Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 697 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

CZAS

Wydaniepopołudniowa

Radykalizm w Poznańskiem.

Poznań, 22 czerwca.

Czas zamieścił w numerze z dnia 19 bm. ko

respondenc.yę z Poznania p. t.

,,Cesarz a Pola

cy . Wynika z treści korcspondecyi, że w ko

łach umiarkowanych księstwa istnieją jakieś na

dzieje zmiany kursu na lepsze pod pływem woli

cesarskiej, mogącej nsm dać pełne równoupra

wnienie. Korespondent nazywa tego rodzaju na

dzieje słusznie złudzeniem. Godzę się też najzu

pełniej z szan. informatorem Czasu, o ile to

co pisze, odnosi do jednostki lub jednostek o

zywionych tego rodzaju iluzytmi. I przyłączam

fcię do jego krytyki, bo istotnie trudno o większą

naiwność polityczną od tej, któraby sobie wyo

brażała, ze cesarz może wogóle, choćby nawet

chciał, choćby się nawet przekonał o naszej po

czciwości a złości hakatystów, dążyć do pełne

go równouprawnienia ludności polskiej z nie

m iecką.

Pragnę jednak zaznaczyć, że tego rodzaju ilu

zye na prawicy naszego społeczeństwa są bar

dzo rzadkie i wyjątkowe tylko. Dla ogółu poli

tyki realnej są one o tyle niebezpieczue, ponie

waż radykałowie nasi mała fide uogólniają je

jako wyraz przekonań całej prawicy, a szczegól

niej tych jej czynników, które wybitniejszą od

grywają rolę i których przeto radykalizm «zcze

gólnie zwalcza. Mówi się potem o rzekomo tak

myślących w najlepszym razie, jako o niepra

ktycznych ideologach. O ile bogata a kwiecista

terminologia naszych pism radykalnych nie do

starcza im barwniejszych wyrażeń.

Ogromna większość naszych realistów z zu

pełnie innych przyczyn uważą politykę realną

jako pożyteczrą, natomiast radykalizm, jako

srkodliwy i niebezpieczny w obecnej doli na

szego społeczeństwa. Sądzę, że stwierdzając to

nie sprzeciwiam Bię w niczem szan. korespon

dentowi, tylko snuję dalsze uwagi na poruszony

przez niego nader ciekawy temat.

Panuje u nas pod zaborem pruskim obecnie

na całej linii polityka radykalna. Jednym się

ona podoba, drudzy ją krytykują, Ci ostatni —

realiści — są zreęztą dz!ś potulni i najczęściej,

z niewielu wyjątkami, ulegają presyi radykal

nej. Czy to ciągłe uleganie jest wskazanem, czy

koniecznem, czy nawet uprawnionem przez wza

jemny stosunek sił *!n kierunków politycznych

w naszem społeczeństwie, o tem możnaby roz

pisywać się długo. Zresztą pojawiają się na ten

temat różne mniej łub więcej trafne artykuły.

Mnie chodzi o stwierdzenie, iż przyczyną i ra

cyą bytu, powiedzmy nie partyi, bo takiej nie

ma, ani czynu, bo i jego nie wiele, ale zapa

trywań realistów, i to bardzo, bardzo licznych

realistów we wszystkich w’arstwach kraju, nie

są liluzye, lecz właśnie brak iluzyj zupełny,

bolesny, ale potrzebny brak ws?elkick iluzyj

Mówię licznych realistów, bo tych wszystkich,

którzy w życiu ekonomiczno-społecznem z wła

snego doświadczenia odczuwają, jak im ich z na

tury rzeczy trudną pracę i trudne stanowisko

wobec szykan niemieckich jeszcze ogromnie u

trudniają demonstracyjne pomysły naszych ra

dykałów. Taki np. pomysł krzykliwej demon

stracyi bojkotowej, który przyprawił polskie ku

piectwo o ciężkie straty, wywołał w szeregach

tego knpiectwa w wysokim stopniu wzrost pojęć

realnych. "

Trzeba tylko zaglądnąć do naszych banków,

do naszych najrozmaitszych instytueyj społeczno

gospodarczych. O ile tam większy procent rea

listów, dbających o ochronę i możliwy rozwój

swego przedsięwzięcia od tych zapaleńców, któ

rzy wciąż tylko chcą prowadzić społeczeństwo

na drogę demonstracyi i agitacj’i. Tylko, że ci

nieliczni robią tjie hałasu, iż zapełniają nim

całe nasze życie publiczne. Ale podstawa do

polityki realnej jest w naszym kraju ogromna.

o wie, czy natarczywość i przebieranie mia

ry ze strony radykalnej nie wywoła oprócz

istniejących iuż przekonań, także rozpaczliwej

akcyi samoobrony ze strony realnej. A ta akcya

zwycięży, byle opartą bjła na gorącej miło

ści naszej

sprawy i na poświęceniu

oso

bistem.

Lecz wracam do właściwego tematu mego li

stu do określenia motywów naszego realizmu.

_Nikt, prawie nikt, na prawicy naszej nie my

śli,_ że mogłoby na razie, w obecnych stosunkach

hyć _lepiej pod względem prześladowania u nas.

Choćby nawet cesarz chciał, choćby prosił, bła

gał o _te, albo choćby grzmiącym głosem rozka

zał: sic rolo sic jubeo. Ale my’ślą realiści u nas.

że może być gorzej i to dużo gorzej, niż jest o

becnie. Są przekonani, że prześladowanie dzisiej

sze, to tylko preludyum i przygrywka do sto

kroć większego i ostrzejszego.

Realiści znają Prusaków. Oni jedni ich znają

na prawdę. I wolno twierdzić, że oni jedni wca

le się nie łudzą co do ich prawdziwych zdolnoś

ci prześladowczych. Mam wrażenie, że radykało

wie nari mierzą zawsze jeszcze Prusaków Irochę

polską miarą. Wierzą, że wojowniczy gest z na

szej strony imponuje im, wierzą w to, że Pru

sacy dla tego tolerują nasz radykalizm, że go

się boją albo go szanują. Realiści myślą inaczej.

Oni wierzą, że Prusacy wprost cieszą się z każ

dego jaskrawego objawu radykalizmu u nas.

Wierzą, że ten nasz radykalizm je3t Niemcom

wprost potrzebny i wygodny. Że stanowi ważną

kozerę w polityce antypolskiej.

Realiści wierzą w to, bo widzą, bo muszą wie

rzyć, że bakatyści całą siłą pary i ogromnym

ciągłym wysiłkiem swej prasy starają się wobec

społeczeństwa niemieckiego uwydatniać jaknaj*

bardziej charakter radykalny polskich wyetępów

i polskiej polityki. Realiści widzą, że ta robota

hakatystów bądź cp bądź jest ciężka, że jeszcze

bynajmniej nie opanowali ogółu opinii niemie

ckiej. Więc cbcą realiści, by hakacie p zynajmniej

z naszej strony tej roboty nie ułatwiano. Realiści

są przekonani, że prześladowanie będzie dalej

trwało w każdym razie. O ileale pełnego r uv

nouprawnienia nikt z polityków realnych w o

becnych stosunkach nawet nie morzy. Nawet po

lepszenia małego stosunków realiści nie widzą

jako możliwości na obecnym horyzoncie pc!ityc :—

nym.

I wierzą realiści, pełni miłości swego kraju i

ufności w jego siły, że ten kraj, to społeczeń

stwo wytrzyma taki ucisk, jak obecny. Nawet

jeizt ze W’iększy, trochę większy. Ale zdają Bobie

sprawę z tego, że może przyjść takie prześlado

wanie, w którem już siły polskie nie będą mo

gły haitować się i rosnąć, jak w obecnem, ale

w którem poczną słabnąć — Nie mają ilu

zyj, ani co do lego, że pruska siła, gdy ostate

cznie hakalj’zm nią owładnie, a my dostarczymy

mu dostatecznej ilości wygodnej broni, zdolną

jest do całkiem innnych jeszcze represyj niż

obecne, zdolną do wszystkiego, po prostu do

wszystkiego !

Wierzą realiści w nasze siły, ale i co do nich,

tak samo, jak co do Prusaków, nie mają illuzyj.

Widzą dobrze miarę wytrzymałości tych naszych

sił. Ubolewają nad polityką gestu, formy, fraze

su i demonstracyi radykalnej, jaka się u nas

rozwielmożnia. Ubolewają dla tego, że to uła

twia robotę hakatystom, że te zmienia i przy

spiesza tempo naszego ucisku. Ubolewają, bo tę

pienie przez radykałów wszelkiego objawu umiar

kowania w’ naszem* życiu politycznem, jakie się

obecnie u nas objawia, to szkoda kraju wielka.

To samo, co o narodzie niemieckim, powie

dzieć można o stosunku ceaarza do Polaków.

Nikt z poważnych jednostek na prawicy nie

przypuszcza by cesarz nadał ,,pełne równoupraw

nienie Polakom". Ale wiedzą dobrze realiści, że

osobista obraza cesarska i gniew cesarski oso

bisty, może nam przynieść dużo nowego złego.

Wilhelm II nie jest człowiekiem o złych instynk*

tach. Dla Polaków miewał już sympatye nawet

dość głośne. Za jego rządów raz już zaczął się

nowy kurs. Pizewrócony został ten kurs przez

Bismarka 1 Eulenburga osławionego, wraz z ha

katystami, ostatnim tworem żelaznego kanclerza.

Hakatyści powstali jako fronda przeciw cesarzo

wi, o tem nie trzeba zapominać. Hakatyści po

tem owładnęli otoczeniem monarchy, i suggestyą

ciągłą, a tendencyjnem przedstawieniem mu

wszelkich objawów radykalizmu polskiego uspo

sabiają go przychylnie dla swoich celów. Pomi

mo to wcale nie zawsze ich słucha. O wywła

szczenie i o wiele innych rzeczy wciąż toczy

się w około Wilhelma II i w jego otoczeniu,

cicba, głucha wa’ka. Wilhelm II słucha podszep

tów hakatystycznj eh, ale słucha też innych. Jest

0 wiele mniej samorzutnym w swych decj’zyach

1 w swem zdaniu, niż ogół myśli. W aha się

często. Jut czwarty rok mija od uchwalenia wy

właszczenia, a wykonanie uatawy barbarzyńskiej

posuwa się powolnem tempem. Nie jest dobrem

dla nas, ale bardzo dobrem dla hakaty rozją

trzać cesarza przeciw nam.

Realiści są przeciwni radykalizmowi, nie dla

tego, iż się łudz^ nadziejami różowej jutrzenki,

ale dlatego, że widzą w oddali, a może i w bli

skości czerwoną burzę straszuej pożogi. Reali

etom żal biednego kraju, biednego społeczeń

stwa naszego. Za swadę i temperament radyka

łów, p!acą nie oni, ale kraj.

Takiem jest usposobienie realistów, u nas.

Fałszywem byłoby sądzić o ich ilości i znaczę

niu, według odgłosów i występów ich w naszem

tyciu publicznem. Bezpośrednią areną publiczną

owładnęła obecnie mniejszość radykalna. Nic

w tem dziwnego, b(. tak zwyle bywa w czasach

ucisku. I na całym świecie represya nie tylko

wywołuje radykalizm, ale równocześnie potrze

buje go. bo z niego m slępnie żyje. Nie żadne

iluzje o możliwości zi.pelnego lównouprawnie

nia naszego społeczeństwa, aie obawy przed zu

pełnym rozbiciem jego i zmarnowaniem powo

dują realistów,’ naszych, że pragną, by nieco

ostrożniej i z nieco mniej demonstracyjną niena

wiścią zachowywano aię u nas wobec pr.emoż

nej, a niebezpiecznej sily niemieckiej.

Szkoda naszego kraju, szkoda tego zasobu

pracy ekonomicznej i spcleczno-narodowej na

gromadzonego pracz pokolenia. Szkoda lego gma

chu stawionego priez Ojców naszych, rozbudo

wanego rękami obecnego pokolenia. Dość już

ostry wicher dmie w jego ściany !

Nie ma widoków, by burza prędko minęła.

Skupiajmy swoje siły, swój rozum, swą os! róż

ność, swą rozwagę, by przetrwać do lepszych

dni. Starajmy się rhrsnió nasz dom narodowy,

ile inożna od tego wichru stromego. Ale już

żadną miarą nie igrajmy z tem niebezpieczeń

stwem, nie powiększajmy go własną nierozwagą,

właBnemi iluzj’ami, że ściany naszego domu Bą

nienaruszalne. Dla tego realiści patrzą ze Binut

kiem i z obawą na gospodarkę radykalną u nas.

Wiedzą, ile mamy do stracenia, znają hakatystów,

psyche niemiecką i znają nasze siły.

Już nieraz w roztrzygających chwilach naszych

dziejów porozbiorowych zabrakło realizmu w na

szej polityce. I zawsze polem za to zapłaciła snra

wa polska.

» - --------------------—

Z ruchu wyborczego.

Kandydatury z kuryi gmin wirjakick.

Kurya gmin wiejskich wybiera ogółem 74 p o

stów — z tego na Galicyę w’schodnią przy’pada

47, na Galicyę zachodnią 27 mandatów.

W kuryi tej zgłoszono dotąd następujące kan

dydatury :

Galicya wschodnia.

l) Pow. Bobrka. Dotychczas posłował Stani

sław hr. Mycielski. Kandydują: Stan. hr. Myciel

ski, oraz ukr. Dr Longin Cegielski.

2) Bohorodczany. Dot. posł. Rusin Krynicki

Obecnie kand. rad. ukr. Dr M. Nowakowski. Ze

slruiiy polskiej stanie Dr M. Ferensiewicz.

3) Borszczów. Dot. posł. Tadeusz Czarkowski

Golejewski. Kand.: T. Czarkowski-Golejewski,

oraz ukr. ks. Włodz. Kapuściński.

4) Brody. Dot. posł. russofil Włodz. Dudykie

wicz. Kandydują ; ukr. inż. Kornelia, a ze stro

ny rnsBofilskiej Dr Dymitr Marków.

5) Brzeżany. Dot. posł. ukr. Tymko Staruch,

Kandyd.: ze strony polskiej prof. Wład. Rylski,

oraz ukr. Tymko Staruch.

6) Buczacz. Dot. posł. Stanisław H. hr. Badeni.

Kandyduje Mieczysł. Burzyński. Ze strony ukr.

kand. Teodor Marków i lud. Lesław Cblebko.

7) Cieszanów. DoŁ posł. niez. lud. Kaz. Jam

polski. Kand ponownie. Ze strony ukr. kand.

X. M etella .

8) Czortków. Dot. posł. Artur Cielecki. Kan

dyduje p. Cielecki. Ze strony ukr. kand. Dr

Antoni Ilorbaczowski, a ze strony russofilskiej

And. Marczak.

9) Dobromil. Dot. posł. Dr W ładysław Czay

kowski. Kandydują P. Tyszkowski. Nadto Dr A.

Doboszyński (demokr.), a ze strony ukr. X. Hu

mecki.

10) Dolina. Dot. posł. Stefan Cipser, lud. Kan

dydują ze strony russof. Onufry Gecew, ze stro

ny ukr. Julian Romańczuk. Ze strony polskiej

X. Hipolit Zaremba.

11) Drohobycz. Dot. posł. Franciszek hr. Za

mej’ski (dziki). Kand. Franc. hr. Zamoyski, ukr.

Dr Jar. Oleśnicki i russofil Mikołaj Kutyk.

12) Gródek. Dot. posł. Julian br. Brunicki.

Kand. SL Nieza bilo wski, d alej Hip. Śliwiński.

Ze strony ukr. kand. Dr Longin Ozarkiewicz, a

ze stroDj’ russof, Wasyl Jacuszyn.

13) Horodenlia. Dot. posł. Art. Theodorowicz.

Kand. Art. Theodorowicz, oraz ukr. Dr Ciepa*

nowaki.

14) Husiatyn. Dot. posł. ukr. Jan Kiweluk.

Kand. ponownie, ze strony polskiej Kaz. Horo

dyski.

la) Jarosław. Dot. posł. W . ks. Czartoryski

Kand. ponownie, a dalej Marc. Przewrocki. Ze

slrony ukr. X. Bron. Gocki, ze strony russof.

Ilia Duda.

16) Jaworów. Dot. posł. śp . Jan hr. Szeptycki,

nast. ukr. Cyryl Kochanowski, Kand. Kochanow

ski, a ze strony russofil. Iwan Maksymowicz. Ze

stronj’ polskiej F. Czosnowski.

l?) Kałusz. Dot. posł. ukr. Dr Jan Kurowiec.

Kand. ponownie, a ze strony russof. O . Gecew.

Ze strony polskiej K, Czarkowski.

18) Kamionka strum. Dot. posł. Stan. H. hr.

Badeni. Kand. ponownie. Ze strony ukraińskiej

X. M. Cegielski, a ze strony russof. G. Mnlkie*

wicz.

19) Kołomyja. Dot. posł. russof. Myroniuk Za

jaczuk. Kand. rad. ukr. Trylowski.

20) Kosów. Dot. posł. staror. Jan Tracz. Kand.

rad. ukr. Wałtanowski.

21) Lisko. Dot. posł. ukr. A. Staruch. Kand.

ponownie. Ze strony polskiej A. hr. Krasicki.

22) Lwów. Dot. posł. T . Merunowicz (dem.).

Kand. ponowuie. Dalej kand. Jan Dąbski (niez.

lud.), Krzeczunowicz (podoi.) i Wąsowicz (lud.).

Ukr. X. Folis i moskal. Jaworski.

23) Mościska. Dot. posł. ukr. Zach. Skwarko.

Kand. polski St A. hr. Stadnicki. Od lud. Dr

Langer, od ukr. Wł. Zahajkiewicz.

24) Nadworna. Dot. pOBł. rad. ukr. I. Sandu

lak. Kand. rad. ukr. Łahodyński, a ze strony

ukr. chrz. soc . X. Kuczyński.

25) Podhajce. Dot. poB. ukr. M. Sodomora.

Kand. ukr. Wł. Baczyński. Kand. polskim jest

Dr Aleks. Raczj’ński.

26) Przemyśl. Dot. posł. Wł. ks. Sapieha.

Kand. ponownie. Od lud. naucz . M. Ukleja. Ze

slrony ukr. Dr T. Kormosz, a ze strony russof.

A. Fedak.

27) Przemyślany. Dot. posł. R. hr. Potocki.

Obecnie kandyduje St. Wybranowski, a ze stro

ny ukr. Wł. Siengalewicz.

28) Rohałyn. Dot. poseł Dr Kost Lewicki. Kand.

ponownie.

29) Rawa ruska. Dot. poseł russof. X. A. Koł

paczkiewicz. Kand. ze strony ruskiej prof. Roman

Załoziecki, ze strony russof. Wł. Perfecki. Kand.

polska zostanie ustaloną 23 bm. na komitecie lo

kal. Wymieniają Wł. Górkę.

30) Rudki. Dot. posł. Al. hr. Skarbek. Kand.

ponownie, a ze strony ukr. włość. Terczakowiec.

31) Sambor. Dot. posł. Fel. Sozański. Kand.

ponownie. Ze strony ukr. X. Wł. Petryk, a ze

strony rusof. A. Kryśków.

32) Stary Sambor. Dot. posł. lud. Z. Lewa

kowski. Kand. ponownie, a nadto X. J . Watule

wicz. Ze strony ukr. Jaworski, ze strony Btaror.

G. Hlebowicki.

33) Sanok. Dot. posł. T . Wrześniowski. Kand.

Jan br. Potocki. Od lud. J . Pruchnik. Ze strony

ukr. włość. Worobel, ze strony russofil. A. Sa

wiub.

34) Skalał. Dot. posł. L . hr. Piniński. Kand.

ponownie. Ze strony ukr. A. Pisecki.

35) Śniatyn. Dot. posł. Stef. bar. Moysa. Kand.

ponownie. Ze strony ukr. Sandulak i Wasyl Ste

fanyk.

EC) Sokal. Dot. posł. Winc. Kramski. Obecnie

kand. Dr Paweł Dziedusiycki. Ze «trony ukr. X .

W. Perfecki.

37) Stanisławów. Dot. poBł. ukr. włość. Wln

niczuk. Kandyduje ponownie.

38) Stryj. Dot. posł. rad. ukr. Eug. Petru

szewicz. Kandyduje ponownie.

39) Tarnopol Dot. posł. rad. ukr. włość. Paw.

Dumka. Kad. ponownie. Kand. polskim jest J,

Jurj’stowski.

40) Trembowla. Dot. posł. J . hr. Bawórski.

Obecnie kand. Jan Gromnicki i lud. Józ. Sytnik.

Ze str. ukr. kand. X. Mochnacki.

41) Tłumacz. Dot. posł. rad. ukr. I . Makuch,

kand. ponownie. Ze strouy polskiej Jan Urbański.

42) Turka.

Dot. posł. ukr. T. Roiankowski.

Kand. ponownie, zaś z russofilów Ignacy Go—

Bzowski.

43) Zaleszczyki. Dot. posł. Tad. Cieński. Kand.

polska dot. nie ustalona. Ze strony ukr. kand.

Dr Okuniewski.

44) Zbaraż. Dot. posł. ukr. O. Krysowaty. Kand.

Dr Hołubowicz (ukr.) .

45) Złoczów. Dot. posł. dem. Henryk Weisser.

Obecnie kandyduje O. Schnell. Od ukr. Dr Al.

Wanio.

46) Żółkiew. Dot. posł. staror. M. Korol. Kand.

ponownie przy pomocy Ukraińców, a ze strony

russofil. S. Labencki.

47) Żydaczów. Dot. posł. ukr. X . Niżankowski.

Kand. ze Btr. ukr. Lew Lewicki, od russofil.

Mich. Sochacki.

W zachodniej Galicyi.

1) Biała. Dot. posł. Dr St. Ł azarski (dem.), nio

kandydnje. Kandyduje włość. Ludwik Dobija

Związek chrześc. lud.).

2) Bochnia. Dot. posł. prof. Dr Ant. Górski

Prawica nar.) . Oprócz niego kand. Dr Wład. Kier

nik (lud.) i Wincenty Pilch (Zw. chrz. lud.).

3) Brzesko. Dot. posł. Dr Sz. Bernadzikowski

(lud.). Oprócz niego kand. włość. J . Solak (Zw.

chrz. lud.) .

4) Brzozów. Dot. posł. Zdzisław hr. Skrzyński

(kons.) Kandyduje ponownie. Przeciw lud. pos.

St. Biały.

5) Chrzanów. Dot. posł. Ed. hr. MycielBki.

(Praw. nar .) Kandyduje ponownie.

6) Dąbrowa. Dot. posł. Jakób Bojko (lud.)

Przeciw nieinu X. J . Pilch. (Zw. chrz. lud.) .

7) Gorlice. Do*, posł. min. Długosz. Prócz nie

go X. M. Jurczakiewicz (moskalofil).

8) Grybów. Dot. posł. włość. Cieluch (lud.)

Przeciw Jacek Michalik. (Zw. chrz. lud.). Kan

dydatura konserwatywna jeszcze nie ustalona.

9) Jasło. Dot. posł. Dr Stefczyk. Kand. Ję—

Wpółwiekową rocznicę.

Mowa na nabożeństwie żalobnem za duszę ś. p . Ju

liusza hr. Tarnowskiego, poległego pod Komorowem

20 czorwca 1863, powiedziana w kościele OO. Domi

nikanów

w Dzikowie 20-go czerwca 1913 r. przez

X. Władysława Cbotkowskiego.

Większei nad tę miłości żaden niema:

aby kto duszę swą położył za przyjacioly

swoje*.

Sw. Jan. 15, 13

III.

Część oddziału, pod Dunajewskim, przeprawiła

s:ę pod Szczucinem

i zaraz na tamtym brzegu

spotkała się z rotą piechoty moskiewskiej. Siły

nie były przeważne, ale przewaga była po stro

nie regularnego wojska wobec zbieraniny, która

ani bronią władać, ani k’mendy pluchać nie u

miała. Poszła więc w rozsypkę i sam Dunajew

ski podobno w Wiśle utonął.

O pół mili niżej, przeprawiła

się przez Wiisłę

druga część oddziału,

pod ZiempDiowem

i na

trafiwszy na rotę

Moskali,

odparła ją do wsi

Komorowa. Lecz tutaj

zajął nieprzyjaciel zabu

dowania wiejBkie i utrzymywał gęsty ogień na

naszych, którzy Btali w

otwarłem

polu i słabo

się odstrzeliwali, bo wielu nie umiało nawet na

bijać broni. Z drugiej strony zajął groźną pozy

cyę oddział dragonów,

który już był przegnał

za Wisłę naszą

kontiicę i tylko przytomności

umysłu naczelnego dowódcy Jordana, zawdzię

csano, żo trzymał się z daleka. Obawiać się leż

należało, że lada

chwila

nadciągnie

rota Mo

skali, która już

rozbiła część

oddziału,

dowo

dzoną

przez

Dunajewskiego.

Uznano

więc za

konieczne wyparcie piechot)’ moskiewskiej z za

gród Komorowa. Trzeba było iść na bagnety i

to z ludźmi, którzy pierwszy raz w życiu ha

gnet mieli w ręku. Podjął się tego, na ochotni

ka, ś. p . Juliusz Tarnowski, chociaż w piechocie

nie służył, bo był adjutantem Jordana.

Zachętą mogło mu hj-ć wspomnienie rodzinne

z przed lat trzydziestu, bo jego wuj, Juliusz Ma

łachowski, który w r. 1831 poległ śmiercią wa

lecznych, jako dowódca brygady, znalazł s:ę

w takiem samara położeniu, kiedy moskiewscy

dragoni zamknęli się w Puławach, w stajniach

i spichlerzach i stamtąd naszych prażyli ogniem.

Wtedy Juliusz Małachowski pierwszy wyrąbał

okno i skoczj’ł do stajni, wskutek tego wziął do

niewoli rotmistrza, pięciu oficerów, 210 dragonów

kazańskich, 200 koni, 100 wozów zboża i cho

rągiew, którą dragoni ci mieli jeszcze od cara

Pawła podarowaną. Za to ozdobiony został zło

tym krzyżem virtuii militari. — Tajtylko zacho

dziła różnica, że wtedy podkomendni strzelcy

pospieszyli za swoim pułkownikiem, a teraz żoł

nierze słuchać jeszcze nie umieli.

Zeskocz)’wszy z konia i odpasawszy pałasz,

wziął śp. Juliusz karabin do ręki, zakomendero

wał ,naprzód* i pobiegł pierwszy. Za nim po

spieszyło śmielszych, jakich czterdziestu, lecz gdy

dobiegli do płotu, a Moskale dali ognia, zostało

tylko siedmiu, bo reszta uciekła. Z sześcioma

więc dobiegł dowódca młody do stodoły, _wktó

rej byli Moskale ukryci, lecz w tej chwili wyr

wał oficer sołdatowi karabin i ugodził młodego

dowódzcę kulą w samo czoło. Padł od razu tru

pem, razem z towarzyszem, którego zabiła ta sa

ma kula. Z pozostałych pięciu, padło jeszcze

czterech, ocalał tylko jeden, Jan Popiel. Reszta

oddziału naszego cofała się, jak na taką zbie

raninę, z zadziwiającą zimną krwią, przed czte

rema rotami piechot)’ i konuicą, aż straszna bu

rza, która się zerwała, powstrzymała ścigają

cych Moskali.

Poległych pozhierali poczciwi ludzie i poukładali

w refektorzu starożytnego klasztoru w Beszowie.

Wszyscy hyli poobdzierani z ubrania. -

Tam

znalazł trup* swego kochanego brata, starszy brat

Jan i kazał mu z desek zbić trumnę. Pochowano

go, razem z poległymi towarzyszami, we wspól

nej mogile, na cmentarzu w Beszowie. Dopiero

później przewieziono tę trumnę do Dzikowa i

umieszczono w poiicmiach tego kościoła, który

pobożny przodek wystawił OO. Dominikanom.

Czasy były takie, że nawet lękano się się uczcić

poległego uroczystym pogrzebem: dzisiaj więc

dopiero, po pół w’ieku, synowiec urządził ten

pogrzeb poległemu stryjowi, a nasze modły idą

przed tron miłosiernego Boga za tym, który ży

cie młode dał za wolność braci swoich i przez

wdzięczność, wspominamy, że *większej mi

łości żaden nie ma: ahy kto duszę

8wą położył za przyjaciół)’ swoje.

Wielki mąż stanu i również wielki przyjaciel

Polaków, hr. Montalambert, napisał przed 50 la

ty, po francusku, rozprawę p. t. ,,Naród w żało

bie*. Tak nazw’ał Polskę. Pisał na wstępie, że

kiedy okręt, zagrożony wichrami i nawałnicą

morską, daje strzale, na znak. że polrzebuje ra

tunku, wtedy, kto żyw, spieszy na brzeg morza,

żebj’ nieść pomoc. Tylko Polsce nie pospieszył

nikt na ratunek, o który wołała, krwawiąc się

W śmiertelnych zapasach z potężnym wrogiem.

Lecz w tem właśnie hyło największe nieszczęście

nasze, żeśmy zawsze na ię pomoc obcą licz)’!i

i porywali się do zbrojnych walk, nie pomnąc

na to, że kto chce dźwignąć z gruzów olbrzymi

gmach, jakim była Rzeczpospolita Polska, powi

nien dobrze obliczyć swe siły. Albowiem inaczej

musi sprawdzić na nim, to co mówi Chrystus

Pan o człowieku, który zaczął budować a nie

mógł dokończyć i ,wszyscy patrzący nań

poczęli się śmiać z niego, mówiąc, iż

ten człowiek zaczął budować, a nie

mógł dokonać*. (Luc. 14 , 29).

Dlaczego porywaliśmy się tylokrotnie, a nia

mogli dokonać? Bo była u na* wielka miłość

ojczyzny, lecz brakowało tej cierpliwości, o któ

rej pięknie powiedziano, że ,je st panią niedoli

i gmach swój stawia z niczego, powoli*. Tę cier

pliwość daje prawdziwa, mądra i rozsądna mi

łość ojczyzny, i o niej też mówi Apostoł naro

dów, że ,miłość cierpliwa jest* (I Cor.

13, 4). Ona ,wszystko znosi, wszyst

kiemu wierzy, wszystkiego się na

dziewa, wszystko wytrwa. Miłość ni

gdynieginie*.

Niecierpliwa miłość ojczyzny była. powodem,

żeśmy powstawali i upadali. Albowiem człowiek

nigdy się podnieść nie może o jednej nodze,

a myśmy powstawali tylko o jednej warstwie

narodu, nie czekając, aż wszystkie warstwy

przeniknie ta sam i taka sama miłość ojczyzny.

Dopiero wtedy, gdy nastąpi zupełna i całkowita

ekspiacya przeszłości, może nastąpić przyszłość

inna, bo dopiero wtedy spełnią się wyroki Boże.

Tymczasem chłostą wielką i srogą uczy nas

Bóg, w szkole nieszczęść, tej niiłoiei cierpliwej,

a za narzędzie służą mu sami nasi nieprzyjacie

le. Ten najgorszy, najgroźniejszy, bo najpvzebie

glejszy, najpierwej nauczył wzajemnej zgody,

miłości i cierpliwości Wielkopolan, a jej wyra

zem są te cztery osoby: szlachcica, chłopa, miesz

czanina i księdza, które na ramionach trzymają

trumnę z relikwiami św. Wojciecha, w najstar

szej naszej gnieźnieńskiej katedrze. -

Najumieję

tniej wzięto się do siania niezgod) w tym za

borze, w którym jedność wyznania ułatwiała

wpływy na dusze wiejskiego ludu. Doprowadzo

no też do szczytu bratnią niezgodę! Dzisiaj, w

tym właśnie zahorze, włościanin tej wsi ogłasza

pamiętniki swoje, oddaje sprawiedliwość komu

się należy i uczy, że ojczyznę kochać każdy po

winien. Co więcej, drugi wieśniak, pisze wiersze

patryotyczne, a przyjaciele składają mu się na

dar narodowy, żeby mógł starość spędzić bez

troski.

Z drugiej strony uczy nas Bóg miłości cierpli

wej, przypominając nam wszechmocną swoją

sprawiedliwość. Bo jedno jest na świacie prawo

wiekuiste, które sprawia, że złe na złe robi i

samo się guhi, a mocy Boskiej nie złamie. Pię

knie to przedstawia poeta rosyjski w baśni o

bohaterach, którzy pokonali olbrzymią potęgę

Tatarów i tak urośli w pychę, że wezwali do

walki niebieską potęgę. Zjawiło się na wezwa

nie dwóch anielskich wojowników, a jeden z bo

haterów rozrąbał mieczem obydwóch na poły.

Z dwóch zrobiło się jednak czterech, a wszyscy

żywi. Doskoczył rycerz drugi, rozrąbał czterech,

zrobiło się ośmiu, a wszyscy żywi. Nadbiegł ry

cerz trzeci, rozrąbał wszystkich ośmiu, zrobiło

się szesnastu, a wszyscy żywi. Wtedy ogarnęło

przerażenie rycerzy i ze Btrachu uciekli, bo prze

konali się, że przeciw mocy niebieskiej, siła

ludzka nic nie znaczy.

Niegdyś, w czasie uczty króla, który pozba

wi! naród wolności, a pokradł jego skarby ko

ścielne, palec Boży pisał płomieniste głoski, któ

rych ani król, ani jego dworacy odczytać nie

umieli. Coś mi się widzi, że w naszych czasach,

na stropie dziejów, pisze palec Boży płomieniste

przestrogi, bo właśuie w przeszłym tygodniu do

nosiły czasopisma, że parlament angielski uchwa

lił znaczną większością głosów sam orząd dla

Irlandyi.

Jest to największy tryumf sprawiedliwości Bo

******

1»T)ątkł««*1f »L«0*HI«wl.t,cfcar.r ., .f .s,.

gggggg

*s* .

********»«*««*r s s M s " ^ ***^ *«**»***

Numer wieczorni 10 haL, ranni 4 hal !T **"f*

PRENUMERATA WYNOsTr”*" 7U^

W Inkowi* w Klo]aem

"* taty rok na kwartał nalmteatm

a *dno.zenlem iw ioma

k,r,"

7lar.60XIkar.13 haL

f*«xtą w pań.twi* Au.tryicki«« . .

******

** koroa

Ikor. -

5kor

* *wukrotną wyzyfką pocztową

86 koron 9 kor. -

|kor’—

Feeatą w pąńetwi* Ni*miecki*m

. . ! ! l .................... 12 k°i’°n

10kor.00X 0kor.’ 80 haL

2* waayitkich pańatw, należących do związku

***

f? koron 10kor.00a. 8kor 10hal.

Wpadatwi.ro .yj.ki.«(abonent5 5X 55^2 ^

SJftSTw

**%—

Wedhsg arzędowege wt*,iic ni.m

,.,,.__.i

tow *)

18rb-20k. 4 rb. OSX l rb. 40kaw

abonamentCzasu przyjmuj ^urzedv nooinw .

mających debit w państwie rosvlskiem

Prm w naratą prayjm *|ąi A4adalat*MyaCM«*wKrsfeecrt*ian«4y poaat.w*. M i.l .rew ą prą*

Bemaerafą bale*. *. A O yU ii»» ,b łr« , bani}e: WKarOaaklef*, trafika w Sukl*nnt«acX H/uro u «*,

I *alaw.aawaj, W. Trafia* W. L .iwt. ,% iu m(ad ie aabyał. a Merach iziea. A C*zm.kla«w

X M iłn .U i|i , I . Iiehetala, aa eteeiaeh hel.]ewjch w Tarami*, *miawte, Wie, lawiei S%et. m pereaR

w k.iuartJ kłl.J .o .J, M zlii aa kiefch |ll.i]ilii|ch ataciaeh a pertyer*« kal.jmych.

Ceny egłoezeń: *d wi*r.za patlt.m za plarw.zT nu W hal» za hałdy aaatepny po 10ha( . układ tabea

laryczny. cyfrowy, «komplikowany piarw.zy raz 40 haL. następny pe 1» haL N ad esłan a I N ek rologią

ai mle]ica wier.zą drukiaupetit. 60hal. zakatdy raz.Ołoey publ!cznold pelkergkea.ilk .ty handlew«

po kronicei po dziale ekonomieznym;k.e .aik.ty prywatne,śluby, aaryc.yay ltp.pe 1ha*, ed auejica wiaraz%

Ogloazenla I prenum erata przylmują: w« Lwowie hiurai.!zanikśw L.Piękna, A 01*zawiki«g%

St. Sokotow.klago, L Buch.taba; w Jarosławiu B!ured.lennlkśw; wPodgórza PeturaUkl; wPrze»

Btyiiu A Ju.zyń.ld księgarnia I E. Bi!let; w Rzeszowie M.Walatrauh; w Stanisławowie JaaiaA

akl 1Bp.; w Tarnowie u. Roek*«X O. Hant: w Tarnopola KaaualewaWj w Paryżu wyłączali

p. W. Raczkowski, 14 Citś do TrerUe: w W iedniu Haaaenitela A Yegter, 1L m/ama (takta we wa.yafe

kich fUlach): H. SchalaA M. Duke*. Ł Brane, J. Dannaberg, Beek A Herafełi, M. Frtodl (tyłka p i*

aumaratf H. Oeldiehmldt A Cama.); w rrankfurcie a. m7O. L.Dauhe A Cemp_ w Pradze cza*

(kie( Pr. Ho?arka. Listy a jjienlądzml 1przakuzy plen]ęiae aa preauaeratę ( egłoazeuia pr.yk

« u je AdmlnUtraeya Czasn w Krakawie. Reklamacye nleopiectętowane ałe peilega)ą eptaela peeitew ąp

Listow nieopłaconych uie przyjmują *ię. Rękopisów nadiyłaayah nie tw raea ał*

PT= Za katd| zalali aśr... b.płaca el( 46 hel.

ADRES REDAKCYli ul. iw. Tomasza Nr 32.

Telefon Wr 6».____________

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction