Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 699 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 130.

Kraków, Czwartek 9 Czerwca 1887.

Rocznik XL.

CZAS

Przegląd Polityczny.

Kraków 8 czerwca.

Wspólne ministerstwo spraw zagranicznych wy

stosowało niedawno zapytanie do rządn niemie

cki ego względem zawiązania rokowań o odnowie

nie traktatu handlowego i względem ewentualnego

ustanowienia komisarzy dla rozpoczęcia narad

w tym przedmiocie. Zadaniem tych komisarzy nie

byłoby sformułowanie szczegółowych postanowień,

lecz tylko ułożenie ogólnych zasad dla zawrzeć

się mającego traktatu. Na pomienione zapytanie

nie nadeszła do tej pory żadna odpowiedź.

Wbrew wszelkim zapewnieniom, że ks. Bismark

wyjeżdża do Friedriehsruh, i że tain pozostanie

aż do czasu, w którym mu wyjechać do wód

w Kissingen wypadnie, pozostanie kanclerz jeszcze

czas jakiś w Berlinie. Z a przyczynę zmiany po

stanowień podają rzecz bardzo niewinną: sprawę

egipską którą Anglia teraz pornszyć zamierza.

Zdaje się, że i inne sprawy różne wpłynęły

potrosze na tę zmianę podróżnych dyspozycyj nie

mieckiego kanclerza. Być m oże, że i większość

parlamentu nie jest w sprawie podatku od wódki

o tyle pewną, o ile się zrazu pewną być zdawała,

może i stan zdrowia cesarza lub następcy tronu

budzi jakie obawy, wobec których ks. Bismarkowi

z różnych względów nie w ypada opnszczać stolicy

państwa. Krążą też o znaczeniu podróży Szuwa

Iowa do Petersburga różne wersye, i być może,

że rezultatu misyi, jakiej się mąż ten podjął, chce

ks. Bismark odczekać w Berlinie. Dość, że pozo

staje tam jeszcze czas pewien, a przedłużenie po

łiytn jego wywolnje liczne domysły.

W Bułgaryi wybory do rad gminnych, które

się świeżo odbyły, wypadły w dnchn rejencyi

Między wybranymi ma być 80°/(, stanowczych

stronników obecnego rządu, reszta obojętna z dro

bną t) !ko przymieszką Zankowistów.

W ostatnich czasach mówiono znów o kilku

kandydaturach do tronu bułgarskiego, na które

się już wszyscy mieli godzić z wyjątkiem samego

kandyd ata. W rzędzie takich kandydatów wymie

niają księcia d ’Alenęon. Teraz mówią zuów o kan

dydaturze Aleko baszy, dawnego gubernatora Rn

melii, na którego zwraca podobno uwagę rejen

cya. O ile inne mocarstwa kandydaturze tej przy

ehylnemi będą, niewiadomo dotąd.

Porta zgodziła się ua przyjęcie depntacyi kre

teńskiej, która jej życzenia chrześciańskiej ludno

ści K rety ma przedłożyć, a tymczasem zwiększa

n a wyspie załogi wojskowe w celn zapobieżenia

wszelkim możliwym ruchom powstańczym. Życze

nia ludności chrześciańskiej nie zostaną zapewne

nwzględnionemi na zbyt szeroką skalę, bo wbrew

zabiegom Grecyi, aby się mocarstwa enropejskie

w sprawę tę wdały, uzyskała Porta przyznanie

mocarstw, że spraw ę życzeń lndności Krety za

czysto wew nętrzną i jedynie od dobrych chęci suł

tana zależącą nważać będą.

Zajęcie bejostwa Kerki, leżącego między Bo

cbarą a Afganistanem, zdaje się być początkiem

nowych aneksyj rosyjskich. Bochara zostaje dotąd

tylko pod protektoratem rosyjskim, ale Rosyanie

zdołali pozyskać sobie w wysokim stopnin przy

chylność panującego tam chana. Oburza to patryo

tów bocharskich, którzy, czując wstręt do zabór

czych zachcianek rosyjskich i ich ciemiężących

następstw, pr ag ną usnnąć obecnego chana i zastą

pić go bratem jego, w czem w ostatnich czasach

wspierać ich zaczęła Anglia. Widząc to chan obe

cny i przew idując swój upadek, jeśli się rychło

na wojskowej sile rosyjskiej nie będzie mógł

oprzeć, oddalił z najbliższego otoczenia swego

wszystkie żywioły nieprzyjazne Rosyi i dal znać

jenerał-gubernatorowi Turkestanu, że tak on, jak

lud jego, oczekują z niecierpliwością chwili, w któ

rej z potężnem państwem rosyjskiem połączeni bę

dą ściślejszemi wę/dy, w celn większego rozsze

rzenia cywilizacyi w Azyi środkowej. Zajęcie przez

Rosyan bejostwa Kerki zdaje się znamionować

rozpoczęcie tego dzieła, które Bocbarę ma zacnie

nić w prowincyę rosyjską, a Samarkandę, dawną

stolicę mongolskiego władcy Timu ra, w siedzibę

jenerał-gubernatora rosyjskiego.

Reformagminna.

Lwów S czerwca.

0 We wczorajszym liście wspomniałem jnż, że

ściślejsza komisya dla reformy gminnej, złożona

z miejscowych członków, jednomyślnie rozstrzy’

gnęła, że należy wypracować odrębny projekt u

stawy dla miast, a odrębny dla gmin wiejskich.

W ustawie dla miast należy — zdaniem tej komi

syi — uchylić przedewszystkiem te wadliwości ja

kie się okazały w ciągu dwudziestoletniego wy

konywania ustawy gminnej w miastach. Do w a

dliwości tych komisya zalicza następujące:

Ustawa gminna z rokn 1860 nadała gminom

bardzo obszerny samorząd. osłabiła jednak zara

zem orgauizacyę, jak ą wszystkie większe miasta

naszego krajn posiadały.

Do r. 1866 posiadały wszystkie większ.e miasta

organizacyę magi stratna Iną.

Magistrat składał się z burmistrza, syndyka,

kilku asesorów z przydzielonem gronem egzami

nowanych urzędników. Burmistrz, syndyk i kilkn

asesorów byli egzaminowani tak dla służby poli

tycznej, jak i sądowej, prócz tych bylo kilku ase

sorów honorowych, tj. miejscowych obywateli, bez

fachowego wykształcenia, którzy nie byli stałymi

urzędnikami, lecz brali udział w pracach magi

s tratu, albo bezpłatnie, albo ze skromną remune

racyą.

Że powyższa organizacya była o wiele silniej

szą, niżeli ta, którą ustawa gminna miastom i za

równo wsiom nadała, to nie podlega najmniejszej

wątpliwości, a osłabienie organizacyi tem dotkli

wiej uczuć się d ało, im więcej zakres działania

gmin się rozszerzył i im więcej się m iasta pod

nosiły.

W miejsce magistratów wstąpiły w urzędowanie

zwierzchności gminne, złożone z naczelnika gminy,

tegoż zastępcy i kilkn asesorów, obierane począt

kowo na lat trzy, a obecnie na lat sześć, a po

nieważ ustaw a gminna nie określa nigdzie jasno

zakresu działania zwierzchności gminnej jako k o

le g i u r n , ani też obowiązków poszczególnych

członków zwierzchności jak o referentów, przeto

zeszło na to, że urząd asesora był więcej tytular

nym honoris causa, a cały ciężar urzędowania

spadał n a barki naczelnika gminy i grona urzę

dników, niezawsze trafnie mianowanych. Taki stan

rzeczy istnieje obecnie niemal w całej Galicyi.

Jak statystyka poucza i jak się to z szema

tyzmu w każdej chwili przekonać można, wybie

rano naczelników gmin w większych miastach

przeważnie ze stanu adwokatów , notaryuszów,

mniej ze stanu lekarzy’, a w bardzo malej części

zpomiędzy mieszczan lnb wojskowych na pensyi

A ponieważ płaca naczelnika gminy jest zazwy

czaj stosunkowo m ała, przeto ani adwokat, ani

notarynsz, ani lekarz i z innych zawodów nie mo

gli dla burmistrzowstwa swej zawodowej pracy

porzncae, cały swój czas urzędowaniu, jako na

czelnicy gmin poświęcać; co najwięcej, mogli przy

najlepszej woli ofiarować godzinę lnb dwie w dzień,

a zresztą wieczory dla obrad, a to jest absolutnie

zamało, albowiem urząd gminny po miastach jest

zbyt ważnym i poważnym urzędem, aby był do

rywczo, po dyletanckn traktowanym.

Oto główne żródlo nieporządków, a nawet nad

uży’ć , których fnnkcyonaryusze nrzędn gminnego

dość często się dopuszczali w braku stałej cznjnej

kontroli zwierzchnika.

Prenumeratę przyjmują:

Administracj’a ,,CZASU" w K rakowie i urzędj’pocztowe. Miejscowa prenum eratę księgarnia

S. A. Krzj’żanowskiego, handel Z. Skalskiego w Snkiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń M. Si!bersteina

plac Maryacki, handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, trafika K uklińskiego w Sukiennicach, głów na tranka

róg Rynku i ulicy św. Jana.

—

ó(płos z e n ia (inser!!ty) przyjmuje się za opłat% od miejsca wiersza

drobnym drukiem (petit) za pierwszy raz 10 cent., za każdy następny po 5 cent. lSad e ałn n e (na

3 stronie) od miejsca wierBza drukiem drobnjm po 30 cent. za każdy raz.

—

Ogłoszenia I pre

num eratę przyjmuj%: wn L,wowie Ajencya ,CZASU" w głównjm składzie tytoniu Nr II uhca

Trybunalska L 4; w P a ry ż u wył%cznie p Adam, Rue des Saints-Póres 81, (prenumeratę p. W . Ra

czkowski. Courbevoi pod Paryżem. Rue du Chemin ae fer 44); w ’W ’ie d n i u pp. Haasenstein A VogIer

(także w Hamburgu, Frankfurcie n. M , Berliuie. Lipsku, Bazylei i Wrocławiu). A. Oppelik, R- Mosse

(także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schaiek, M. Dukes, J. Danneberg, A. Herndl,

M.Stern, (tylko prennmeratę pp. H.Goldschmidt AC.); w Franhfurcie n. JI . G. L. Daube A_C.

W W ’a rs z a w le przyjmuj% ogłoszenia pp. Reichman i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskiej.

Wobec tej organizacyi było wiele postanowień

ustawy wprost niewykonalnych.

I tak np. § 60 ust. gminnej odda e jndykaturę

w sprawach policyi miejscowej Naczelnikowi gmi

ny wspólnie z dwoma asesorami.

Takie postanowienie może być ostatecznie do

ire w gminach wiejskich — ale w miastach tej

miary jak Tarnów, Stanisławów, Przemysł, Tar

nopol jest wprost niewykonalne. Policya miejska

dostawia do urzędu co chwila różne indywidua,

które dopuściła się przekroczeń policyjnych.

Oczywiście, że dochodzenie przeprowadza inspe

ktor policyi a potwierdza naczelnik, jeżeli jest

w urzędzie obecnym. Ażeby jednak asesorowie

byli obecni, o tem ani mowy, każden z nich ma

swą zawodową pracę, od której się niechętnie

odrywa, a bezwątpienia złożyłby bezwłocznie swój

honorowy urząd, gdyby mu kazano co chwila do

nrzędn gminnego przychodzić dla wydawania orze

czeń policyjnych w myśl wymogów ustawy.

Z tego krótkiego zestawienia stann rzeczy wy

nika, że restytuowanie organizacyi Magistratual

nej po miastach i zabezpieczenie fachowego kie

rownictwa urzędu jest koniecznością.

TI.

Powtóre: Dawniejsze Magistraty posiadały gro

no urzędników, mianowanych przez rząd, egzami

nowanych, posiadających odpowiednią kwalifika

cyę sądową, administracyjną lub kasową, w ogól

ności wiadomości fachowe i specyalną rntynę.

! stawa gminna z r. l v66, nadająca Radom gmin

nym nieograniczone prawo stanowienia, czyli

ustanowienia, czyli ustanowione być mają posady

urzędników, w jakiej liczbie, jak ą ci urzędnicy

kwalifikacyę posiadać mają, pogorszyła znacznie

stan rzeczy i obecnie wchodzą większoś cią

głosów, częstokroć wbrew zdanin całej inteli

genryi zasiadającej w Radzie i wbrew fachowej

opinii, do służby miejskiej Osobistości, nieposiada

jąee odpowiedniej fachowej kwalifikacyi, bez stu

dyów, egzaminów i praktyki, wprowadzając chao

tyczne stosunki w porucznny im resort.

!"waga ta odnosi się przedewszystkiem do ra

chunkowości i karności po gminach, która za

wsze jeszcze chroma.

Nadto zdarzały się i nic tak rzadko wypadki,

że Rady gminne rzekomo dla oszczędności obsa

dzały posady, wymagające fachowego wykształcę

nia, osobistościami nieposiadającenii uzdolnienia,

byle tylko za tańsze pieniądze i bez zobowiązań

c p do przyszłości, lub też nie obsadzały wcale

ważnych posad jak np. kontrolorów i buchalterów

dla oszczędności lub też poruczały te czynności

Radnym, oczywiście uiekwalifikowanym, za nre

mnneracyą" i t. d.

Te ,,oszczędności" sprowadzały zwykle znaczne

straty dla gminy przez popełniane defraudacye

koszta likwidacyi dla przywrócenia porządku, tn

dzież straty wskutek mylnego wykazyw ania na

leżytości gminy (zaległości czynne), lub niewyka

zywania ich wcale i t. d.

Ztąd okazuje się konieczna potrzeba zamieszcze

nia w statucie dla miast postanowień co do kwa

lifikacyi tych urzędników, którzy powinni mieć

koniecznie fachowe wykształcenie, jakoto kasycra,

kontrolora, buchaltera.

Nadto ponieważ zdarzały się jnż wypadki, że

oddalano buchalterów sprawdzających gorliwie ra

chunki gminne, przeto chcąc takowym zabezpie

czyć sumienne wykonanie obowiązków, należałoby

w statucie zamieścić postanowienie, że buchalter

może być oddalonym lub spensyonowanym za u

chwałą Reprezentacyi, zatwierdzoną przez Wydzia’

krajowy.

III.

Dalszą wadliwością w obowiąznjącej nstawie

jest brak stanowczego rozgraniczenia pomiędzy dzia

łaln oś cią naczelnika gminy, a względnie Zwierz

chności gminnej, a działalnością Rady gminnej.

Ztąd też zdarzały się wypadki, że Rady gminne,

zeszedłszy ze stanowiska kontrolującego, podzieliły

się na sekcye, komisye, i zajmowały się same

administracyą gminną nie zawsze z pożytkiem

dla gminy, jak liczne dochodzenia pouczają.

Jest przeto koniecznem nadać Zwierzchności

możliwie niezawisłe od prądów agitacyjnych sta

nowisko, oddając jej w ręce całą gospodarkę, a

natomiast poruczyć Radzie gmiunej prawo ucbwa

lania i kontroli z najrychlejszem rozgraniczeniem.

IV.

Ustawa gminna wytworzyła w sprawach policyi

miejscowej następny tok instancyj:

U Zwierzchność gminna.

2) Rada gminna.

3) Wydział powiatowy.

4) Wydział krajowy, prócz tego

5) Trybunał administracyjny.

—

A jeżeli strona

wniosła skargę do władz politycznych o na

ruszenie lub zle zastosowanie nstawy, na

tenczas :

6) c. k . Starostwo.

7) Namiestnictwo.

8) Ministerstwo, prócz tego

fl) Trybunał administracyjny.

Już samo to krótkiezestawienie

wystarcza,

ażeby ndowodnić całą rozwlekłość postępowania

szkodliwego dla gminy, bo przecież jest najwyż

szym interesem gminy, ażeby sprawy, dotyczące

policyi miejscowej i porządku, były w najkrótszym

czasie załatwione.

Powyższy tok instancyi nie odpowiada nawet

organizacyi samorządu, składającego się z nastę

pnych kółek:

1) Zwierzchność gminna,

Rada gminna.

2) Wydział powiatowy,

Rada powiatowa.

3) Wydział krajowy,

Sejm krajowy.

Jeżeli przeto ani Rada powiatowa, ani Sejm

krajowy nie są instancyanii reknrsowemi; to nie

ma konsekwencyi w organizacyi samorządu, ażeby

Rada gminna, której stanowisko jes t identyczne

ze stanowiskiem Zwierzchności gminnej, w spo

rach policyi miejscowej stanowiła odrębną in

stancyę.

Z tych powodów jest wskazanem, ażeby npro

ścić tok instancyi, uchylając Radę gminną jako

instancyę w spraw ach policyjnych.

Natomiast w sprawach, odnoszących się clo ma

jątku gminy, ma Rada gminna stanowić instan

cyę, jak dotąd.

Dalszą njemną stroną dotychczasowego systemu

jest przeciążenie gminy sprawami poruczonego

zakresu działania. Jestto fakt wielokrotnie udo

wodniony, więc wszelkie dalsze uwagi w tym

względzie s ą zbyteczne. Uregulowanie tej kwestyi

rozumie się w porozumieniu z Rządem, jest nader

trndne, a to ze względn kolizyi interesów pań

stw a z interesami gmin.

Zważywszy jed nak na okoliczność, że chodzi

przedewszystkiem o ntworzenie ,,dobrze fungującej

organizacyi gminnej"

—

aparatn do załatwie

nia spraw gminnych, -

zważywszy następnie, -

że sprawa poruczonego zakresu wymaga dłnż

szych rokowań ze Rządem, co opóżnićby musiało

pożądaną reorganizaeyę g min, komisya mniema,

że kwestya ta powinna być odrębnie trakto

waną i osobną ustawą uregulowaną. Kumulując

ją z ustawą dla miast, naraża się projekt reor

ganizacyi na odmowę sankcyi.

Do powyższego elaboratu dołączony jest zarys

organizacyi dla miast, a jak jnż wczoraj wspo

mniałem, tylko dla tych, które w nagłówku ewen

tualnej nstawy wyliczone będą, boć nie wszystkie

miejscowości, które prawnie tytuł miasta noszą,

posiadają potrzehne dla organizacyi miejskiej siły.

W następnym liście podam wynik obrad obszer

niejszej komisyi, która na dzisiejszein i jntrzej

szem posiedzeniu między innemi także i nad tym

zarysem zastanawiać się będzie.

szalek krajowy br. Tarnowski, posłowie sej

mowi Dr ŚmoIka, Dr Rybicki, Dr Romer,

Dr Frncbtman n, Dr P i 1a t, Dr Stanisław br.

Badeni, prezydent Mochnacki, radca Wydzia

u krajowego Michalczewski, prof. uniwersy

tetu Dr Kleczyński i starosta Laskowski.

Przedewszystkiem odczytano referat Dra Lewickie

go, obejmujący zestawienie odpowiedzi, nadesłanych

przez Wydziały powiatowe i starostw a, na kwe

styonarz w sprawie stosunków gminnych, rozesła

ny w zeszłym miesiąen przez Wydział krajowy

Namiestnictwo.

Następnie przeprowadzono jeneralną dysknsyę

na temat, ezyli wogóle reforma gminua je s t ko

nieczną i na czasie. W tym względzie wyłoniły

się trzy odrębne zapatrywania.

Poseł hr. Romer podniósł konieczną potrzebę

reformy gminnej, wychodząc z tego założenia, iż

nieład, jaki dziś w gospodarstwie gminy panuje,

żadną miarą dłużej istnieć nie może; policya

gminna wcale nie jest wykonywaną.

Poseł Dr Stanisław hr. B a d e n i wyraził nato

miast przekonanie, iż przy zamierzonej reformie

należy postępować nader ostrożnie. Mówca oba

wia się więcej tego rozstrojn, jaki łatwo nastąpić

może wskutek szybkiego a kiepskiego zastosowy

wania nowej ustawy gminnej, aniżeli tego roz

stroju, który pr/,y dzisiejszej nstawie panuje.

Było jeszcze trzecie zdanie, reprezentowane przez

prof. nniw. Dra Kleczyńskiego, który żądał

zaprowadzenia gmin zbiorowych , a przedewszyst

kiem połączenia gminy i obszarn dworskiego w j e

dną administracyjną całość. Następnie odczytano ob

szerny wywód, opracowany przez radcę Wydziału

krajowego p. Michalczewskiego, a obejmujący mo

tywa do projektn nowej ustawy gminnej dla gmin

miejskich. Komisya przyjęła wywód i przystąpiła do

przeprowadzenia dyskusj’i nad pojedynczemi p a

ragrafami p rojektn, uzupełniając je poprawkami.

Obrady trw ały onegda.i od godziny 11-tej rano

do wpół do 3-ciej po południu i od godz. 7-mej

do 11 tej wieczór.

Wczoraj odbyło się drogie posiedzenie, na któ

rem dyskutowano dalej nad reformą ustawy dla

gmin miejskich. Dotąd nie postanowiono jeszcze,

które gminy miejskie objęte być mają nową u sta

w ą, zależy to bowiem od ludności i stosnnków

majątkowych pojedynczych miast. Deeyzya w tym

względzie zapadnie dopiero po przyjęciu całego

projektu, przypuszczać jednak już dziś można, że

w każdym razie nową ustawą objęte będą te 29

miast, dla których wydano w r. 1882 ustawę bu

downieza.

Czytamy w Dzienniku P olskim:

Komisya, przygotowująca materyały do reformy

gminnej, zebrała się onegdaj w sali obrad W y

działu krajowego. W obradach wzięli ndział: mar

KORESPONDENCYA ,,CZASU."

Wiedeń 5 czerwca.

Po skandalicznem rozbiciu się stronnictwa par

lamentarnego niemieckiego w Izbie poselskiej au

stryackiej na coraz w iększą ilość odłamów, z któ

rych każdy zarznea wszystkim innym, że nie są

dosyć narodowe, — n astąpiło niedawuo a raczej

ujawniło się tylko istniejące już oddawna odłama

nie się od klubu czeskiego anarchicznej jego cząstki

i skandaliczne n a ulicach Pragi rzucanie się tej

cząstki przeciw ogromnej większości reprezentan

tów narodu czeskiego.

Nie zamierzam bynajmniej mieszać się w owe

spory między stronnictwami innego narodu. Z a

znaczam tylko, że wytoczenie tyeli sporów domo

wych na ulicę, szarpanie czci mężów zasłużonych

w każdym razie względem narodu czeskiego i po

niewierauie ich wobec wroga tegoż narodu musi

mu być wielce szkodliwe. Zaznaczam także tylko,

że ten wypadek opisują z radością w szystkie nie

przyjazne narodowi czeskiemn dzienniki niemieckie.

Ale mam prawo odeprzeć z oburzeniem zarzut

niesłuszny i całkiem bezzasadny — uczyniony

przez tę krzykliwą gromadkę, nMłodo-Czechami"

się zowiących, wszystkim ,,sprzymierzeńcom" klu—

Pan Wołodyjowski.

POWIEŚĆ

Henryka Sienkiewicza.

(5)

(Ciąg dalszy).

Czeladnik powstrzymał konie, wtem nieznajomy

szlachcic zbliżył się z rozjaśnionem obliczem do

wasągn, i zaw ołał:

Panie Zagłoba! Nie poznajesz mnie wasz

mość?

Zagłoba ujrzał przed sobą męża, mającego kolo

trzydziesto kilku lat, przybranego w kołpak rysi

z piórkiem, znak nieebj’bny wojskowej slnżby,

w makowy żnpan i ciemno czerwonj’ kontusz

przepasany pozłocistym pasem. Tw arz nieznajo

mego była nadzw j’ezajnej piękności. Cerę miał on

bladą, nieco tj’lko w polach wichrem na złotawo

opaloną, oczy błękitne, pełne jakowegoś smutku

i zamyślenia, rysy tw arzy nadzwyczaj foremne,

prawie jak na męża, zbyt piękne; pomimo polskie

go stroju nosił on długie włosy i brodę z cndzo

ziemska przyciętą. Stanąwszy przy wasągu otwo

rzył szeroko ramiona, a Zagłoba, lubo nie mógł

go sobie na razie przypomnieć, przechylił się i

obj.ął go za szyję.

,-,

Ściskali się tedy s erdecznie, a chwilami odsu

wał jeden drugiego, aby mu się lepiej przypatrzeć

liakoniec Zagłoba rzeki:

—

Wybaczaj waszmość, ale jeszcze nie mogę

sobie przypomnieć.

—

Hassling K etling!

—

Dla Boga! Tw arz wydala mi się znajomą,

ale Btrój całkiem wa(,pana odmieni!, bom cię da

wniej w kolecie rajtarskim widywał. To jnż i po

polsku chodzisz?

—

Bom tę Rzeczpospolitą, która mnie tułacza

pacholęciem jeszcze niemal będącego, przygarnęła

i dostatnim cblebem opatrzyła, za swoją matkę

uznał i innej mieć nie chcę. W aćpan nie wiesz,

żem indygenat po wojnie otrzymał.

—

A to mi słodką nowinę zwiastnjesz! T ak że

ci się to poszczęściło?

—

I w tera i w czem innem, bom w Knrlandji

na samej granicy żmudzkiej, n a człeka takiego

samego nazwiska, jako jes t moje, natrafił, któren

mnię adoptował, do herbu przyjął i fortuną obda

rzył. Mieszka on w Świętej, w K urlandyi, ale i

z tej strony ma majętność Szkudy, którą mnie

puścił.

—

Szczęść ci Boże! Toś tedy wojnę porzucił?

—

Niech się jeno jakakolwiek zdarzy, stawię

się niezawodnie. Dlatego to i wioskę w dzierża

wę oddałem, a tu czekam okazyi.

—

To mi kawalerska fantazya! Zupełnie jak

ja, kiedym był miody, choć i dzisiaj jeszcze wi

gor w kościach jest! Co tedy porabiasz w W ar

szawie?

—

Posłuję na konwokaeyę.

—

Rany Boskie! Toś już z kościami Polak!

Miody rycerz uśmiechnął się.

—

I duszą, a to w’ięcej!

—

Żonatyś?

Ketling westchnął.

—

Nie!

—

Tego ci tylko brakuje. A wierzę! czekaj

jemi! Zabby ei dotąd dawnj’ sentyment do Bille

wiczówny nie wyszedł z pamięci?

—

Skoro waćpan o tem wiedziałeś, coru moją

sądził być tylko tajemnicą, to wiedz, żq żaden

nowy nie przyszedł..

—

Daj spokój! Ona niedługo małego Kmicica

światu przyrzuci. Daj sobie spokój! Coć za robota

wzdychać, gdy kto inny w lepszej konfidencyi

z nią żyje. Powieme prawdę, że to i śmieszno.

Ketling podniósł swe smntne oczy w górę.

—

Rzekłem tylko, że nowy sentyment nie przy

szedł.

—

Przyjdzie, nie bój się! ożenim cię! Wiem to

z własnej eksperyencyi, że zbytnia stałość w amo

rach tylko zgryzot przyczynia. Żem to był swego

czasn stały jak o Troilus, siła delicyj, siła dobrych

okazyj poniechałem, a com się nagryzł!

—

Daj Boże każdemn zachować tak jowialny

hmnor. jako waszmość zachowałeś.

—

Bom w modestyi żył zawsze, przeto mi w ko

ściach nie strzyka. Gdzie mieszkasz? zali znala

złeś gospodę?

—

Mam dworek wygodny kn Mokotown, który

po wojnie jnż wyhodowałem.

—

Toś szczęśliwy; ja zaś od wczoraj napróżno

po całem mieście jeżdżę.

—

Dla Boga, dobrodzieju! jnż-że mi tego nie

odmówisz, żebyś n mnie stanął, miejsca jest dość,

prócz dworkn, oficyna i stajnia wygodna. Znajdzie

się dla czeladzi i koni pom:es/.czenie.

—

Toś mi z nieba spadł, jak mi Bóg miłj’!

Ketling siadł na wasąg i ruszyli.

Po drodze opowiadał mn Zagłoba o nieszczęściu,

jakie w pana Wołodyjowskiego ugodziło, a on

ręce nad niem łamał, bo nic był dotąd nie wiedział.

—

Tein to ostrzejszy grot i dla mnie — rzekł

wreszcie — że może waszmość i nie wiesz, jak a

między nami w ostatnich czasach przyjaźń po

wstała. Wszystkie późniejsze wojny w Prnsiech,

przy oblężenin zamków, gdzie tylko bylj’ jeszcze

szwedzkie załogi, od prawowaliśmy razem. Chodzi

liśmy i Ha Ukray)ę- i na p an a| Lubomirskiego i

eaów na! l fkrainę, jirf po-śmićrći1ruskiego woje

wody, pod panem marszałkiem koronnym Sobie

skim J edn a knlbaka nam za poduszkę słnżyła,

z jednej jadaliśmy misy; Kastorein i Polluxem nas

zwano. I dopiero, gdy on po pannę Borzobohatę

na Żmudź jech ał, nadeszła chwila separationis;

któżby się spodziewał, że najlepsze jego nadzieje

tak prędko przeminą, jako strzała na powietrzu?

—

Nic stałego na tym padole płaczu niemasz —

odpowiedział Żagłoba.

—

Prócz przyjaźni statecznej. Trzeba będzie ra

dzić i dowiadywać się, gdzie on teraz. Może od

pana marszałka koronnego czegoś się dowiemy,

który Wołody’jowskiego jak źrenicę oka miłuje.

A nie, toć tn są posłowie ze wszystkich stron.

Niepodobna, aby który o takim rj’cerzn nie sły

szał. W czein będę mógł, w tem waszmośei po

służę, lepiej jak gdyby o mnie samego chodziło.

Tak rozmawiając, przybyli nakoniec do Ketlin

gowego dworkn, który dworem się być okazał.

W środku hyły porządki wszelkie i niemało sprzę

tów kosztownych, bądż kupionych, bądż ze zdoby

czy pochodzących. Broni zwłaszcza wybór był zna

mienity. Ucieszył się pan Zagłoba na ten widok

i rzekł:

—

O! toż waćpan mógłbyś tu i dwadzieścia

osób pomieścić. Szczęście to dla ranie, żem cię

spotkał. Mógłeiu pana Antoniego Chrapowickiego

gospodę zająć, bo to mój znajomy i przyjaciel.

Ciągnęli mnie i Pacowie, którzy przeciw Radzi

wiłłom partyzantów s zu kają, ale n ciebie wolę.

—

Słyszałem między posłami litewskimi — od

rzekł Ketling - że ponieważ teraz na Litwę ko

lej przypada, chcą koniecznie panaChrapowickie

go marszałkiem sejmn postanowić.

—

I słnsznie. Człek to zacny i realista, jeno

nieco dobrowolny. Dla niego niemasz nad zgodę,

tylko patrzy, gdzieby kogo z kim pogodzić, a tó

n a nic. Ale! powiedzno szczerze, czemć jest Bo

gusław Radziwiłł?

—

Od czasu, jak mnie Tatarzy pana Kmicicowi

pod W arszawą w niewolę wzięli — niczem. Po

rzuciłem tę słnżbę i nie zabiegałem o nią więcej,

bo choć. to możny p au, ale zły i przewrotny czło

wiek. Napatrzyłem j a mn się dosyć, gdy w Tau

rogach n a cnotę tej nadziemskiej istoty nastawa}.

—

Jakiej nadziemskiej? Człekn, co gadasz?...

Z gliny ona jest i tak jak pierwsza lepsza far

furka stlnc się może. Wszelako mniejsza z tem!

Tn zaczerwienił się pan Zagłoba z gniewn, aż

mu oczy na wierzch wyszły.

—

Wyobraź sobie, ta szelma posłem je s t!

—

Kto taki? — spytał zdumiony K etling, któ

rego myśl była jeszcze przy Oleńce.

—

Bognslaw Radziwiłł! Ale rngi! rugi od cze

go?! Słnchaj! tyś poseł, możesz tę materyę poru

szj’ć, a jnż ja ci z galeryi ryknę do wtóru, nie

bój się! Prawo za nami, a zechcą li prawo poni

żyć, to możnaby między arbitrami tnmulcik nczy

uić tak zacny, żeby się i bez krwi nie obyło.

—

Nie czyń tego w aść, na miłosierdzie Boże!

Materyę ja wniosę, bo słuszna, ale Boże uchowaj

sejm zamieszać.

—

Pójdę i do Chrapowickiego, choć to ciepła

woda, co ze szkodą jest, bo od niego, jako od

przyszłego m arszałk a, siła zależy. Podszcznję Pa

ców. Przynajmniej wszystkie jego praktyki pu

blice przypomnimy. Przecie słyszałem po drodze,

że t a szelma o korouę dla siebie myśli się starać!

—

Chj’baby naród do ostatniego upadkn przy

szedł i nie był żywota godny, gdyby tacy królami

jego mieli zostawać — odrzekł Ketling.

—

Ale

wypocznij w aść teraz, a później któregokolwiek

dnia pójdziem do pana marszałka koronnego o

naszego przyjaciela wypytywać.

(Ciąg dalszy nastąpi),

—

181 wychodzi codziennie wieczór, wyiawszy nirH,;.i,, - j

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy w KrakowieZ ?O c

, u ŚOT*teczne—

’ we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 c.

Prenumerata wynosi:

Pocztą w państwie austryackiem .

na ca*y rok na kwartał na 1 miesiąc

n ie m ie ckiem . * .......................................................

24złr.

6 złr.

|2złr.50ct.

do Włoch, Franeyi, Anglii, Belgii, Szwajcarii, Turcyi

7 Złr

3 złr"

, ,nnych państw, należących do związku pocztowego 7 I 32 złr

8 złr

3Hr

Prenumeratę pnyjmule a/.vlLn .?

8 złr’

3 złr

Listy z pieniędzmi i przek)zy nit irłn«- * . ?

? °,,a ’nleKu dnia w miesiącu.

franco do Administracji Czasu w Krakowie Pren/n?1*rat9 1 ogłoszenia (inseratyl uprasza sie nadsyłać

opłacie pocztowej.

^eopie,zętowane nie"podlcga,ą

ij,

ntejiankowanych me przyjmuje się.

R ęliopiam ó w nadsyłanych nie zwraca się.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction