:zdrowego pieniąd!za; ta-m wresz -cie pr-zyszed-ł

do sk utku u-kład zbożo-wy, który położy koniec

anarc-hji cen w tym dziale świato-wej pro

dukcji. Są to prace p-odjęte na mni-e-j-szą skalę,

mniej efektowne, -p -rzeprowadzane niema-l w ’U

k ry ci u , b e z hał-aśli:w"ej -rek-l -amy, -a-le -peł-ne r -e-al

nej w artości, rozwią-zujące -problemy cz-ę-ściowe,

uchwytne i dokładnie og-ranic-z-one. W impasie

zmaleźli się politycy* o)peruj-ący -wieikiemi h a

słami, -przemawiającemi do wyobraźni, obejmu

ją-cem i nie-pr-ze -jrza-ne h-oryzon-ty, op-artemi n a

nie-co

- mglist.ych! teo-rj:ach u niw e rs’al-izm-u. Ale

po-szukiw-ani-e absol-ut:u -nie j-est za-daniem po-li

tyki—i

- drogę wyjścia wskazu-ją ci -właś-nie,

którzy -ni-e tr-acąc z oczu skromnej rzeczywi

st-ości, zm ierzają -stopni-owod-o w -spólnego -ce-lu:

zapew -nienia l-ud-z-kości -n-i-e wi-ekui-stego -szczę

ścia. które jest może nieosiągalne, ale znośnej

egizy-stencji...

Konferencja w agonii

Londyn 8 lipca.

- (Teł. w ł.)

- Rezultat dyskusj-i biu-ra konferen

cji gospodarczej, -które form-al-nie -zadecydo-wa

ło konty;nuować prace, -nie różni -się faktycznie

ułożeni od od-rocz -enia. For-m -alnie -kon-ferencja

będ-zie jeszcze trw ała 2 do 3 -tygod-ni, -w

-rzeczy

wisto-ści jed-nak nikt się -tu nie ludzi, a-by do

pro-wa -dziła -do jakichś rezu-l -tatów prz-ed odro

czeniem . Tym-cza -sem wiadom-o -ś -ci, na-dcho-dzące

z Ame-ryki, (syg-nalizują -pe-wne z -miany -w am e

rykańskiej polityce :zagra-ni-c-z:nej, wyraż-a -jące

się w -zniechęceniu do w-spół-pracy z Europą

i gotowości :sko-ncentrowa-nia aktywno-ści dy

plomatycznej -na Ameryce poł-udnio-wej, Ro-sji

i Da:lekim :Wschod-zie.

a tasmll przygotowuje wcigż nowe inlroktje.

Waszyngton 8 lipca.

(PAT) Prez:ydent Roo-swelt przygotowuje no

we instrukcje -dla dele-gacji a-me -ry-kańskiej w

Lon-dynie wyjaśniające hardziej *s:z-czegóło-wo

jego program ipowisz-ech-neji zwyżki ren, -która

ma -stanowić — (zdaniem prezydenta — bezpo

średni cel konferencji gospodarczej.

Stabilizacja dolara?

Paryż 8 lipca.

(PAT) Korespondent ,,Matin" donosi, że w-czo

raj w ieczór ro-zes-z-ła ,się sensac.yjna po-głosk-a

:wśród uczestników konfere-ncji londyński-ej,

jakoby spodziewać się -n-a-leżało nowych decyzyj

ze strony Stanów Zjednoczonych, zw iązanych

z postanowieniem pre-zy-dent-a Roosevelta za

trzymania spadku dolara na poziomie, odpo

wiadającym przeciętnemu kursowi ostatnich

dni.

* Iraerjka ijcola sie 1 ksnierencjl rozbrpiowj.

Paryż 8 li-pca.

-(PAT) Z Waszyngtonu donosz-ą, że Norma-n

Davis nie powróci do Europy pr;zed w-rze

ś-niem. Rząd Stanów Zjednoczonych nie uważa

-w

obecnie wy:tworzonych waru-nkach politycz

nych za celowe brać oficjalnie udział w dy

skusji. Odroczenie przyjazdu Normana Davisa

zdaj-e

-się wskazy-wać, iż Stany Zjednoczone

dążą do wycofania się z aktywnej roli w dy

skusji rozbrojeniowej.

W -pew-nych środowiskach lan-sowana jest

informacja jakoby No-rm -an Davi-s

- z a mierzał

,zrezygnować -z roii osobistego reprezen-ta-n,ta

prezy-denta Roo-sevelta -w Europie. W związku

-z

nowym kursem poli-tyc-znym. ;j,aki zarysował

si-ę w kołach decydujących Stanów Zjednoczo

ny-ch praca wydaje się Davisowi nie celową.

Narady banków emisyjnych.

Paryż 8 lipca.

(PAT) Dzisi-aj :rano w gm achu Ba-nk-u Fra-n

ia zb-o-żowego, regu-lującego produkcję, zbyt

ceny -pszenicy.

Dyskusj-a od-bywała -się na podstawie wypra

cowanego przez delegata polskiego dyr. Rose

go projektu, który przyjmując zasadniczo ideę

powszechnej regulacji produkcji, zbytu i cen

pszenicy w ramach -j-edne-j ko-nwen-cj-i, pozosta

cia jednak swobodę ka-żdemu z -pań-stw regulo

wania sprawy we -wł-asny,m zakresie bez wią

zania -s:ię ;Z-góry narzuc-onemi ogólnemi cyf-ra

mi. Kanada, Stany Zjednoczone i Argentyna

zobowiązałyby się do ograniczenia produkcji

cuskiego pod prze-w -odnictwem gubernatora te

go ba-nku Moreta, odbyła się narada przedsta

wici-eli b-anków -emi-syjnyc-h Polski, Ho-łan-dj-i,

Sz-w:a-j c-arji, Be-lgji, iWł-och i Czechosłowacj-i .

W obradach b:r-ał* t-akże udział przedstawicie’l

Banku Wy-pł -at Międzynarodowych. W c-zasie

obrad, -u -trzym)any-ch w to-nie pełnego za-u-fa-n,i:a

i -serdeczności omówiono ewentualne po-sunię

ciapaństw t. zw . blo-ku złotego w związku z sy

tuac-ją w dz-iedzinie monetarne-j .

Rapallo przekreślone.

Wiedeń 8 lipca.

:(Teł, -wł.) W związku z zawar-tymi w Londy

nie t. !Z!W. układem w:schodnim, ,,Die Stunde"

zajm uje -się -stosu-nkiem ’Niemiec do Sowi-etów

i;twierdzi, że obecnie -po zawarciu tego układu

łączącego Rosj-ę iz Europą -odo)sobnienie Nie

miec -w Europie je-st j-uż -catko-w’i-t-e. Okazuje się

teraz — ipisze d:zie:nnik — że mocar:stwa Euro

py -są :zgodne -na jednym punk;cie a miano-wi

cie,

że ’Rzesza mi-m-o ,podpisania pak-tu c-zte

rech nie -w -chodzi w -rachubę jako c-zyn-nik w

d)ziałaniu od-budowy Europy. W miejsce Nie

mi-ec mocarstwa wciągnęły do tej pracy So

wiety. Francj;a, Anglja, Pol-ska, -Mał-a Ententą

i pań-stw a -bałtyckie po-rozumiały isię -ze

-swoim

wielkim sąsia-dem w-schod-nim, by z ,tej* -st-rony

Eu-ropie -ni;e gro ziło żad-ne im-efoezpiecizeńsitiwo.

To j-e-st -se-n-s konwencji -londyńskiej, i rokowań,

jakie teraz prow:adzi w Paryżu Litwinow. Je

żeli Litwino-w w d-rod:z-e ipawro-tnej -do Moskwy

omija Berlin i wybiera dro-gę przez Wiedeń, to

wr Niem-cze -ch będzie się wiedz;iało, że niemiec

ka polityka reasekuracji -na. w’-schod-zie, czyli

polityka Raipalla,

rozpłynęła -się gruntownie

w nicość. Prze,kreśla to z-upełnie rachunek po

lityczny narodowych socjali:stów i jeżeli dziś

Berlim zaczyna się umiizgać do Japonji, by zy

skać w nie} partnerkę przeciwko Sowietom,

to :dowod(zi :t-ylko, że hit’lerowcy prow adzą poli

tykę izagramiicizną w próżni. K rąg izolacyjny

Niemiec, pomijając niejasne miejsca na połu

dni-u, je st ;z;amk.nięty. Je-st to w"ynikiem (i-mie

sięcznej pracy dyplom-atycznej hitlerow-ców.

Powrót min. Koca tfo Polski.

Lcndyn 8 lipca.

(PAT) Szef delega-cji -polskie}, wi-cemini-ster

Adam Koc odjechał dziś o 2 popołudniu zLon

dynu, udając -się do Warszawy celem wzięcia

udziału w -posiedzeniu rady -towarzystwa fran

cusko-po-l:skie-go budowy kolei Śląsk -Bałtyk,

której j-est wi:ceprez-esem .

- Posiedz-enie rady od

będzie -się w" Warsza-wie 10 hm, Do kilkudnio

wym, pohyci’e -w Pol:sce mi’ni-ster Koc w róci tło

Londy-nu .

o 15 proc. w pierwszym i o 10 proc. w drugim

roku. Ponadto trzy łe kraje produkujące wraz

z A ustralją zobowiązują się ograniczyć w roku

bieżącym eksport i zużyć wewnątrz swych kra

jów nagromadzone zapasy, co u łatw io n e bę-d;zie

zwłaszcza skutkiem fatalnych urodzajó-w w A

meryc-e i -Kana-dzie.

P-roj-ek-t

- polski przewidu-je ponadto u-t-wor-ze

ni-e międzynarodowego związ-ku do spraw" zbo

ża chlebowego, jako organu regulującego po

stanowienia. ew-en -t-ualnej konwencji -zbożowej.

Francja w

ofensywie.

Ta zmiana, która zasz-ła ost-at-nio w stanowi

sku Francj-i n-a terenie poli-tyki -międz,ynarod-o

wej, któr-a’zaszł-a ,również na wewnątrz, w psy

chice -społeczeństwa f-r -ancuskiego da się -na:}l’e

pi-e} okreś-lić

- przez słowa: Francj-a p-rzeszl-a

-do

o-f-en-sy-wy. Ta F-ran-c-ja, która w osta-tni-ch latach

by-ła -przedewszystkiem (może nawet: tylko)

obrońcą status quo, obrońcą traktatów i para

gra-fów, i to- obrońcą coraz skromniej-szy-m -,

- co

raz lękliw szyn).

coraz

ustąpiiwszyiu — ta

Fra-ncja zmieniła w ost:atni-ch miesiącach cały

t-on

-s-wej -pol-i-tyki. W-c-z-or-ajsza m o w a -min. B-on

n e t a n-a ko m :isji eko-n-o-mi-czne} k-o -n-fere-ncji -lon

dyński-ej — -st-anow -cze wyzwani-e pod -adresem

państw" angl-osaski-ch, -nie -c’o-fające się p-rz-ed za

rzu.tami z-miany frontu, a w-ięc nielojalności —

- b y ła -j-a-sk-rawym wyraze:m., że przez -poli:tykę

francuską -przebiega jakieś nowe ,,mora-le1.

,,-Mor;ale" — to wł-aśnie -coś istotnego d-la tej

pol-i-tyki, d-la p olityki f-rancuskie-j w ogóle. Był-a

ona ofensy:wą, św iad-omą siebie, energi-czną w’ła

śni e :wted-y ;i tylk-o w;t-e-d-y g d y

- stała j-ako r-epre

ze-ntantka pewnych zas-ad, gdy bronił-a pewnej

,,’id-eo-ł-ogj-i", Wted-y ty-l-ko czuje z a s obą na-ró-d-,

który nie lubi celów wystę-pu:j-ących wy-r-a-ź-nie

j,a-k-o c-zy-s:to po-lityczne, który z-awsze chce je

mieć u-brane -w sz -aty haseł ogólno-l -udzkich i

ogólnoludz-k ich ide}-i.

J’e w-łaśnie id-ee nadawały rozmach i siłę —

na wewnątrz, a p-r-zez to naizewnątrz — -p-o-lityce

francuskiej wtedy, gd-y broniła ha-seł -wolno-śc-i

czł-owie-ka w winach :Wielkiej Rewolucji —

i ;wtedy -g-dy st-ał-a się ch-am -pionem -zasady legi

tymizrn-u wr Wiedniu 1815 r.; wtedy gdy głos-i

ła zasadę narodowo-ści-ową za, Trzeciego Cesar

stwa; wt-e-dy wkoń-cu, gdy w ok,resie Wielkie-j

wojny stała się reprezentantką Wolności i de

m’okra:cji przeciw -autokracji.

Rozmach i pewno-ść siebie osła!bły po Wers-a

l u . Chc-i,an-o

-b yć obrońcą dem-okracj-i

—

-a tu

s-ą-siedzi z za Renu tłomaczyli dzień ;po dni-u, że

dyktatem wersalskim" -os-łab’ia -się i-ch -syt-ua-cję

przys-piesza o-balenie republi-ki weima-rskiej,

doj-ście reakcji do w"ł,a-dzy :w Niemczech.

—

Chci-an -o być reprezentantką demok-ra,c-ji, szczy

tem -pos-tępu i lewi-cow ości — a tu -by-ły

- s ojusz

ni-k wschodni swój u-st-rój o-gł-as-za za

- s z-czyt d:e

m -okraty cz-ności, za

,,praw-dziwą demokrację”.

Re-pub-li!ka w Nie-m -czech, da-j -ąca -p -okon-a -nemu

w wo-j-nie przeciw"ni-kowi f-o-rmę -bądź co bą-d-ź

d-emokratyc-zną; Sowiety -w Ro-sji, k-tóre bądź

co -bądź obal-i -ły autokrację — -oto -by-ły

- przyczy

ny złego -samop-o -czuci-a francuskiego ,,Bour

geois”, przyczyny ,,briandyzmu”.

I -oto os-tatni-e

- miesiące przyniosły zmianę

w tych — nieświa-domych może, al-e tem :si:lniej

szy!ch w" istoci-e

—

n-as.-tro-j-ach. S -to-sunki z -S-o

wietami wchodzą n-a drogę c-oraz

-leps-zą i moż

n-a stawać się -przyjacie-lem »-państwa -so -cjali

stycznego”. Hitlery-zm był zakończeniem złego

samopoczucia wobec Niemi-ec. Gdy Hitler do

s,zedł -dó w!;ulży francuskie -stanowi-s -ko w ,s-pra

wie -bez-pi-eczeństw":a i r-ozbrojeni-a

- zyskało wy

raźny, głęboko ide-owy argument. Najwyższe

ideały ;cywi-li-za,-c-j’i -białej, XIX i XX w .

- stanęły

na pierwszym pl-anie. Daladier, Paul Bonco-ur

mogli ogłosić, że Francja jest ost-atni-m konty

ne-ntalnym wielkim toastjonem -demokrac-ji i że

bastjon -ten będzie -be-zwartośc-iow"y, o i-le n-ie bę

dzie chroni-ony -odpo-wied-nią ilością ciężkiej a r

tylerii. »Wy jesteście ideą — *wolał jeden z mó

wców do tłumów paryskich, protestu:jących

przeciw terorowi ,i-ntelektua-lnemu i :terorowi

anty.s’emickiemu w Niemczech — tam jest ty-l

ko mater-ja".

—

Równanie:

,,-De"m-okra-c:ja —

w-o-lność — pokój — rozum " odżyło. Je-st tak

mocne.-w e Fra-ncji, jak dawn’o nie bylo mocne.

Hasł-a blokady intelektualnej i politycznej Nie

miec h’itlerowskich, jak długo ,,rozum" — ,ka

tion" Wielkie} -Rewolucji — nie -doj-d,zie do -wł-a

d:zy, choć nie -tak si-lne, j-ak w -pierwszych m-ie

siąca-ch hi-tleryzmu, trw ają jed:nak nadal, z-a

padły w masy.

Ten pato-s odrodzone} i-dei .demokratycznej

daje silę rządowi. Daladier -okazuje się trwal

szy-m p remierem n-i-ż są-dz-ono. (Daje siłę -jego

delegatom .

- Londyńska mo-wa Bonneta -jest-wła

śnie -pełn-a

-t-ak:iego p-a-to-su oburzenia prze-ciw

dykta-torskim zapędom jednego -pańs-twa wobec

- drugi-ch, przeciw -opieraniu po-lit-yki na łam-a

niu z’obowiązań, przeci-w opi-e -raniu -san-a-cji go

spo-darcze} na -łam-a-niu zobowiązań — !bo w;szak

nie czerń i-nnem; jak łamanie-m zobowiązań -jest

inflacja i deprec-jacja ,pieniądza. I oto Bonent,

- s u chy, chl-odny, rzeczow"y, nieodparcie logi-cz

ny urzędnik-fachowiec z tempera-mentu (choć

-jes:t politykiem -a nie urzędnikiem ,z fa-chu), -st-a

j-e się boj’ow-nikie-m idei, a w-alk-a o zło-to ubrana

z-osta-je -w sz -aty w-a:łki o wielkie hasł-a i ideały

lu-dzkości.

WzdłużDunaju.

Konwencja zbożowa.

Projekt Polski.

Londyn 8 lipca.

(PAT) -W’c,zoraj odbyło się w Lon-dynie posie

dzenie delegacyj 4-ch wie-lkich państw , -ek.s-por

tujący ch -psze-ni-cę: Stanó-w Zj-edn-oczo -nych, -Ka

nady, Ar-gen:tyny i Au-stra-lji z przedstawiciela

mi kra-jów eks-portujących -pszenicę w śro-dko

we-} E-uropie, -a

- mi-a -nowicie: :Pol.-:ka, R u m unją,

Węgr-a -mi i Jugosł-awi}ą,

celem

roz-patrzenia

możliwości zawarcia -po-w"-szechnego porozumie

II.

Audiencja u regenta .

Wycieczka nad jezioro

Balaton.

—

Gościnność wi;gierska.

—

Ogólne uwa

gi.

—

Polska placówka.

Pobyt w Budapeszcie pozwolił uam za:poznać

się cokolwiek z obecnym

ustrojem Węgier,

który posiada wiele stron oryginalnych. I ta:k

Węgry są monarrh-ją, ale król —

,,z powodu

pewnych przeszkód"

nie może jeszcze objąć

rządów, zastępuje go narazie Regent, którego

otacza całkowity monarszy aparat. Przekona

liśmy się o tent na audjencji, której nam u

dzielił.

Regent zajmuje w Budzie okazały

zamek

królewski położony na wysokim brzegu Du

naju i otoczony pięknymi ogrodami, spadają

cymi terasami ku rzece. Położenie te:j rezyden

cji jest nadzwyczaj malownicze, a widok stąd

na Peszt, Dunaj i dolinę stolicy rozległy i u

rozmaicony. Audiencja odbyła się według kró

lewskiego ceremonjału. W sali audjencjonal

nej ustawiono szefów delegaeyj w półkole, we

dług alfabetu pańs-tw, które je wysłały, -

czem wszedł Regent w mundurze admiralskim

w otoczeniu licznej świty wojskowej i cywil

nej. Prezydent federacji p. Do-n-s wygłosił dłuż

sze przemówienie, poczem szef protokołu po

dał Regentowi z głębo-kim ukłonem zwi-tek pa

pieru. Son altesse serenissume— bo taki jest ty

tuł: :Regent-a, odczytał odpowi-edź w języku fran

cuskim, angielskim, włoskim i niemieckim, i

odbył następnie cercie, rozmawiając kolejno

z prawie wszystkimi szefami delegaeyj. W roz

mowie z szefem polskiej delegacji (Dr An-toni

Beau:pre) opowied-ział historję o polskim emi

grancie z 1831 r., który przyjechał do jego

dziadka na tydzień, i został do końca życia,

Popołudniu odbyła się w ogrodach królew

skich garden party, gdzie parę (tysięcy gości

przedefilowało przed Regentem,

jego żoną i

córką (zamężną). Na przed.s-taw ieniu, galowem

w Operze, Regent był również przyjmowany z

- c e r e m o njałem król-ews -kim. Orkiestra zagrała

liymn narodowy, a cała publiczność ,powstała

z miejsc. Program obejmował jeden akt cieka—

Iwe} i oryginalnej opery węgierskiej, i balet

1 ilustruj-ący miłość księc-ia Reichstadt i słynne,

owego czasu tancerki Fanny E-isler. Wykona

nie było ba-rdzo staranne-, tylko pomysł wpro

wadzenia tragicznej1postaci -syna Na,poleona

d-o baletu, wydawał -się za śmiały.

Wielkiem urozmaiceniem

zjazdu była wy

cieczk;i; nad je-zioro błotne (Balaton), która

nam -pokazała je-den *z najpię,kniejszych kraj

obrazów obecny-ch, tak bardzo zmniejszonych

Węgiel’. Leży to jezi-oro na południowym za

chodzie kraju nied-aleko granicy auistrjac-kieij

i jugosłow iańskiej. Ma -ponad 1300 k. kw. ob

szaru, 85 k. długo-ści i 15 szerokości, — i

- przy

pomina trochę swoim w tu-k wygiętym kształ

tem - Leman. Brzeg południowy jest okolony

wieńcem wzgórz, które to podobieństwo jesz

cze wzmacniają. Ty]ko oczywiście brakuje ko

l-orytu j-ezior-a genewskiego i nieporównanej

perspektywy ,Mont Blanc.

Jest natomiast je

zioro nader bogate w ryby i żyj-e tam specjal

ny gatunek zwany Fogosz,

którego podobno

ni-gdzie indziej z-naleźć nie można. W Siofok,

gdzie nas ,podejmowano śniadaniem, u-pieczo

no w naszy-ch oczach na drewnianych paty’

kach cate mnóstwo tych ryb, które smakow”a

ły nam nad-zwyczajnie. Na dwóch statkach od

byliśmy spacer po je,ziorze do stóp góry Ba

dacson, gdzie ro.śnie wino, -— jak twierdzą nie

którzy, lepsze od tokajskiego. Piliś-my ten nek

tar obficie nam podawany i to tylko potrafi

liśmy stwierdzić, że smak jego nie u-stępuje

Tokajowi, a w Budapeszcie -— zwłaszcza -w pi

wnicy kurji bis-kupiej podawano nam Tokaj,

który mógł zas;pokoić

najwybredniejsze wy

magania. \Vrogólności trzebaby prawdziw ie na

tchnionego pióra, aby opisać

smak win wę

gierskich, któr,e pozna-liśmy av Budapeszcie i

wyrazie cały bezmiar oburzenia na iuiy, które

nam sprzedają w Polsce pod firmą węgierską!

Widocznie stare przysłowie Iłungariae na

tum — Poloniae edueatum, niema już żadnego

waloru...

,Brzegi jezioro Ba-laton (po niemiecku -Plat

tensee)

są okolone szeregiem letnisk, gdzie

m ieszkańcy -stolicy ,spę,dzają upalne miesiące,

fest to istotnie wymarzona okolica dla wypo

Lzynku nerwów. Cudowne wzgórza, jeziorc

wiecznie falujące o szerokich piaszczystych

p-laża-ch, winnice i ogrody, czyste powietrze i

stała pogoda, — wszystko się składa na to, aby

zapewnić zn,użonym mieszczanom spokojny

-po-byt.

Przyjęcie zgotowane nam przez węgie-rskich

ko’le.gów było poprostu W"spaniałe, a orga-niza

cja zjaz-du fun-kcjo-nowała -bez zarzutu. Opusz

czaliśmy Węgry z uczu-cie-m, że nas pode-j-mo

wano z tą serdeczną gościnnością, która wszy

stko daje, nie żądając nic w zamian.

Miały oczywiście te przyjęcia także cel pro

pagandowy. Chciano nas zaznajomić z obec

nem położeniem Węgier, chciano -p-oka-zać

krzywdę, jaką. im wyrządził traktat w Trianon.

Jak już wspomniałem Węgry w"s-półczesne już

nie kładą nacisku na prawa korony św". Ste-fa

na. Pogodziły się z wi-elu z-mianami terytorjai

nemi spowodowane-mi przez w"iel-ką woj-nę-, C ho

dzi im głównie o takie sprostowanie granic,

któreby -cał-y naród* węgie-rski zjednoczyło.

Traktat w Trianoń od-dał Czechom, Rum-un -ji

i Jugosławj-i

-s;pore przestrzenie

za-lu-d -nione

prze-z Madziarów-,

Czemuby nie napraw"ić tej

niespra:w"ie:dliwości, — w myś-l znanych tez Wil

s-ona, na których został oparty traktat w"ersal

ski. Czemuż nie us-unąć tej kości nie-zgody po

między państwami, które przez swoje położenie

geograficzne skazane są na współżycie? — Tak

rozumują Węgrzy, ilus-trując swoje -p’ostulaty,

statystyką i mapami etnograficznemi. Ale, j-ak

prze-prowadzić to -sprostowanie granic? Czy

bea-ti possidentes okażą ty-l-e bezinteresowności,

aby dobrow"olnie w-yrze-c się przy-znanych im

obszarów? Gto pytanie, na które nie łatwo

znaleźć odpowiedź.

Tymczasem w-ęgierski rząd obecny, -któ-ry naj

pierw szukał oparcia we Włoszech;, zorjento

wał się nagl-e w stronę Niemiec, w tem — zdaje

się — złudz-eniu, że rewizjonistyczny pro-gram

narodowych-soc-jalistów obejmie także traktat

w Trianon. Trzeba zaś pamiętać, że premjer p.

Gómbós ;jest dawnym austria-ckim -pułkowni

kiem, czy nawet generałem, — a minister spraw

zagranicznych p. Kanya cał-ą swoją sł-użbę dy

plomatyczną przebył na. Ballpłatzu i w Be-rli

nie. Dwaj zatem najwybitniej-si ministrowie ga

binetu, reprezentują właściwie staro-austrjac

kie tradycje. Dlaczego właśnie oni przyszli do

władzy, — trud-no

- powiedzieć, -

podobno pre

mj-er obecny jest mę,żem zaufania regenta i na

leży do przeciwników r-esta-u-rac-j-i H-absburgów.

Wie,le razy -legitymiści zapytują go — ki-e-dy

wreszcie król powróci, — *p, Gómbós odpowia

da: ta spraw"a nie jest aktualna. A przecież mło

dy arcyksiążę je-st niezawodnie prawowitym

królem węgierskim; jeżeli więc W-ęgry są mo

narchją, dlaczego ni-e ,powołają go na tron? -Po

wody -są różne. Pow-rót króla zmusiłby d-o U"

stąpieni-a szereg dostojników"; -pew"ne am bicje

bardzoby ucierpiały; powstałoby wielu niebez

piecznych malkontentów. Słowem -kwestje per

sonalne odgryw"ają w tym problemacie dużą

rolę... A przytem mała ententą ,patrzyłaby krzv

wem okie-m na króla, który ;bąd-ź co bądź by-łby

wciel-e -niem austro-w ęgierskich a-spiracyju Nie

obeszło-by sie -bez międzyna-rodowych, kompli

kacyj, — i dl -atego rządzący politycy węgierscy

odkładają ,powrót króla do spokojniej)s-zych

czasów. Może m ają słuszność.

Na Orszagbutcza -w Budz-ie -przy wąskie} ’po

chyłej uliczce -stoi dom, na którym powiewa

polska f-laga. T am -mieści -się pol,s-kie posel-st-w-o,

któ rem k-ieru-ją dwa-j K:ra-kowi-a -nie: poseł Dr

t,e (ikowski, syn k:rakowskiego a-dwok-ata i

wnu-k

-prof-e -sora i pierwszy sekretarz hr. Kazi

m ierz Myc-ielski.

- Dom jest niewielki, a-le pięk

ny i stylowy. Sięga -15-go -wieku i -ma goty-ckie

sale, które :pokazują cudzoziemcom, jako jeden

z cie-kawych zabytków węgierskiej sto]icy.

—

Nie jest to -n -aj-trudniejsza, placówka -dy -ploma

tyczna, a-le jej bardzo :nieliczny personel led-wie

może pod’ołać pracy. :Kolon}a po-lska liczna i u

’bogan potrzeto;uje ciągłej opieki. :Prądy :politycz

ne krzyżujące się w !Peszcie z połu:dnia na pół

noc i ze wschodu na zachód, wym-aga’ją pilnej

obserwacji. Stolic-a węgie-rsk-a je-st ośrodkiem

poli-tycznych zabiegów, promieniujących daleko

poza -gra-nice kra-ju. T rzeba prę-dko i bystro

orjeintować się w z-mie-nnych prądach węgier

skie-j opiin-ji publicznej.

P. minister Lepkow

ski, któ-ry nad-er gości-nnie !pode-jmował nas w

towarzystwie -wy-bitnych po-l-ity-ków i publicy

stów w’ęgierskicli, jest osobistością zn-aną i ce

nio ną w B-uda-peszcie i -un)ie -prestiż od-rodzonej

Polski utrzymać n-a wł-aściwym poziomie, m a

jąc do pomocy młodą, ale już wytrawną s»iłę

w osobie br. Mycielskiego. Usłyszeliśmy od’nic-h

w.iele interesu-jących szcz-egółów z dziedziny

polityki węgierskie-j. którą znają wybornie

z bezpośredni-ch spostrzeżeń i ścis-łego -kontak

tu z czynnikami decy-dującymi.

,,Awanturnicza wycieczka11.

Budapeszt 8 l;-pca.

(PIAT) W czasie dyskusji w parlamencie n-a-d

roz-sze,rzeniem ipraw regenta legitymista ])o,s.

Palai-icini wskaz-ał, że projekt ustawy nie bę

dzie ,rozszerzał praw regenta, a jedynie zwięk

szy ogromnie kompetencj-e rządu. Mówca wy

razi! o-pin-}ę. że-parlamen t winien mieć możność

kontroli nad: wsżelkierni aw anturniczeni:i wy

cieczka-mi,

-j-ak n-p. ost,atnia wizyta -premjera

w Berlinie. Pa-l -lavicioi domagał s-ię, aby do ty

tułu regenta dod-a-no tytuł: namiestn-ik króle-w

sk i.

-W odpowi-edzi premjer Góintaois oświad

czył. że stanowisko iiamiesinika jest możliwe

tyl-ko iprzy istnieniu króla, którego Węgry na

pod-stawie us-t-awy detromizacyjnej z roku 1921

nie :posiada-ją. O statecznie Izba -przyjęła znacz

ną w-iększością projekt rządowy.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction