Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 652 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Nr% 144.

hGZA8hFT»łl,l,ł* P*8*t»nnta « «*dzlnS« 11 -tal

w n«n

*UKEB POJEDYNCZY: u

BBOSZY.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSIi

,W K rak o w i« bez odnoszenia do d o m u .......................................tó. B.M

W Krakowi« * odnoszeniem do domu

*j g_

Na prowincje z przesyłką p oc zto w ą ....................! ! ! ! el. 6Z

Zag ra nice z przesyłką p o c z t o w ą ........................................... j łU 10’^

Za każdą zmianę adresu dolicza się zł. 0 .50 .

Reklamacje nlezapieczętowane nie podlegają opłaci«pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmują: Administracja ,,Czasu", w szystkU urzędy

pocztowe, w szystkie m iejscow e i zamiejscowe Biura dzienników.

Kraków, Piątek 27 Czerwca 1930.

CZAS

KONTO P. K. O. KRAKÓW NR. iOMU.

Adres Redakcji 1 Administracji: Kraków, uL iw . Tomana 11,

Telefon Redakcji KO. -

Administracji I Drukarni 8750.

Uedzlny biurowe: cd 0-teJ do 11-tej 1 od lB-toJ do 18*toJ.

*dotytoM

*llaeoaM ryoniWmT

Rocznik LXXX11.

Pi konferencji rolniczej w Warszawie

i decyzjach rządu.

1 fv________________________ _

W dalszym ciągu ’zajęła się konferencja

spiawą handlu :z)bożowego i uchwaliła utrzy

manie dalszego kontaktu z eksporterami nie

miecki-mi. Nie ulega wątpliwości, że koniecz

nem t)yloby Stworzenie wielkiego związku ’pol

skich eksporterów zł)ożowych. Obawiam się

tylko, że ta współ!praca z eksporterami, !będą

cymi pierwszorzędnie zorganizowanymi, po

siadającymi ogromną rutynę i stosunki han

dlowe wydaje nas całkowicie na ich łaskę inie

łaskę i uniemożliwia wyrobienie sobie wła

snych rynków zbytu, o zdobycie, których mu

simy się za wszelką cenę starać i uniezależnić

od wrogiej nam organizacji niemieckiej. (Zależ

ność ta bowiem prędzej czy później będzie mu

siała się zemścić na naszym handlu.

Będąc zasadn,iczo -zwolennikiem spółdziel

czości, trzeba jednak przyznać, że cały ruch

spółdzielczy oparty jest w Polsce na fałszy

wych z gruntu zasadach, gdyż cały zysk nie

wraca do spółdzielcy w formie zwrotów towa

rowych, jakby się to powinno odbywać. Poza

tem ,sztuczny protekcjonizm, jakim otaczany

jest ruch spółdzielczy, polegający na udziela

niu w szerokim zakresie nisko procentowych

kredytów, z banków państw"owych, utworzo

nych z wpływów podatkowych wszystkich oby

wateli państwa, a więc !ikupców prywatnych,

a następnie na ponoszeniu mniej więcej tylko

V* tych ciężarów podatkowych co ci ostatni,

jest rzeczą nie zdrową, uniemożliwiającą wszel

ką konkurencję handlowi-prywatnemu. Tylko

taki natomiast ruch spółdzielczy ona (rację by

tu, który byłby w stanie tę konkurencję izpry

watnym pr’zedsiębiorcą wytrzymać.

Wkońcu poruszyła konferencja rolnicza spra

wę zadłużenia rolnictwa i trzeba przyznać, że

cyfry, które nam przedstaw"iono są zastraszają

ce, może nawet nie tyle ich wysokością, co ra

czej niemożliwością zdo’bycia potrzebnych na

to nisko procentowych kredytów. Przy obecnej

bardzo niskiej rencie gruntowej, rolnictwo nie

jest w stanie wytrzymać nawet lO% kredytu,

nie mówiąc już o często spotykanem znacznie

wyższem oprocentowaniu. W idoki zaś na zdo

bycie nisko procentowego i w dodatku długo

terminowego kredytu, dla konwersji zobowią

zań są w tej chwili właśc!i’wie żadne. Kredyt

zaś krótko-terminowy i w dodatku stosunkowo

za wysoko procentowy, może pojedynczym

warsztatom oddać przysługę podobną do

wstrzyknięcia dawki kamfory ł. j. odsunąć co

kolwiek konanie, ale za to uczyni go tem cięż

szerr. i wkońcu nieuniknionem. Musi pociągnąć

za so]yą przewłaszczenie znacznej ilości war

sztatów pracy rolniczej. Prz_yjdą wówczas nowi

właściciele, w olni od nadmiernych ciężarów,

kalkulujący inaczej, od innego niższego zain

westowanego kapitału, zaopatrzeni -przede

wszystkiem we własny kapitał obrotowy, a nie

pożyczony na wysokie odsetki.

Jeden wydaje mi się, że jest pozytywny re

zultat konferencji rolniczej, chociaż nie -wprost,

ale pośrednio i publicznie stwierdzenie na

wskróś tragicznej sytuacji.

Jakby jej można zaradzić? Tutaj znowu trze

ba stwierdzić, że konferencja, chwyciła się je

dnostronnie kierunku -protekcjonistycznego, a

nie poszła za wskazówkami ogtoszonemi

w ,,Czasie" przez p. St. Kochanowskiego. Na ca

łej konferencji, zdaje się nie padło ani jedno

słowo, czy nio należałoby się przecież zastano

wić nad obniżeniem kosztów produkcji 2 jed

nej, a zwiększeniem popytu z drugiej strony.

Zdaje mi się, że byłyby bardzo znaczne możli

wości pod tym względem i to tak bezpośrednie

jak ipośrednie. Słusznie (podnosi p.Kochanow

ski, że gdyby kwoty użyte na premje wywozo

we, użyto na obniżenie, albo całkowite zniesie

nie niektórych -podatków, -oddan-oby tem rolni

ctwu większą przysługę.

Przedewszystkiem musi być i to możliwie na

tychmiastowo całkowicie zniesiony poda-tek

obrotowy. Dziwnem może się wydaw-ać, że

o zniesieni’e podatku, który w pierwszym rzę

dzie niszczy zupełnie kupiectwo, stojące dzisiaj

przed całkowitą ruiną, dopominają się sfeyy

rolnicze, nie będące -bezpośrednio tym podat

kiem dotknięte. Zdrowe i rozwinięte kupiectw-o,

zdolne do silnej konkurencji, jest dla rolnika

niezbędnie potrzebne, a nie sztucznie protego

wane handlow"e organizacje spółdzielcze, ’pozba

wione wolnej konkurencji prywatnego handlu,

Których głównym celem zdaje się być płacenie

wysokich pensji dyrektorom i zatrudnianie ple

jady zbędnych urzędników.

l’iski podiom eęn żyta odbija się w pierw

szym rzędzie na większej własności, procento

wo znaczn-ie większą część swojej produkcji ży

ta spienięż.ającej, niż mniejsza .własność, któ

ro stosunkowo nieznaczną część sprzedaje, kon

sumując większą część we wiasnem gospodar

stwie, inaczej niż tosięm a przy pszenicy. Pre

sje wywozowe dla żyta miałyby zatem w pier

"szyui rzędzie przyjść z pomocą większym

Warsztatom rolnym; zważy-wszy jednak, że re

zultat tej pomocy w najlepszym razie równał

by się zenu to jramiast tego pilniejszą rzeczą

oj loby zniesienie, najbardziej krzywdzącego,

*b niesprawiedliw-ego, a ekonomicznie nie ma

jącego najmniejszego wytłumaczenia obciąże*

n*a, jakiem jest progresja do podatku grunto

wego.

Państwo poza tem mogłoby mieć także

wpływ pośredni na obniżenie całego szeregu

mnych kosztów produkcji. Zniesienie podatku

obrotow-ego przyczyniłoby się przed ewszy st

icm do zmniejszenia rozpiętości cen hurto

w ych i -detalicznych. Wskaźni(k drożyźniamy

ce-n surowców wskazuje, że zbliżają się one już

do -parytetu przedwojennego, podczas gdy

wskaźnik kosztów utrzymania wynosi ciągle

jeszcze 152. Winę tego sta-nu rzeczy ponosi

oprócz w ysokiej stopy procentowej, także

w znacznej części i poda-tek obrotowy.

Rolnik jest także detalicznym odbiorcą ca

łego szeregu towarów, więc spadek ich cen od

działałby ró-wnież ogrom nie korzystnie na po

tanienie kosztów produkcji. Proces ten może

ułatwiać państwo w dalszym ciągu przez u

możUwianie i ułatwianie racjonalnej gospodar

ki prywatnej. O ile do niedawna leżało w in

teresie państwa, dążenie do jak najwydatniej

szego zużywania dużych ilości sztucznych na*

wozów, to pogląd ten musi ulec dzisiaj pewnej

rewizji. Nie wolno w tej chwili prowadzić tak

gwałtownej propagandy za używaniem dużych

ilości sztucznych nawozów, bez równoczesnego

zwracania uw(agi na ich umiejętne stosowanie.

-Pozwolę sobie postawić pytanie czy jest w Pol

sce przynaj-mniej jeden specjalny in-stytut p)ań

stwowy, który prowadziłby tanio badania ,nad

potrzebami nawozowemi gle!b, choćby metodą

Neubauera? Czy jest chociaż jeden instytut,

któryby prowadził badania nad kwasowością

gleb? A to już chyba pow"inny czynniki mia

rodajne wiedzieć, żo stosowanie nawozów

sztucznych przy nieodpow"iednim odczynie gle

’bowym jest wyrzucaniem pieniędzy za okno.

Co zrobiono dla dostarczania rolni(kowi tanio

w-apna nawozowego, odpowiednio zmielonego?

W -jakim stopniu uruchomiono dotychcza-s

kredyty na cele melioracyjne? Gdzie w ogrom

nych częściach przeprowadzone na dogodnych

warunkach -melioracje zadecydują dopiero o

możliwości racjonalnej -gospodarki. Wartoby

się zastanowić czy udzielanie nisko oprocen

towanego rocznego kredytu dla handlu nasio

nami uszlachetnionemi i to o ile .możności ory

ginałnemi, nie oddałoby rolnictwu większych

korzyści1, niż kredyt na nieumiejętnie stosowa

ne nawozy sztuczne? W jakim stopniu p)opie

ra państwo poczynania bardzo ważne nad re

formą organizacji pracy? Czy opracowano już

jaki projekt zmniejszenia obciążenia dochodzą

cego do zawrotnych cyfr przy ubezpieczeniach

społecznych?

Poruszyłem tu tylko, niektóre bardzo ważne

zagadnienia sposobów obniżenia kosztów, pro

dukcji. Wspomnę jeszcze la-kze o konieczności

szy!bszego i umiejętnego zorganizownia stan

daryzacji produktów i to nietylko pochodzenia

zwierzęcego, ale i roślinnego, przez co dałoby

się uzyskać wyższe ceny na rynkach zagranicz

nych i zdobyć zaufanie odbiorców, -oraz moż

ność łatwiejszej konkurencji.

Zdając sobie sprawę, że przeżywany obecnie

kryzys rolniczy w Polsce, jest tylko c-zęścią kry

zysu ekonomicznego ogólno-światowego, jako

skutek wojny wszechświatowej, -przy"jdziemy

do pi’zekonania, że jest on normalnym obja

wem, który ludzkośó (przeżywała zawsze po

wielkich kataklizmach dziejowych. To samo

działó śię po wojnach napoleońskich i po woj

n ie francusk-o -pruskiej -po r. 1871.

Jedynemi prawami, które kierują w sposób

nieubłagany wszelki’emi )przejawami życia eko

nomicz;nego są prawa popytu i -podaży. Na ży

cie ekonomiczne wpływa wyłącznie produkcja,

konsumcja i obrót towarów. Nadmierna pro

dukcja, w stosunku do możliwości konsumcyj

n ych m-usiała spowo-dować s-padek cen, ich od

budowa sztucznie -przeprowadzić się nie da,

a tylko przez obniżenie kosztów -produkcji bę

dzie można utrzymać ją na pożądanym -pozio

mie; przy rów-noczesnej tan:iości toivarów bę

dzie się zwiększała konsumcja i stopniowo je

szcze wolniej będą podnosiły się ceny, jednak

tylko do pewnej rozsądnej granicy; naturalnie

przy rów noczesnem umiejętnem prowa-dzeniu

obrotu wytworzonemi towarami.

Dr Henryk Straszewski.

Watykan, Anglja i Włochy

na tie konfliktu maltańskiego

Na tle religijno-narodow"ościowem wywiązał

się ostatniemi czasy ostry zatarg pomiędzy" An

glją a Watykanem, z powodu polityki angiel

skiej na Malcie. Ludność Malty jest, — poza na

pływowymi urzędnikami angielskimi, — czy

sto katolicką, a pod w"zględem etnograficznym

stanowi dziwną mieszaninę turecko-arabsko

francusko-włoską. Z tych żywiołów wytworzył

się amalgamat plemienny, posiadający nawet

własny język (coprawda odmiana arabskiego)

i własny patrjotyzm połączony z pewną nie

chęcią do Wielkiej Brytanji.

Malta posiada konstytucję 1 parlament a ra

czej Radę generalną pochodzącą z wyborów.

Ścierają się zaś tam dw-a prądy: separatystycz

ny silnie podtrzy"mywany przez Włochy, -

i filoangielski zorganizowany w t. zw. stron

nictwie konstytucyjnem. Rząd angiel.ski popie

ra oczywiście to ostatnie stronnictwo i na niem

też opiera się obecny gubernator Malty" lord

Strickland. On też wywołał obecny zatarg z du

chowieństwem maltańskiem. które jest prze

ważnie włoskiego pochodzenia, — i dlatego so

lidaryzuje się dość wyraźnie z ruchem separa

tystycznym.

Jak wiadomo, u źródeł całego sporu, który

od kilku miesięcy wszedł w swą najostrzejszą

fazę, tkwi fakt, że Malta stała się od paru lat

ogniskiem agitacji włoskiej a wśród ludności

miejscowej poczęły się objawiać prądy separa

tystyczne. Konsekwencją tego faktu musiało

być dążenie Maltańczyków-, by \v bliższej lub

dalszej przyszłości oderwać się od Anglji. Te

mu dążeniu — i całej irredencie maltańskiej

musiała się sprzeciwić polityka Anglji, dla któ

rej utrata Malty jest równoznaczną nietylko

z utratą głównej bazy flotowej na morzu śród

ziemnem (Gibraltar leży zbyt daleko na za

chód a Cypr - na wschód), ale z utratą jedne

go z cenniejszych punktów postoju tej floty

w drodze ku Indjom.

Anglja przeto wypowiedziała zdecydowaną

w alkę irredencie. Gubernator Malty lord

Strickland zajął zatem odpowiednie stanowi

sko wobec prądów separatystycznych. W wal

ce tej wszczętej niewą)tpliwie na politycznem

podłożu starł się lord Strickland niebawem

z miejscowym klerem, który jest albo włoskie

go pochodzenia, albo popiera ruch separaty

styczny.

Narzędziem walki stał się między innemi

problemat językowy.

Polityka angielska przechodziła pod tym

względem rozmaite fazy. By! czas, kiedy prze

ważyły dążności panangielskie, co w’ konse

kwencji doprowadziło do narzucenia Maltań

czykom języka angielskiego w szkole i urzę

dzie. Po wiotkiej wojnie, wśród ogólnego roz

budzenia narodowego poczucia, i wśród Mal

tańczyków powstał silny prąd narodowy. Rząd

angielski poczynił też im dość znaczne ustęp

stwa, Ale w ostatnich latach, ujawniła się bar

dzo silna propaganda włoska zmierzająca do

skłonienia Maltańczyków, aby używali wyłącz

nie języka włoskiego. Ta tendencja znalazła

jaw’ne poparcie wśród kleru, — przeważnie

włoskiego, -

jak już wyżej wzmiankowano,

który ostatnio w kazaniach i spraw ach kościel

nych posługiwało się prawie wyłącznie językiem

włoskim. Widząc w tem poważny czynnik se

paratyzmu, lord Strickland wydał rozporzą

dzenie zakazujące używania języka włoskiego,

który miał być wszędzie zastąpiony przez ję

zyk maltański albo angielski. Duchowieństwo

w’idziało w tera rozporządzeniu naruszenie

praw Kościoła i odpowiedziało na nie inter

dykłem rzuconym na lorda Stricklanda i na

autonomistów.

Taki jest bezpośredni pow’ód obecnego za

targu. Rząd angielski zwrócił się do Watyka

nu dla wszczęcia pertraktacyj w całej sprawie,

otrzymał jednak w* odpowiedzi pośrednie żą

danie usunięcia Stricklanda. Tego rodzaju żą

danie iwtlttkttmano tv Londynie jako próbę

mieszania się w stosunki wewnętrzne impe

rjum brytyjskiego — Stricklanda utrzymano

nadał i przystąpiono do wydania dokumentów

odnoszących się do sporu jako t. zw. ,.błękit

nej księgi". Na podstawie ogłoszonych tam ak

tów stara się Anglja uwypuklić właśnie ów

moment mieszania się obcej potęgi w sprawy

należące do wewnętrznej polityki jedne,j ze

swych kolonij, a dalej moment wspierania

w pływami kleru nacjonalistycznej irredenty.

Odpowiedzią na te zarzuty była analogiczna

publikacja watykańska - t. zw ,,biała księ

ga". W jej naświetleniu konflikt maltański tra

ci ów polityczny par exelłence charakter, jaki

staraia mu się nadać ,,księga błękitna". Kon

flikt maltański jest czysto religijny. Tezą ,,księ

gi białej" jest, — że akcją Watykanu kierowa

ła wyłącznie myśl obrony interesów’ katolicyz

mu na Malcie, interesów zagrożonych przez po

litykę lorda Stricklanda. Dla poparcia tej tezy

posługuje się Stolica Apostolska raportem pra

łata irlandzkiego Robinsona, w ysłanego w sw’o

im czasie na Maltę celem zbadania przyczyn

i charakteru konfliktu. Do swym powrocie

z wyspy złożył prałat Robinson dokładne spra

w’ozdanie w’ Rzy:mie, a na sprawozdaniu tem

oparła swą późniejszą akcję w tej sprawie Sto

lica Apostolska.

Jakiekolwiek przyczyny wpłynęły na po

w’stanie i rozwój konfliktu jedno pozostanie

pcwnem; — kwestja maltańska rozrosła się do

bardzo szerokich rozmiarów. Stronami wystę*

pującemi w tym sporze nie są już dziś lord

Strickland i arcybiskup Malty, ale Anglja, Wa

tykan i Włochy.

Zarówno jednak angielskie, jak francuskie

pisma wyrażają przekonanie, że irrodenta se

paratystyczna na Malcie służyła interesom po

litycznym Włoch i w tej czy innej formie by

ła popieraną zzewmątrz. Zwłaszcza we Fran

cji podkreśla się silnie najwidoczniej pod adre

sem Londynu, że realizacja włoskiego ,,marę

liostrum" na morzu Śródziemnem oznacza nie

tylko opanowanie Tunisu, ale zarazem zawła

dnięcie Maltą, że więc polityka imperialistycz

na Włoch zagraża nietylko Francji, ale zwtr

ca się zarazem przeciwko Anglji. W ten spo

sób usiłuje się z konfliktu maltańskiego stwo

rzyć ewentualną podstawę do zbliż:enia w imię

wspólnego interesu dwóch najważniejszych

członów dawnej Ententy.

Londyn 26 czerwca

(PAT) Wczoraj w’ Izbie lordów członek Izby

lord Cusliendun zapytał rząd, czy podjęte będą

starania o odnowienie rokowań o konkordat

między rządem maltańskim i Stolicą Apostol

ską oraz czy i kiedy odbędą się wybory po

wszechne do tamtejszego parlamentu i wresz

cie, jak długo utrzymane będzie w mocy roz

porządzenie zawieszające niektóre postanowie

nia konstytucji maltańskiej.

Inny członek Izby lord Fitzalan zwrócił się

do obecnego w Izbie lorda Stricklanda, premje

ra Malty, z zapytaniem, czy nie uważa za moż

liwe poczynić pewne ustępstwa z zajętego

przez siebie stanowiska, co mogłoby spowodo

wać odprężenie w sytuacji i umocnić jego sta

nowisko na Malcie.

Na zapytanie to lord Stricland odpowiedział,

ie k ucz do sytuacji jest w rękach rządu tory

*arm m n r m^ionnisK,

tyjskiego. Premier maltański uważa zarządze

nia zawieszające działanie konstytucji za śro

dek czasowy i krótkotrwały, sprowadzający się

w łaściwie tylko do przesunięcia na czas póź

niejszy wyborów powszechnych do tamtejszych

ciał ustawodawczych. Broniąc swego stanowi

ska, wobec stosunków ze Stolicą Apostolską,

lord Strickland oświadczył: ,,Być może, że nie

które z moich zarządzeń były nietaktyczne. To

jednak mogło się zdarzyć czasem, ale nie zaw

sze. Byłem gubernatorem Malty, znajdującej

się pod władzą korony angielskiej, czterokrot

nie. Gdyby więc postępowanie moje było ta

kie, jakie mi przypisują, nie mógłbym zajmo

wać stanowiska naczelnego w rządzie maltań

skim powtórnie.

’W odpowiedzi na to oświadczenie sekretarz

stanu do spraw kolonij lord Passfield zazna

czył, że rzązd w rozpatrywaniu sprawy zatar

gu nie był pod wpływem żadnej ze stron. Rząd

z praw-dziwem ubolewaniem zdecydował się na

krok zawieszający częściowo i czasowo działa

nie konstytucji. Uczynił to jednak dla dobra

i utrzymania tej samej konstytucji, która stra

ciłaby sw e właściwe znaczenie, gdyby zniesio

no wybory powszechne. W czasio przejściowym

rządy sprawować będzie gubernator w drodze

rozporząd-zeń, wydanych z udziałem Rady.

Rząd brytyjski nie skłania się w tej chwili do

przyjęcia żądania Watykanu usunięcia gabi

netu Stricklanda.

1IC TTI-I

Przesilenie w Egipcie.

Ga-binet Nahasa paszy cieszący się zaufaniem

większości parlamentu egipskiego, zlozonej

z partji Wafd czyli nieprzejednanych nacjona

listów egipskich, zdążających do zupełnego

uniezależnienia Egiptu od Anglji, ’})odął się do

dymisji, a miejsce jego zajął pozaparlamentar

ny rząd Ismail-Sidky paszy. Wbrew pozorom

rzecz tym razem nie łączy się z zagadnieniami

polityki zagranicznej, a w szczególności z nie

powodzeniami Nahasa w ostatnich rokowa

niach z rządem angielskim, ale z zagadnienia

mi czysto wewnętrznemi. Szło o kwestję ochro

ny konstytucji egip-skiej przed zawieszeniem

jej tak, jak się to stało w r. 1928, gdy objął

rządy Mahmud pasza. !Po przywróceniu jej po

objęciu w ład zy przez Tząd ro(botniczy w An

glji nowo wybrany parlament egipski 1 jego

waf-dystowska większość postanowiły wprowa

dzić prawo ’każącę każdego ministra, który

przeprowadził zawieszenie konstytucji doży

wotniiem więzieniem i konfiskatą majątku. -

Ustawa ta działać miała także i wstecz, czyli

dotknąć przedewszystkiem ministrów gabinetu

Mahjmuda paszy. Wobec zaangażowania się

Nahas paszy za tego rodzaju ustawą wybuchł

konflikt pomiędzy nłm a królem Fuadem, któ

ry jak najenergiczniej opar! się tego rodzaju

ustawie i konflikt ten zakończył się dymisją

gabinetu Nahasa. Następca jego staje wobec sy

tuacji nie do pozazdroszczenia: większość par

lamentu jest przeciw niemu, szans, by nowe

wybory mogły dać inną większość niema, a pro

gram tej większości jest niemożliwy do prze

prowadzenia, jak tego świeżo doświadczył jej

reprezentant, a szef ustępującego rządu Nahas

pasza.

Przyczyna bowiem wszystkich trudności we

wnętrznych Egiptu leży w zagadnieniach -poli

tyki zagran’icznej, a raczej w niemożności przy

stosowania się rozagitowanych przez nacjonali

stów mas egipski’ch do istotnego stanu rzeczy

i wejścia na -drogę trzeźwego realizmu politycz

negorktóry reprezentuje król Fuad i t. zw. par

tja liberalno-konstytucyjna. Nacjonaliści wo

łają !niezwłocznie o zupełne ustąpienie Angli

ków z Egiptu, a nawet ze zbudowanego nie za

egipskie pieniądze kanału Sueskiego, a wresz

cie Sudanu, do którego wprawdzie Egipt ma

dawne pretensje, ale który pod rządami angiel

skiemi nie tytko się uniezależnił, ale -dzięki

ogromnym i planowym interwencjom iri*yga

cyjnym wzbogacił się niepomiernie. Oddanie

Sudanu po-d w-ładzę Egiptu, to powrót do pier

wotnych wcale nie świetnych stosunków, do

których się tam nikomu już dziś nie spieszy.

Wszyst-ko to rozumie mniejszość społeczeń

stwa egipskiego, jak również rozumie i to, że

nie tylko Egipt, ałe ni-kt inny nie posiada dziś

siły, by W. Brytanję spow-odować do tego ro

dzaju ofiar. Co więcej zdają oni sobie sprawę,

że nawet gdyby -W. Brytanja tego rodzaju

ustępstwa Egiptowi poczyniła, to byłaby to

świetność snu nocy letniej. Nie upłynęłoby pa

rę lat, a Sudan i Suez może wraz z Egi-ptem nie

zdolne do obronienia się, znalazłyby się w rę

ku innego zainteresowanego w tych stronach

mocarstwa. Może powiedzenie, że tego samego

dnia, w którym wojska angielskie wycofają

się z Egiptu na wschód, wkraczać doń będą od

zachodu wojska włoskie jest przesadą, ale to

pewna, że wcześniej czy później Egipt staćby

się musiał przedmiotem ekspansji Wioch, cier

piących na brak dobrych kolonij i walczących

z taką wytrwałością o rozszerzenie swego sta

nu posiadania w Afryce.

Rozbicie rokowań anglo-egipskich w n."rżą

cym roku, rokowań prowadzonych z -najbar

dziej na tym punkcie ustępli’wym rządem an

gielskim, jakim jest rząd Macdonalda winno

bylo nacjonalistom egipskim otw orzyć oczy na

to, że w żądaniach ich są (pu-nkty (Suez, Su

dan), na które żaden, nawret najustępliwszj

rząd angielski nie pój’dzie, tem bardziej, że w ię

kszość opin-ji angielskiej już dziś stoi na stano

wisku że rząd robotniczy wrustępli’wości wobec

’ poszedł zadaleko i w nagrodę doczekał

się wzrostu apetytu Egiptu w miarę jedzenia.

Zamiast skorayetać z tego doświadczenia i za

wrzeć z Londynem pó’ki czas ugodę na warun

kach, o jakich się przed dwoma laty nikomu

nie śniło, wafdyści wyw ołali przesilenie, które

sukcesów na zewnątrz im nie przyniesie, a

przez zaognienie stosunków wewnętrznych od

sunie realizację postulatów Egiptu na daleką

może przyszłość.

(Przyszłość ta zaś, zwłaszcza w tym wypad

ku jest ogromnie niepewna. Nikt nie wie, jak

długo utrzyma się u steru obecny rząd angiel

ski, tak życzliwie usposobiony dla postulatów

egipskich i czy zkolei nie zluzuje go rząd hoł

dujący prze-konaniu, że rozsądnie rozmawiać

można z Egiptem jedynie w towarzystwie eska

dry pancerników, goszczącej w porcie Aleksan

dryjskim. Politycy, którzy głoszą tę tezę od

powiadają na zarzuty, że to nie rozwiąże kwe

stji egipskiej, przypomnieniem, że tą .d ro gą,

załatwiono już szereg konfliktów z Egiptem

i że jest to mimo wszystko wyjście lepsze od

krwawej wojny, Jaką (będzie m-usiała nieza

długo stoczyć W. Brytanja, jeśli ustępstwa na

rzecz wafdystów spowodują konflikt zbrojny

o drogę do Indyj, w obronie której cała opinja

angielska nie będzie znała skrupułów.

Są to oczywiście wszystko rozważania pro

futuro. Narazie jedno jest pewne, a mianowi

cie, że nacjonaliści egipscy nie zdołali zreali

zować żadnego z drażliwych postulatów, wysu

wanych pod adresem Anglji, mimo, że niedaw

no zarzucali swoim przeciwnikom, że nie rea

lizują ich tylko przez niewolniczą uległość wo

bec Anglji. Przyszedłszy do rządów j)rzekonali

się rychło, że rzeczywistość londyńska o wielo

jest różna od tej, o jakiej się mówi na wiecach

na-d N ilem i po poniesionej porażce wycofają

się z pola bitwy, zostaw iając kłopot wybrnięcia

7. zagmatwanej ’Sytuacji nowemu gabinetowi.

W ten s-posob kryzys egipski wchodzi znowu

w stadjum przew"lekłe: nieustępliwość nacjo

nalistów i niemożność realizacji ich postulatów

dadzą w wyniku odwleczenie ich znowu może

na lata, a niewiadomo, czy po ich upływie nie

stanie Egipt wobec takich kierowników politj

ki brytyjskiej, którzy z!ożą program -Macdo

nalda do archiw-um a wystąpią z nowym, po

partym -bardzo zdecydowanie, choć może nie

demonstracyjne przez altera ratio.

Przed kongresem Centroiewu.

Wojewódzki komitet BBWR w Krakowie w y

dał odezwę pt.: ,;Praw-da o kongresie krakow

skim Centrolewu", z której wyjmujemy główno

ustępy:

Nie dla .polemik! z rycerzami kłamstwa,

obłudy i papierowego frazesu piszomy dzisiaj

te slow-a. Chcemy tylko zwrócić waszą uwagę

na pustkę ideową i memoialność założeń, na

których opiera się akcja stronnictw opozycyj

nych, zwołujących kongres krakowski. Zwoła

no ten kongres do Krakowa, tłumacząc taką de

cyzję historyczną rolą podwawelskiego grodu.

I już tutaj zaczyna eię kłamstwo. Centrolew

czuje calą swoją słabość, czuje brak oddźw-ięku

w masach. Boi się więc kongresu w Warszawie,

gdzie ich zgromadzenia i pochody zniknęłyby

na tle miljonowego miasta. Wybrano mały sto

sunkowo i sj)okojny Kraków, na którego tle na

wet nikle liczebnie zebrania i pochody zaryso

wują się wyraźniej. Ci sami ludzie, którzy su

chej ni-tki na Krakowie nie pozostawiają, ci

.land, którzy na setkach wieców i zgromadzeń

mówią o ,,austrjackiej duszy Krakowa", przy

jeżdżają tu do starego grodu Jagiellonów, ucie

kając do tej cichej przystani z burzliwych Hu

rtów pełnego morza politycznego stolicy a przy

jeżdżają z kłamliwym komplementom na u

jtach.

Cóż bowiem łączy radykałów socjalistycz

nych, zwolenników zniesienia wła-ności pry

watnej z częścią zamożnego chłopstwa grupu

jącą się w partji W.tosa? Cóż łączy przywód

ców Wyzwolenia, którzy walkę z Kościołem

w ypisali na sw-oich sztanda)rach z klery kalin)

Chrześcijańską demokracją? Cóż łączy lew ico

wych zwolenników podziału Polski na autono

miczne terytorja narodowościowe e Narodową

Partją Robotniczą, która w szelkie h asła auto

nomji narodowościowej zwalcza jak najbar

dziej stanowczo? Wszystkie te partje łączy nie

nawiść -do obecnych rządów, nienawiść do Mar

szałka Piłsudskiego, który usunął je od żłobu

W imię tej nienawiści zapomnieli o własnem

obliczu ideowem, o celach, do których dęiąt

W imię tej nienawiści zatracili swo programy,

stając się bezprogramową spółką łowców wła

dzy.

W kraju jest -bieda, tak, jak zresztą na całym

świecie. Trzeba pomyśleć -zgodnie o napraw ie

gospodarczej.

Ale cóż robią stronnictwa opozy-cji?

Obaliły rząd współpracy z sejmem prof. Bar

tla w przededniu uchwalenia ważnych ustaw

gospodarczych, bo pogniewały się na odebranie

socjalistom Kas Chorych. Dziś opozycja jęczy

i plącze -z powodu odroczenia sesji. Mówi o za

tamowaniu ważnych pra-c gospodarczych. Ale

czy prace te posunęłyby się naprzód, gdy-by po

kilku ,,płomiennych" mowach kraj znalazł się

w obliczu nowego przesilenia rządowego?

Cóż pow-iedzielibyście Obywatele o kapitanie

sta)tku, który w czasie burzy ipozwala na to, by

na pokładzie odbywały się wiece, których ce

lem byłoby pozostawienie statku — choćby tyl

ko chwilowo - -bez sternika. Przesilenie rządo

w-e byłoby (klęską z gospodarczego punktu ’wi

dzenia. Kraj wdzięczny jest p. Prezydentowi

EBEY OBLOSZEft]

»/S?°T" **W°*’"’"

Układ tabelaryczny, eytrówy/kón^lńowuy’ ! i I | ! ’ *

J!’!!

Ogłoszenia w NadeełanycŁ*»

«ł 0J0

Nekrologi

,,,,

’ * ’ * * ...................................

*i 040

Komunikaty po kronice

’*****1*’1*11**1**°-S*

OgłośLeni* na pierwszej .tranie ! !

*****

°*0

OgłosMoia - n -meraob *wiecznych * »

««*»**nU miejsca dolicza ... et%

Administracja nie bierze odpowiedzialnotel

za terminowe umieszczenie ogłoszeń

Ceny ogłoszeń obowiązuj% od dnia zmiany w nagłówka

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" 1 w sz y.tki* mJajraowe 1 «a

mtajacow« Biura diianników 1 ogloaaai

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction