Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 672 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner241.

Kraków, Wtorek 20 Października

RocznikXLIX.

CZAS

eaaueiraii( p *z yJaaaa} aj:

Administraoya Csatu w dnksw ls Ioraędypooatowe. Hlojaeową prsasosnt. księgarnia

8. A Krsylanowskiogo, h indel Nlemojewskiego w Snkiennleach, binro daienników R. H rzowej,

głiwaa trafika, hanlsl Kretsehmara, binro daienrików Hopoasa i Salomonowej , binro Maiikowakiej

i.Snkiemuce).

—

O słoM sata (Inaaraty} prayjmnje się u opłatą od miejsca wierna drobnym dru

kiem (petitem) sa pierwoty ras 10 ent., aa kaidy następny po 6 ont.

—

Kadesłsse(na8stronie

*d miejsoa wierssa drukiem drobnym po 30 ent aa ka_!d raa. - Og(oueelB 1preasosratą

grayjmnją w s L w o s l s binro di.-nników nlioa Karola Lndwika 1. 9, eentralne binro ogłosseń nilea

Kopernika I. li: w H s ry łs wyłęoanie p. Adam me deVaronne 38, (prenumeratę p. W . Raoskowak

Jonrbevoi pod P-iryżem rne dn Chemin de fer 44); w Wlo(!als np. Haaaenstein A Vogler (także

« Hambnrgn, Frankfurcie a. M-, Berlinie, Lipska, Bazylei i Wrooławm), A. Oppęlik, R . Hossę (takżs

* Berlinie, Hamhnrgn, Monachiom i Norymberdze), H. Soba!.k , M. D ok-i, J . Dasneberg, H. Fried

(tylko prennmeratę op. H. Goldsebmid A Como’; w fraakrsrals o. Ti. C .L . Danbe A Comp

Pojedyncze Nra (12 ct.) i dodatki (4 ct.) Bprsedaje w Bochni handel A. Ziętkiewicza.

Hrakó% % 19 października.

Skoro rozchodzi się o narodowość i upra

wnione jej rękojmie, nie może być wątpli

wości, że Polacy w Austryi użyczą poparcia

słusznym w tej mierze życzeniom. Kierować

się oni muszą zasadą, której zawdzięczają

własny byt narodowy w monarchii i w któ

rej obronie liczne, a świetne stoczyli walki,

oraz względem na dobro państwa. Te dwa

powody są już dla nich nierozłączne. Z tego

też podwójnego stanowiska zapatrywać się

muszą na stosunki czeskie i zachować się

wobec ewentualnych w tej mierze kwestyj

i zadail.

Ale właśnie dlatego zachodzi różnica mię

dzy uznaniem słusznych narodowych życzeń,

a kombinacyami i związkami polityczno*

parlamentarnymi. Pierwszego nie odmawiali

i nie odmówią nigdy Polacy ani czeskiemu,

ani żadnemu innemu w monarchii naro

dowi; co się tyczy drugich, kierować się

winni względem n ° dobro państwa i na

własne stanowisko.

Związku parlamentarno-politycznego mię

dzy przedstawicielami narodu czeskiego i

kraju naszego w Radzie państwa, nie rozerwali

Polacy, lecz położyło mu koniec postępo

wanie i zachowanie się Młodoczeehów, prze

dewszystkiem przewaga, jaką zdobyli nad

Staroczechami

Oczywiście, że głębsza przyczyna była

tu w grze: odmienne zapatrywanie się na

obowiązki względem państwa i zadań pań

stwowych.

Polacy w tej mierze nie mogą zmienić

swoich przekonań i dlatego nie potrzebują

określać warunków parlamentarno-politycz

nych z nimi związków. Nie od ich zacho

wania zależnymi są one, a nie oni ich po

szukiwać winni, przedewszystkiem z Mło

doczechami, którzy o nie mało okazali się

dbałymi.

Przesądzać przyszłości w polityce nie

podobna; ale co się tyczy teraźniejszości

stwierdzić mulimy, że z punktu widzenia

polskiego, wobec dotychczasowego« zwłasz

cza zachowania się Młodoczeehów, pytanie

co do związku z nimi Koła polskiego wy

daje nam się przedwczesnem i że dotąd

niema na nie odpowiedzi. Polacy dać jej

nie mogą.

Tak ze w zględu na zasadę narodowości,

jak na dobro państwa, nie mogliby oni po

dać ręki ani działaniom, ani kombinacyom,

któreby wymierzone były przeciw uprawnio

nemu stanowisku innej uarodowości, zatem

i niemieckiej, a jak nigdy Polacy nie zgo

dzili się na koalicyę z lewicą z wyklucze

niem klubu hr. Hohenwarta, tak samo nie

połączyliby się w celu uszczuplenia praw

i rzeczywistych interesów narodu niemiec

kiego w monarchii. Uznać oni muszą pod

tym względem słuszność pamiętnych słów

pierwszej w Radzie państwa złożonej de

klaracyi przez obecnego prezesa gabinetu

Wyzwanie na’rodu niemieckiego lub za

poznanie jego znaczenia i praw w monar

chii, oraz we wszelkich jej stosunkach, za

równo dalekiem będzie od Tolaków, jak

zaprzeczenie słusznych, zgodnych z dobrem

państwa życzeń Czechów.

I tu znowu powołać się musimy na nie

dawne oświadczenie hr. Badeniego, iż w spra

wie czeskiej dwa są czynniki: dwie kraj

zamieszkujące narodowości oraz rząd.

—

Niezawodnie Polacy - o ile to od nich

zależeć będzie - chętną przyłożą rękę do

częściowego czy całkowitego rozwiązania

zadania czeskiego, ale zawsze z uwzglę

dnieniem powyższych trzech czynników —

dwóch narodowości i rządu, jako przedsta

wiciela idei państwowej.

—

Przegląd polityczny.

Jeszcze podczas pobyto cesarza rosyjskiego

w Paryża doniosły niektóre dzienniki, iż p. Szy

szkin został zamianowany ministrem spraw za

granicznych. Tej wiadomości zaprzecza obecnie

korespondent petersburski Polit. Corresp., zape

wniając, iż w kołach zwykle dobrze poinformo

wanych, nie wiadomo dotąd nic o postanowieniu

cara co do wybom osobistości, mającej stanąć na

czele ministerstwa spraw zagranicznych. Że nomi

nacya p. Szyszkina nie nastąpiła, dowodem tego

fakt, iż p. Szyszkin rozesłał onegdaj do dyploma

tycznych przedstawicieli Rosyi za granicą telegra

ficzny okólnik, który zawiera tylko doniesienie, iż

Szyszkin powrócił z zagranicy i objął znowa kie

rownictwo ministerstwa spraw zagranicznych.

Wobec tego prasa zajmnje się na nowo kwe

Btyą nominacyi ministra spraw zagranicznych i

wysnwa tym razem obok br. Kapnięta i Ne

lido wa, kandydaturę cesarskiego ministra dworn

hr. Woroncowa-Daszkowa. Czyni to w szcze

gólności prasa londyńska, która twierdzi, iż je

szcze podczas pobytn cara w Paryżn, omawiano

w kołach dyplomatycznych kombinacyę, wedłng

której hr. Woroncow, równie jak niegdyś Goroza

kow, byłby mianowany kanclerzem państwa, a

Szyszkin obok niego ministrem spraw zagranicz

nycb. Kombinacya ta sprzeciwiałaby się dawnej

tradycyi, gdyż obok kanclerza nie fonkcyonował

dotąd osobny minister spraw zagranicznych. Zre

sztą zauważyć należy, iż podczas swego pobytn

w Paryżn, hr. Woroncow-Daszkow nie brał ża

dnego ndziałn w politycznych konferencyach, które

wyłącznie odbywał Szyszkin z francuskim mini

strem spraw zagranicznych p. Hanotanx. W końcn

zapisujemy, iż Russ. Wiedom. dowiadują aię, że

wedłng wszelkiego prawdopodobieństwa, ministrem

»praw **graficznych zjstaii ambai?dór fj=yjsL:

w Londynie p. Staal.

Nowy towarzysz ministra soraw wewnętrznych

w Petersburgu baron U exk11ll-Gyllenband,

objął jnż swoje urzędowanie w dnin 14 b. m. Do

zakresn działania jego należeć będą następujące

wydziały: departament policyi, departament go

spodarczy, departam ent lekarski, komitet wetery

naryjny, rada lekarska, departament obcych wy

znań, centralny komitet statystyczny i budowlany

Operacye angielsko-egipskiego wojska

ukończone zostały na teraz przez zajęcie Dongoli

i przez obsadzenie miejscowości Debbe, Korti i

Merani. P rasa angielska teraz dopiero donosi, iż

wyprawa sndańska jest ukończoną. Spóźnione te

jednak informacye nie są wynikiem nowych,

w Londynie zapadłych postanowień, ale odpowia

dają stosunkom, wytworzonym przez wyprawę do

Dongoli. Plany, jakie miano, rozpoczynając ją , a

które jnż wtedy obejmowały podbicie na nowo

całego Sndann, pozostały niezmienne Od początkn

też pewnem było, że owe 15,000 lndzi, z których

składał się korpns ekspedycyjny, nie wystarczą

na podbicie całego Sndann. W skutek zmiany pory

rok a, cborób, i przez to, iż w różnych ofortyfiko

wanych pozycyach, które po d rod:e zajmowano,

trzeba było zostawiać załogi, zmniejszył się kor

pns ekspedycyjny do tego stopnia, iż dalsze po

snwanie się naprzód byłoby lekkomyślnością, mo

gą°ą pociągnąć za sobą najzgabn ejsze dla armii

skutki. Pamiętać należy, że dotychczas nie zmie

rzono się wcale z głównemi siłami Kalifa, że

starcie to mnsiałoby w dalszym ciągn nastąpić, a

wówczas zwycięstwo nie poszłoby z pewnością

tak łatwo, jak z wojskami Wadel Biszary, z któ

remi stoczooo dotychczasowe potyczki. Trudności

terenu zwiększają się z każdą chwilą, kraj bo

wiem poczyna być górzystym i zawiera wiele wą

wozów i ciasnych przesmyków, które, obsadzone

nawet malą ilością wojska, dłngo bronić się mogą.

Parowce Btanęły zaraz po zajęcin Dongoli przy

lewym brzegn Niln, koło Debbe, w tem miejscn,

gdzie kończy się wielkie zfcgięcie Niln i r zek a na

północ się zwraca, a następnie ndały się do Korti

i Merani, tak że Merani jest obecnie ostatnią po

zycyą zajętą przez korpns ek pedycyjny. Nieda

leko poza Merani rozpoczyna się czwarta k ata

rakta, która stawia zaporę dalszemn posuwaniu się

okrętów.

Dotychczasowy wynik m e wiele przyniósł ko

rzyści Anglikom; stanowisko Kalifa nie zostało

osłabione, a dalsze posuwanie się wojsk połączone

będzie z ogromoemi trudnościami. Jeżeli długa

linia od Wadi Halfa do Meranii, gdziekolwiek

przełamaną zostanie, to załogi w miejscowościach

leżących powyżej zn ajdą się w bardzo krytyczuem

położeniu, bo zostaną odciete od dowozn żywno

ści i amnnicyi. W szelką akeyę pomocniczą ntrn

dniają ogromnie wielkie odległości, które oddzie

lają zał?gi najdalej na połodnie wysnnięte od

głównego korpnsn Leży więc w interesie tycb

załóg, aby korpns ekspedycyjny jak najrychlej na

połndnie s ę posnnął, co w tej cbwili wobec w y

czerpania i zmniejszenia sił jest niemożliwe; wy

słanie większych posiłków z Anglii byłoby w t a

kim razie konieczne, bo Egipt nie jest w stanie

dostarczyć większej ilości wojska. Co do dalszej

kampanii, to prawdopodobnie rozpocznie się ona

wymarszem z Snakim do Berbern oddziała wojsk

indyjskich, złożonego z 4000 ładzi. Z a kilka mie

sięcy może cały korpns posnnie się na połndnie.

Z Indyj angiełsk icb nadchodzi wiadomość

o poważnych rozruchach. W edłng doniesień z Bom

baj, plemie Marri sprzeciwia się bndowie 1 nii ko

lejowej do Kw ettab. Kilkudziesięciu robotników,

zatrudnionych przy tej kolei, zginęło, a telegra

ficzne połączenie zostało znitzazone. Indyan e nie

wahali się naw et nderzyć a a oddział piechoty,

wysłany z Bombsjn dla przywrócenia porządkn.

Plemie Marrisów m ieszka pr między rzeką Marri

a stokami gór Bolan. Aż do rokn 1871 podlegało

ono zwierzchnictwa chana Kebatn, który mimo to

toczył z niem ciągłe walki i ostatecznie odstąpił

ich kraj Anglikom. Władza Anglików była jednak

w grnncie rzeczy nominalna do tego stopnia, że

jeszcze w 1880 rokn jenerał Mac Gregor mnsiał

wyrtreayć przeciwko Mt::

z całym korpusem

dla poskromienia icb napadów. A jednak kraj

Marrisów m a dla A nglików wielkie znaczenie,

tamtędy bowiem prowadzą główne drogi do Be

ludżyBtann. Kwetta, główna twierdza angielska

w tych stronach, jest dla nicb niezmiernie ważną

pozycyą i dlatego bnnt Marrisów może im spra

wić wiele kłopotów. Prócz tego w wielkiej części

Indyj pannje głód , a niezadowolenie polityczne

mieszkańców spotęgownje się przez ekonomiczną

klęskę. Rząd nsiłnje zapobiedz niedostatkowi przez

bndowę kolei i kanałów z funduszów państwo

wych ; są to jednak środki pabatywne, niensnwa

jace przyczyn smntnego położenia Indyan. W każ

dym razie sytnacya Anglików jest trndna i nie

zmiernie krępuje swobodę ich rnchów.

Korespondencya ,,Czasu!1

Peteraburg 14 października.

(-J-) Myliłby Bię bardzo, ktoby sąd ?ił, iż rncb

religijny wś ód narodn rosyjskiego całkiem ustał;

owszem ferment n atury kościelno religijnej wciąż

jeszcze istnieje: tworzą się nowe sekty, przekształ

cają się dawniejsze lnb całkowicie rozpadają, a

z icb odłamów powstają nowe kombinacye sekciar*

sbie. Na taki objaw najświeższej daty wśród sekty

Dnchoborców zwracała nwagę cala prasa rosyjska,

a obecnie pojawił się w tej kwestyi obszerny arty

kuł pióra Tebeńkowa w czasopiśmie Russkaja

Starina. Główną siedzibą tej najbardziej opozy

cyjnej sekty jeat kraj Zakaukaski, a właściwie gn

bernia tyfliska. Wszystkie sekty rosyjskie, nawet

najskrajniejsze pomiędzy niemi, jakkolwiek odzDa

czają się niechęcią do cara i państwa, to jednak

zalecają bierność i cierpliwość wobec władzy swym

współwyznawcom, czyli postępowanie tak odpo

wiadające narodowemu charakterowi rosyjskiem u.

Jedy nie tylko sekta Dnchoborców próbnje oporo

od czasn do czasn, dlatego i władze admioistra

cyjno-policyjne mają ją w swuj szczególniejszej

opiece. W skntek ciągłych niepokojów w gminach

Dacboborców, władze wysłały w rokn przeszłym

icb docbownego kierownika, Piotra W erigina, do

Szenknrska. Odtąd mieszkańcy osad dnchobor

skich nie mogli się uspokoić, żyjąc w chorobliwo

nerwów am oczekiwania powrotn W erigina. Z po

woda śmierci Aleksandra III lnb borooaoyi Miko

łaja II przepowiadali powrót uroczysty w strony

ojczyste swego kierownika, na białym konin, lnb

na białym Błonia, otoczonego rojem dostojników

państwowych i dworskich. Inni znown, nie mogą°

się doczekać powrotn, ndawali się na pielgrzymkę

do miejsca jego wygnania, a wróciwszy stamtąd

opowiadali, iż widzieli Werigina, siedzącego na

tronie, i anreolą około głowy, mającego po prawej

stronie posła rosyjskiego, a po lewej — chińskiego.

Wszelkie atoli nadzieje n a jego powrót zawiodły.

Wówczas powstały pomiędzy Dncboborcami dwa

stronnictwa: skrajnych i umiarkowanych. Siedzibą

tycb ostatnich była wieś Goriełoje. Skrajni posta

nowili siedzibę tycb ostatnich spalić i wytępić ich

całkowicie, a granice państwa rosyjskiego na

zawsze porzncić. Umiarkowani zwrócili się do gn

bernatora z prośbą o ratnnek. Gdy przybył gnber

nator z siłą zbrojną, mieszkańcy wsi Giriełoje

wyszli tłnmnie na jego spotkanie, śpiewając psal

my, a kobiety płakały z radości. Trzy kompanie

piechoty pnlkn b abińskiego Btanęły pod wsią obo

zem, oczekując napaści Bkrajnycb. Ale ci ostatni

nie odważyli się nderzyć na wojsko. Wówczas

gnbernator tyflisbi zwrócił się do nich z zapyta

niem w imienin monarszem: czy nważaią się za

poddanych rosyjskich i czy m ają zamiar poddać

się wymaganiom praw państwowych? przyczem

zrobił nw agę, aby się dobrze zastanowili nad

znaczeniem powyższego pytania. Zaledwo umilkł

gnbernator, kiedy ze wszech stron dały się słyszeć

gwałtowne krzyki: Nie! nie jesteśmy poddanymi

rosyjsk mi i prawom nie poddamy się; nigdy nie

uznamy nieprawości, a prędzej pomrzemy. Tejże

cbwili mnóstwo r ąk podniosło się z tłnmn do góry,

jakby wskazując, iż coś niezwykłego dzieje się na

niebie. Wnet tłom cały zwrócił się w tamtą stronę,

a potem padł na kcłana i zaczął śpiewać hymn

dziękczynny Stwórcy, iż raczył zesłać sw ą pomoc.

Dncboborcy z obozn skrajnych, zwanych «post

ni kam i", zapewniali, iż njrzeli n a obłokn Piotra

Werigina, który wołał na nicb głosem wielkim:

«Stójcie wytrwale i niczego się nie bójcie!"

Rząd miejscowy wziął się « energicznie" do

dzieła. Dnchoborców, dotychczas skąpionych w p ;

wnej liczbie większych osad, rozsiedlił po całym

krajn, walki wśród samycbże sekcisrzy ncicbły,

a obecnie — jak zapewnia p. Tebeńkow — «pa

nnje spokój", ale sam dodaje, iż tylko «zewnętrz

ny". Odłam umiarkowanych żyje spokojnie w da

wnych siedzibach, ale skrajni, rozsiedleni w czte

rech powiatach gnbernii tyfiiskiej, żyją pod golem

niebem, prowadząc na Bwych krytych wozach ży

cie koczownicze, ponieważ zakładać stałych osad

im rząd nie pozwala, a pozostawia im tylko pra

wo najmowania mieszkań, na co się znown oni

nie godzą.

W zeszycie wrześniowym Russkiej Myśli p. Sa

zonow podaje, na podstawie dat urzędowych, ze

branych i ogłoszonych nie dalej, j ak w ro ka mi

nionym, obraz różnorodnych stosunków armeń

skich na Kankazie, aby wyjaśnić należycie, czy

i o ile nzasadnionemi są ataki prasy rosyjskiej

na Ormian. Artyknl jeszcze nieskończony. Z do

tycbczas ogłoszonych rozdziałów tego artyknłn

wyjmuję niektóre cyfry, rzncające pewne światło

na znaczenie kwestyi armeńskiej w granicach pań

stwa rosyjskiego. Ormian na Kankazie jest wogóle

986.460 głów; z tej liczby mieszka w miastach

219.691 oeób, a więc przeszło 23% ogólnej liczby

lndności armeńskiej.

Stosunek zatem pomiędzy Indnością m iejską a

wiejską jest wśród Ormian kaukaskich korzy

stniejszy liczebnie dla żywiołn miejskiego, niżeli

w Rosyi właściwej. Ormianie na Kankazie oba

zoją większą skłonność do życia miejskiego, niż

wogóle Rosyanir. Pomimo tego Bą Ormianie kan

kascy przeważnie narodem rolniczym. Kraj zakan

kaski jest w naszycb czasach g!ównem ogniskiem

siły i rozwojn narodn armeńskiego. Gnberoia np.

erywańska jest najbardziej arm eńską ; w niej ży

wioł armeński stanowi 56)3 lndności, a więc licz

niejszy od wszystkich innych narodowości r a

zem wziętyeh.

—

Wedłng gnbernij zakaukaskich,

lndność ar m eń sk a dzieli się w sposób następn

jący:

w gnb. erywańskiej

376 600 osób

elizawetpolskiej 268.324 ,

tyfiiskiej

211.743 «

Tym sposobem w trzecb wyżej wymienionych

guberniach koncentruje się 9/0 wszystkich Ormian,

mieszkających na Kankazie. Z dokładnych wyka

zów statystycznych, przytoczonych przez tego au

tora, okaznje się, iż wśród lndności armeńskiej

w grani°ach R ?syi szlachty malo, knpców i ho

norowych obywateli (poczytnych grałdan) również

niewielu; przeważna zaś część lndności należy do

stann włościańskiego i ma się pod względem ma

teryalnym di brze. Artyknl p. Sazonowa jeszcze

uieekończony, a ciąg dalszy będzie, jak widać

z treści dotychczasowej, bardzo zajmnjący. P ubli

cyści i literaci rosyjscy rzncili się w czasach o

statnieh do badania kwestyi armeńskiej n siebie

w domn, w krajn Zakaukaskim, a redaktor St.

Pietersb Wiedomosti, k niaź Ucbtomskij, bawi jnż

w tym celn od dlnżsiego czasn na Kankazie.

—

Zdaje się, że i rząd poświęca obecnie kwestyi ar

meńskiej daleko więcej nwagi. P . Masołow, d y

rektor departamentu obcych wyznań przy mini

sterstwie spraw wewnętrznych, bawi również w Ecz

miadzy me, stolicy kościelnej Ormian Gregoryanów,

gdzie bada stosnnki kościelne i szkolne lndności

armeńskiej.

Ministeryom rolnictwa zwołało ankietę z przed

stawicieli rolnictwa w różnych częściach państwa

rosyjskiego, w celn naradzenia się nad taryfami

przewozowemi dla zboża. Dysknsya nad tą kwe

styą przedstawiała niemały interes i dostarczyła

oczywiście odnośnym ministerstwom niemało cen

nego materyałn. Rolnicy środkowych gnbernij ce

sarstwa uskarżali się, iż gnbernie wschodnie za

sypnją je swem zbożem i rozwój rolnictwa czynią

niemożliwym. Natomiast przedstawiciele roloików

i gnbernij nadbałtyckich i z Królestwa Polskiego

wskazywali również na import zboża z gnbernij

rosyjskich, jako jednę z przyczyn npadkn cen na

zboże, a tem samem i rolnictwa. I jedni i drndzy

domagali się wyższych taryf dla handln zbożo

wego wewnętrznego, a niższych dla eksportu za

granicznego. Osobliwszem było stanow isko ni e

których tutejszych dzienników wobec podobnych

żądań. Były n. p. i takie — jak Nowoje Wre

mia — które nznawały do pewnego stopnia słu

szność skarg rolników Rosyi środkowej, a uwa

żały ,z a zbyt śmiałe" życzenia właścicieli ziem

skich niemieckich i polskich.

Dziennik tntejszy Swiet donosi, iż w tych dniach

aresztowano w Moskwie popa Tołstoja i w asy

stencyi urzędnika policyi przewieziono godoNiżniego

Nowgorodn, gdzie pozwolono mn zamieszkać w Ł.

zw. H .tein pocztowym. W tycb duiśch stawać będzie

przed konsystorzem dnch .wnym i złoży wyjaśnie

nia z powodn swych sympatyj katolickich. Otóż

we właściwym cza de donosiłem, iż pop Tołstoj,

pochodzący z rodziny arystokratycznej rosyjskiej,

był przez archijereja niżno-nowgorodzkiego zamia

nowany kapelanem przy domowej kaplicy kniazia

Urnsowa, w powiecie sergaczskim gnb. niżnie*

nowgorodzkiej. Wkrótce potem znikł gdzieś Tołstoj

i — jak się potem okazało - wyjechał do Włoch,

gdzie zaczął umieszczać artyknly, pisane w obro

nie katolicyzmn. Konsystorz niżcie - nowgorodzki

wezwał go do stawienia się i wytlómaczenia Bię

z czynionych mn zarzutów, czego jednak Tołstoj

ANATOL KRZYŻANOWSKI.

(56j

PER ASPERA AD ASTRA.

Powieić na *te wipółc«-«nem.

(Ciąg dalsay).

XIX.

—

Anin, list od Zygmnnta.

Pani Anna Dowbnrt-Koniecka npnściła pęk trzy

manych klaczy i zarumieniona, wyciągnęła obie

dłonie, po upragnione pismo.

Miła ncalowała najpierw delikatne, radością w tej

chwili promieniejące rysy siostry, poczem dopiero

kopertę jej oddała.

—

Chodźmy; nie przeszkadzajmy jej w czyta

nin — szepnęła, kiernjąc się kn drzwiom na o

gród wychodzącym.

Za nią, jak za wszechpotężnym magnesem, wy

snnął się Adam Orzełski.

Stanęli pod rochomem sklepieniem lip odwie

cznych. Schyłek lata przerzedził jnż o tyle ich

liście, iż słońce przez korony drzew rzncało snop

złagodzonych, a fantastycznie rnchomycb promieni,

na ja sną postać kobiety i rysy jej przepyszne,

piękniejsze jeszcze niż daw niej, choć innym na

cechowane wyrazem. Oblicze jej zeszczuplało nie

co , zatracając dawne bogactwo kolorytu; profil

więc klasyczny, nieporówany profil greckiego po

sągn pozostał ten sam , lecz zdawało się, iż dłuto

mistrza wygładziło go jeszcze, czyniąc delika

tniejszym , bardziej idealnym. Cera brzoskwini za

stąpiona została bladością matową, przez którą

niekiedy tylko fala krwi przebiegała. Oczy za to

w prześlicznej oprawie brwi ciemnych, powię

kszyly się jeszcze i głębsze zdawały, a marzące,

mgłą zadnmy przysłonięte, utraciwszy śmiałe swe

wejrzenie, kryły się częściej, jak gwiazdy pro

mienne pod osłoną rzęs czarnych.

Piękność Miły była również potężną, lecz bar

dziej idealną , bardziej ndnchowniouą. Na czole

jej, jakby z żyjącej carrary wykntem, obok my

śli rozomnej, jaśniała miękkość naw skróś niewie

ścia, zatarta wpierw pracą twardą, jednostronną,

do w ytknięteg o celn dą*ącą. Dziś miłość, cierpie

nie i troska o najbliższych, kładąc koronę na

czole tem jssn em , zapalając ogień łagodny w głębi

źrenic przeczystych, nadawały jej, obok piękna

bogini najwyższy nrok słodkiej i kochającej ko

biety.

O°zelski postępował przy niej, p atrząc, jak zaby

pnotyzowany, w tę postać nroczą, która była jnż

dzisiaj wszystkiem na ziemi dla niego.

Panna Sławińska szła zwolna, w świetle owych

blasków rnchomych, czytając trzymany w rękn

bilecik. Gdy skończyła, czarne jej oczy podniosły

się ku narzeczonemu, z wyrazem nieukrywanej

radości.

—

Jaka dobra nowina - wyrzekła.

Portret

mego ojca, ten w staropolskim stroju, dostaje

wielkie odznaczenie na międzynarodowej wysta

wie w Berlinie. Zaszczytem tym zrównano mię

z Lenbacbem i Pochwałskim , a po nas dopiero

idzie: Sargent, Vdma Parlagbi, portrecistka mo

narszej rodziny niemieckiej i inni.

Oczy Orzelskiego dnmą błysnęły.

—

Jakże się cieszę, nkochana. Zae:czyt ten

należał ci się oddawna.

—

Pracowałam na niego ciężko, przez lata całe,

pracowałam wytrwale, npornie, z pilnością, znaną

tylko kobietom, powtarzając sobie w chwilach

zniechęcenia i npadkn dncba nlnbioDą dewizę mego

ojca: Per aspera ad astra; pracowałam z natę

żeniem wszystkich władz nmysłu; a jednak, Ada

mie, trynmf dzisiejszy nie pracy tej zawdzięczam.

On, wsunąwszy rączkę jej pod ramię swe, pa

trzał pytająco w te oczy rozmarzone.

Miła przytnliła się lekko do jego ramienia.

—

Nie, — ciągnęła — nie pracy, a w każdym

razie nie jej tylko. Czułam to , malnjąc portret

mego ojca. Widzisz pan..

—

Znów pan? — przerwał z wyrzutem.

Miła uśmiechnęła się tylko , lecz ośmiech ów

zaw ierał całe niebo tkliwości.

—

Praca moja przedtem była może dobrą te

cbnicznie, ale była oschłą, surową, jak całe me

stndya, jak całe poświęcone im lata. I dlatego

to malowałam «Kaina"; dlatego to w ów pierwia

stek zła wlałam siłę oschłą także i snrową, a ua

wskróś męską, która mn złoty medal przyniosła!

Ale świat i sztuka, na szczęście, nie z Kainów

się składa. Pojęłam to , gdy dyplom akademii

uwolnił mię od pracy niewolniczej, a złota jntrzen

ka, zawitawszy do serca, nowe widnokręgi przed

niem odkryła.

—

Nie, Miło, to ty widnokręgi te odsłoniłaś dla

mnie; ty nowe pokazałaś mi światy.

—

A jed nak, malnjąc ojca mego, pocznłam po

raz pierwszy, że dawna Miła nie umiałaby odtwo

rzyć tego starca o ewangelicznej prostocie ducha.

Sportretowałaby jego postać, lecz nie tchnęłaby

w nią pierwiastka siły moralnej, która i w życin

i w obrazie piętno jego etanowi. Powodzenie osta

tniego obrazs, to twoje dzieło i twoja sława, uko

chany.... Bo odkąd w Mile twej zbndziłeś dnszę,

odkąd, dzięki tobie, innemi oczami na świat spoj

rzała, odtąd i praca jej nosi cecby podniosłe a

szlachetniejsze, niż przedtem.

—

Miło, czy to naprawdę moja zasłnga? — za

pytał nieśmiało.

—

Nie; to zasłnga starszej od nas potęgi: za

słnga miłości.

Była tak idealnie a porywająco piękną w tej

ch w ili, z blaskiem poetycznego rozmarzenia w o

czach, iż Orzełski wniebowzięty, rzncił po sto

razy zadawane jnż pytanie:

—

Jeżeli tek, jedyna, dlaczego zwłóczysz, cze

mu nie chcesz losów naszych połączyć ostatecznie?

—

Czekamy przecież na powrót Zygmnnta.

Chciałabym, aby i Ania była razem z nami szczę

śliwą.

—

Jeżeli pobyt jego dłngo potrwa !

—

Mam nadzieję, że nie tak dłngo, jak nasze

życie — odparła i miękką słodyczą.

—

Nie

bądźmy samolubni... T ak łatwo znieść trochę cie

nia, gdy w sercach słońce nam świeci, gdy do

słońca tego dążymy na przyszłość.

—

Prawda — wyszeptał.

—

Per aspera, ad

astra

Ania czytała tymczasem list męża.

Od wyjazdn jego upłynęło jnż parę miesięcy.

Stosownie do życzenia i plann marszalkowej Orzel

skiej, Miła część ich znaczną spędziła w Koniec -

Doln, pod dachem siostry, pozornjąc powrót tn

faktem, iż chory ojciec jej chciał być bliżej dra

giej swej córki i wnucząt. Od tej pory, pan Sła

wiński w towarzystwie swych najbliższych, wobec

coraz lepszych wieści, przychodzących od Zyg

mnnta, odżył i ozdrowiał oddawna.

Świat zaś, widząc Miłę Sławińską otoczoną go

rącem przywiązaniem siostry, a wyszukanymi

względami dnmnej marszalkowej Orzelskiej, zde

tonowany, zaczął sznkać przyczyny tragicznego

Btarcia dwóch przyjaciół, w rzeczywistem jakiemś

nieporozumienia pieniężnem. Miła wychodziła ze

sprawy tej taką, jaką była w rzeczywistości, nie

pokalanie niewinną. Wielka piękność, przytem t a

lent i sława z jednej strony, z drogiej zaś m ają

tek i stanowisko narzeczonego, oraz szacunek

otaczający go ogólnie, stawiały artystkę na wy

żynach, wobec których ze wszech stron chylono

przed nią głowy.

Co się działo tymczasem w sercn Anny — na

to trudną byłaby odpowiedź. Fałszywszego poło

żenia nad to, w jakiem się znajdowała, niepodobna

było wymarzyć. W domu jei, w domn Dowbnrtów—

Konieckicb, królowała wszechwładnie siostra, g o

rąco wprawdzie kochana, lecz niemniej będąca

przyczyną całej jej obecnej niedoli i całej troski

o przyszłość. Miła była temn niewinną, to praw

da, ale jed nak przez nią został zakłócony spokój

ich życia, ona stała się przyczyną szaleństwa Z yg

mnnta, ona odebrała jej serce męża, przez nią

przyszło do skandalicznego wybncbn, dla niej o

mały włos Zygmnnt nie postradał życia, dla niej

schorzały i osłabiony, wygnany został z własnego

domn, a m iejsce jego nieledwie zajął Orzełski, to

jest ten, którego knla mordercza powaliła męża

jej na łoże śmiertelne.

Anna była tylko człowiekiem, tylko — kobietą,

przychodziły więc chwile niemocy ducha, chwile

wyczerpania moralnego, w których wszystkie te

względy staw ały jej w myśli, a nerwy rozprzę

żonę bunt podnosiły... Lecz wtedy, jako do jedy

nego puklerza, nciekała do dzieci swoich, do pra.

cy i obowiązkn. Serce krwawiło się i nadal, aj.

wola górowała jnż nad niem. Niewinni nie mog

c * » . « wychadzi dwa razy dziennie z wyjątkiem niedziel i świąt. Nr.główny 0 godz. 6 wieczorem "

Dod atek poranny o godz. 9 rano!

wieczorem.

z przesyłką poczt. 12 ct. Dodatek 8 - t

We Lwowie ,,t ,zas ]est do nabycia w biurze dzienników, przy ulicy Karola Ludwika I. 9.

Prenumerata wraz z dodatkiem wynoił:

«.i.j.«

- - .................................... -»Ł"*

fff" i?iraisr

Pert.»«IM

» M i y . c k i . i n ............................................

SI,t,:

8.hi

jSm«.

nienueokiem .........

88 it.

7 *łr

u/,..

do Wic ek Francyi, Anglii, Belgii, Szwajcar i, Tnr

c ’ * *nnyoh pań w, należących do swiąakn pocztowego

32 *łr.

8«łr.

8 *łr.

V*przyjmuje eię tylko od i do ostotolego dało w miesiące. — M .(y * nje

pieniężno na prennmerztę i ogłosienia (inseratyj npraaea aię nadsyłać franco

a j Aumimstraoyi Czasu w Krakowie. — Listy reklam acyjne nii:opieczętowane nie podlegają opłaoie

p «netowej. Listów m frankowanych nie prsyjmnie eię. — Rękopismów nadsyłanych nie swraca się.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction