Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 673 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

104

Kraków,

Rocznik LYI.

(W ydanie poranne).

Prenumeratą przyjmują: Administraoya Csasu w K rakowie i urzędypocztowe.

H lą)acow ę p re n u m era tę księgarnia S.A . Krzyżanowskiego, handle: St. KarlińsKiego wSukiennicach,

H. Kretschmera, Rynek 10, Biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, Główna trafika w Rynkn głównym.

O g ło sz e n i a przyjmuje się za opłatą od wiersza petitem za pierwszy .az 20 hal,, za każdy następny

po 10 hal.; układ tabelaryczny, oyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz po 40 hal., następny po 10 bał.

OjrloHzenla I prenum eratę przyjiunją: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszew

skiego, St. Sokołowskiego, K.Bucnstaba; w .Ja ro sław iu Biuro dzienników; wP odgórzu Poturalski,

Rynek; w P rzem yślu A. Jussyńaki księgarnia kolej,, D. Heszeles; w Rzeszowie M.Weintraub;

w Stan!isławowie Jasielski i Sp.; w Tarnowie M. Rockach; w Tarnopolu C. Haliczer:

w P a r y ż u wyłącznie p. Adam rue de Varenne 38, (prenumeratę p. W. Raczkowski, Courbevoi pod

Paryżem rue de Chemin de fer 44); w W ie d n i u HaaBenstein A Vogler (takie w Hamburgu, Frank

furcie n. M., Berlinie. Lipsku, Bazylei i Wrooławiu), A. Oppełik, R. Mouse (takżo w Berlinie, Hamburgu,

Monachium i Norymberaze), H. Śehalek, M. Dukes, J. Danneberg H. Friedl (tylko prenumeratę H.

i*ildsohmidt AComp.); w Frankfurcie u. M . G.L.Daube AComp.

głSOT° Za Uaidą zmianę adresu dopłaca aię 40 haL " W

Adres Bedtkcyi: nLiw. TomacuNr82. - TelefonNr56.

BBS

Przegląd polityczny.

Stan ea: lex na Węgrzech obudził dysku

syę nad ciekawą kwestyą prawno-państwowej na

tury. Na posiedzenin osieckiej Izby handlowej u

trzymywał p. Weismayer, że obecnie panaje stan

ea; lex i w Chorwacyi. Na to stwierdza Naród na

obrona, że tak nie jest. Między Węgrami a Chor

wacyą zawarto ugodę finansową, według której

44% wszystkich bezpośrednich i pośrednich po

datków wpływa do kasy Chorwacyi na cele au

tonomii, zaś 56% idzie na pokrycie wydatków

wspólnych. Jednostronnie Węgry ugody tej zmie

nić nie mogą. Że zaś sejm chorwacki budżet u

chwalił, przeto wszystko zostaje po dawnemu.

Tak jak sejm węgierski nie może swoją nchwałą

nic zmienić w stosunku kwotowym, tak też za

niechanie przez ten sejm jakiego aktu, na stosu

nek ten zgoła nie wpływa.

Sprawa Kolegium św. Hieronima w Rzy

mie doczekała się ostatecznego załatwienia. Sąd,

do którego Dalm atyńcy się zwrócili, aby owładnąć

przytułkiem, oddalił ich skargę i nałożył koszta.

Stary ten słowiański zakład będzie znów tem,

czem był od 1453—1870 r. tj. przytułkiem dla chor

wackich pielgrzymów.

W kwestyi mandżurskiej, która w osta

tnich czasach wywołała ruch w kołach dyploma

tycznych, Nowoje Wrem. zamieszcza uwagi na

stępujące: ,,Agitacya podjęta przez prasę zagra

niczną z powodu Mandżuryi, okazała się istną

burzą w szklance wody. Mówiono o zbiorowym

proteście Anglii, Japonii i Stanów Zjednoczonych,

cała ta gadanina jednak skończyła się na niczem.

Żadne z mocarstw nie uważa za wskazane dla

siebie rozpoczynać jakąkolwiek akcyę wspólnie

z innemi; ,,sprawa cała ograniczy się — jak

zapewniają najgorętsi rusofobi - do korespon

dencyi dyplomatycznej", a czemżeby dyploma

cya zabijała czas, gdyby ją pozbawiono przy

jemności zajmowania się korespondencją ? —

Każdy zdrowomyślący polityk na Zachodzie i

Wschodzie pojąć przecie winien, że Rosya nie na

to odparła zaczepną akcyę bokserów chińskich i

wojsk rządowych i wydała setki milionów na bu

dowę kolei mandżurskiej, ażeby kraj ten grani

czący ze słabo dotąd zaludnionemi posiadłościami

naszemi w Azyi, stał się polem politycznych iu

tryg wrogów Rosyi; gdyby pierwsze lepsze inne

mocarstwo zrobiło dla uspokojenia i ekonomiczne

go rozwoju Mandżnryi choć połowę tego, co my

śmy zrobili, to uważałoby kraj ten jako swoją

nienaruszalną własność i nikomu do niej zbliżyć

się nie pozwoliło. Rozumie to prasa zagraniczoa.

Znaczna część prasy am erykańskiej nie wierzy

w powodzenie protestu przeciwko polityce rosyj

skiej na dalekim Wschodzie i oświadcza otwar

cie, że pochłonięcie Mandżuryi przez Rosyę jest

nieuniknione; nic, chyba jak a siła nadprzyrodzo

na, nie jest w stanie zapobiedz temu. Wystarczy

rzucić jedno spojrzenie ca mapę, ażeby przeko

nać się, że Mandżurya dość głęboko wrzyna się

w posiadłości rosyjskie; w warunkach takich Ro

sya musi zatrzymać przy sobie wyższą kontrolę

w kraju tym, zarówno z handlowego, jak i woj

skowego panktu widzenia. W tym samym dncbu

piszą dzienniki niemieckie i część angielskich.

—

Prasa zagraniczna usiłuje przestraszyć Chińczy

ków, przedstawiając im w perspektywie pochło

nięcie Mandżuryi przez Rosyę. Możemy uspokoić

Chińczyków; naszem zdaniem, ogólny interes Ro

syi i Ćhin polega na tem, żeby Mandżurya pozo

Btawala pod zarządem chińskim i pod ścisłym nad

zorem rosyjskim; wspólne dla obu mocarstw nie

bezpieczeństwo powstałoby, gdyby misyonarze za

graniczni, przedsiębiorcy, kupcy, a zwłaszcza a

genci polityczni, zaczęli prowadzić wrogą Rosyi

propagandę celem poróżnienia nas z Chińczykami.

Nam potrzebny jest trwały pokój z Chinami i ja

ko zapewnienie pokoju, stanowczy, bezsporny

wpływ w graniczącej z Syberyą posiadłości". Jest

to zapewnienie o tem, właśnie czemu Now. Wr.

usiłuje zaprzeczyć: że polityka rosyjska zmierza

do pochłonięcia Mandżuryi i że cel ten osiąga t

tapami.

Towarzystwo rybackie.

Krajowe Towarzystwo rybackie odbyło walne

zgromadzenie wczoraj o godz. 3 popołudniu w sali

Rady miasta, pod przewodnictwem prezesa Dra

Ferdynanda Wilkosza. Wydział krajowy wysłał

na zgromadzenie jako swego reprezentanta inży

niera Tadeusza Rozwadowskiego, galicyjskie To

warzystwo gospodarskie nadesłało depeszę z ży

czeniami, a na swego reprezentanta wyznaczyło

prezesa Dra Ferdynanda Wilkosza; krakowskie

Towarzystwo rolnicze reprezentował sekretarz Dr

Adam Krzyżanowski.

Przewodniczący, zagaiwszy zebranie, powitał

delegatów, a następnie przedłożył wniosek wy

działu o zamianowanie Dra Józefa Rozwadowskie

go członkiem honorowym Towarzystwa, na znak

uznania jego zasług około podniesienia rybactwa

krajowego. Zebranie przyjęło wniosek jednomyśl

nie przez aklam acyę.

Sprawozdanie z czynności za rok ubiegły za

znacza, że do Towarzystwa należy obecnie 366

członków zwyczajnych, 11 honorowych i 17 do

żywotnich. Delegaci (13) i korespondenci (19) są

zarazem członkami zwyczajnymi i mieszczą się

w cyfrze 366 członków zwyczajnych W r. 1902

rozpuściło Towarzystwo do rzek i wód krajowych

2,356.440 sztuk różnego narybku i raków. San

dacz darzy się świetnie i zaczynają już poławiać

olbrzymie sztuki, jak np. w Wiśle pod Tarnobrze

giem, skąd przysłał w darze dla muzenm p. Sta

nisław Giżyński sandacza, mającego długości 85

cm., a 44 chi. objętości. Dła ochrony ryb czyn ło

Towarzystwo liczne zabiegi u władz państwowych,

krąjowych i u osób prywatnych. I tak w sprawie

pogłoski o zamknięciu Wisły kratą drucianą pod

Toruniem; o przyspieszenie wydzierżawienia re

wiru I ua Skawie; o urządzenie przepławek przy

jazach w Gorzejowej i Kamienicy na Potoku do

Wisłoki wpadającym; o usunięcie i zanieczyszcza

nie Przemszy odpadami fabryki sody w Szczako

wej ; w sprawie nrządzenia odjazki na Dunajcu

pod Nowym Targiem i założenia młyna w Sance;

w sprawie ograniczenia pozwoleń łowienia ryb

na wędkę w Dunajcu pod Poroninem ; w sprawie

tępienia pstrągów przez kaczki w dopływach

Wisłoki.

Celem zapobiegania przemycaniu raków do Nie

miec i Sżwajcaryi, wniosło Tow. podania do starostw

w Cieszanowie, Jaworowie, Jarosławiu i Mości

skach; upomniało się także u namiestnictwa o

stanowcze załatwienie sprawy zatrucia ryb w rze

ce Białej koło Grybowa i ukaranie winnych, prócz

tego w razie zamierzonej lub rozpoczętej regula

cyi rzek i potoków czyniło starauia o szanowauie

naturalnych tarlisk i pozostawianie w opaskach

otworów dła przepływu ryb; wreszcie poczyniło

starania o podejmowanie ścisłej rewizyi przesyłek

raków na dworcach kolejowych i konfiskowanie

przesyłek przeciwnych ustawie. Poruszoną przez

Towarzystwo sprawę o uregulowanie praw rybo

łowstwa w rewirze 30 Wisły pod T rnobrzegiem,

załatwiło ministerstwo rolnictwa bardzo prędko i

już w kwietniu rewir ten oddanym został upraw

nionemu dzierżawcy p. Stanisławowi Giżyńskie

mu. Zamuleniu przestrzeni rzek poza opaskami

kamiennemi pozostającej, nie dało się zapobiedz,

gdyż przestrzenie te przeznaczone są zasadniczo

na zamulenie; Towarzystwo uzyskało jedynie tyle,

iż płotki wiklinowe w tych przestrzeniach będą

robioie w jesieni, wskutek czego woda nie będzie

zanieczyszczoną. Co do raków przywożonych z Ro

syi i przepłukiwanych przed dalszą wysyłką tutaj

w Galicyi, uzyskało Towarzystwo od namiest

nictwa wydanie rozporządzenia o przestrzeganiu

jak największej czystości w płuczkarniach. Pro

śby Towarzystwa o zaprowadzenie certyfikatów,

czyli dowodów pochodzenia dla baudlarzy ryb na

miestnictwo nie uwzględniło.

Uzupełniając sprawozdanie, podniósł prezes, że

w ubiegłym roku wpuszczono też 1000 sztuk wę

gorzy do Wisły pod Mogiłą. Wydział Towarzy

stwa czynił zabiegi, aby cło na ryby do Niemiec

wywożone, nie przyniósło szkody krajowej hodo

wli; sarno cło w wysokości 15 marek od cetna*

ra metrycznego nie zaszkodziłoby tyle, bo kwotę

ową opłacą konsumenci pruscy; więcej mogłoby

zaszkodzić przewlekłe odważanie ryb na granicy,

wyjmowanie z wody i t. d. Poczyniono więc kro

ki, aby manipułacya celna odbywała się jak naj

prędzej i aby ryby można było transportować

w beczkach znaczonych o pojemności 300 litrów

wody, a 80 klg. ryb, tak, że nic zachodziłaby po

trzeba wydobywania i przeważania ryb. W roku

zeszłym nie było ani jednego wypadku epidemi

cznych chorób u ryb, co jest bardzo ważne z te

go względu, że Niemcy z łatwo zrozumiałych po

wodów szerzą podejrzenia, iż u nas pauują stale

choroby epidemiczae, i że wywóz z Galicyi ryb

przyczynia się do szerzenia epidemii w Niem

czech. Zorganizowano też Muzeum rybackie i po

mieszczono je w zbiorach komisyi fizyograficznej

w gmachu Akademii Umiejętności; utworzenie

Muzenm zawdzięczyć należy pracom sekretarza

prof. Władysława Kulczyńskiego i prof. Niezabi

towskicgo; osoby interesowane mogą tam oglą

dać zbiory Muzeum. Mówca podziękował też Aka

demii Umiejętności i komisyi fizyograficznej za

użyczone dla zbiorów pomieszczenie i opiekę.

Mówca poświęcił żałobne wspomnienie zmar

łym członkom Towarzystwa, między nimi ś. p

ks. Eustachemu Sanguszce i Karolowi Szukie

wieżowi. Zebrani uczcili pamięć zmarłych przez

powstanie.

Po przedłożeniu sprawozdania kasowego, zgro

madzenie na wniosek komisyi kontrolującej udzie

liło wydziałowi absolutoryum.

Zgromadzenie przez aklamacyę wybrało pono

wnie prezesem Dra Ferdynanda Wilkosza, wice

prezesem prof. Dra Józefa Rozwadowskiego; człon

kami wy działu pp. prof. K ajetana Kosińskiego i

Dra Jana Zdunia.

Przy punkcie: wnioski członków, podniósł p.

inżynier Rozwadowski, że obecnie mamy już wy

hodowaną w kraju ikrę sandacza i że wydział

krajowy zdecydował się na wydatniejszą akcyę

około podniesienia rybactwa krajowego Mówca

dotknął także sprawy ochrony i podniesienia ho

dowli łososia w Dnnajeu. P. prezes omówił kilka

ważnych spraw dla rybactwa, między innemi spo

soby sztucznego karmienia pstrągów, przeciw cze

mu stanowczo się oświadczył, uznając, że sztucz

ne żywienie wywołuje choroby pstrągów i p.suje

smak ich mięsa.

P. Jan Budniak, zawodowy rybak z Oświęci

mia, podniósł kilka ważnych spraw dla rybactwa;

wyjaśnień udzielali pp prezes Wilkosz, oraz Ta

deusz, Juwenal i Józef Rozwadowscy

KRONIKA.

Sprawy miejski«. W czoraj wieczorem o godzi

nie 5 odbyło się w sali prezydyum magistratu po

siedzenie sekcyi ekonomicznej Rady miasta pod

przewodnictwem r. m . Dra Domańskiego. Sekcya u

chwaliła: l) na przedstawienie r. m. Turskiego we

zwać magistrat, aby zbadał, jakie środki ochronne

ma zaprowadzić Tow. tramwaju elektrycznego, lub czy

ma zaprowadzić hamulce pneumatyczne, aby zapo

biedź zbyt licznym nieszczęśliwym przypadkom .

—

2) Na przedstawienie r. m, Seinfelda uchwalono odnieść

się z prośbą do sekcyi inwestycyjnej Rady miasta

o załatwienie sprawy rozszerzenia sieci tramwaju

elektrycznego w Krakowie. 3) Na przedstawienie

r. m . Seinfelda i Kosobudzkiego sekcya wydelego

wała osobną komisyę, złożoną z r. m . Dra Domań

skiego, jako przewodniczącego, Beringera, Kosobudz

kiego i Turskiego, aby komisya ta zaprosiwszy do

swego łona r m. Dra Jordana i odpowiedne organa

magistratu, zastanowiła się, czyby ze względów ko

munikacyjnych i bezpieczeństwa publicznego nie na

leżało w jak najkrótszym czasie wybudować drugiego

mostka do parku Dra Jordana i czy nie należałoby

wobec gromadzenia się pojazdów, doróżek i stawania

tramwajów elektrycznych, drogę przed parkiem tak

rozszerzyć, aby z części Błoń utworzyć pewnego ro

dzaju plac dojazdowy. 4) Na wniosek r. m . Markusa

sekcya upoważniła jego i Dra Domańskiego, by

zwrócili się do prezydenta z przedstawieniem po

trzeby lepszego skrapiania uHc i placów publicznych.

5) Po przedstawieniu różnic, jakie zachodzą w ofer

tach pp. Mąkoszew8kiego i Perkowskiego, poleciła

sekcya magistratowi, aby rozpisał jak najrychlej o

gólną licytacyę na dostawę furmanek na potrzeby

miasta w roku bieżącym.

6) Na prośbę p. Bazesa

przy ulicy Floryańskiej, sekcya w myśl wniosku ma

gistratu zezwoliła na wybicie okien do piwnic jego

realności i zaprowadzenie świetlników za stosowną

opłatą czynszu rocznego od każdego okna. 7) Wresz

cie sekcya zezwoliła na wykonanie wału ochronnego

na brzegu Rudawy obok mostu Zwierzynieckiego

kosztem 630 koron i upoważniła budownictwo miej

skie do wykonania tych robót.

P. Zawiejski wypracował już szczegółowe plany i

kosztorysy na bndowę miejskiej szkoły wydziałowej

przy ułicy Topolowej. Gotowe plany i kosztorysy

będą dzisiaj przedłożone kompetentnym czynnikom.

Licytacya na budowę będzie rozpisaną w najkrót

szym czasie.

Tanie mieszkania dla robotników. Zgrom adze

nie ogólne Towarzystwa tanich mieszkań dla robo

tuików katolików w Krakowie odbędzie się we wto

rek dnia 26 b. m. o godz. 4 popołudniu w sali Ka

sy oszczędności m. Krakowa. Na porządku dziennym

znajdują się następujące sprawy: sprawozdanie z czyn

ności Towarzystwa za rok ubiegły; udzielenie za

rządowi absolutoryum na podstawie wniosku komi

syi rewizyjnej ; wybór komisyi rewizyjnej ; wnioski

członków i dyrekcyi.

Pogrzeb ś. p. Natana Kriegera, znanego foto

grafa pamiątek Krakowa, odbył się wczoraj popołu

doiu. Na trumnie, oprócz wieńca od Towarzystwa

miłośników historyi i zabytków Krakowa, złożony

był także wieniec od Muzeum XX. Czartoryskich.

Za trumną szła rodzina zmarłego i wydział Towa

rzystw-a miłośników historyi i zabytków Krakowa

z prezesem prof. Drem Stanisławem Krzyżanow

skim.

Jubileusz służby publicznej. Lwów. (T wł.).

Wczoraj przed przystąpieniem do obrad aakiety

w sprawie utworzenia funduszu pożyczkowego na

zakupno sikawek dla gmiu, reprezentanci krajowego

Związku ochotniczych straży pożarnych, pp. Alfred

Zgórski, Dr Ludwik Ćwiklicer i Antoni Szczerbowski,

przybrawszy odznaki straży pożarnych, złożyli ofi

cyalnie serdeczne życzenia Drowi Józefowi Were

szczyńskiemu z okazyi 30 rocznicy służby krajowej

na stanowisku członka wydziału krajowego. Do ży

czeń tych przyłączyli się wszyscy inni członkowie

ankiety.

Sprawa księżnej Ludwiki. Lindan. (Tel.) Ja

ko matkę chrzestną nowonarodzonej córki ks. Lud

wiki zapisano ks. Annę Hobenlohe, którą zastępo

wała w. księżna toskańska.

—

Saski następca tro

nu nadesłał telegram gratulacyjny.

Głowa ŚW.Agnieszkł. Jezuita X. Floryan Tou

barce znalazł w kościele Sancta Sanctorum w Rzy

mie czaszkę, którą, jak donosi Daily Mail, uważa

za głowę św. Agnieszki. Odkrył on w jednej ze

skrzyń bardzo cenną szkatułkę srebrną, owiniętą

w kawał materyi bizantyńskiej. W szkatułce tej znaj

dowala się czaszka, na której stronie zewnętrznej

widniał napis: Caput Sanctae Agnesi. Dotychczas

sądzono, że głowę św. Agnieszki rozbito w czasie

splądrowania Rzymu w r. 1527. Od odkrycia jednak

X. Toubarce uzasadniona jest nadzieja, że skarbiec

kościoła Sancta Sanctorum, którego częścią jest

głowa świętej, ocalał przed rabunkiem.

Wystawa kucharsko - cukiernicza. W grudniu

r. b. odbędzie się w Brukseli, pod protektoratem

ministra przemysłu i pracy, międzynarodowa wysta

wa kncharsko-cukiernicza.

Po wszelkie informacye

zgłaszać się należy do komisarza sekcyi zagranicznej

(nCommissaire de la Section Etranglre, 489 Chaus

ste d ’Alsemberg, Ucele les-Bruxelles, Belgique*).

MAŁY FELJETON.

Zwyrodnienie kulturalne.

Od czasu wielkiej rewolucyi francuskiej, kiedy

Jean Jacąues Rousseau w broszurze, nagrodzonej

przez Akademię w Dijon, rzucił paradoksalną tezę

0 szkodliwych skutkach kultury i zaczął nawoły

wać do powrotu do dawnego, rzekomo szczęśli

weg ) życia na łonie przyrody, aż do Lwa Tołstoja

ta uaszi ch czasów, niejednokrotnie rozważano py

tanie, czy te wszystkie zdobycze wiedzy i nauki,

które stanowią dumę narodów, nie prowadzą do

zwyrodnienia i upadku, zamiast do uszlachetnienia

1 rozkwitu? Nie można zaprzeczyć, że dowody,

jakimi zwolennicy tej teoryi popierają pierwsze

twierdzenie, są wcale poważne i przekonywujące,

zwłaszcza dla lndzi i społeczności o małem wy

kształeeuiu i prostym sposobie rozumowania; je

dnak głębsze badania i rozstrząsania historyczne

i społeczne dowodzą sztuczności drugiej hypotezy.

Rousseau i jego następcy dawniejsi i dzisiejsi

zapytują, co się stało z wspaniałością minionych

epok kultnry, naprzykład Rzymian, Greków, pań

s t« a Kalifów i Meksyku? Czyż wszystkie zasoby

potężnego państwa rzymskiego po czasie rozkwitu,

jakiemu równego nie wykazuje cała historya świa

ta, nie m ogły zapobiedż lnb choćby przeszkodzić

starzeniu się i upadkowi Rzymu ? Jest to niewzru

szonem prawem w życiu zarówno jednostki jak

społeczeństwa, że proces jednostki rozgrywa się

między kolebką a trumną, między powstaniem a

upadkiem; żadna moc nie może przeszkodzić te

mu przebiegowi... Fakta historyczne są wiarogo

dne; droga, jaką ludzkość przebyła, jest pokryta

szczątkami narodowości, ras i cywilizacyi; wszyst

kie runęły i przepadły.

Jakież więc są te nielitościwe prawa, które kie

rują losami narodów? Nie są one koniecznościami

fizyologicznemi, jak możnaby sądzić; powoduje

je zwyrodnienie, jako następstwo kultury, które

mu jednak łatwo możnaby zapobiedz. Jakże to

zrobić? — trzeba dalej zapytać. Należy usunąć

te okoliczności, które niekorzystnie w pływają na

naturalny wybór i utrzymanie przy życiu najlep

szych i najsiłniejszych jednostek. To jest — zda

niem uczonego niemieckiego Dra W. Schallmaye

ra — przyczyną i źródłem upadku, któremu ule

gły wszystkie dotychczasowe kulturalne narody.

Twierdzenie swoje uzasadnia Dr Schallmayer

w następujący sposób:

Wzmagający się rozwój cywilizacyi nietylko

zmniejsza coraz bardziej wpływ niszczenia sła

bych jednostek wskutek wojny, lecz i w inny

sposób ogranicza wybór jednostek, dokonywany

przez samą przyrodę. Przyłącza się do tego w zna

cznej mierze także rozwój i pewność posiadania.

U narodów niecywilizowanych występuje kied,y

niekiedy brak środków do życia, który stauowi

ważuy czynnik wyboru przez przyrodę. Tym cza

sem tam, gdzie cywilizacya nie może nawet za

pobiedz podobnym katastrofom, łagodzi ich wpływ

i /.mniejsza znacznie wartość wyboru przez natu

rę. Jeżeli długotrwała posucha lub zaraza wyni

szczą zwierzynę narodowi myśliwców, lub trzody

bydła narodowi pasterskiemu, jeżeli zboża i ro

śliny, czy to rosnące dziko, czy uprawiane wsku

tek posuchy nie obrodzą, jakaż część ludności

przeżyje ten okres wielkiej nędzy i śmiertelno

ści?... Oczywiście największe widoki przetrzyma

nia klęski będą mieli ci, którzy górują nad inuy

mi bądż siłą i odpornością, bądż rozwagą i zna

czeniem osobistem, o ile wskutek niego zdołają

sobie zapewnić ze skąpych zapasów wystarczają

ce środki do życia. Należy oczywiście pierwej

przypuścić, że stosunki własności i prawne nie są

jeszcze tak rozwinięte, aby dawały słabszym na

duchu i ciele pewne uprzywilejowanie i przewagę

nad iunymi. A z tych, którzy przez dłuższy czas

będą pozbawieni środków do życia — bez wzglę

du ua to, czy część ludności wskutek natural

nej przewagi zdoła się zabezpieczyć, czy klęska

będzie powszechną — zginą ci wszyscy, którycb

ustrój organiczny nie dorósł do tak ciężkiej pró

by. Ci więc, którzy przeżyją klęskę głodową bę

dą przewyższać poziom dawniejszej ludności bądź

odpornością ciała na niszczące wpływy, bądż ta

kiemi właściwościami, które dają im rodzaj wyż

szości nad współplemieócami. Im dalej jednak po

stępuje rozwój cywilizacyi, tem więcej środków

ochronnych stosnją ludzie przeciw takim okresom

głodu, tak, że wpływ ich zostaje znacznie złago

dzony.

Oprócz tego rozwój stanu posiadania zmienia o

tyle wynik klęski, że przewaga zależy od stosuu

ków posiadania od tego, czy człowiek jakiś po

siada więcej od innych podczas braku środków.

Podobnie posiadający mogą się przed ianymi szko

dliwymi dla zdrowia wpływami — jak np. przed

zimnem przez odpowiednie ubranie, mieszkanie,

opalanie — lepiej zabezpieczyć niż nieposiadają

cy. I wobec epidemii są też odporniejsi, ponieważ

rozporządzają zdrowszemi mieszkaniami, pożywie

niem, a w danych okolicznościach także zdrow

szymi napojami. T ak więc różnice stanu posia

dania niekorzystnie wpływają na wybór, dokony

wany przez przyrodę. Wybór ten doznaje jednak

i innych utrudnień i przeszkód np. wskutek bez

żenności, pewnych postanowień prawnych jak pri

raogenitura, fideicommis, wskutek wieku żeuią

cveh się (im wyższe stanowisko społeczne, tem

późniejszy stosunkowo wiek wstępujących w stan

małżeński i tem gorsze następstwa dla dzieci z ta

kich małżeństw). Do czynników, które nader ojem

nie wpływają na rozwój kultury, zalicza Dr Scball*

mayer także małżeństwa urodzonych zbrodniarzy,

chorych umysłowo i alkoholików i ac zkolwiek nie

pisze tego wyraźnie, pragnie, aby wydano zakaz

zawierania podobnych małżeństw. Dr Schallmayer

dochodzi jednak do wniosku, że wspomniane przy

czyny obecnego zwyrodnienia, z niewielkim tru

dem możnaby usunąć.

Tak więc, zdaniem Dr Schallmayera i nasza

epoka kulturna nosi w sobie zarody śmierci, a o

biiwiązkiem państw i społeczeństwa jest zapobiedz,

by nie niszczyły tak szybko dzisiaj pulsującego

życia. Możua się zgadzać lub nie zgadzać z w y

wodami niemieckiego uczonego, pewnem jest, że

pozornie kwitnąca cywilizacya nowoczesna ma

pewne ciemne strony, ale i to jest pewnem, żejej

olbrzymie zdobycze w dziedzinie wiedzy i techni

ki dają też skuteczne środki obrony przeciw

zwyrodnieniu, mogącemu się wytworzyć wskutek

dalszego rozwoju kultury.

Telegramy ,,Czasu44.

Z komisyj parlamentarnych.

Wiedeń. Komisya ugodowa przyjęła na wczo

rajszem posiedzeniu bez zmiany tytuł V związku

ceino-bandlowego w sprawie c eł, a odrzuciła

wnioski pos. Kaftana. W dyskusyi nad tytułem

VI ,Żegluga" pos. Ellenbogen poddał krytyce

stosunki w austryackim Lloydzie. DrKolischer

zwrócił się przeciw postanowieniom, dotyczącym

zupełnego zrównania Austryi z Węgrami w spra

wie żeglugi, ponieważ Anstrya ma przecież wię

cej portów niż Węgry. Dalej domaga się mówca

reformy żeglugi handlowej i omawia obszerni«

sprawę odnowienia umowy z Lloydem, kryty

kując administracyę tego Towarzystwa. Przyszła

umowa z Lloydem powinna być korzystniejszą oć

HRHpni

dotychczasowej, choćby nawet za cenę podwyż

szenia subwencyi. Jedno takie Towarzystwo nie

wystarcza i należy wydać ustawy, popierające że

glug? ,

Minister handlu Cali przyrzeka uwzględnić

podniesione żądauia wedle możności.

W głosowaniu przyjęto tyt. VI bez zmiany.

Wiedeń. Komisya celna przyjęła bez zmiany

tytuł ,,Towary kamienne" i tytuł ,,Towary gli

niane". Przy tyt.

,,Towary kolonialne" minister

skarbu Dr Bohm-Bawerk podnosi, że obniże

nie ceł na pewne towary kolonialne nie przyczy

nił-by się wcale do obniżenia ceny tych towarów

ani do podwyższenia konsumcyi. Obniżenie ceł

pozbawiłoby państwo znacznych dochodów, które

musiałyby być pokryte przez podatki.

Komisya uchwaliła odroczyć uchwały co do ceł

na kakao, kawę i herbatę. Bez zmiauy uchwalo

no tytuły ,,Korzenie" i ,,Owoce południowe", od

raczając tylko uchwałę co do pozycyi ,,Migdały".

Tytuł ,,Cukier" odroczono. Przy tej sposobności

uchwalono rezolucyę, wzywającą rząd, aby doda

tek konsumcyjny na cukier dla celów przemysło

wych (konserwy owocowe) znacznie obniżył.

—

Dalej przyjęto bez zmiany tytuł ,,Tytoń" i przy

stąpiono do obrad nad tytułem ,,Cła zbożowe".

Y F le d e ń . Komisya przemysłowa przyjęła § 18

ustawy przeciw opilstwu w myśl wniosku posła

Doboszyńskiego, do którego przyłączył się także

subkomitet, w następującem brzmieniu: ,Jeżeli

ktoś w ciągu czterech tygodni kilkakrotnie na

publiczaem miejscu będzie się znajdował w sta

nie widoczuego opilstwa i przez to może wywo

łać zgorszenie, ma być za to przekroczenie ukarany

aresztem od jednego dnia do 2 tygodni lub grzy

wuą od 10 - 200 k. W razie okoliczności łago

dzących otrzyma napomnienie".

Następnie przyjęto §§ 19-21 . Przeciw § 22,

omawiającemu prawo propinacyjue, przemawiali

pos. Paciier i Schttcker. Przy głosowaniu okazał

się brak kompletu, wskutek czego posiedzenie zam

knięto.

Straż parlamentarna.

Wiedeń. (T. wł.). W sprawie utworzenia stra

ży parlamentarnej wyłoniły się trudności, gdyż

jakkolwiek rząd zachowuje się w tej sprawie

przychylnie, atoli co do pokrycia znacznych ko

sztów tej straży są trudności. Prowadzone być

mają dalsze rokowania w kwestyi pokrycia tych

kosztów.

Ankieta chmielowa.

Wiedeń. (T. wł.). Na wczorajszem posiedze

niu ankiety w Bprawie ustawowego uregulowania

i ochrony pochodzenia chmielu, przemawiali sta

nowczo przeciw obligatoryjnemu oznaczaniu po

chodzenia gaiicyjsoy eksperci: Kozłowski. Riettel

sekretarz Izby handlowej z Brodów i Froramel,

dyrektor szkoły dublańskiej.

nEx lex" na Węgrzech.

BudupeHzl. W Sejmie, w dalszym ciągu

dyskusyi nad sprawozdaniem prezydenta gabinetu

o stanie ex Ux, przychodzi kilkakrotnie do burzli

wych scen. Po przerwaniu dyskusyi proponuje

prezydent Izby br. A p pony i, aby dziś (czwar

tek) Izba obradowała nad kilku sprawami, odno

szącemi się do nietykalności poselskiej.

Pos. Ballady (stron, rządowe) wnosi, aby dziś

obradowano w dalszym ciągu nad prowizoryum

budżetowe m.

Opozycya rozpoczyna dłuższą dyskusyę formal

ną, by przeszkodzić głosowaniu nad wnioskiem

pos. Ballady i domaga się zarządzenia tajnego

posiedzenia, czemu prezydent Izby chce zadość

uczynić. Nagle powstaje ogromna wrzawa, ponie

waż pos. Kubik (stron. Kossutha) obraził partyę

rządową, wołając do niej: ,,Jesteście uędznikami,

bylibyście w stanie sprzedać własnego ojca l" Par

tya rządowa domaga się wykluczenia pos. Kubi

ka. Prezydeut Izby przywołuje go do porządku,

ale opozycya ciągle domaga się tajnego posiedze

oia, aby uzasadnić swą nieufność do prezydenta

Izby. Wiceprezydent Daniel obejmuje przewo

dnictwo i zarządza posiedzenie tajne, które także

miało przebieg bardzo burzliwy.

Pos. Polony i uzasadniał brak zaufania do br.

Anponyi’ego, ponieważ tenże idzie ręka w rękę

z Szellem.

Pos. Bebty zarzuca prezydyum Izby bezra

dność, a rządowi używanie gwałtu, aby utrzymać

się u steru.

Przemawia! jeszcze pos. Ugron, a następuie

Szell, który odpiera zarzuty opozycyi.

Pos. Kubik oświadcza, że akty gwałtu, po

pełnione przez Szella na spółkę z Apponyiem, wy

wołały w nim takie rozgoryczenie, żc stracił ró

wnowagę.

Wiceprezydent Daniel zamyka tajne posie

dzenie i otwiera jawne, na którem pos. Kubik

przeprasza Izbę za wyrażenie, które wypowiedział

w uniesieniu i nad którem ubolewa.

Izba uchwaliła na dzisiejszem posiedzeniu obi’a

dować w dalszym ciągu nad prowizoryum budtc*

towem, a w piątek przedsięwziąć wybór deputa*

cyi kwotowej.

Budapeszt. (T. wł.) Stronnictwo opozycyjne,

korzystając z położenia, w jakiem się rząd wsku

tek obstrukcyi znajduje, rozszerza wśród ludno

ści wiejskiej niepokojące wieści, że rząd znajdu

jąc się w położeniu przymusowem, w ten sposób

dostanie pieniądze, że ich zażąda od Kas o

8zczędności. W Wacowie ludność urządziła

run na tamtejszą Kasę oszczędności i w ciągu

*dnia wczorajszego wyjęła l ’/ , miliona koron.

Podróż cesarza Wilhelma.

Kzym. Cesarz Wilhelm wraz z synami wyje

chał wczoraj popołudnia.

Niepokoje na Bałkanie.

] Konstantyuopol (6 maja). Turecki komi

sarz w Zofii doniósł, że komitety m ają zamiar dziś,

w dniu św. Jerzego, wykon|ać zam ach w Kon

stantynopolu. W wilajecie sałonickim czterech

Bułgarów usiłowało rzucić naboje dynamitowe na

SaSi." TS1, * » rra**--T’

*. Lwowl. .,Cm** Int 8. ..b,.u

w burachffi,’Ł

? Olszewskiego, 0. Sokołowskiego

K. Bockotibi.

*’

Prenumerata

w;nosi:

W Krakowie w miejscu

rok n? klfiartat * °1 wwiąe

pr ,wp2r*j5SBar: -:::::;::: l =

s°= ss.-s

to?”ń

Uel/ii, S.wajcaryi, t a , i

14°" ”"

^ko,.80b0.

uTnanr^

yC^

W,%

p001t0weg°

64 kor°n

16koron 6kor.-bal.

pe umerata nawydame poranne wynosi miesięcznie z przesyłkę pocztowa I koronę

łwmieiSŁUizodniesieniemdodomn1koronę.

porannego w Krakowie po 4 hal,, a wieczom. po 20 hal.; z przesyłka pocztowa 24 hal

Ldzrrnrae^P.wyrUjeł8i9^lko od1do ostatniejdniaWmieai^u^

Lls^ip^

llminis^c^ ĆW w

- ° * prenumeratę i ogłoszenia (ineeraty) uprasza się nadsyłać franco do

W- TgarnaTsyCeTkgąsr""*

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction