Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 641 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr.

108.

* * W * »oeitowi tilteona tytulf.H,1

Kraków, Czwartek 13 Maja 1926.

Rocznik LXXVIII.

, Czaa" « jikiM Mdzlannla i i»dx!nU Rl-ala| * m g ,

NUHEK POJEDYNCZY! f t «KOSZY.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI:

Krakowie be* odnouenia do dom u...............................4g0

W Krakowie 1 odnoezeniem do domu

Na prowincje 1przesyłką pocztową ,

................................... 540

Zagranice * przezyłką poczto w ą .............................................., l

Za każdą zmianę adresu dolicza zie zł. 0.50.

Reklamacje niezapieczetowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje sią.

Prenumeratą przyjmują: Administracja ,,Czasu", w .zystkie urzędy pocz

towe, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

KONTO P. K. O. KRAKÓW NR. 41

KONTO F. K. O. WARSZAWA NR. 141231.

Adres Redake]l 1 Admlnlitreeji: Krakiw, nL iw. Tomana 32. TaL Nr. U .

Gadziny biurowe: od 3*te] da 13-teJ 1ad lS-tef de 18-tej.

SINY OIŁOIIIIi

Jednorazowo za jeden wlerzz milimetrowy! T’

Ogłoszenie po tekście

*i0.18

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombinowany

0.22

Ogłoszenie w ,,Nadesłanych"

..........................................

0.39

Nekrologi

! ! i ...................................................i

» 0.30

Komunikaty po kronice

................................................

0.49

Ogłoszenie na pierwszej stronie i . ...............................0 .60

Ogłoszenia zamiejscowe 25’/odrożej.

Administracja nie bierze odpowiedzialno

ści za terminowe umieszczanie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowiązują do dnia zmiany w nagłówku.

Rękopisów nls zwraca się.

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" i wszystkie miejscowe 1 r.aj

miejscowe Biura dzienników i ogłoszeń.

Ciągłość w polityce zagranicznej.

Nowoutworzony gabinet p. Witosa nie

posiada jeszcze w żadnym kierunku usta

lonej fizjognomji. Nie’wiadomo najprzód/,

czy p. Zdziechowski podtrzymywać będzie

i nadal swój plan finansowy, ułożony przed

miesiącem ze względu na udział socjalistów

w rządzie i czyniący dla tego ogromne kon

cesje na rzecz inflacji oraz oparty na iluzji

co do możności znacznego zwiększenia po

datków. Pragniemy przypuścić, żc koalicja

obecna, zrezygnowawszy z udziału socjali

stów w rządzie, podda ten niefortunny plan

rewizji i usunie z niego inflację i iluzję.

Niewiadomo także, czy nominację p.

Smólskiego na ministra spraw wewnętrz

nych należy interpretować jako ustępstwo

na rzecz haseł nacjonalistycznych w poli

tyce wewnętrznej i jako wydanie wojny

mniejszościom narodowym, co uważali

byśmy za poważny bląd. I tu również pra

gnęlibyśmy przypuszczać, że będzie ina

czej; to znaczy, źe p. W it,os na taką politykę

się nie zgodzi i do zaostrzenia walki naro

dowościowej nie dopuści. Rzecz ta będzie

zapewne wyjaśniona w pierwszej deklara

cji rządowej.

Niewiadomo wreszcie, jakim torem pój

dzie nominacja ministra spraw* zagranicz

nych, którego chwilowo zastępuje p. Kaje

tan Moraw’ski. Pan Witos za pierwszą pró

bą utworzenia gabinetu proponował tę te

kę p. Skrzyńskiemu. Oznaczałoby to, że

pragnie utrzymać ciągłość dotychczasowej

linji politycznej i nie chce zmieniać pod

staw’, na jakich ją opar! z takim sukcesem

p. Skrzyński. Wprawdzie p. Skrzyński w’ej

ścia do gabinetu stworzonego przez cen

tropraw odmówił — i jak się zdaje istotnie

do niego nie wejdzie z przyczyn zasługu

jących na rozważenie i zrozumienie. Jed

nakże byłoby niesłychaną niekonsekwen

cją gdyby z tego specjalnie powodu porzu

cono także linją polityczną wytkniętą przez

p. Skrzyńskiego i przeskoczono do nowej

orjentacji.

Nie brak głosów zachęcających do tego.

Jak wiadomo, bardzo wpływowy składnik

dzisiejszej większości: narodowa demokra

cja, szła po linji p. Skrzyńskiego dość nie

chętnie. Wprawdzie w sejmie głosowała za

jego polityką nie mogąc jej nic pozytywne

go przeciwstawić. Ale w organach swoich

krytykowała tę politykę i przypisywała

jej olbrzymie dla Polski niebezpieczeń

stwo. Oloż teraz przy sposobności zmiany

m inistra spraw’ zagranicznych będzie ona

niew’ątpliwie żądać zerwania z linją poli

tyczną p. Skrzyńskiego, czego widomym

znakiem ma byćpowierzenie tekip.Dmow

skiemu.

Niewiadomo dotąd, jak na to żądanie

prem jer zareaguje. Jeśli istotnie ulegnie

żądaniom kół nacjonalistycznych, to po

pełni naszem zdaniem poważny błąd. -

Jakakolwiek nominacja czy jakakolwiek

deklaracja, zapowiadająca zmianę w do

tychczasowej linji politycznej zagranicz

nej, wywołałaby zagranicą fatalne wra

żenie. Wyobraźmy sobie wówczas stano

wisko Anglji i Francji wobec Polski, skoro

w’ obu tych krajach są u steru gabinety

działające ze sobą w porozumieniu i to na

podstawie traktatów* locarneńskich. Wy

obraźmy sobie najbliższą sesję Rady Ligi

Narodów i zgromadzenie ogólne jesiehne,

gdyby Polska zmieniła nagle linję sw’ej po

lityki zagranicznej. Jakżeby to uprościło

sytuację - ale chyba nie naszą korzyść.

Żaden inny wypadek w naszej polityce nie

byłby w Niemczech entuzjastyczniej powi

tany, niż obecna zmiana gabinetu, o ilcby

miała ona oznaczać zwrot w polityce za

granicznej.

Dlatego to z wielką troską, nawet obawą,

śledzimy sprawę obsadzenia teki ministra

spraw zagranicznych. Naszem zdaniem po

w inien nim zostać ktoś, kto będzie się po

czuw’ał do solidarności z działalnością p.

Skrzyńskiego i czyje nazwisko będzie dla

zagranicy rękojmią tej ciągłości. Stronni

ctw’a skoalizowane powinny też zacząć

swoją działalność od jasnego postawienia

tej kwestji, a próby ze strony ,,exaltados"

narodowej demokracji, aby dokonać na

głego zwrotu, poskromić.

Gabinet ma w tej chw’ili trzy słabe punk

ty powyżej zaznaczone. Zatrzymując p

Zdziechowskiego obciążył sio jego kwiet

niowym programem finansowym, naszem

Maszyny do pistola ,,UNDERWOOD*

i hnnr.-j Pnnpc i Qlf9 * K raków, Starowiślna 1. Tel 2160

III i i] lllLoO I flllU i Lwów, ul. Kopernika 9. Tel. 602.1

przybył do Prezydjum Rady ministrów, gdzie j

objął natychmiast urzędowanie.

Warszawa 12 maja. I,

(AW.) Wczoraj w południe p. Skrzyński prze-l]

kazał urzędowanie nowemu premjerowi p. W ito -1 .

sowi. O 12*30 nowy gabinet został zaprzysiężony],

przez p. Prezydenta.

Rząd i sejm.

;

Warszawa 12maja. |1

(AW) Nie jest jeszcze ustalonem dotychczas ’

dokładnie, kiedy rząd p. Witosa przedstawi

swój program sejmowi. Marszałek Rataj pro

jektuje zwołanie sejmu na piątek, jednakowoż

p. Witos proponuje przedstawienie deklaracji

r; ądowej w środę prz? szlego tygodnia. Poseł

Hartglas proponuje, aby wobec świąt żydow-1

skich przełożyć posiedzenie sejmu do 24 maja.

|Term in ten jednak uznano za zbyt odległy.]

Warszawa 12 maja.

I (AW) Stronnictwa lewicowe PPS., Wy/.?vole—

I nie, Stronnictwo chłopskie i Klub pracy ogio

Isiły deklarację, w której określają rząd o—

I becny jako zdecydow’anie reakcyjny i zapowia—

Idają podjęcie ostrej opozycji na terenie sejmu.

|Część pism warszawskich podaje wiadomość o ]

Imożliwości rozłamu w NPR. w związku z nie

]dzielnemi uchwałami Rady naczelnej .tego]

Istronnict??’a i stanowisku NPR-u w sstałniem

]przesileniu rządowcm.

Z NPR-u

wystąpią

|prawdopodobnie posłow’ie łódzcy Michalak, 1-1

IWaszkiewicz i pos. Ciszak.

|»

Warszawa 12 maja.

I ?AW) W kołach sejmowych krążą uporczy

jwie pogłoski o obietnicy danej Zwią’zkowi Lu- ]

|dcwo-Narodowemu co do obsadzenia sUnowi-l

|ska marszałka sejmu przez jego przedstawicie-1

ia Pogłoski te nie znajdują jednak wiary.

Perspektywy ekonomiczne.

Warszawa 12maja.

(Tel. wł. W .) Dowiaduję się, że obecna polity-1

Ika finansowa rządu nie daleko odbiegnie od]

]dotychczasowej polityki ministra Zdziechow- j

jskieg’». Wprawdzie przepuszczają, że Wskutek]

]nieobecności socjalistów w rządzie plan m ini-]

I stra Zdziechowskiego będzie bardziej zdecydo- j

I ?rany i że minister będzie miał większą swo

]bodę ruchów. Jednakże wskazują również, że]

IN. P . R,, które jest jedynem radylcalnem stron—

I niclwem w rządzie będzie dalej następować, j

I Sytuacja budżetowa na jnaj jest bardzo trud- ]

I na, bo w tym miesiącu przypadają wielkie wy-1

płaty ministerstwa skarbu, a również i sytua—

Icja walutowa jest bardzo trudna, wobec opor- ]

1ności rokowań o pożyezki, które obecnie m ają

]bardzo mało szans, aby. były doprowadzone

|do pomyślnego rezultatu.

Odczytprof.KrzyźanowskieyowV^arszawic.

Warszawa 12 maja. ;

I (Tel. w’ł. W .) Towarzystwo ekonomistów w

ijWarszaw ie zaprosiło prof. Dra Adama Krzy

. | żanow’skiego do wygłoszenia w poniedziałek

117 b. m .’ w Warszawie publicznego odczytu. Od

lczyt ten w kołach warszawskich budzi wielkie

II zainteresowanie. Po odczycie odbędzie się dy

l;I skusja, w której będą brać udział ekonomiści

i_iw arszawscy.

i konfiskata ,,Kurjera Porannego”.

Warszawa 12maja.

I (Tel. wł. W . Wczorajszy ,,Kurjer Poranny"

Izostał skonfiskowany za ostry artykuł mar

szałka Piłsudskiego, skierowany przeciwko

]rządowi. Konfiskata wywołała ostry sprzeciw

Iw kołach lewicowych. W kuluarach sejmo

’ I wych posłow ie Miedziński, Dąbski, Ziemięcki,

’ I V\ oźnicki i Rozmaryn bardzo gwałtów nie wy

’ I stępowali j)rzeciw ko temu zarządzeniu.

Warszawa 12 maja.

I (AW.) Wczoraj rano komisarjat rządu z pole

;, I cenią nowego rządu Witosa, za rządził konfiskatę

* !nakładu »Kurjera Porannego«, »Momentu« i »Hain—

I tu « za ogłoszenie rozmowy z marszałkiem Piłsud—

I skim.

Groźba przesilenia w Niemczech.

Berlin 12 maja.

M (PAT.) Pisma donoszą, że w poniedziałek póź

a I nym wieczorem odbyło się drugie posiedzenie

r ]Rady ministrów, na którem wszyscy członkowie

’" j gabinetu w yrazili swoją solidarność z kanclerzem

L" | Pisma wyciągają z tego wniosek, że wrazie uchwa

a ]lenia w parlamencie votum nieulności przeciw

I kanclerzowi, cały gabinet poda się do dymisji

i Ponieważ główne partje, od których zalezy wy

y | nik debaty, nie powzięły jeszcze ostatecznej decy

6 1zji, przeto część prasy wyraża przypuszczenie, ż(

głosowanie nad votum nieufności socjalistów od

?- ] będzie się dopiero dziś.

.’- j

Berlin 12 maja.

!z I (Tel. w ł. H .) Sytuacja parlamentarna jeszezi

y- | niewyjaśniona. N a wezorajszem posiedzeniu Reichs

P-jtagu n ik ło się odbyć głosowanie nad wuioskien

?-1 socjalistów w sprawie wyrażenia obecnemu rzą

A Idow’ i votuin nieulności. Jak słychać, D r Luthe

yl odmówił propozycji demokratów, aby rząd dobro

ę-! wolnie podał się do dymisji, twierdząc, że teg:

:a rodzaju postawienie kwestji wyjaśniłoby odraz

d- sprawę Ilag. Onegdaj do późna w noc trw ało po

ę-1 siedzenie członków gabinetu i ministrowie p *» fad

M ozyh 6ię Atuii1sołtuamii) ’ za pl-?neih Dr i.uth(T

*s !który posłanow ił zmierzyć się z lzJ»ą w otwarli

Na marginesie dyskusji o idei i programie.

Dźwięk struny, w jaką uderzył prof!’\Vlady- 1

sław Leopold Jaworski swym znanym artyku- i

łem, odbił się już żywem echem na łamach

,,Czasu". Artykuł prof. Jaworskiego skrzy sio :

od szeregu subtelnych myśli, rzuconych na sza

lę, jak się sam czcigodny autor wyraża, dy

skusji o idei. Dyskusja ma się wedle Jego ży- i

czenia przyczynić do w yjaśnienia założeń pro

gramowych społeczeństwa polskiego.

Społe- j

czeństwo to, zdaniem autora, z chwilą odzyska

nia niepodległości stanęło w martwym punk- :

cie. Zabrakło mu bowiem idei, bez której orga- 1

nizm społeczny, jako całość nie może się roz

wijać. Rozwój musi pobudzić program, opiera- i

jący się na psychicznych i materialnych da

nych, tkw’iących w narodzie. W dyskusji na

ten temat pospieszam

dorzucić parę skrom- :

nych uwag.

l’rof. Jaworski widzi problem przyszłości w

odnalezieniu harmonji jedności rozumu i u

iczucia. Przesilenie gospodarcze i kulturalne

(wynikło jego zdaniem z przew’agi myślenia ra

cjonalistycznego, które się załamało. Wżyciu

bow’iem psychieznem ludzkości odgrywają bar

dzo poważną rolę pierwiastki irracjonalne. U -

jęcie tych pierw’iastków przez racjonalizm nie

czyni zadość istotnemu ich znaczeniu,

i Skąd pochodzi przewaga racjonalizmu? Prof.

Jaworski identyfikuje ją z przewagą myślenia

miejskiego i stawia hipotezę, że wieś wytwarza

odrębny sposób myślenia, w którym pierwiast

ki irracjonalne dochodzą do właściwego zna

czenia. Sprawdzenie tej hipotezy jest rzeczą

!wielkiej wagi. Doniosłość tego wyraża się w

(pytaniu: czy agraryzm mieści w sobie wa

lory zdolne uczynić z niego ideę odradzającą

świat w rodzaju idei religijnej lub narodowo

ściowej.

* Prof. Jaworski — dalekim będąc od dogma

tycznego stawiania kw’estji — odpowiada na to

!pytanie twierdząco i wysnuwa następujące

]konsekwencje dla

społeczeństwa polskiego:

Ispołeczeństwo nasze, jako agrarne przeniknięte

Ijest elementami irracjonalnemu

W gruncie

]rzeczy obcem mu jest myślenie racjonalistycz

]ne. Między rolniczą masą tego społeczeństwa,

]a cienką warstwą inteligencji, wychowanej na

]myśleniu przemysłowem, resp. miejskiem, ist

nieje rozbieżność w myśleniu. Przyszłość roz

woju Polski leży w zwrocie od myślenia miej

]skicgo ku myśleniu wiejskiemu.

] Czy można mówić o rozbieżności między my

]śleniem miejskiem i wiejskiem w sensie po\vyż

jszego przyj,ęcia? Zdaje mi się, że prof. Jawor

]ski przysądza w tym wypadku myśleniu mas

rolniczych to, co jest wynikiem Jego własnego

]odczucia niedoskonałości myślenia racjonali

|stycznego i wyrazem przekonania, że rozum

nie jest jedyną drogą poznania. Prof. Jaworski

!wybiega bar’dzo znacznie naprzód i wzbija się

|wysoko ponad przeciętny poziom. Na tym wy

sokim poziomie stoi tylko szczupła garstka

|myślicieli, którzy dochodzą do przeświadczenia

]o niemożności uchwycenia myśleniem racjo

|nalistycznenr całokształtu przejawów życia

psychicznego. Od tego poziomu jednak nie

zmiernie odległym jest chłop - rolnik, a ściślej

]się wyrażając człowiek prymitywny. Psychika

|tego ostatniego zawiera w zawiązku oba ele

jmenty: racjonalistyczny i irracjonalny. Z nich

]rozwój pierwiastka racjonalistycznego wydaje

się stanowczo pierwotniejszym. Racjonalizm

]nie jest czenrś wsi narzuconem, jest objawem

]naturalnego rozwoju, idącego po jednej linji.

|Tak, że cliłop polski jest nawskróś prymityw

]nym racjonalistą, a typowym wykwitem tego

racjonalizmu chłopskiego jest Wincenty Witos.

]Zróżniczkowanie na myślenie wiejskie i miej

IIskie występuje jako wyraz osiągnięcia nierów

|nych poziomów’ ewolucji, w której miasto z re

"|guły wyprzedza wieś. W tem znaczeniu można

’]by np. myślenie chłopa niemieckiego sklasy

" fikować jako stojące na stopniu zbliżonym do

| poziomu naszego przeciętnego mieszczanina,

]a myślenie farmera angielskiego, jako stojące

-1na poziomie wy’ższym. Zwrot ku myśleniu mas

ę|rolniczych nie oznacza wcale zwrotu od myśle

-]nia racjonalistycznego ku m yśleniu czyniące

-jmu zadość działaniu momentów irracjonal

|nych; oznacza tylko cofnięcie się po linji ra

]cjonalistycznej ku m yśleniu bardziej prymi—

I]tywnemu. Żywioł chłopsko-agrarny nie wnosi

*| sam przez się tych szerokich widnokręgów my

|ślenia, jakie roztacza prof. Jaworski, lecz prze

: |ciwnie horyzonty te zacieśnia. Psychicznie ni(

e]przedstaw ia on danych, któreby pozwalały przy

e pomocy ideologji wiejskiej, pojętej wedle prof

1-JJaworskiego, wykrzesać z niego istotne siły

l" i wolę jego skierować w kierunku twórczeg(

* |programu.

Błędami racjonalizm u obarczom

* |jest bowiem myślenie wsi co najmniej w tyn

M samym stopniu, co myślenie miast.

Chłop myśli njetylko racjonalistycznie, ali

f jego.pojęcia obracają się, przy swej prymityw

ności, wybitnie w kategorjach gospodarczych

Cliłop myśli czysto-praktycznie, a specjalne za

barwienie tego myślenia jest natury czysto-ra -

cjonalistycznej. Tradycja np. nie jest szczegól

nie charakterystyczną cechą psychiki chłop

skiej. (Tradycjonalizm w m yśleniu przemysło

wego społeczeństwa angielskiego!) Specyficzne

zabarwienie zyskuje tylko dzięki momentom

gospodarczy m. Psychika m as rolniczych sta

nowi też podatny grunt jedynie dla ideologji

gospodarczej. Hasła lego rodzaju, jak reformy

rolnej trafiają nawet do tych, którzy doskonale

zdają sobie sprawę, że oni, icli rodziny lub ro

dzinne wsi z reformy rolnej korzystać nie bę

dą, a więc tam, gdzie nie wchodzi w grę oso

bisty utylitaryzm. One w łaśnie trafiają do psy

chiki chłopskiej. Wszelkie hasła innego rodza

ju (monarchizin i t. j).) mogą w masach chłop

skich znaleźć szerszy oddźwięk tylko w* razie

podporządkow’ania ich odpowiednio uprzystęp

n ionej ideologji go.spodarczej.

W szczególności rcligja i nacjonalizm nie

posiadają w* dzisiejszym stanie psychicznym

chłopa polskiego podatnego dla siebie podłoża.

Jeśli nie myli innie obserwacja, chłop nasz -

2 wy’jątkiem może Poznańskiego — jest reli

gijnym i narodowym imlyferenteni. Niema w

nim nic ze ślepej wiary, zdolnej poruszyć ma

sy do wielkich czynów. Religja i narodowość

cldopa podporządkowane są prymitywnym po

jęciom racjonalistycznym i nie stanow ią żad

nej ostoi zdolnej chronić człowieka przed wy

bujałościami racjonalizmu.

Skąd pochodzi rozbieżność w m yśleniu mię

dzy naszą inteligencją a naszym ludem? Prof.

Jaworski dopatruje się przyczyny w wycho

w’aniu naszej inteligencji na myśleniu przemy

słowym, nacecliow’anem przez racjonalizm. Ja

ośmieliłbym się zrobić uwagę, że inteligencja

nasza wychowaną jest raczej na myśleniu lii

stoTycznein, niż przemysłowem (które, jak my

ślenie chłopa obraca się w kategorjach gospo

dńrczycłi). Przeszłość stanow iła aż do odzyska

nia niepodległości podłoże myślow e naszej in

teligencji. Myślenie kategorjami historycznemi

pozostawało w sprzeczności z myśleniem mas,

które obraca się wyłącznie w kategorjach go

spodarczych, a więc w tych samych katego

rjach, jakienri myśli świat przemysłowy. Dla

ludzi myślących temi kategorjami państwo

przedstaw ia się jako wcielenie pewnego intere

su gospodarczego. Prymitywne myślenie mas

identyfikuje ten interes z interesem jedno

stek (względnie grupy jednostek) podnosząc

prywatno-gospodarcze szczegóły rozwoju do

abstrakcji. Program państwa traktowany jest

ze stanowiska jednostki, grupy jednostek i pod

;ątem chwili. Jedynie wyższe m yślenie ce

chuje to, że zdajemy sobie sprawę z zależności

tych szczegółów od pew’nych konstrukcyj, na

dających sum ie interesu jednostek charakter

całości (vide głębokie uw’agi prof. Jaworskiego

o uniwcrsaliźn:ie). Dopiero to wyższe myślenie

umożliwia zdanie sobie sprawy z istoty pro

gramu państwowego, która tkwi w konstrukcji.

YVtem pojęciu nie może być np. mowy o pro

gramie agrarnym lub skarbowym, bo polityka

agrarna skarbowa i t. p. muszą wynikać z za

łożeń programu. Ten program, jeśli niema być

oderwaniem od życia, jeślima decydować o na

szej żywotności w społeczności żywych naro

dów, musi mieć za podstawę konstrukcję go

spodarczą. Konstrukcja gospodarcza nie może

znowu mieć nic z tego, co nazywamy dow’ol

nością. Musi obracać się w granicach pewnych

zależności, uwarunkowujących twórczość woli.

Uchwycenie tych zależności możliwem jest tyl

ko przy wysokim poziomie myślenia kategorja

mi gospodarczemi. Na tej W’yżynie jednak nie

stoi nasza inteligencja. Jej myślenie katego

rjami gospodarczemi zaledw’ie wychodzi po

nad prymitywny poziom myślenia mas. Dale

kiem jest od uświadomienia sobie istoty pro

gram u

i objęcia inicjatywy konstruktywnej.

Prymitywizm ten rażąco przebija w progra

mach naszych partyj politycznych. Ich dowol

ność pozostaje w djametralnej sprzeczności z

możliwościami rozwinięcia przez naród aktyw’

nej woli, której twórczość m a niestety dość cia

sno zakreślone granice.

Dzięki temu prj niitywizmowi inteligencja

nasza stanowi też podatne podłoże dla przeni

kania światopoglądem płytkiego materjalizmu,

światopoglądem, wiejącym ku nam od wscho

du. Wielu n,aszych działaczy politycznych iden

tyfikuje postęp gospodarczy z przeniknięciem

społeczeństwa tym światopoglądem, który mo

tywy rozwoju gospodarczego tkwiące w zaspo

kojeniu uczuć niższych podnosi do godności

ideału. Tymczasem wiemy dobrze, że uczucia

wyższe ,wychodzące poza zaspokojenie potrzeb,

które zowiemy czysto-materjalnemi, występują

nierównie silniej, jako motyw rozwoju gospo

darczego. Rozwój ten zmierza wyraźnie po linji

ewolucyjnej, prowadzącej do powolnego ujarz

mienia natury i opanowania materji przez

ludzką psyche.

Dr Stefan Schmidt.

Konflikt w operze wiedeńskiej.

Wiedeń 12 maja.

(Tel. wł. G Wielkie wrażenie wywarła w ko

łach artystycznych dymisja dyrektora opery wie

deńskiej Schalka, która nastąpiła z powodu roz

bieżności zdań między Schalkiem a prezydjum

zarządu teatrów państwowych

- laniem nięuuyiu 1 puwimen pOUUaC gOI

?wizji. Powinien także zdecydować się na

eklarację co do stosunku do mniejszości,

bciążywszy się p. Smólskim. Musi wresz

e ,,puścić farbę",

mówiąc językiem my

itoskim, czy pragnie pójśćzFrancją i An—

Iją w’ sprawie traktatów locameńskich i

acyfikacji Europy, czy też izolować się od

ich i szukać dla Polski odrębnych dróg.

Są to trzy słabe punkty .obecnego gabi

etu. Jeśli choćby w jednym z nieb popeł

i fałszyw y krok, to byt jego będzie jedno

niowy. Ma on już dzisiaj przeciw sobie

ilny front opozycyjny z marsz. Piłsudskim

a jednem ze skrzydeł. Każdy fałszywy

rok będzie przez przeciwników wyzyska

y. Fałszywa polityka finansowa, polega

(ća na biciu bilonu i na nadmiernem \vy—

Lskaniu podatków’, sprowadzi spadek zło

?go, drożyznę rosnącą błyskawicznie i roz

raźnicnie mas. Fałszywa polityka \vew

ętrzna popchnie 30 proc. naszych mniej

zości do obozu nieprzejednanych wrogów

abinetu. A fałszy?wa polityka zagraniczna

dosobni nas od Francji i Anglji, przyspo

zy trium fu dla Niemcó?v, ??’y??’oła oburze

ie w całej Europie i osłabi gabinet do

eszty w kraju.

Gabinet, jak powiedzieliśmy, nie ma do

ąd jeszcze w żadnej z tycli trzech k??’cstyj

ryraźnej fizjognomji. Ale ?v najbliższych

ilku dniach musi nastąpić jej ?vyjaśnie

je. Pragnęlibyśmy bardzo, aby p. Witos

ie dał się przy tej sposobności ?vepchnąć

ia fałszywą drogę, na k-tórą już z kilku

tron zaczynają go popychać. Każdy błąd

ego gabinetu pociągnie za sobą tę konse

wencję, iż wzrośnie autorytet lewicy, a

zansa objęcia przez nią rządó?v kraju sta

le się nader bliską i realną.

Warszawa ,12 maja.

(A W .) W myśl umowy między przedstawicie*

imi obecnego rządu, Z. L . N . ma obsadzić tekę

praw zagranicznych. Jako najpoważni jsze kan

ydatury na to stanowisko wysuwają posła w Bu

areszcie Wielowieyskiego, oraz wodza N. D Ro

nana Dmowskiego. Ostateczno obsadzenie teki

praw zagranicznych nastąpi w połowie przyszłe

;o tygodnia.

Warszawa 12maja.

(Tęl. ??’l. W ,) Teka ministra spra??’ zagranicz

lycli nie została jeszcze obsadzona. Jako kan

lydatów na to stanowisko wysuwają pp. \\ ie

owieyskiego, Romana Dmowskiego, posła vv

_ ondynie Skirmunta i riucińskiego (ZLN.).

Tzewidują, że prowizorjum obecne ?v mini

sterstwie spraw’ zagranicznych potr?va około 3

:ygodni. Nawięcej szans w chw’ili obecnej ma

x W ielowieyski.

Warszawa 12maja.

(Tel. wł. W .) W prasie i’kołach warszawskich

wysuw’ają propozycję, aby rząd obecny zw’rócił

się do Aleksandra hr. Skrzyńskiego z prośbą

objęcia przedstawicielstwa stałego Polski w

Lidze Narodów. S -prawa ta będzie przedmiotem

lyskusji dopiero po wyborze nowego ministra

spraw zagranicznych.

Pożegnanie hr. Skrzyńskiego.

Warszawa 12maja.

(Tel. ?vł. W .) Wczoraj o godz. 10 rano pre

mjer lir. Skrzyński udał się do prezydjum Ra

dy ministrów, gdzie ?v bardzo serdecznych sło

w’ach pożegnał się z urzędnikami prezydjun

i podziękował za o??ocną pracę. W imienii

urzędników żegnał premjera wiceminister Stu

dziński. O 11 rano premjer po?vrócił na ulic(

Wierzbową do ministerstwa spra?v zagranicz

nych, gdzie ?v swoim gabinecie przyjął dyrek

torów i naczelników wydziałów w minister

stwie spraw zagranicznych. W przemówieńn

swem lir. Skrzyński podkreślił owocność pra

cy urzędników i zaznaczj ł, że jeżeli podcza:

urzędo?vania zdołał przepro?vadzić cały szere(

spraw ?raźnych, to ?v dużej mierze zaw’dzięczi

to ??laśnie ich współpracy. Następnie premje

pokrótce naszkicował obecną sytuację i st??ier

dził, że dwuletnia współpraca w’ rządzie na

stroiła go do optymizmu i żc obecna chwil:

nie jest tak bardzo czarną. Trudności bez

sprzecznie są, ale dadzą się one usunąć. Pod

kreślił, że zawsze jest gotów oddać swoje sił

państwu nawet na podrzędnem stanowiskr

o ile tylko państwo do tego go ?vez?vie. W odpc

wiedzi wiceminister Mora?vski wyraził prze

konanie, że polityka zagraniczna po?vinna za??

sze spoczywać w rękach jednego człowieka be

??’zględu na partyjne problemy i utrzymać cię

g!ość pracy. Ma on nadzieję, że rozłąka z ]

hr. Skrzyńskim potrwa tylko krótko. Nastęj

nie premjer pożegnał się z obecnymi i pojechf

do prezydjum Rady ministrów. O 11.30 przy!n

do prezydjufn Rady ministró?v i tutaj podzh

kowal wszystkim ustępującym ministrom z

współpracę, poczem stary i no?vy rząd aut(

mobilami udali się do Bel?vederu, gdzie usti

pujący członkowie gabinetu pożegnali !b’ez;

(lenta Rzeczypospolitej. O 12.30premjer W’ite

kam pan(i. Dalsze łosy gabinetu za leżą obecnie oc

nacjonalistów, którzy wprawdzie są przeciwni sta

nowisku kanclerza, ale jak przypuszczają, w o

statnie( chwili zdecydują się swojem wystąpienieu

powstrzymać upadek gabinetu przez wniesieni:

projektu o ustawie co do łlagi państwowej. 0 ił

nacjonaliści zdeeydują się na tego rodzaju krok

I demokraci wówczas będą zmuszeni wyrof ć si

, fź rządu, co znowu sprowadzi rozpad nęcie się koa

;1lic ji rządowej.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction