Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 647 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 104.

Kraków 5 Maja - Niedziela.

Rok 1861.

Wychodzi codziennie rano, wyjąwszy poniedziałki i dni poświąteczne.

P’renumerata:

w KRAKOWIE

POCZTĄ (w Państwie Anstryackiem).

............................... zł. austr. 20 rocznie......................... *Łanstr. 24

....................... *

’

10 półrocznie

............................................n

5 k w a r t a l n i e ........................

. , ................................. n B

2 miesięcznie....................B B

2 cent. 25

Numer pojedynczy kosztuje 10 centów.

PRENUMERATĄ PRZYJMUJĄ:

Bióro Administracyi ,,Czasu" w Rynku pod L. 29 w domn BKrzysztoforyB zwanym,

tudzież wszystkie Urzędy pocztowe austryackie.

rocznie .

półrocznie

kwartalnie

miesięcznie

CZAS

prayimuj^ aię:

ogłoszenia, odezwy, uwiadomienia, doniesienia wszelkiego rodząjn, za opłatą:

od wiersza drobnego za jednorazowe umieszczenie 8 centów, za następne po 5 centów

Do każdego obwieszczenia załączyć należy 30 centów na opłatę stęplową za każdorazowe

umieszczenie.

l i s t y z pieniędzmi przesyłane być winny franko do bióra Administracyi BCzasuH.

l i s t y reklamacyjne niezapieczętowane nie ulegają frankowaniu.

L IST Y niefrankowanc nieprzyjmnją się .

RĄ K OPi s m a nadsyłane Redakcyi nie zwracają s ię i niszczone będą.

Kraków 4 maja

Organ dzisiejszego rządu węgierskiego

Süfgöny zwróci! uwagę na to, że Cesarz Jmć

w mowie tronowej mówił o ,,nierozdzielnej

monarchii" a nie o fljednolitem państwie."

Wzmianka ta może posłużyć za skazówkę

zapatrywania się stronnictwa rządowego

w Węgrzech na kwestyę stosunku tego kra

ju do monarchii. Rozmaite są stopnie łą

czności krajów korony austryackiej; upa

dły system

centralizacyjny niezdołał ich

zatrzeć i administracyjnym podziałem zastą

pić podział polityczny monarchii, a tożsa

m ością formy rządowej ujednostajnić stosu

nek ich należności. Węgry powołują się na

swoją sankcyę pragmatyczną, Czesi od

grzebują stare prawa korony swojej, Tyrol

czycy naw et przytaczają artykuły i przywi

leje,— prawa historyczne i prawa narodo

wości uznane przez samego Monarchę nada

ją zgromadzeniu obradującemu teraz w Wie

dniu cechę eoncilium, a nie parlam entu jak

to zapragnęli wiedeńscy centralizatorowie.

Wniosek Prażaka o tym samym świadczy

kierunku.

W obec takich oznak, iż sejm

wiedeński jest tylko reprezentacyą rzeszy

narodów pod berłem domu cesarskiego zo

stających, staje interpelacya Mühlfelda, na

którą p. Minister stanu ma dać odpowiedź.

Interpelacya nie pyta się, dla czego Węgry

i ludy koronie węgierskiej podległe nie za

siadają w radzie ogólnej reprezentacyi, lecz

pyta, jakich środków użyje rząd, aby niemi

uzupełnić tę reprezentacyę. Jest to zawezwa

nie rządu do działania, wtedy, gdy jeszcze nie

określony jasno stosunek Węgier do monar

chii, to jest nieokreślony w ustawie zasa

dniczej , bo w ^ankcyi pragmatycznej jest

on wyraźnie naznaczony. Miihlfeld zadał

pytanie, zamiast postawić mocyę, jakby

w takim przypadku nakazywał obyczaj par

lamentarny. Mocya dałaby sposobność Izbie

do objawienia przez większość swoją, jak

zapatriye się ua kwestyę stosunku różnych

krajów koronnych do państwa*, interpelacya

odbiera izbie głos w tćj sprawie, i pewnej

tylko partyi daje w rękę materyał do adre

su, a wiąże rząd wprzódy, zanimby się ten

że mógł o zdaniu izby w tym przedmiocie

dowiedzieć. Interpelacya przecina drogę u

kładów między opiniami choćby nawet zbli

żonemi, bo wyklucza możność kompro

misu.

Ministrowie węgierscy niebyli pewnie ob

cymi mowie tronowej, świadczy o tem obe

cność ich przy jej odczytaniu. Czy jednak

będą oni mogli oświadczyć, jakiemi środ

kami sprowadzić Węgrów do Rady pań

stwa? siłą czy namową? Rada państwa nie

reprezentuje monarchii, lecz tylko te kraje,

które w niej udział biorą. Osobistego sto

sunku Monarchy niemoże ona podciągać

pod kontrolę swojej prawodawczej władzy.

Interpelacya Mühlfelda sprowadza przeto

kwestyę jedności monarchii na punkt jedno

ści państwa, w czem Siirgony upatruje róż

nicę zasadniczą. Interpelacya

ta przeto

daje tćj partyi z której wyszła, broń prze

ciw wszystkim innym partyom, tak węgier

skiej, to jest zasejmowej, tak chorwackiej,

która wygląda w Zagrzebiu oznaczenia sto

sunku swego kraju do Węgier i do monar

chii , jak i tym , które jeszcze niemogły so

bie dotąd zakreślić dokładnie sfery działa

nia w Radzie państwa.

Mówimy tu o fe

deralistach. Federaliści mają już swój or

gan dziennikarski, Osi und West; niemają

jeszcze jednak stałego programu, prócz o

gólnego pojęcia nazwy swojej. D r Miihlfeld

wskazuje ira program , stawiając interpela*

cyę* Do obozu i’ederalistów będą może mu

siały z tego powodu schronić się pod pe

wnemi zastrzeżeniami i warunkami te wszy

stkie odcienia, któreby bez tego nie łączy

ła żadna wspólność — teraz połączy j*e za

pewne odpowiedź Ministra stanu na inter

pelacyę wspomnioną, a nawet sama już in

terpelacya jako pogróżka przeciw tym wszy

stkim , którzy Radę Państwa nieuważali za

wspólny wyraz reprezentacyi państwa, lecz

tylko za zbiorowy wyraz reprezentacyi lu

dów pod jednem berłem zostających.

szy wiadomość o przybyciu posła swego ua sejm

Lwowski, a dziś delegowanego do Rady państwa,

hr. Adama Potockiego, zebrali się tu licznie prze

szło 8tu, tak aby go uczcić zbiorowem powitaniem,

ja k też aby od niego bezpośrednio posłyszeć i wy

rozumieć tok spraw, któremi się sejm w dokonanej

krótkiej swej sesyi zajmował, i jakie na przy

szłość rokować im może nadzieje.

Poseł sejmowy hr. Potocki znalazłszy się wobec

grona swych wyborców, po większej części z wło

ścian, w reszcie księży proboszczów i właścicieli

mniejszych posiadłości złożonego, w krótkiej prze

mowie podziękował za oznakę zaufania i objawio

ny spółndział w sprawach krajowych, opowie

dział treściwie choć pobieżnie dotychczasowy prze

bieg czynności sejmu Lwowskiego, skreślił ,obec

ny stan krajn i monarchii, i zakończył wezwa

niem, by wyborcy jego szczerem chęciom do po

lepszenia bytu kraju drżącym, ufałi nawet i w ta

kim razie, gdyby Rada Państwa nadziei kraju mia

ła nie ziścić.

Poczem jeden z wyborców, włościanin, zabra

wszy głos wyraził zacfanie, że hr. Potocki, jako

w krajn ,zrodzony i uchowany" najlepiej zna i

w opiekę weźmie potrzeby i położenie krajn; że

lud wiejski użala się i upada pod ciężarem spię

trzonych w ostatnim lat dziesiątku podatków i

dodatków; że miawszy niedawno temu jeszcze,

podatki małe, o żadnych d!agach rządowych ani

pożyczkach nigdy nic słyszeli.

ckie chciało skład wydziałów wyprowadzić z lo

sowania. Dwie trzecie części Izby wotowały za

)ierwszym wnioskiem. Bylo to pierwsze zwycię

stwo dążeń prowincyonalnych nad centralizacyą.

P. Klandi w mowie swojej nazwał Cesarza

crólem czeskim. P. Rieger odparł zarznt, jakoby

Czesi byli separatystami. Jutro rozpoczną się de

baty nad adresem.

Izba wyższa uwolniła się od jawności, jak mó

wią z obawy, żeby nie pokazała się słabszą talen

tami od izby niższej.

Dzienniki już szydzą z tego reakcyjnego środ

ta ratowania się w popularności.

korespondencya czasu.

Z Krzeszowio 2 maja.

Dziś byliśmy tu świadkami poważnego objawu

tycia obywatelskiego mieszkańców okolicy tutej

szej, jakiego wszystkim powiatom kraju naszego

z serca życzyćby należało.

Wyborcy włościańscy powiatów Kizeszowickie*

go, Chrzanowskiego i Jaworznickiego powziąw*

Wiedeń 3 maja

Q Wniosek zrobiony wczoraj w Izbie niższćj

przez posła MUhlfelda w formie interpelacyi, do

wytłómaczenia, co rząd zamyśla zrobić, gdy Wę

gry i połączone z niemi kraje nie przyślą swych

reprezentantów do Wiednia, podnosi kwestyę naj

drażliwszą. Minister Btann będzie się mnsiał wy

tłómaczyć publicznie, jeśli nieuzoa za stósowniej

8ze dać odpowiedź w komisyi, która zajmie się

adresem. Ta ostatnia droga byłaby d)a rządu wy

godniejszą, gdyż mogłaby zdecydować komisyę do

zastósowania w tym punkcie swego zdania do o

świadczenia rządowego. Izba wszakże ma prawo

wymagać, żeby interpelacya zrobiona publicznie,

publiczną odpowiedź otrzymała. W grancie rzeczy

głównie będzie iść o treść i barwę tćj odpowiedzi.

Wnosząc z mowy tronowćj, łatwo zgadnąć, że

adres będzie oparty na wyrzeczonćj w mowie naj

wyższój woli utrzymania święcie i nietykalnie kon

stytncyi ogólnój na podstawach określonych dy

plomem i reskryptami cesarskiemu W obec takićj

odpowiedzi, co przedsięweżmie Izba, a następnie

cały parlament? Kto wyrzecze w tćj zawikłanćj i

coraz grożniejszćj kwestyi ostatnie słowo? Jakie

będą dalsze kroki rząd u , jeśli parlament oświad

czy się w dnchn mowy tronowćj, lab w duchu

dalszych koncesyj? Co tymczasem przyniosą nam

wiadomości z Pesztu? Na te zapytania słyszeć mo

żna różne odpowiedzi. Centraliści mówią o przy

mn8zenin; federaliści o zaspokojenia zapełnćmWę

grów; stojący w środku myślą, że się znajdzie j a

kiś sposób tranzakcyi, lecz nie wiedzą ani jaki,

ani zkąd on wyjdzie. Sejm węgierski może się u

ważać za reprezentacyę połowy państwa. Parlament

tutejszy jest nawet liczebnie w mniejszości. Poslo

wie weneccy jak się zdaje nie przybędą; Istrya

Tyrol wioski nieprzysłały także swoich. Czy mniej

szość będzie mogła wydać jaki wyrok? czy niepo

zostanie na wynurzenia tylko życzenia? Trndno

o iie słyszę spodziewać się, aby Węgrzy nstąpili.

Baron Vay był na otwarciu parlamentu tylko na

osobne wezwanie Cesarza. Jego obecność przy tym

akcie niezmieniła bynaj mnićj sytnacyi. Może być

bardzo, że sejm węgierski zrobi jeszcze i nad tćm

swoje uwagi. Węgrzy trzymają się we wszy

stkićm swćj dawnćj konstytucyi. Uważają się oni

jeszcze w bezkrólewiu, albo patrzą na Ferdynan

da V jako na swego króla, gdyż o akcie jego ab

dykacyi sejm nic nie wyrzekł a koronacyi nowćj

dotąd nie było. Może to być za nadto snrowa lo

gika, ale prawo jest przez nich co do tego ściśle

przestrzegane i zastósowanie jego uważają za obo

wiązek sumienia niepodległych sędziów. Węgrzy

oświadczyli oddawna, że wrócą do opozycj i biernćj

lnb otrzymają to co mieli podług sankcyi pragmaty

cznćj i praw zaprzy’siężonych przez ostatniego kr(

la - - i przy tćm stoją dotychczas.

Niedziw więc, że wśród radości, jaka napełnia

stolicę, że Austrya weszła na drogę konstytucyj

ną, jest niepewność o dalsze wypadki.

,,Zadaniem naszem, powiedział N. Pan w swej

mowie, jest przeprowadzenie Austryi przez jedno

z najniebezpieczniejszych przesileń."

Cesarz liczy na pomoc parlamentu. Do par!a

mentn więc należy tak postąpić, jak postąpiła

pierwsza Rada państwa, to jest wypowiedzieć o

twarcie dalsze następstwa myśli, która tak otwar

cie przewodniczyła ówczesnym naradom.

Że takiem jest powołanie teraźniejszego parła

mentu, wskazały to te nawet sejmy, które przy

słały do niego swych posłów, gdyż wszystkie pra

wio oświadczyły się za dawnem prawem i za au

tonomią narodową swych prowincyj.

Ceotralizacya konstytucyjna wyjdzie może

czasem z tych autonomij, ale j ą oktrojować pro

wincyom będzie tak trudno, j ak było trudno n

trzymać dawną centralizaeyę biórokratyczną.

Prowincye nic węgierskie odwołują się do dy

plomu z 20 pażdz., tak jak Węgry odwołują się

do swej odwiecznej konstytucyi. Niech obie stro

ny pozostaną w tych granicach, a przyjdzie prę

dzej lnb później do zgody, której nie sprowadzi

nacisk w kierunku, patentu z dnia 26go lutego,

lecz owszem przeciwny może przynieść skutek.

Od szczerości i otwartości parlamentu zależeć

będzie usunięcie tych niebezpieczeństw.

Dzisiejsze posiedzenie daje nadzieję,’że ta szcze

rość i otwartość się znajdą.

Z powodu wniosku p. Prażaka, iżby wydziały

Izby złożone były podług prowincyj p, Klandi

mówiąc za nim oświadczył, źe trzeba patrzeć na

Węgry i trzeba tak izbę urządzić, żeby się im

miłą i przychylną okazała. Stronnictwo niemie

w Piotrkowie jen. Wagner. Każdy z nich ma brać

fandnszów Królestwa prócz pensyi po 12,000

złotych ,,stołowych pieniędzy*. Snma ta powinna

być dołączona do sum które Królestwo płaci ty

tułem kary na wojsko za rok 1831, za wojnę wę

gierską na którą o połowę podwyższono podatki,

: za 8 kwietnia.

P. Muchanów bardzo dobrze był przyjęty przez

Cesarza. Mówią że ma otrzymać 80,000 emerytu

ry z funduszów królestwa i ma zostać członkiem

iady Państwa w Petersburgu. Journal de St. Ę*e

tersbourg i Ru s ki Inwalid stanęli w obronie jćgo

okólnika i równie j ak piszący w dzieuniku frau

cuskim, Pays powiadają iż środki przez niego przed

siębrane zostały ochydnie spotwarzone. Trzy te

dzienniki zdają się niewiedzieć, że sam ks. Gor

czaków przyznał słuszność zarzutów co do okól

nika tłumacząc je pomyłką, czego dowody zawie

ra protokół delegacyi.

Środki przedsiębrane w okólniku, Inwalid usiłuje

usprawiedliwić tem, że ono były w 1846, 1848

849 przez rząd używane a nikogo nie burzyły,

)ziwne to rozumowanie. In w a lid nie wie że złe

w przeszłości, nie przestaje niem być i dzisiaj.

Argumenta Inw alida dowodzą tylko, że rząd stracił

pojęcie złego i trwa na zlćj drodze. Wyrażenia

Pays co do okólnika, żywcem przypominają I n

walida i zdradzają jedno źródło Ich pochodzenia.

Artykuł w Pays potępiający nasz ruch, został

przetłumaczony w cenzurze tutejszćj i przez wła

dzę rozesłany do redakeyj gazet warszawskich

z rozkazem drukowania go. T a okoliczność nadała

mu charakter urzędowy. Artykuł powyższy twier

dzi wraz z Gazetą Policyjną, że nie było rabun—

My naoczni świadkowie zupełnie co innego

widziemy. W dniu 8 i 9 kwietnia obdzierano ży

wych i zabitych; przy zdzieraniu żałoby, oglądaniu

,asek zabierano pugilaresy, i w tćj chwili patrzy

my na nasze złote łańcuszki i zegarki, w któro

się żołnierze przystroili. Widzieliśmy ich sprzeda

jących rzeczy na ulicy z przechodniów zabrane.

Kilka dni temu pewna pani wychodząc ze sklepu

niosła w ręku portmonetkę z 1,000 złotych, jakiś

wojak wytrącił z ręki pieniądze, zabrał i spokoj

nie odszedł. Urzędnik Komisyi Spraw wewnętrz

nych zrabowany został 22 kwietnia o zmroku przez

żołnierzy i zaniósł skargę do p. Gecewicza. Czyż

to nie rabunek? A takicb jak powyższe przykła

dów, z wymienieniem nazwiska poszkodowanych

osób mógłbym przytoczyć nie maią liczbę, gdybym

się nio obawiał na wymieniono osoby ściągnąć

prześladowania. Dziwimy się że Pays przyjął na

siebie rolę jaką odgrywa u nas Gazeta Policyjna,

która bez dowodów, bez faktów, hurtownie prze

czy wszystkim czynom spełnionym i znanym a po

danym przez warszawskich korespondentów. Pożą

daną dla nas jest opinia Francyi, szanujemy i wy

soko cenimy głos współczucia dziennikarstw a fran

cnskiego; z drugiój strony bądźcie przekonani iż

nawet dziennik szanowanego a nas rządu nie po

potrafi naB zbłąkać. P ays winę wypadków zwala

na nas i dla tego to wzięty tu został pod opiekę

policyi. Na sofizmata i widoczDą złą wolę nie

warte odpowiadać i pokrywamy je milczeniem.

Wypada mi jednak wspomnieć o sposobie wojo

wania tutejszego Monitora Policyjnego, który prze

czeniem potwierdził wszystkie fakta podane przez

warszawskich korespondentów. Rząd stracił wiarę

i ufność, i dla tego to każda wiadomość przez

niego podana jest podejrzywaną. Tam gdzie nie

wola i gwałty panują, podobne objawy są natu

ralne i pospolite. W odległych zukątach prowincyi,

nieprędko może dowiedzianoby się o gwałtach

w Warszawie popełnianych, dzisiaj Gazeta Poli

cyjna zaniesie i tam o nich wiadomość. Rząd roz

kazał wszystkim gazetom przedrukować jćj arty

kuły. Rozumowania w nich są wielce naiwne.

Twierdzą tam że »Warszawianie o wszystkiem

dobrze wiedzą"; tak jest dobrze wiedzą i ich to

właśnie świadectwo potwierdza wszystkie doniesie

nia zagranicznych dzienników. Warszawscy kores

pondenci nie znają się, nie porozumiewają a je

ć m k podają fakta jednozgodnie; wiadomości zaś

urzędowe sprzeczne są z sobą, inaczćj opisuje

rzeż warszawską urzędowy Journal de St, Peters

b()urg a inaczćj raport ks. Gorczakowa Sprzecz

ności te usiłujące sfałszować wypadki, najmo

cniej popierają prawdę opisów zagranicznych ga

zet Nie było gwałtu, nie było targnięcia się na

religię, powiada Gazeta Policyjna. A oto odbiera

my znowu zupełnie autentyczną wiadomość, za

którą ręczymy, o nowym napadzie żołnierzy na

kościół w Kole. Dnia 26 kwietnia miało się tam

cdbyć nabożeństwo za poległych 8 kwietnia. Pod

pułkownik artyleryi Wejmar dowiedział się o niem,

wezwał burmistrza i posłał go z komendą kilku

dziesięciu żołnierzy z rozkazem rozrzucenia kata

falka, świec i rozpędzenia pobożnych, eo też ten

wykonał, zostawiwszy na straży żołnierzy, aby

księża w czarnych ornatach ze mszą nie wystą

pili. Jak nazwie taki postępek Pays, Gazeta Po

lićyjna , Journal de St. Petersbourg, N ord i t. p

gazety ?

Wkrótce niepozwolą nam zapewne gości w dom

przyjmować, bo kilku gospodarzy u których wię

cćj osób zbierało się, otrzymało od gubernatora

wojennego _ostrzeżenie. Z Włocławka donoszą nam

że za manifestacye aresztowano 4 osoby i odesła

no ich do sądu poprawczego w Brześciu Kujaw

skim; sąd niemogąc im winy dowieść, uw o lnił , woj

skowa zaś władza zabrała ich i dotąd trzyma pod

strażą. - Posyłają do Włocławka na naczelnika po

wiatu p. Adamskiego, niegdeś naczelnika pow

w Kutnie. Deputacya kujawska

»«J,prosząc.W

»-*J

*Wieg«

tejsza w odpowiedzi «"*ek*a ». i0^i -0

z bagnetami wprowadzi do Włoc

W Kaliszu zamknięto

gnięto wszystkie

k^ re jednak p . Woronów

wie i w. /«;adłościi wprowadzał j a k to robią

w°W amawic. Naczelny prezes W.X.Poznańskie

ToBonin, jako troskliwy przyjaciel, pośpieszył do

o Woronowa z radami swemi. Kaim tedy miał

Warazawa 29 kwietnia.

We czwartek 26go kwietnia jako w dzień św.

!!arka odbyły się tu procesye. Wspominam tu o

nich dla tego, że rząd niechciał dać na nie po

zwolenia a książę Gorczaków groził strzelaniem.

Odpowiedź duchowieństwa, że groźby i strzelanie

nie powstrzyma ich od spełnienia swego obowiąz

ku, odniosła dobry skutek. Lecz rząd przedsię

wziął środki ostrożności jak gdyby rewolucya była

za pasem.

Wojsko przed namiotami w szyku bojowym stało

pod bronią, armaty przygotowano, wszędzie na

rogach ulic żandarmi konno ze sztnccrami, w ko

ściołach zaś rozstawiono żandarmów i milicyę.

W kościele Sto-Jańskim u drzwi w kruchcie stało

ich kilkunasto zbrojnych, policyanci zaś ugrupo

wani pod dowództwem dozorców i komisarzów tn

owdzie byli porozstawiani między publicznością,

?o wyjścia procesyi z kościoła, zbrojna ta siła o

toczyła księży z tyła, nie przeszkadzała jednak

udowi śpiewać litanie do Wszystkich Świętych.

Widok żołnierzy w kościele drażnił lud, ale nmiał

on powstrzymać oburzenie swoje i uroczystość

skończyła się bez żadnego wypadku. Rząd i dzień

niki lządowe, zarzucają ludowi nieumiarkowanie,

a sprawozdawców warszawskich posądzają o prze

sadę. Tymczasem gwałty i bezprawia rzeczywiście

trwają ciągle, a zagranicą przemawiają ajenci rzą

da łagodnym głosem gołębicy; zadając nam gwałt

wołają, iż sami są gwałceni i zmuszani do środ

ków surowych. Spokój i stan normalny nie po

wróci, dopóki rząd bezprawiem i uciskiem jakiego

przykładu nigdzie nie widzieliśmy, będzie ciemię

żyć naród i obrażać jego uczucia i interesa. Gdy

by rząd miał dobrą wolę uspokojenia narodu, nie

wywoływałby opora, przez przesadzony ucisk, nie

iiytowałby narodn sposobami mającymi pozór

zemsty.

Przed dwoma dniami, wypuszczono z cytadeli

lilku rzemieśiniKów pozabieranych na ulicach mia

sta po 8 kwietnia. Trzymano ich tam o chlebie i

0 wodzie. Procesu nie można im było wytoczyć,

bo nie było powoda do niego, uznano ich z a nie

winnych, jednak przy nwolnieuiu ocbłostauo ka

żdego niemiłosiernie. Od stóp do głowy ciało im

posinili, dając dotykalne dowody łaskawości, do

którćj nas nawet Monitor odsyła. Mówią że nie

ze W8zystkiemi w taki sposób postępują, że z in

nymi łaskawićj się obchodzą. Prezes sądu kry

minalnego ukończył już śledztwo w Modliuie;

spodziewają się uwolnienia pewnćj jeszcze licz

by osób. Dla czego nie uwalniają wszystkich,

dla czego ich tak dłngo trzymają? Wszakże cała

ich wina, że wpadli w sidła zastawione, w które

nie paręset, ale przynajmnićj połowa mieszkańców

Warszawy w tymże dnin i na tymże placn przed*

zamkowym wpaśćby mogła. Bo któż z nas na huk

strzałów i jęk boleści na to miejsce by nie po

biegł. Aresztowania trwają jeszcze; widzieliśmy

obywatela wiezionego do cytadeli przez żandar

mów z za Wisły, i trzech polaków mojżeszowego

wyznania koleją pod Btrażą sprowadzono; zkąd i

za co? niewiadomo. W hotelu Lipskiem areszto

wano Leona Walewskiego.

Donosiłem wam o śmierci Hipolita Zarzyckiego,

który skończywszy niedawno fakultet prawny w Pe

tersburgu, został urzędnikiem sądowym w War

szawie. Umarł w szpitalu S. Rocha z ran które

odniósł 8go kwietnia. Męczył się okropnie. Cbo

wa!i go we czwartek o godzinie 12 w nocy. Przy

wyprowadzeniu zwłok ze szpitala znajdował się

p. oberpolicmajster Rozwadowski, a zobaczywszy

że nikogo niema na nlicy, odjechał. Żandarmi

policyanci postępowali za trumcą; tu i owdzie zaś

daleka błyskały latarki ludzi którzy śpieszył

złożyć wieńce na mogile zamordowanego. Rząt

wiedząc, iż Zarzycki posiadał szacunek publiczny

1 wielu przyjaciół, spodziewał się licznego po

grzebu i dla tego przygotował do wystąpienia

wojsko na placach, przez które ten smutny kon

dukt przechodził. Orszak zbrojny odprowadził tm

mnę do rogatek, na cmentarz zaś poszło kilku

tylko policyantów. Na cmentarzu byli krewni

przyjaciele zabitego, ci po odejścia straży świeżą

mogiłę łzą i modlitwą pośw:ęcili. Tak samo był

chowani Eleonora Sieczkowska zmarła w szpitalu

ewanielickim; Głowiński Leon dozorca zmarły

Dzieciątka Jezus; Michał Krauze ojciec trojga

dzieci zmarły w Klinice; Gałecka zabita z konew

ką w ręku gdy brała wodę z wodociągu wprost

Zamku, wielu innych także zmarło z ran które

otrzymali w rzezi, nazwisk ich z powodu prześlą

dowań dochodzić nie mogłem.

P. Trepów otrzymał tytnł jenerała-majora za

odznaczenie się w krwawych wypadkach 27go

lutego, w którym to dniu pomiędzy innemi zginę

ła dotąd niewsponiniana Matylda Malte. P. Zabo

łockoj otrzymał także uagrodę i zostawać ma przy

ministrze wojny. Śledztwo zaś i oddanie pod sąd

było tylko komedyą. Słychać jeszcze o innych a

wansach i pieniężnych nagrodach które obciążi,

fundusze Królestwa. O podziękowaniu jakie wo.

sko od ks. Gorczakowa odebrało, a w którem po

wiedziano ,,Cała Europa zna wasze bohaterstwo",

jnż donosiłem. Teraz posyłam wam w tłómacze

nin rozkaz dzienny dziękujący wojsku i Chrule

wowi w imieniu Cesarza ,,za uśmierzenie wzbu

rzonego Indu1*. Na prowincyi mianowano czterech

naczelników wojennych i im rząd oddano. W Lu

blinie naczelnikiem jest jenerał Chruszczów, wPło

cku jenerał Szepelow, w Kaliszu jen. Woronow,

szczęście oglądać niespodziewauego i nieproszone

go gościa.

Poznań 1 maja.

Z największą pilnością, z najżywszem zajęciem

czytujemy tn sprawozdania z sejmu lwowskiego,

a serce rośnie w otuchę, widząc uchwały zgroma

dzenia, które przyczynić się nieomieszkają w z na

cznej mierze do przywrócenia sztucznie skrzywio

nej harmonii, tak pod względem spólecznym jako

i językowym. Teraz w Wiedniu czeka dalsza pra

ca rcprezenlantó w Galicyi; oby nie była tak nie

wdzięczną, a również stanowczą, jak reprezentacyi

naszej w Berlinie. W tym względzie, wyraźnie n

stawa wyborcza wielkie Galicyi postawiła prze

szkody, bo ua liście wybranych do Wiednia, bra

kuje uam wielu nazwisk, któreby kraj nieomylnie

tam był wysłał, gdyby forma ustawy nie była się

temu sprzeciwiła. O ile z jednej strony wybór do

Wiednia był koniecznym, o tyle z drugiej zastrze

żenie sformułowane przez hr. Henryka Wodziekie

go jest nieodzuwuem jako podstawa położenia,

jako wytknięcie i wskazanie przez kraj obradują

cym w Wiedniu właściwej drogi.

Z rozpraw berlińskich, z chlubą każdy w krajn

czytać^ będzie dyskusyę nad wnioskiem posła

Niegolewskiego. Jakież to drobiazgowe w tej Izbie

uciekanie się pod wykręty formalne, by dyskusyą

przytłumić; jasno to wykazali posłowie nasi. Po

mimo tego poseł Niegolewski zrobił im wywód

prawny, położenie wszystkich dawnych ziem pol

skich, w obec prawa narodów wykazujący, które

go żadnym sofi/,mem zbić nic można. To też od

powiadający mu poseł Vincke nigdy tak mier

nie, tak lioho nie mówił, a na jedyny argnment

przysięgi posłów na konstytucją, przy czem w złej

wierze tylko pierwszą deklaracyę ówczesną po

słów naszych przytoczył, wymownie i nader zwy

cięsko odparł poseł Cieszkowski, na którego ar

gumenta nie znalazła biedna Izba innej odpowie

dzi, j ak przywołanie do porządku; jak to się zwy

kle dzieje w dyskusyaeh tyczących się praw na

szych; pięść moralna ostatnim argumentem.

O mowie br. Scbwerina nie ma co powiedzieć,

ciągłe pogróżki ze strony w!ady, miotanie się gnie

wne, najmocniej dowodzą brakn słuszności. Przy

tój sposoboości hr. Schwerin, raczył Królestwo Pol

skie nazwać sąsiednią protoincyą Warszawską; za

pewne był to lapsus Linguae, albo wybryk marzeń

National Vereinu, opartych na Drang nach dem

Osten, albo też zabytek miłych wspomnień z cza

sów przed Księstwem Warszawskiem.

Naczelny prezes tutejszy w towarzystwie landra

ta z Ostrowa zwiedził Kalisz. Pomimo licznych

wojsk tam zebranych, mieli sposobność się prze

konać w krótkim swym pobycie, o ile wolnomy

ś!ne, konstytucyjne Prusy są nawet w obfitującem

w ludność niemiecką Kaliszu, popularuemi, szyb

kość koni pocztowych, uratowały ich od wyraźniej

szych dowodów przyjaźni tamecznej ludności, dla

landrata ostrowskiego, którą mu okazać chciano

za liczne nsługi sąsiedzkie jakie policyantom i żan

darmom tamecznym, ten dygnitarz konstytucyjne

go państwa oddaje. Zboleścią widzimy w pewnych

korespondencych paryzkich systematyczną nieprzy

chylność dla kleru i dziennikarstwa katolickiego

we Francyi. Dzielimy cześć i miłość dla ducho

wieństwa polskiego, ale nie widzimy w tem przy

czyny poniżania francuskiego, które przez cały

świat katolicki za wzór nznanem zostało. Kieru

nek ten zdaje nam się wypływać z ślepej wiary

w opinię obecnego rządu we Francyi za którą j e

dnak trndno dziś pójść będzis po ostatniej nocie

Monitora, która taką radością napełniła dzienni

karstwo niemieckie. Sąd o dziennikach katolickich,

jakoby dla tego jedynie za nami przemawiały, aby

rząd nabawiać kłopotów, jest niesprawiedliwym,

nie można bowiom zapominać, że w epoce kiedyo

się spikniono aby milczeć, tylko pisarze katoliccy,

tylko dzienniki takie jak Univers lnb Ami de la Re

ligion, nie zapomniały, że jesteśmy śród rodziny

europejskiej, że cierpiemy!

Paryi 30 kwietnia.

E. Dwa stronnictwa w Petersburgu walczą z so

bą, francnzkie i niemieckie, dwa systemata poli

tyki zewnętrznej stoją na przeciw siebie. Oba

n!egają odwiecznym prawom polityki rosyjskiej,

w pewnych punktach zgadzają się z sobą, różnią

się zaś nie tyle celem do którego dążą , jak

środkami. Cel jest zawsze ten sam, duch Piotra i

Katarzyny jest na drodze ku niemu przewodnią.

I dziś jeszcze potęga zewnętrzna jest główniejszą

dążnością, j ak wyrobienie wewnętrzne, wolność i

postęp cywilizacyjny. Zachowanie więc w całości

dawnych zaborów, przygotowanie na przyszłość

nowych, utrzymanie granic od zachodu, rozszerze

nie ich na wschodzie, połączenie caiego rodu Sło

wian bez przeobrażenia państwa rosyjskiego na

słowiańskie, jest zawsze owym ostatecznym kre

sem nadziei i pochodu Rosyi. Oba te stronnictwa

zrzeczenia się panowania nad Polską w żadnym

razie i za żadne świetniejsze i korzystniejsze na

wet nabycia do myśli nie przypuszczają, oba po

siadanie jej ogłaszają jako dogmat wiary polity

cznej, uważają jako najistotniejszy wjrunek bytu

europejskiego Rosyi. W wyborze środków nie

zgadzają się te stronnictwa. Niemieckie w miłości

dla Niemiec, w nienawiści do Francyi, chciałoby

wznowić dawne przymierza, zerwać przyjazne

z Cesarstwem francuzkiem stosunki, opór stawić

duchowi czasu , sprowadzić ogólną reakcyę, i

wpływ germański n Rosyi ustaliwszy, germańsko

rcsyjską potęgą ciężyć nad Enropą. Francnzkie

stronnictwo opiera się na sprzymierzeniu z Fran

cyą, na zjednaniu sobie opinii europejskiej. Za

pomocą tych dwóch sprzymierzeńców przy zacho

waniu samowładnego panowania nad Polską, cbce

dojść do odzyskania przewagi na wschodzie. Roz

darcie traktatu paryzkiego jest jego zadaniem.

Naczelnikiem tego stronnictwa jest książę Gorcza

ków minister spraw zagranicznych. Wcieliwszy sie

całkowicie w swój systemat, on to zachęcał do

spiesznego ogłoszenia ukazu o usamowolnienie

włościan, on zalecał wszystkie dążności pozorami

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu