Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 643 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Kraków, Sobota 14 Września 1907

Rocznik LX

(Wydania wltesonic),

tem zarządzenie dotyczące głównego postanowię

cia konferencyi algeciraskiej, nie licuje jnż oczy

wiście z jej uchwałami i dlatego p. Pichon mn

siał cię odnieść do mocarstw, które je powzięły,

aby uzyskać ich zmianę czy poprawę, którą wy

padki czynią konieczną. Ale to pachnie oknpacyą,

a że dotąd przynajmniej, Hiszpania nie okaznje

chęci towarzyszenia Francyi po za granice na

kreślone w Alg eciras i upiera się przy literze

konferencyi, zatem w bliskiej lub dalekiej przy

szłości zadanie marokańskie przedstawia się tem,

czem zawsze było i być musi: jako nie tylko prze

ważnie, ale wyłącznie francuskie, z wszystkiemi tru

dnościami miejscowemi i odpowiedzialnościami

enropejskiemi, wcale nie zmniejszonemi odpowie

dzią niemiecką, które stąd spadają na Francyę.

I to nadaje mu znaczenie, może doniosłość nie

dnia jednego.

Jeżeli uprzytomnimy sobie, ile to bez współza -

wodnictw, zazdrości, zastrzeżeń, kłopotów i kom

plikacyj europejskich, Francya wylała krwi, wy

dała pieniędzy i potrzebowała czasn, aby zapa

nować w Algeryi, aż do chwili, w której pokonała

najświetniejszego jej obrońcę, Abdel -Kadera, to

zroznmiemy jak trndnem je st dzieło, które obe

cnie przypadło w udziale jej polityce i wojsku

w Afryce.

—

Dodajmy: że kiedy Francya zdo

bywała Algeryę, miała prawdziwy, dobry rząd,

w każdym razie o całe niebo lepszy od dzisiej

szego, że nie miała wewnątrz antymilitaryzmu

i socyalizmn, ani bezwyznaniowych urządzeń,

a miała Strassburg i Metz. —

Zadanie marokań

skie może wyrosnąć w takie, które na dlngi czas

zajmie uwagę i siły Francyi wtedy, kiedy nie

z najduje s ię ona w warunkach materyalnych i du

chowych, w którychby, wedle wyrażenia L:.wiu3za:

»trudność przedsięwzięcia uczyniła je łatwem".

Tarcyę zaniepokoiły w ostatnich czasach dwa

widma. Jedno było przywidzeniem, mianowicie,

iż wniosek Stanów Zjednoczonych, postawiony na

konferencyi haskiej co się tyczy kolei członków

,,stałego trybunału rozjemczego", spychał ją na

stanowisko drngorzędnogo mocarstwa, co, jak za

pewniają, wcale zamierzonem nie było. Drngie

mogło być więcej niepokojącem, ukazując się

w kształcie spctkań monarchów i dyplomatów

mocarstw, podpisanych na traktacie berlińskim,

bez cdziała Tnrcyi, tem więcej, l e radzono o niej

bez niej, i że wyszedł stąd zamiar nsprawy są

downictwa w Macedonii i postawienia go pod

nadzorem międzynarodowym. Spotęguje t) zape

wne jej opór, a!e do Tcrcyi zastosować trzeba

to, co powiedziano o rzec zy pospolitej weneckiej

pod koniec jej istnienia: Elle ne peut rien per

mettre, comme elle ne p eut rien empecher. »Nie

może na nic pozwolić, jak nie może niczemu

przeszkodzić".

Może się zdawać, iż na szczytach Semmeringu

wznosi się świątynia , z której, jak z Deltijskiej,

Apollo wydaje wyrocznie. Po zagadkowych i ogól

nikowych, nie łatwy ch do odgadnienia, uieokre

ślonych, — jak to nieraz zdarzało się także w sta

rożytności greckiej, — orzeczeniach przyszła tam

kolei n a bardzo realną i praktyczną rozmowę między

bar. Aehrenthalem a prezesem gabicetn serbskie

go Pasiczem; o wołach, wieprzach i innych pro

zaicznych przedmiotach bandla, między Austro—

Węgrami a Serbią. Jak wiadomo, od dawna a nie

pociesznie ciągnie się rzecz o traktat handlowy,

m iędzy dwoma państwami. Układy zostały na po

czątku lata znown przerwane. W zeszłym tygo

dniu udał się p Pasicz do świątyni na Semme

ringu. Skutek tych odwiedzin, ujęty w urzędo*

wem i półnrzędowych oświadczeniach, nie przy

niósł nic nowego. Zawsze te same trudności, co

do wpuszczenia bydła serbskiego do monarchii,

isnieją i okazały się z obu stron te same zawsze

najlepsze chęci usunięcia icb. Układy podjęte,mu

ją być ponownie we Wiedniu między 16-20bm.

Również okazały się z obydwóch stron te same

zawsze najlepsze chęci przyczynienia się do pa

cyfikacji Macedonii i utrzymania jaknajściś!ej

szych stosunków między Serbią a sąsiednią mo

narchią. P . Pasicz napomknął nawet o zamiarze

króla Piulra odwiedzenia dworów europejskich,

przedewszystkiem wiedeńskiego.

Zajmnjącem i nauczającem było co powiedział

0 Czarnogórze, której rząd poczyna podejrzliwie

spoglądać na Serbię i oskarża ją o pobłażanie

wielkoserbskim knowaniom, pi zeciw ks. Mikołajowi

1 jego dynastyi. Oczywiście p. Pasicz zaprzeczył

temu i zap ewnił o najserdeczniejszych nczuciacb

Belgradu dla Cetynii. Dodał przy tem, że przesi

lenie w tym kraju, do niedawna patryarohaloym,

a który spróbował na prędce parlamentaryzmu,

stąd pochodzi, że młodzi ladzie wychowani na

uniwersytetach za granicą, chcieliby "spiesznie z a

prowadzić instytucye, które na obczyźnie widzieli,

lecz niedostacznie zbadali, a które albo całkiem

nie mogą być zastosowane do zupełnie innych

obyczajów i stosunków, albo w każdym razie nie

z dnia na dzień.

Kto n:e chce narazić pociąga na wykolejenie

nia może na torze polityczno-społecznym pędzić

błyskawicznie - bez zatrzymywania się na sta

cyacb.

Konferencya haska dobija do porta z niecięż

kim ładunkiem. Może »Stały trybunał roz

jemczy" będzie miał ja ką ś wartość, jeżeli nda

się uporządkować przedmioty, które państwa zgo

dząsię oddawać pod je g »rozstrzygnięcie. Zresztą

jak na pierwszej, tak i na obecnej, Daj większą

troską dyplomatów jest, aby się wszystko nie za

kończyło nicością! Wytężą więc siły, aby się

przynajmniej zdawało, że tak źle nie jest. Naj

niesf( rniejszemi okazały się rzec zypospolite polu

dniowej Ameryki. Prezydent wenezuelskiej, Ca

stro, istny nowoczesny korsarz, który jnż nie

malo kłopotów narobił Europie a Europejczykom

nie mało zrabował pieniędzy, gdy się dowiedział,

że konferencya nieobce pozbawić państw rnożuo

ści ściągauia należytońoi s a oich , odwołał natych*

swojego pełnomocnika. Ale plagą konferencyi był

pełnomocnik Brazylii, BarboBa, który zaprząta!

ją Bborbami", ekscentrycznymi wnioskami i iie

zuużoną opozycyą. E nfa nt terrible konferencyi

przynajmniej rozweselał ją.

-------—

Wiadomości z Królestwa.

W dniu dzisiejszym otrzymaliśmy następujące

informacye z Królestwa:

Macierz s? ke’ns?

Warszawa 11 września.

Obawy co do bliskiego zamknięcia Polskiej

Macierzy szkolnej, zwiększone znanym okólni

kiem warszawskiego jenerał gubernatora do gu

bernatorów Królestwa Polskiego, były, o ile się

zdaje, przedwczesne. Podług bowiem wiarygo

dnych ioformacyj, jenerał Skałłon oświadczył,

że me zamknie Macierzy, zastrzegając, by ze

szkół jej nie będzie rugowany język rosyjski.

Idzie więc o to, aby poszczególni, gorętszego

temperamentu członkowie wystrzegali się wszel

kiego działania, którego następstwa mogłyby

wpłynąć niekorzystnie na los instytucyi.

Projekt samorządu.

Warszawa 13 września.

Podług wiadomości, nadchodzących z Peters

buiga, opracowany w ministerstwie i przyjęty

przez radę ministrów projekt samorządu miejskie

go i wiejskiego dla Królestwa Polskiego zwię

ksza bardzo znacznie, w porównaniu z projektem,

opracowanym swojego czasu przez tutejszą ko

misję, kompetencye administracyi państwowej

w sprawach samorządu. Projekt samorządu, wnie

siony będzie w Dumie jednocześnie z projektem

utworzenia guberoii chełmskiej i odłączenia jej

od Królestwa Polskiego. Oba te projekty pozo

stają bowiem z sobą w pewnym organicznym

związku o tyle przynajmniej, że w razie odłącze—

Kapl§kl polityczne

Stawki i liczmany.

—

Francuskie zadanie w Ma

rokko.

—

Tnrcya zaniepokojona.

—

Szczyty Sem

meringu i woły serbskie.

—

Błyskawiczny pociąg

na torze politycznym.

—

Brazylijczyk Barbosa i

Bborby".

Na konferencyi w Algeciras rozgrywano wielkie

stawki europejskie; sprawy marokańskie były tyl

ko icb liczmanami. Wielka gra pozostała nieroze*

graną i liczmanów nie wykupiono. Wynikło stąd,

że stosunki Marokko zaniedbane zostały dla euro

pejskich, że mniejsze zadanie upośledzono dla

wyższego, bardzo niedokładnie, możnaby powie

dzieć bezradnie, ani fachowo ani technicznie; na

prędce zepchniętem zoBtało, ale wcale nie było

załatwionem. Wszystko, co w Algeciras w tej

mierze postanowiono, było niedostatecznem, nie

praktycznem, w wielu wypadkach niewykonalnem.

Stworzyło to sprzeczność między aktem podpisa

nym w Algeciras, a rzeczywistością. I oto ta rze

czywistość rozsadza wątle ramy wcale nie arty

stycznie, ale sztucznie wykonane przez rzemieślni

ków konferencyi.

Minister spraw zagranicznych rzeczypospolitej

francuskiej nie zataił przed współpracownikiem

Matin, że rząd francuski przestrzegł mocarstwa

podpisane na nmowie algeciraskiej, iż będzie

zmnszony urządzić w portach policyę, nie — jak

ona postanawia — z tubylców, ale z żołnierzy

francusko hiszpańskich; albowiem — dodał — mi

nister wojny snłtana Mulej Abdnl Azisa, Si Gueb

bas, nie chciał ręczyć za bezpieczeństwo instru

ktorów francusko-hiszpańskich, którzy mieli do

wodzić policyą, złożoną z poddanych jego władcy.

Koln. Ztg doniosła następnie, że p. Pichon wysiał

jnż w tej mierze noty do mocarstw.

Najważniejszą odpowiedź, bo rządu niemieckie

go, podała Nordd. Atlg. Ztg-, jest ona dość cierpką.

Aczkolwiek nie sprzeciwia się zamiarowi rządn

francuskiemu, przecież kładzie nacisk na to, iż te

zarządzenia będą tylko tymczasowerai i nie staną

w sprzeczności z umową algeciraską. Niemcy —

dodaje odpowiedź — nie ch cą przysparzać trud

ności rządowi francuskiemu z powodu przedsię

wziętych w Casablanca kroków, ale spodziewają

się, że nie ponowią się — jak to tam miało miej

sce — ciężkie szkody, wyrządzone obcym kupcom.

Niemcy widocznie zastrzegają s ę , aby mieć

broń w ręku. Najznamienniejszym jest jednak

koniec noty: ,,Aby szkody obcych kapców nie

ponowiły się, rząd niemiecki zwraca uwagę ua

to, że wedle zdania jego pełnomocnika w Tan

gerze, utworzenie nieprzewidzianego w akcie al

geciraskim policyjnego ciała obcego, wywołać

by mogło wśród dzisiejszych okoliczności napad

górskich plemion na miasta, a temsamem powa

żne niebezpieczeństwo dla życia i majątku Euro

pejczyków - a to gdyby utworzenie owo przy

szło do skutkn pod bezwarunkowo niedostateczną

wojskową opieką".

Rząd niemiecki zatem z je

dnej strony żąda aby akt algeciraski nszanowany

został, z drugiej zachęca Francyę do użycia zna

czniejszych sił wojskowych, eo ją głębiej we

pchnie w przedsięwzięcie marokańskie i to sprze

cznie z układem zawartym w Algeciras — pod

czas gdy jednocześnie nota niemiecka czyni rząd

francuski odpowiedzialnym za szkody niemieckich

kupców.

P. Clemenceau — który zapoczątkował nowy,

modernistyczny sposób zwierzeń wobec reporte

rów, bo z pierwszego piętra na dół, przez okno —

może w skutku odpowiedzi niemieckiej oświad

czył, iż najprzód idzie o załatwienie się z Casa

blanca, a dopiero potem przyjdzie kolej na urzą

dzenie policyi. Jednocześnie nie przyjął interwen

cyi niemieckiego konsula w Casablanca, któremu

plemię Zaidia powierzyło pośrednictwo co do za

wieszenia działań wojennych. To chroniczne zwra

canie się do Niemiec Marokanów, jest znamien

nym objawem, bardzo rządowi francuskiemu nie

miłym.

Sposób w jaki wedle wręczonego gabinetowi

berlińskiemu pro memoria ministra Pichon z 2

b. m ., urządzoną ma być w portach policya, za

nia od Królestwa P olskiego nowej gnbernii, utwo

rzonej z powiatów, zamieszkałych przeważnie przez

lndność prawosławną, nastąpią oczywiście zmia

ny w tej części projektu, która dotyczy obrony

praw ludności prawosławnej w Królestwie Pcl

skiem.

Jak wieść niesie, prezes gabinetu Stołypin jest

osobiście zarówno z administracyjnych jak i po

litycznych względów przeciwny projektowanemu

odłączenia gub. chełmskiej od Królestwa Polskiego.

I w tej jednak sprawie zwyciężyły prądy reakcyj

ne i nacyonalistyczne.

Przed wyborami.

Warszawa 13 września.

Pomimo, że jnż za dni kilk a rozpoczną się

wybory do nowej Dumy państwowej, brak

w dalszym ciągu wszelkich śladów jakiejkol

wiek agitacyi przedwyborczej.

—

Istniał praw

dzie projekt zwołania narady przedstawicieli

wszystkich stronnictw tutejszych, nie wyłączając

socyalistów. Projekt ten upadł jednak wobec o

gólnej apatyi i cgólnego zniechęcenia. Wszelkie

też prawdopodobieństwo zdaje się przemawiać za

tem, że i zbliżające się wybory odbędą się pod

wyłączną komendą narodowej demokracyi, choć

pokrywać je będzie i tym razem jeszcze swą

firmą tak zw. koncentracya narodowa, o ile, ce

rzeczą nie jest pożądaną, ale możliwą, nie rozpa

dnie się jnż teraz ta kombinacya.

Obojętności tutejszego społeczeństwa wobec

zbliżających się wyborów dowodzi pomiędzy in

nemi f»kt, że do dzisiaj, t. j . do dnia, w którym

upływa termin składania reklamacyj na niedokła

dności list wyborczych, złożono w Warszawie

ogółem 29 reklamacyi, gdy w r. z. było tych re

klamacyi przeszło tysiąc. Przypuszczać zaś nie

należy, aby tym razem komisya wyborcza przy

magistracie tutejszym pracowała z wyjątkową

dokladucśc ą i starannością. Raczej przeciwnie.

Teatry.

Warszawa 13 września.

Wiadomości o dalszych losach teatrów tutej

szych zmieniają się z dniem każdym. Gdy więc

przed kilku jeszc ze duiami sprawa umiastowienia

teatrów zdawała się być zdecydowana, to podłng

telegramu, który nadszedł wczoraj z Petersburga,

wszystko zostanie po dawnemu. O tyle tylko zaj

cizie pewna zmiana na lepsze, że minister skarbn

zdecydował się na wyznaczenie snmy, niezbęd

uej na pokrycie najpilniejszych długów, ciążą

cych na teatrach. W ten sposób artyści otrzy

mają wreszcie swe gaże, zalegające od pół rokn.

Zet.

Kowa emigracya.

Rząd brazylijski robi obecnie gorączkowe przy

gotowania, aby podobnie, jak w r. 1887, ściągnąć

do sweg o kraju nowe masy imigrantów, zaludnić

nimi ogromne przestrzenie bezładnych, pierwotne

mi paszczami szumiących obszarów. Popchnęli go

do tego krokn Amerykanie północni, którzy po

kongresie panamerykańskim w Rio de Janeiro,

zakupują w Brazylii tereny, koleje i inne przed

siębiorstwa, s zc zególnie w południowych Stanach.

Ale kraj bezludny nie ma dla nieb wielkiej war

tości; nie trudno im było skłonić przeknpny rząd

brazylijski do zainicyowąnia Da wielką sk alę no

wego okresu osadniczego kosztem państwa.

Przyg jtowania robią się na wielką skalę. Dnia

29 kwietnia b. r. kongres uchwalił nowy reguła

min o osiedlania ziemi państwowej. Regulamin

mówi o kolonizacyi, prowadzonej przez poszcze

gólne Stany i przez prywatne przedsiębiorstwa

kolejowe. Pierwszym przyznaje ze skarbn państwa

25°/0 kosztów, poniesionych przy nrządzanin ko

lonij i sprowadzaniu emigrantów, drugim w y n a

grodzenie za każdą sprowadź ną rodzinę po 100

do 200 milreisów, 5.000 milreisów za każdą ko

lonię z 50 rodzin i po 200 mi!r. za każdą wysta

STROFA I.

Przechodniu wstąpiłeś w ten kra j, co z chyżych ru

(maków swych słynie,

W kolonejskie cudne niwy,

Kędy słowik żałośliwy

Rad siada, by słodką swą pieśń zawodzić w kwie

(cistej dolinie,

A mrokiem zielonym go bluszcz i liściem winograd

(ocienia

Pochylony gron ciężarem.

Słońce tu nie dojmie skwarem,

Ni wichru burzliwe tchnienia.

Dyonisos wiedzie tu rej bakchicznym orszakom na

(przodzie

W piastunek swych korowodzie.

ANTISTROFA.

Narcyzy tu kwitną dzień w dzień pod rosy niebie

skiej ochłodą

Do wieńców na dwie boginie

Których cześć od wieków słynie,

Szafranu tu złoci się kw iat; bezsenną wciąż płynie

(tu wodą

Hefissu w ijący się zdrój, rozlany wprzeżroczne zakręty,

We dnie i w nocy bełkoce,

Życiodajne budząc moce

W niwie słońcem uśmiechniętej,

Gdzie Muzy puszczają się w pląs i sieje swój czar

(Afrodite

Dzierżąc wodze złotolite...

,C ZA S" wychodzi z w yjątkiem dni po niedzieli i świętaoh uroczystych dwa razy dziennie a miaaewMc

a. iu,._i

j 7go

t* 6 r ano * * godzinie 6 wieemorem.

. « itac*ach kflUi!L,ch*’i ! r m f

* 8liii*» k li|i,

«. SekełewzUeie, Ł tMhetaka,

* ttacyacn kolejowych w Tarsowie Rzeszowie, Jaśle, Nowymłą c z a

na per(lit w ktlą«anl kaltjowei, M tH t

ea innych główniejszych stacyach o gortyerów ko!tjiwyck.

Numer wieczorny 10 hal., ranny 4 hal.}

«.

PRENUMKKATA WYNOSI:

W Krakowie w miel«,..,

na cały rok Hna kwartał nalmUt%ąe

Pocztą wpastwieAustryackiem! !! ! ! ! !! | |!

" k%"%

.k%%" "

P o c x t tk w tp ł u M ? fiel V i e ^ rt W | .....................................................

«korom

110kmr!Mk. 8kw!50hml.

o. .Lyx crs.S;e"mSź".5o...,,,ko-po;,ró,w;:

2łr:

112J::;*?* :,= t

Prenumeratą przyjmiye się tylko od 1 do ostatniego dnia w mieeiąen. -

Listy « »i«ita«»i

! S i na P’e ^m eratę i ogłoszenia przyjmuje Administracja GWu w Krakowie.

HeUamacye nitopiecz}towan* me podleg ają opła cie pocztowej. Listów nieopłaconych *ie p n jj a a nj e eiy.

Rękopisów nadsyłanych nie z w r a c a się.

Prenumeratą prcy|mujq:Administracya Czasu w Krakowie I areydypeoeSem.

Mlejsoową prenum eratę księgarnia 8. A . Krzyżanowskiego, handle: StKarlińsktec*. ŁKrwteetaeee*,

Biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, Główna trafika.

Ceny ogłoszeń: od wiersza petitem za pierwazy raz 20 hal,, za każdy następay pe 10 haL: -*»-a

tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany pierwszy raz 40 hal., następny pe 10 haL

Nadesłane i Nekrologia od miejsca wier,na drukiem petitowym 60 halerzy aa każdy ras.

Głosy publicznoioi po 2 kor.; wszelkie prywatn e komunikaty po kroniot i pe daiale ekonomi

cznym i t. p. po 1 kor. od miejsca wiersza.

Ogłoszenia i prenumeratą przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohaa, A.Olaaewskiero

St.Sokołowskiego, K.Buchstaba; wJarosławiu Biuro dzienników-w Podgórzu Potural»ki- w P rze

myślu A.Juszyński księgarnia,D. Heszeles; wRzeszowie M.Weiutraub;wStanisławowie Jaeiel

ski i bp.; w Tarnowie M Rockach, O. Haut; w Tarnopolu Komaniew.ki: w Paryżu wyłącznie

p. W . Raczkowski, 14 Git* de Trense; w W iedniu Haasenstein A Yogler, R. kosse (takie ws wizrst

kich fih»ch); H. Schalek, M. Dukes, fc. Braun, J. Danneberg, H . Friedl (tylko prenumerato H G0M

schmidtAComp.);w Frankfurcie a.U.G.L.DaubeAComp., w Pradze ezeaklejFr.Herorka.

Za hatżą iala «| ażrtsa *spłata alg U hal.

- ąh|

ADRES REDAKCYI s ul. św. Tomaeaa Nr 52.

Teleten Nr 50.

wioną chałupę. Ustawa !przepisuje warunki, pod

którymi gubwencye te będą udzielane, między in

nymi i ten, aby kolonia na przyjęcie emigrantów

była odpowiednio urządzona.

Dział kolonisty ma wynosić najmniej 25 hekta

rów, ma być położony w okolicy zdrowej, naj

mniej 200 ni. uad poziom morza i do uprawy

przydatnej. Za imigranta regulamin uznaje każde

go, który nie przekroczył 60 roku życia, a przy

był czy to ua koszt własny, rządu brazylijskiego,

albo jakiego przedsiębiorstwa. Za emigrantów

uznawani być mają nawet i starsi i do pracy

niezdolni, jeżeli są członkami rodziny, która po

siada więcej do pracy zdolnych jednostek. Emi

granci mogą przybywać albo ua koszt własny,

albo na koszt rządu danego stanu, który celem

ich przewozu kontraktuje jednę z kompanij prze

wozowych morskich Ci z emigrantów, którzy o że

nią się z Brazylijką, mają otrzymąć działy dar

mo, ioni za opłatą w ciągu 5 lat. Cena ziemi rzą

dowej za hektar wynosi od 10 milreiaów (m. w .

10 kor.) stosownie do pi łożenia i warunków.

Prócz wydania tego regulaminu i uchwalenia

na ten cel kredytn, rząd Prazylijaki czyni i inne

przygotowania. Rząd federalny w Rio de Janeiro

polecił oddz. parańskiemu, wybranemu z łona k o

misyi kolonizacyjnej, wyszukać na kolonizacyę od

powiednie tereny, mające jakąkolwiek komnnika

t-yę. Na terenach tych mają być jeszc ze przed

przybyciem emigrantów patworzone główne sie

dziby, w którychby się znajdowały zapasy żywno

ści dla świeżych przybyszów. Komisya ta zwie

dza już różne strony w stanie Parana. Ponadto

rząd bodnje pospiesznie wielką drogę z Pruden

topolis w głąb kraju. Ma być również utworzony

inspektorat kolonizacyi i zamianowani pełnomo

cnicy do ulokowania kolonistów. Co ważniejsza ,

rząd brazylijski postanowił wysłać do Europy

swych upoważnionych agentów ze szczegółowemi

iustrukcyami. Jako materyai kolooizacyjny up a

trzeni są w pierwszym rzędzie P o l aa y i Włosi.

Główna akcy a kolonizacyjua przypadnie nie

sferom rządowym brazylijskim, lecz północno

amerykańskim towarzystwom, które w Paranie

uzyskały koncesye na nowe koleje. Jedno z nich

bnduje jnż kolej z S. Paulo do Rio-Grandę del

Sal. Dyrektor w tej kompanii zwiedzał już pol

skie kolonie w Paranie, celem przekonania się

0 wartości kolonizacyjnej Polaków i uznał icb

za wybornych kolonistów.

Wobec wszystkich tych przygotowań w Brazylii,

niedługo kraj nasz zaleją ajenci, werbujący lud

do raju za Oceauem. Ze znajdą oni tn łatwo po

słuch, nie trudno przewidzieć. Wieś przeludniona,

ogromny prołetaryat rolny i małorolny, drożyzna

ziemi, a nadewszystko głód ziemi, do której za

morzem Bz niczego" dojść można. Czyż bezrolny

albo na morgn siedzący chłop naaz oprze się po

kosie, jeżeli ofiarują mn przewóz i 4 0 morgów

ziemi, byle tylko jech ał? Zapłaci później, pracą

na tej ziemi, a nawet, jeżeli się ożeni z Brazy

lianbą, i spłacać nie będzie potrzebował. Trudno

ści walki z przyrodą cbłop polski się nie boi.

Dali przykład inni, którzy przed laty z 10 p a l

cami poszli do BBrescylii", a dziś są tam zamo

żnymi gospodarzami. Trzeba bowiem pamiętać, że

prócz ajentów rządowych i Towarzystw przewo

z owych ściągać też będą emigrantów i tamtejsi

koloniści polscy. Jnż teraz zapytują oni redakcye

tamtejszych pism, czy można jnż pisać po znajo

mych i krewnych do krajn. A taki jeden list

z Parany będzie działał na całą okolicę i ułatwi

bardzo robotę ajentom.

Nie nlega więc wątpliwości, że stoimy w prze

dedniu masowego ruchu emigracyjnego do Bra

zylii. Krajowi grozi nowe przesilenie społeczne,

nowy odpływ najcenniejszego bogactwa, narodo

wości, ubytek obywateli; g dyż nie może podlegać

wątpliwości, i e prędzej czy później potomkowie

emigrantów mnszą się wynarodowić. Skoro nie

można zapobiedz tym stratom, można przecież

starać się o ograniczenie ich do minimum, można

przynajmniej przeszkodzić wyzyskowi emigrantów

1 oszukańczym praktykom ajencyjnym.

LUCYAN RYDEL.

Z podróży do Grecyi.

------- —

Nauplia, poniedziałek 18 marca.

Mam do Dorpfelda listy polecające, z którymi

cbeiałem w tych dniach zgłosić się do niego. Ty m

czasem wczoraj wieczór w Atenach wchodzi do

mnie gimnazjalny dyrektor B.

Wracam od DSrpfelda z InstytutuSNiemie

ckiego — powiada — Jeśli pan zechce, pojedzie

my z nim jutro do Tirynsu.

Jeszcze mu się nie przedstawiłem. Nie wy

pada mi się narzucać ni stąd ni zowąd.

Mówiłem z nim o panu. Zapraszam pana

a jego upoważnienia na tę wycieczkę.

*) Autor udzielił nam ustępu z książki, którą wła

śnie pisze. W ustępie tym kreśli wrażenia z podróży

z Aten do Naup!ii, odbytej w towarzystwie prof.

Wilhelma Dorpfelda, najznakomitszego dziś archeologa,

który od lat trzydziestu nie opuszcza Grecyi. Za

młodu, przy boku Schliemanna i Curtiusa brał udział

We wszystkich wielkich odkryciach obu tych uczo

nych. Najnowszym rezultatem jego prac jest ostate

czne odkopanie i zbadanie ruin Troi, publikowane

w ogromnem dziele Troia und Ilion.

Freyp. Redakcyi.

Serdecznie podziękowałem poczciwemu dyrekto

rowi, on zaś mówił dalej:

—

Uradziliśmy z Dó!feldem, że obierzemy z nim

razem główną kwaterę w Nauplii, gdzie i nocleg

najprzyzwoitszy w całej Argolidzie i najporządniej

sze jedzenie. We wtorek pojedziemy z nim do

Tirynsu, sam oprowadzi nas po ruinach, gd zie

jeszc ze prowadzą roboty. Dórpfeld zostanie tam,

a my cbaj południowym pociągiem ruszymy do

Argos i na noc powrócimy do Nauplii. We środę

zwiedzimy Epidauros powoz:m i znowu zanocuje

my w Nauplii, poczem we czwartek, powracając

do Atheu, obejrzymy po drodze Mykeny. Czy zgoda ?

Pytanie było zbyteczne. Przed chwilą nie był

bym uawet marzył o podróży z Dorpfeldem, to też

uradowany takim obrotem rzeczy , zaraz wieczorem

przysposobiłem się do drogi. Odczytałem sobie

także, co pisze Pausanias o Tirynsie. Za jego cza

sów nie było tam ludzkiej osady, Argejczycy bo

wiem, po wojnach perskich, zburzyli zarówne Ti

ryDs, jak Mykeoy, mieszkańców zaś przesiedlili

do Argos I wizerunki bogów spotkał los podobny:

jeden z nich umieszczono w argejskiej świątyni

Apollona Elejosa, drugi dostał się do Herajonu, nieo

podał Myken. Był to posąg Hery, najstarszy w tej

świątyni, ,,wyrzeźbiony z drzewa dzikiej gruszy;

syn Argosa, Pejrazos do Tirynsu g o sprawił. Sam

go widziałem: jestto niewielki posążek siedzący".

0 pierwotnym Tirynsie ma Pausaoias niewiele

dopowiedzenia: ,Bohater Tiryns, od którego mia

sto w zięł) nazwę, synem Argosa być miał, Zeu

sowego syna. Mury — bo te jedynie pozostały

z ruin Tirynsu — dziełem są Kyklopów. Zbudo

wali je z kamieni surowych, a każdy z tych gła

zów tak jest ogromny, że nawet najmniejszego z nich

zaprząg mułów nie zdołałby z miej ?ca ruszyć

Z dawien dawna były już między nie powpra

wiane drobne kamyki, o ile się nadawały do szcze

lin wpośród wielkich głazów**.

Nie mógł Pausanias nic więcej podać o Tiryn

sie, bo dopiero Schliemaan odkopał zwaliska w ca

łej rozciągłości, odsłaniając przytem owe słynne

korytarze kryte, które są w Tirynsie osobliwością

najbardziej zajmującą

Przed 11 rano byliśmy cbaj na dworcu Pelo

ponneekim. Dbrpfeld niebawem nad zedł. Rosły,

dobrze zbudowany, pomimo że znacznie już mu

siał przekroczyć pięćdziesiątkę, ma jednak posta

wę i rnchy młodego człowieka. Twarz wybitna,

słońcem greckiem od lat opalona, nofi na sobie

wyraźne piętno wytężonej pracy umys owej. Od si

wiejących włosów dziwnie odbija czoło szerokie, my

ślące, lecz tak pogodne i gładkie, że niemal mło

dzieńcze. W jasnem spojrzeniu błękitnych oczu

łączy się szczerość i dobroć z bystrą przenikliwo

ść ą Te oczy w rozmowie ożywiają się szczegół

nym blaskiem, skupiają się w nich i świecą wszy

stkie promienie myśli. Z łagodnych ust, ukrytych

pod bielejącym wąsem, nie schodzi prawie nigdy

cicby uśmiecb. Zda się, że w duszy jego przez

ustawiczne obcowanie z duchem dawnej Grecyi,

odbiło się coś z jej spokoju i prostoty, z jej po

gcdy i powagi.

P rzyłączyło się do nas dwóch młodych Wiedeń

czyków, poleconych Dbrpfeldowi przez Dra He

herdaya, przewodniczącego austryackiej misyi nan

kowej w Atenach. Wsiedliśmy w pięciu - pociąf

ruszył.

DCrpfeld przeglądał zapiski czy rysunki w swe

tece. Po chwili spuścił okuo i wskazując nam nie

wielki wzgórek w zachodniej stronie miasta, rzek

tylko jedno słowo: »Kolonos!"

Sofokles, Ojdip Kolonejski — imię wielkiego

poety i wielkiej tragedyi zwiazane z tą nazwą

Lecz okrom nazwy i miejsca nie pozostało tu nic

Pustkowie teraz w tym najcudowniejszym niegdyś

zakątkn Attyki, który był gniazdem Sofoklesa

i tłem do jego dzieła.

Zastanawia mnie zawsze mistrzowska zmiana

kolorytu i nastroju w trzech częściach Ojdipowe,

trylogii: po tej pierwszej, co pełna przerażliwycł

udręczeń i czarnych okropności, rośaie coraz w gro

zę i przewala się jak burza piorunowa, przychodź:

tu symfonia przenikliwej żałości i cichego smutku,

rozpływająca się w nlewę rzęsistych łez ; a nako

niec w Antigonie, już ani groza, ni żal, jeno rze

wna litość i podziw dla tej dziewiczej duszy, co

walczy w imię prawa i prawdy, zwycięża przez

męczeński zgon i w pośmiertnym tryumfie rozpina

się na błękicie tęczą przymierza między bogami

a ludźmi.

Już mi z oczn znikało Kolonos, a w myśli po

dzwaniał mi ciągle jeszcze ten wspaniały chór

jz Ojdipa Kolonejskiego, gd zie Scfokles w uniesie

nia wielbi rodzinne swe strony, a z niemi Attykę

)całą:

1 of 8 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction