Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 668 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 243

Kraków, Środa 22 Października 1902.

Rocznik LV.

(W ydanie poranne).

Prenum eratę prcyjmtąję: Administracya Czasu w K rakow ie i urzędy pocztowe.

M i e j s c o w ą p r e n u m e r a t ę księgarnia S.A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego w Sukiennicach,

H. Kretschmera, Rynek 10, Biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, Główna trafika w Rynku głównym.

O g ł o s z e n i a przyjmuje się za opłatą od wiersza petitem za pierwszy .az 20 hal,, za każdy nastęony

po 10 haL; układ tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz po 40 hal,, następny po 10 W .

Ogłoszenia I prennmerate przyjmują: we L,wowie biura dziennikówL. Plohna, A.Olszew

skiego, St. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w J a r o s ł a w i u Biurodzienników; w P o d g ó r z u Poturals”ą

Rynek; w P rzem yślu A. Juszyński księgarnia kolej,, D. Heszeles; w R zeszo w ie M.Weintrauh;

wStanisławowie Jasielski i Sp.; wTarnowie M. Rockach; w Tarnopolu C. Haliczer;

w P a r y ż u wyłącznie p. Adam rue de Varenne 38, (prenumeratę p. W. Raczkowski, Courbevoi pod

Paryżem rue de Chemin de fer 44); w W i e d n i u Haasenstein A Yogler (także w Hamburgu, Frank

furcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu,

Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J. Danneberg, H. Friedl (tylko prenumeratę H.

(Seldschmidt A Comp.); w Frankfurcie u. M. G.L. Daube A Comp.

Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 hal. * W

Adres Redakoyi: ul. św. Tomasza Nr 32. -

Telefon Nr 50.

Przegląd polityczny.

Zjednoczenie wszystkich wolnomyśl

ny.c

° ,eini e °kich stronnictw zapropono

wała (j razer M ontags Ztg., zaznaczając, że prze

prowadzenia fuzyi mogłaby się podjąć niemiecka

partya ludowa. O r a z e r Tagebl. sprzeciwił się pla

nom G r. M . Ztg., która odpowiada obecnie arty

kułem, _wskazującym, że połączenie wolnomyśl

nych Niemców przeciw socyalnej demokracyi jest

rzeczą konieczną ze względu na prawdopodobne

rozwiązanie parlamentu. Po rozwiązaniu przysz

łoby oktrojowanie wyborów powszechnych i bez

pośrednich. Rozdzieleni Niemcy źle wyszliby na

walce z dobrze zorganizowanym przeciwnikiem.

Wilhelm II w oryginalny sposób odpowie

dział jenerałom boerskim na znane ich stanowi

sko co do posłuchania na dworze. W tym samym

dniu, w którym bohaterowie wojny południowo

afrykańskiej przybyli do Berlina, ogłosił urzędo

wy Reic hs anze iger wysokie odznaczenia orderowe,

przyznane przez cesarza Wilhelma całemu szere

gowi wodzów angielskich, pomiędzy innymi po

bitym tak często przez Deweta i Delareya jene

rałom: Frenchowi, Kelly - Kennyemu i Hamilto

nowi.

Zaburzenia w Macedonii znalazły echo

w artykule N ow . Wr ., mieszczącym nauki i prze

strogi pod adresem Bułgarów. Jak wiadomo hr.

Ignatjew, bawiąc w Sofii podczas uroczystości

na Szypce, oświadczył w przemowie, że Rosya

pamięta o Bułgarach. N ow . Wr. przestrzega Buł

garów przed zbyt śmiałą interpretacyą tych słów,

pisząc: nRosya kroczy stale po drodze raz obra

nej i wierzy, że osiągnie cel zamierzony. Wszak

że posuwanie się jej po tej drodze nie zawsze

może być szybkie i żywiołowe, jak to było przed

łaty 25-cin. Cierpliwość, ta wielka zaleta słowiań

ska, była oddawna gorzką, ale zawsze zbawczą

dla narodu rosyjskiego. Do zdobycia się na cier

pliwość wzywał hr. Ignatjew ów naród słowiań

ski, który najbardziej potrzebuje cierpliwości i

rozsądku.

,,Atoli rozsądek nie zawsze, niestety, był zaletą

Słowian wogóle, zaś Bułgarowie w szczególności

przekonali się o tem w sposób dotkliwy. Należy

mniemać, że nauka nie pójdzie w las. Byłoby

rzeczą nader nieostrożną ze strony Bułgarów,

gdyby słowa hr. Ignatjewa, o ziszczeniu się ma

rzeń, interpretowali w tym duchu, iż na Bałka

nach Rosya nie uznaje innych praw, oprócz bul

garskich. Rozsądek winien podpowiedzieć Bułga

rom, że sercu Rosyi, jako największego państwa

słowiańskiego, winien być również blizki inny na

ród słowiański na Bałkanach, mianowicie serbski

i że Rosya znajdzie z czasem sposób pogodzenia

interesów obu narodów bratnich. Rozsądek winien

także podszepnąć Bułgarom , że skoro Rosya,

przez odwiedziny Konstantynopola przez Wielkie

go Księcia, daje wyraz miłości pokoju i wzglę

dów swych dla sułtana, nie może być rzeczą Buł

garów wywoływanie na ryzyko własne zatargów

w Macedonii. Dla Bułgarów winno być jasnern,

że bez Rosyi działalność podobna może jeno spro

wadzić bardzo smutne następstwa i że wobec te

go Bułgarowie winni zdobyć się na cierpliwość"

Rada państwa.

(Telefonem).

W ied eń 22 października.

(=) Rusini z pewnością nie spodziewali się, że

od tylu miesięcy jako groźba przez nich używana

sprawa uniwersytecka, tak marnie się dla nich

zakończy. Już sama dyskusya byla nad wyraz

nudną. Zagaił ją pos. Romańczuk mdłą mową,

zakończoną apelem do niemieckich przyjaciół, któ

rych co prawda ani piętnastu w Izbie nie było.

Imieniem Koła przemówił bardzo objektywnie po

seł Starzyński, który głównie wystąpił przeciw

naglącej formie wniosku, bo nikt nagle uniwer

sytetów nie zakłada, a dalej wyjaśnił starannie

przez Rusinów tajoną prawdę, że nikt nie czyni

trudności w habilitowaniu się ukwalifikowanycb

po temu ruskich kandydatów. W trakcie mowy

pos. Starzyńskiego jeden ze słuchaczy zrobił

wzmiankę o gimnazyum w Stanisławowie i to

w sposób, jakoby Polacy się temu sprzeciwiali,

a ono bez ich woli w budżet zostało wstawione

Minister oświaty Hartel przemówił jak zawsze

spokojnie i bezstronnie, zwalczając przedewszyst

kłem nagłość wniosku, wykazując brak środków

pieniężnych na zakładanie nowych uniwersytetów

i odwołując się wreszcie na brak sił profesorskich.

Minister radził Rusinom przedewszystkiem dbać

o rozwój gimnazyów, dodając, że, o ile chodzi o

gimnazya, z pewnością nie mogą się żalić na za

niedbanie. Przytem dodał jednak, że kwota na

gimnazyum stanisławowskie wstawioną została do

budżetu jedynie w przypuszczeniu, że sejm to

gimnazyum uchwali.

Pos. Barwiński wypowiedział bardzo mdłą mo

wę i zakończył ją dziwnem i na wielką chyba

nieznajomość stosunków obliczonem porównaniem

losu Polaków w Poznańskiem i Rusinów w Ga—

Iicyi.

,,.

Taką była dyskusya, a dodaję, że nie zajęła

samych nawet Rusinów, bo podczas repliki pos.

Romańczuka było ich oprócz mówcy jeszcze tyl

ko trzech w Izbie. A głosowanie? - Obecnych

posłów ledwie kilkudziesięciu, Młodoczesi zniknę*

li, zostawiając na posterunku siedmiu posłów mi

norum ge ntium , którzy głosowali z Rusinami.

Garstka Niemców, postępowców i ludowców gło

sowała przeciw nagłości, kilkn Wszechniemców

za, a z ław słoweńskich powstał tylko jeden Sło

weniec za nagłością. Natomiast pos. Daszyński

dał widoczne świadectwo, że sprawę utworzenia

uniwersytetu ruskiego uważa za bardzo, bardzo

ważną.

Rozpoczęto następnie dyskusyę o wniosku ję

zykowym dla Slązka, co dało pos. Demlowi po

żądaną sposobność do wykazania swej kulturnej

wyższości przez prostackie ataki na osobę wnio

skodawcy pos. Hruby’ego.

Wczorajsze posiedzenie Izby.

Mowa pos. Starzyńskiego.

W dalszym ciągu swego przemówienia wska

zuje pos. Starzyński na oświadczenie pos. Ja

worskiego złożone w r. z. podczas dyskusyi nad

wnioskiem nagłym w sprawie założenia uniwer

sytetów słoweńskiego i włoskiego. — M

imo naj

lepszych chęci nie można takich spraw załatwiać

w drodze wniosków nagłych. Mówca odpiera za

rzut Rusinów, jakoby ruscy uczeni na uniwersy

tecie lwowskim byli upośledzeni. Każdy z nich

może w myśl statutu uniwersytetu habilitować się,

wykładać w języku ruskim i zostać profesorem.

Droga otwarta, zależy tylko od Rusinów, jak da

leko ją wyzyskają — Mówca wskazuje dalej na

istniejące w Galicyi ruskie gimnazya, co dowodzi

życzliwości większości sejmowej dla Rusinów.

Pos. Romańczuk przerywa, wołając: Stani

sławów !

Pos. Starzyński: To co w budżecie powie

dziano o Stanisławowie, jest zupełnie bezprawnem

Mówca zwraca się następnie przeciw twierdzeniu

pos. Romańczuka, jakoby nauka polska w reku

1871, a więc w czasie polonizowania uniwersytetu

lwowskiego, jeszcze mniej była naukowo przygo

towaną, niż dziś Rusiui; wskazuje też na preten

sye Rusinów do uniwersytetu lwowskiego, który

nietylko faktycznie, ale także na podstawie cesar

skiego rozporządzenia jest polskim. Polacy zaś

w żadnym wypadku nie dadzą go sobie wydrzeć.

Mówca kończy słowami: Jeżeli studenci ruscy

chcą wnieść rekurs przeciw odnośnemu rozstrzy

gnięciu senatu akademickiego — jak to zapowie

dział pos. Romańczuk — do ministerstwa a ewen

tualnie także zwrócić się do trybunału państwa

to te władze będą miały sposobność zająć się tą

sprawą. (Oklaski u Polaków).

Mowa ministra Hartla.

Zabrał glos minister oświaty Hartel. W dłuż

szej przemowie podniósł, że chętnie uznaje gorli

wość i pilność młodzieży ruskiej, nie może jednak

przemilczeć, że właśnie z tej strony, którą mówcy

ruscy tak silnie zaatakowali, studenci ruscy do

znają silnego poparcia. Są to mianowicie profeso

rowie polscy uniwersytetu lwowskiego, którzy nie

dawno przedstawili ministerstwu wielką liczbę

młodych studentów ruskich jako kandydatów do

dalszego kształcenia się.

Jeżeli wejdę w szczegóły — mówił minister -

to znajdują się w tej liczbie dwaj filologowie, 1

matematyk, 1 teolog, 2 prawnicy i 2 słuchacze

medycyny. Wynika stąd, że liczba tych stypen

dystów w porównaniu z innemi narodowościami

nie jest wcale małą. Cieszy mnie, że tak wielka

liczba wiele obiecujących młodych sił zgłosiła się

i że profesorowie lwowskiego uniwersytetu właśnie

tych studentów polecają i popierają. Sądzę, że

ten sposób jest skuteczniejszą drogą i prowadzi

pewniej do celu, ponieważ stworzy naukową pod

stawę, z której sama z siebie wyniknie potrzeba

założenia nowego uniwersytetu. Droga ta będzie

pewniejszą, aniżeli droga wniosku nagłego, za

którym Izba trudnoby mogła się oświadczyć, je

żeli będzie miała na oku odpowiedzialność, wy

nikającą z przyjęcia podobnego wniosku nagłego.

Może zarzuci mi ktoś, że gdy studenci ci zechcą

się habilitować, droga dla nich będzie zamknięta.

O to nie potrzebują się obawiać, bo każdy uni

wersytet niemiecki chętnie ich przyjmie, jeżeli

tylko odpowiedzą ustawowym wymaganiom. To

samo muszę z góry powiedzieć o uniwersytecie

lwowskim. (Potakiwania). Nie wątpię, że dla ru

skiej narodowości stanowi to postęp, jeżeli ma

do rozporządzenia wielką liczbę gimnazyów, a nie

możnaby twierdzić, jakoby w tym względzie nie

dbano o Rusinów. Jeżeli przy sposobności oma

wiania tej sprawy padła uwaga o pozycyi bu

dżetu państw., dotyczącej gimnazyum stanisła

wowskiego, jakoby pozycya ta byla bezprawną,

to pozwolę sobie tu krótko a otwarcie oświadczyć,

te nie mogę wstawienia tej pozycyi uważać ani

za contra legem, ani nawet za praeter legem. _Ta

wstawiona pozycya tylko wówczas będzie miała

znaczenie i tylko wówczas będzie skuteczną, je

żeli będzie odpowiadała istniejącym ustawom, to

jest, jeżeli w tej sprawie zapadnie uchwała w sej

mie galicyjskim. (Potakiwania). Jak długo uchwała

taka nie zapadnie, rozumie się samo przez się,

że wstawienie tej pozycyi jest czysto akademic*

kiem. Ale pozwólcie mi panowie wyrazić nadzie

ję, że dojdzie do pokojowego porozumienia mię

dzy stronnictwami i że sprawa ta zostanie z czy

sto rzeczowych przyczyn sprawiedliwie i pomyśl

nie załatwioną. (Oklaski).

Dalsza dyskusya i głosowanie.

Następnie przemawiali pos. radykalny czeski

Czerny (po czesku) za nagłością i pos. Bar

wiński, który polemizował z wywodami pos.

Starzyńskiego.

Po końcowem przemówieniu pos. Romańczu

ka przystąpiono do głosowania. Wniosek pos.

Romańcznka o imienne glosowanie od

rzucono, odrzucono też nagłość wnio

sku. Za nagłością głosowali wszyscy Rusini, ra

dykalni Czesi, kilku Młodoczechów, socyalno-de

mokraci, Wszechniemcy i Słoweńcy.

Językowe kwalifikacye urzędników na S ązku.

Z kolei przystąpiła Izba do dyskusyi nad wnio

skiem nagłym pos. Hruby’ego w sprawiejęzy

kowych kwalifikacyj urzędników na Slązku.

Pos.Hr uby, uzasadniając wniosek omawia ob

szernie stosunki językowe przy władzach śląz

kich; udowadnia na całym szeregu prz;.kładów,

że dotychczas nic nie zrobiono, aby uwzględnić

słuszne życzenia ludności słowiańskiej. Wśród

częstych przerywań ze strony pos. Demla i Fran

ciszka Hoffmanna wywodzi mówca dalej, że w prak

tyce sądowej nie istnieje ustawowo zapewuione

równouprawnienie. Prezydent ministrów przyrzekł

pomódz sprawiedliwości do zwycięstwa, powinien

więc zaradzić temu i wglądnąó w stosunki śląskie.

(Oklaski u Czechów). Przemówienie zakończył

pos. Hruby apelem do wszystkich sprawiedliwych

posłów, aby głosowali za jego wnioskiem, dążą

cym do usunięcia smutnych stosunków na Ślązku,

rtóre powodują tylko demoralizacyę.

Mowa D ra Kórbera.

Prezydent ministrów Dr Koerber wywodzi, że

praktyka językowa w sądach na Śląsku opiera

się w okręgach mieszanych na rozporządzeniu mi

nisterstwa sprawiedliwości z d. 12 października r.

1882. Na podstawie tego rozporządzenia w tych

okręgach mięszanych, w których aż do tego cza

su język niemiecki był wyłącznym językiem są

dowym, uznano także język czeski wzgl. polski

jako krajowe. Używanie ich jednakże ograuiczo

no do pewnych wypadków. To rozporządzenie,

którego autorem był bar. Prażak, z pewnością nie

zmierzało do naruszenia ustaw zasadniczych na

niekorzyść ludności słowiańskiej i polepszyło ty!—

to istniejące stosunki. Aż do r. 1888 przyjmowa

no czeskie wzgl. polskie podania, załatwiano je

jednak po niemiecku, a porozumiewanie się ust

ne ze stronami odbywało się w języku stro

ny. Ta praktyka doznała od r. 1888 powolnej

zmiany. Wywołały ją wzrastające potrzeby ludno

ści i wstępowanie do sądów śląskich coraz więk

szej ilości urzędników władających językiem cze

skim i polskim. Od tego czasu w sądach śląskich

o języku mieszanym spisywano także protokóły

w języku stron. (Przerywania).

Akt oskarżenia wypracowaje się w Opawie i

w Cieszynie w języku oskarżonego; dekreta opie

kuńcze przy wszystkich sądach wydaje się w ję

zyku opiekunów, edykta ogłasza się w języku od

aośnycb gmin, a tylko niektóre sądy pozostały

jeszcze w ramach cytowanego rozporządzenia. —

Zarząd sprawiedliwości nie zapoznaje faktu , że

konieczuem jest uwzględnianie językowych po

trzeb stron i że jest nader pożądanem dla bez^o

średniego znoszenia się ze stronami. To też po

trzebie tej stara się w każdy możliwy sposób za

dość uczynić, przyczem zwraca także szczególną

nwagę na językowe kwalifikacye urzędników. - -

Wobec twierdzenia wnioskodawcy, że właśnie pod

obecnym rządem w słowiański h okolicach zamia

nowano urzędników nieznających języka ludności,

oświadcza minister, że twierdzenie to jest niesłu

szne. W ogólności z osób stanu sędziowskiego na

Śląsku 23 władają wszystkimi trzema językami,

54 zaś dwoma, co przecież przy ogólnym etacie

115 osób nie jest tak niekorzystnym stosunkiem

dla narodowości słowiańskich. Jeżeli więc na po

szczególne posady w mięszanych okręgach z lu

duością polską zamianowano sędziów, którzy pol

skiego języka, albo używanego tam dyalektu nie

znają dostatecznie, to przyczyną jest to, że nie

rozporządzano takimi, którzyby władali polskim

językiem w słowie i piśmie.

Mogę zapewnić — kończy minister — po tych

wywodach Izbę, że rząd zajmował się i zajmuje

się tą sprawą już w interesie pielęgnowania spra

wiedliwości i że ze swej strony starać się będzie

w zupełności żadość uczynić potrzebom ludności.

(Oklaski). O ile zaś wniosek nagły pos. Hruby’e

go i tow. odnosi się także do politycznej admi

nistracyi, to podaję do wiadomości Izby, że pre

zydent kraj. przy wyborze urzędników zwraca

także uwagę na ich językowe kwalifikacye. (O

klaski).

Stanowisko Niemców śląskich.

Pos. Demel oświadcza, że dla ludności na

Śląsku, która po największej części włada języ

kiem niemieckim, niema potrzeby zmieniać istnie

jącego stanu. Wniosek pos. Hiuby’ego zamierza

tylko stworzyć nowe pole doświadczalne dla cze

skich urzędników. Niemcy śląscy wcale nie za

mierzają germanizować ludności słowiańskiej, jej

samej zależy na tem, aby się uczyć po niemie

cku. Najlepiej dowodzi tego fakt, że do szkoły

niemieckiej w Polskiej Ostrawie uczęszcza wiele

dzieci narodowości słowiańskiej. Pos. Hruby po

winien więc pozostawić Śląsk w spokoju. (Okla

ski u Niemców).

Przemówienie pos. Michejdy.

P«s. Michejda określa rozwiązanie kwestyi

językowej na Śląsku jako sprawę nadzwyczajnie

ważną i pilną. Jeżeli nie przystąpi się rychło do

jej rozwiązania, to potem będzie za późno. Dr

Korber nie powinien się zadowalniać pisemnemi

sprawozdaniami i aktami urzędników, ale powi

nien je badać, a wtedy dowie się prawdy. Nie

jest prawdziwem — jak to _p. Demel wywodził -

jakoby ludność polska na Śląsku nie solidaryzo

wała się posłami w tej sprawie i jakoby nie żą

dała wcale równouprawnienia językowego w urzę

dach i w sądzie. Od początku ery konstytucyjnej

ludność śląska domagała się tego za pomocą ca

łego szeregu depntacyj, uchwał, rezolucyj i wie

ców i ciągle się jeszcze domaga. Obecne stosun

ki językowe na Śląsku są niemożliwe. Rząd -

mimo dzisiejszego oświadczenia nowego kierowni

ka ministerstwa sprawiedliwości, który może je

szcze nie jest tak dobrze poinformowany — nie

przykłada należytej wagi przy mianowaniu urzę

dników do znajomości języka polskiego i czes

kiego i systematycznie mianuje takich, którzy

albo weale albo niedostatecznie tylko władają tymi

językami. — Obecnie usiłują dążenia polskiej i

czeskiej ludności w ten sposób paraliżować, —

jak to dziś pos. Demel próbował — że podju

dza się Czechów przeciw Polakom i naodwrót.—

To, co Dr Kórber powiedział o uprawnieniu ję

zyków w pisemnem znoszeniu się ze stronami,

nie jest prawdziwem. — Minister powinien to

zbadać osobiście. Niechaj się uda do Cieszyna i

jrzysłucha się rozprawie karnej lub cywilnej, a

«tedy sam się przekona, że sprawozdania, jakie

otrzymuje, nie są prawdziwe. Większość urzędni

ców w rzeczywistości nie zna języków słowiań

skich. Gdyby zaś tak było istotnie, jak minister

oświadczył, to jest, że władają oni trzema języ

kami, w takim razie nie chcą w tych językach

urzędować, a minister powinienby przypomnieć

im obowiązki. Prezydent kraju stara się systema

tycznie o mianowanie tylko urzędników nie nale

żących do polskiej lub czeskiej narodowości. Pre

zydent ministrów tak często mówi o sprawiedli

wości i o równych prawach dla wszystkich. Tego

pragnie także ludność słowiańska na Śląska i dla

tego domaga się, aby mogła się ustnie i pisemnie

znosić z władzami i sądem w ojczystym języku.

Sędzia musi znać język lndn, duszę ludu, inaczej

zostanie partaczem i nigdy nie będzie dobrym sę

dzią. Mówca popierać będzie nagłość wniosku.

(Oklaski).

Koniec posiedzenia.

Na tem przerwano dyskusyę.

Pos. Ho fer i tow. przedłożyli wniosek nagły

w sprawie usunięcia czeskich tablic stacyjnych na

jednej linii kolei lokalnej w północuych Cze

chach.

O godzinie w pół do 5 popołudniu posiedzenie

zamknięto; następne dziś o godzinie 11 przed

)oludniem.

Z Koła polskiego.

Wiedeń. (Tel. wł.). Parlamentarna komisya I

Koła Polskiego uchwaliła wczoraj interpelacyę

w sprawie zajść w Bielsku.

W’iedeń. (Tel. wł.). W sprawie reformy ta

ryfy dla nierogacizny odbyła się wczoraj ankieta

’uchowa w Kole polakiem, w !której wzięli udział

posłowie: Garapich, Gniewosz, Kolischer, Rap

paport, Wielowiejski, Pastor, Stwiertnia i Strusz

kiewicz, oraz delegat krakowskiej Izby handlowej

Mandel. Uchwalono wziąć za podstawę reformy

postulaty sformułowane przez krakowską Izbę han

dlową i udzielić je komisyi parlamentarnej celem

przedstawienia jej rządowi jako żądań zarówno

producentów jak handlarzy. Zgodzono się na żą

danie wprowadzenia taryfy od wagi i zniesienia

dotychczasowej taryfy od sztuki, która powoduje

wielkie przykrości i niedogodności dla właścicieli.

Zarazem zażądano zniżenia taryf do wysokości

taryf istniejących w cesarstwie niemieckiem.

Sprawa posła Lupu.

Wiedeń. Komisya konstytucyjna Izby posłów

uchwaliła na wczorajszem wieczornem posiedze

niu, że wyrok lwowskiego wyższego sądu krajo

wego w sprawie radcy sądu krajowego i posła p.

Lupu narusza § 16 ustaw zasadniczych o niety

kalności poselskiej; wyrok więc należy znieść jako

nieważny.

W dyskusyi oświadczył prezydent ministrów Dr

Kórber, że rząd nie chce w żadnej mierze naru

szać prawa nietykalności poselskiej, a raczej uwa

ża za swój obowiązek chronić je. Ponieważ jed

nak trybunałowi dyscyplinarnemu przysługuje

w myśl ustaw niezawisłość tak jak i innym są

dom, a oprócz tego, opierając się na zasadzie in

kwizycyjnej, może trybunał bez wniosków ze stro

ny starszego prokuratora państwa rozpocząć śledz

two, więc rząd nie może wcale wkraczać w prze

bieg takiego postępowania. Gdyby Izba widziała

w tem śledztwie dyscyplinarnem naruszenie nie

tykalności, to rząd musiałby ograniczyć się do

tego, aby dotyczącą uchwałę podać do wiado

mości trybunału dyscyplinarnego i spowodować

go do ponownej rozprawy. Gdyby zaś trybunał

dyscyplinarny trwał przy swem zapatrywaniu a

odnośny rekurs najwyższy trybunał odrzucił, to

nie byłoby innego wyjścia z konfliktu, jak tylko

stworzenie jasnego ustawowego postanowienia.

Mówcy, którzy zabierali głos w dyskusyi, do

wodzili, że zachodzi tu naruszenie § 16 ustaw

zasadniczych i że trybunał powinien był zażądać

od Izby pozwolenia na ściganie posła.

Z klubów niemieckich.

Wl**«leń. Według ogłoszonego komunikatu

niemiecka partya postępowa wybrała na wczoraj

szem posiedzeniu swoich dotychczasowych przy

wódców Funkego, Grossa i Marcheta. Uchwalono

wyrazić podziękowanie członkom ołomunieckiej

Izby handlowej za dzielne i energiczne zacbowa

uie się wobec gwałtów czeskich. Pos. Primavesi

upoważniono, by wniósł w tej sprawie interpela

cyę. — Pos. Haase polecono wnieść interpelacyę

w sprawie uroczystości grunwaldzkiej w Bielsku

i zachowania się wobec niej władz krajowych.—

Postanowiono wreszcie przedsięwziąć środki obron

ne przeciw taktyce Czechów, którzy z pomocą u

roczystości sokolskich i innych usiłują zyskać

wpływy w miastach niemieckich.

Stanowisko Czechów.

U le d e ń . (Tel. wł.). Klub czeski wniesie dziś

zapewne naglący wniosek w sprawie wyborów do

ołomunieckiej Izby handlowej. Głównie żalą się

Czesi, że wybory te wbrew zwykłej praktyce za

twierdzono w ciągu 48 godzis. Klub uchwalił też

dać dzisiaj w Izbie wyraz oburzenia z powodu

prostackich wycieczek pos. Demla przeciw pos.

Hruby’emu.

Wiedeń. Wydany wczoraj komunikat dono

si, że zastępcy czeskich stronnictw opozycyjnych

w parlamencie, mianowicie narodowo -wolno

myślni, agraryusze czescy i stronuictwo narodo

wo-socyalne, uchwalili na wypadek rozwiązania

Izby posłów i rozpisania nowych wyborów, na

podstawie obecnego składu pojedynczych stron

nictw w Izbie postawić wspólną listę kandydatów

i przy wyborach wzajemnie solidarnie się po

pierać.

Klub czeski przyjął jednomyślnie układ wy

borczy.

Sytuacya.

Wiedeń. (Tel. wł.). Rząd przez cały dzień

wczorajszy czynił starania o usunięcie wniosków

naglących, jednakże okazały się one bezowocne*

mi, bo Czesi nie chcą absolutnie cofnąć żadnego

wniosku. Niemcy zaś odpowiadają, że nie cofną

swych wniosków, dopóki Czesi nie ustąpią. Ze

strony Koła polskiego iuterweniowano u Czechów,

aby zgodzili się dyskusyę polityczną nad mową

Dra Kórbera połączyć z pierwszem czytaniem

budżetu.

KRONIKA.

—

Sekcya skarbowa Rady miasta odbyła wczo

raj wieczorem o godz. 5 posiedzenie w sali prezy

dyum magistratu pod przewodnictwem r. m. Men

delsburga. Sekcya przyjęła szereg wniosków, prze

dłożonych przez inne sekcye, a mających następnie

pójść pod obrady Rady miasta. Między innymi: wnio

sek sekcyi I o przyznanie kredytu dodatkowego

w kwocie 6000 kor. na bieżące potrzeby czyszcze

nia miasta; wniosek sekcyi IV o udzielenie komite

towi włościańskiemu jubileuszu M. Konopnickiej kwo

ty 500 kor. tytułem jednorazowego zasiłku na ko

szta pomieszczenia i przyjęcia gości wlościańskicb;

wniosek sekcyi VI o udzielenie kredytu dodatkowe

go w kwocie 11.820 koron na ,,wsparcia taryfowe"

(stałe i jednorazowe) d!a ubogich miejscowych, wsty

dzących się żebrać. Nadto przyjęła sekcya wniosek,

wzywający magistrat, aby przyjmował zgłoszenia o

wsparcia tylko od ubogich przynależnych do gminy

m. Krakowa, inne zaś tylko w wyjątkowych przy

padkach.

—

Ankieta, złożona z reprezentatów gminy m.

Krakowa i urzędników dyrekcyi policyi, odbędzie

się w najbliższych dniach w sprawie tak potrze

bnego powiększenia straży wojskowo policyjnej w na

szem mieście. Codzień notujemy fakta, wykazujące,

ak piekącą jest potrzeba powiększenia liczby straży

bezpieczeństwa.

—

Restauracya kościoła św. Katarzyny. Wie

deń. (T. wł.). Przeor 0 0 . Augustyanów w Krako

wie był wczoraj w parlamencie na audyencyi u mi

nistra oświaty i wyznań Hartla w sprawie restaura

cyi kościoła św. Katarzyny. Dr Hartel wysłuchał

bardzo uważnie relacyi i przyrzekł uczynić, co tylko

będzie można.

—

Zjazd koleżeński. Wczoraj odbył się w Kra

kowie zjazd kolegów, którzy przed 30 laty złożyli

egzamin dojrzałości w gimnazyum św. Anny w Kra

kowie. Z pomiędzy 60 ówczesnych abituryentów ze

brało się 2 6 ; między nimi dyrektor gimnazyum

w Podgórzu Bednarski; Dr Świątek, lekarz; pulko

wnik-audytor Ripper z Wiednia; radca dyrekcyi po

licyi w Krakowie Władysław Swolkien; sekretarz

sądowy Krzyżanowski z Krakowa; radca sądowy

Teofil Matusiński z Nowego Sącza; sekretarz sądo

wy Władysław Majewski z Wadowic i inni. Hr. Jan

Tarnowski z Chorzelowa nadesłał list, usprawiedli

wiający nieobecność. Abituryent z przed 30 lat X.

kan. Lenartowicz odprawił nabożeństwo w kościele

św. Anny, poczem zebrani zwiedzili Wawel i foto

grafowali się u p. Miena. Wieczorem odbyła się ko

leżeńska uczta w hotelu pod Różą. W zjeżdzie wzięli

także udział ówcześni profesorowie pp. radca Zgorza

lewicz, radca i dyrektor Vimpeller oraz prof. Mi"

klaszewski.

—

Z krakowskiego klubu szachistów. D .l9 b.m.

rozpoczął Bię jubileuszowy turniej w krakowskim

klubie szachistów. Udział liczny, albowiem zapisało

się 17 współzawodników.

—

Przytulisko uczestników powstania z r. 1863/4

na ostatniem posiedzeniu wydziału z dnia 17 b. m.

przyjęło dwóch nowych weteranów i jednego człon

ka wspierającągo. Wydelegowano dwóch członków,

którzy mają udać się do wydziału krajowego we

Lwowie, celem porozumienia się w sprawie subwencyi

na rok bieżący i lata przyszłe. Wreszcie postano

wiono w dniach WW. Świętych i Zadusznym urzą

dzić kwestę na cmentarzu i w tym celu uprosić pa

nie do łaskawego współudziału i pomocy w zbiera

niu datków na cele ,Przytuliska".

—

Sprytni znalazcy. Na inspekcyi tutejszej dy

rekcyi policyi znajdowało się wczoraj w południe

czterech chłopaków żydowskich w wieku od 8— 10

lat. Na wezwanie p. komisarza Minasowicza zbliżali

się kolejno do biurka i składali po 2 korony i 4

halerze pod okiem starszego izraelity. Zagadka

wkrótce się wyjaśniła. Chłopcy owi znaleźli kwotę

8 koron 16 halerzy; po naradzie postanowili się do

równości podzielić i każdy zabrał swoją cząstkę.

Dopiero ojciec jednego z chłopców, Kiwa Monderer,

spostrzegłszy u syna pieniądze, dowiedział się o ich

pochodzeniu i nakłonił chłopaków do złożenia ich

w dyrekcyi policyi.

—

Oszczędny chłopak. Policya aresztowała 14

letniego Michała Słapę z Padwi, służącego w restau

racyi Scbónberga w Krakowie. Chłopak dorobionym

kluczem dobierał się w nocy do szafki z markami

pocztowemi, zabierał stamtąd marki 10-halerzowe

i nalepiwszy na odpowiednie kartki, umieszczał jako

wkładki w pocztowej Kasie oszczędności. Dotąd zdo

łał ,uzbierać" około 20 k. Oprócz tego przywłaszczał

sobie także pieniądze i papierosy. Zapobiegliwa oszczęd

ność nie na wiele mu się przydała, albowiem policya

zwróci kartki składkowe właścicielowi.

—

Banda złodziei. Policya schwytała onegdaj

całą bandę złodziei, kradnących w Krowodrzy to

wary i węgle z wagonów kolejowych. Jednego ze

złodziei Franciszka Koreptę zatrzymano w pociągu

dopiero przy granicy rosyjskiej i odstawiono do

aresztów.

—

Nekrologia. Paulina Michałowska, oby

watelka m. Krakowa, przeżywszy lat 69, zmarła

d. 20 b. m. Pogrzeb odbędzie się d. 22 b. m. z uli

cy Lubicz 1. 34 o godz. 3 popołudniu.

—

Z lwowskiej Rady miejskiej. Lwów. (Tel.).

Na wczorajszem posiedzeniu Rady miasta upoważnio

no prezydyum miasta, aby w imieniu Rady miasta po

»°***" wyol,od" *wyi,lki"s a a ? r t s ’, r e

rrard**

«_

,,c».»5. _

jUgs.*

." = i,.,.,,, ,.tot0..UH,

Prenumerata

wynosi:

V» K akowie w miejscu...................

W?nCr0^ na kwartał na 1miesiąc

Pocz’ą w państwie Austryackiem. . !

.....................................

T?koron 10 koron 3 kor. 60 hal.

Niemieckiem

................................

t?koron J? koron 5 kor. -

hal.

,: n°^lcbl

A°g1». Belgii, Szwajcaryi, Turcyi

D 5kor’60 baL

Pix

z»,e,kL^

uA«*_sgk.

gs*"Tsarj.roi*ś

sr**

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction