Mirador viewer

Chwila.

Annotations

Showing 563 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 61.

Kraków 15 Marca — Wtorek.

Rok

Wychodzi codziennie rano o godzinie 7ej.

prenumerata wynosi:

rocznie

kwartalnie

miesięcznie

!COWA w Krak owie .... z łr . 2 0 .............................. z łr . 5

złr. 2

"Ą w pań stwie A u stry ac kie m B...... 2 4 ..................................B 6 ................................... 2 c. 2 5

do Prus

......................... tal. 16 sg r . 2 0

tal.4sgr. 5..

...

tal. 1 sgr. 16

n Rzeszy niemieckiej . B 21 B 10 .. .

n5 B!O.,’.

n1B25

H Francyi .... fra nk ....1 0 8 ..........................frank. 27 . . ?

frank. 10

n Włoch i Szwajcaryi

116

B29.... .

»10

Belgii i Anglii . .

8 0 ..........................

B20.. ’.

»7

Numer pojedynczy kosztuje 10 centóvc.

Prenumeratę prz:yjmują:

Bióro Administracyi BChwilia w Rynku pod L. 39 w domn p. Kirchmayera na dole,

tudzież wszystkie Urzędy pocztowe austryackie.

OGŁOSZENIA (inseraty) wszelkiego rodzaju przyjmują się za opłatą: od wiersza drobnego za

jednorazowe umieszczenie 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za opłatę należy

tości stęplowej po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia.

Prenumeratę i ogłosz,enia na całą Francyę przyjmuje p. M. Weintemberger

w Paryżu, Faubourg St. Denis, 12.

lis t y z pieniędzmi przesyłane byó winny fra n c o do Administracyi ,,Chwili".

listy reklama

cyjne niezapieczętowane nie ulegają frankowaniu, l i s t y niefrankowane nie przyjmują się.

RĘKOPISMA nadsyłane Redakcyi nie zwracają się i niszczone będą.

Hepessse telegraficzne.

Fra,nkfurt 12 wieczór. Na dzisiejszem posie

dzeninjJ*wiązkowem Bawarya postawiła wniosek o

nznani^^księcia Fryderyka Augustenbnrskiego.

Austrya i Prusy żądały odłożenia głosowania, iżby

wydział mógł dokładnie dać swoje zdanie i zapo

wiedziały, iż wkrótce przedstawią powody swojego

zapatrywania się. Oświadczenie to spowodowało

Bawaryę, że przedewszystkiem nie obstawała przy

wniesionym tygodniowym terminie do głosowania,

pozostawiono przeto dalsze postępowanie z wnio

skiem wydziałowi. W niosek saski i wirtemberski

względem zwołania stanów holsztyńskich i wnio

sek hanowerski z powodn chwytania okrętów nie

mieckich przez Duńczyków, przekazane zostały

wydziałowi.

Frankfurt 12 marca. (Pr.) Na dzisiejszem

posiedzeniu związkowem Bawarya postawiła wnio

sek o przyśpieszenie rozstrzygnięcia sprawy dzie

dzictwa w, Holsztynie. Austrya i Prusy oświadczy

ły w wydziale, iż postawią przeciwwnioski. Bawa

rya oświadczyła, iż nie będzie jnż obstawać za

głosowaniem w ciągu jednego tygodnia. Propozy

cya posła prezydyalnego, aby odesłać do wydziału

wniosek i oświadczenia, otrzymała tylko siedm

głosów; inne głosy rozpierzehły się. Następnie za

strzeżono sobie dalsze postępowanie porządkowe.

Wniosek sasko-wirtemberski względem zwołania

stanów holsztyńskich odesłany został do wydziałn

10 głosami; wniosek hanowerski (zawezwanie Da

nii do przestania pirateryi) przekazany połączo

nym wydziałom 14 głosami. Zgromadzenie obja

wiło żał swój z powodu zejścia króla Maksymi

liana powstawszy z krzeseł.

Hamburg 12 marca. Harńbur. Börsenhalle pi

sze: Opowiadano na giełdzie, że dla austryackie

go liniowego okrętu śrubowego ,,Cesarz" (mające

go bronić ujścia Elby) nadeszły do tutejszych ban

kierów przekazy pieniężne; wprzódy już wyjecha

ło do Tryestu sześciu przewodników okrętowych

Skaderborg (w Jutlandyi) 12 marca. Duń

czycy opuścili dziś bardzo rano Skanderborg, do

południa jednak uaazywały się jeszcze małe ich

oddziały piesze i konne. Duńczycy cofnęli się po

większej części podobno w kierunku ku Viborgo

wi (wkierunku północno-zachodnim), a wAarhnus

(nad Kategatem) bardzo słabą trzymają załogę.

Fmpor. Gablenz obsadzi! Skanderborg, kolumny

zaś swoje posunął pod Aarhuus.

Paryż 12 marca. Dzisiejszy Monitor donosi,

że Cesarz przyjmował księcia Ernesta Kobur

skiego.

Paryż 12 marca. (Pr.) Dzisiejszy Mćmorial

D i’plomatiqu,e donosi: Cesarz Napoleon i Arcyks.

Ferdynand Maksymilian parafowali traktat meksy

kański. Zawiera on w sobie następujące postano

wienia: Wojska francuzkie będą stopniowo odwo

ływane. Legia cudzoziemska złożona z 6,000 ocho

tników pozostanie w służbie meksykańskiej. Me

ksyk umarzać będzie dług swój Francyi w 14 ro

cznych ratach, każda po 25 milionów franków.

Paryż 13 marca. (S. Z .) Pogłoska o mniema

nem przyjęciu projektu konferencyi przez D a

nię spowodowała wielką podwyżkę na giełdzie.

Prawdziwym jednak powodem tego podnoszenia

się papierów jest to, że Rothschild i Talabot o

trzy mali konsens na założenie ,,ogólnego stowarzy

szenia kredytowego", a w skutku tego zakupywa

li w znacznej ilości rentę. Rothschild popycha

także rentę włoską, wziąwszy na siebie resztę po

życzki włoskiej. Wykupno papierów niepokrytych

było znów wczoraj wieczór słabszem.

Londyn 11 marca w nocy. Na posiedzeniu

dzisiejszem Izby niższej odpowiadając na interpe

lacyę lorda Fitzgerald powtórzył lord Palmerston

dawniejsze swoje oświadczenia pod względem pro

jektu konferencyi. Odpowiedź Danii nie nadeszła

jeszcze; Rosya, Francya i Szwecya otrzymały za

pewnienie, a jeśli Dania zgodzi się na konferen

cyę, prawdopodobnie państwa te do niej przystą

pią. Członkowie konferencyi omówiliby, się zaraz

potem co do podstawy jej. Lord Palmerston zape

wnia w końcu, że z lordem Russelem w zupełnej

zostaje zgodzie i ni8 masz żadnej sprzeczności

między dotychczasowemi ich oświadczeniami.

Londyn 11 marca. Bióro Rentera donosi zSzto

kolmu lOgo bm.: Zapewniają, że Rosya zobowią

zała się wystawić 150,000 żołnierza przeciw Szwe

cyi, jeśliby przyszło do przymierza między Anglią

i Franeyą.

Turyn 11 marca. W Izbie deputowanych o

świadezył Minghetti podczas obrad nad projektem

ustawy względem wyrównania podatku ziemnego:

Celem projektu tego jest zatrzeć ostatnie ślady

politycznego podziału terytoryalnego. Poprawki ra

dykalistów zostały odrzucone, a poprawka Lanzy

przyjęta.

Bukareszt 12 marca. Minister sprawiedliwo

ści Papian Ilariano otrzymał dymisyę; tekę jego

objął tymczasowo Orbesko.

Zad ar 13 marca. Mniejszość sejmn dalmackie*

go, która się oświadczyła przeciw wyborowi na

czeloika obwodowego Alesani, opuściwszy posie

dzenie, nie przyszła na takowe ani w piątek ani

w sobotę, a tem samem uniemożebniła głosowanie

nad ważnością owego wyboru.

PRZEGLĄD P0L1TTGZHY.

Kraków 14 marca.

Domyślać się można było z rozmaitych wska

zówek, iż na początku przeszłego tygodnia uspo

sobienie wojenne górowało w Paryżu i zwraca

liśmy na nie nwagę czytelników. Nasz korespon

dent paryski tłómaczy, jak się ono znów zmieniło

i jak w skutku tego pozostał w ministeryum p.

Fould, a nawet wzmocniło się jego stanowisko.

Sprawa meksykańska wpłynęła przeważnie na tę

chwilową zmianę położenia, co nam przywodzi na

myśl słaszną nwagę uczynioną w ubiegłym tygo

dnia przez naszego korespondenta wiedeńskiego,

iż Cesarz Napoleon nie przedsięweżmie żadnego

stanowczego krokn, dopóki Arcyksiążę Maksymi

lian nie opuści Europy. Od początku dzisiejszych

zawikłań sprawa meksykańska przeważnie wpły

wała na przebieg wypadków i dziś jeszcze cięży

nad Bytnacyą. Bądź co bądź bezpośrednim sku

tkiem chwilowego zwrotu pokojowego w polityce

napoleońskiej, a raczej bezpośrednią koncesyą u

czynioną dla p. Fonlda, była owa nota M onitora,

o której doniósł nam telegraf, a która miała na

celu osłabienie wrażenia sprawionego nomiuacyą

marszałka Mac-Mahon na dowódzcę obozu pod

Chalons. Umieszczenie tej noty obok pozostania

p. Fonlda w ministeryum świadczy, iż była chwila,

w której mniej pokojowe usposobienie panowało

w rządowych sferach francuskich. Z resztą nota

dość jest sucho napisana i wydaje się jakby była

wymuszoną na Monitorze. Brzmi ona:

,,Pewien dziennik zagraniczny przytacza między

wskazówkami niepokojącemi pewne umysły, no

minacyę marszałka Mac Machon na dowódzcę no

wo założonego obozu pod Cbälons na rok 1864.

Niezawodnie wszyscy marszałkowie mają równe

prawo do tego znacznego dowództwa, lecz powo

łani bywają wolą Cesarza, a niekoniecznie kolej

no. Nominacya więc marszałka Mac Machon nie

ma w sobie nic nadzwyczajnego. Co się zaś tyczy

składu sztabów dywizyj, oddanych pod jego do

wództwo , ułożony on jest na zwykłych podsta

wach."

Rząd rosyjski, obwieszcza z niezwykłą teatralną

pompą, po wszystkich znaczniejszych miastach,

znany ukaz o kwestyi włościańskiej, którego

rozbiór rozpoczynamy dzisiaj w wstępnym arty

kule. Dziennik Powszechny umieszcza opisy tycb

publicznych obwieszczeń, między innemi przynosi

dziś opis obwieszczenia ukazu w Lublinie. Wszę

dzie dopełniają tę ceremonię wojskowi. Jak nam

donoszą, w Kielcach ogłaszał nkaz sam jenerał

Czengiery, a po przeczytaniu go dał hasło do

głośnego ,,hura."

Ruski Inwalid podaje z Dziennika Wojskowego

(Wojenuyj Żurnał) następujące wiadomości o dzia

łaniu w ojsk moskiewskich w Kongresówce:

,,Oprócz opisanych działań w gubernii Radom

skiej (bitwa pod Opatowem) Dziennik Wojskowy

wspomina jeszcze o trzech wypadkach zjawienia

się w różnych miejscach Królestwa Polskiego nie

licznych band od 17go lutego do 5go marca;

nocy z 19go na 20ty partyzancki oddział pod do

wództwem porucznika Assiewa, odkrył koło wsi

Borowy w gub. Radomskiej (12 wiorst na połu

dnio-wschód od Skaryszewa) konną bandę Dani

szewskiego, którą wedle Dziennika Wojskowego

zniesiono prawie znpełnie: uratowało si§ tylko 5

osób, zabito 17, wzięto do niewoli 19; przytem

zabrano broń i 30 koni. Moskale żadnej straty nie

ponieśli.

BW gub. Lubelskiej oddział z Chełma pod do

wództwem podporucznika Szyłowa wołogodzkiego

pułku, odkrył w Orchowieckim lesie kryjówkę

bandy Krysińskiego, którą wedle Dziennika Woj

skowego, zniszczył i rozgromił; zabito 30 powstań

ców, wzięto do niewoli 6, zabrano przytćm 9 ko

ni i trochę broni. Ze strony moskiewskiej nie było

żadnej straty".]

,,Trzeci wypadek w gub. Warszawskiej: lekki

oddział z Sochaczewa, pod dowództwem majora

Szczeburina, zniósł 28go lutego bandę Sokoło

wskiego. Strata powstańców w zabitych i rannych

bardzo znaczna; do niewoli wzięto 8 ludzi oprócz

tego trochę broni. Ze strony moskiewskiej nikt

nie zginął.

Z dalszego ciągu raportu pokazuje się wszakże,

iż, oprócz trzech powyższych wypadków było ich

jeszcze kilka i tak:

nRotmi8trz von Wall, wysłany z lekkim oddzia

łem z Warszawy, złapał 29go lutego koło wsi Po

dole nad Wisłą 34 ,,żandarmów wieszających" a

w tej liczbie 2 naczelników. Przy tem ze strony

moskiewskiej nikt nie zginął. W tymże czasie w

lesie koło Podbielą, n a granicy gub. Lubelskiej i

Warszawskiej, inuy oddział złowił 27 powstańców,

nie straciwszy sam ani jednego człowieka.

Do tej chwili nie masz jeszcze nic pewnego, czy

3ania przystała na konferencyę na podstawie mi

itarnego status quo, lub też na podstawie zanie

chania pirateryi morskiej, zwrócenia zabranych

okrętów niemieckich i wycofania z jednej stroDy

wojsk austryacko prnskich z Jutlandyi, z drugiej

zaś strony wojsk duńskich z Suadewittu i wyspy

Alsen. Austrya i Prusy w nocie swej okólnej z d.

7go b. m. zgodziły się na takie warunki, lecz od

jowiedż dnńska jeszcze nieznana. W piątek w no

cy lord Palmerston mówiąc w parlamencie, wyra

ził nadzieję, że odpowiedź ta będzie przychylną

zebraniu się konferencyi, gdyż Rosya, Francya i

Szwecya oczekują tylko zgodzenia się Danii. Tym

czasem pomimo, że lord Palmerston oczekiwał od

)owiedzi przychylnej, pomimo, że już w sobotę

irążyła o tem pogłoska na paryskiej giełdzie,

wszelako wiedeńska Presse ntrzymuje, że w so

botę rano otrzymano w Londynie telegram z Ko

renhagi zwiastujący odrzucenie projektu konferen

cyi, a poseł angielski w Wiedniu został o tem za

wiadomiony w sobotę po południu. W południe w

sobotę upływał termin naznaczony przez Anglię,

i w samo połndnie lord Rassel! miał w ręku de

peszę odmowną. Wbrew temu twierdzi popołu

dniowa niedzielna Oestr. Ztg, która mówi, że je

żeli odmowa duńska odnosi się do propozyeyi

angielskiej, natedy nastąpiła ona już wcześniej;

eżeli zaś odnosi się do wniosku austryacko-pru

skiego, to na ten nie ma jeszcze odpowiedzi. Po

seł angielski w Wiedniu nic do tej chwili nie wie,

niemniej nic o tem nie wie rząd austryacki.

Oestr. Ztg ma tu na myśli notę okólną z d. 7go

marca, lecz na tę notę nie potrzebuje odpowiadać

gabinet kopenhagski, gdyż jej wcale nie otrzymał.

Odpowiedź zatem jest zapewne rzeczywiście od

mowną i stosują się do niej dalsze ruchy wojenne

wojsk prusko-au8tryaekich w Jntlandyi.

Wojska te podsunęły się już pad Aarhuus nad

Be!tem, a jenerał Gablenz stanął w Skanderborgn.

Armii dnńskiój mało jnż zostaje miejsca do wol

nego rozwinięcia sił swoich i niezadługo zmuszo

ną ona będzie częścią zamknąć się w kilkn twier

dzach, częścią zaś wynieść się na wyspy, tw ie r

dze duńskie labo oparte o morze i mogące stam

tąd otrzymywać posiłki i wojenne zapasy, nie są

jednak w takim stanie, aby wytrzymały systema

tycznie prowadzone oblężenie poparte przypuszcze

niem w stósownej porze szturmu. Nie zadługo też

ma przyjść do uderzenia na Dyppel, a Friedericia

obsaczona od lądu nie przeszkodzi żadną silną dy

wersyą ruchom wojsk sprzymierzonych w Jatlan

dyi. Na jakie ewentualności liczy Dania, tego po

jąć tradno, widząc jak gabinet angielski zaspoko

jony zapewnieniami obu mocarstw niemieckich,

ani myśli stawiać im przeszkody w dalszem dzia

laniu zaczepuem, zwłaszcza, że nie ma po Bobie

Francyi.

Dla gabinetu p. Bismarka bardzo to jest na rę

kę, że nie przyszło do pokoju z Danią. Wprawdzie

podpisał on notę z d. 7go marca, ulegając podo

bno naleganiom Austryi, lecz mógł być pewnym,

że jak Hall tak dziś Monrjul nie ustąpią. Dopóki

zaś Monrad się trzym a w gabinecie, dopóki znaj

duje poparcie w Izbach, póty o ustąpieniach nie

ma mowy. W Berlinie też pragną wojny dla woj

ny, bo i król i p. Bismark zawsze do niej wzdy

chali, raz dla tego, iż wojna odwróci umysły od

sporów wewnętrznych, powtóre że złamie Izbę

deputowanych w jej oporze budżetowym, wresz

cie wojna z D anią, to jakby przygotowanie do

przyszłej marzonej przez p. Bismarka wojny prze

ciw rewolucyi, choćby ta w purpurę była cesar

ską odziana, a może. droga do zyskania Trasom

przewagi w Niemczech. Dla tej też ostatniej przy

czyny pospieszyła Austrya, wspólnie z Prusami

działając, nie dać im jednym korzyści z tej wojny

ciągnąć. Podobno nawet radaby Austrya wmie

szać w tę wojnę całe Niemcy, aby wojna ta by

ła jak najmniej pruską. Austryacka eskadra ma

jąca popłynąć na półaoc, ograniczy się podobno

na przeszkodzeniu blokady Hamburga i obronie

statków niemieckich na kanale. Wątpić można

aby chciała przepłynąć Kategat i wejść na morze

Bałtyckie, gdyż tam musiałaby stawić czoło sil

niejszej flocie duńskiej. Jutro rozpoczyna się blo

kada portów pruskich. Dania blokadą tą może

nieobliczone przynieść szkody handlowi całych

Niemioc, i to jest może jedyną ucieczką jej, aby

wymódz miększe warunki pokoju.

W Bundestagu nic jeszcze nie zapadło pod wzglę

dem kwestyi następstwa w Holsztynie i udziału

Austryi i Prus w rządzie holsztyńskim. Uchwały

dotyczące m ają znaczenie ze względu tylko na sto

sunek Austryi i Prns do Niemiec. Od nich zależeć

będzie zwycięstwo mocarstw nad polityką narodową

i zupełne owładnięcie Związku przez oba mo

carstwa.

Arcyksiążę Maksymilian wyjechał do Londynu

na parę dni, gdzie właśnie bawi teść jego król

Leopold Belgijski. Podróż tę tak jednego jak dru

giego wiążą z projektem uznania Meksyku przez

Anglię, co dałoby nowemu cesarstwu za Atlanty

kiem podstawę europejskiego prawa publicznego

i byłoby wstępnym krokiem do uznania go przez

inne państwa. Głoszą prócz tego, że sprawa duń

ska jest także po części przedmiotem tej podróży

króla Leopolda, lecz wcale niewidomy ten zwią

zek , chyba przeto, że król Leopold uchodzi zajdo

świadczonego i wytrawnego polityka, a zatem że

ma wpływ na wszystkie sprawy europejskie. Mó

wiąc o podróżach monarchów, nie można pominąć

pobytu obecnego w Paryżu księcia E rnesta Ko

burskiego. Mimo, że Gazeta Koburska twierdzi, iż

książę pojechał dla własnej tylko rozrywki, atoli

obecna pora zatargów w Niemczech a oraz rola

jaką książę Ernest odgrywał w obec ruchn naro

dowego niemieckiego, każe przypisywać podróży

do Pł ryż i cele polityczne. Jeżeli jednak książę

Ernest w swojem tylko imieniu pracować tam

pragnie na korzyść ks. Fryderyka Atigustenbur

skiego, wątpić można, aby coś wskórał, to jest

aby skłonił Cesarza Napoleona do wystąpienia w

obronie legitymizmu.

Mnożą się bez końca kandydaci na deputowa

nych w dwóch okręgach wyborczych departamen

tu Sekwany i zapełniają swojemi wyznaniami wia

ry dzienniki. Jednak p. Carnot i Garnier-Pagćs

najwięcej m ają szansy pozyskania większości gło

sów. Sücle i Temps popierają te dwie kandydata

ry, przeciwnie p. Emil Girardin występuje przeciw

nim w Presse, a to z tego powodn, iż widzi w

tych dwóch kandydatach zwolenników wojny. Tak

więc wybór pp. Carnot i Garnier - Pagćs będzie

mógł być uważanym za porażkę dla stronników

bezwarunkowego pokoju.

Zbrojenie Rumunii spowodowało Portę do wy

słania komisarza swego Osmana effendego do Bu

karesztu. Przybył on tam w dniu 3 marca z po

leceniem nstnem zagrożenia oknpacyą. W piśmien

nem żądaniu wielkiego wezyra Fuada paszy, któ

re poprzedziło przyjazd komisarza, było tylko za

pytanie o cel uzbrojeń. Że Porta pogróżkę ustnie

przesyła a nie piśmiennie, to zapewne dla tego, aby

dokument ten nie posłużył księcia Kazie do zaża

leń n obcych dworów.

Nieskończyła się jeszcze publikacya czte

rech ukazów tyczących się uwłaszczenia

włościan i uregulowania stosunków wło

ś’ciańskich w Królestwie Polskiem. Dopiero

po ich całkowitem ogłoszeniu i należy tem

rozpatrzeniu się, można będzie stanowczo

osądzić całą ich doniosłość pod względem

społecznym i ekonomicznym. Ta ostatnia

zwłaszcza strona tak tu jak i wszędzie za

wisła w wielkiej części od wykonania. Nie

znamy jeszcze czwartego ukazu, którego

właśnie przedmiotem jest procedura wyko

nawcza. Jakakolwiek jest atoli treść tego

ukazu, zawsze wielce groźną w tej mierze

pozostanie skazówką odezwa hr. Berga,

która wyświeciła tak jasno polityczną stro

nę całego postanowienia, i wskazała wyraź

nie i dobitnie właściwy cel rządu rosyjskie

go w uwłaszczeniu włościan polskich a to

tak dalece, że odezwa ta może się nawet

obyć bez komentarzy. Doświadczenie zaś

uczy, że wykonanie zawsze stosować się

zwykło do myśli przewodniczącej i do celu

postanowień. Po odezwie hr. Berga słuszne

są i być muszą obawy właścicieli ziemskich

szczególnie co do wykonania ogłaszanych

ukazów.

Obawy te znajdują swe usprawiedliwienie

i w tej okoliczności, że polityczna strona u

kazów, to jest odezwa hr. Berga z góry już

przygotowaną była ważną pul likacyą w ro

syjskim Inwalidzie. Przy końcu stycznia dzien

nik ten ogłosił szereg artykułów pod tytu

łem: ,,Sprawa włościańska w Królestwie

Polskiem11, a Dziennik Powszechny w War

szawie powtórzył je bez żadnych ze swej

strony uwag, niby programat teraz ogłoszo

nych ukazów. W rozprawie tej mającej mie

ścić całą historyę kwestyi włościańskiej w

Polsce, Inwalid starał się tego tylko głównie

dowieść, że szlachta polska, a szlachtą na

zywa on wszystkich właścicieli ziemskich,

swoje tylko dobro miała na okn, wszelkie

zaś usiłowania rządu rosyjskiego ku ulep

szeniu bytu włościan paraliżowała i niwe

czyła. Trudno sobie wystawić, do jakich

soflzmatów i fałszywych rozumowań ucieka

się Inwalid, aby wykazać szkodliwość całego

postępowania szlachty i stawianie przez nią

nieustannych przeszkód dobroczynnym za

miarom rządu, zwłaszcza w sprawie w ło

ściańskiej. Słowem, wszystkiemu winna szlach

ta. Inwalid przypomina w tych artykułach

znaną bajkę Krasickiego: szlachta jest u nie

go owym kogutem, co deszcz sprowadził,

co zasiew zdradził, zasiew, o który się rząd

rosyjski ciągle starał, i pielęgnował go, i

który byłby wydał bujny plon i dawno już

zakończył kwesty§ włościańską, gdyby nie

szlachta polska.

Lubo nie łudziliśmy się bynajmniej i wi

dzieliśmy bardzo dobrze, że artykuły Inwa

lida są programatem, pominęliśmy je atoli

milczeniem, nieeheąc zapuszczać się w tylo

krotnie już prowadzoną polemikę z uprze

dzeniem, złą wiarą i zawiścią. Przyzwycza

jeni jesteśmy do owych na szlachtę polską

rzucanych ciągle skarg a nawet i szkalc

wań. Wiemy, że zawsze się coś z nich zo

stanie; ale niestety, cóż na to robić, kiedy

to zamiar z góry powzięty, i przed prawdą

nie ustąpi, skoro dotąd nie ustąpił. Któż nie

wie, że szlachcie polskiej wiele i bardzo

wiele zarzucić możua, ale w żadnym razie

egoizmu. Ileż to już razy powtarzają się owe

oskarżenia Inwalida! Któż nie wie , że szla

chta polska tak w Galicyi jak w Królestwie

Polskiem pragnęła od dawna uwłaszczenia

włościan; a przecież dziesięć lat temu prze

szło, jak dziennik Czas musiał ciągle ją

bronić przed napadami dzienników niemie

ckich, które ją obwiniały, że żąda w Gali

cyi przywrócenia pańszczyzny, tak jak dziś

wy stępywać nam przychodzi w obec Inwali

da, który zaprzecza, aby w Królestwie o

czynszowanie było tylko przejściem do u

właszczenia. Któż nie wie, że stany galicyj

skie domagały się zniesienia pańszczyzny,

tak jak towarzystwo rolnicze w Królestwie

oświadczyło, że uwłaszczenie jest ostate

cznym jego celem? A czyż Inwalid zapo

mniał, że sam Cesarz Aleksander II uznał

w ukazie z 2 grudnia 1857 r. zacługę szla

chty na Litwie żądającej usamowolenia w ło

ścian? Zdawało nam si§ zbyteczntm to

wszystko znowu dziś powtarzać, a widząc,

ie Inwalid dotyka tylko stosunków, które

uważaliśmy za przeszłe, za minione bez

powrotnie, czekaliśmy, dopóki na nowym

gruncie, na gruncie uwłaszczenia rozpra

wiać się z nim nie będziemy mogli. Gdy jedna

kowoż w okolicznościach, w jakich się dziś

znajdujemy, nie wiemy, czy i jak dalece u

wcgi jakieby nam poczynić należało, wy

powiedziećtmożna, widząc zaś, że artykuły

Inwalida były bardziej jeszcze endencyjne*

mi, aniżeliśmy to zrazu sądzili, zdaje nam

się, iż nie od rzeczy będzie wskazać nie

które przynajmniej w nich błędy i sposoby,

jakich używa, aby ową klasę właścicieli

ziemskich w Królestwie w najczarniejszych

przedstawić kolorach, aby ją o brak patryo

tyzmu oskarżyć i potępić jako główną prze

szkodę załatwienia kwestyi włościańskiej,

jako zaporę dla dobrych chęci rtądu. Nie

będziemy się wdawać w tendencyjną pole

mikę z Inwalidem , bo powtarzamy, że ża

dnej w tem nie widzimy korzyści w obec pol

skich czytelników; ograniczymy się wi§c o

ile możności na faktach i na sprostowaniu

wykrzywionych i do zamierzonej tezy nacią

gniętych rozumowań i twierdzeń.

Pierwszy aitykuł Inwalida zaczyna się od

wzmianki o zniesieniu poddaństwa w kon

stytucyi w roku 1807 i dekretu z dnia 21

grudnia t. r. za Księstwa warszawskiego.

Daje on do zrozumienia, że szlachta stara

ła się pomimo dekretu rugować włościan

ich zagród, albowiem było to, jak mówi,

,,korzystnem dziełem i weszło w zwyczaj;

,,pola zaś których obywatele nie byli w sta

dnie sami obrobić, woleli puszczać w dzier

,,żawę za wyższą cenę cudzoziemcom, nie

,,mieckim kolonistom, rugując w tym cela

,,swych rodaków i przemieniając ich na na

jemników.41 I zaraz woła Inwalid : Taki to

,,był chwalony patryotyzm i taka potęga u

,,czucia narodowego u polskich panów! . . .

Próżny zaprawdę wykrzyknik, albowiem

ktokolwiek nie był całkiem obcym ówcze

snym stosunkom, wie doskonale, że nigdy

w Królestwie Polskiem nie rugowano wło

ścian, aby zaprowadzać kolonistów. Zapro

wadzanie kolonistów praktykowało się i

bardzo często, ale na gruntach wykarczo*

wanych lasów, na których włościan pol

skich osadzać nie było podobna. Sama lo

ika dowodzi, że nie wchodziło bynajmniej

w interes właścicieli odbierać grunta w ło

ścianom pańszczyźnianym, aby je oddawać

w r^kę cudzoziemcom, kiedy niezawodną

jest rzeczą, że najwyższy czynsz z gruntu

był pobierany pańszczyzną, a cudzoniemiec

nie przychodził na pańszczyznę. Wyraźnie

więc chęć uderzenia na szlachtę polską unio

sła Inwalida, i zapomniał on o tem, czego

dowodzić ciągle usiłuje, że właściciele

chcieli przedewszystkiem pańszczyzny i ni

czego prócz pańszczyzny.

I Następnie przechodzi Inwalid do ukażą

1 of 4 • Strona 1

Chwila.

➔

Description

Structure

Struktura

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" :

PD-001-2007-02

Similar

Similar publications

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 176 spotkanie pt.: Lecznictwo otwarte na terenie Miasta i Gminy Wieliczka - dziś i dawniej". R. 15 (2012), Zeszyt 121.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 130 spotkanie p.t. "Tajne nauczanie w Wieliczce i okolicy w latach II wojny światowej (1939-1945)". R. 11 (2008), Zeszyt 75.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 159 spotkanie z serii: "Wieliczka za Polski Rzeczpospolitej Ludowej (PRL-u) w latach 1944-1989" (3) p.t. "Działalność aparatu bezpieczeństwa wobec wspólnot zakonnych na terenie Małopolski, Wieliczki i okolicy w latach 1944-1975". R. 14 (2011), Zeszyt 104.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 97 spotkanie p.t. "W hołdzie ofiarom i poszkodowanym w latach II wojny światowej (1939-1945) z terenu miasta i gminy Wieliczka". R. 9 (2006), Zeszyt 42.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 184 spotkanie pt. "Ślady Braci Polskich (Arian) na terenie miasta i gminy Wieliczka". R. 16 (2013), Zeszyt 129.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 95 spotkanie p.t. "Zarazy i epidemie w dziejach Wieliczki" z serii: "Zabytki Wieliczki" (17): "Cmentarze i kapliczki choleryczne". R. 8 (2005), Zeszyt 40.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 166 spotkanie pt. "Ochronki i przedszkola na terenie miasta i gminy Wieliczka - historia i dzień dzisiejszy". R. 14 (2011), Zeszyt 111.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 119 spotkanie z serii "Zabytki Wieliczki" (22): "Budynek dworca kolejowego" p.t. "150 lat drogi kolejowej Kraków-Wieliczka (1857-2007)". R. 10 (2007), Zeszyt 64.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 162 spotkanie z serii: "Wieliczanie na obczyźnie" (2): w Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR) pt. "Polacy, Wieliczanie na Syberii - deportacje w głąb ZSRR w latach 1940-1941". R. 14 (2011), Zeszyt 107.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 131 spotkanie p.t. "W 90.tą rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości (1918-2008). Udział Wieliczan w walce o niepodległość". R. 11 (2008), Zeszyt 76.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 152 spotkanie z serii: "Wieliczka za Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej (PRL-u) w latach 1944-1989" (1) pt. "Organizacje antykomunistyczne na terenie Małopolski i Wieliczki w okresie stalinowskim w latach 1944-1956". R. 13 (2010), Zeszyt 97.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 111 spotkanie p.t. "Związek Harcerstwa Polskiego (ZHP) w Wieliczce i okolicy przez dzieje". R. 10 (2007), Zeszyt 56.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 191 spotkanie pt. "Sytuacja ekologiczna w Małopolsce, w mieście i gminie Wieliczka - ochrona ginących gatunków przyrody żywej - 85. lecie Ligi Ochrony Przyrody (1928-2013)". R. 16 (2013), Zeszyt 136.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 182 spotkanie pt. "W 150. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego (1863-2013) - wieliczanie w Powstaniu Styczniowym". R. 16 (2013), Zeszyt 127.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 96 spotkanie z serii: "Wielickie Rodziny (3): We dwoje 50 lat i więcej …" p.t. "Krystyna i Aleksander Okońscy oraz rodziny: Kozaków, Śmigielskich, Widomskich". R. 8 (2005), Zeszyt 41.Duda, Jadwiga 1955-

Przeczytaj

Spotkanie z cyklu "Wieliczka-Wieliczanie" : 117 spotkanie p.t. "Miejsca pamięci narodowej na terenie miasta i gminy Wieliczka". R. 10 (2007), Zeszyt 62.

Duda, Jadwiga 1955-

Ocenianie publikacji możliwe jest wyłącznie dla użytkowników zalogowanych. Zaloguj się

0 ocen

Details

Przynależność do kolekcji

Komentarze (0)

Pobieranie metadanych

Pobieranie plików zdigitalizowanych

VIAF/NUKAT

Mirador viewer