Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 660 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 155

Kraków, Poniedziałek 18 Czerwca 1900.

Rocznik L III.

CZAS

(wydanie wieczorne).

Prenumeratę przyjmuję: Administracya Czasu w Krakowie i urzędy pocztowe.

Miejscową prenum eratę księgarnia S.A.Krzyżanowskiego, handle: St.Karlińskiego wSnkiennicacl

H.KretschmeraKynek,10, Biuro dzienników Bopcasa i Salomonowej, Głów na trafika , w Rynku głównyn

PTZyj^11VUe 8ię 83 opłatą od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal,, za każdy następn

po 10 hal.; nkład tabelaryczny, eyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz po 40 hal., n astępny po 10 na

N ad e sła n e (na trzeciej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy raz.

Ogłoszenia i prenumeratę przjjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olsze*

skiego, St. Sokołowskiego, A. Hollendra, K. Buchstaba; w Jaro sław iu Biuro dzienników, w Ńowyn

Sączu H. Bachner; w P rz e m yślu A. Juszczyński księgarnia kolej., D. Heszeles, księgarnia Ringlera

w Rzeszowie M.Weintranb; w S!tanisławowie Jasielski i Sp.: w Tarnowie M.Kockach

w Tarnopolu C. Haliczer; w Paryin wyłącznie p. Adam rue de Varenne 38, (prenumeratę p. W

Kaczkowski Courbevoi pod Paryżem rue de Chemin de fer 44); w W ied niu Haasenstein AfVogle

(także w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, BerUnie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R . Moss

(także w Berlinie, Hamburgu Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J Da,meberg. H

Fnedl (tylko prenumeratę II.GoidachmidtAComp.); w Frankfurcie n. M .G. L. Daube A CĆmp

Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 haL

Adres Redakcyi: ul. św. Tomasza Nr 82. - Telefon Nr 60.

Kraków 18 czerwca.

Głównym programem gabinetu p. Waldeck—

RouaBeau jeBt *ocalenie" republiki przed zama

chem monarchistów i katolików . Znaczna część

tego zadania została jnż spełniona przez kome

dyę, odegraną przed trybunałem Btanu, który kil

ka polityków bez porównania mniej groźnych dla

porządkn publicznego, niż niektórzy ministrowie,

skazał na wygnanie. D alszą pracę ma nłatwić

szereg ustaw wyjątkow ych, skierowanych prze

ciwko katolickim instytucyom. Jeden z przyjaciół

gabinetu, radykalista Rabier, postaw ił wniosek

0 przywrócenie słynnego artykułu 7 ustaw szkol

nych z roku 1879. Ministrem oświaty był wów

czas Ferry, a panem sytnacyi Gambetta, który

właśnie wtedy rzocił hasło le clericalisme, ooild,

l’ennemi. Chcąc przeciwstawić liberalizm republi

kański *reakcyi*1 drogiego cesarstwa — w prowa

dził Gambetta zasadę wolności nauczania, połą

czoną z usunięciem w ykładu religii ze ezkół pań

stwowych. Wtedy to powstały niezliczone kon

gregacye katolickie, które ujęły w swoje ręce

kierunek wychowania młodzieży; szkoły kongre

gacyjue współzawodnicząc szczęśliwie z państwo

wemi, zjednały sobie prędko zanfanie lndności

1 dz ś przeszło połowa dzieci francuskich w nich

tylko się kształci. To *groźne niebezpieczeństwo"

spostrzegł jnż Ferry i aby mn zapobiedz, ułożył

swój artykuł, zakazujący udziału w nauczaniu

członkom kongregacyj nieuznanych, to jest nie

potwierdzonych przez państw o. Artykuł ten był

skierowany w pierwszym rzędzie przeciwko Je

zuitom, a dalej przeciwko stowarzyszeniom du

chownym, które powstały po upadku cesarstwa,

właśnie w celn zajęcia się wychowaniem młodego

pokolenia. Izba depntow anyeh nchw aliła projekt

Ferry’ego. Natomiast senat, którego większość

była konserwatywna, nie dał swojej aprobaty

temn wybrykowi sekciarskiej nietolerancyi i usta

wy szkolne stały się prawem bez artykułu 7.

Teraz po łatach 20, rząd socyalistyczno -rady

kalny, mający na czele eksgambetystę i ekskon

serwatystę zapragnął wskrzesić zapomniany zakaz.

Przyznać trzeba, że tym razem główne głosy prze

ciwko zamachowi na wolność nauczania, padły

z obozu republikańskiego i wszyscy najwybitniejsi

przywódcy i politycy republikańscy, nie należący

do grup rewolucyjnych, oświadczyli się przeciwko

projektowi, który ostatecznie odesłano do korni

syi, gdzie zapewne na dłngo pogrzebany zostanie

ale poparcie dane w nioskowi Rabiera przez gabi

net, i umiejętne mowy wypowiedziane przy tej

sposobności przez rewolucjonistów z grnp mini

steryałnych, charakteryzują dostatecznie dążności

obecnej wewnętrznej polityki francnskiej.

Przytem w szystkiem egzystencya gabinetn oparta

jest na najeztuczniejszych kombinacyacb, których

uieoaturalność objaw ia się w sposób nderzający

przy każdej sposobności. I tak przed dwoma dnia

mi w nieśli socyaliści w Izbie interpelacyę z po

wodu z ajść w Chalons, gdzie przy starciu pomię

dzy strajkującymi robotnikami a żandarmami, kil

ku robotników z ginęło.

—

Waldeck-Rousseau był

zmuszony broDić swoich urzędników, przed swoi

mi najbliższymi przyjaciółmi w Izbie; socyaliści

bowiem są filarami obecnego gabinetn; mimo to

»ażądnli an kie ty parlamentarnej, której uchw ale

nie byłoby stanowczem wotum nieufności dla izą

du; ze względn na charakter socyalistycznego

wnioskn, w ystąpili przeciwko niemu umiarkowani

republikanie i głosami swoimi ocalili gabinet, - y

Ale zaraz potem przyszło do jeszoze oryginalniej

szej koiizyi. Jeden z nacyonalistycznych deputo

wanych zaproponował do porządkn dziennego przy

jętego przez rząd dodatek, potępiający teorye ko

lektywizmu. Sytnacya była rzeczywiście oryginal

ną* — W łonie gabinetn zasiada kulektywista, a

w iększość rządowa na nich się głównie opiera;

z drugiej strony rząd nie mógł sprzeciwić się

wnioskowi, który odpowiada zapatrywaniom ogro

mnej większości Indu francuskiego, a nawet więk

szości republikanów. Potępiono zatem uroczyście

w Izbie, za cichem przyzwoleniem gabinetn, dok

tryny, które członkow ie rządn i najbliżsi przyja

ciele rządn, nznąją za swoje; - a jednak gabi

net nie nstępuje, ale nawet widzi w uchwale Iz

by aprobatę swojej polityki!

Trndno o silniejsze sprzeczności polityczno-spo

łeczne, jak te, które występnją na jaw we Fran

cyi pomiędzy większością parlamentu, rządem i

opinią publiczna. Zasadnicze programy polityczne

straciły wszelką wartość, a o istnieniu gabinetu

decydują głównie materyalne interesy chwili, jak

n. p. wystawa, inb osobiste kombinacye ambitnych

polityków . I nie widzi się dotychczas żadnego mo

mentu, któryby zapowiadał zwrot z tej błotnistej

drogi, w której ngrzęzła c ała polityka trzeciej re

publiki. Niema ludzi i niema idei, są tylko wiel

kie apetyty i małe intrygi, a wśród nich światło

fracuskiego geniuszu, błyszczy coraz słabiej i co

raz rzadziej.

Przegląd polityczny.

—

Jedno z pism lwowskich wyraziło przed

kilkn dniami zdziwienie, że między naszymi wy

wodami na pierwszej stronie dziennika a wiado

mościami, podanemi za N. f . Presse na trzeciej

stronie, zachodzi sprzeczność. Krytyków takich

jest więcej. Dla nich przeto wyjaśniamy, że wła

sne zapatrywania podaje nasz dziennik w oso

bnych artyknłach lnb w tych nBtępach przeglądu

politycznego, które wyraźnie oznacza, jako pocho

dzące od redakcyi. Reszta przeglądu służyć ma

na rejestrowanie faktów i poglądów innych pism.

Byłaby to prawdziwa parafiańszczyzna, gdybyśmy

się w tym kiernnkn ograniczali do pism zbliżo

nych, a pomijali pisma przeciwnych obozów.

Wreszcie co się tyczy korespondencyj, to natural

ną jest rzeczą, że między poglądami naszych

korespondentów a nami mogą zachodzić pewne

różnice. Szukamy informacyi w poważnych,

zbliżonych do nas politycznie kułacb.

Znpełna jednomyślność w e w szystkich szczegółach

nie zdarza s ię w życiu, a program najlepiej zor

ganizowanego Btronnictwa jest zawsze tylko kom

promisem, chociaż odnoszącym się do kwestyi

drngo- i trzeciorzędnych.

—

Dziennik polski ogłasza list sytuacyjny zWie

dnia, w którym autor upatruje przyczynę obecnego

stanu w radykalizmie tak niemieckim, jak cze

skim, ulegającym Indowi i drżącym o mandaty.

Przyszłość przeto może się stać lepszą tylko pod

następującymi warunkami. *W tych warunkach

wpływ radykalizmu narodowego w Radzie państwa

dałby s ię przełamać tylko przez utworzenie pra

wdziwe go stronnictw a środka, złożonego z umiar

kowanych żywiołów całej Izby. Kiedy radylny

prąd narodowy, tak niemiecki, jak czeski znajdzie

się w tych stosunkach, że braknie mn kadr po

mocniczych, dopiero na seryo mówić będzie mo

żna o sanacyi parlamentn. Ale conditio sine qua

non jest właśnie izolowanie na prawo i na lewo,

bo jednostronne zizolowanie, czy to prawego, czy

lewego skrzydła, sytnacyę pogorszyć tylko może.

Wiedzą o tem umiarkowane stronnictwa od da

wna i od dawna dążą do takiej antiradykalnej

koalicyi. Ażeby ona do skutku doszła, trzeba j e

dnak rozbić obie wielkie grupy Izby, rozłożyć na

atomy zarówno prawicę, jak *GemeinbUrgschaft".

Równocześnie dokonanie tego dzieła napotykało

jednak na wielkie przeszkody. Wreszcie prezy

dyum Koła, panowie Jaworski i Dziednszycki,

chcąc okazać, iż większa jest ofiarność po stronie

polskiej, zdecydowali się na krok jednostronny

i prawica przestała istnieć. Niestety krok ten był

zarówno jednostronny, jak stronniczy, bo zamiast

nadać mu charakter zawiązka umiarkowanego

centrnm, przez niczem nieBsprawiedliwione wyklu

czenie innych umiarkowanych grnp prawicy, w y

wołało podejrzenie — złudne może, — że celem

jego jest przesunięcie większości na stronę *Ge

meinblirgschaft", czyli utrwalenie obstrukcyi po

stronie czeskiej. Obecnie — jeśli ofiara Koła pol

skiego wydać ma pożądane dła państwa o w o c e , -

nastąpić musi taka Bama ofiara ze strony umiar

kowanych, pod względem narodowym, grup lew i

cy. Trudno na razie imiennie grapy te wyliczać,

bo kto wie, czy w tym celn nie będzie potrzebną

atomizacya Izby, sięgająca nawet do wnętrza po

szczególnych klnbów; nie da się jednak zaprze

czyć, iż akcya taka je st możliwą, bo obok wła

ściwych kombatantów radykalizmu narodowego,

istnieje olbrzymia większość, która ma jnż dość

tych walk, a przedewszystkiem dość ma walki,

prowadzonej zapomocą obstrnkcyi. Koło polskie

wskazało drogę, a naród nasz ma jnż na tyle

szkoły politycznej, by zganiw szy uboczny błąd,

który przy tem popełniono, uznać ten krok za ko

nieczny. k ,

—

Konferencya przewodniczących klnbów le

w icy wydała komunikat, w którym wyraża prze

konanie, że unormowanie kw estyi językow ej mnsi

się rozpocząć od zaprowadzenia i ustalenia nie

mieckiego ję z yk a pośredniczącego. Konferencya

oświadczyła się stanowczo przeciwko urzędnikom

extra statum . Również nznano za niewystarcza

jące te przepisy o wewnętrznym językn, które

skreślają stosunki do władz centralnych, a które

powinny być unormowane na zasadzie niemiec

kiego języka pośredniczącego. Zastanawiać Bię

będzie konferencya nad narodowem rozgraniczę

niem okręgów, organizacyą władz krajowych i

projektem o ntworzenia obwodów. Wreszcie oświad

czyła się konferencya także przeciwko językowe

mu projektowi rządn dla Moraw. Odnośny memo

ryał wręczyć ma prezydentowi Kbrberowi osobna

deputacya w e wtorek. Publikacya tego memoryalu

nie nastąpi.

—

Podany przez nasTntcmew z ministrem Reze

kiem został, jak wiadomo, zdementowany przez

Fremdenblatt.. Mimo tego Wien. T agblatt utrzy

moje, że jsst autentycznym i podaje nawet dzień

i godzinę rozmowy swe go korespondenta z mini

strem.

—

Narodni listy grożą dalszą obstrukcyą na

w ypadek, gdyby Czechom nie dano satysfakcyi.

Celem ich jes t uczynienie niemożliwą obecnej kon

stytucyi austryackiej. *Pozwalamy sobie oświad

czyć Węgrom, że przedlitawskie konstytucyjne

kłamstwo jnż nas znużyło, i te będziemy się sta

rać o to, by konstytucya z r. 1867 nie została

powołaną do żyeia z agonii, w której się obec

nie znajduje".

—

W Hiszpanii zanosi się znown na zmianę

gabinetn. Minister skarbn Yillaverde, obok pre

zydenta Siłveli, główny filar gabinetu, cel naj

gwałtowniejszych ataków zc strony opozycyi, zna

lazł się w sprzeczności poglądów na wiele waż

nych spraw ekonomicznych ze sw ymi kolegami

gabinetowymi. Rada ministrów omawiała jnż kilka

krotnie kwestye sporne, a z obrad wynikło, w e

dłng zapewnienia dzienników, i e Vilłaverde zgło

sił lub zgłosić ma swą dymisyę. Prezydent ga

binetn Silr ela usiłuje jeduak doprowadzić do po

rozumienia i tylko jego interwenoyi przypisać na

leży, i e przesilenie nie weszło odraza w stadynm

ostre. Przeciwnicy gabinetn liczą na to, że z mi

nistrem skarbn npaść będzie musiał cały gabinet,

a utworzenie nowego, liberalnego, powierzonem

będzie b. ministrowi Sagasts. —

Równocześnie

sprawia gabinetowi wielkie trudności strejk 6000

górników w Rio Tinto, nieustannie się rozszerza

jący. Między Hnelva a Rio Tinto Btrejkujący

przerwali rnch kolejowy, a dyrekcya kolei mu

siała wezw ać pomocy prefekta. Na miejscu roz

ruchów skonsygnowano jnż całą żandarmeryę,

a z pobliskich garnizonów zarekwirowano wojsko.

—

Z Chin nadeszły wczoraj bardzo niepoko

jące wiadomości. Biuro Laffana i Central N ews

w Londynie, a Agence N ałionale w Paryża roz

szerzyły równocześnie pogłoskę o zbnrzenin wszyst

kich pałaców poselskich w Pekinie , o zamordo

wania posła niemieckiego, dalej o wymordowania

cbrześciań we wschodniej dzielnicy miasta, o spa

lenia katedry katolickiej i kilkn kaplio. Ajencya

Dalzieła doniosła zaś, że w Szanghai rozruchy

przeciw Europejczykom tak się wzmogły, iż za

kończyły się spaleniem trzecb kaplic i zamordo

waniem kilkn kapców.

—

Potwierdzenia tej wia

domości niema dotychczas, a co do Pekinu nie

rychło może nadejdzie, z powodn znpełnego bra

ku komunikacyi bezpośredniej ze stolicą. Bokse

rowie bowiem przerwali w szystkie trzy linie łą

czące Pekin z Europą: od północy linię do grani

cy syberyjskiej przez Kiachtę i Maimadżin, linię

wschodnią przez Koreę, Fusan i Nagasaki w Ja

ponii, wreszcie połndniową do Szanghai. Linie

telegraficzne lądowe łączą się w Fusan, Naga

saki i Szanghai z liniami kablów angielskich.

Brak wiadomości powiększa zaniepokojenie

wszystkich gabinetów europejskich i skłania je

do tem szybszej akcyi. Od tygodnia przybijają

do porta T aka i Tien tein, przy ujściu Pei-ho,

w szystkie statki mocarBtw europejskich, które

znajdują s ię na wodach chińskich. Najdalej kn

Pekinowi posunął się do soboty oddział niemie

cki pod wodzą admirała Bendemanna, który do

tarł do stacyi Lan-fong, leżącej na połowie drogi

między morzem (Tien-tsin) a stolicą. O oddziale

rosyjskim, najsilniejszym obecnie z europejskich,

wiadomo tylko, że w piątek obiegły stanął pod

morami Pekinn, gdzie zastał hramy zamknięte.

Wszystkie jednak załogi okrętów europejskich,

znajdujących się obecnie na wodach chińskich,

są razem za słabe liczebnie, by módz poskromić

fanatyczne tłnmy bokserów i stawić skateczny

opór wojskom regularnym chińskim, które otwar

cie już zajęły stanowisko wrogie wobec Europej

czyków. Żadne zaś z mocarstw europejskich nie

było naturalnie w stanie dostawić na czas Bil

zbrojnych tyle, ile ich niebezpieczne położenie

wymagało. Ponieważ Japonia leży najbliżej wi

downi smutnych a groźnych wypadków, nasunęła

się odrazn myśl, aby misyę uspokojenia rozrn

chów powierzyć armii japońskiej.

Rzecz prosta, dokonać się to mogło tylko za

wspólną zgodą wszystkich mocarstw. Rząd ja

poński otrzymał też, jak donosi Polit. Corresp.,

mandat w tym kiernnkn i wysadził na wybrzeże

chińskie pierwsze 1000 Indzi ze stojących na ko

twicy w Tien-tsin statków. Fakt, że Japonia

otrzymała taką misyę, stanowi, zdaniem wielo

dyplomatów europejskich, ważny i zasadniczy

zwrot rozwojn wschodnio-azyatyckich stosunków

politycznych. Skntki tego zwrotn na ogólną po

litykę mocarstw europejskich nie każą na siebie

dłngo czekać. Interwencya Japonii, występującej

tn z ramienia mocarstw, jeot bijącym w oczy do

wodem, jak ogromnie szybko wzrasta jej wpływ

i znaczenie na kresach Azyi, od czasów zwy

ciężkiej wojny w latach 1894 i 1895.

—

Z powoda ostatnich wypadków na dalekim

Wschodzie St. Piet. Wied. piszą, co następuje:

*Zachód swymi gwałtami rozbndził śpiące rasy

żółtego Wschodn. Możemy ubolewać nad losem

misyonarzy enropejskich i inżynierów, możemy

płakać nad tem, że się krew jnż polała i jeszcze

lać się będzie. Ale jednocześnie z punktu widze

nia patryotyzmn chińskiego nie można nie z go

dzić się z tem, że biedny naród, któremu nawet

podczas pokojn zabierają port po porcie, musi na

reszcie obndzić się z wiekowej drzemki. Ogólne

go rnchn narodowego dotychczas wprawdze, dzięki

Bogu, jeszcze niema, ale fakt, że z ruchem po

wstańczym sympatyzują szerokie warstwy lndno

ści chińskiej, fakt, że dążności bokserów popiera

w tajemnicy przed Europą nawet sam rząd man

dżurski — wszystko to zdaje się dowodzić, że je

steśmy w przededniu wielkiej katastrofy. Wobee

tego musimy wypowiedzieć jedno tylko życzenie :

bądźmy my, Rosyanie, o iie można, neutralnymi

widzami dokonywających się faktów. Każdy o

strzejszy krok pod Pekinem może pogorszyć gro

źne i bez tęgo położenie polityczne. Niechaj w e

krwi chińskiej kąpią się ci, którzy zaczęli dzieło

burzenia Chin, tj. Niemcy i Anglicy. My nie po

trzebujemy występować w charakterze policyan*

tów, uśmierzających rozruchy nliczne, które w do

datku zostały wywołane przez obce państwa. Cu

dzoziemcy pragnęliby widzieć nas w tej roli dla

tego, aby skierować przeciw nam nienawiść i fa

natyzm motlochn chińskiego. Ale dla nas nie je st

to wcale pożądane,"

W zakończenia ks. Uchtomskij obiecnje wrócić

raz jeszcze do tego tematu.

Wręcz przeciwne zdanie wygłasza R o ssija:

*Uśmierzenie powstania w Chinach jest połączone

wprawdzie z wielkiemi trudnościami, ale z dru

giej strony nie nlega kwestyi, że państwo, które

mn nda się zgnieść powstanie bokserów, pozyska

w państwie Niebieskiem wyjątkowe stanowisko

uprzywilejowane.

*Podczas gdy Anglia miała związane ręce w po

łudniowej Afryce, Rosya nie skorzystała z tego

stann rzeczy, aby wzmocnić swoje położenie na

Wschodzie. Mówiono wprawdzie o porcie na po

!nd niowem wybrzeżu Persyi, o zajęciu Centy na

wybrzeżu marokańskiem, ale to wszystko nie w y

szło po za sferę marzeń i projektów. Obecnie na

stępuje chwila ofiarowania Bwych usług Chinom

w celn zgniecenia powstania bokserów, i należa

łoby to uczynić jak najprędzej, dopóki się tego

me podejmie Anglia. Wówczas wpływ rosyjski

zajmie w Cinach stanowisko poważne, z którego

nie potrafią go wyrugować usiłowania państw

obcych.

*Na Wschodzie konieczną jest polityka silna i

energiczna. Brak stanowczości jest tam uważany

za dowód słabości. Skorzystajmy w ięc z wypad

ków chwili obecnej i pokażmy Europie, że naród

rosyjski chce i może prowadzić czynną politykę

na dalekim Wschodzie. Mamy potemn środki, siłę

i prawo!"

Poseł Kramarz o sytuacyi.

Wczoraj przemawiał przed wyborcami poseł

Kramarz o sytuacyi. Mówca nważa ostatnie w y

padki za zwycięstwo Czechów, jednakże nie chce

go przeceniać i jakoby broni się przed zarzutem,

H. Gr. WELLS.

HISTORYAZWI (MENEL

(Ciąg dalszy).

Ciężkie jakieś stąpanie coraz to się przybliżało,

a po chwili rozróżniła głnc he pochrząkiwanie

i chrzęst łamanych gałązek. Szła trzoda dzikich

świń, dziewczyna w ięc zakręciła się na miejscn

i ukosem pomknęła między drzewa. Ale świnie

szybko za nią szły i ląda chwila mogły ją stra

tować, uchwyciwszy więc gałąź, szybko się ua

nią, jak małpa, wdrapała.

Gdy spojrzała w dół, zobaczyła pod sobą prze

suwające się grzbiety świń, a po krótkiem, ury

waaem ich chrząkaniu, poznała, że się czegoś bały.

Czego? Człowieka? O, nie uciekałyby tak przed

człowiekiem.

Potem z gęstwiny wypadł młody jeleń * P°’

gnał w tym kierunku co i świnie, a wślad za

nimi przesunęło się długie jakieś cielsko nis ie

i szare. Endena nie mogła rozpoznać ę° ł ° a"

kiego, zresztą mignęło jej tylko przez zieleń i po

tem nastała chwila ciszy.

Dziewozyna nie mogąc jeszcze ochłoną ,

wnie trzymała się gałęzi, jakby przyrośnięta

unia.

Aż nagle przemknęła daleko między r*cv^atal

postać ludzka, znikła na chwilę, anów się uka

żała brnąc po kolana w paprociach » znow° *”1*

kła. Po jasnej czuprynie poznała, że o

Yn-Comi i dostrzegła w przelocie, że m

krwawego na twarzy. Na widok nciecz j j5

gwałtownej i tego krwawego znamięma, az

wczynę ścisnęło coś pod piersiami. W tem p y

szała znown pęd i ciężkie sapanie. N a ra%ii 6

nie widziała, aż w tem jnż koło niej pra

wielkimi krokami i z błędnym wzrokiem, Uya. «»e

gonił on za Yn-Comim i strasznie był blady, mą

dry Uya... bał się! Przebiegł i jeszcze me za

marł szelest kroków jego, gdy w ślad za nim

przemknęło coś olbrzymiego cichem, miękkiem

stąpaniem, coś porosłego bujnie szarawem fu

trem.

Eudena odrętwiała nagle , przestała oddychać i

konwnlsyjnie czepiała się gałęzi. Chociaż nigdy

w życiu nie widziała tego stworzenia, poznała je

odrazu; był to poetrach lasów. Opowiadano o nim

bajki, dzieci się nim straszyły wzajemnie i strwo

żone, z płaczem przybiegały do osady. Żaden

człowiek nie mógł w walce podołać temn stwo

rżeniu, nawet mamut potężny rady mu dać nie

umiał. Był to bury niedźwiedź, pan i władca

świstfl»

Biegnąc nieustannie, burczał gniewnie: «Ludzie

w mojem legowisku. Krew i bitwa. Ludzie przed

moją jaskinią. Bitwa i krew." Mruczał tak, bo

był niepodzielnym panem ładów i jaskiń.

Dlngo, dłngo po jego zniknięciu dziewczyna

siedziała jeszc ze nieruchomo na gałęzi. Nie była

w stanie się mszyć i tylko bezwiednie tuliła do

pnia nogi i ręce. Gdy zaś nieco oprzytomniała,

zdawała sobie sprawę z jednego tylko: że mię

dzy nią a osadą jest poBtrach laBÓw, że do oeady

wracać niepodobna.

Zwolna opuszczała ją trwoga i rozejrzawszy

się w koło, znalazła sobie wygodniejsze miejsce

w rozwidlenin jednego konaru. Drzewa otaczały

ją taką gęstwiną, że nie mogła widzieć tego Brata

Ognia który w dzień jest czarny. Ptaki zaczęły

przelatywać * gałęzi na gałąź, a różne stworze

nia, które się pochowały strwożone obecnością

Eudeny, kolejno wyłaziły ze swych kryjówek.

Po pewnym czasie zapłonęły szczyty drzew od

blaskiem zachodu. A jeszcz e wyżej nad drzewami

wrony, mądrzejsze od Indzi, zwoływały się tło

gniazd krakaniem posępnem.

W dole robiło się coraz ciemniej. Eudena uczuła

chęć powrotu do domu; zaczęła się więc spu

szczać na dół, gdy wtem ogarnęła ją_ znowu

trwoga przed postrachem Lasu. Doleciał jej nszu

jękliwy skowyk królika i wystraszona, ruszyć się

iuż nie śmiała.

1 Cień gęstniał z każdą chwilą, a w czarnem ło

nie laBD rnch się jakiś poczynał. Endena wzdry

gnęła się i znów się zaczęła drapać kn górze,

ażeby uciec od tej pomroki. Tam n stóp jej, cie

nie wypełzały ze swych kryjówek i cicho się

przesnwały między drzewami; zaś na górze błę

kit poszarzały zwolna przechodził w ciemny gra

nat i była wielka cisza i w ciszy tej liście za

częły szeptać swoje rozhowory.

Endena drżała i tęskniła do Brata Ognia. -

Cienie teraz jnż weszły na gałęzie i czepiały się

w koło niej i patrzyły na nią; gałęzie i liście

przemieniły się w czarne w idziadła, które czaiły

się, aby skoczyć na nią za pierwszym jej rn

chem. Potem łopocąc skrzydłami, przeleciała koło

niej wielka biała sowa. I robiło Bię jeszcze cie

mniej, aż gałązki i listki zarysowały się czarno

jak sadza na ciemnym szafirze nieba, blado roz

promienionego, a dołem lasu nie było nic, tylko

czarna czelnść.

I tak upływała dła dziewczyny noc długa, stra

szna, bez końca, noc, w ciągu której czaiła się

prawie bez tchn, nasłuchując za lada szmerem,

czy jakie dzikie zwierzę nie idzie jej pożreć.

—

W owych czasach ozłowiek nie znosił ciemności,

nanczył się bowiem doświadczeniem, ile ona z s o

bą nieszczęść przynosi — a dzisiaj my,_ biedne

jego potomki, musimy się tego z bólem i trudem

oduczać. Eudena, choć jnż dojrzała dziewica, du

szę miała maleńkiego dziecka i owej nocy sie

działa tak cicho, j ak zajączek stropiony.

Ale na ciemnem niebie wybłysły gwiazdy i

mile do niej mrugać zaczęły. A jedna gwiazdka

mrugała tak, jak oczy Yu-Comie’go Sennej dzie

wczynie wydało się, te to Yu-Comi na nią pa

trzy. Obok krwawemi ślepiami mrugał Uya, a

w miarę, jak noo mijała, promienne oczy wzbi

jały się w niebo coraz to wyżej ponad krwawe

ślepie.

Próbowała, czy nie dojrzy choć trochę Brata

Ognia, który strzeże osady przed dzikiemi zw ie

rzętami, ale nic widać nie było. Zdała tylko sły—

Bzała ryk mamntów, które szły pić do źródła i

raz coś pod drzewem przebiegło, porykując jak

cielę; nie widziała co to, al .n y puszczała, że to

acja: m bc mjiópoTsKS

któryś z młodych nosorożeów, zwanych wtedy

Yaaa, z tych Yaaa, które nosem biją, zawsze cho

dzą pojedynczo i zawsze są złe.

Nareszcie pogasły gwiazdy, najprzód mniejsze,

a potem i większe, podobnie jak zwierzętą pierz

chają przed postrachem Lasów. Nadchodziło bo

wiem słońce, które je st panem nieba, podobnie

jak bary je st panem lasów i jaskiń. Endena my

ślała sobie, co też się stanie, jeśli jedna gwiazda

zostanie na niebie. —

Niebo zaczęło blednąć od

świta.

Wraz z cieniami nocy pierzchnęła i trwoga. —

Dziewczyna próbowała się spnścić z drzewa, ale

jej członki zdrętw iały bardzo— choć nie tak bar

dzo, jakby zdrętwiały tobie, łaskaw a czytelniczko,

bo nikt jej nie przyzwyczajał jadać co trzy go

dżiny, a za to przywykła nieraz pościć po parę

dni z rzędu i bez wszelkich w ygód się obywać.

Ostrożnie tedy zsunęła się z drzewa i chyłkiem

się przez las przemykała, a ile razy nad głową

jej załopotała wiewiórka, lnb obok niej jeleń

przebiegną}, krew jej stygła na myśl, że to idzie

postrach Lasów.

Jednę miała myśl teraz: wrócić do swoich. —

Obawa samotności jeszcze byta silniejsza, aniżeli

trwoga przed Mądrym Uya. Ale biedactwo się

zbłąkało. Wczoraj wieczór biegła, gdzie oczy po

niosą, i dziś nie miała pojęcia, w której stronie

leży osada. Szła, stawała, nasłuchiwała, aż oszn

jej doleciał słabinchny szczęk jakiś odległy. Po

znała ten odgłos, było to ostrzenie krzemienia.

Jeszcze kilka kroków, drzewa się przerzedzają,

dziewczyna natrafia na ogromną kępę pokrzyw.

Okrąża je, dalej idzie i napotyka wielki pień

przewrócony, który zna dobrze i nad którym roją

się pszczoły. I oto jnż widać w zgórek tam, tam

daleko, a n stóp wzgórka srebrzy się rzeka,

w której brodzą dzieci, a środkiem suną hipopo

tamy znpełnie tak samo jak wczoraj, a w kry

ształowem rannetn powietrza chwieje się nad

wzgórzem szarawa kitka dyma. Z tamtegn brzegu

rzeki błyszczy rosą do słońca kępa olchowa,

w której się kryła wczoraj, a na widok tej kępy

wczorajsza trwoga przed Uyą wraca do serca

dziewczyny, która się coprędzej znów chowa mię

dzy krzaki leszczynowe.

Mężczyzn nie było jakoś widać. Dostrzegła

tylko jednego Wau, który coś robił około krze

mienia. To dziewczynę nspokoiło, widocznie bo

wiem wszyscy poszli na polowanie. Kobiety ró

wnież powychodziły z osady i mnóstwo ich snnło

się po rzece, zbierając mnszle i ślimaki; na ten

widok Eudena poczuła nagle głód dotkliwy.

Wtem głos jakiś z krzaków cicho na nią zawo

łał. Stanęła, usłyszała szmer, obejrzała się i z pa

proci podniósł się przezornie Yu Comi. Twarz

miał nmazaną krwią i błotem, w oczach błysk

złowrogi, a w ręku biały kamień Ognisty, któ

rego zazwyczaj tylko Uya miał prawo się doty

kać. W jednej chwili znalazł się przy jej boku,

pochwycił ją za ramię i zawróciwszy na miejsca

pociągnął za sobą napowrót ku łasom. *Uya"

szepnął, machając ręką. Wtem Endena nsłyszała

wrzask i oglądając się spostrzegła, t e wszystkie

kobiety się podniosły i szybko wychodziły z wo

dy. Wrzask się powiększał; brodata baba, która

strzegła ognia, biegła również wymachnjąo rę

kami, a do niej się przyłączył Wau, porzuciwszy

swój krzemień. Nawet dzieciaki powyłaziły z w o

dy i biegły, wydając krzyki piskliwe.

*Chodź," powtarzał YnComi, ciągnąc z sobą

Endenę. Ta jeszcze nie rozumiała. *Uya powie

dział słowo śmiertelne," rzekł wreszcie Yn Comi,

a dziewczyna obejrzała się na goniącą za nimi

gromadkę ludzką i zroznmiała. Zbliżało się to

wszystko, śniade, chude, zwinne, wśród dzikich

f)odskoków, ryków i pisków. Z za wzgórza przy

ączyło się do nich jeszcze dwóch wyrostków,

zaś z przeciwnej strony, od leszczyB i paproci

zabiegła im drogę postać męska. Yn-Comi puścił

ramię dziewczyny i biegli teraz obok siebie, a

Endena śmiała się głośno, w iedziała bowiem, że

Yn Comi i ona w biega nie dadzą się nikomu

prześcignąć w całej wiosce.

(Ciąg dalszy nastąpi).

wychodzicodaię^e,^ą^po niedzieli-^huraczystychdwarazydziennie,

We Lwowie ,,Cis. i«.t do S.b,ci. * ^ i-H^ nj|^n»^W u^Pl^n a . A. Olu.TzW.oo. S. rokolow.Wego,

Prenumerata

wynosi:

l Krakow ie w miejscu.................

na,

rok na

na 1 miesiąc

ucztą w państwie Austryackiem

. . ! i ...........................

fa koron

10koron 3 kor. 60 hal.

Niemfeckiem. .

43 koron

12 koron 5 kor.

d° Włoch, Francyi Anglii, Belgii, SŹwajcaryi, Turcyi

*°°°"

14koron 5kor"60Ł»

innych państw, należących do związku pocztowego .

64 koron

16 koron 6 kor.

sobnaprenumerata n^ wydame poranne wynosi miesięcznie z przesyłka pocztowa 1koronę

ivra

t*al-, w miejscn z odniesieniem do domu A koronę

pwatow,24**

C"iu’r

RŁSŚ ST”*

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu