Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 668 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N* 129

Kraków, 8 Czerwca — Środa

Rok 1881.

rreaiucratą przyjmują!

W Hrahowiei Administracya ,CZASU", tudzież urzędy pooitowe. Hlejuow ą p r s s u e n i t f

księgarnia S. A . Krzyżanowskiego, handel Nowakowskie}. -

Oglouenia (inseraty) przyjmuje się t t

opłatą od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym) za pierwszy raz 10 cent., za każdy następny

raz po 5 cnt - R ad esłaM (na 3 stronnicy dziennika) od mieisca wiersza drukiem drobnym po 90

o u t za kaidy raz. HoZ^eienla do »Czai«*» (prospekt*, cyrkularze, ogłoszenia i t. p.) przyjmiyf

się za oene 1 zb. od 100 egzem, dla zamiejscowych, a 50 cent od 100 egzem, dla miejscowych pre

numeratorów. — Należytoś(* uprasza się napriód nadesłać przekazem pocztowym. — Ocfouenia i

pr °n an e ra tę przyjmują: wo Lwowie Ą)encya ,,CZASU11 w głównym składzie tytoniu Nr Tl

przy nlicy Trybunalskiej L. 4: w P a r}ła wyłącznie p. Adam, BueClóment 4; (prenumeratę p. Win.

oenty Raczkowski, Fanbonrg Poissoniśre 33); w Wiednia pp. Eaasenstein St Vogler (także w II itr

burgu, Frankfurcie nad Menem, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, Stnbenbastei Nr. 2

(także w Pradze). R. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Monaohium i Norymberdze), G. L . Danbe

A Comp. (także w Frankfurcie naa Menem), Rotter A Comp, Riemergasse 13.

OgiosKenie przedpłaty.

pocztową w państwie

Ansujrackieia na czerwiec . . złr. 2*50

Od 1 czerw, do końca wrzeń. 1881 * 8*—

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemieckiem na czerwiec . . .

6 marek.

Od 1 czerw, do końca wrzeń. 1881 20 _

Prenumerata liczy się żyłko

od pierwszeg!o do* ostatnieg:o dnia

w miesiącu. *4MI

Kraków 7 czerwca

Przegląd Polityczny.

Dowiadujemy «le z najpewniejszego źródła, że

otwarcie §ej’mira galicyjskiego nastąpi dnin 14go

września. Sejm bedzłe obradować przez 4 tygo

dnie, Wrazie jodnak potrzeby i dłużej, mianowicie

hi do końca października.

Rada państwa nżywa wzpoczynku. Jnż z depesz

sobotnich wiadomo, że Izba wyższa także odro

czoną została, obłe wię- !?,by udały aię na fcrye

parlamentarne. Izba wvższa nie załatwiła ani spra

wy ttntweravtetn rz,eśkiego. ani kol°i transwersal

nej galioyjaWej. Koreanotidcnei nasi wyeze°puiaco

ten przedmiot nb-nbiti i przedstawił!; ua t-na więc

ttłejsctl ograniczyć a?ę możemy jedynie r a stwier

dzenia faktu. Pom?nsć atMi nie należy f*ł«*n,

jakiego odnośnie do oatatni-i tej snrąwy d*mn*ci

la sie D,eutsche Ztg: nanizała bowiem; nMiniater

Dr Dnnajewaki niedy nie przystanie t a to. iżby

(dę ł°ba w rższa odroe.*vła nłe zał«t’*iw.-7V

kolei

transwersałnei c-nlieyjHkiei. Ponieważ obecnie Po

lacy w Anstryi faktycznie domi-ni*. przeto w i azie

konłeetnym beda w stanie przef*ra-wnć n a w t n..-.

we powiększenie liczby narów ( Pairsschub) »br

tylko państwo wydało 24 miliony złr. dla GaFryi

Państwo austryackie wpraw dz;e ni° T’oni«da pien’e

dzy, leez wł»Snio dla Polaków mnsi icb noźvrz’ ć "

Otóż jest to fr-łsz, a dla jego scharakteryzowani,

niecb p-służy fakt powszechnie, » zatem i Deutsche

Ztg dobrze znany, że włośnie Polscy cbcie?i i wno—

Sfif, aby kolej ta nie była kosztem skarbn pnbl’

cznego bndowana; natomiast lewica z n. HorvRf-m

na czele domagała B’e, aby kolei ta jako niezbę

dnie potrz°bna ze względów str»teeinznv"h i cbo.

nomirznycb bndowana bvła k-szt-m rańotwa. Pę

lacy zsś przystali w końcn na to, bo w prz"-i

wnyra razie w ogóle pwW * do skntkn tei ko

lei było zakwestyonowane. Z tego wynik» w«rtn*ó

osiego nstępa przytoczonego powyżej z Deutsche

Zeifung.

Nie z lepszą wiara postap’ł* sobie Wiener allg.

Ztg. Aby tylko doknczvć g binetowi br. Ta* ftaer",

przekręciła jeden nstęp z W esnondenryi wiedeń

skiej Czasu, w której podniesiono potrzebę ,,en*

czynów’* na polu gosnodnrczem. r Knrespondentow;

Czasu, pisze ten dziennik, wyrwało sie c°nne wy

znanie, że ferye rarlsm entsrne prawdopodobnie

Użyte zo»taoa do ułożenia nroeramu sz”zegóło

wego. Rzad. który sie dotycbrzas zawsze trapił

gdy mn zarzucano brak programu, ma powód z’

wołać: niech mnie Bóg bmn? od moicb przviVtół"

Trmozasem w owej kore°pondencvi Czasu (n-tr*

Nr 126 *Ostatnie wiadomości") powiedziano; ,,Po

konawszy po części nrzeciwn’ków, sknp" ^Hzv o

koło s:ebce zwolenników, gabinet br Ta*ff’go

rorsi zaczać dzisłsć organicznie i dodatnio ua rz-ez

państwa, musi przygotować szer-g ustaw podno^

gżących dobrobyt mst-rvalny i pozJom morał-’y i

p"Ptyczny p»ń»twa. Wakacye parlamentarne po.

słnżą niezawodnie do wyrobienia szczegó

łów programu, który niew atoH wie

net jnż sam sobie postawił. Zakończyła se

epoka wybiegów, rozpocząć aię powinna era czy

nów.’* Przytoczyliśmy cały ten ust"P , bo w en

sposób nailenicj mo’na wykazać, jakich ’o prze

kręceń z rozmyśla dopuszczają się dzienniki fe

deńikie.

Z dziedainy p"l?taki rosyiskiei n»iwaźni-iazvm

taktem do *»notowan’a i-»t n«tspi-nie mmi»

wojny br M’lntyna. Jnż od dlnisz-fta czasu ohm.

gałv pogło-ki o dymisyi tego mm-stra, ^»ór

cbecnie znalazły urzędowo pfttwierdz-" »-.

U*«z

cesarski z dnia 4 b. m oeta°zooy w G ^ u urzę,—

dowym uwalnia jenerała Milotyua na własna ieg

prośbę z powodn nadw stłonego zdręwi«, z nossdy

rpioistra woiny, którą bezprzerwy piastował od r

1862 i nadaie munaiwyższą w Rosyi oznakę bon -

Z Ln nnrtrety w brylantach do noszenia u» "ier

siacb cesarzów Aleksandra n iM Następcą Milntr

sa został tym samym ukazem mianowany jenerał

Wannowski Oosobienowegommistra wojnyznajdzie

czytetóik poniżej w liście petersburskim bl,»»z,e

czyieiuiK y

^.- ^żnzym zarządzie

k’?°’?°?i"ffSLj%SS?

enbern.*

IkMjląąri« * J J - , n ntraym,|dymi.,»

tor finlandzki hr. Adieroerg m

?T*

a naczelnik jeneralnego sztabu Heyden został na

jego miejsce powołany.

ofiarowano br.

Naczelnictwo sztabu icnerai g

___

Pawłowi Sznwałow owi, który jednak odmówił przy

jęcia tej posady.

ir.tkow ma zamiar

Donoszą z Petersburga, że K

wietlnmosti

sprzedać swój dziennik Mos%owsktf

i przenieść się na stałe do Petersburga.^

Journal de St. Petershourg, a*Prz,f

Minister

przws dzienniki wiadomości, jakoby hyły

finansów Abaza przed swem ustąpieniem miał ue

sarsowi oznajmić poufnie, że wielka część rubl

papierowych jest sfałszowana.

Deputowani partyi narodowo-liberalnej w P?rJ

lamencie niemieckim wygotowali ^oświadczenie

mająoo stanowić program tej partyi w oeta sm -

p enia jej napowrćt po wyjścin z jrj łona prste

pow« ów i secesynn stów. Program ten ma ułatwić

oadto zbliżenie się do rządn. Partya oświadcza,

iż trwać będzie w w.eraości cesarzowi i cesarstwu,

przt Btrzegać praw krajów poszczegól ijcb Rzeszy

a rozwijać iusiytucy* cesarstwa w du hu narodo

wym i 1bera!nym. Uf* w utrzymanie pokojn i p,o

wagi Niemiec, których bezpieczeństwo polega

na zarządzie spraw zagranicznych. Wobec ztnionio

uej polityki wewnętrznej rzącn partya będzie u

miała zachować się w rezerwie a rozbierać kwe

stye prawodawcze przedir^iutowo i nie odmówi

wsparci,1 swego tym, które uzna za jjożyteczoe«

Tyczy się to szczególniej spraw klasy robotniczej

i zabezpieczenia jej od następstw przypadkowych

a dla powstrzymania działań socyal.taycznych nie

T,uow i środków. Stanowczo opierać si(

będzie dążeniom do ścieśnienia praw konstycyj

nyćh reprezentacyi i powrotowi do obnmarłycb

forni życia ekonomicznego. Gotówą jest starać si(

o przywrócenie pokoju międfey państwem a ko

ściołem; ocenia ważność życia kościelnego, ale

nie dopuści naruszenia praw państwa, osobliwie

w sprawach szkół i małżeństw, niedopuszczając

reakcyi. Broniąc wolności ekonomicznej przeciw

reakcyi, pragnie, aby sprry między partySmi cła

opiekuńczego a wolności h.ndlowej nie utworzyły

podstawy dla rozdzialn politycznego; zostawia więc

Bwobodę w Zapatrywaniu się na Bpraw y rolni

ctwa, handlu, przemysłu, tudzież starać się’będzie

0 zatarcie sprzeczności między wecbodniemi a za

cbodniemi, północnemi a południowemi częściami

Niemiec. Podziela myśl zwiększenia dchidów ce

sarstwa na opędzenie jego potrą, b, nie będzie

przeto opierać się powiększeniu podstków pośre

dnich, ałe je st przeciwną monopolowi tytóniowe

mu. Zresztą, czekać będzie na wynik dochodów z c°i

1 podatków konsum cyjnyih nowo zaprowadzonych

w Prntaeh; dążyć będzie do ref rmy podatków

bezpośrednich dla nłżenia przeciążonych kontry

bncntów. Ale sprzeciwiać Bię będzie obalonin bt—

Ktemu podatku -ego w dachn podwyższenia podat

ków pośredci h Przeciwna j«st centralizącyi

pragnie samorząin gmin. P .rtya ta ma przeto

nkonsolidować s ę zdała od dążeń reakcyjnych

radykałaycb, z poświęceniem interesów osobistych

interesowi puwsztchneira.

Aki ten podpisało 185 depotowanych a pa icn

czele B -uoigsen. JeBt«n tak napisany, aby w mia

rę potrzeby migła paitya ta poprzeć każdy krok

ks. Bisma-ka, ał* zarazem grozić mn oporem, je

śli uie okaje się dla niej względnym. Wahanie

się i dz ua wffzność jeat wyłńtua cechą tęga aktu

tak w polityce, jak w sprawa(h ekonomiczny(h.

P..d ten program da się wszyBtko podciągnąć, ale

też nie jest on zdolay stać się podstawą wybitnego

stronnictwa.

Hamburger Corresp. ogłasza nmowę ks. Bis

marka ze senatem hambnrBkim o przyotąpienie Ham

uurga do an.i cłowej oraz borespondencyę w tej

sprawie prowadzoną. Jeszcze sprawa ta nieskoń

czoca, wymagać bowiem będzie uchwały mieszocań

«twa w Himburgu, gdyż koszta przeniesienia do

zów i urzędów cłowych oraz innych urządzeń wy

magić będą 100 milionów marek, a bsmleri

obiecnje na ten cel ze strony Niemiec tylko 40

mil. Parlament niemiecki mmi również nchwalić

ten wydatek. Finansowa Btrona tej sprawy jest

przeto dl* opozycyi głównym środkiem agitaeyi.

P.Sihśmy już, że z okazyi powinszowania prze

słanego cesarzowi Wilhelmowi przez Pa ież»

w dzień jego urod zin, nadeszła odpowiedź. Westf.

ilerku r donosi, że kB. Bismark przesyłając pismo

Cesarza do Papieża na ręce kardynała sekretarza

stanu, załączył od siebie uprzejme pismo, w któ

rem starał się usprawiedliwić się z powod iw nieza

!wierdzenfa administ.stora dyecezyi Trewirskićj.

Kreuz Ztg nomieszała zaś sprawę wyboru w Tre

*trze i w Fałdzie; wtem ostatmem bowiem miej

scu musi nastąpić nc minacya nie zaś wybór, gdyż

aapituł* tameczna nie jest w kompleJe i nie mo

że przystąpić do wyborn.

Waddington wypowiedział w piątek w senacie

fraucuskim bardzo stanowczo zapatrywanie się ko

misyi na mtawę zmieniającą tryb wyborczy. Do

wiódł on, ża wybory z 1st mają mieć ten cel bez

(ośredni, aby Gambetta mógł być w każdym de

partamencie postawiony za kandydata, a wybrany

k.lkadzies;ąt razy, przestanie być deputowanym je

duego okręgu wyborczego, lecz będzie wybrańcem

ferajn. Waddington uważa przeto zmianę tryba

wybi rów jako przygotowanie do zamachu stanu,

do dyktatury. Tak więc z Ir,, buny senackiej oskar

żono jawnie i głośno Gambettę o przygotowywn

oie zamachu śtanu, a on znów głośno i jawnie

oznajmił w Cahors, iż jtśll senat nie przystanie

na wy bery z list, zajdzie potrzeba pozbycia się

senatu. We czwartek, gdy przyjdzie w senacie do

rozpraw, a może jnż także do głosowania n d

wnioskiem Bardonx, rozstrzygnie _się wielka kwe

stya polityczna: czy senat odrzuci wniosek, który

bardzo m ałą większość uzyskał w Izbie deputo

wanych, a tem samem podejmie otwartą wojnę,

czy też ustąpiwszy, straci wszelką ważność i łat

wo będzie mógł być przez późniejszą rewizyę kon

stytuoyi usuniętym.

We czwartek przybyć ma do Paryża naezelny

minister tnnetański Mustafa.

Diritio donosi o następujących zmianach w dy

płomacyi włoskiej: hr. Fć d ’Ostiani, poseł w Bru

kselli, przeniesiony zostaje do Monachium; Ba8to

iani, poseł w Japonii, idzie do Berna; Fara w Bu

enos Ayres do W ashingtona; Covs na jego miej

sce przeznaczony; pozostaje jeszcze obsadzenie

poselstw w Belgradzie i w Tokio. Ministeryum

mianowało pułkownika Bełini i majora Boselli ko

misarzami przy oddania territoriów tureckich Gre

cyi. Wyjeżdżają oni we wtorek.

Ustawa agraryjna w parlamencie angielskim ro

śnie w tak olbrzymie foliały, żc ani ruszyć z miej

sca nie może. Już półtora tysiąca poprawek wnie

siono do nićj a daleko jeszcze do końoą, Niewia

domo też wcale, jak się zachowa wobec n’ćj Izba

lordów, gdzie z%siada wielu w łaścicieli ziemi w ir

1 ndyi. A wśród t go niemal codiień przychodzi

zapisać nowy przypadek gwałtu i samowoli. Liga

irlandzka usiłuje teraz zorganizować się na nowo

i obrała swoją główną sitdzibę w okolicach krajn

uie Dawiedzouyeb jeszcze stanem oblężenia. Mini

strowie odb,li naradę nad d-dszem zachowaniem

się rządn wobec wzmagających aię zaburzeń, ale

na to zebranie nie mógł przybyć Forster, ktdry

przebywa w Irlandyi.

Do komisyi międzynarodowe, ,;a uregulowanie

granicy grecko-tureckiej wyznaczy« Anglia jene

rała Hamley, majora Aidaga i kanitana Swaiue.

Minister wojny w Atenach przezaaozył już ba

taliony, jakie m sją zająć część Ep;ru, mającą być

najpierw oddaną.

Derwisz basza kazał w Prizrenie uwięzić czter

nastu ag tatorów albańskich.

Ks. Milan przyjmowanym był w Peszcie przez

familię cesarską i min s!rów z odznaczeniem i ser

decznie. Do Pester Lloyda piszą z powodn podró

ży . ks. Milena do Barlina, że poiróż ta ma, jak

niegdyś podróż ks. Karola rumuńskiego, wyba

dać nspoBobienie m ocarstw, z jakiemby ogło

szenie Serb i królestwem przyjęły, na celu. D i

wniój stawiała Anstrya zamysłom tym nieprze

zwyciężone zapory, od czasu jednak, jak kB. Mi

lau wyrwał się ze szpon polityki Risticza a rząd

serbski zawarł konweaeyę kolejową i traktat ban

dłowy z A ustryą, opozycya Apatryi będzie zape

wne mniejszą. W Berlinie zastosują się w tćj mie

rte .w każdym razie do życz( ń Austryi. Korespon

debcya ta wspomina jednak jes.czs i o innych

celach. Wzmianka ta zagadkowa otwiera domy

słom szerokie pole.

Podłng telegramu przesłanego do Sonn. u .

Mmt. - Ztg. z Zcfii d. 5 b. m-, Karawełow objeżdża

B iłgarję i agituje s lnie prsectw zamysłom ks.

Aleksandra.

Poseł serbski w Wiedniu Fił’p Kris’ycz. ms

zarazem załatwiać interesa poselskie z Włochami.

KORESPONDENCYA ,,CZASU"

’/

Lwów 6 czerwca.—

(§S) Nie jestto już pewnie spra-wa lokalna tylko,

jeżeli reprezentacya stołecznego miasta kompro

mituje się w oczach świata, jak to właśnie czyni

nasza Rada miejBka w sprawie pożyczkowej

We czwartek jnż przyjęcie pożyczki czt-romdio

nowej nważano za zap iwnione, ale mniejszość nie

zraż»ła się nnmcryczną niższością, lecz metodą

praktykowaną w sejmie węgierskim przewhLła

dyshnsyę tak dłago, aż w końcu wychodząc dem m

stracyjnie z sal1, wi(działa, że zabraknie wzmo

cnionego kompletu, jakiego statut wymaga w spra

wach tego rodzaje. Dwaj prof sorowie wyższych

zakładów naukowych, uniwersytetu i szkoły poli

technicznej, pp. Dr O esielski i Jiegermann Bta

nęli na czele tei f Jangi dezerterów, któ-zy z de

zercyi zrobili demonstracye, jak gdyby to im

chlubę przynieść miało, Dezerter im d-monstra

nyjnym przybył) pośrednio w pomoc kilbn radny(h

z większości przychylnej pożyczce. Opuścili bo

wiem posiedzenie mimo przentróg o 6 j godzinie

w eczorem, a jnż w pół godzray p? żoiej brakło

iedaeg) głosu do kompletu. Czemuż ci panowie

dawali Bię wybrać, jeżeli tylko do daj wi-czorem

mogą zajmować się sprawami pcblicznemi?

Jeżeli przykre wrażenie sprawiło czwartkowe

posiedzenie R a d v miejskiej, to sob tnie było już

upokarzającem. Pp . pr« fiaorowie, urządzający s ti

kiem zamiłowaniem dezercyę, przybyli wcześnie

z gotowym planem kampanii. J .d n z ni h p. Jae

germanu przypomn’ą! sób’e, że jeBzcze wn czwar

tek mniejszość ,,obraź raąu została prz z Dra Czy

żewicza, a prezydent nie przywołał mówcy do

porządkn. Sam p. J

.pgermann nie um-ał przyto

czyć nobtlżywychu y yrazów mowy D"a Czyte

wjcza i powołał się na świadectwo dziennikarzy,

którzy, gdyby do głosu /ostali przypuszczeni, za

pewne nie po jego str nia stanąłby musieli. Ale

to nie rbodziło o spóźnione dochodzenie obrazy,

lecz tylko o prolog do ,borbj**. Zaraz potem bo

wiem p. Jaegermann dobył z kieszeni zapisany

arkusz papieru i podniesionym głosem odczytał

pr°test swojego stronnictwa przeciw legalności

nadzwyczajnego posiedź mia s powodu, że swcłano

je na sob tę, t . j . w dzień święta izraelickiego.

Prezydent wyjaśnił jak na dłoni, że zwołać mn

siał nadzwyczajne posiedzenie, bo o to upominała

się znaczna liczba radnych na mocy Btatutu a sam

rabin oświadczył, że o 6 godzinie kończy się już

święto u izraelitów. Skrupuły wyznaniowe p. Jaeger*

manua znowu wprawiły w zdumienie radnych moj

żeBzowego wyznanie, którzy nie w yjmując samego

rabina punktualnie na posiedzenie przybyli. Ale

wszystko to nie ma znaczenia, chodziło bom em o

jakikolwiek pozór, a skoro sie można było wy

naleść rozumniejszego, wybrano ten dziwaczny co

najmniej! Po odczytanin prctestu znown profeso

rowie Dr. Ciesielski i Jaegermann wyszli z sali

a za nimi orszak opozycyi, po większej części

przedmieszczanie, którym zdaje się, że operacya

kredytowa, dokonana przez miasto w celach pro

dnkcyjnych, jest takim samyn długiem, jak poży

czka zaciągnięta w jednym z lichwiarskich ban

ków lwowskich na realności przedmiejskie. Po

wstał znowu brak kompletu wzmocnionego i zno

wn odroczona została sprawa wielce ważna i ży

wotna dia stolicy kraju a odroczona tym razem

zapewne na czas dłuższy, lo w porze letniej nie

tak rychło da się zebrać konplet wzmocniony. Po

dziwiałem wczoraj spokój prezydenta D ra Gnoiń

skiego wobec napastliwej cpozycyi, podziwiałem

także tabt i umiarkowanie większości, skąd nikt

nie wystąpił ostro praeoiw dezerterom, którzy dra

gi raz z kolei pcstępowanien swojem naraląją na

Bzw ank deputacyę Raay *niejakiej, jako ciała re

prezentacyjnego.

Czasby już wreBzcie pomyśleć fl pJ"byciu się

z R idy tych żywiołów, które destruktywną ul=’8

łalocścią swoją dotąd na każdym kroku paraliżu

ją tylko wszystkie dodatnie pomysły i zamiary

większości. Że chodzi tu tylko o udaremnienie po

życzki jako akt opozycyi quand m im a nie o za

żegnanie niebezpieczeństwa, któreby w opinii o

oozycyi dobni miasta zagrażać miało, dowodzi

takt, 2e sam prof. dr. Ciesielski proponował za

ciągnięcie pożyczki jednomilionowej, sprzedaż

wszystkich dóbr miejskich, oraz formalną dewasta

cyę lasów m iejskich, aby pokryć Pełtew dylami!

Jakże można zaradzić złemu? Jest przecież je

den sposób na to, praktykowany wszędzie ze sku

tkiem. Niech ogół inteligentnych mieszkańców wda

się w tę sprawę, niech z powagą i godnością, ale

przytem tak stanowczo potępi postępowanie opo

zycyi, aby albo na zawsze wyszła z Rady, albo

nanczyła się kardynalnej cnoty publicznej, to jest

karności obywatelskiej, która każe poddawać się

większości. Dwa motywa skłonić powinny inte!i

gentne koła do takiej interwenoyi, najpierw wstyd

z powodu powtarzania się zajść, które niezawo

dnie kompromitują reprezentacyę stołecznego mia

sta , a powtóre niepowetowaną szkodą grożące

miastu w razie, jeżeliby pożyczka od dawna przez

ogół za niezbędną nznana, nie została zrealizo

waną w porze tak korzystnej jak obecna.

Wiedeń 4 czerwca.

(42-gie posiedzenie Izby wyiszej).

Prezes hr. Trauttmausdorff zagaja posie

dzenie o godż. 11 min. 35.

Dolno-austryactie stowarzyszenie rolnicze pety

cy oD uje o zaprowadzenie ceł ochronnych na rzecz

przemysłu młynarskiego.

Zanim przystąpiono d) porządku dziennego, u

-hwalono na wnioBek bar. Hyego postawić traktat

handlowy z Niemcami na porządkn dziennym dzi

siejszego posiedzenia; tak samo nchwalono na

wniosek p. PI en e r a co do nstawy o ulatwi-niach

finalnych dla konwersy i długów hipotecznych i na

wnioaek bar. Wehlego co do natawy o arty

stynznem przyozdobienia gmachu dla parlamentu.

Z porządku dziennego najprzód nstawę o po

dziale uniwersytetu praskiego na czeski i niemiecki

w pierwszem czytaniu przekazano komisyi eduka

cyjnej; dalej ustawę o zniesieniu opłat retmań

skirh w porcie tryesteńskim , komisyi finansowej.

Następuje drugie czytanie projektu o kredycie

dodatkowym w ilości 23,000 złr. na pierwsze n

rzadzenie uniwersytetu czeskiego w Pradze.

Sprawozdawca komiByi budżetowej p. Plener

ustnie zdaje sprawę z jej obrad i wnosi, aby

przedmiot ten odroczono aż do chwili, gdy Izba

postanowi o projekcie Bamegoi podziało uniwer

sytetu praskiego na niemiecki i czeski. W umoty

wowaniu wniosku tego mówca powołuje aię na

prawidłową kolej nchwał Izby poselskiej, która

wprzód postanowiła o rzeczy sam ej, a p)tern do

piero o nakładzie, jakiego ta rzecz wymaga. Na

boniee stwierdza mówca, że odraczający wniosek

komisyi bndietowej, nie przeBądia bynajmniej o

przyjęciu lub odrzuceniu samegoż projektu o po

dziale uniwersytetu praskiego.

S irawozdawca muieisz’ści komisyjnej br. Lew

Tbun wywodzi, ie chodzi tu o wykonanie naj

wyższego rozporządzenia, mocą którego, gdy ję

zyk łaciński przestał być wykładowym, językiem

tym ma teraz być nietylko niemiecki, lecz i cze

ski. Ma się to rospoeząć z nowym rokiem knr

sów naukowych, a gdyby dziś nie uchwalono bre

d( tu na właściwe nrządzenia, rząd wobec nieda

lekiego odroczenia Rady państwa nie miałby fuu

dmzu na te urządzenia. Dla tego zdaniem mniej

szości komisyjnej należy już dziś przyzwolić żą

dany kr-dyt bez njmy dla gruntowności obrad

przyszłych nad owym drugim projektem.

P. Antoni Schmerling: Większość komisyi

podziela zupełnie zdanie, objawione przez rząd

w Izbie poselskiej i samejże Izby tej, t . j . że oba

" rojekty traktować należy w związkn z sobą.

I zdaje mi się, że nie można uchwalać nakładu

aa coś, co jeszcze nie iBtuieje. Wspomniane przez

szau. preopinanta najwyższe rozporządzenie ma

tylko to znaczenie, że NPan polecił Radzie koron

nej, aby w sprawie nniwersytetn praskiego poczy

oiła kroki w myśl konstytncyi. Rząd uczynił to

dwoma projektami Bwemi. Mniemam, że bynaj

mniej nie ubliżamy zamiarom JCMości, myśląc po

stąpić z projektami temi w myśl konstytucyi, jak

z wszystkiemi innemi. Woluo mi pewnie imieniem

m_oich przyjaciół politycznych oświadczyć, że z naj

większą objebtywnością, bez uprzedzenia zajmo

wać się będziemy spraw ą, i cieszyć nas będzie,

gdy załatwioną^ będzie po myśli obydwa stron

nictw. Ale to nie jest jeszcze dostateczną pobudką

do zajmowania się jnż dziś projektem o nakła

dzie, zwłaszcza gdy z odroczenia obrad nad nim,

mojem zdaniem żadna dla rządu nie wynika tru

dność. Wszakże rząd ma prawo, dotychczas bez

oporu wykony?wane, tworzyć pewne zakłady nau

kowe z czeskim językiem wykładowym. Co do

wydatków na nie , może zażądać później absolu

torynm, a niecb będzie przekonany, że z uwagi

na okoliczności wys. Izba abBolutoryum tego nie

odmówi. W odroczenia obrad nie widzę przeto

dej wróżby dla samej Bprawy, tylko ściśłość po

stępowania według regulaminu. Zalecam przeto

wniosek większości komisyjnej.

Dr Randa dziękuje za pojednawcze usposobie

nie komisyi i preopinantowi, ale ani na wniosek

jej, ani na jego wywody zgodzić się nie może.

Izecz wymagająca nakładu już istnieje; istnieje

już uniwersytet czeski, utworzony najwyższem roz

porządzeniem, bo zakładanie uniwersytetów jest

prawem korony. Szanowny preopinant mylnie tei

twierdzi, iż zdanie riądu było zgodne ze zdaniem

zby poselskiej; gdyż owszem JEbsc. pan mini

ster Ziemiałbowsbi imieniem rządn uczynił zastrze

żenie w duchu tym, że układanie uniwersytetów

jest prawem wł-dzy wykonawczej, oświadcz j%o,

iż tyiko ze względu na nieprzeBzkadzanie p-»wia

samej nie Bpr/eciwia się, aby o założeniu n i *era

sytetu czeskiego orzeczono w ustaw ie. Mówea roz—

W?dzi Bię o skromności a jednak wielkiej waioo.

Soi zażądanego kredytu; nie wątpiąc zaś ani na

chwilę, że Isba wyższa przyjmie V? przyszł)śii

u c h w a łę Izby poseiokiej o podziale nn?wersyt. tu

praskiego, prosi, aby dziś już przyjęto projekt o

kredycie dodatkowym.

Minister bar. ZiemiałkowBki: M tyw m,

które Bzanowna komisya przywiodła na uzasadjie

nie wnioskn odraczającego, nie można pewnie tak

całkiem odmówić słuszności; mniemam jednak, że

motywa te nie są tak ważne, by odraczać n«U« ę,

której załatwienie jest wielkiej doniosłoś i, Bkoro

ma to być pooiątek wewnętrznego pokojn wi»lkiej

prowincyi, a więc z pewnością państwa także in

teres w grę tu wchodzi. Tak też. zdaje |mi sę

zapatrywała się na sprawę wys. Izba. gdy posta

nawiała przedmiot ten poBtawió na dzisiejszym po

rządkn dziennym. Gdyby bowiem była tego zda

nia co i komisya, le uie można przyzwól ć kre

dytu, zanim nie będzie załatwiona nstawa o uni

wersytecie, nie byłaby pewnie nobwaiiła, aby u

stawa niniejsza stanęła dziś na porządku dz -u -

nym. Nie mogę sobie wyobrazić, iżby wys. Izbi

była ucbwaliła przyspieszyć obrady nad tą ustawa,

by załatwienie jej odroczyć znów na Lilka mie

sięcy. Rząd przeto bardzo byłby pragnął’, aby u

stawę tę rzeczywiście też dziś uchwalono, by m/uł

poczynić kroki przygotowawczo, żeby wprowadze

nie uniwersytetu czeskiego w życie nie było odł -

tono do nieprzewidzianej przyszłości. Skoro stoli

JEfese. p . Schmerling zapewnił, że i bez tego kre

dytu można poczynić przygotowania do wprowa

dzenia uniwersytetu czeskiego w żyeie i że poteaa

chętnie udzieli się rządowi abpo’ntorynm, prz-ti

rząd w oświadczeniu tem, któremu w wy«. IzMe

nikt się nie sprzeciwił, znajduje uspokojenie, bo,

chociażby ustawy o kredycie dziś nie przyjęto,

będzie mógł poczynić kroki przyg ;towawcz-.

Pan Arnetb mniema, iż po równie p»ci»sr łą

cem, jak nspokajającem oświadozenin z ławy rzą

dowej nie potrzeba właściwie jnż bronić wni-ka

większości komisyjnej; mimo to wywody prof i* r*

Randy, ciekawe, spokojne i objektywne. wym agają

pewnej odpowiedzi. Co się tyczy wzmianki o no

jednawczem usposobieniu, rzecz to osobliwsz*. Po

jednanie zachodzi tam, gdzie była nie)ravj iń o

tej zaś nikomn nie wiadomo: Przeciwieństwo po

lityczne nie jest nieprzyjażoią, jest ono zawsze, a

pojednanie oznaczałoby nawet zatratę największej

cnoty politycznej, t j. stałość!. W sposób niepar

lamentarny też profesor Randa wciągnął do dyni n

syi osobę monarchy. Nadto Izba wyższa, gdyby

odstąpiła od zasady przyjętej pod względem tra k

towania obn nstaw przez Izbę poselską, pnzh*

wiłaby się prerogatywy tej samej, która słnży I b e

poselskiej. Mówca będzie przeto g!otował za wnio

skiem odraczającym.

Dr Randa odpiera zarznt, jakoby był wcią

gnął do dysknsyi osobę monarchy; tego nie nczy

n ił, mówił tylko o najwyższem rozporządzenia,

którego tu pominąć nie było możua.

Prezes oświadoza, że i on tak, a nie inaczei

pojął wywód p. R andy o najwyższem rozporzą

dzenia.

Hr. Lew T h u u oświadcza, te Błowa ministra

bar. Ziemiałkowskiego pojmuje tylko w tym du

chu, iż rząd odstępuje od żądania kredytu doda

tkowego. Ztąd członkowie Izby pewnie go już

podtrzymywać nie mogą.

W głosowaniu przeważna większością (ełisami

także polskiemi) przyjęto odraczający wniosek t o

m isyi, za którym głosował także hr. Taiff«.

Następują obrady nad traktatem handlowym

z Niemcami. Komisya wnosi, aby traktat zatwier

dzono.

Ks. Karol Scb warzenberg a zadowoleniem

przyjmnje do wiadomości, że rząd pod względ m

taryfy celnej zastrzegł §obie zupełną swobodę, i

spodziewa się, iż rząd w poroznmienia z W ęgra

mi skorzysta z tego w obfitej mierze, szcz= g 1

niej także w interesie rolnictwa, tndzież n.et to

rych gałęzi przemyśla, których egzystencya jest

zagrożona niemiecką polityką celną. Mó*ca zwra

ca rządowi nwagę między innemi na postępowanie

rządn niemieckiego w sprawie przewozu bydta

Austryi.

Minister handlu bar. P in o zapewnia, że z rzą

dem węgierskim już toczą się narady w ccin na

leżytego obwarowania interesów obn części n o

narchii. Rząd zajmuje się także zbadaniem spra

wozdań Izb handlowych co do niekorzystnych uli

prodnkoyi krajowej taryf kolejowych, Bzizrg(d

niej w sprawie taryf dyfereneyalnjch przyizcka

minister dopilnować interesu tejże prodnkoyi.

Sprawozdawca komisyi bar. N en mann zgadza

się na poglądy księcia Schwarzenberga.

Poczem traktat zatwierdzono.

Idą z kolei obrady nad ostawą o ułatwienia, b

fiskalnych dla konwersyi długów hipotecznycb.

Komisya wnosi, aby przyjęto ustawę w brzmie

niu nchwał Izhy poselskiej.

Hr. Lew Tbun wynurza rządowi uznanie swe,

że pojmuje podatkowość nietylko z stanowiska

fiskalnego, lecz i z stanowiska żywego zaint«re

suwania się ekonomicznem położeniem ludności,

którego wynikiem w odniesienia do ludności rol

niczej jest projekt niniejszy. Roznmie się, że po

samej nstawie tej nie trzeba spodziewać Bię zbyt

wielkich rzeczy, potrzeba innycn jeszcze kroków,

z któremi WBpólnie nstawa ta błogo poskutkuje.

Mówca spodziewa się też, że rząd, postępując

dalej na tej drodze, pomyśli o innych jeszcze

sposobach podźwignienia stann rolniczego, szcze

gólniej włościańskiego.

Poczem przyjęto ustawę w drngiem i trzeciem

czytaniu.

Bez dysknsyi uchwalono w drngiem i trzeciem

czytaniu ustawę o artystycsnem przyoidobien.u

gmachu dla pat* ieutu

Na wnioaek p. Mi k io Bicia przyjęto jeszcze

na porządek dzienny obrady nad uchwalonym prze*

Ca* * wyohodzi codziennie, wyjąwszy niedziele i dni *wiąteozne.

Wdzi *e N n Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 o., we Lwowie lnb z przesyłką pocztową 12 e.

fnnuinęrąta wynosi:

................

’S T ”"sL"%%

Ii* a’b °

Szwąjciryi, T urcji

7 ***’"

innych państw należących do związkn pocztowego . . .

82 złr.

8 zlr.

3 zlr.

P" ri"sJ* "Ię tylko od l(« do uitntnl0*0 dnia w miesiącn.

—

S.iaty

jn°.jJ

ftZ^ P,eni§żne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) nprasza się nadsyłać franco

y Czasu w Krakowie.

—

1/utfy reklam acyjne nieojnec,zftcmiane nie podlegają opłacie

pocztowe}.

—

J,ist/nn ni*frankowanych nie przyjmuje się.

Rtkonlwdw nadsvłanVoh nieivruu ain.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction