Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 622 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N"56

Kraków, 10 Marca - Czwartek.

Kok IbSi,

Prenumeratę przyjmująt

W Hrabowlei Administracya «CZASU", tadzieł urzędy pocztowe. nifJ.soHą ptenuaemtę)

ksiftrarnia S. A. Krzyżanowa kiego, handel Nowakowskiej.— O f l o n e n l . (iweraty przyjmuje się za

opłatą od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym), za pierwszy raz 10 cent., za każdy następny

raz po 5 cent. \ a d r r t . n r (na 3 stronnicy dziennika) od miejsc» wier,zą drukiem drobnym po 30

cent. za katdy raz. U ofącarnla do ,,C z u a11 (prospekta, cyrkularze, ogłoszenia i t p.) przyjmuje

»ię za cenę 1 zb. od 100 egzem, dla zamiejscowych, a 50 cent. od 100 egzem, dla miejscowych pre

numeratorów. -

NaletytoM uprasza się n a p n ó d nadesłać przekazem pocztowym, —O głuszenia 1

prnnnme,.tę przyjmują: w e Lw ow ie Ajencya «CZASU* w głównym składzie tytoniu Nr. II

przy ulicy Trybunalskiej L. 4; w l ’ a r y ! a wyłącznie p. Adam, Rue Clóment 4 ; (prenumeratę p. Win

centy Raczkowski. Faubotirg Poissomńre 33): w W ie d n i u pp. Haasenstein 4 Vogler (takie w Ham

burgu. F’rankfurcie . »d Menem, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, Stubenbastei Nr 2

(ta kie w Pradze), R. Mi tse (taki« w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), G. L. Daubc

4 Comp. ,,taki: w Frankfurcie nad Menem), Rotter 4 Comp Riemergasse 12.

Ogłoszenie przedpłaty,

ł pnwsyłką pocztową er państwie

rid , 8tryack,eia u* marie°

*ir. 2 bi)

ua 1 maro* do końca czerw. 1881 w 8’—

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemieckiem ne marzec . . .

6 marek.

Od 1 marca do końca.czerw. 1881 20 17

Prenumerata Uczy się tylko od plaiw ..ago do

le * o dnia w miesiącu.

Krabów 9 marca.

Przegląd Polityczny.

Wczoraj wieczór już po zamknięciu dziennika

otrzymaliśmy następującą depeszę prywatną:

m ledeń 8marcagodz. 4 m. 20popoł. WIzbie

panów zmierzyli się dziś antonomiści z centra*

Łsta,mi przy petycyacfa nad reformą podatkn grun

towego i po raz pierw szy odnieśli zwycięstwo 47

g,olami przeciw 42 w imiennem głosowaniu. Ju

tro calsze posiedzenie. Polscy członkowie Izby

pozostają przeto w Wiedniu.

Żałujemy, iż w skutek późnego nadejścia tele

r gramu nie mogliśmy pcdaó go wczoraj w dzien

niku, zawiera bowiem wiadomość ważną i wiel

kiego znaczenia. Zwycięstwo autonomistów w Izbie

Vyższej, której większość jest centralistyczną, jest

f .» em, który można za dobrą na przyszłość uwa

żać wskazówkę. Wprawdzie zmierzono się na

polu ekonomicznem, a nie politycznem, WBzelako

jest to zwycięstwo zdrowych zapatryw ań; godzi

się przeto wnosić, że i na polu politycznem zdro

we idee i myśli chociaż może powoli, dojdą prze

cie raz do zwycięstwa. Dziś ograniczamy się tylko

na zwróceniu uw agi na doniosłość wczorajszego

w Izbie panów głosowania, gdyż sprawozdanie

z tego posiedzenia jeszcze nas nie doszło. Z dzien

ników widzimy, że wśród dyBkusyi przemawiali

także miniBter skarbu Dr Dunajewski i książę Sa

pieha ; właśnie wniosek tego ostatniego, przeciw ny

wnioskowi komisy], a żądający odroczenia uchwały

o petycyach aż do czasu obrad nad projektem

rządowym o ogólnej snmie podatkn gruntowego,

przeszedł 47 głosami przeciw 42. P olskich człon

ków Izby było na posiedzeniu dziewięciu, między

nimi wszyscy czterej nowi.

Wczoraj także obradowała Izba depntowanych;

rozpoczęła ona djBkusyę -,T,ortową o podatku

domowym t któ»cJ los je st wątpliwy. Oba klu

by stronnictw a wiernokonBtytucyjnego naradzały

się nad tym przedmiotem i to wspólnie, aby

zamanifeBtoweć solida rność całego stronnictwa.

Wszyscy mówcy oświadczyli się tak z politycznych,

jak z ekonomicznych względów przeciw projekto

wi rządowemu. Zgromadzenie, które obradowało

pod przewodnictwem dep. Snesa, uchwaliło jedno

myślnie głosować w Izbie przeciw dyskusyi

szczegółowej. Natomiast kluby prawicy również

postanowiły głosować Bolidarnie za nstaw ą, lecz

jak z zamieszczonego poniżej sprawozdania widnć,

poBłowie salzburscy i tyrolscy z prawicy porów no

z posłami z lewicy zapiBali Bię do głoBn prze

ciw projektowi nstawy o której mowa. W ten

sposób los nstawy stał Bię wątpliwym. Zwracamy

nw agę na list korespondenta naszego (A.) w tej

mierze.

Centralistom widocsnie nie wystarcza zakres

dutychczasowćj ich agitacyi przeciw rządowi. Wy

wołali burdę w Izbie, podburzyli chłopów i stnden

tów, prasa ich ustawicznie podburza lndność, lecz

to WBzyBtko za mało, trzeba szersze koła wciągnąć

w agitacyę, która dotychczas okazała Bię bezskuta

czną, wzięto iię więc teraz do sfer wojBkowycb,

aby w wojska wywołać demoustracye przeciw

dzisiejszemu rządowi. Rozumie Bię, iż podjudza

nie zaczęły dzienniki; mianowicie Militar Ztg,

wystąpiła z artyknłem przedstawiającym w sp o

sób okropny, zły wpływ nowój ery ua armię, któ

rój byt (sic) będzie narażony, jeżeli tylko język

fłt] urzędowy zakwestyuonowauy zostanie przez

wprowadzenie języków krajowych d i szkół. D iien

uik ten ma już przed oczyma całe masy oficerów

i podoficerów nieumiejących po niemiecku i prze

powiada federalny ustrój armii. Dzienniki wiedeń

skie z lubością koncepta te podniosły, zastanawia

ją się nad tym przedmiotem, śrubują go bezmia

ry, a wszystk,o dla tego, aby tylko wciągnąć woj

sko w agitacyę, od którćj trzyma Bię ono zdała.

Widocznie je s t tn obmyślany manewr, aby wyka

zać, jak nieznośne są stosunki za czasów gabine

tu Taaffego. Smutnemby to było, gdyby się armia

dała pociągnąć w wir rozsterek stronniczych i dla

tego z całym Bpokojem, a nawet politowaniem pa

trzeć można na te nowe OBiłowania lewicy i jój

prasy, bo niezawodnie nie z najdą one poBłnchn

w sforach wojskowych, j ak poprzednie nie znala

zły poBłnchn n ludności.

Parlament niemiecki miał rozpocząć wczoraj o

brady nad UBtawą dwnletniego okresu budżetowe

go. Liberalna partya je st wnioskowi temu przeci

wna, centrum zgadza się nań, żąda jednak, aby

mimo tego parlament zbierał Bię corocznie.

Cesarz Wilhelm przyjmował pr ezydenta rejen*

cyi z Trewiru Wolffa, co zdaje Bię stwierdzać po

głoskę o powołaniu go na ministra spraw wewnę

trznych. Hr. Enlenbarg ma otrzymać wynagrodze

n ie z fundacyj pokatolickich, bo prebendę branden

burską.

Germania donosi, że na mocy upoważnienia

Stolicy ApoBtolskićj, kapitała katedralna w Pa

derborn wybrała administratorem dyecezyi kano

nika Drobe, o czem zawiadomiła kapituła mini

stra wyznań i prezydenta Westfalii. Nat. Ztg twier

dzi, że rząd nie będzie domagał Bię przysięgi od

nowego administratora. O wyborze administratora

w O snabrakn nic jeszcze nie słychać.

Francuska Izba depntowanych uchwaliła 306

głosami przoeiw 150 w niosek Rasp aila , który

przywraca a k t rewolncyjny, pozbawiający kościoł

Ś. Genowefy charaktern kościoła katolickiego przez

zamienienie go w Pante on znakomitych lndzi bez

różnicy wyznania.

Projekt nstawy wyborczej we Francyi, czyli

tak zwane wybory wedłng list departamento

wych, nie sprowadzi rozbicia gabineta, gdyż Gró

vy z Gambettą porozumieli Bię przynajmniej co

do tego, żeby zostawić każdemu ministrowi wol

ność głosowania w tej kwestyi. Osobliwe to

poBtanowiene, aby gabinet nie stał solidarnie

zjednoczony w ta k ważnej spraw ie! Zdaje się, że

w ten Bposób zapewnił Bobie także Gróvy urząd swój,

bo będąc przeciwnym reformie, nniknie niechęci

Gambetty, który w tej reformie upatruje tryumf

swej przewagi. Wszelako wypuszczenie nowej po

życzki miliardowej w o bieg wstrzymało n a chwilę

agitacyę reformy wyborczej.

Rząd francuski zamierza odwołać swego repre

zentanta przy republice am erykańskiej Veneznela

z powodu, że rząd tameczny stawia przeszkody

w uporządkowaniu długu publicznego należnego

wierzycielom francuskim.

Daily News donoszą z Newcastle z d. 6 b. m.,

że między jenerałem Wcod a dowódzcą Boerów

Jonbertem odbyła się narada, w sk utkn któićj

zawartem zostało zawieszenie broni obowiąznjąoe

od d. 7 do 14 marca. Wolno jest dostarczać Boe

rom na miejscach przez nieb zajmowanych przez

tydzień żywność. Boerowie obstają przy swojem

żądania nznania niepodległości Transvaalu i amne

Btyi dla w szystkich swych przywódzców. Donie

sienie to o tyle się zgadza * oznajmieniem mini

stra wojny Childersa w par ameueie, iż układy o

zawieszenie broni są prowadź** i że załogi an

gielskie m ają mieć możiHÓ* z*-»*itrzenia się w ży

wność przez tydzień bez przes’kody, co jestpra

wdopodobniej8zem, gdyż właśnie wojsko angiel

akie znajdowało się w trndnem położenia z brakn

doBtawy żywności. Błędna z iś Obiegała pogłoska

w poniedziałek rano w Londynie , jakoby Chil

ders otrzymał depeszę z doniesieniem, iż jenerał

Wood uderzył na Boerów i poległ. Rząd nie ode

brał takićj depeszy. Gabinet zaczyna przyznawać

się do błędu, jaki popełnił, zabierając Transvaal i

zapewne starać Bię będzie wycofać się z tego po

łożenia. Następstwem zaś tego będzie, że kolonie

holenderskie Transraal i Orania połączą Bię w fe

deracyę.

Depntowany liberalny Trevelyao a blisko stoją

cy w stosunkach z obecnym rządem, w piśmie o

głoBzonem świeżo zwraca uwagę na podobieństwo

położenia Transvaałn z Ameryką północną przed

jćj wyłamaniem się z pod panowania angielskie

go. Kolonie am erykańskie broniły Bi§ tylko przed

nadnżyciami parlam entu; Boerowie również odpie

ra ją zamach na icb kraj zrobiony. Anglia mnsi

Btaraó się teraz o pojednanie z Boerami, jak po

jednała Bię z Unią amerykańską. O ile jednak

dotąd wyrozumieć mogliśmy, rząd angielski zmie

r za do ntworzenia federacyi w szystkich kolonij

południew ćj Afryki, ałe pod zwierzchnictwem An

glii, a przeto do tćj federacyi ą/eszłyby Cap, Na

tal, Orania, Transvaal.

Turcya chwyta się znów zwykłego swego sy

stemn zw lekania. N a sobotnie posiedzenie niesta

wili Bię delegowani tureccy pod pozorem, że za

późno o naznaczonej godzinie zawiadomieni zo

stali, na niedzielne posiedzenie s.awili Bię wpra

wdzie, ale jeszcze prred rozpoczęciem narad ode

brał Serwer basza wiadomość, że sułtan wzywa

go do siebie i opnścił skutkiem, tego miejsce po

siedzenia, Ali Niżami Oświadczył zaś, że bez o

becności Serwera baszy sam na Bwoją odpowie

dzialność nie chce brać sformułowania życzeń

Porty, do których wyłuszezenia głównie Serwer

basza jest umocowanym, on zaś przydanym mn

jest jedynie do popierania jego wniosków.

WszyBcy Anglicy, posiadający realności w Tnr

cyi zawiązali Bię w stowarzyszenie, które złożyło

n a ręce Goeschena protestacyę przeciw nakazowi

zapłacenia z góry sześcioletniego podatku grunto

wego. Uważają oni to za pewien rodzaj częścio

wej konfiskacyi wartości grunta i mają nadzieję,

że się inni właściciele grnntów do nich przyłączą.

Na wczoraj szem posiedzenin *jednoczonych wy

działów sknpczyny serbskiej do spraw budowy

kolei żelaznych, n a którem wszyscy ministrowie

byli obecnymi, zamierzona konw encja z grnpą

Bontonx była "przedmiotem wszechstronnego bada

nia i bardzo przychylne zualazła przyjęcie.

Do Belgradu przybył znany autor dziejów Sło

wiańszczyzny, profesor MakuBzew, celem, ja k gło—

Bzą, robienia studyów etnograficznych na miejBcn.

Zdaje się jednak, że ma on tylko w propagandzie

zamiarów rosyjskich zmienić tryb postępowania!

i kiedy cały zastęp Btronników Risticza i dotych

czasowych agentów rosyjskich traci na wziętości,

chodzi o podniesienie znaczenia dążności rosyj

skich powagą nankową.

Od lat przeszło czterech po seł Zatorski

reprezentuje miasto Kraków w sejmie, *

stanowisko przezeń w tem ciele zajmowa

ne było najlepszem jego zaleceniem napa

sła do Rady państwa. Jak w sejmie bo

wiem należał do klubu reformy, w którym

więkaza część posłów zachodniej części kra

ju naszego zasiada, tak w Radzie państwa

zajmie on odpowiednie temu Btanowisku

miejsce w Kole polskiem. Mowa też jego

przedwyborcza z niedzieli jest wiernem

powtórzeniem, jeśli uie w słowach, to w po

glądach mowy jego kandydackiej w sty

czaili r. 1877.

Bardzo to pochlebne, iż wybór teraźniejszy

p. Zatorskiego prawie żadnej nie znalazł

opozyoyi w Krakowie, niemniej jednak win

niśmy zastrzedz Bię przeciw usiłowaniom

przedstawienia profesora Zatorskiego za wy

brańca obozu, do którego nigdy on nie na

leżał i należeć nie może. I do Lwowa i do

Wiednia telegrafowano i pisano, że p. Za

torski jest kandydatem liberalnym; |członek

klubu reformy w sejmie lwowskim nie może

być zaliczony ani tam, ani w Wiedniu do li

berałów w znaczeniu, jakie do tego wyra

zu przywięzuje partya zwana wiernokon

stytucyjną, zwłaszcza, gdy poseł Zatorski

przyjął wiadomy program Taaffego i na

niego w mowie swojej powołał się, a wy

raźnie do obozn autonomistów sam się za

liczył.

OBobiBte nasze wieloletnie stosnnki z pro

fesorem Zatorskim , którego wybór przed

czterema laty dziennik nasz postawił i dziel

nie a skutecznie poparł, jak również ca

ły dotychczasowy przebieg publicznego ży

cia szanownego posła i serdeczne związki,

jakie go łączyły z ś. p. Rydzowskim, oraz

Kolegami z tego samego obozn, nie pozo

stawiają najmniejszej wątpliwości pod w zglę

dem stanowiska poBła Zatorskiego w Kole

polskiem w Wiednia. Owszem, jak przed

wyborem jego pisaliśmy, iż Koło znajdzie

w nim znakomitego pracownika i godnego

następcę zmarłego posła krakowskiego, tak

i dziś słowa te powtórzyć możemy, zwła

szcza, gdy osobiście wczoraj oznajmił nam

szanowny poseł, iż niezachwianie stoi w sze

regach partyi, do której dotąd zaliczał się.

Nie dla Krakowian musieliśmy tych kli

na słów napisać, bo poseł Zatorski, lubo

oddany niemal znpełnie swoim pracom na

ukowym , dobrze jeBt im znany, skoro go

wybrali posłem do Sejmn, a teraz do Rady

państwa prawie bez opozycyi, ale nie chce

my, aby go błędnie, czy to z umysłu, czy przez

nieświadomość przedstawiano gdzieindziej

wbrew prawdzie i niezgodnie z jego prze

konaniami i zasadami połityeznemi, jak to zre

aztą niebawem okaże aię dowodnie, gdy

poseł nowo wybrany zajmie krzesło w Ra

dzie pańatwa. Zakończymy więc tylko

wyrażeniem radości, że kraj nasz zyskał

godnego reprezentanta interesów swoich

w Wiedniu, a Koło polskie gorliwego i zdol

nego pracownika i szermierza, który mimo

wrodzonej sobie skromności, nie zw ykł cho

wać prawdy pod korzec i umie ją wypo

wiedzieć w potrzebie w całej pełni prze

świadczenia.

Następnjący jest w j nik wczorajszego głosowa

nia na posła z Krakowa do Rady państwa:

Na 2963 uprawnionych do głosowania głosowało

1193.

Dr Maksymilian Zatorski otrzymał

głosów 1155; Dr Aleksander Cnkrowicz 22 ; Dr

Asnyb 4 ; Dr WarBohaner 3 ; D r MachalBki i Chę

ciński po jednym głosie. Resztę 7 głosów jako

niedokładnie oznaczonych k om isja unieważniła.

KORESPONDENCYA »CZASU"

Lwów 8 marca

(§§) Wczoraj odeszła do p. Ministra skarba od

powiedź Wydziału krajowego w znanej wam z po

przedniego lista mojego sprawie ntworzenia oso

bnej podkomiByi reklamacyjnej dla podatkn gru n

towego w Krakowie. J a k przewidywałem piBząo

o tej Bprawie przedwczoraj, Wydział krajowy zu

pełnie przyłączył Bię do zdania p. Ministra skarbn,

uznająe słuszność argumentów 23 petycyj, które

wpłynęły z zachodnio - galicyjskich reprezentacyj

powiatowych. Ponieważ w poprzednim liście nie

dość jasno rzecz tę przedstawiłem, więo dodaję

dziś, że postępowanie reklamacyjne przeprowadzo

ne będzie według najświętszej komplanaoyi mię

dzy p. Ministrem skarba a Wydziałem krajowym

przez dwa organa.* krajową komisyę reklamacyjną

z siedzibą we Lw ow ie, obejmnjąoą rejony lwow

ski i tarnopolski, i krąjową podJ jmisyę reklama

cyjną dla rejonu krakowskiego z siedzibą w Kra

kowie. Podział ten odpowiada nietylko tym go

spodarczym stosunkom, na któiych reprezentaoyr

zachodnio-galicyjskie oparły swoje przedstawienia,

leoz zarazem i stosunkom administracyjnym krajn.

Ministerstwo rolnictwa npomina się o nowy s ta

tut dla szkoły rolniczej w Czernichowie przekształ

conej na z akład krajowy. Niezadłngo Btanie się

zadość żyozenin Ministerstwa, bo nad Btatntem dla

nowego zakładu pracuje kuratorya i Wydział kra

jowy. Tymczasem przeprowadził Wydział krajo

wy w porozumieniu z Ministerstwem rolnictwa

ważne zmiany w statucie organizacyjnym Bzkoły

rolniczej Dnblańskiej. Uczniowie wstępujący do

tego zakładu będą musieli wykazać, że mają 18

(dotąd 17) lat, i że ukończyli z dobrym postępem

wyższe gimnazyum lub inny w stopnia n a ak ró—

Część literacko-artystyczna.

K!atullus i jego pieśni.

W csdraj, Licyni, wśród pełnej swobody

Kreśliłem z tobą słówka na tabliczkach.

Bawiąc się pisał z nas każdy wierszyki

Zmieniając według woli rytm i miary

Pośród żarcików i wina kieliszków.

Słowa to wprowadzają nas najlepiej w ducha

poezyi uroczego K atnlla. Wśród poetów rzymskich,

którzy tak lubią paradować napuszystą szatą muz

syna i kapłana i w swym pochodzie na Parnas

tak ozęBto nas zapewniają, że to droga mozolna i

przystępna jedynie dla wybrańców i namaszczo

nych, w yróżnia się dźwięczny śpiewak Weroneń—

BH, wiedzący dobrze, i e poezya może być bólem

i płaczem, ale że wśród bóln i mozołów rodzić Bię

nie powinna, bo inaczej straci świeżość kwiatu i

piętno bezpośredniego uczucia. Wśród tycb poetów,

którzy tworzą Wolno a więc w więk. j części na

zimno, gładzą i popraw iają ciągle swe utwory,

wierni zasadzie skodyfikow anej przez Horacyusza_:

nonum prematur in tinnum, która była hasłem i

plagą zarazem poezyi rzymskiej, spotykamy się tu

z człowiekiem, któiy pisze od razu, eo mu na

myśl przyjdzie i nie przepuszcza swych aezoć i

natchnień przez filtr zimnej teoryi. To też podczas

gdy inni nam prawią o niespożytych dzieł»cb swo

jej mnzy, sięgają co chwilę po przydomek doctus

doctus poeta było największą pochwałą rzym

skiego wierszoklety, a nawet Fedrus nazywa do

ctus labor swe bajki! Katullus znpełnie co innego

*am ofiaruje.

Komużże mam ja posłać mą wdzięczną książeczkę

K tórą suchy kamyczek dopiero w ygładził?

O! tobie, Korneliuszu, boś ty nigdy przecie

gardził memi fraszki.

Daje nam więc poeta tylko fraszki... i dlatego

Posyła on je swemu przyjacielowi,

VrJJm

*nany powszechnie K orneliusz N epos.

roku 60 przed Chrystusem, kiedy Cezar za

czął kruszyć filaiy daw nej repnbłiki i kłaść pod

waliny nowej monarchicznej budowy, w epoce,

która cieBzyła się wszelkiemi nabytkami greckiej

cywilizacyi a traciła rysy dawnego rodzimego

barta, usiłującego całą indywidualność dla p ań

stw a znżyć i spożytkować, spotykamy w stolicy

liczne towarzystwo wykwintnej młodzieży, hulają

ce i kochające się na zabój, piszące wiersze

i chwalące Bię nawzajem, iBtny klub wzajemnej

admiracyi. J e st wśród nich wiele rze:zy wistych

zdolności, ale mało która prawdziwie rozwinąć się

zdołała, b j wobec patryarchalnegii wiekn dawnych

poetów rzymskich przesnwają się ci bardowie

uczt i miłostek, jak światła barwne ale prędko

gasnące przed naszemi oczami Wir życia marco

wał wcześnie ich siły żywotne. Należał do tego

kółka wspomniany Licyninsz Calvus, «wymowny

karzełek", jak go przyjaciel nazywa, tak n mię

tny, że w śród mowy wybiegał w zapale pośród

sieregi słuchaczów, mówca Hortenzyusz, wielka

powaga nietylko na niwie literackiej, lecz i na

polu gastronomicznem, dalej CelinBz Rufus, sła

wny z wymowy, rozrzntności i tańca, elegant

zwracający swemi ubiorami powszechną nwagę.

Zbierano się, a by uszczypliwemi wierszami d r a

żnić Cezara, wyśmiewać poetów nie należących

do swego cechu i ucztować wspólnie. Mimo wy

kwintności tego życia towarzyskiego, które się

budzi, uderzają nas nieraz iysy grnbijaństwa dzi

wnego. KataliuB npomina się n jednego z przyja

ciół, aby mn zwrócił serwetę, skradzioną wśród

biesiady! Myślisz, że to dowcipne, py ta się poeta.

Wśród tego grona w iędnieje postać kobiety, czy

demona o wielkich oczach, j a k Junony, z których

padają płomienie, pochłaniające z kolei różne o

fiary wybrane z tego kółka. Ma ta Klodya w so

bie coś majestatycznego dawnej rzymskiej metro

ny, ale to się łączy z dowcipem wdziękiem zalo

tnym greckiej hetery. *Biedny Katullus przj były

z północy, gdzie jeszcze było więcej hirtn, zdro

wia, niż w Btolicy, dał Bię prędko nwikłać w jej

Bidła. Klodyi więc pośrednio zawdzięczamy, że

w tom społeczeństwie, które dotychczas jedną o

piewało miłość, miłość ojczyzny, pierwszy raz mi

łość do kobiety śmielej przemówiła. Idzie to w pa

rze z budzącym się wśród tego świata indywidu

alizmem, który i na arenie publicznej wyrosnąć

choe n ad poziom republikański, prowadzi do wo

jen domowych między przewodnikami rozmaitych

Btronnictw, a ostatecznie do monarchii.

Nóta erotyczna, raz potrącona, miała w najle

pszym czasie całym odeiwać Bię chórem Hora

cynsz, Tybnllns. Propercynsz, Owidyusz, wszyscy

opiewają ęwe miłości, im bardziej monarchia ście

śnia zakre s działania, tym żywszem tętnem brzmi

świat ncznć tym więcej poeci się kochają. Ale ta

miłość innego jest rodzajn niż nasza. «Strasz

ny realizm rzymski" o którym mówi Goethe, ob

darł miłość z jej czystej, poetycznej zasłony, z t e

go całego nimbu marzeń i rzewności, w jakiej się

ona nam dziś przedstawia. Kobieta zajmowała

zawsze w starożytu ,ści pewne upośledzone stano

aisko, to też mężczyzna nie otwierał jej i nie

cbciał otwierać wszelkich tajników sw_ego serca

i dnszy. Nie opiBUje nam poeta rzymski ani roz

mów miłosnych, ani przechadzek wśr_ód pięknej

przyrody, nie zachwyca się nezneiami swej uko

chanej. Kto u n as się kocha, ten pono często hoł

duje muzom, ale Horacynsz wyraźni.1 Bię zwierza,

że kiedy kochał — naturalnie w sposób rzymski —

w edy wierszy nie pisał, lecz prozaiczniej był n

asposobionym.

. . . Dziś wierszyk łatwo się me składa

Jak przedtem— bo dziś Amor duszą moją włada.

Nie odchylali oni zasłony, okrywającej właściwą

miłość, i nie mieli co odkrywać. - .

Gała ta eroty

czna poezya opisuje też przeważnie intrygi, Bztuki,

któremi Bię dochodzi do zdobycia nie se rc a , lecz

kobiety, wydaje nawet za Augusta sztukę ko

ch a nia , nade mecutn dla rozpustnych rzymskich

Low ehsów. Albo też jeszcze opisuje nam miiość

kochanków nie połączonych, lecz rozłączonych,

kiedy zawody, podejrzenia, daw ały pochop do wy

lewania swych tęsknot i żalów na papier. A więc

przed i po , a le me teraźniejszość, miłostki, ale

nie miłość. Przyt m jakiś ch!ód zwykle wieje z tych

zwierzeń, i n rozumowego przedewszystkiem Ho

racyusza, i n rozpustnego na Y,skróś Owidyusza,

a piękniejsze tony znajduje jedynie Propercyusz

0 namiętnym, południowym temperamencie, lnb

najczystszy z iych poetów, rzewny naw et Tybnl

Ins, który mógł był się Trubadurem urodzić.

Ale najpiękniej w piśmiennictwie rzymskiem

1Orzemówiła miłość -drze* nata KaMlla. Ma on p r*

przemów.«

, (ftJC-TlTCli

\Jkj!S i

wdziwe i gwałtowne nczncie, nie rozwodnione

miękkim powiewem używającego cesarstwa, miał

przytem tę korsyBtaą wyższość, że bohaterka jego

pieśni była kobietą z wyższego świata, dorówny

wającą mu co do wykształcenia i umysłu. W ta

kich warunkach sam przebieg i fazy romanBU

mogły natchnąć poetę.

Szalał on za nią przez trzy lata.

.. . Skoro cię zobacsę,

Słowo zamiera i płomień ow!ada

Mem ciałem, dźwięki jakieś brzmią mi w uszach,

Oczy nocą zachodzą. . .

W pełni Bwego szczęścia śpiewa wesoło:

Żyjmjr, o Loshio moja, i kochajmy!

Ale najładniejsze są wierszyki o wróbelku i je

go Klodyi; żaden ptaszek nie znalazł pewnie ta

kiego Homera i ta k pięknej nie osiągnął nie

śmiertelności :

O wróbelku, ty mojej kochanki pieszczotko,

Z którym się bawić, którego na łonie

Trzymać lubiła i drażnić paluszkiem ...

poczem następnje pełen rzewności wierszyk o śmier

ci ukochanej ptaszyny:

Płaczcie Wenery, płaczcie Kupidyny,

Smuć się, ktokolwiek ma w sercu uczucie,

Mojej kochanki wróbelek jedyny

Umarł, t a mojej kochanki pieszczotka.

Idzie on teraz drogą smutną i ponurą, z której

nikt nie pow raca, a poeta złorzeczy ciemnościom

podziemi, pochłaniającym w sz ystko, co pięknem,

quae omnia bel(a deooratis. Jest w tem, jak wo

góle w tym poemacie głęboka m elancholia, jakaś

«słodka gorycz," jak poeta wyraża się, owłada go

od czasn do czasu wśród Bwobody i wesołości:

. . . Z samego bo źródła uciechy,

Sączy nieco goryczy__

A ta melancholia je st melancholią prawdziwą,

czystej wody, tym smutkiem tlejącym w uszy

szlachetnej naw et pod powierzchnią W0BO|^ ’ a U16

tym niesmakiem, który u wielu rzymskich poetów

po użyciu i hulaniu przebija. Rzewne to nczncie

zdradza się w ślicznym wicr8zn^ opłakuj §cym zdrar

dę ukochanej Klodyi, gdzie poeta z tęsknym zwro

tem do swojej promiennej młodości powtarza w od

stępach :

I tobie kiedyś słońce świeciło pogodna. . .

Ten Bmntek wśród miłosnych wyunrzeń powraca

jak widmo, zawisłe nad głową młodzieńca, który

o nudo trzydziestkę przeszedł:

Słońce zachodzi i znowu powstaje,

Ale gdy nasze światło nikłe zajdzie,

We wiecznej nocy będziem pogrążeni.

(Nox est perpetua u m dormiendo).

Tęsknota za życiem zawsze w starożytności do

słońca wzdycha i jego wesołych promieni. Do 8łoń

ca się zwraca ze smutkiem Antygona Sofoklesow

ska przed śmiercią, gdy mówi:

O patrzcie wy na mnie rodacy,

Jak kroczę drogą śmierci i oglądam

Ostatnie słońca promienie.

Do słońca zanosi swą przedgrobową skargę i pro

śbę ginąca Kaasandra Escbylesa. Katullus opłakuje

pięknie i z prawdziwą żałością śmierć Bwego

brata:

Biedny, miłego światła pozbawiony. . .

I ta przyszłość grożąoa ową wieoiną nocą na

pełnia go Bmntkiem. N nta U powracająca n wszy

stkich poetów owej epoki, z wnioskiem niemal

zawBZt z tej myśli się nasuwającym, jest zachęta

do używania - aż owa nor perpetua P°etów

rzymskich,nie zamieniła się w lux perpetua c rze

ścianskiej n auki, oświecającej śmierć człowieka

br?Se"t^

poezyj Katalla. Do

daimv że to wszystko ubrane w szatę ślicznego

iezyka pieszczącego zupełnie ncho śpiewnością i

w iełką’liczbą zdrobniałych wyrażeń, któiych mi

łość n wszystkich narodów z upodobaniem używ a,

a zrozumiemy, dlaczego ten autor mimo wszelkich

nagości, ta k wdzięczny i dźwięczny. Tłómaczono

go mało, bo aby Bprostać temn zadania, trzebaby

być Mossetem albo Heinem.

Kazimierz Morawski.

!c»r\ci. (Ji

1"tr-

pw. ei»rc*y, w Krakowie po 10 o , we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 o.

*yvV,

Prenumerata wy..o .1;

Poczt* w państwie Anstryaekiem .

Ina °°tyro^ na kwartał na 1 mtwiąe

Niemieekiem

***ł»»*»»««. | 24złr.

6 złr«

3złr.60o.

n do Włoch, Francyi Am?lii PaIctSi* fl’ * 1 * * ’

’’*I^^

7złr.

3 złr.

l I innyeh państw

«rtSSŁ!S!^ *****1

Pren.«»

.«

,L|Im"L

.T!.P

. 0Wt0Weg0..............

złr.

8złr.

3 złr.

7 » pieniędzmi i przekazu

0,1 ?*° *»« «»ł.łnlrgo dnia wmiesiącu.

—

Listy

do Administracji Czasu w k L T prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) nprasza się naasylań franco

i - L is t y reklam acyj te nieopisozttowane nie podlegają opłacie

pocztowej.

Listów mefranKowanych nie przyjmuje się.

_______________

* » ęu etiiw ńw nadsyłanych nie zwraca się.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку