Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 635 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 142.

Kraków 24 Czerwca - Piątek.

Rok 1870.

wychodzi codsieunie wieczór (wyjąwszy niedziele i dnie świąteczne.)

Numer pojedynczy w Krakowie i we L w o w ie kosztuje 10 centów.

K*remimerat* wynosi:

’

!2 Z kwartalnie zlr. 5

—

miesięcznie zlr. *

tsSS"ssgttrt: - i

*»*» - *-.V. : i.!«r."

’

Tl!

;T’

’

*1* *inny franco do Admini.tr.cyi .(

l.i .ty reklamacyjne

p eczętowane nie ulegają frankowaniu. - L in t « w niefrankowanych nie przyjmuje się.

H ę h o p lm a nadsyłane Redakcyi, nie swracrJą się i niszczone będą.

CZAS

Freisstineratę pMyjmuJą:

W Krakowie Bióro Administracyi ,C zabu* przy ulicy Róiannej w domu pod L. 4iS; Księgarnie pp. J . Czecha

w Rynku, Juliusza Wilda przy ulicy Grodzkiej; tudziei wszystkie Urz§da pocztowe austryackie.

O (łoaie nia (inseraty) wszelkiego rodząjn, przyjmują się za opłatą: za miejsce wiersza drobnego (petit

za jednorazowe umieszczenie po 8 centów, za następne po 6 centów, oraz za opłatą należytości stęplowej

po so centów od każdorazowego ogłoszenia. W ypłata w K rakowie.

Pronaiaeratę I (Izf»«ienla przyjmują: we Lwowie w Ajencyi ,Czasu* p.Aleks. Piątkowsk

przy płaca Katedralnym pod L. 51.

—

W Wiedniu p. A . Oppelik Wollzeiie tt. — Na Franeyę i Anglię

w Paryżu Wi/ pułkownik Wincenty Raczkowski, Rue du Pout de Lodi Nr 1. - Zaś tylko ogłosze

nia w Wiedniu ,Nauoiirkt Nr li" , w Hamburgu, w Frankfurcie n. M., w Berlinie, w Lipsku, Bazylei

(Szwajcarya) i Wrocławiupp. Haasenstein i Vogler, w Wiedniu J. Rosenzweig II. Körnergasse N.t i RA

Mosse — w Berlinie Hamburgu, Meoachium i Norymberdze p. R u d olf Masse, -

w Frankfurcie nad Meue%

p. G . L . O tu’)e et Ojnp. - w Lipsku p. Henryk Engler— w Wrocławiu pp. Sachse et Gomp. jß.

OGŁOSZENIE PRZEDPŁATY

« a ,,C*I%S*»

od lgo Idipca AB30

w Krakowie:

rocznie,

ztr. 80 .

rocznie,

złr. 91.

półrocznie,

złr. IO. —

kwartalnie,

złr.S.—

we Lwowie:

półrocznie,

złr. !O 50.

kwartalnie,

zlr. 5 35.

miesięcznie,

złr.9.

miesięcznie,

złr.9.

Z przesyłką pocztową tv państwie austryackiem:

rocznie,

półrocznie,

kwartalnie,

m iesięcznie,

zł-.3*.—

złr. 19.—

złr. O

złr. 9 35.

Prenumeratę prżyjmują:

We Lwowie: w Ajencyi ,,CZASU** p. A. Piąt

kowski przy placu Katedralnym pod L. 31.

W Wiedniu: p. A. Oppelik, Wollzeile Ner 22.

W Paryżu : (na całą Franeyę, Anglię i Belgię)

Wny pułk ownik Wincenty Raczkowski, rue du pont

de Lodi Nr l , tudzież wszystkie urzęda pocztowe w

v raju i za gr anicą.

Uprasza się o wczesne nadsyłanie pieniędzy pren u

meracyjny ch i wyraźne wypisanie nazwiska i miejsca

odbioru, a jeżeli można o nade sł anie dawnego adresu

drukowanego.

Prenumerata liczy się tylko od Igro k ażdeg o

miesiąca.

Cena ,,CZASU** za g ranicą ogłoszona je st w ty

tu le każdego numeru .

Panowie Preuumeratorowie, abonujący Czas

w księgarni p. J . Czecha, mogą mieć odsy

łany dziennik do domu za oj łatą 30 cen.

miesięcznie.

Zwraca się uwago, ie pieniądze

preiiuitieracyjtie liajtasilej i naj«

dogodniej przesyłać można za

przekazem pocztowym, gdyż o

płafa do lO złr. wynosi tylko

5 cen., a do 50 złr. iocen.

Kraków 23 czerwca.

Program nasz w kwestyi wyborów, i ode

zwa tow;arzystwa demokratycznego poparta

wywodam!i Dziennika Lwowskiego, są dla in

nych

organów niechcących postawić całej

swojej myśli i planu wyborów, jakby dwie osie

około których obracają się ich rozumowania.

Nie w chęci polemizowania i odpierania te

go rodzaju zarzutów, że przedstawiamy poli

tykę familii, że jesteśmy bezwarunkowo mi

nisteryalni lub tym podobne, lecz w chęci po

znania planu działania tych organów niewy

powiadających ostatniego słowa, przyglądnij

my się po krótce, co też dzienniki te mówią

i do czego zdają się dążyć.

Gazeta Narodowa nieopuszcza swojego re

zolucyjnego stanowiska, a raczej stanowiska

klubu rezolucyonistów. W arunkowe wysłanie

delegacyi do Rady państwa, wysłanie na rok

jeden jeszcze, jest to program, z którym nie

spodziewaliśmy się spotkać na nowo. Fiasco

klubu rezolucyonistów, przeszłoroczne doświad

czenia, winny były raz na zawsze kraj uwol

nić od tej polityki na jeden dzień, od tego

systemu zostawiającego drzwi otworem dla

p. Smolki, systemu wiodącego powoli do ab

stencyi, ale do abstencyi w najniekorzystniej

szej formie, bo nie opartej na zasadzie sta

nowczo tendencyjnej, jak tego chce p. Smolka,

ale wynikającej z połowicznej polityki, która

stopniowo chce kraj do bierności i negacyi

przyzwyczaić.

Tak jest, czytamy bowiem w Gazecie N a

rodowej cytowane słowa p. Kornela Krzeczu

nowicza: o potrzebie stopniowego przygoto

wywania kraju do walki stanowczej, biernej

opozycyi.

Jąk w roku przeszłym, tak i teraz powta

rzamy wobec odrodzonego programu klubu

rezolucyonistów, że wolimy drogę p. Smolki.

Acz ona nam się wydaje zgubną, ma za sobą

zasadę, zdolna jest zespolić nas z całym obo

zem federalistów rakuskich, podczas kiedy

droga wskazywana przez Gazetę Narodową,

oddala nas równie od federalistów, jak i spro

wadza z legalnego gruntu - wiedzie do anar

chii.

Czem może być to stopniowe przyzwycza

janie do biernej opozycyi, o jakiem mówi Ga

zeta Narodowa, jeźli nie wyczekiwaniem, aż

kraj, który dziś nie chce zamknięcia się w

biernej opozycyi, jak to sama Gazeta N aro

dowa przyznaje, zszamotany walką bezsku

teczną, obałamucony chaotycznemi kiernnkami,

które go ustawicznie odwodzą od akcyi do

datniej , czynnej, jakiej pragnie, i której po

trzebę dziś czuje, nie rzuci się w bezdeń ne

gacyi, dopókąd żywioły prące do opozycyi dla

opozycyi, nieprzemogą instynktu politycznego,

dodatniego.

Lecz dziwna rzecz, że Gazeta Narodowa

sprowadza zawsze kwestyę do pytania: wysłać

lub nie wysłać do Rady państwa, albo wysłać

warunkowo; kiedy obecne położenie inaczej

się przedstawia: przyjąć lub odrzucić punkta

ugodne proponowane przez ministerstwo. Wy

słanie jest kwestyą środków, następstwem te

go pierwszego pytania. Cóż dopiero wysłanie

warunkowe i zapowiadanie z góry opuszczenia

Rady państwa.

Czy znowu mamy dowodzić,

że nie ma wysłania tylko bezwarunkowe ?...

Przypomina nam to słowa, jakie miał wy

rzec p. Smolka podczas narady notablów w

Wiedniu. Miał się on wyrazić, że popierałby

przyjęcie ugody, wysłanie nawet do Rady

państwa, gdyby z góry nie wiedział, że na

to wejdziemy do Rady państwa, aby z niej

w yjść.

Gdybyśmy w mesami miulateryalnyrn do sej

mu, którego się spodziewamy, nie znaleźli od

powiednich rękojmi, gdyby skład nowych sej

mów i wybory do Rady państwa z góry prze

sądzały o niepowodzeniu sprawy ugody z Ga

licyą w Radzie państwa, gdyby cała sytuacya

świadczyła o powrocie stanowczym do syste

mu Giskry, natedy pierwsi oświadczylibyśmy

się za myślą p. Smolki. Gdyby okoliczności

rozwiały w nas ufność w powodzenie ukła

dów, natedy pierwsi wystąpilibyśmy prze

ciw wysłaniu i wystawianiu kraju na no

wą z góry bezskuteczną próbę. Dla tego nie

mówimy o wysłaniu lub nie wysłaniu, bo w

kilku tygodniach mogłyby zajść fakta, które

by nas przerzuciły na stanowisko p. Smolki,

nigdy zaś nie zgodzimy się na warunkowe

wysłanie, lub wysłanie na raz jeden.

Dziennik Polski nierównie loiczniej zbija

program abstencyi federalistów demokraty

cznego towarzystwa, równie, jak politykę re

zolucyonistów. »Żądaniem swobód w duchu re

zolucyi — mówi on — może być równie dobrze

odbudowanie Polski w dawnych granicach, jak

nadanie Galicyi tych kilku ustępstw, które

jej ofiaruje hr. Potocki.... Żądać całej rezolu

cyi, kiedy przez a-f -b udowodniono, że rezolu

cya jest źle sformułowaną."

Słusznie także

wskazuje, że ministerstwo, które nastąpi po

gabinęcie hr. Potockiego dawać nam będzie

nierównie mniej lub nierównie więcej niż o

becne, bo dodamy, jeźli gabinetowi przejścio

wemu powiedzie się posunąć nieco akcyę u

godną w państwie, spadkobierca jego będzie

mógł rozwinąć szerszy system autonomiczny,

powiedzmy federalny; gdy jednak hr. Potocki

nie znajdzie poparcia od autonomistów chro

niących się dotąd od opozycyi czeskiej, jeźli

działać będziemy na korzyść stronnictwa nie

mieckiego, natedy po jego upadku nastąpić

musi reakcya bezwzględna centralistów.

Wszelako Dziennik Polski z trafnego zało

żenia przechodzi do wręcz przeciwnej kon

kluzyi, rozwija szerzej i jawniej niż kiedykol

wiek sztandar sojuszu i posługiwania intere

som niemieckim przez Polaków. Mówi on, że

ponieważ Niemcy nie zrzekną się nigdy pro

wincyj, które należały do związku Cesarstwa

niemieckiego, ponieważ nie odstąpią od myśli

państwowej jedności z resztą Niemiec i od

hegemonii w tych krajach, choćby mieli zbu

rzyć monarchię, a zburzyć ją mogą; przeto

myśmy powinni paktować tylko z Niemcami.

Jakto? więc my, którzy chcemy i potrzebuje

my Austryi, my dla tego właśnie, że Niemcy

mogą ją zburzyć i dążą do jedności państwo

wej z całymi Niemcami, powinniśmy się im

oddawać w usługi? Mniejsza o teoryę ^euro

pejskich narodowości, lub pokrewieństwa z Cze

chami lub Słowianami - trudno bowiem dziś

przeciągnąć linię śnieżną w kwestyi narodo

wości, które narody są europejskie, a które

niemi nie są, sprowadziłoby nas to na pole

historyi i etymologii. Ale zwracamy uwagę

Dziennika Polskiego, że ze stanowiska poli

tycznego narodami europejskiemi są te, które

mają byt polityczny. Niemcy przeto nie zrze

kną się państwowej jedności z całemi Niem

cami, jak przyznaje sam Dziennik Polski, roz

biją Austryę na rzecz polityki pruskiej - poj

mowalibyśmy, gdyby Polacy dopomagali do

tego celu, tylko w takim razie, gdyby po za

granicami Galicyi było wielkie i potężne jak

Prusy państwo polskie. Lecz cóż z naszej eu

ropejskiej narodowości, kiedy nas okala żela

zną obręczą potęga fboskiewska?

Pojmujemy, że Dziennik Polski będący w

stosunkach z Hberahvinji niemieckimi, często

spotykać się mogr z icn twieruzcuifcm, ) ,« ,

trzeba nadać odrębne stanowisko Galicyi, aże

by mieć wolną rękę we własnym domu"— to

jest w krajach, które należały do związku

niemieckiego, a które podbić dla Prus dziś

usiłują w walce konstytucyjnej.

Jak to pozbycie się Galicyi z organicznego

związku z monarchią rakuską za pomocą ja

kiegoś odrębnego stanowiska, dziś może być

dogodnem dla interesów niemieckich, tak ju

tro pozbyć się jej one mogą, gdy chwila po

łączenia się z Niemcami nadejdzie oddając nas

Rosyi.

Czy tego Dziennik Polski nie widzi, czy

nie chce widzieć - lub też za całą jego dą

żność starczy mu wspólnictwo zasad liberali

zmu wiedeńskiego i przeprowadzenie reform

wewnętrznych w tym duchu. Między drogą

opozycyi czeskiej a drogą wspierania hegemo

nii niemieckiej jest jeszcze droga, jest stano

wisko dla Polaków dążących do zdobycia so

bie praw a ułatwienia reorganizacyi i wzmo

cnienia całego państwa. Z dwóch jednak osta

teczności wolimy solidaryzowanie sprawy na

szego kraju z prawno-polityczną opozycyą w

monarchii, bo w jej szeregach znachodzimy

jeszcze więcej uczucia potrzeby utrzymania

Austryi, niźli oddawania się na łaskę i nie

łaskę polityki niemieckiej, która nami się ma

posługiwać w celach interesów niemieckich i

liberalizmu wiedeńskiego.

KORESPOSDEBCYA CZASU.

Lwów 22 czerwea.

(V.) Smutnej pamięci sejmik znakomitości poli

tyczny’ch udowodnił i przekonał każdego co ma u

szy i oczy, że jądrem polityki tak gwarnych stron

nictw nie są zasady lecz osobiste kwestye, że im nie

chodzi o programata lecz o osoby, że wreszcie pry

wata wszędzie sprawie publicznej przoduje.

Około małych ambicyj obraca się cały ruch wy

borczy. Niedawno w komitecie demokratycznym p.

Cz. postawił kandydaturę p. Ziemiałkowskiego na

posła lwowskiego. Przy głosowaniu Dr Zicmiałko

wski otrzymał 9 głosów przeciw 8. Wtenczas p.

Smolka oświadczył, że chce przyłączyć swój głos,

jako prezydyjący, do mniejszości, żeby naturalnie

skasować uchwały większości. Zwrócono uwagę pre

zesa na ekstraparlamentarny charakter innowacyi,

którą chciał wprowadzić, ale się Smolka oświad

czył, że jeżeli; kandydatura Dr Ziemiałkowskiego

utrzyma się, to on, Dr Smolka, z towarzystwa De

mokratycznego wystąpi. Groźba odniosła chwilo

wy skutek, p. Cz. dla świętego spokoju cofnął swój

wniosek. Wystąpienie Dr Smolki jest jednak uwa

żane, i bardzo słusznie, za stanowczą zapowiedź

scysyi w łonie towarzystwa demokratycznego, któ

re długo terroryzować się nie pozwoli. Już pier

wej po za plecami p. Smolki część towarzystwa

zbliżyła się do p. Ziemiałkowskiego, którego kan

dydatura ma wielkie powodzenie.

Sowy Sącz 21 czerwca.

(M.) Wyczytawszy w Nrze 139 Czasu] w kores

pondencyi z Nowego Sącza niedokładną wiado

mość o zgromadzeniu przed wyborczem, odbytem w

naszem mieście dnia 17 b. m. przesyłam Wam w

streszczeniu wierne z tegoż sprawozdanie:

Uprzedzając centralny komitet wyborczy krako

wski, rozesłał tutejszy marszałek powiatowy p.

Eugeniusz Zieliński różnym osobom w dawnym

obwodzie Sądeckim po miastach i na wsi zamie

szkałym, następujące zaproszenie:

»Wielmożny Panie! Zbliżające się wybory do

Sejmu wymagają niezbędnego porozumienia i wy

sadzenia komitetu przedwyborczego z łona ogól

nego zgrom adzenia, któreby było za

razem przedstawicielem

wszystkich

warstw_ _społ ec z n y c h. Tym celem ośmielam

lótej rano, w’ wspommonem źgfomadżeHTu u utß,itfl

wziąść raczył. Nowy Sącz d. 10 czerwca 1870

Eugeniusz Zieliński"’.

Miało to być więc ogólne zgromadzenie n ie

wyborców, lecz przedstawicieli wszy

stkich warstw społe cznych, a ra c ze j osób

zaproszonych na przedstawicieli,— coś

w rodzaju kieszonkowego wydania zgromadzenia

ludowego, mającego inaugurować w Nowym Sączu

wybory powszechne i bezpośrednie do sejmu, ale

p. Zieliński nieobwieścił go w dziennikach i pla

katami, jak się to robi przy zwoływaniu wszystkich

ogólnych zgromadzeń, gdyż w takim razie

byłoby w niem udział wzięło wiele wybitniejszych

osobistości, pominiętych w zaproszeniu, a jakkol

wiek nieupoważnionych przez nikogo do przedsta

wiania kogo innego oprócz samych siebie, jednak

że mających jako wyborcy prawo głosu na zgro

madzeniu przedwyborczem. Wszak zgromadzenie

przedstawicieli wszystkich warstw społecznych i d o

tego jeszcze ogólne, n ie powinno było być

koł.em zaproszonych, do którego bez zapro

szenia nie wchodzi się. Zdaje się, że p. Eugeniusz

Zieliński sam się po niewczasie spostrzegł, że

był za dobrym, aby odmówić swej firmy tutejszej

ekspozyturze tromtadratycznej, która za pomocą

zamianowanych przez siebie przedstawicieli warstw

społecznych, zaoktrojować chciała wyborcom wszy

stkich trzech grup, filialny komitecik obwodowy

dla użytku cenlraloego komitetu wyborczego, lwo

wskiego Towarzystwa demokratycznego.

Owóż dnia 17 b. m. zebrały się w sali Rady

powiatowej »warstwy sp ołeczn e", w liczbie około

150 głów (ścisłej liczby niepodobna oznaczyć, przy

ciągłym przypływie i odpływie), która jednakże

przy ostatecznem głosowaniu, stopniała do 60 gło

sów. Najliczniej było reprezeutowane miasto nasze.

Włościan, którzy do końca dotrwali było 16tu. Po

siedzenie zagaił p. Eug. Zieliński wezwaniem

do wyboru komitetu przedwyborczego (jak w za

proszeniu) i został przez aklamacyą zaproszonym

n a przewodniczącego. Po nim pierwszy głos zabrał

ob. ziemski p. Fortunat Stadnicki, i w długiej

głównie do włościan zwróconej mowie, wyłożył gene

zę konstytucyi austryackiej, jej różne przejściowe

fazy od Szmerlinga aż do Potockiego, dzisiejszą

sytuacyę polityczną, znaczenie opozycyi, przeczy

tał potem od początku do końca znany program

Zjazdu stronictw postępowych, i zapewniając, że

go za swój przyjęły nie tylko wszystkie stronni

ctwa, ale i cały już kraj, zachęcał w konkluzyi

włościan, aby i oni go przyjęli, zatem tylko ta

kich na posłów wybierali, którzyby bądź co bądź

nicpojechali do Reichsratu, jeżeli nam rząd nieda

wszystkiego, co żąda ów program. W końcu prze

strzegał włościan, aby urzędników posłami niewy

bierali, bo są zależni od rządu. M a c i(as z e_k wło

ścianin, bardzo pochwalał powyższe zdanie, aby

nio wybierać urzędników; ale oświadczył się

stanowczo przeciw temu niewysyłaniu delegatów

do Wiednia, gdyż mógł by się na nas o to

pogniewać Cesarz, że chcemy na nim wymusić,

aby nam dał to, czego ze względu na inne narody

nam dać nie może. P . Apolinary Zieliński wł.

dóbr był zdania, aby się nie zapuszczać w polity

kę, a przystąpić do wyboru Komitetu. Przeciw te

mu oświadczył się dyrektor gimnazyalny Dr Kle

mensiewicz, gdyż chcąc mówić o wyborach do

komitetu, który ma przedstawiać posłów, nie można

ominąć polityki. Objaśnił więc włościanom wymow

nie działalność dzisiejszego rządu, jego zbawienne

chęci, trudność położenia, wzywał do ścisłego przy

mierza z rządem; wreszcie odparł z naciskiem nie

stosowność zarzutu zależności, czynionego urzędni

kom celem niedopuszczenia ich do krzeseł posel

skich, który miał podstawę za czasów biurokracyi

Szmerlingowskiej, ale dziś nie mą zgoła żadnej,

po zajęciu posad urzędowych przez rodaków, mo

gących być na urzędzie tak dobrymi patryotami

jak w każdym innym stanie, a kwalifikujących się

uzdolnieniem na posłów, lepiej niż wielu innych.

Mógłby Dr Klemensiewicz przytoczyć przykład Pie

truskiego, Czerkawskiego, Boczkowskiego i innych,

będących chlubą dawniejszego sejmu. Po nim zażą

dał Dr.Edward Zajkowski zamknięcia dyskusyi,

i przystąpienia do celu zebrania t, j. do wyboru

komitetu przedwyborczego. Przeciw temu powstał

p. Alarceli Żuk Skarszewski z Gródka, wyja

śniając zupełny brak kompetencyi zgromadzenia,

składającego się nie z wyborców, lecz z zaproszo

nych na przedstawicieli warstw społecznych, do

ustanawiania komitetu przedwyb. dla tysiąca kilku

set wyborców, trzech grup wyborczych obwodu Są

dei-jjdeyo. Takik o n )iu * *ZTZnvVWJ1

i byłby tylko czczą demoustracyą przeciw ustawie

wyborczej, o tyle szkodliwą, iż skrzyżowałby dzia

łania komitetu centr. krakowskiego i okręgowych

komitetów pojedynczych grup, które wyborcy z pomię

dzy siebie wysadzą. W końcu postawił wniosek, aby

zebranie odstąpiło od zamiaru wybierania komitetu

dla wszystkich trzech grup obwodu Sądeckiego, a

pozostawiło każdemu okręgowi wyborczemu gmiu

wiejskich, większym właścicielom ziemskim i mia

stu Nowemu-Sączowi, wybierającym oddzieluie po

słów, ustanowienie sobie oddzielnych komitetów.

Dr Edward Zajkowski przystępując do tego

wniosku, żądał wyboru obwodowego komitetu infor

macyjnego, jako łącznika między komitetem

centr. krakowskim, a komitetami grup, do czego

p. Eustachy Reklewski z Krużłowy dodaje po

prawkę, aby komitet informacyjny składał się uie

z wybieranych na zgromadzeniu, lecz przez ko

mitety grup, delegowanych członków. P . Grim o

bywatel miejski, domaga się gromkim głosem, p o

pieranym nader żywą giestykulacyą, aby zgroma

dzenie przedewszysUiem

orzekło i podpisa

ło solidarność: »bo solidarność to g ruat! baz

tego nici" Przemawiali jeszcze pp. Brzeski bur

mistrz-zastępca naszego miasta, nadkomisarz L u

dwig, prof. Bała ban i inni. Poczem uchwaliło

zgromadzenie znaczną większością głosów :

1. Każda grupa wyborców ustanowi sobie od

dzielny komitet do przedstawienia kaudydątów na

posłów i kierowania wyborami.

2. Każdy komitet wyborczy z grup (okręgowy)

deleguje ze swego grona członków do obwodowego

komitetu informacyjnego, mającego być łącznikiem

pomiędzy komitetem centr. krakowskim, a komite

tami grup i okręgów.

3. Dopóki się nie ukonstytuje komitet obwod.

informacyjny, będzie p. Eugeniusz Zieliński pośre

dnikiem między komitetem centr. krakowskim a ko

mitetami okręgowemi, i zwoła pierwsze zebranie

Gięść literac-ko-artystyczna.

IRENA

czyli

CHRZEŚCIANIE ZA DOMICYANA

Powleic oryginalna

przez M, (i.

(Ciąg dalszy.)

On to był rzeczywiście. Więziony w ciasnym,

nodnim lochu, do którego światło i powietrze do

hodziło jedyn!e krągłym otworem w podłodze

derzchniego, dosłyszał przezeń i rozpoznał głos

woich córek -

one wtedy wdzięcznością przejęte

adaremnie usiłowały przydłużyć swój łańcuch,

by sie módz aż tam dowlec i zobaczyć choc z da

5ka ukochanego pasterza - tylko Manussa poczci

w i który był skuty najbliżej, dojrzał go pośrod

S t u nawróconych

nrfawno

chrzczonych w cudownem źródle, które tam p*y

ęło od czasu pobytu Pi°tra Apostoła.

-—

Zaczęła

ie tedy rozmowa i wymiana świętych uczuć Oj

iec Ś. błogosławił z dołu, nasi mu z góry wtóro

wali w wychwalaniu Boga, aż wreszcie dwoma chó

rami zanucili zgodnie hymn trzech młodzieniasz

ków: »Benedicite."

Gdy się już miał ku końcowi, Wirginii ucho,

wciąż wyczekujące, podchwytało jakiś odgłos na

wschodach więzienia -

kroki czyjeś i rozmo

wę... potem gwałtowne odsunięcie rygli... serce jej

omdlało nadzieją i trwogą... Wchodzi... ale nie kon

sul, tylko Irena zalana łzami, która ledwo się do

wiedziawszy o tem co zaszło, sama jak szalona po

pędziła do więzienia, i złotem , a więcej jeszcze

tym dziwnym czarem swojego rozkazu, któremu się

nic nie opierało, bramy jego pogwałciła.

Aurelian tymczasem skoro tylko swoje »ptaszki"

(jak nazywał więźniów) osadził w klatce _bezpie

cznie, czemprędzej pospieszył do domu Juliusza.

We wszystkich jego czynnośc_iach, którym mie

liśmy sposobność przypatrzyć się w ciągu tej po

wieści, łacno nam było zapewne dostrzedz potrójny

cel: tryumfu nad Maurycym, Domicyllą i bohate

rem Brytanii. Gdy zatem pierwszy z tych celów

już dopięty, a drugi wygnaniem kochanki na wpoł

osiągniony, z całą zajadłością rzucił się za trze

cim. Opatrznym ku temu środkiem (jeźli się go

dzi tak świętego wyrazu użyć w stosunku do zbro

dni) wydało mu się odkrycie wiary Wirginii, któ

rą już i tak posądzał z dawna o chrześciaństwo

więc uwięził ją co prędzej, pewnym będąc, że ża

den cios serca Agrykoli nie zakrwawiłby śmiertel*

niej.

Juliuszu! - zawołał u progu, układając smę

tny wyraz: »niesty, zmartwię cię bardzo!"

Agrykola, który już właśnie zaniepokojony dłu

gą nieobecnością żony, porozsyłał był po nią słu

gi do znajomych, ledwo zauważył przyjście Aure

liana, i nic mu nie odpowiedział, aż ten urażony

powtórzył głośniej:

Zmartwi cię kolego, bo się zapewne nie do

myślasz takiej niespodzianki. Wystaw sobie... pani

Wirginia...

Co Wirginia? gdzie ona... o mów...

Niestety! przepraszam cię kolego... ale w apar

tamentach Mamerta.

Akrykola zzieleniał.

Nie rozumiem.

Tak tak, kolego. Słuszne było moje ostrze

żenie, wieczór wtedy na ulicy - nadto wolności

kobietom zostawiać nie dobrze — ona cię oszu

kiwała .

Ale gdzież jest, na Jowisza?

W więzieniu.

Potwarcol co ty śmiesz mówić?... w więzie

niu! i za co?

Bo chrześcianka. Sama to wyznała!!

Agrykola w mgnieniu oka miecz porwał ze ścia

ny... Au relian w nogi... Agrykola za nim do Artium

i aż na ulicę, ale tam zwraca się nagle ku Forum,

jak duch złowrogi roztrąca przechodniów, każe o

twierać odrzwia mamertyńskich lochów - wpada...

patrzy... poznaje Wirginię... rzuca się ku niej na

oślep... i godzi!!

Padł raz śmiertelny - po nim chwila ciszy!

—

Stój Juliuszu! co czynisz?

Czyż to rzeczywiście głos Wirginii?... Tak jest -

żyje! a miecz roztrącony o kamienną ścianę, któ

rego już tylko samą rękojeść Agrykola trzyma, do

wodem jej ocalenia.

—

Coś ty chciał uczynić? — powtarza głosem

przejmującym aż do głębi.

—

A cóż? zabić cię niewierna!

—

Po co? niech ginę, ale nie z twojej ręki, mój

najmilszy!

—

Z czyjejż ci ginąć chwalebniej? czyż chcesz

się gwałtem doczekać kata, któryby się męczył

przed okiem całego Rzymu? jak mi syn mój miły,

nie d ożyjemy ob oje tej hańby!

—

Juliuszu mój jedyny — posłuchaj:

Wszyscy obecni, między którymi była też Irena,

ze czcią patrzyli na młodą kobietę. Nie było w niej

już widać ani cienia strachu: spokojna, jak ten, co

pod rusztowaniem wie, że już nic gorszego czekać

go nie może — natchniona stanowczością chwili,

zbrojna całą potęgą dwojakiej miłości, patrzyła na

nieszczęśliwego męża, co stał nad nią nieruchomy,

jak posąg ze spiżu.

—

Juliuszu! może już po raz ostatni do Ciebie

przemawiam, więc zmiłuj się, przyjmij te słowa

w całej prawdzie i powadze z jakąć je podaję,

boć to już pożegnanie naszego pożycia! o! poże

gnanie, to słowo bolesne, zwłaszcza dla serc tak

się bardzo kochających jak my dwoje! Ale poże

gnanie bez zgody, bez przekonania z twojej, bez

wyjaśnień z mojej strony, i to po tylu latach m ał

że_ńskiego szczęścia. Nie, tego nie zniosę, ani mój

Bóg niedopuści, ani ty sam najdroższy nieze

chcesz; wszak prawda?

Nie było odpowiedzi, tylko rękojeść miecza wy

pad!a Agrykoli z ręki, i głucho brzęknęła o ziemię.

Juliuszu, ja ci nic dam odejść, nie dam ci

mnie zabić, aż dopóki nie powiesz sam wraz ze

mn_ą :_,,wierzę!".

Trzeba ci uznać świętość sprawy

której bronię, a także i niewinność moją- bo lubo

w sumieniu, wolą ni sercem nie obrażałam cie

nigdy, i działałam tylko jak czułam żem działać

powinna, wszakże pozory przeciwko mnie, wyznaję!

te tajemnice przed tobą szlachetnym....

^ak ^ńFgmio! żeby ktokolwiek inny jak

ty był to zrobił, mógłbym mu przebaczyć, ale

ciebiem nadto kochał! nadtom ci zawierzył, nadtoś

nadużyłą mego zaufania! Ileżeś ty miała swobody

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction