Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 588 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N* 198.

Kraków, 29 S’*prpnia — Piątek.

Bok

pifftfi

IJIiII.ii

Ogłoszenie przedpłaty.

)rzesyłką pocztową w państwie

Austryackiem na mies. wrzesień złr. 2-50

Od 1 września do końca grudnia v 8 ’—

P°cztową w państwie

Niemieckiem na mies. wrzesień 6 marek

O dX węześnia do końca grudnia 20 ,,

^JBK^^oniimarata liczy się tylko od pierw szego do

ostatniego dnia w miesf§cu.

Kraków 28 sierpnia.

W przypomnieniu godła s e /f help daleka

była od nas myśl, aby te słowa postawić jako

bezwzględną za sa dę, bo wiedzie ona do

jakieg oś egoizmu społecznego. Jednostka

się nie uratuje, gdzie ogół ginie; jest bo

wiem^ ś cisła solidarność w sferze moralne!

jak i materyalnej, w stosunkach społeez

nych jak i ekonomicznych. S e lf help jest

prawdą tylko w tem znaczeniu, jakie tej

zasadzie narodowe daje przysłowie: ,,po

magaj sobie, a Bóg ci dopomoże" — do

czego jeszcze dodać należy: ,,dopomogą i

ludzie". Nie w czem innem leży tajemnica

kredytu, który posiadają tylko ludzie za

biegliwi, oszczędni, pracowici, ci co sami

sobie pomagają.

Nie chcieliśmy także osłabić ufności

W pomoc, jaką dla dobrobytu przynieść

może i powinno ustawodawstwo krajowe,

lub starania naszych posłów w Radzie pań

stwa, zwrócone do potrzeb ekonomicznych

kraju. Przeciwnie, przypominać ustawicznie

b,ędziemy to wszystko, co jakąkolwiek mo

głoby przynieść ulgę lub usunąć zawadę

rozwoju tak rolnictwa, jak i przemysłu.

Ufamy silnie, że wiele na tem polu w obe

cnych stosunkach zdobyć można, źe pro

gram któryśmy w szeregu artykułów posta

wili podjętym zostanie przez naszych po

słów. Miło też wskazać, źe w tej właśnie

chwili zdają się mieć zapewniony pomyślny

«skutek Uw ic mizne inicjatywy, zwrócone

do spraw rolnictwa. Myśl rzucona przez

ankietę zbożową urządzenia targu zbożo

wego we L wowie, korzystny wzięła obrót.

Jakkolwiek nie taimy, że pragnęlibyśmy

takiego targu i dla Krakowa, tem zaś

więcej, że punkt to dalej posunięty na

linii wywozu, z radością witamy tę ini

cjatywę , która może wywołać ważne na

stępstwa. Dotąd producenci w kraju nie

mieli bezpośredniego zetknięcia z kupcami

zagranicznymi, zdani na łaskę drobnych

miejscowych kupców, będących tylko fa

ktorami nieznanych firm zagranicznych. Pro

dukt przechodził przez wiele rąk handla

rzy i faktorów, zanim się dostał, już nie

mówimy do konsumenta, ale do właściwe

go kupca, który go wyprowadzał z kraju.

W każdem ząś ręku handlarza i faktora

zostawała tem większa część zyska, że

miejscowy handel zbożowy bywał ściśle

związany z kredytem i otwierał tem sa

mem nową furtkę lichwie pod formą wa

runkowej sprzedaży zboża z prawem wy

kupu. Po raz pierwszf podobno zetkną się

niebawem we Lwowie bezpośrednio produ

c nci nasi wiejscy z właściwymi kupcami

zagranicznymi. Spodziewać się należy ko

rzystnych stąd skutków, zarówno pod wzglę

dem zawiązania stosunków handlowych na

przyszłość, jak i uprzedzenia chwili, w któ

rej eksport amerykański lnb rosyjski, w tym

roku mniej niż średniego zbioru na Za

chodzie, pospieszy zapełnić potrzebę targu

zbożowego europejskiego. W każdej gałęzi

przemysłu fabrycznego, zacząwszy od mły

nów, gorzelń, browarów i cukrowni, aż do

fabryk przedmiotów zbytkowycb, pierwszym

warunkiem pomyślnego rozwoju, a nawet

istnienia fabryki, jest zapewnienie dla jej

towarów zbytu, wyszukanie odpowiednich

argów, uprzedzenie innych producentów

w konkurencyi handlowej. K ażdy przemy

słowiec i fabrykant powinien być przede

wszystkiem .kupcem. Produkta rolnictwa nie

mniej, owszem tem więcej ulegają tym sa

mym warunkom, zwłaszcza przy tak roz

winiętych środkach komunikacyjnyćh, jakie

dziś istnieją. W handlu zbożowym, który

dzieli świat na kraje produkując zwyż

swej potrzeby i na te, które nie są w sta

nie wyżywić się własnem zbożem, obie pół

kule występują już do konkurencyi. Są pe

wne epoki w roku, które trzeba schwycić,

są pewne szlaki handlowe i punkta targo

we, które trzeba zaopatrzyć na czas, aby

się nie dać uprzedzić współzawodnictwu

Rosyi lub Ameryki. Oczywiście, źe ci, któ

rzy dotąd trzymają w swem ręku monopol

landlu zbożowego w naszym kraju, nie

mają am oupowieuiu^u

łów , ani nawet celu, aby w tej konkuren

cyi międzynarodowej dla wywozu zboża

galicyjskiego zapewnić pierwszeństwo. Nie

mają środków, bo są tylko faktorami za

granicznych kupców i robią zakupna na

zamówienie, jakie otrzymali, nie mają zaś

celu i interesu, bo im mniej korzystne pro

ducentowi narzucają warunki, tem są pe

wniejsi, iż stanie się on ich ofiarą, że się

już nie wydobędzie z tej matni, jaką na

niego zastawili.

Drugą inicyatywą, która rokuje nie mniej

ważne następstwa, sprawa zjazdu rolni

czego w Wiedniu, podniesiona przez K o

mitet lwowski Towarzystwa gospodarskie

go. Mówiliśmy już innym razem o donio

słości tego wezwania, tak na czas poruszo

nego, s ięga ona po za kwestye wyłącznie

ekonomiczne i może przyczynić się do zje

dnoczenia stronnictw i wytknięcia wspólne

go kierunku dla większości parlamentarnej.

Dochodzą nas wieści, że na wezwanie Ko

mitetu lwowskiego nadeszły odpowiedzi

przychylne ze wszystkich krajów monar

chii, owszem popierające kwestye poruszo

ne w pi-ogramie zjazdu.

Jest to już więc zadatek* zbiorowego

działania na polu ekonomicznem, dobra

wróżba, źe w tym kierunku wspólnemi si

łami niejedno się da zdobyć i niejedno po

prawić i sprostować. Zjazd rolniczy w Wie

dniu wskaże ’nam naturalnych sprzymie

rzeńców do obrony tych interesów z zie

mią i rolnictwem związanych, które sięgają

po za sferę czysto ekonomiczną, do sto

sunków i zasad społecznych. Na tym grun

cie porozumienie łatwe, oddziałać może na

zwrot całego ustawodawstwa, które dotąd

ulegało wyłącznie wpływom stolicy, jej o

pinii, dążeń i pojęć.

Zwrot ten, jakiego można się spodzie

wać w ustawodawstwie i pomoc, jaką może

przynieść zbiorowe działanie, bądź to na

polu parlamentarnem, bądż też za inicya

tywą stowarzyszeń, niewystarczy, jeśli ta

sama łączność, jeśli poczucie solidarności

nie zjednoczy warstw rolniczych do w spól

nej obrony.

W walce o utrzymanie ziemi spotykamy

przeciw sobie żywioły, dające niezrównany

wzór solidarności. Czy sprzedajesz zboże,

czy wypuszczasz karczmę, czy wydzierża

wiasz lub pozbywasz wieś, zawsze doświad

czysz tej solidarności, pozujesz, źe masz

przeciw sobie nie jednostkę, ale falangę.

Tak zdobywali ziemię Niemcy w Wielko

polsce, tak zdobywa ją dzisiaj w Galicyi

inny rodzimy żywioł, który jednak w swej

niewykształconej większości stanowi odrę

1»fJV Viwlu )

A»

)rzeciw całemu społeczeństwu zwrócone.

Cóż przeciw tej solidarności napół wy

znaniowej , napół rasowej przeciwstawiamy

z naszej strony? Potęga ta ujemna wzmo

gła się bardzo, ale rozbroić ją łatwo. Nie

zdolna produkcyi, w handlu i przemyśle

dochodzi tylko do pewnej granicy. Doświad

czono już, że każda instytucya dobrze kie

rowana pokona zawsze tę siłę, jak świad

czy rozwój Kas oszczędności i Kas zalicz

kowych, które wraz z ustawą, przeciw lich

wie wstrzymały szerzenie się tej zarazy.

Znamy kilka wypadków, że w miastach,

gdzie zupełny panował monopol handlo

wy ,wystarczyło do złamania g o , dwa lub

trzy sklepy katolickie, rozumnie kierowa

ne i zadawalniające się miernym zyskiem.

Niestety, w stanie rolniczym trudno do

strze(!ż poczucia solidarności. I to prawda,

że im gorsze warunki, uczucie to tem bar

dziej słabnąć musi, a kiedy wobec mnożą

cych się ruin powstaje trwoga i sa,uf qui

pe u t ogólne, wtedy instynkt własnej konser

wacji i ratunku zwykł przeważać nad uczu

ciem braterstwa i solidarności.

Mprawdzie zdarzają się objawy szlachetnej

solidarności i pomocy wzajemnej wobec ja

kiejś _klęski, lub nagłego nieszczęścia. Świe

żo piękny tego przykład dało obywatel

stwo w Sądeckiem, gdy wszyscy sąsiedzi na

wiadomość o pożarze z pioruna, kt,óry zni

szczył cały inwentarz, spieszyli na wyścigi,

aby zapełnić zniszczoną sąsiada oborę.

Lecz tu niechodzi tylko o tę solidarność

wobec klęsk wyjątkowych; o ten popęd

szlachetności, na której nigdy zbywać nie

będzie szlachcie polskiej , ale chodzi o so

lidarność bardziej zwyczajną, egoistyczną,

bo w dobrze zrozumianym interesie wspól

nym solidarność powiedzielibyśmy raczej

kupiecką.

Dla czego u nas spółki się niepowodzą,

dla czego tyle stowarzyszeń pożytecznych

upada, jeśli tylko niepodniecają jakiejś mi

łości własnej ? Nieposiadamy wcale zmysłu

spółki, bo każdy lubi podejmować hazard

na własny rachunek. Natomiast rozwinię

tym jest zbyteczuie zmysł współzawodni

ctwa i naśladownictwa. Wiele fabryk, któ

rych kominy oddawna przestały dymić, za

wdzięczaj’ą swój początek temu naśladowni

ctwu sąsiada. Jeśli w okolicy był możny

pan, który wzniósł okazały pałac i oto

czył go parkiem, wnet znikały w sąsiedz

twie stare dwory szlacheckie a powstawały

pałace, choćby kosztem odprzedanych fol

warków.

Podobnie rzecz się ma z zakładaniem stad

koni zbytkowycb, ze sprowadzaniem koszto

siadów, z wkładami i mefióracyami/1pb(ftj

mowanemi niekiedy bez odpowiedniego ka

pitału, jedynie dla sławy postępowego go

spodarstwa. Jedna lokomibila mogłaby wy

starczyć na całą okolicę, gdyby utworzyła

się spółka sąsiadów. Ale współzawodnictwo

sąsiedzkie wymaga, aby niedać sic nikomu

wyprzedzić , ani od nikogo nie być zawi

słym.

Daleko zaszlibyśmy chcąc wykazać w szy

stkie objawy tego samego usposobienia.

Oddziaływa ono zwłaszcza na sposób życia

i zbytek utrzymujący się jeszcze w niektó

rych stronach. Lecz grzechy to nasze do

brze znane i nieraz wymownie choć bez

skutecznie piętnowane. Zbytecznem też

przypominać maxymę: ,,pracuj i oszczę

dzaj,"

oraz godło naszych ojców: ora et

la bora.

KORESPONDENCYA ,,CZASU"

Parj i 25 sierpnia.

Podczas kiedy ministrowie, senatorowie i de

putowani odpoczywają na wsi lub po rozmaitych

wodach, Paryżanie używają wczasu, bawiąc się

po swojemu. P arę tygodni temu zaczęły się na

ulicach Paryża pojawiać jakieś zakazane postacie

brodate i w dziwacznych strojach-,

byli to mar

uotrawni synowie Francyi, którym amnestya o

tworzyla_ na_ oścież wrota. W idziano ich groma

dnie zasiadających ławki na polach Elizejskich,

mówiących głośno i zaczepiających przechodzące

kobiety. W tym czasie policya chwytała w nocy

bandy po 30 i 40 ludzi podejrzanej miny i nie

widywanych dotychczas w Paryżu. Ónegdaj w Pa

lais Royal, gdzie codzień grywała muzyka ama

torska, znana tu pod imieniem orfeonistów, albo

fanfores, których teraz pełno po całej Francyi,

skończywszy koncert zabierała się odejść, zaczęto

z tłumu domagać się Marsylianki; ponieważ

w programie nio było tego i muzykanci złoży

wszy _instrumenta zaczęli odchodzić, tłum ludu

za nimi postępował, wołając o Marsyliankę i

przyparł ich do kawiarni Beaujolais, zkąd tyl

nemi drzwiami kapela uszła. Nie dość na tem:

tłum rozdrażniony wraca do Palais Royal, rycząc

już, a nie śpiewając, to Marsyliankę, to vLe Beau

Nicolas"; przebiega galeryo. Przechadzająca się

publiczność nastraszona ucieka, sklepy zamykają

się, popłoch ogólny, dopóki policya w znacznej

liczbie nie nadeszła. Wypędzono tłum i zamknięto

wszystkie kraty. Nazajutrz prefekt policyi ogłosił,

żo codzienny koncert w Palais Royal zostaje za

wieszony, co spowodowało, żo tegoż wieczora

o godz. S ’/i znowu tłum ludzi wpada do P alais

Royal z krzykiem i rykiem. Policya, a częścią

deszcz rozpędził tłum znowu.

Napaści na księży powtarzają się coraz częściej.

Już od początku togo roku w skrajnych dzielni

cach miasta, k sięża niemogli swobodnie wychodzić

na ulicę nienarażając się na obelgi, nawet w dzień.

Otóż teraz w Meudon pod Paryżem, gdy semina

jUl-jzaĄy.inneąi na.—

wieczorem pod laskiem mcdońskim p adły z lasu

wystrzały, któro raniły trzech seminarzystów g ru

bym śrutem, a jednego tak mocno, że go musiano

zanieść do szpitala. Dzienniki konserwatywne opo

wiedziały fakt, jaki się stał i prowadzi się śle

dztwo, ale dzienniki liberalne mówią o tak wa

żnej rzeczy z drwinkami, starając się wykazać rzecz,

jak o w ypadek niewinny, niezręczność myśliwego,

, który wziął seminarzystę za przepiórkę. "

Tym

czasem we dwa dni późnićj drugi wypad ek :

Dwaj księża szli do góry Lyońskiój o 8 wieczo

rem: otoczyły ich zgraje uliczników i z u rąga

niem zaczęły miotać obelgi, a jeden z nich jako

by miał powiedzieć do chłopca, który mu lazł

pod nogi, ,lepiejbyś ukląkł i pacierz zmówił,"

natychmiast wrzask i łajania zwiększają się; do

uliczników łączą się kobiety, tak , że k sięża mu—

Część literacko-artystyczTia.

UŁAŃSKIE ZDROWIE.

Komuż nieznane urocze strony Krakowa ? .. Kto

zwiedzając ów gród starożytny nie spieszył za j e

go mury, by rozglądnąć się w bogactwie przyro

dy, jakie szczodrobliwa ręka Stwórcy na około

tej poważnej siedziby Piastów, tak obficie rozsia

ła?.. Nieprzebrane, brzęczące skarby Wieliczki

i podziw tam budzące cuda świata podziemnego,

rozległe, p ełne wdzięków doliny pieniących stru

mieni Prądnika i Rudawy, owo równorzędne skar

by dla zdrowia i życia mieszkańców, owe nie

mniej zadziwiające piękności świata zewnętrznego,

czyjegoż nie ucieszyły oka i czyjej nie zwróciły

uwagi?..

Przebiegając od północy ku zachodowi te wzgo

rzyste i lesiste okolice Krakowa, ileż napotykamy

powabów i wdzięków uśmiechającej się do nas

natury, rozweselających umysł, pieszczących ser

ce... Ileż zarazem chwil ubiegłej młodości, ile

wspomnień rodzinnych i narodowych, wiąże się

do tych zagajonych pagórków, stromych urwisk

i szumiących potoków. Każdy krok naprzód, roz

suwa niemal odmienny krajobraz w nowo u,jmo

wany ramv, lub wstrzym uje wspomnienie jakiegoś

zdarzenia, dziejowej przeszłości. Nie są to wpraw

dzie zlodowaciałe lub niebotyczne góry szwajcar

skie , reńskie wodospady lub zastraszające przygo

dami swemi Drachensteiny i Stolzenfelsy,

niemniej nam drogie i miłe , bo swojskie niskie

szczyty nasze, ciemne bory i urwiste skały.

Od Pieskowej skały łupieżcy Szafranca. do ska

ły Ułańskiego zdrowia, ileż to w rzędzie kolei li

czymy przedziwnie misjsc uroczych, wzbogaconych

wspomnieniami własnemi lub p amięcią minionej

doli narodowej. Pustelnia królowej Salomei na

skale w Grodzisku, w podskale rzewny grób mło

dziutkiego powstańca, na smyczej kozaczej zwle

czonego do tchu ostatniego, ochronne pieczary

króla Łokietka i ludu ściganego od Czechow, o—

Puszczone stępy prochowe kapitana Nieszokoeia,

których dymy okurzyły niespożytą sław ę bocha

tprAm *Mszynki, zwaliska obronnego zamku w Oj

z ajazdem zniszczonej szabelni Krumphol

ców, jedne obok drugich uczepione u skał pod

mywanych wodami Prądnika, rozbudzają co chwi

la zajęty umysł wspaniałością dzieł natury lub

przypomnieniem szczęśliwszej, albo od teraźniej

szości jeszcze smutniejszej przeszłości.

Obok doliny Prądnik a wyprowadzającej wrota

mi Kobylan i Karniowic na równiny Zabierzowa,

zamknięte romantyczną skałą Kmity, doliny rzek

Krzeszówki i Raeławki, niemal równoległe, wy

suwają przed oczy rozkoszny Rozin historyczno

Paczołtowice, głuchą puszczę Bosakow, strzaska

ny łom marmurów Dębnika, — a z ataczając sze

rokim kołom wzdłuż szańców szwedzkich^ i stra

żniczych grobów Błędow skiego i Chłopickiego, aż

pod ’zwaliska warowni Tenczyńskiej, chwytają

w swe ramiona, naturą i sztuką wzbogacone Krze

szowice.

Tu — jak na spadzie płaskowzgórza P rądnika,

skała Kmity, -

skała Ułańskiego zdrowia,_ jakby

drugi naramiennik, jest tym kresowym kamieniem,

który zaznacza skrajne granice węższego pasa li

czniej zwiedzanych okolic K rakow a. . .

Wzgórze ,,Ułańskiego zdrowia" wyziera w po

łudniowej stronic Krzeszowic z głębokiego jaru,

zamieniouego w ogrodzony Zwierzyniec, a pięknie

uw ita ścieszka, wśród lesistych klombów, wiedzie

z bocznych wrót. bażantarni ku jej szczytowi. Opo

dal z równoległego wzniesienia, olbrzymi krzyż

pamiątkowy wspomina ostatnie chwile narodowej

żałoby, w pamiętnym roku krwi i płomieni.

Skała sama obdarta dziś z mchów odwiecznych,

podgolona nożem ogrodnika, straciła swą dawniej

szą postać; chociaż pod ręka architekty Bauma

na przed laty kilkunastu gustownie przyozdobio_na,

zyskała strój i układ równie miły dla oka, jak

przyjemny dla przechadzki i błogiego spoczjnku.

Jest on też do dnia dzisiejszego _ulubionym c_e

lem przechadzki letnich mieszkańcó_w Krzeszowic,

,gdzie zdrowy szuka zabaw, zdrowia szuka cho

ry" i miejscem wycieczek, gdzie rodzina właści

ciela, zwykła również obchodzić w sposob świe

tny, poważne uroczystości domowe.

Kto ochrzcił skałę imieniem Ułańskiego zdro

wia i z jakich powodów, nie _zdarzyło się nam

wyczytać w opisach Krzeszowic lub okolic K ra

ko w a ; chociaż o jej _istnieniu, D r Mikołaj Lissow

ski J) daje pisemne świadectwo.

i) Krzeszowice pod w zglfhm topograficzno- le

karskim. Krakó.w 1845 str. 22.

Okoliczność ta zachęca nas do odżywienia w pa

mięci od dawna przechowywanego podania o skale

Ułańskiego zdrowia i do związania wspomnienia

o niej z opisem chwili, wkroczenia korpusu jen.

Dwernickiego do Galicyi w r. 1831, dotychczas

bezstronnie nie opisanej, a z imieniem tej skały

w niejakim związku zostającej.

Tradycyę o skale Ułańskiego zdrowia posiada

my od la’t trzydziestu kilku, od chwili wycieczki

podjętej na wiosnę n aszej młodości, w licznom

kole rodziny : gości kąpielowych z Krzeszo_wic.

Wówczas to wśród gwaru zabawy i wesołych śpie

wów, dźwigając nieodstępne w podobnych przy

godach p uzd erko z węgrzynem, wspięliśmy się

wprost od strumienia orzeźwiającego grunta dzi

siejszej Bażantarni, na czoło lesistego wzgórza;

a tam z korony skały, zagrzmiały wkrótce roz

wlekłem echem powtórzone okt?jU , na pomy

ślność Ułańskiego zdrowia.

Okrzykom towarzyszył dźwięk kielicha, gd_y

toast wznoszony za koleją, składano w ręce miej

scowego lekarza D r Drachne. D ziękując za zdro

wie dla Ułanów, D ra Drachne zagadnięty przez

jakiegoś koroniarza, nie rozumiejącego_ znaczenia

toastu, objaśnił wypite zdrowie i wywiódł rodo

wód skały jak następuje:

Wieść o powstaniu łistopadowcm, mówił Dr

Drachne, zastała mnie ukończonym lekarzem na

Uniwersytecie w Berlinie. Pospieszyłem z_a inne

mi do stolicy i w dzień bitwy grochowskiej, _w j_e

dnem z drewnianych domków Pragi, zami_enio

nych na stół o_peratorski, dobyłem po raz pierw

szy moje scalpi z bisturi.

Wyprawa Dwernickiego na W oły ń,_zabrała mnie

z sobą, a zapasowe szwadrony (5 i fil czterech

pierwszych p ułków u łańskich, zaliczyły do rzędu

swych lekarzy polowvch. Znane są powszechnie

trudy i niebezpieczeństwa tej wyprawy, krwawe

boje pod Poryckiem i Boremlem _i los smutny,

jaki dzień 27 kwietnia 1831 wyciągnął z urny

dziojowej, dla tej wówczas tak wiele nadziei i

narodowej sławy budzącej drużyny.

Rannych pod Poryckiem ułanów z 2-go pułku

wraz z kapitanem Łojewskim , tych zuchów co

w 5 plutonów rozbili cały pułk karg_op_olskich

dragęnów, wieźliśmy n a wozach. W dzień bitwy

pod Boremlem, schroniliśmy ich za niiiry pałacu

hr. Czackiego, który zamieniony w am_bulans po

łowy, dostarczył pod wieczór 19 kwietnia zna

czną liczbę rannych do dalszego przewozu.

Ciągnąc za korpusem jen. Dwernickiego przez

Styr do Chocimia, a następnie wzdłuż granicy

austyackiej, złożyliśmy w Radziwiłowie ciężko

rannych i chorych w ręce obywateli galicyjskich

i mieszkańców miasta Brodów w chwili, w której

jen. Dwernicki podejmując przy słupie granicznym

oficerów i urzędników wśród powszechnych o

krzyków i dźwięku muzyki na nutę mazurka Dą

browskiego, wychylał puhar na cześć i zdrowie

cesarza Franciszka.

Pochód w kierunku na Krzemieniec i zwrot

do Kołodna, a następnie przymuszony maraz po

nad ścianą galicyjską, odbywane o chłodzie i gło

dzie, pod naciskiem groźnych sił niep rzyjaciel

skich , wzmogły w korpusie pan ującą cholerę.

Każdy nocleg i obozowisko zanaczały liczno tru

py przerzedzających się szeregów i zwiększały

z trudem wlokący się tabor polowego szpitala.

Naruszenie granicy austryackiej pod zasłoną

nocy 26go kwietnia i uskoczenie ze wszystkich

stron oddziału jen. Dwernickiego, zmusiły go do

szuk ania chwilowego schronienia pod skrzydłami

dwugłównego orła i do przyjęcia krwawego star

cia już na ziemi galicyjskiej. Wówczas to jakiś

odważny pułkownik od huzarów austr. rzucając

się sam jeden pomiędzy szeregi wojsk rozwija

jących się dla stoczenia z sobą ostatniego, o ich

bycie ro zstrzygającego boju, powstrzymał krwi

rozlew i dopomógł konwojowi chorych i rannych

do wydostania się z dębowego lasu Luliniec i

schronienia w gościnne m ury Zbaraża.

Nadzieje powrócenia z bro_nią w ręku do P ol

ski spełzły na niczem. Zabi_egi dyplomatyczne,

jak w całym ciągu kampanii tak wówczas za

wiodły w zupełności. Korpus jen. Dwernickiego

został rozbrojonym, -

broń i działa nieprzyja

cielowi wydane.

Oficerowie związani słowem honoru, iż nic o

puszczą granic monarchii austryackiej, a żołnierze

w drobnych oddziałach pod słabą strażą, rozcho

dzili się z obozu pod Klebanówką, dążąc ku gra

nicom Siedmiogrodu i Szląska. Ci co zdołali

w pierwszej chwili umknąć lub ukryć swój cha

rakter oficerski, jak : Piotr Wysocki, autor po

wstania listopadowego, kapelani wojskowi: P u

łaski i Szynglarski, owe smutnej pamięci powagi

Honoratki, klubista Krępowieeki z bateryi Pu

zyny i wielu innych, jak również znaczna liczba

podoficerów i żołnierzy dostała się wkrótce przy

pomocy miejscowych obywateli z powrotem za

Wisłę. Ranni i chorzy nie mogli podzielić ich

losu, a przychodząc do sił i zdrowia, ciągnęli za

drugimi do Szląska.

Opodal szlaku pomimowolnej podróży leżał

wolny i ściśle neutralny Kraków. Ukrył on wielu

rozbitków z korpusu Dwernickiego ’) i wysłał po

wtórnie na polo walki. Obok Krakowa siarczane

źródła Krzeszowic, słynne z siły leczniczej w wy

padkach bezwładności lub sztywności skaleczo

nych członków, wabiły do siebie młodych inwa

lidów z pod Boremla i Porycka. Znana ofiarność

i gościnność właściciela tych źródeł A rtu ra hr.

Potockiego zmieniła też wkrótce powabno Krze

szowico na szpital wojenny, z liczną osadą re

konwalescentów i rannych.

Do ułanów Dwernickiego przybywali z K ongre

sówki ranni oficerowie różnych stopni i broni, a

drużyna, którą wodził o jednej nodze pułkownik

Błędowski, ów ułan bez trwogi i skazy 2) zwię

kszała się z dniem każdym.

Mieszkańcy Krakowa, którzy wówczas równie

licznie jak w latach poprzednich szukali wypo

czynku lub ulg-i w cierpieniach w schludnych

domkach Krzeszow ic, wspierali z serdecznem

współczuciem nieszczęściem dotkniętych braci.

Jednomyślne życzenia i wspólne nadzieje od

zyskania sił i zdrowia tak nieodzownych i drogich

w stanowczej chwili krwawych zapasów o wywal

czenie bytu niepodległego, skupiały tę gromadkę

ludzi różnych stron P olski p rzypadkiem zbiegłej,

obok jednego ogniska.

Ogniskiem tem rozłożonem ze staropolską go

ścinnością, podsycanem miłością kraju i bliźniego,

były podówczas’ łazienki i Foxal krzeszowickie.

Tam schodzono się codziennie dla wymiany myśli,

wysłuchania rady i pociechy, tam bawiono i ra

czono się wspólnie, ztamtąd przedsiębrano zbio

rowe przechadzki lub dalsze wycieczki do n aj

bliższych wiosek Krzeszowic.

’) Goniec krakowski, Nr. 117 z r. 1831.

a) ,,Wieś Paczółtowice" przez Józefa Louis. Kra

ków, 1874, str. 52.

(Dalszy ciąg nastąp%).

***** ^ « * o d sł eo4*tł5Miw, wyj}Wsy ntodsłale Si

iwiątecsno,

W *ra* » C-km*, o ile

*«*roty, w Krakowie po 10 o,, we Lwow!a lub t prsmyłk} poostow* 12 s.

m ef«ts «7h«i»U

* * * T ’ t e a s E r ............................. *”A " *

?i?srr

**** JOWtowegO. . .. . .

m tb.

i}w.

% *fr.

’toilCS, a

!S-S .«ggą°**«»»*w-r«*».

r K«kgwto. -

l,is« *UmmggMpawkmpmmŁ

Limów nwrtmkowmyak nse prty)malo «’°

«*dsyłane Rwkkoyi nia Kwraosij} d§, Ł** b?mj* ntóoioae.

S*re«tsi»r r*łt prtyjmiją.

!!Li?stodtje*

un§dy portowa.

preuaiBMfitę !rai(

v*n al Kt)W4kswsWej. «**»*OW!SI« (iiaeraty) przyjmuj* «9 » opłat

p. Ańaffl, Kne Ulfawmt 4 (prea,uuerEt? p Wfwwnły Borak owik !, Ftub o u n

FoiMontó?« aS); w W U t f a S * pp. Hwaensteiu 4 Yoftlf» (toki« v Hamburgu. rrankfare!e B»d Renem

Borliaio, Lfrj»ą* Baayici i K t J d i M z , A . OppelJk, Staben!iMtei Nr. S (U tto w PradKe,* B- Moaw

(H U ’S wfcitf!hile, Hamburga, Koaaekusa l KoryahurtM, O. L. Danae 4 Comp. (takte w Vnuikfurfif«

u. !K.) Kottar 4 Comp.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction