Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 660 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 83.

Kraków, Środa 12 Kwietnia 1893.

Rocznik XLYI.

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

Administracya Czasu w Hiokowie i urzędy pocztowe. Miejscową prenumeratę księgarnia

S. A . Krzyżanowskiego, handel Smidowicza w Sukiennicach, biuro dzienników Herza plac Maryacki

i. 9, handel Bajera ulica Grodzka, główna trafika róg Rynku i ulicy św. Jana, handel Kretschmera

w Rynku gł.

—

Ogł’oszenia (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersza drobnym dru

kiem (petitem) za pierwBzy raz 10 cnt., za każdy następny po 5 cnt.

—

l%’adesłane (na 3 stronie)

od miejBca wiersza drukiem drobnym po 30 cnt. za ka”żdy raz.

—

Ogłoszenia i prenum eratę

przyjmują: «e Lwowie biuro dzienników ulica Karola Ludwika 1. 9, centralne biuro ogłoszeń ulica

Kopernika i. ll; w l*aryżu wyłącznie p. Adam rue dn l’our 52, (prenumeratę p. W . Raczkowski

Courbevoi pod Paryżem rue du Chemin de fer 44); w %Wiedniu pp. Haasenstein A Vogier (także

w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, Berlinie, LipBku, Bazylei i W rocławiu), A. Oppelik, R . Mosse (także

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek , M. Dukes, J . Danneberg, H. Fniedl,

(tylko prenumeratę pp._ H ._ Goldschmidt A Comp.); w Frankfurcie n. M

G.L.DaubeAComp.

w Warszawie przyjmują ugłoBzenia pp. Reichman i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskiej

KraliÓW 11 kwietnia.

Nulla dies sine linea. Godzien dochodzą

nas z za kordonu przerażające wieści i zło

wrogie oznaki, że nowa burza zawisła nad

Kościołem katolickim.

Nie używał 011 wcale wolności przez

ostatni dziesiątek lat. Od proboszcza do

biskupa rząd rosyjski rozciągał nad całem

duchowieństwem stan wyjątkowy, gdy pro

boszcz wyruszyć się nie mógł po za obręb

swej parafii, a biskup miał wzbroniony

wszelki bezpośredni stosunek ze Stolicą

świętą. Na każdym kroku ucisk dawał się

uczuwać, ale zaprzeczyć się nie da, że

w tym okresie nie przechodził w odniesie

niu do Kościoła łacińskiego w czynne prze

śladowanie, które z okrucieństwem srożyło

się nad resztkami opornych unitów’.

Osta

tnia ugoda rządu rosyjskiego z Watyka

nem w roku 1883 przyniosła niezaprze

czone ulgi w dwóch kierunkach: przez ob

sadzenie wakujących stolic biskupich, oraz

przez otwarcie seminaryów. Było to jakimś

modus vivendi dla Kościoła katolickiego

w krajach polskich, ale modus vivendi wię

zienny, z mieczem Damoklesa zawieszonym

na włosku. Włosek ten trzymał się nadzieją,

jaką dyplomacya rosyjska pokładała w mi

syi p. Izwolskiego w Rzymie, mniemając,

że zręczny ajent rosyjski przy pomocy in

nych wpływów pracujących na korzyść Ro

syi, zdoła uśpić czujność Stolicy świętej,

a może nawet wyjednać podstępnie jakieś

na pozór niewinne ustępstwa, które wnet

zamienionoby na straszne narzędzie prze

ciw’ katolikom polskim. Tej rachubie za

wdzięczamy pewną ciszę i wstrzemięźliwość

lat ostatnich. Przerywały ją od czasu do

czasu zamykania kościołów na Wołyniu

i Litwie, nawet wysadzanie prochem ko

ściołów na Podlasiu, ale to tak daleko, że

głuche echo nie przedrze się po za granice

państwa i zleje się z jękiem wygnanych

do orenburskiej gubernii unitów.

Co się stało, że ta taktyka wyczekiwa

nia i cichego ucisku bez otwartej walki

uległa zmianie? P. Izwolski nie opuścił

dotąd progów Watykanu, a clioć misya

jego została płonną wobec Ojca św. i Ku

ryi papieskiej, oddziałała na pewną część

opinii i publicystyki katolickiej. Byłaż to

tylko nierozwaga szefa żandarmów war

szawskich jenerała Broka, czy zbytek gor

liwości, że na denuncyacyę obłąkanego czy

zbrodniczego podpalacza seminaryum, po

szedł szukać jeśli nie wawrzynów, to chre

stów w swej wypraw’ie policyjnej na Kielce.

Znalazł tam trochę książek do nabożeństwa

drukowanych w Krakowie bez cenzury ro

syjskiej — a otwierając trumny z przed

sześćdziesięciu lat, podobno kawałek spru

cliniałego sztandaru. Gdyby był poszukał

wśród osiedleńców rosyjskich w Królestwie,

byłby z pewnością znalazł bardziej intere

sujące i bardziej groźne niż te książki do

modlitwy, pisma nihilistów. Wyprawa, któ

rej trofea okrywają tylko śmiesznością tego,

który ją podejmował — nie zdaje się być

atoli wyskokiem osobistym bez planu i za

miaru z góry. Następstwa tego dow’odzą.

Trudno zaiste uwierzyć, aby za książki do

nabożeństwa niecenzurowane, będące w po

siadaniu duchownych, internowano biskupa

w jego mieszkaniu, siedmiu księży wywie

ziono do cytadeli warszawskiej, a co więcej,

ogłoszono ukaz zamykający seminaryum na

lat cztery, rozpędzano alumnów i usuwano

profesorów. Wyprawa więc kielecka była

tylko komedyą i przegrywką do wznowie

nia otwartego prześladowania, do z niwecze

nia następstw ugody z Watykanem, w roku

1883 zawartej.

Nie jest to tylko grom, który spadł na

seminaryum w Kielcach. Jenerał Brok swą

skandaliczną wyprawą otwarł wejście p.

Apuchtinowi do wszystkich seminaryów

w Królestwie. Dniewnik warszawski wyra

źnie to ogłasza, że egzamina i nadzorczą

w ładzę w seminaryaeh mają odtąd wykony

wać organa szkolne rządowe. Oddawna ten

zamiar istniał, a p. Apuchtin i jego towa

rzysze i podwładni czekali tylko sposobno

ści, a by stać się reformatorami nauki religii

katolickiej. W tym zamiarze już przy za

wieraniu ugody z r. 1883 pp. Buteniew i

Masołow, traktując z kardynałem Jacobi

nim upierali się przy żądaniu, aby dwa

przedmioty, mianowicie historya i literatura

rosyjska były wykładane w seminaryaeh

po rosyjsku przez świeckich nauczycieli.

Długo kurya rzymska opierała się tak nie

bezpiecznej koncesyi -

ale gdy nomina

cya biskupów i otwarcie seminaryów czy

niono od tego zależnem, przyjęto ją z wy

raźnem zastrzeżeniem, iż nauczyciele mają

być religii rzymsko-katolickiej. Przez dzie

sięć lat, o ile wiemy, tych nauczycieli do

seminaryów nie wprowadzano, bo chciano

narzucić wbrew ugodzie nauczycieli schi

zinatyków.

Wobec trudności, jakie się tu przedsta

w iły - p. Apuchtin z innej strony próbo

wał rozciągnąć swą opiekuńczą władzę nad

klerem parafialnym. Wstrzymano w War

szaw’ie przez rok cały wykonanie obietnicy

cara Aleksandra I I I , że duchownym kato

lickim wolno będzie uczyć dzieci katechi

zmu w szkołach wiejskich po polsku. Przy

stępując wreszcie do wykonania tej monar

szej obietnicy obrócono sprawę w ten spo

sób, aby główny naczelnik wychowania

rozstrzygał o dyslokacyi księży, przyjmu

jących obowiązki katechetów, czyli aby p.

Apuchtin stał się jeneralnym biskupem nad

klerem katolickim w K rólestwie.

Z góry więc i z dołu szturm już rozpo

częty, aby wedrzeć się do wnętrza Kościoła

łacińskiego i tam rozpocząć schizmatycką

gospodarkę.

Dreszcz przerażenia wzbudzają takie za

powiedzi — a przybywają coraz to nowe.

P. Krestowski w Dnieicniku codzień nowe

ogłasza drakońskie przepisy, wymierzone

przeciw duchowieństwu rzymsko-katolickie

mu. Za udzielenie sakramentów, a choćby

tylko posługi pośmiertnej osobom pochodzę

nia prawosławnego. oprócz ciężkich kar,

których zastosowanie i wymiar zostawione

dowolności władz, zapi miedziana groźba

odjęcia charakteru kapłańskiego.

Niech się tej bezsensownej i śmiesznej

srogości nikt nie dziwi,* skoro żandarmi i

urzędnicy prawosławni mają kontrolować

naukę katechizmu w szk tłach, a naukę teo

logii w seminaryaeh — dlaczegóż nie mie

liby być także uprawnieni do zdjęcia tego,

co ma moc niezmazalną, sakry kapłańskiej.

Dzikie te i szalone pomysły znajdują od

razu zastosowanie, a nie chcemy przyta

czać świeżej ilustracyi wandalizmu, w ywie

ranego wobec otwartej Rumny i pochodu

pogrzebowego.

Nowy ten paroksyzm prześladowczy ob

jawia się na całej linii, w Królestwie, na

Wołyniu i na Litwie, jak świadczy donie

sienie o zachowaniu się nowego jenerał

gubernatora wileńskiego, p. Orżewskiego,

wobec biskupów i duchownych, którzy przy

byli, aby mu się przedstawić.

Zapisujemy świeże fakta, wstrzymujemy

się od wyprowadzenia ich następstw. D o

kąd to zmierza

nie pytajmy; zapytajmy,

raczej, co mogło dać pobudkę do wznowie

nia okresu prześladowczego?

Państwo, przechwalając się tem, że wobec

bezwyznaniowości Zachodu organizacyę swą

na podstawie religijnej opiera, wydaje za

ciętą walkę Kościołowi, pragnie pozbawić

miliony ludności wiary, rozwiązuje semina

ryum, krępuje władzę biskupów, prześciga

w szelkie zamachy sekciarstwa i ateizmu.

Klerykalnemi są dziś rządy w Rosyi —

a choć nie usiłują wstrzymać najohydniej

szych sekt w łonie prawosławia, nadają

misyę apostolstwa żandarmom i czynowni

kom wobec episkopatu, kleru i ludności ka

tolickiej. Konserwatyzmem-szczyci się sy

stem dzisiejszego panowania, a prześciga

najskrajniejszych rewolucyonistów w środ

kach teroryzmu przeciw tej potędze zacho

wawczej, jaką jest wpływ Kościoła na lu

dność katolicką.

Zbyteczną staje się dziś już odpowiedź

na optymizm zagranicznych pism co do po

łożenia katolików pod rządem rosyjskim.

Jenerał Brok napadem na Kielce, D nie

wnik Warszawski szeregiem urzędowych do

niesień dni ostatnich, zastępują aż nadto

dzienniki polskie, oskarżane o przesadę, a

dostarczają faktów, których wiarogodności

i doniosłości uie zdoła osłabić p. Izw olski

i jego przyjaciele. My, dalecy od przesady,

wstrzymujemy się Od podania wszystkich

szczegółów i faktów i w głębokiej boleści

i niepokoju zwracamy korną myśl do Boga

o zmiłowanie i odwrócenie tego kielicha.

Przegląd polityczny.

Sejm czeski zaraz na pierwszem posiedzeniu

był widownią gwałtownej scysyi pomiędzy stron

nictwem młodoezeskiem a resztą sejmowych stron

nictw z powodu wniosku hr. Buąuoy o przydzie

lenie przedłożeń rządowych w sprawie rozgrani

czenia sądowych powiatów stałej komisyi dla spraw

gminnych i powiatowych. W imieniu posłów nie

mieckich domagał się wprawdzie Scbmeykal re

aktywowania komisyi ugodowej, ponieważ przed

łożone projekty są wynikiem pnnktacyj wiedeń

skich i stanowią część składową ugody; nie sprze

ciwiał się jednak zasadniczo wnioskowi hr. Bu

ąuoy, zastrzegając się tylko przeciwko wszelkie

mu prejudykatowi. Dr Herold nazwał projekty

nowemi punktacyami, które muszą być wyświe

tlone, a zwracając się do reprezentantów wielkiej

posiadłości i do Staroczechów, oświadczył, że trze

ba lojalnie i szczerze czeskiemu ludowi powie

dzieć, co się myśli o projektach ugodowych. Ko

misya dla rozgraniczenia powiatów sądowych jest

instytucyą, urągającą ustawom. Imieniem mlodo

czeskich posłów żądał Herold utworzenia komisyi,

złożonej z 36 członków, któraby się zbadaniem

projektów zajęła. Wśród tumultu na ławach mlo

doczeskich zabrał glos Dr Rieger dla wvłuszcze

nia stanowiska partyi staroczeskiej i dla oświad

czenia się za wnioskiem Buąuoy. ,,Oświadczam -

mówił Rieger— że silnie obstajemy przy uchwale

z dnia 14 lutego 1892 r., z którą-to uchwałą złą

czone jest odroczenie całej ugody. Przysięgam

uroczyście, że nigdy nie dalibyśmy w Wiedniu

naszego zezwolenia, gdyby nam powiedziano, że

rozgraniczenie powiatow ma na celu wykluczenie

Czechów z terytoryów niemieckich. Kiedy później

ten cel na jaw wychodził, oznajmiliśmy, że chce

my wyjaśnienia rzeczy i że dopóki cala ugoda

nie będzie nam przedłożona, dopóty dyskutować

nad nią nie będziemy. Oświadczyliśmy dalej, że

zanim równouprawnienie obu języków całkowicie

dla całego kraju nie będzie zapewnione, o dal

szem prowadzeniu rozpraw nad ugodą nie chcemy

nic słyszeć i do tego zastosujemy też nasze sta

nowisko w komisyi dla rozgraniczenia powiatów.

To mówię lojalnie i otwarcie i z oburzeniem od

pieram podejrzenie podstępu z naszej strony." —

Po przemówieniu Vaszatego, który oświadczył, że

cały rząd wiedeński kierowany jest rękami Ple

nera, przystąpiono do głosowania. Przyjęto wnio

sek Buąuoy wszystkiemi głosami przeciwko gło

som Młodoczechów, którzy też natychmiast salę

posiedzeń demonstracyjnie opuścili. — Najbliższe

posiedzenie Sejmii czeskiego odbędzie się we

czwartek.

Przed kilkn dniami podała M agd. Z tg wiado

mość, że związek rolniczy w Schonbausen uchwa

lił jednomyślnie postawić kandydaturę hr. Her

berta Bismarcka na najbliższe wybory do sejmu

i parlamentu. Hr. Herbert złożył wówczas oświad

czenie, że bez wahania przyjmie zaszczytny man

dat, ofiarowany mu przez współziomków i towa

rzyszy zawodu. Dzienniki niemieckie nie pozosta

wiły tej wiadomości bez uwag i komentarzy. Mię

dzy innemi Freisinnige Ztg przewiduje, że hr.

Bismarck w parlamentarnej swej działalności spełni

rolę ,,listonosza między swoim ojcem a stronnic

twem konserwatywnem." W okręgu Schonbausen

posłem do parlamentu jest obecnie ,,wolnomyślny"

kupiec i radca miejski w Cbarlottenkurgu Woll

mer. Mandaty do sejmu podzielone są na podsta

wie kompromisu między partyę konserwatywną i

narodowo*liberalną. Posłem pierwszego stronnictwa

jest b. prokurator Simon v. Zastrow, drugiego

konsul Weber.

Wiedeński Fremdenblatt zabrał ponownie głos

w sprawie wizyty arcyksięcia Rainera na dworze

kwirynalskim w celu wzięcia udziału w uroczy

stości srebrnego wesela włoskiej pary królewskiej.

Urzędowy organ ministerstwa spraw zewnętrznych

pisze: ,,Dzienniki włoskie podały wiadomość, roz

głoszoną następnie przez biuro Havasa, że cesarz

Franciszek Józef w piśmie, wystosowanem do Pa

pieża, usprawiedliwiał polityczną koniecznością i

względami grzeczności wizytę arcyksięcia Rainera

w Rzymie. Vossische Z tg otrzymała od swego

rzymskiego korespondenta zupełnie — jak może

my zapewnić — dokładne de me nti tej pogłoski;

rzekome pismo cesarza Franciszka Józefa nigdy

uie istniało. Vossi8che Z tg dodaje następującą u

wagę do listu swego korespondenta: Że wiado

mość o piśmie cesarza jest bezpodstawnym wymy

słem, nie mogło ulegać żadnej wątpliwości dla

każdego, kto zua wybitne poczucie samodzielno

ści cesarza Franciszka Józefa. Cesarz jest pobo

żnym, szczerym katolikiem i żywi wiele przy

chylności dla Papieża; nie jest atoli monarchą, na

którego postanowienia, jako panującego zwierz

chnika, mógłby Watykan wpływ wywierać. Wa

tykan, pouczony własną szkodą, wie o tem do

brze i strzeże się roztropnie wywoływania samo

dzielności cesarza Austryi przez natarczywe rady

i mięszanie się w sprawy polityczne." — Z pe

wnem zdziwieniem czytamy w Fremdenblacie po

wtórzenie ani stosownych, ani odpowiednich uwag

redakcyi Vossische Z tg. Znany jest przecież nie

przyjemny i drażniący ton prasy niemieckiej w kwe

styach, dotyczących stosunku katolickiej Austryi

i katolickiego monarchy do Stolicy sw.

Przed uchwaleniem irlandzkiego bilu borne rule,

otrzyma samorząd Islandya. Król duński podpisał

już dnia 5 stycznia b. r. akt konstytucyi islaudz

kiej, która wejść ma w życie z dniem 1 sierpnia.

Islandyi przysługiwać ma w sprawach krajowych

samodzielne ustawodawstwo i administracya. Wła

dza ustawodawcza spoczywać będzie w rękach

króla i zgromadzenia narodowego, althingn, wła

dza zaś wykonawcza wyłącznie w ręku króla.

Dopóki Islandya — jak to obecnie się dzieje —

nie ma swego reprezentanta w duńskim parla

mencie, nie bierze ona udziału w pracy ustawo

dawczej dla całego państwa, ani w powszechnych

wydatkach. Sekretarz dla spraw islandzkich od

powiedzialny będzie odtąd za zachowanie konsty

tucyi. Wykonywanie królewskiej egzekutywy spra

wować ma gubernator, mianowany przez monar

chę. Altliing składa się z Izby wyższej i niższej.

W pierwszej zasiadać będzie sześciu członków,

mianowanych przez króla, a sześciu wybranych

przez Izbę niższą, która obejmie sześciu repre

zentantów z ramienia króla i trzydziestu, wybra

nych przez lud.

Korespondencya ,,Czasu^

Petersburg 6 kwietnia.

(+ ) Wielki rozgłos w całej Rosyi zyskała zna

na uchwała szlachty gubernii ekaterynoslawskiej,

aby domagać się od rządu zakazu nabywania zie

mi przez Niemców. Z obawy przed podobnym za

kazem, zaczęli tameczni osadnicy niemieccy na

bywać ziemię z wielkim pośpiechem, płacąc za

nią stosunkowo dosyć drogo. Żamożuiejsi z pośród

przybyszów niemieckich ponabywali nawet rozle

gle dobra, a ci sami, co na zgromadzeniu szlachty

głosowali za wnioskiem p. Strukowa, inicyatora

w tej antyniemieckiej kampanii, nie pogardzali

korzystnemi propozycyami. Niejaki Bergmann na

był tam ostatniemi czasy około dziesięciu wsi,

a świeżo podpisał kontrakt kupna wsi, liczącej

1350 dziesięcin najpiękniejszej ziemi, a położonej

o kilka mil pod gubernialnym Ekaterynosławiem.

Od czasu powzięcia owej rozgłośnej uchwały,

Na kresach lasów.

Opowiadanie wygnanea.

(ll)

Napisał

Stefan Nabrani.

(Ciąg dalszy).

Dzień już był dawno. W jurcie Andrzeja ogień

trzeszczał na kominie, a Lelija uwijała się około

niego, brzęcząc naczyniami. Chora Andrzejowa,

jak przygrzana ciepłem jaszczurka, wsunąwszy

żółte, wychudłe nogi w przestrone sary!) i na

dziawszy na plecy podbitą zającami kurtkę, a na

głowę ogromną, rysią czapkę, siadła na brzegu

łoża i pokaszlnjąc, śledziła złemi, zaropiałemi o

czyma gospodarującą dziewczynę. Andrzej , umy

wszy się w kącie za kominem i przyczesawszy

starannie kościanym grzebieniem swoje rzadkie

włosy, podniósł twarz miedzianą i pomarszczoną

i zagasłemi, brudno-zielonkowatemi oczami wpatrzył

się w stojące na półeczce pod powałą obrazy; już

zrobił pierwszy znak krzyża i schylił się w po

ważnym ukłonie, gdy na podwórzu rozległo się

szczekanie psów, wesołe poświstywanie i okrzyki

Niustera.

—

Nocb! noch! noch!

Ruchliwa Lelija pierwsza skoczyła ku wejściu;

we drzwiach spotkała Simaksiu, wracającą z o

bory, wylękłą przyjazdem i rozlewającą mleko;

śmiejąc się, wyrwała jej naczynie z rąk drżących,

ostrożnie postawiła na stole i zręcznie, z szacun

kiem, ominąwszy na środku stojącego i modlić

się nieprzestającego Andrzeja, wybiegła z jurty.

—

Noch, noch, noch! — mruczała odurzona Si

maksiu, grzejąc u ognia zgrabiałe palce. — Rena,

a rena, rena!

W jurcie wszczął się ruch.

*) Sary — obuwie ze skóry.

—

A dużego? — spytała Andrzejowa, ożywia

jąc się i próbując wstać.

—

A dużego? — powtórzyły rozbudzone dzie

ciaki , wysuwając rozczochrane łebki z pod futrza

nej, matczynej kołdry.

—

A dużego, du że-go! Babat! noch, noch,

noch! — pomrukiwała stara, zbyt widocznie wzru

szona , aby się można od niej coś określonego do

wiedzieć.

Tymczasem ze dworu dolatywały co chwila to

srebrzysty śmiech i szczebiotanie Lelii, to chra

pliwe, niezmiernie poważne odpowiedzi Niustera.

Dzieci nagie i bose wyskoczyły z posłania i jak

myszki sznurem pobiegły ku wyjściu, kryjąc się

po pod ścianami; za niemi wolno, suwając noga

mi i sztnkając kosturem, podążyła kaszląca go

spodyni, a za nią Simaksiu. Ostatni ruszył się

Andrzej, który, pomimo iż twarz zabłysła mu we

selem , przez cały ten czas zachowywał się powa

żnie i modlitwy nie przerywał. W pustej izbie

pozostał tylko najmłodszy dwu-letni chłopczyna,

który, nie mogąc zleść z ławy, siadł na brzegu

pościeli, a bijąc zaciekle w deski gołemi piętami,

oczki stulał i beczał niezmiernie żałośnie. Oprócz

niego na ławie, na poczesnem miejscu za stołem,

na którem niegdyś legiwal stary zbój, poruszyła

się niespokojnie owinięta w czerwoną kołdrę ludz

ka postać.

Andrzej stał przede drzwiami i z lubością przy

patrywał się znanemu sobie obrazowi domowni

ków, knpiących się dokoła krwią ubroczonej zdo

byczy. Tu było wszystko, co miłował, do czego

przywykł i na czem opierał swoje plany na przy

szłość. We środku stal Niuster, biały od szronu,

rumiany od ogorzelizny i wzruszenia i wymachu

jąc rękami, w krótkich, urywanych słowach opo

wiadał o przebiegu polowania; u nóg jego leżały

psy czarne, zmordowane, za niemi widniała narta,

a na niej ciemny, rosochaty tułów zwierza i ru

binowe ćwierci zastygłego mięsa; przed chłopcem,

oparta na długim kosturze i zapatrzona weń jak

w tęczę stała kobieta, z którą on przeżył ty(e dni

szczęśliwych - matka jego dzieci, niegdyś pię

kna , dzisiaj mumia, chuda i wyniszczona, a obok

Lelija, wiotka, młoda, powabna, z główką zdo

bną dłngiemi warkoczami, okrywająca połami

pstrego ,,sagyniaka" czepiające się jej dzieci, które

nagie i żółte, jak miedziane posążki, stały nieru

chome z szeroko rozwartemi, ptasiemi, czarnemi

oczkami i słuchały brata.

—

Do domu! marsz! — krzyknął na nie, pod

chodząc. — A i ty, Ninster, zamiast opowiadać,

wszedłbyś się ogrzać do izby, zmarzłeś pewnie,

noc była zimna — dodał łagodniej.

Dzieci pierzchły, uprowadzając ze sobą Leliją;

za niemi podążyli i starsi, puściwszy przodem bo

hatera chwili: młodego myśliwca.

Ten, wedle zwyczaju, wszedłszy do izby, za

trzymał się na środku, zwrócił ku obrazom i trzy

krotnie przeżegnał; poczem zuchowato powiesił

czapkę i rękawice na kołku i zabierał się do dal

szego opowiadania, gdy nagle, na ławie za sto

łem, ujrzał człowieka, leżącego z założonemi pod

głowę rękami, który widocznie, tylko co obudzony,

badawczo przyglądał się dużemi, błyszcząceini

oczami temu, co się wokoło działo.

—

Kto to? zkąd? jak? — pytał cicho matki,

cofnąwszy się pospiesznie za przegródkę.

—

Rosyanin, nie widzisz: brodaty. Kto go wie,

co za jeden. Zwyczajnie — z łotrów. Powiadają,

że pan, że bogaty. Wczoraj przywieźli go ze sta

cyi pocztowej ze srogim przykazem, żeby pilno

wać i nie puszczać. Musi być nicpoń wielki —

odrzekła chora dość głośno. Niuster na palcach

zbliżył się do przepierzenia i przyłożył oko do

szpary.

—

Bródka, włosy złote, usta rumiane, jak doj

rzałe borówki, na policzkach igra krew - wyli

czał, przyglądając się podnoszącemu się z pościeli

cudzoziemcowi. — Mamo, doprawdy, on piękniej

szy od tego starego, co był u nas niedawno, choć,

jak i tamten, ma duży, ostry nos i blade oczy.

—

Ładniejszy! dużo ładniejszy! — chórem po

wtórzyło młodsze rodzeństwo^ także) przez szpary

przyglądające się nieznajomemu.

—

I zupełne dziecko, a tylko bródka, jak u sta

rego już dziada.

—

A jakże... a tylko bródka, ale nie biała i

straszna, jak u tamtego, a malnchna, jak ogonek

u reniego koźlęcia.

—

Pakunków przywiózł z sobą moc; a wszystko

ciężkie. Musi być, doprawdy, bogaty - dodała

niechętnie Andrzejowa. — Cóż, synu, bardzo zzię

błeś, nocując w polu? Opowiadaj że!

—

A jaki biały, jak kobieta, i śpi w koszuli,

jak kupiec — ciągnął Niuster, nie odrywając oczu

od szpary.

—

A jakże!.. śpi w koszuli, jak kupiec. . . a

gdy wstanie, nakłada na nos drugie oczy także

niebieskie, które na noc chowa do pudełka...

Zobaczysz!.. — szczebiotały dzieci.

—

To są nie oczy, a ,,oczky" — poprawił je

starszy brat pompatycznie.

—

A już ja to widzę

—

wielki musi on być pan.

—

Przecie nie mały!., zgodził się drobiazg.

Śledztwo zostało przerwane otwarciem się drzwi

na oścież i ukazaniem w nich Andrzeja, który wzią

wszy rzemienie, wyszedł był z izby przed chwilą,

a teraz przy pomocy Lelii i Simaksin ciągnął za

marzłego rena. Dzieci rzuciły się pomagać ojcu,

wskntek czego nie widziały dalszego ciągu nie

zmiernie dla nich ciekawej sprawy odziewania się

cudzoziemca. Gdy ten w czerwonej koszuli npo

pańsku" zasuniętej, w czarne sukienne spodnie i

w długich za kolana ,,kupieckich" butach, ukazał

się u słupa, kończącego przepierzenie, jak topola

rosły i wysmukły, to zebrane tam kobiety i dzieci

aż zacmokały, kiwając głowami:

—

Fiu! fiu! Och — Sie!

A gdy, spojrzawszy mimochodem na leżącego

przed kominem rena, zwrócił się do nich ze zro

zumiałym gestem, naśladując mycie, wraz zawołali:

—

Wody!

—

Lelija, wody! — spokojnie rozkazał Andrzej.

—

W miednicy ? — spytała dziewczyna, obrzu

cając cudzoziemca ciekawem nieco drwiącem spoj

rzeniem.

-L- Rozumie się.

Brzęcząc srebrnemi ozdobami, jak iskra błyszczą

ca, przesunęła się mimo niego i po chwili posta

wiła na małym stołeczku na środku izby niedużą

miedzianą miedniczkę, podobną do spluwaczki i

pełną zimnej wody. Cudzoziemiec zawinął rękawy

koszuli, a dziewczyna schowawszy się pospiesznie

za przepierzenie, patrzyła ztamtąd z innymi, co

dalej będzie.

—

Och! och!.. Ciężko mu będzie z nami Ja

kutami!.. westchnęła Andrzejowa, spoglądając na

białe, delikatne ręce myjącego się.

—

A po jakucku umie? spytał Niuster.

—

Ale gdzie tam... Głuchy i niemy jak słup

lodu... Kiedy trzeba rozmówić się, czyste skara

nie. Mówisz do niego — a on wytrzeszczywszy

oczy i ni! ni! Słup lodu — powiedziano! A kie

dyż Ujbanczyk przyjedzie ? Trzekaby się dowie

dzieć, czy się czasem nie zgodzi płacić co za

swoje utrzymanie. Taki bogacz. . . aż grzech, gde

rała zgryźliwie chora.

Cicho!,, półgłosem ofuknął Andrzej - Może

rozumieć, a tylko udaje. Kto go wie! Różnie by

wa! i starając się surowej swej twarzy nadać jak

najłagodniejszy wyraz, zwrócił się do cudzoziemca.

Jak się nazywasz, panie Rosyani nie?

Nieznajomy, który stał przed ogniem i cienkim

kolorowo na rogach wyszytym ręcznikiem wycie

rał starannie twarz i ręce, pospiesznie ohrócił się

ku niemu, lecz nic nie odrzekł.

Jak się nazywasz? - powtórzył Jakut już

z większym naciskiem, nie spuszczając badaw

czego spojrzenia z młodej, zwolna rumieńcem za

kłopotania zalewającej się twarzy pytanego.

—

Nie rozumiem — odrzekł wreszcie stłumio

nym głosem, mrużąc oczy.

Nie-roz um-jem - przedrzeźniał półgłosem

Jakut i krzyknął niecierpliwie po rosyjsku.

—

Imię!

—

A imię! — Paweł.

Baibał! Patrzcie, zupełnie jakuckie ma imię

dziwiono się za przegrodą.

Mama... tiatia? — indagował dalej Andrzej.

Są, są. Daleko, bardzo daleko - odrzekł’

" Cza«** wychodzi codziennie wieczór, wyjąwszy niedziele i dni świąteczne.

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapaB Btarczy, w Krakowie po iO cnt., z przesyłką pocztową 12 centów;

we Lwowie po 10 centAw do nabycia w biurze dzie-ników, przy ulicy Karola Ludwika T. B.

Prenumerata wynosi:

na cały rok

na kwartał na 1miesiąc

W miejscu

................................................................................

20 zlr.

5 złr.

1złr. 80 ct.

Pocztą w p a nB tw ie a u s t r y a c k i e m ..............................................

24 złr.

6 złr.

2złr. 50ct.

n i e m i e c k i e m ...................................................

28 złr.

7 złr.

3 złr.

do Włoch, Francyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi, Tur

cyi i innych państw, należących do związku pocztowego

32 złr.

8 zlr.

3złr.

Prenumeratę przyjmuje Bię tylko od 1 do ostatniego dnia w miesiącu. - Listy z pie

niędzmi i przekazy pienieżne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza Bię nadsyłać franco

do AdminiBtracyi Czasu w Krakowie.

—

!Asty reklamacyjne nieopieczętowane nie podlegaj§ opłacie

ocztowej. —

Listów niefrankowanych nie przyjmuje Bię. -

Ftękopismów nadsyłanych ni. zwraca się.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu