Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 608 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner85

Kraków, Czwartek 12Kwietnia1906.

Rocznik LIX.

(Wydan ie wieczorne).

Prenumeratą przyjmują : Admisistraoya Oeaeu w Krakowi. I «wędy portowa.

M iejsco w ą p re n u m e r a t ę kaięgannaS. A. Krzyżanowskiego. handle: St. Karlińskiego, Ł Kreteehmer%.

? lnr-° dl,ennl!ców H°Pea»* » Salomonowej, Głów na trafika.

Ceny ogłoszo n : od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za kaidy następny po 10 haL: akhed

tabelaryczny, cyfrowy, *komplikowany, pierwszy raz 40 haL, następny po 10 haL

Nadesłane i Nekrologia od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za kaidy ma.

G łosy p ublioa n o śoi po 2 kor.; wszelkie prywatne komunikaty po kronice i po daiale ekoeemi

cznym i t p. po 1 kor. od miejsca wiersza.

1 prenum eratą przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiero

St. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w Jarosław iu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturalski- w P ra w ’

Ikiyi Sr, wU8-^ rniwL?gMni^Dl Hf ZneSiTWf,*eST0wi0 M1W°intraub; w Stanisławowie Jasie)

fr’ 7 Tarnowie M. Rockach, O. Haut; w Tarnopolu Komaniewski: w Parvżu w?łaczn.r

p. W. Raczkowski, 14 Citć de Trevise: w W ie d n i u Uaasenstoin 4 Vogler R Mosso (taicie we wszvst

kieh filiach); H. Schalek, M. Duke ., fc. Braun, J . Danneberg, H. Fri^dl (tylko ^ r en n m er at ^H rG old -

echmidt 4 Comp.); w Frankfurcie u. M. G. L. Daube 4 Comp.

W T Za każdą zmianę adresu dopłaca aię 48 hal.

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 12.

Tolefon Nr BO.

Miegpodziankf.

Nietua chyba w Austryi ministra, czynnego lub

emerytowanego, dla któregoby stosunek z Węgra

mi był wspomnieniem miłem. A każdy ma wspom

nienia z tej dziedziny swojego urzędowania. Ale

chyba wśród nich wszystkich niema żadnego,

którego wspomnienia byłyby bardziej goryczą za

tratę, jak u bar. Gautscha.

Bar. Gantsch objął po raz pierwszy rządy Au

stryi w końca roku 1897. Na Węgrzech sprawował

je wówczas pogrzebany świeżo politycznie bar.

Banffy, który zaw arł był ugodę z br. Badenim.

Kardynalnym pnnktem układu było wówczas jesz

cze w Austryi mało znane iu n ctim : mianowicie

iunctim między związkiem celno handlowym a

kwotą. Od tego iu n ctim bowiem zależała możli

wość przyjęcia związku celno-handlowego przez

parlam ent austryacki. Otóż kiedy bar. Gantsch

poraź pierwszy zetknął się ze swoim kolegą wę

gierskim, ten oświadczył mu, że iu n ctim dotrzy

m ać nie myśli i niema obowiązku, gdyż było to

przyrzeczenie, dane tylko hr. Badeniemu, więc

tylko wobec niego wiążące. Następstwem tej nie

spodzianki węgierskiej był upadek bar. Gautscha

po stu dniach rządów .

Bar. Gautsch objął po raz wtóry rządy Austryi

w początku r. 1905, objął je z dobrodziejstwem

inwentarza, tj. wraz z ugodą, zaw artą między p.

Koerberem a p. Szellem w pamiętną noc Sylwe

strową r. 1903. W kilka tygodni później większość

liberalna węgierska przestała istnieć, ugoda za

wisła w powietrzu, a bar. Gantsch stracił pewny

sukces polityczny, jakim byłoby jej uchwalenie.

Ale kataklizm węgierski pozwolił mu przynaj

mniej tyć i oddychać, jak długo z drugiej strony

Litawy sprawa wojskowa paraliżowała życie pa

bliczne. Jesień 1905 r. zaskoczyła p. Gautscha

w drodze do socyalistycznego Damaszka, a owo

cem tej podróly było hasło i projekt powszechne

go głosowania: E rfolg oder Sturz! Sukces lub

u pad ek! Aby jed nak dojść do sukcesu, trzeba

było p ra cy ciężkiej i wy m agającej zupełnie wol

nego gościńca parlam entarnego. W tym celn bar.

Gantsch poświęcił bez wahania to wszystko, co

pierwszym miesiącom jego rządów nadawało ce

chę rządu normalnego : zrzekł się nchwalenia bu

dżetu. Ze swojego stanowiska miał słuszność*,

żeby bowiem przeprowadzić reformę wyborczą,

trzeba było mieć ręce wolne wobec tych stron

nictw, które jej są przeciwne. Tymczasem w Au

stryi tak się jnż fatalnie złożyło, że przeciwnika

mi rewolucyjnego projektu bar. Gautscha były

właśnie stronnictwa, wotujące mu budżet, a przy

jaciółmi reformy stro nnictw a , niemające tego

zwyczaju. Trzeba więc było nie zobowiązywać

sobie pierwszych, a nie wprowadzać w kłopot

drugich.

I rzeczywiście gościniec p a rla m e nta rny widniał

przed oczami bar. Gautscha pusty i wolny - jak

okiem spojrzeć: od m aja do lipca, od września do

listopada nic, nic, tylko reforma wyborcza. Nagle

skończył się konflikt wojskowy na Węgrzech!

I wraz na porządku dziennym parlameutu aa

stryackiego stanął nie już zwykły budżet, ale a

goda z Węgrami i kredyty wojskowe: na drodze

do celn ukazały się uie kamienie, utrud zające

podróżnego, ale zawaliła się skała, widok nawet

zasłaniająca.

Nieszczęściem zaś bar. G autscha jest, że te

same stronnictwa, do których się apeluje przy

uchwaleniu budżetu, uchwalały dotychczas także

ugodę i kredyty wojskowe, zaś stronnictwa, popie

rające bar. Gautscha ugodę ledwo, a kredytów

wojskowych wcale połkDąć nie zdołają.

Jeśli więc wolne ręce wobec stronnictw umiar

kowanych były dla bar. Gautscha warunkiem —

nie gwarancyą jeszcze! — sukcesu w sprawie re

formy wyborczej, to ten warnnek obecnie odpadł.

Czy pozostaje tylko druga ewentualność: upa

dek? Na to pytanie dziś odpowiadać nie myśli

my, mówiąc tylko o sytuacyi w obecnej chwili.

Natomiast chcemy zwrócić nwagę na dwa in

teresujące momenta, jeden przedmiotowy, drugi

podmiotowy. Przedmiotowy: dlaczego nikt, a naj

mniej bar. Gantsch, nie myśli o przekazaniu ugo

dy i kredytów wojskowych parlamentowi, który

ma wyjść z powszechnego głosowania? Bo każdy

wie, a bar. Gantsch najlepiej, że ten parlament

n i e uchwali ani ugody ani kredytów wojskowych.

Każdy wie, że ubezpieczenie wspólności monarchii

na dalsze dziesięciolecie może być dokonane tyl

ko przez ów wzgardzony, ośmieszony, na śmierć

skazany parlament ,,przywilejów," który lwiej

części tego dzieła dokonał już przed rokiem, u

chwalając taryfę celną i traktaty handlowe; że

zaś przyszły parlament, parlament ,,ludowy" bę

dzie w Austryi możliwem igrzyskiem tylko o tyle,

o ile nie będzie miał nic seryo do uchwalania,

t. j. po ubezpieczenia1 ugody z Węgrami z § 14

w zanadrzu dia budżetu.

Czy może być coś bardziej charakterystycznego

dla wartości nwielkiego dzieła" bar. Gautscha,

dla szczerości jego wiary w uzdrawiającą moc

powszechnego głosowania, n ad tę konieczność ele

m entarną uchwalania przed tem wszystkiego,

czego Austro-Węgry potrzebują, by pozostać mo

carstwem !

Podmiotowy moment w tej całej kwestyi od

nosi się wprost do osobistości barona Gautscha.

Widzieliśmy, że rządy jego dzielą się nietyle na

epoki lab chociażby rozdziały, ile n a .... niespo

dzianki, które nieustannie zaskak ują prezydenta

ministrów: niespodzianka z iunctim , niespodzianka

wyborów węgierskich, niespodzianka powszechne

go głosowania, niespodzianka sanacyi węgierskiej.

Jest w tym tragizmie element farsy. Ale przede

wszystkiem jest dziwny refleks aksyom atn: gou

verner c’est preooir.

Klęska naUtwfe.

Wybory do Dumy państwowej odbyły się z trzech

gubernii litewsko-białornskich: z kowieńskiej, gro

dzieńskiej i witebskiej; wkrótce przystąpią do

wyborów dalsze trzy gubernie: wileńska, mińska

i mohilewska. Sądzić zatem o wyniku wyborów

w całości z Litw y i Białorusi jeszcze nie można.

Jednakże stwierdzić już należy nader niepo

myślny wynik dotychczasowych wybo

rów, o których Kuryer Litewski donosi na czele

dziennika pod tytnłem : ,,Klęska°.

Zdaje się, że pogląd ten Kuryera Litewskiego

jakkolwiek oparty na faktach, jest może tro

chę za pesymistyczny, a raelej świadczący o po

przednim optymizmie. Wyborów np w gubernii

witebskiej ,,klęską" n azwać trudno. Gdzie ludność

wiejska jest białornsko-łotewska, a ludność miej

ska w ogromnej liczbie żydowska i rosyjska (u

rzędnicy); gdzie właścicieli ziemskich Rosyan

przeszło połowa, tam nie można mówić o klęsce,

skoro z ogólnej liczby 6 posłów wybrano dwóch

Polaków (Piotra Pereświt Sołtana, Bohdana Szach

nę) i księdza Fr. Trassuma z Rzeczycy. Z dal

szych trzech posłów tej gubernii wybrano: jedn e

go Rosyanina, jednego włościanina i jednego ży

da. Na ten względnie korzystny wybór wpłynęła

niezawodnie część włościan-Białorusinów wyzn ania

katolickiego i zapewne Łotysze katolicy z Inflaut

polskich.

Mało pochlebnym jest dla nas wynik w guber

bernii kowieńskiej, skąd wyszło 5 Litwinów wy

znania katolickiego (w tej liczbie 1 ksiądz) i je

den żyd. Skoro jednakże narodowa agitacya

litewska szerzyła się tam od lat szeregu, a z ?ol

skiej strony dotychczas nie było i co prawda być

nie mogło prz eciwdziałania, przeto wy nik podobny

był łatwy do przewidzenia.

Za klęskę prawdziwą uważać możemy przede

wszystkiem wynik wyborów w gubernii grodzień

skiej, gdzie i polska własność ziemska jest sil

n iejszą od rosyjskiej i wiele jest drobnej szlachty

polskiej i prop agandy litewskiej wcale niema,

z powodu drobnej liczby Litwinów; wśród ludno

ści zaś białoruskiej propaganda narodowa nie

istnieje. Klęską zatem nazwać można wybór tył

ko dwóch katolików (włościanina Żukowskiego,

członka stronnictwa katolicko-demokratyeznego i

X. Antoniego Sangajły); dalej wyb rano dwóch

włościan miejscowych narodowości białoruskiej, a

wyznania prawosławnego, dwóch żydów i j e d

nego Rosyanina.

Według wy znani r. przedstawia się zatem

rezultat wyborów z trzech gubernij: kowieńskiej,

grodzieńskiej i witebskiej, z ogólnej liczby wy

branych 19, w cyfrach następającycb :

Katolików 10.

Prawosławnych 5 (w tej licznie 2 Rosyan).

Żydów 4.

Według narodowości, nie można na razie ębli

czyć, ponieważ nie są znane dokładniej przeko

nania narodowe trzech księży: Fr. Trassuma

z Rzerzycy, Jarnłajtisa z Płungian i Antoniego

Songajły z Prażan.

Ostatnie depesze donoszą o wyniku wyborów

z gubernii mohilewskiej. Dnia 10 kwietnia odbył

się w Mobile wie (n ad Dnieprem) wyborczy zjazd

gubernialny. Wybrano trzech włościan: Koron

kowa, Marka Owsianikowa i Teodora Bnsłowa.

Pierwsi dwaj bezpartyjni umieją czytać i pisać.

Bnsłow zaś ukończył szkołę techniczną kolejową

i należy do stronnictwa socyalno-demokratyczne

go. Z pośród szlachty wybrano Aleksandra Cho

mentowskiego i Grzegorza Twardo, obu ,,kade

tów" z wyższem wykształceniem. Z sześciu wy

branych, p. Aleksander Chomentowski jest Pola

kiem ; narodowość p. Grzegorza Twardo nieznana.

Polacy)w tej gubernii głosowali zgodnie ze stron

nictwem konstytucyjno demokratycznem.

Z dokonanych dotychczas wyborów na Litwie

i Białorusi, wyciąga Kuryer Litewski następu

jącą konkluzyę:

nW trzech guberniach: kowieńskiej, grodzieńskiej

i witebskiej z 16 mandatów, o które toczyć się mo

gła walka, zdobyliśmy tylko dwa — nie licząc m an

datów X. Songajły, X. Jarułajtisa i X. Trassuma!

Organizacyjnym zdolnośoiom przedwyborczym kuryi

ziemiańskiej, a specyalnie grapie w niej ziemian—

Poiaków, wydały wybory kowieńskie, grodzieńskie,

a w pewnej mierze i witebskie najsmutniejsze świa

dectwo. Nie przydały się na nie ani nasza nkul

tura*, ani nssze «tradycye parlamentarne", *ni pu

ste nawoływania, ani zapał słomiany. Pobici zosta

liśmy na głowę przez zręczną agitacyę, przez naj

eiemeutarniejszą arytmetykę wyborczą, przez własną

wreszcie nieudolność, ."

Od naszego korespondenta otrzymuj emy nastę

pującą informacyę:

W iln o 10 kwietnia.

Klęskę w wyborach do Dumy w gub. grodzień

skiej polska większa własność ziemska zawdzę

cza nieszczęsnej swej taktyce. Zarówno bowiem

żydzi ja k i chłopi ofiarowali jej kompromis. Roz

bił się on jednak z powodu wygórowanych wa

runków, stawianych przez Polaków, którzy ży

dom, względnie chłopom ofiarowali tylko jed en

mandat. W ten sposób nastąpiło pomiędzy żyda

mi i chłopami porozumienie i polsk a własność ziem

ska została przegłosowana. Podobnie działo się

i w gub. kowieńskiej. Poważną zresztą ro!ę od

grywała także powszechna nieufność, obawa k aż

dego z trzech stronnictw, że w stanowczej chwili

zostanie wyprowadzone w pole przez swego sprzy

mierzeńca. Dodać należy, że podczas wyborów

w gub. grodzieńskiej ujawnił się dobitnie wpływ

przedstawicieli władzy państwowej na wyborców

włościan.

Sor.

Wybory w Królestwie.

Warszawa 11kwietnia.

W sprawie polskich kartek wyborczych

otrzymuję następujące wiarogodne informacyę:

Delegacyi, złożonej z pp. G awrońskiego, Kronen*

berga i Ostrowskiego, udało się — jak już dono

siłem przed kilkn dniami — przekonać ministra

spraw wewnętrznych Dnrnowo o konieczności pol

skich k artek przy wyborach w Królestwie Pol

skiem. Minister wydał też w tym dnchn rozpo

rządzenie tymczasowe. Niemniej przeto

przedstawił sprawę senatowi, który obradował

nad nią w nbiegłą niedzielę na sesyi nadzwy

czajnej. Otóż senat oświadczył się przeciwko

dopuszczeniu polskich kartek wyborczych i odno

śna decezya nadeszła podobno wczoraj wieczorem

do tutejszego jenerał-gubernatora. Sprawy jednak

nie należy uważać za przegraną. Minister spraw

wewnętrznych bowiem uzyska podług wszelkiego

prawdopodobieństwa, pomimo przeciwnej opinii

seoatn, zatwierdzenie swego rozporządzenia, do

duszczającego polskie kartki wyborcze, u ce

sarza.

Niewątpliwie nastąpi także niebawem inne u

dogodnienie, a mianowicie, że dla wyborów w Kró

lestwie Polskiem zniesiony będzie przepis, n ak a

zujący wymieniać na k artkach wyborczych imię

ojca (otczestwo) kandydata na wyborcę. Zwyczaj

ten dodawania do imienia danej osoby imienia

ojca, panujący w Rosyi, u nas z tej prostej przy

czyny wywołaćby mógł nieporozumienia i niedo

godności, że wogóle prawyborcy tutejsi nie znają

imion ojców swych kandytów.

Nadspodziewane zwycięstwo ,,kadetów" w Rosyi,

obudziło naw et wśród tutejszych postępowych d e

mokratów świadomość, ja k niepolityczny krok uczy

nili, wstrzymując się od udziału w wybór ach i bojko

tując Dumę. Więc też powstanie nowego ,,związku

demokratycznego", który oświadczył się za udzia

łem w wyborach, powitał jeden z organów tutej

szej demoluacyi postępowej z gorącem nznaniem.

Co prawda dragi i główny jej organ wyraża się

o nowem stronnictwie z dość wyraźnym prze

kąsem.

Dzisiaj odbyw ają się w kilku powiatach gnb.

warszawskiej wybory pełnomocników do prawy

borów ze średniej własności ziemskiej. Wybory

prawdopodobnie dojdą do skutkn, chcć np. w Mo

kotowie pod Warszaw ą rozpocząć się miały o g.

9 rano, a o godz. 2 po połndnin nie przystąpiono

jeszcze do aktn wyborczego. Udział jednak upraw

nionych do głosowania jest, przynajmniej w war

szawskich gminach podmiejskich, dość ożywio

ny. Wynik głosowania ogłoszony będzie dopiero

jntro.

____________________

,,K

adeci66.

Ocena prasy.

Wyniki pierwszego dnia wyborów do Damy

spotykają się tak w Królestwie, jak i za granicą

z jednakową oceną. Zwycięstwo nkadetówa wita

p. Straszewicz we wstępnym artykule Kuryera

Polskieg o , jak o ,,zapowiedź lepszej przyszłości."

W szczególności poglądy ich n a spraw ę polską

charakteryzuje w następujący sposób:

Kiedy konstytucyjni demokraci raz i drugi z siłą

głębokiego przekonania oświadczyli się za autono

mią Polski, nawet wśród Polaków tu i owdzie zro

dził się niepokój. Lękano się, że to wystąpienie

,kadetów" pod znakiem sprawiedliwości dla Polski,

uczyni ich niepopularnymi w Rosyi, gdzie — twier

dzono — niechęć, nawet nienawiść do Polaków bar

dzo jest jeszcze żywa. Prawdziwą pieśń npadkn za

huczały puszczyki z warszawskiego klubu rosyjskie

go. Przepowiadały go i pragnęły gorąeo. Pracowały

nad pogrzebaniem stronnictwa, które chce szczerze

zamknąć na zawsze epokę urzędniczej samowoli i

gwałtu. Opowiadano, że już ziemstwa oświadczyły się

przeciwko osobom i ideom konstytucyjnej demokra

c ji. Upewniano, że z tego powodu nie powtórzyły

się zjazdy ziemców. Dowodzono, iż przy wyborach

do Izby muszą ponieść klęskę. Dla doprowadzenia

do tej klęski sprzymierzały się stronnictwa odmien

nych programów. Pomimo to zwyciężyli. Pokonali

wszystkich!... Szlachetny poeta i filozof rosyjski,

Włodzimierz Soiowiew, zaznaczając przed dziesięcio

ma laty, że w piśmiennictwie rosyjskiem coraz czę

ściej odzywają się giosy przyjazne Polsce, wcłał

z radością: nw narodzie moim bndzi się sumienie!"

Bo — dowodził — pierwszym objawym, pierwszem

następstwem tego obudzenia się mnsi być i będzie

DrJanHupka.

Do Sycylii i Afryki.

(3)

(Ciąg dalszy).

Taormlna io lutego.

Jadąc koleją z Catanii do Taorminy, zbliżamy

się coraz bardziej do Etny, której wierzchołek

i stoki okazują się chwilami w całej okazałości

w otwierających się nagle i znów zamykających

oknach z chmur. Więcej nas interesują zmienia

jące się coraz kształty zawieszonej tuż nad nami

Etny, niż szumiące po drugiej stronie morze, a

choć ciągła gra w ślepą babkę białej górv z chmu

rami ukrywa nam ją zupełnie, niemniej jednak

te nagle odkrycia to stoków, to znów tylko jak

by zawieszonego nad chmurami białego d)’m :ą

cego czubka, mają tem więcej czarodziejskiego

jakiegoś uroku.

Mijamy pięknie położone, duże miasto Aci

reale. Stąd już jedziemy ciągle przez olbrzymie

pola i potoki czarnej lawy, gołej gdzieniegdzie

i bezpłodnej, to zieleniejącej trawą, to zakulturo

wanej już setkami młodych pomarańczowych i

cytrynowych drzewek. Wyżej nad nami, ku Etnie,

widać rozsiane wsie, budowane na lawie i z lawy.

Mieszkańców tych okolic nie straszy wulkan, na

którego stokach osiedli. T a Etna, choć im ciągle

grozi zagładą, dostarcza jednak obficie środków

do życia. Grozi czasem, ale żywi stale.

Daje im ogromne bogactwo siarki, którą zao

patrują pół świata, w postaci lawy dostarcza wy

bornego materyału budowlanego, a zarazem nie

słychanie żyznej gleby, bo wietrzejąca setki lat

lawa zamienia się w ziemię czarną, we wszystkie

potrzebne dla wegetacyi roślin składniki, a prze

dewszystkiem w potaż i fosfor zaopatrzoną. Nie

tylko najpyszniejsze pomarańcze, mandarynki, cy

tryny i migdały, ale wyżej, w chłodniejszej już

*trefie, rodzi się obficie" na tych wulkanicznych

tufach ogniste wino etneńskie; wyżej jeszcze wy

borne orzechy i sławne sycylijskie żółte podłużne

jabłka, których nie można się odjeść poprostu i

wobec których w kąt wszystkie najlepsze tyrol

skie kaiwile.

Przytem ta Etna ściąga z całego świata tury

stów, z których większa część przyjeżdża tutaj

dla klimatu i dla Etny, a nie dla starych ruin

greckich, w których rozmiłować się mogą mniej

liczni chyba znawcy i amatorowie.

Po godzinnej jeździe pociąg zatrzymuje się na

stacyi w Giorre. Przed nami ładne trzvdziestoty

sięczne miasteczko. Nad głowami Etna. Stąd po

dobno w porze letniej pięć godzin czasu wystar

czy, by się wydrapać do krateru.

Pociąg rusza; zaczynamy się oddalać od Etny.

Przez liczne znowu potoki lawy i mosty nad fiu

morami (kamienistemi łożyskami suchych poto

ków). mając przed sobą ostre zarysy dziko po

szarpanych turni, minąwszy jeszcze stazyę Cala

tabiano i wielką arabskie nazwisko noszącą fiu

more Eł Kantara, wysiadamy na stacyi Giordini—

Taormma. Stąd jednak jeszcze parę kilometrów

drogi kołowej, prowadzącej w zako-v pod górę

do zawieszonej wysoko na skałach Taorminy.

Prześliczna droga. Kilkakrotnie zatrzymujemy

na zakrętach konie, by się nasycić widokiem i

tym przepychem ciągle zmieniających się barw,

w miarę jak słońce za turnie się kryje i na co

raz większą przestrzeń leżącego u stóp, usianego

skałami morza ciemno-szafirowy półcień zapada.

Wyjechawszy na górę, raz jeszcze zatrzy

maliśmy konie, by się napatzeć ciemniejącemu

morzu i ostatnim blaskom oświeconych jeszcze

szczytów dalekiego kalabryjskiego Aspromonte.

Zajechawszy do hotelu Metropole przyjmowani by

liśmy jakby starzy znajomi przez zarządzającego

hotelem bratanka naszego hotelarza z Catanii. Po

wieczornym obiedzie wychodzimy jeszcze do mia

steczka, lecz choć po nocy zdołaliśmy w prze

ciągu pół godziny stwierdzić, że składa się ono

z jednej tylko ulicy oraz kilkunastu pouczepia*

nvch po skałach hoteli. Spędzeni dojmującem

zimnem, wracamy do hotelu na to, by się prze

konać, te w naszych pokojach nic nie cieplej jak

na ulicy. Przyniesiony termometr wskazuje 3 sto

pnie R. ponad zero. Pieców ani kominków ani

śladu, natomiast wielkie dwuskrzydłowe szklanne

drzwi, wychodzące na kamienną terasę, wahadło

we, jak na dworcach koleji, z wielką między obo

ma skrzydłami szparą, zapewniają niezawodnie

doskonałą wentylacyę, lecz bynajmniej nie chro

nią od zewnętrznego zimna.

Zwołana służba tłómaczy się, że tu w Taor

minie od 30-stu lat nie pamiętają takiego zimna.

Jedno tylko mogą zrobić, t. j. dać nam na noc

piecyki naftowe.

Widząc, że nie ma innej rady, kładziemy się

w ubraniach, przykrywając się czem tylko można

i przysuwając do ustawionego między łóżkami

piecyka.

Rano budzi mię jednak piekielne wprost zimno.

Piecyk wypalił się j zgasł. W białem, jakiemś

dziwnie białem świetle poranka widzę na marmu

rowe) posadzce od szpary między skrzydłami drzwi

jakiś biały wałek. Co to? Nadęty do pokoju śnieg!

W’yskakuję z łóżka, wdziewam trzewiki, ciepły

płaszcz i otwieram drzwi na tarasę.

Wszystko białe, wszystko pod śniegiem! Na

terasie, na marmurowym stole, na balustradzie

śnieg na kilkanaście centimetrów. Chcę dojść do

balustrady, by się rozejrzeć w kolo, i wywracam

się na obślizłych pod śniegiem marmurowych

płytach. Przyślizgawszy się wreszcie do balustra

dy, widzę, że góry i wybrzeże morskie i gaje po

marańczowe i pióropusze kilku palm uginają się

wprost pod śniegiem, od którego białości czarno

jak atrament odrzyna się morze.

Prawdziwa ponowa, tylko, że tutaj 1ńetato cac

ciare (nie wolno polować) a zresztą nie ma i na

co polować, by gdy się czasem trafi una lepre

(zając), to jak o legendzie opowiadają o tem od

Etny aż do Messinę i wybierają się z obławą i

przygotowaniami, jak na niedźwiedzia.

Po śniadaniu, przy którem nam znowu tłoma

czą , że jak Taormina Taorminą, to czegoś po

dobnego jeszcze tu nie widziano, czemu jakoś nie

bardzo dajemy wiarę, chcemy posłać jednego ze

służby hotelowej do sklepu, by nam przyniesio

no kilka par kaloszy do wyboru. Nie przypusz

czając bowiem, by nam kalosze w Sycylii lub

Afryce były potrzebne, nie wzięliśmy ich ze so

bą. Kalosze? Co to jest? Zrozumieli nareszcie po

rozmaitych określeniach, lecz twierdzą stanowczo,

że nigdzie kaloszy nie dostanie, bo ich tu nikt

nie potrzebuje.

Nie ma rady; trudno cały dzień siedzieć w zi

mnym pokoju. Wziąwszy najgrubsze posiadane

trzewiki, wychodzimy brnąc w mokrym śniegu.

Okrutna zabawa i wesołość na ulicy. Kilku kup

ców, starych Włochów wyległo ze sklepów i

z ogromną pasyą lepią na środku ulicy bałwana

ze śniegu. Jakiś staruszek bombarduje ich ze śmie

chem kulami śniegowemi. Dalej ustawione na

przeciw siebie dwa m ury, ze śniegu ulepione,

z po za których dwie partye mężczyzn i kobiet

prowadzą wśród głośne) wesołości bitwę śniego

wą. Co krok bałwany śniegowe pociesznie przy

strojone, wszędzie gonitwa, rzucanie kulami, od

których także nam się obrywa, i w’pychanie so

bie nawzajem mokrego śniegu za kołnierz.

Szybko idziemy przez objęte śniegowym sta

nem wojennym miasteczko, zdążając przez zaspy

do sławnego tutejszego Teatro greco. Do tego

samego celu dąży wraz z nami kilku Niemców

z kodakami, ciesząc się głośno na tak wyborną

sposobność do »Zeitaufnahmen». Otrzepując po

drodze laskami ośnieżone śliczne różowe i czer

wone kwiecie, wychylające główki z zasp, ucie

szeni pokazującem się z pomiędzy chmur słoń

cem, stajemy wreszcie przed bramą z napisem:

»Ingresso del antico teatro«.

Istotnie, wielkie wrażenie odnosi się wśród tych

ruin, tak dobrze jeszcze zachowanych, że bez wy

siłku fantazyi można sobie wyobrazić, jak tu było

przed półtrzecia tysiącem lat. Ale jako nie znaw

cę greckich czy rzymskich ruin, nie potrzaskane

lub stojące jeszcze kolumny aoryckie, nie wiszą

ce jeszcze gdzieniegdzie nad nimi architrawy, nie

sama oderwana od otoczenia ruina budzi mój za

chwyt, lecz przedewszystkiem ta wielka całość,

wspaniałe otoczenie wraz z ruiną. Jednym z naj

piękniejszych w świecie widoków jest niezawodnie

ten, co się z górnej części ruin na wszystkie stro

ny roztacza. I podziwiać się musi boski pomysł

i odczucie natury tych, co przed tysiącami lat to

miejsce na świątynię sztuki obrali,

Nad urwiskami, na których wiesza się Taormi

na, wznosi się poszarpana turnia, ukoronowana

murami zamku starego, a nad nią jeszcze wyżej,

0 prostopadłych prawie ścianach, olbrzymia ska

ła, na której ściętym wierzchołku widzi się ze

zdumieniem mury, domy, całe miasteczko.

To Mola odwieczna, dawniej niezdobyta twier

dza Sycylii, odgrywająca przed wiekami ważną

rolę w wojennych dziejach wyspy. Ponad tem

zaś wszystkiem wznosi się jeszcze, podobna kształ

tem do naszej tatrzańskiej Swinnicy, królowa tych

gór, Monte Venere.

Po ośnieżonych gdzieniegdzie, na spadzistych

jednak stokach wolnych już od tającego rapto

wnie śniegu górach, toczą się w tej chwili ku

dołowi szare zwały chmur. Ku południowi, za

słonięta na stokach chmurami, pokazuje sam tylko

dymiący czubek Etna. W ybrzeża morskie i śliczne

skaliste wysepki zasłaniają w tej chwili groma

dzące się pod nami chmury, ale po nad niemi

buja oko swobodnie i gubi się po przez arkady

1 kolumny ruin, stanowiących jakby ramy obrazu,

w mleczno-błękitnawej teraz, świetlistej przestrzeni

morza. Ku północy widok zasłaniają chmury,

z pomiędzy których pokazują się czasem jak ma

jaki, jakby w powietrzu zawieszone zbocza skal.

Nic piękniejszego w życiu nie widżiałem i usi

łuję sobie wyobrazić, czy piękniejszym może być

ten krajobraz w swej zwykłej klimatowi Sycylii

właściwej postaci? Czy ten właśnie kontrast to

pniejących już teraz i odsłaniających plamy zieleni

i kwiecia śniegów, czy te okna w gromadzących

się na dole chmurach, czy te oderwane od swych

podstaw ponad obłokami widne szczyty gór, czy

ta cała niezwykła szata, nie jest raczej jednym

więcej urokiem potęgującym odniesione wrażenia?

Oczyściwszy z topniejącego śniegu kilka kamieni

ruin, siedzimy długo, wpatrzeni w grę chmur i

przepychy barw.

Ruiny roją się tymczasem i rozbrzmiewają ze

psutą mową Schillera. Bei uns in Sachsenhausen,

bei uns in Leipzig — dolatuje nas z dołu. Wido

cznie ze wszystkich stron państwa bojaźni Bożej

,,C Z A S " wychodzi t wyjątkiem dni po niedzieli i świętach uroczystych dwa razy dziennie, a mianowicie:

o godzinie 6rano i o godzinie 6wiecsorem.

Ne Leewie ,,Czai" jest de nabycia w biurach dzienników A. 8iazawiklt|t, 8. toke(swiklegs. II. Bnchataha

*"*

%%,;;%,"t:gsm

,,iM i

Numer wieczorny 10 hal,, ranny 4 hal.}

PHENUMKKATA wYNOSI;

n, ».«w__;» _ ,n:.;.,,_

8M ca*y rok na kwartał(jna1mittiąe

W Krakowie w m i e j s c a . ....................................................I 30 ko ro n

7 kor. 50h.Qł kor. U hal.

Poczta w p a ń s t w i e A u s t r y a c k i e m ................................................................

36 koron 9kor.

8kor. -

Z dwukrotną wysyłką p o c z t o w ą ....................................................

42 koron10kor. 50h. 3kor. 60hal.

Pooztą w państwie N ie m .e c k i e m ...................................................

42 koron10 kor. 50 h. i 8 kor. 60 hal.

Do wszystkich państw, należących do związkn pocztowego .

48 koron 112 kor. -

fl4 kor.

Prenumeratę przyjmuje się tylko od 1 do oatatniego dnia w miesiącu.

L isty z pieniadzmi

V, p r z e k a z y pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia przyjmuje Administracya C za su w Krakowie.

MKlamacys nteopieczętowane nie podlegają opłacie pocctowej. Listów nieopłaconych nie przyjmuje mą.

R ękopisó w nadsyłanych nic zwraca się.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu