Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 639 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr. 92.

Należyto!ć pocztowa! opłacona ryczałtem,"

Kraków, Sobota 23 Kwietnia 1927.

Rocznik LXXIX.

KONTO P. K . O. KRAKÓW NR. 400.404.

KONTO P. K. O. WARSZAWA NR. 149.238.

Adres Redakcji i Administracji: Kraków, ul. św. Tomasza 32. Tel. Nr. 50

Godziny biurowe: od 9-tej do 13-tej i od 15-tej do 18-tej.

Rozłam w państwie kantońskiem.

Dość niespodziewanie zjawiła się na te

renie chińskim nowa komplikacja, tym ra

zem będąca prawdziwym ciosem dla ru

chu nacjonalistyczno-bolszewickiego, czyli

dla państwa kantońskiego. Od miesiąca

rozchodziły się pogłoski o wewnętrznych

niezgodach w łonie tego ruchu, trudno jed

nak było sądzić, że tak rychło doprowadzą

one do rozłamu. Tymczasem tak się stało.

Generał Czang-Kai-Szek, zwycięski zdoby

wca Nan-kinu i Szanghaju, został nagle

z partji Kuo-Min-Tangu wykluczony, a no

wy dowódca na jego miejsce wyznaczony.

W odpowiedzi na to zapowiedział on wal

kę z rządem kantońskim.

Generał Czang-Kai-Szek obwiniony jest

przez rząd kantoński o kilka występnych

czynów. Ma on najprzód dążyć do dykta

tury wojskowej; jako pretekstu do tego u

żywać ma hasła walki z bolszewizmem,

nurtującym w głębi Kuo-Min-Tangu. Pro

wadzi na własną rękę politykę z obcemi

mocarstwami; wreszcie zagarnął znaczne

fundusze (90 miljonów dolarów) i nie chce

czy nie umie z nich się wyrachować wobec

rządu kantońskiego.

Istotnie gen. Czang-Kai-Szek wystąpił w

ostatnich dniach niesłychanie ostro prze

ciwko agitatorom bolszewickim, zwłaszcza

w Szanghaju. Jest on nawet sprawcą woj

skowej masakry na ulicach Szanghaju i

Nankinu, w której padły od strzałów jego

wojsk liczne trupy na ulicach. Z Borodi

nem jest w stosunkach jak najgorszych.

Jego wyłamanie się z pod posłuszeństwa

rządowi kantońskiemu i jego wykluczenie

z Kuo-Min-Tangu pociągnie za sobą nader

doniosłe następstwa.

W znacznej mierze

zależą one od faktu, czy podwładni mu ofi

cerowie dotrwają wobec niego w posłu

szeństwie? Armja jego jest przepełniona

sowieckimi oficerami rosyjskimi; tych o

czywiście musi natychmiast usunąć. Ro

botnicy, zwłaszcza w Szanghaju, są prze

ciw niemu; kazał ich też bezwzględnie roz

broić. Jeśli jedno i drugie mu się uda, bę

dzie miał za sobą armję silną, daleko sil

niejszą, niż rząd kantoński. A rmja ta zaj

muje w tej chwili prowincje nadbrzeżne

na południe od Szanghaju położone.

Rząd kantoński ma jednak w swojem

ręku także poważne atuty. Pozostało w nim

kilku wybitnych, sztandarowych ludzi: mi

nister spraw zagranicznych Dr Eugenjusz

Czen, pani Sun-Jat-Tśen (wdowa po twór

cy nacjonalizmu chińskiego D-rze Sunie),

minister finansów Sung i inni. Z oddzia

łów wojskowych może ten rząd liczyć na

armję gen. Fenga, znajdującą się w tej

chwili w zachodniej Mongolji; a Feng (ów

t. zw. ,,chrześcijański generał") dostał już

nawet nominację na głównodowodzącego

,wojsk kantońskich i rozkaz uderzenia na

Czang-Kai-Szeka. Władza rządu kantoń

skiego jest uznana w kilku wewnętrznych

prowincjach obszaru kantońskiego, a sie

dziba rządu znajduje się w tej chwili w

Hankau, stanowiącem centrum organiza

cyjne. Pytanie, czy Czang-Kai-Szek potrafi

wogóle na Hankau uderzyć?

Jak z tego widzimy, rozłam w państwie

kantońskiem przedstawia się nader poważ

nie, a w najbliższych już dniach może do

prowadzić do zbrojnego konfliktu. Będzie

on prawdopodobnie zwyczajem chińskim

wlec się nadzwyczaj długo bez stanowczych

rozstrzygnięć. Przez cały ten czas autorytet

rządu kantońskiego jest i będzie nadzwy

czaj osłabiony. Naodwrót pozycja Anglji.

Ameryki, Francji i Japonji wobec niego

dozna wzmocnienia.

Już teraz dzienniki angielskie zapowia

dają, że Anglja gotowa jest uznać gen.

Czang-Kai-Szeka za rząd de facto i trakto

wać go co najmniej na równi z właściwym

rządem kantońskim. Jest rzeczą charakte

rystyczną, że już notę protestującą przeciw

wypadkom w Nankinie doręczono równole

gle i jemu i rządowi kantońskiemu. Przy

pominamy, że odpowiedź rządu kantoń

skiego na tę notę nie wypadła zgodnie z ży

czeniami państw protestujących. Rząd ów

oświadczył, że nie jest w stanie spełnić ani

jednego z zawartych tam postulatów. Wła

ściwie więc należałoby oczekiwać represa

ljów w formie blokady niektórych portów

i zajęcia kilku ufortyfikowanych punktów.

W prasie angielskiej dyskutuje się od pa

ru dni kwestję, czy nie zastosować tych

represalji na terytorjum, podlegającym

rządowi kantońskiemu, a wstrzymać się

od nich na terytorjum zajętem przez Czang—

Kai-Szeka. O ile mocarstwa na represalja

się zdecydują (jak dotąd Francja jest im

przeciwna) — to prawdopodobnie zróżnicz

kowanie takie nastąpi.

Jeszcze ważniejszą konsekwencją by by

ło, gdyby rząd angielski poszedł o krok

dalej: a mianowicie zdecydował się na re

windykację swojej koncesji w Ilankau, od

stąpionej dobrowolnie

rządowa kantoń

skiemu. Niektóre dzienniki domagają się

tego twierdząc, że Anglja ma do tego pod

stawę prawną, gdyż rząd kantoński nie do

trzymał wrarunków, pod któremi koncesję

mu zwrócono. Oznaczałoby to jednak o

tWartą wojnę Anglji z rządem południowo

chińskim i konieczność wyraźnego oświad

czenia się gen. Czang-Kai-Szeka po stronie

Anglji.

Jak z tego wynika, zaszedł w Chinach

nowy fakt pierwszorzędnej doniosłości. Grę

sowiecką odparto mistrzowskiem posunię

ciem na szachownicy. O tem, aby sowiety

mogły wysłać swoim zwolennikom w Chi

nach znaczniejsze posiłki, trudno w tej sy

tuacji myśleć. Przedstawiciel sowietów w

Pekinie opuścił w dniu 18 kwietnia Pekin

na znak protestu przeciwko rewizji, doko

nanej w zabudowaniach poselstwa, ale

protest ten — jak się zdaje — pozostanie

wobec ostatnich wypadków, gestem bez

groźniejszej treści. W walce o autorytet, ja

ka się toczy na terenie Chin między lwem

brytyjskim a niedźwiedziem rosyjskim, jest

w tej chwili ogromna przewaga po stronie

brytyjskiej. Ale oczywiście ponieważ teren

jest nadzwyczaj nieobliczalny i w nastro

jach zmienny, nic nie wróży, aby na tem

był koniec walki.

Nacjonalizm i katolicyzm.

Potępienie przez W atykan ,,Action Franęai

se" — tego sztandarowego dzisiaj wykładnika

nacjonalizmu —- poruszyło i u nas w Polsce

sfery katolickie, które poczęły interesować się

kwestją stosunku nacjonalizmu do katolicyz

mu. Na nieszczęście nie umiano wszakże u

trzymać się wyłącznie na gruncie rozważań te

oretycznych i przeniesiono dyskusję na teren

polityczny, wplatając doń sprawę Obozu Wiel

kiej Polski, której zebranie organizacyjne do

czekało się naw et wyczerpującego opisu na ła

m ach ,,Przeglądu Katolickiego" — tygodnika

związanego bezpośrednio z arcybiskupią kurją

warszawską.

W szeregu artykułów, które pojawiły się w

polskiej prasie katolickiej na temat nacjona

lizmu, zabrali przeważnie głos zwolennicy te

go kierunku, co znów wywołało ciekawe bar

dzo starcie poglądów zwłaszcza między lwow

ską ,,Gazetą Kościelną" a krakowskim ,,Gło

sem Narodu", który nawiasem mówiąc, bardzo

był ostro wystąpił w styczniu b. r . przeciw lan

sow anemu przez młodzież wszechpolską rady

kalnemu programowi eksterminacyjnej polity

ki względem mniejszości narodowych.

Dla ilustracji poglądów, widocznie dominu

jących wśród politykujących sfer katolickich,

warto przytoczyć np. konkluzję, do której do

chodzi na łamach wzmiankowanej już lwow

skiej ,,Gazety kościelnej" ks. Franciszek Błot

nicki:’ Po długiej, bo aż poprzez trzy numery

ciągnącej się apoteozie nacjonalizmu, takiemi

słowy kończy swe wywody:

Wniosek ostateczny z mych wywodów: nacjo

nalizmu ze stanow iska katolickiego potępić nie

można, należy tylko dążyć do tego, by utrzymał

on się w ramach dozwolonych, a to łatwiej u

czynić, wchodząc w jego szeregi, niż stojąc na u

boczu tego ruchu.

Już całkiem wyraźną sympatją do Obozu

Wielkiej Polski wyraża w tymże tygodniku

p. Czesław Lechicki, który w artykule na te

mat nacjonalizmu i katolicyzmu następujące

wynurzenia robi:

Cokolwiekby się miało do zarzucenia organiza

cji Dmowskiego, jedno trzeba jej przyznać: pod

względem religijnym program jej jest jasny,

szczery i - z katolickiego punktu widzenia

maksymalny. Katolicy zatem polscy nie mogą

już choćby z tego powodu zwalczać O. W. P., że

zamierza zrealizować (względnie pracować nad

tem zrealizowaniem) ich naczelny postulat reli

gji panującej.

I dodaje:

Mimo wszystkie grzechy polskiego nacjona

lizmu w przeszłości, uważamy go za kierunek

zgodny nietylko z tradycją narodu, ale i z du

chem katolickim, przychylny i oddany kościoło

wi. Przebył on w ostatnich latach aż nadto wi

doczną ewolucję ku katolicyzmowi i dziś nie bu

dzi niemal pod tym względem podejrzeń. Z wad

swoich i błędów (prawie wyłącznie zresztą tak

tycznych, a nie zasadniczych) chce się w każdym

razie leczyć, więc w tem leczeniu nie przeszka

dzać mu, lecz pomagać należy. F akt zresztą, że

jeden z najznakomitszych budowniczych nacjo

nalizmu polskiego i inicjator ,,Obozu Wielkiej

Polski" Roman Dmowski, stanął otwarcie na

platformie najdalej idących postulatów opinji

katolickiej w Polsce, jest sam w sobie niezmier

nie znamienny i —- wymowny. Wbrew zatem gło

som pewnych rozfanatyzowanych i partyjnością

zaślepionych kói chadeckich i konserwatywno

stańczykowskich, nie możemy odrzucić tej wy

ciągniętej do współpracy ręki i akcję Dmowskie

go traktujemy tak, jak ona na to zasługuje: bez

uprzedzeń, szczerze i uczciwie.

Tego rodzaju enuncjacje autorów, muszą do

pewnego stopnia odzwierciadlać prawdopodo

bnie i przekonania redakcji pisma, które je na

swych łamach drukuje. I to właśnie jest do za

notowania. Bo rzecz nie w tem, że ten lub ów

katolicki autor apoteozuje nacjonalizm i wzy

w a do popierania Obozu Wielkiej Polski. Rzecz

W tem, że redakcja jaknajbardziej oficjalnego

katolickiego pisma tego rodzaju artykuły u

mieszcza, a zatem się z niemi solidaryzuje. Tak

przynajmniej Wydać się musi każdemu logicz

nie myślącemu człowiekowi...

Wszystko to nasuwa posępne raczej rozmy

ślania co do kierunków myślowych, panują

cych w pewnych sferach katolickich.

Wiochy i S. H, S.

Od profesora Adama Krzyżanowskiego

otrzymujemy następującą depeszę:

,,Po dłuższym pobycie w Poznaniu i okolicy,

w ciągu którego nie czytałem gazet, przyje

chałem do Warszawy na posiedzenie Rady

nadzorczej Banku r’olnego i tu przeczytałem

artykuły p. Władysław a Grabskiego w ,,Ku

jerze Warszawskim", w których autor daje

do !zrozumienia, że informowałem prasę, a

w szczególności ,,Czas" o rokow aniach pożycz

kowych.

,,Affirmanti non neganti incumbit

probatio". Czekam dowodów, jeżeli pan Grab

ski ich nie przedłoży, pozostawiam sąd całej

myślącej publiczności.

Dodaję, że do składu redakcji ,,Czasu" nie n a

leżę i ogłaszam jedynie artykuły mojem nazwi

skiem podpisane. Innych nie inspiruję.

—

ritum sprawy wyjaśnił już dokładnie pan mi

nister skarbu. Pisma uczciwe proszę o powtó

rzenie tych słów.

Adam Krzyżanowski.

Informacje jakie nadeszły w okresie świą

tecznym wskazują, że zatarg pomiędzy Włocha

mi a Jugosławją czyli oficjalnie królestwem

Serbów, Chorwatów i Słoweńców przybrał zno

wu na ostrości. Rząd włoski oświadczył, iż u

waża traktat w Tirana za tyczący wyłącznie

Włoch i Albanji i źe rokowań z Belgradem

w tej sprawie prowadzić nie myśli. W niewąt

pliwym związku z tym krokiem jest dymisja

gabinetu Uzunowicza w Jugosławji, pozorowa

na zewnętrznie zakończeniem zadań natury

ekonomicznej, jakie na nim ciążyły i utworze

nie koalicyjnego gabinetu Wukiczewicza. Zada

nie gabinetu tego będzie bardzo trudne, zwła

szcza jeśli zechce przenieść platformę swych

działań do Genewy, wobec czego Włochy zaj

mą najprawdopodobniej stanowisko odmowne.

Jest dzisiaj rzeczą jasną, że Albanja stała

się najblższem objektem ekspansji politycznej

Włoch, które uw ażając’ją za niezbędny szcze

bel do postępów na wschodzie nie cofną się ła

two z obranej drogi. Na dnie całej bałkańskiej

polityki Włoch, leżą wszakże prócz momentów

natury czysto politycznej, chęci zapewnienia

sobie przewagi na tym półwyspie po usunięciu

Austro-Węgier i wyeliminowaniu na czas dłuż

szy Rosji, także i przyczyny ekonomiczne: za

pewnienie sobie dobrych rynków zbytu, tanich

surowców a zwłaszcza n a f t y. W tym punkcie

rzecz zawraca znowu na tory polityczne.

Wśród kardynalnych braków, na jakie cier

pią Włochy na punkcie skarbów naturalnych

jest brak węgla i żelaza. Bez tych dwu zasa

dniczych podstaw nie można sobie dziś wyobra

zić ani prawdziwie niezależnego przemysłu ani

też prawdziwie mocarstwowego stanowiska ja

kiegoś państwa. Jeśli jednak co do żelaza mo

gą sobie Włochy radzić jako tako, to z węglem

rzecz przedstawia się beznadziejnie. Nie ma go,

poważnie biorąc, nie tylko we Włoszech, ani

też w tak bliskiem ich sąsiedztwie, żeby poń

sięgnąć można. Znajduje on się bardzo daleko

za Alpami.

Pozostała tedy nafta, która flocie, kolejom

i przemysłowi włoskiemu mogłaby zastąpić

węgiel i dać silną podstawę lotnictwu i auto

mobiłizmowi. Włochy tedy postanowiły pójść

po naftę i to odrazu do dwu jej źródeł. Jedno

dalsze, może już dziś stać się bazą dla przemy

słu i komunikacji, o ile się tylko będzie miało

doń dobry dostęp: źródłem tem są rum uńskie

kopalnie nafty. One są magnesem, który przy

ciągnął do Rum unji sympatje włoskie. W zwią

zku z niemi torują sobie też Włochy drogę eks

pansji ekonomicznej ku morzu Czarnemu, ku

wybrzeżom Rum unji i Bułgarji, oczywiście

z pominięciem Jugosławji. Przed niedawnym

czasem obiegła prasę europejską interesująca

mapka, rysująca drogę ekspansji włoskiej na

Bałkanie linją biegnącą z Brindisi przez Alba

nję, Sofję do Bukaresztu. Na drodze tej zazna

czono jako czarną plamę jugosłowiańską Ma

cedonję, któraby dla utorowania jej musiała

stać się albo niezależnem państwem albo przy

paść Bułga rji.

Drugiem źródłem nafty dla Włoch stać się

może Albanja. Mało wiadomą jest rzeczą, że

w Albanji w ostatnich łatach odkryto bardzo

poważne złoża różnych kopalin, przedewszyst

kiem zaś źródła naftowe. O nie to, a nie bynaj

mniej o przyjaźń rycerskich Albańczyków to

czy się od kilku lat cicha walka zarówno po

między konsorcjami naftowemi jak i intereso

wanemi państwami. Najważniejsze punkty,

w których pojawiła się ropa to południowo

wschodnie wybrzeża jeziora Skutari w Albanji

północnej oraz okolice D urazzo i Valony w da

lej na południe położonych częściach kraju.

Zaczęły się oczywiście starania o koncesje

już w r. 1921 otrzymała ją od rządu albańskie

go Anglo-Persian Oil Comp., której barftzo po

ważnym akcjonarjuszem jest angielski urząd

admiralicji, niebawem za cenę uznania Alba

nji przez Stany Zjednoczone otrzymała je

i Standard Oil Comp. Za nimi poszły konsorcja

francuskie oraz koleje państwowe włoskie po

trzebujące rocznie 400.000 ton ropy. Dzisiaj’kon

cesje te rozpadają się jak następuje: Standard

Oil 50.000 ha, Anglo-Persian 32.000 ha, Rushton

Comp. 20.000 ha, Credit General des Petroles

32.000 ha, koleje włoskie 32.000 ha.

Politycznie wszakże przewagę mają w całej ]

sytuacji Włosi, którzy mając w ręku Otranto 1

po stronie włoskiej a wyspę Sasseno po stronie i

albańskiej mogą każdej chwili położyć rękę na

wywozie ropy. Co więcej Włosi posiadają w rę- (

ku co do samej Albanji, bardzo doniosły, a nie- 1

co dziś zapomniany akt, który czyni ich fak

tycznie panami sytuacji w całem zagadnieniu !

albańskiem.

Dnia 9 listopada 1921 r. Rada ambasadorów

powzięła uchwałę, mocą której Anglja, F ran

cja i Japonja zobowiązały się, iż w razie gdyby

Albanja nie mogła sama bronić swej integral

ności terytorjalnej i zwróciła się 0 pomoc do 1

Ligi Narodów, państwa te przeprowadzą w Li- ;

dze Narodów decyzję, iż ochrona granic Alba

nji powierzona będzie Włochom. Układ ten d a-1

je tedy Włochom wobec Albanji zgóry stanowi-1

sko uprzywilejow’ane. On też stał się punktem I

w yjścia dla akcji dyplomatycznej Włoch w ]e

cie 1926 r.

Pierwszym jej etapem było uzyskanie zgo

dy Chamberlaina na maskowany protektorat

Włoch nad Albanją, na który Anglja zgodziła

się bodaj z tej przyczyny, iż uważa nie bez ra

cji ekspansję Włoch na Bałkan za mniej groź

ną dla pokoju europejskiego, a zwłaszcza dla

siebie, niż ekspansję ich w Afryce. Drugim ak -1

tem było skłonienie przez Włochy Achmeda 1

Zogu do uznania tegoż protektoratu. W ten

sposób doszedł do skutku traktat w Tifana,

który w łączności z traktatem z 1921 r. czyni

Włochy jedynem państwem uprawnionem do 1

politycznej i wojskowej interwencji w Albanji. I

Być może, że jest to tylko etap do zamiany A1-1

banji na włoską Bośnię i Hercogowinę. Nie-|

mniej akcja Jugosławji na terenie Ligi Naro-1

dów nie rokuje w świetle tych faktów powo- 1

dzenia, a wzorowanie się na akcji Serbji wobec

Austro-Węgier z czasów przed wielką wojną

może Jugosławji przynieść rozczarowanie już

nie tylko dyplomatycznej natury.

;

Przed pożyczką zagraniczną.

Nie chcemy naturalnie omawiać sprawy po-1

życzki zagranicznej tak długo, jak długo nie 1

są *znane *szczegóły pertraktacji. Nas interesu-1

je rzecz inna. Chcielibyśmy mianowicie w 1

związku z pertraktacjami 0 pożyczkę *zagra- 1

niczną zapoznać się bliżej *z obecną sytuacją 1

gospodarczą na podstawie uchwycenia tych 1

typowych zjawisk, jakie n a płaszczyźnie nasze

go życia gospodarczego *dadzą *się zaobserw o

wać.

Konstatujemy mianowicie po stronie obiegu

pieniężnego następujące fakty: Większą płyn

ność gotówki, stały aczkolwiek niewielki

wzrost cen, zwyżkę kursów akcyj; po stronie

zaś towarowej: zwyżkę importu przy *zmniej

szonym eksporcie, w poważnych działach prze

mysłu lekki wzrost produkcji przy *zwiększa

jącej się niewątpliwie *sile konsumcyjnej lud

ności.

Badania koniunkturalne, prowadzone w róż

nych okresach i odnośnie do różnych państw

wykazały, że w każdym przebiegu końjunktu

ry, *czy.to, *gdy *mamy do czynienia z okresem

przesilenia, czy z *tak zw aną konjunkturą

(Aufschwungsbewegung), czy *też z okresem

stagnacji, dadzą się uchwycić pewne typowe

poruszenia na rynku, które przemawiają *za

tem, czy gospodarstwo znajduje się w stadjum

kryzysu, konjunktury *czy stagnacji. Okres roz

woju gospodarczego znamionuje w normalnych

czasach wzrost cen, *zwyżkująca stopa pro

centowa, zwyżka kursów akcyj, szczególnie

przemysłowych i handlowych, dalej wzrost im

portu i eksportu, w końcu silny rozwój pro

dukcji oraz w zrost *siły konsumcyjnej. Porów

nując wymienione objawy z temi, które wystę

pują u nas, ko:nstatujemy pew ną rozbieżność

z naturalnym przebiegiem *zjawisk. Głównie

rozbieżność ta w ystępuje odnośnie do stopj*

procentowej, u nas bowiem ona opada, co je*s1

wskaźnikiem większej płynności gotówki, ora;

obserwujemy u nas *zmniejszający się ekspor

przy wzrastającym imporcie. Także odnośni*

co do wzrostu *siły produkcyjnej i konsumcyj

nej istnieje 0 tyle *pewna rozbieżność, że tem

do wzrostu tych *sił *jest stosunkowo *bardzo sła

)e, aczkolwiek nie da się zaprzeczyć, że wzrost

stnieje. Ponadto wzrost *cen u nas *zdaje się

)yć wywołany przeważnie wyrównywaniem się

en do parytetu światowego, a więc na skuteik

irzyczyn, leżących raczej po stronie pieniądza.

Ten stan rzeczy wymaga wyjaśnienia, trudno

Dowiem wydać sąd 0 sytuacji gospodarczej, je

:eli analizować będziemy zjawiska w edle ich

:ewnętrznych objawów i w sposób oderwany.

Pytanie jest, czy jakkolwiek u nas konsta

ujemy *pewne sprzeczne *zjawiska nie idące po

inji naturalnego przebiegu konjunkturalnego,

:zy imamy do czynienia faktycznie z procesem

*ozwoju gospodarczego, *czy też zjaw iska te nie

yykazują raczej, że gospodarstwo nasze nie

yyszło jeszcze z okresu przesilenia. Otóż spadek

stopy procentowej da się wytłumaczyć tem, że

est on konsekwencją długotrwałego odgrani

czenia Polski od dopływu kapitałów *zagrani

cznych, który spowodował nadmiernie wysoką

stopę procentową, a która obniża się w *związ

ku *z gwaltownem obniżeniem się *siły konsum

cyjnej ludności. Spadek siły k onsum cyjnej do

szedł w ubiegłym roku zdaje *się do najniż

szych granic. Z drugiej strony spadek stopy

procentowej wywołany *jest n a skutek *zmiany

warunków kredytowych, jakie wystąpiły po

wybuchu *strajku angielskiego, poniew aż nie

la się zaprzeczyć, że już w drugiem półroczu

1926 r., z przedłużaniem się strajku angiel

skiego zaczęły *kapitały zagraniczne w rozmai

tej formie powoli napływać do kraju. Praw

dopodobnie na zmianę stopy procentowej wpły

nął również ten fakt, że strajk angielski zmie

nił odrazu sytuację kredytową Polski, ponie

waż ułatwi} przerzucenie p unktu ciężkości fi

nansowania naszego eksportu z rynków krajo

wych n a rynki zagraniczne, przez co umożli

wił przedsiębiorstwom pracującym n a zbyt

wewnętrzny, oparcie się 0 centra kredytowe

krajowe. W ten sposób ułatwił strajk angiel

ski równocześnie też i *powolną regenerację si

ły konsumcyjnej ludności krajowej.

Ale ten proces regeneracyjny byłby bez więk

szego znaczenia i skończyłby się *z zakończe

niem strajku angielskiego, względnie w pew

nym krótkim okresie czasu później po likwi

dacji zamówień powstałych w czasie strajku,

gdyby równocześnie nie zaszły na rynkach za

granicznych pewne poruszenia, które ułatwiły

sytuację gospodarczą Polski. Wedle dokład

nych badali, zdaje się, w szystkie *prawie pań

stwa środkowe i zachodnio-europejskie *wy

kazują *znaczny rozwój gospodarczy czyli, że

obserwujemy w tych państwach podniesienie

się konjunktury gospodarczej. Znaczy to nic

innego, jak tylko, że kraj nasz ma przed sobą

coraz to silniejszą siłę konsumcyjną zagrani

cą, co podtrzymuje nasze usiłowania w związ

ku z rozwojem *siły eksportowej Polski. Z na

tury rzeczy ten przebieg konjunkturalny za

granicą odbija się *na stosunkach gospodar

czych *u nas, a w szczególności na *sile kon

sumcyjnej ludności krajowej, i tem d a *się *wy

tłumaczyć wzrost importu do Polski. Że eks

port nasz w pewnych granicach maleje jest

?jawiskiem -

mojem zdaniem -

zupełnie

naturalnem, bo wzrost eksportu w drugiej po

łowie 1926 roku stał pod wpływem strajku an

gielskiego, a więc był w głównej mierze pod

niecony nadzwyczajnemi okolicznościami.

Ten stan rzeczy wywołuje konieczność za

stanowienia się nad tem, czy wzrost importu

i *spadek eksportu odbywa się w granicach na—

Ituralnych, to znaczy, w granicach tworzącego

Isię *dochodu społecznego, czy też mamy tu do

1czynienia *mimo wszystko *z objawem nie*natu

1ralnego wzrostu siły konsumcyjnej, który *gdy—

Iby miał miejsce niewątpliwie wywołałby w

1konsekwencji *zaburzenia *na polu walutowem,

1to jest spadek *złotego.

1 Otóż nie mogę się ustrzec wrażeniu, że pro

1ces ten, który obecnie obserwujemy, nie wy

1tracza poza granice *naszego dochodu *s*połecz—

Inego, a przemawiają za zdaniem mojem, na

stępujące argumenty. Po pierwsze nie widzi

my przed nami żadnych z tych czynników *któ

1reby wywoływały dodatkową siłę kupna po

wodowaną przez anormalny druk banknotów

Po drugie spadek *siły konsumcyjnej naszej

-1 ludności bezsprzecznie doszedł w okresie prze

silenia *do granic najniższych, bo *mniej kon—

Protest profesora Krzyżanowskiego.

Na napaści i oszczerstwa p. Władysław a

Grabskiego daliśmy już w wielkanocnym nu

merze ,,Czasu" należytą odpowiedź. Uzupeł

nia ją obecnie oświadczenie prof. Krzyżanow

skiego. Należy jeszcze zwrócić uw agę na fakt,

że p. Grabski wciąga do dyskusji osobę Prezy

denta Rzeczypospolitej i usiłuje zasłonić nim

swoje insynuacje. Jest to znana taktyka pew

nego rodzaju publicystów, pragnących uchylić

się od odpowiedzialności za swoje nieudo

wodnione twierdzenia. Dodamy jeszcze, że ar

tykuły p. Grabskiego wywołały na giełdzie

przemijające zaniepokojenie i spadek niektó

rych akcyj; gdybyśmy się posługiwali jego

metodami, nie trudno by nam było położyć na

cisk na to uderzające zjawisko. My jednak ani

na clnvilę nie przypuszczamy, że zachodzi ja

kiś związek pomiędzy artykułami p. Grab

skiego a giełdowemi obrotami. Sądzimy raczej,

że była to próba zareklamowania i przypom

nienia swojej osoby, przy użyciu w tym celu

sposobów co najmniej wątpliwych.

,,CZAS" wychodzi codziennie o godzinie li-tej w nocy.

NUMER POJEDYNCZY: 20 GROSZY. IJ-..relaksi II

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI;.

W Krakowie bez odnoszenia da domu

...........................zj. 4 .8O

W Krakowie z odnoszeniem do domu

«.

»s»sgs

, zł. 5.40

Na prowincję z przesyłką pocztową .

,s«..sss

s zł. 5.40

Zagranicę z przesyłką pocztową 1 t

g.g

,zł.8.—

Za każdą zmianę adresu dolicza się zł. 0.50.

Reklamacje niezapieczętow ane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmują: Administracja ,,Czasu", wszystkie urzędy

pocztowe, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

CENY ogłoszeń:

Jednorazowo za jeden wiersz milim etrowy:

Ogłoszenia zwykle

z!gz*!3 fiiiiiiiRi, zł. 0.15

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombinowany ,

zł. 0.22

Ogłoszenia w ,,Nadesłanych" , szt z 1az . .

s1«.zzł-0.35

Nekrologi

,,,,,

,,,

,s,;szł.0.30

Komunikaty po kronice

zł. 0.45

Ogłoszenia na pierwszej s t r o n i e .................................................z z z zł. 0.00

Ogłoszenia zamiejscowe 25 proc. drożej.

Administracja nie bierze odpowiedzialności

za terminowe umieszczenie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowiązują do dnia zmiany w nagłówku.

Rękopisów nie zwraca się.

Ogłoszenia przyjmują: A dministracja ,,Czasu" i wszystkie miejscowe i za

miejscowe Biura dzienników i ogłoszeń.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction