Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 653 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N* 292.

Kł’aków, 23 Grudnia - Niedziela.

*tr

Kok 1883.

CZAS

Przedpłata

na ,,CZAS"

od dnia Igo Stycznia 1884 r.

Z Prze*yMą pocztową w państwie

Austryackiem :

na pół roku

na kwartał

na 1 miesąc

złr*ł*

złr- 6

złr. «*50

Z przesyłką pocztową do Niemiec:

na pół roku

na kwartał

na 1 miesiąc

* 8 marek

1 4 marek

(J marek.

, Uprasza się o wczesne zamawianie i wyraźne wy

pisanie nazwiska i miejsca odbioru albo nadesłanie

dawnej opaski drukowanej z adresem.

W * *reiminerata liczy się tylko

O«pierwszegodo ostatniego dnia

w miesiącu.

Prenumeratę najdogodniej przesyłać przek a zem

pocztowym.

u E ena " 9 zasuB za§Tanicą ogłoszona jest w tytule

każdego Numeru.

Kraków 33 grudnia.

Przegląd Polityczny.

Na polu polityki wewnętrznej po odroczeniu

Kady państw a, nie zaszło nic ważniejszego. Stron

nictwa parlamentarne przygotowują się do kam

panu zimowej, a organa ich szeroko omawiają

kwestye, mające wejść na porządek dzienny naj

bliższego posiedzenia R ady państwa. Zarząd zje

dnocznej lewicy, jak sie dowiaduje Presse. zamie

rza w najbliższym ezasie wziąć pod obrady rezo

, y ? ’, Pow*ięte na konferencyi praskiej i w tym

celu dla szczegółowego porozumienia się zaprosi naj

wybitniejszych niemieckich deputowanych z Czech

na wspólne posiedzenie.

Ze źródła dobrze poinformowanego dowiaduje

się Politik, że klub Coroniniego głosować będzie

przeciw wnioskowi lewicy o języku państwowym.

Tenże sam dziennik rozpoczął drukować serye

artykułów, w których wskazuje na potrzebę dal

szych zmian ordynacji wyborczej do Rady pań

stwa. Przy przyszłych wyborach powinna wię

kszość dążyć do tego, aby lewica miała mniej,

niż ł/3 część głosów w Izbie. Z tego też względu

zachęca P o litik do rozwinięcia wcześnie energi

cznej akcyi wyborczej.

Konserwatywna szlachta wielkich posiadłości

w Czechach, odbyła wczoraj u br. Franciszka

Thuna konferencję, na której wyznaczono kandy

datów, mających się ubiegać o mandat poselski

przy wyboraeh uzupełniających do Rady państwa,

rozpisanych na 14 stycznia. K andydatami tymi

wybrani są: hr. Zygfryd Sa!m, bar. Jan Dobren*

sky i F. Dressler. Wybrano również ściślejszy

komitet, który się zajmie zredagowaniem odezwy

do wyborców. Wiernokonstytueyjne stronnictwo ,

jak już donosiliśmy, w wyborach udziału nie

weźmie.

W edług depeszy wiedeńskiej do Pester Lloyda,

rząd austryaeki m a zamiar uczynió zadość życze

niom

węgierskiego

ministerstwa komunikacyi

w snrawie węgiersko-galicyjskiej kolei. Rząd

przedlitawsfei zgadza się podobno na to, aby linię

Przemyśl - Ł upków wcielió do galicyjskiej kolei

transwersalnej, w którym to razie nastąpiłby roz

dział węgierskó-galicyjskiej kolei.

Skandaliczne zajścia na ostatniem posiedzeniu

sejm u kroaekiego, przyczyniły się do śoiślejszego

skonsolidowania party! narodowej, która na kon

ferencyi z 20 grudnia przy współudziale 22 de

putowanych z Pogranicza uchwaliła, aby na peł

nem

posiedzeniu Izby prezes Krestiez wezwał

deputowanych Stareewicza i Filepicza do odwo

łania obrażających słów i do publicznego prze

proszenia. Gdyby zaś deputowani ci wezwaniu

prezesa zadość uczynić nie chcieli, natenczas sejm,

w myśl § 44 regulaminu uchwali naganę i wy

kluczenie obu deputowanych z Izby na przeciąg

ośmiu sesyj sejmowych. Po załatwieniu tej spra

wy nastąpi weryfikacja wyborów deputowanych

z Pogranicza, a w końcu wejdzie na porządek

dzienny przedłożenie rządowe o budżecie prowi

zorycznym. W edług telegramu, jaki N.fr. Presse

z Zagrzebia otrzymuje, nie zgadza się jednak

Starcewicz i Filepicz na przeproszenie, a przeto

łatwo przypuśció można, że zajdą znowu burzli

we w Izbie sceny.

Klub serbski postanowił tymczasowo w obra

dach stronnictwa narodowego braó udział za po

średnictwem komitetu wykonawczego z 9 f}°f".

ków złożonego, zastrzegając sobie na później

wstąpienie w pełnej liczbie do partyi narodowej.

Klub serbski stoi wiernie na stanowisku ustawy

ugodowej z r. 1868, pragnie rozwoju interesów

kraju w porozumieniu z Kroatami z zabezpie

czeniem jednak swoich własnych żądań co do

szkoły kościoła i narodowości. W sprawie skan

dalów,’ wywołanych przez Starcewiczanów, posta

nowił klub głosować z partyą narodową.

Ci członkowie sejmu, którzy się do żadnej po

litycznej partyi nie przyłączą, postanowili zbierać

się peryodyeznie na posiedzenia celem wspolneeo

porozumiewania się nad kwestyami, które wejdą

na porządek obrad sejmowych.

Znaeząeemi są s!owa, które miał wyrzec na

stępca tronu niemieckiego, do_ delegacyi kolon,,

niemieckiej w Rzymie, wyrażające wielką nadzie

j? (ich kotl’e zwersichtlich), że wizyta, którą mia

Przyjemność oddać Ojcu św., m e pozostanie

licznych błogich sk utków (alUrwaerts dis ivoltliae—

Kgsten Foigen nach sich ziehen w trd).

National ztg. podaje mniej wydatną wersy? tej

przemowy. Podług jej doniesień miał powiedzieć

następca tronu: ,,Pobyt u przyjaciela mego, kró

la włoskiego i odwiedziny u Papieża są faktami

doniosłego znaczenia i budzą nadzieję, że wy

padną na korzyść naszej Ojczyzny*.

Książę Bismark zjeżdża zaraz na początku styez

nia na dłuższy czas do Berlina.

Sejm pruski odroczonym został na trzy tygo

dnie. Przez ten czas będą mogły stronnictwa Izby

rozważyć sobie, jakie stanowisko zająć mają wobec

ustaw podatkowych, które im w ostatniej chwili

w drukach rozdane zostały. Główną ich treść po

daliśmy już wczoraj.

Na czas przybycia księcia Bismarka do Berlina

mają być wygotowane projekta do ustaw o ubez

pieczeniu robotników.

Niektóre dzienniki niemieckie, płodne w domy

sły, chciały w odwiedzinach kardynała ks. Hohen

lohe u Cesarza niemieckiego upatrywać zwią

zek^z polityką kościelną.

Najprawdopodobniej

szą jednak jest wersya podana przez Fremden

blatt, że odwiedziny te nie były niczem więcej,

jak bardzo naturalnym aktem grzeczności, złożo

nym Cesarzowi z powodu zbliżających się świąt,

przez księcia spokrewnionego z domem cesar

skim. Nie byłyby one zrobiły żadnego wrażenia,

gdyby nie były się wydarzyły współcześnie z przy

byciem następcy tronu do Rzymu.

Fakt zajęcia wysuniętych obwarowań twierdzy

Sontay i obsaczenia samej twierdzy, która będąc

wystawiona na ogień kanonierek z rzeki o 800

kilometrów odległej, długo trzym ać się nie może,

góruje dziś nad wszystkiemi wiadómościami -

Francyi.

Jak donoszą do Pol. Corr. z Paryża dnia 21

b. m,, panuje tam mniemanie, iż chociaż Tseng

oświadczył, żo Chiny atak na Sontay uważać bę

dą za casus belli, groźba ta wykonaną nie będzie

i Chiny skłonią się owszem, wobec dokonanego

czynu, do większej powolności w nkładaeb.

Dziennik orleanistyczny Gaulois podaje nastę

pującą drastyczną wiadomość: ,Dowiadujemy się

z dobrego źródła, że następca tronu niemieckie

go, żegnając się z księoiem Montpensier w pała

cu Santelmo w Sevilli, wyrzekł następujące zna

czące słowa : ,W obecnej chwili czują panujący

potrzebę łączenia się przeeiw nieprzyjacielowi,

który im wszystkim zagraża — przeeiw rewolu

cyi. W szystkie panujące domy powinny się prze

ciw temu wspólnemu nieprzyjacielowi zjednoczyć,

a kiedy mówię wszystkie, bez wyjątku, to

mam także na myśli i dom powołany do pano

wania nad Francyą, który w tak godny sposób

reprezentuje zięć i siostrzeniec W aszej książęcej

Mości*.

—

Odpowiedzialność za prawdziwość tych

słów musimy oczywiście zostawić nismu, które je

podaje, Gaulois sam zresztą nie zdaje się pokła

dać zbytniej ufności w swe ,dobre źródło*, bo

zaraz potem — dodaje: ,Jeśli Błowa te wyrze

ezone zostały tak, jak nam je podano, doniosłość

znaczenia ich nie potrzebuje żadnego komentarza*.

Jak donoszą do Wiener Ztg z Petersburga, za

mierzą Tołstoj nadać policyi całego państwa no

wą jednolitą organizacyą i postawić na jej czele

Orżewskiego.

0 posłuchaniu u Ojca św. Leona X III

i akcie wręczenia przez deputacyę polską

obrazu J a n a Matejki ,,Sobieski pod Wie

dniem,* dochodzi nas następująca relacya

Rzym 16 grudnia po południu.

Wracamy w tej chwili z W atykanu. Bogu niech

będzie chwała — za ten dzień radosny i rzewny

zarazem, za ten akt uroczysty i wzniosły, — a

87częśliw ten, kto w nim brał udział — bo po

dobnych nie wiele miała Polska od Btu lat.

Obraz M atejki od kilku dni zawieszony w sali

dawniej zwanej salą Piusa IX, a teraz i już na

zawsze ,salą Sobieskiego,* Leży ona po prze

ciwnej stronie tej sali, gdzie bitwa Konstantyna

Wielkiego, a jest jedynem przejściem do Stanzów

Rafaela — a więc wszyscy, świat caly, idąc oglą

dać Słanze, przejść tędy musi i zatrzymać się

przed *Sobieskim* Matejki. N a całej kuli ziemskiej

niem a wyższego i zaszczytniejszego miejsca dla

obrazu. Zajmuje on główną ścianę sali, dominuje

w niej jako główna jej ozdoba, i celny jej przed

miot, jakby sala była dlań stworzoną — a przed

stawia się wspaniale. Nigdzie w W atykanie nie

ma światła z góry — to też Ojciec św. z kilko

ma kardynałami, dyrektorem muzeów i architekta

mi uradzili, aby umyślnie wybić lunetę po nad

oknami, dla lepszego jeszcze oświetlenia.

Przed dwoma dniami rozwijano obraz z walca

naciągano go na bleitram. Był przy tem obecny

Matejko wraz z całą deputacya. Kiedy ta opera

cya zbliżyła się do końca -

zebrało się wielu

dostojników i znawców, aby obraz oglądać, bo

sław a imienia M atejki, cześć Sobieskiego, sympa*

tya dla Polski i Barn fakt tak niezwykłego daru

wzbudziły w świecie rzymskim wielkie z ajęcie . -

Pospieszyli najpierw oglądać obraz Monsignor Te

odoli Ma.qqior domo papieski, M onsignor Macchi,

Marehese Śachetti, malarz Zaetz, dyrektor mu

zeów, i wiele innych osób - - przyszedł także i

kardynał Ledóchowski. W rażenie było ogromne

i szczere, pełne włoskiego zapału pochwały. Dy

rektor Zaetz powtarzał w uniesieniu : ti ptu gran

dę pittore del nostro secolo, e hasta. _

Wczoraj t. j . 15 b . m . członko’wie deputacyi

udali się z Matejką do kardynała Czackiego, - *

ctóry, choć cierpiący, znalazł takie słowa, jakie

właśnie mogły być najmilsze dla Mistrza. Potem

odwiedziła deputacya Siemiradzkiego; zatrzymy

wała się i zwiedzała po drodze, co tylko dało się

zw iedzić.

Z różnych stron dochodzą nas wieści, że me

ijlkorświat papieski i świat artystyczny poruszo

ny jest darem obrazu M atejki -

ale Włosi naj

bardziej Italianissimi i Buzzuri, jak ich tu zowią,

z sympatyą się wyrażają o darze Matejki, a z cie

kawością oczekują chwili oglądania nowego o

brazn.

Dziś członkowie udali się do W atykanu przed

12 godz.

—

i najpierw złożyli hołd kardynałowi

Ledóehowskiemu w jego mieszkaniu na pierwszem

piętrze. T am już oczekiwało około dwudziestu

artystów Polaków: Siemiradzki. W eloński. Ba

kałowicz, Wiesiołowski, Schiller, Gołębiowski, Ple

szowski, Marczewski i inni, Gdy kardynał prymas

rozmawiał serdecznie z członkami deputacyi. da

no znać, że czas już udać się na salę. Kardynał

szedł naprzód, za nim deputacya: Matejko. Artur

Potocki, Stanisław Tarnowski, książę August

Czartoryski, X . Chotkowski. Zygmunt Cieszkow

ski — i dwaj włościanie 1 r Dobosz z Rusi i

Rnaek wójt z Krzesławic. Panowie w kontuszach.

włościanie w zwykłem swem ubraniu. M atejko

był w ozamarce — hr. Tarnowski w wiśniowym

aksamitnym kontuszu 1 żupanie ze srebrnej lamy,

hr, Artur Potocki w czarnym stroju* i delii z fu

trem — młody książę Czartoryski w delii białej,

sobolami podbitej i stroju złotolitym; wyniosłą

postawą i bogatem ubraniem zwrócił uwagę Ojca

św.,

który podczas przedstawienia przypomniał,

że dawniej widział go w odmiennem ubraniu pol

skiem, stąd wywiązała się rozmowa o stroju pol

skiem, — w której kardynał Ledóchowski dawał

objaśnienia. H rabia Cieszkowski miał kontusz

ciemno seledynowy, żupan biały atłasowy.Włochom

strój polski sie podoba, co słychać było wśród

publiczności. Za deputacyą postępowała cała ko

lonia polska, przebywająca w Rtymie i polscy

artyści.

—

Orszak ten udał się na drugie piętro,

przez sławne Loggie do sali Sobieskiego — tam

oczekiwali księża nasi z kollegium polskiego, o

raz dwadzieścia kilka pań - między niemi księżna

Zofia z B ranickieh Odescbalehi, księżna Maciejo*

wa z Krasińskich Radziwiłłowa, pani Okraszew

ska, panna Skirmuntówna i t. d,, oraz kilka Wło

szek, miedzy niemi hrabina Peeci, żona synowca

Leona XIII. młoda i piękna hiszpanka.

Damy zajęły miejsoa po lewej stronie tronu

deputacya po prawej — księża, artyśoi i osoby

należące do dworu wprost tronu. Sala była zu

pełnie pełna — rozmowy półgłosem — szmer się

uśmierza,gdy wchodzi dwór papieski — najpierw

gwardye w malowniczych mundurach, potem mon

signorowie, za nimi wstępują kardynałowie: se

kretarz stanu Jacobini, Pecci, Bertholini, H o

ward, Chigi, M ertel; wielu prałatów i biskupi —

przybył także Arcybiskup Sembratowioz.

Kardynał Czacki cierpiący, nie mógł przybyć.

Wszyscy klękają, bo Ojeśee świ wchodzi do sa.

li i przechodząc, czyni znaki krzyża św.

Gdy Ojciec św. zasiadł na tronie, kardynał Le

dóebowski zbliża się, i w krótkiej, pięknej prze

mowie objaśnia cel deputacyi, ofiaruje obraz Ojcu

św. w imieniu narodu polskiego.

Oto dosłowne jego przemówienie :

Ojcze Święty !

Niechaj mi będzie wolno przedstawić W aszej

Świątobliwości delegow anych polskich, przybyłych

w tym eelu, aby obraz Matejki ,Sobieski pod

murami Wiednia,* u nóg Twoich złożyć. Znako

mite to dzieło, zakład naszej wiary i miłości, od

daję pokornie w imieniu moieh współrodaków

Świątobliwości W aszej, i upraszam Cię Ojeze

Święty, abyś udzielił pozwolenia, iżby jeden z de

legatów przemówił.

Poprzednio wyraził Ojciec św. życzenie —

aby jeden z przybyłych z Polski głos zabrał,

—

Matejko twierdził, że jomu to nie przystoi,

jako autorowi i dawcy obrazu — więc zabrał

głos Stanisław Tarnowski i odczytał przemowę

po łacinie:

Ojcze Święty!

Obchodziliśmy niedawno dwóehsetną rocznicę

zwycięztwa króla naszego Jana nad Turkami pod

Wiedniem. Rocznica to była wielkiej’ narodu na

szego około chrześciaństwa zasługi i ostatniego

zwycięztwa: w żałości też rozpamiętywana, bo

wiadomo, jak jest gorzko ricordarsi del tempo

felice nella niiseria.

Ale im cięższy smutek, tem świętszy był obo

wiązek dowieść, że większa jest u nas czasów i

rzeczy, niżeli ducha, różnica, a poważnym aktem

sobie i drugim przypomnieć, żeśmy naród ten

sam, Sobieskiego rycerzy synowie, mniej od oj

ców chwalebni, ale ieh przecież nie ze wszystkiem

niegodni.

Czem to ducha dziedziczne podobieństwo oka

zać? Zwyciężać nieprzyjaciół wiary i Kościoła,

jak dwa wieki temu, nie możemy; tem chyba

Bogu służyć, źe wiarę w sobie, wedle sił naszych,

a z ciężkim, Bóg świadek, trudem utrzymujemy.

Tej też tylko wierności i jedności dowód na dziś,

przyrzeczenie na przyszłość złożyć możemy i tem

pochodzeniś nasze i z ojcami podobieństwo

stwierdzić.

Dwieście lat temu król nasz zwycięzki jeszcze

ze znoju bitwy nie wytchnął, kiedy już o tem

pomyślał, żeby Bogu wdzięczności, a Namiestni

kowi Jego na ziemi wierności i posłuszeństwa

lołd oddać i sztandar Mahometa, tureckiej_ potę

gi znak i palladyum, u stóp poprzednika Świąto

jliwośei W aszej, tego, za którego sprawą pano

wie cbrześciańscy wojnę tę podjęli, którego ona

była dziełem i chwałą, u stóp Innocentego złożyć

polecił.

Dziś pośród nas znalazł się człowiek, który

uczuł, że jeżeli tożsamości naszej z dawną Pol

ską dowieść chcemy, powinniśmy, jak ona nie

rfiyś wśród bitwy, wśród obchodu _rocznicy myśl

naszą do Rzymu, do tej Stolicy S ?iętej zwrócić

jej wiernymi synami się wyznać, i uczuć tych

znak widomy dać Jej, ehrześciańskiemu światu i

sobie.

Trofeów zwycięztwa nie m amy , którebyśmy

u giobu Apostołów na pamiątkę mogli zostawić.

Ale ten oto mąż, sztuki malarskiej Mistrz, skoń

czył był właśnie obraz wiedeńskiej wiktoryi, a

gdyśmy prosili, iżby nam go w Ojczyźnie zacho

wać pozwolił, jako drogą jego i naszej dawnej

chwały pamiątkę, odrzekł nam, ie inne być win

no obrazu tego przeznaczenie. Niech w W atyka

nie złożony, on będzie przypom nieniem nietylko

zwycięztwa króla Jana, ale i jego zamiaru i du

cha, naśladowaniem jego przykładu: niech on bę

dzie dowodem, że nie możemy tyle, co wtedy,

ale czujemy i myślimy, jak wtedy; nieeh świad

czy, że i dziś do Rzymu obracają się nasze ser

ca, a głowy nasze przed Głową Kościoła się kło

nią. nJa go wam* — rzekł, ,narodowi polskiemu

daruję na to, by od narodu Ojcu Świętemu był

dany, na pamiątkę naszych dawnych zasług, na

zakład naszej wierności, da Bóg niewzruszonej i

nieodmiennej na zawsze.*

Stajemy więc przed Tobą Ojcze Święty z tym

obrazem i od narodu naszego ofiarę z niego u

stóp tronu Twego składamy. Przyjmij go Ojeze

Święty, jak o hołd czci, wierności, posłuszeństwa

i wszystkich naszych synowskich ku Tobie i tej

8tolicy świętej ucauć." Przyjmij go, jako znak,

żeśmy z ojcami naszymi, z wielkim naszym kró

lem zawsze duohem połączeni. A jako niegdyś

przez półtrieeia wieku z nieprzyjaciółmi wiary

świętej walcząe, zasłużyliśmy na ehlubne przed

murza Chrześeiaństwa miano we wspólnym tryum

fie, tak dziś, kiedy na tę świętą wiarę, na K o

ściół Chrystusowy, na Ciebie, Głowę Jego wido

mą, i nas samych wreszcie, niemniej ze wszeeh

stron nieprzyjaciół się sprzysięgło, my we wspól

nym ucisku i prześladowaniu, w tej burzy, która

światem wstrząsa, trzymać się chcemy tej łodzi,

która zatonąć nie może i w niej ratunka szuka

my. Ty zaś sterniku i pasterzu uproś nam i po

błogosław nas, abyśmy małowierni i bojaźliwi

nie byli, abyśmy pokusą żadną, straehem żadnym,

zwątpieniem iadnem, słabością żadną oderwać się

od tej łodzi nie dali, a w odmęcio klęsk naszych

nie stracili nigdy zprzed oczu i z serca tego zna

ku krzyża, który jest jedynym znakiem zbawienia

i zwycięztwa.

Po przemowie Tarnowskiego kardynał Ledó

chowski przedstawił Ojcu św. Matejkę. Piękna to

była chwila, ale słów Leona XIII nie można było

dosłyszeć, bo mówił do naszego Mistrza ciehym

głosem — tylko widocznem było, że obaj byli

bardzo wzruszeni.

Po rozmowie z Mistrzem , Ojciee św. wstał.

Oto text mowy Ojea św. według Ossereatore ro

mano :

Ukochani Synowie!

Uważamy za rzecz piękną i właściwą,

aby pamięć wielkich i sławnych czynów,

które w jaanem świetle przedstawiają wa

leczność Polaków, uświetnioną była jenin

szem artysty. Bardziej jeszcze przemawia

za tem ta okoliczność, aby widzowie nreli

przed oczyma nietylko dowód, ile zdziałać

zdoła waleczność, lecz co więcej znaczy,

jak potężną jest wiara katolicka. W bitwie

pod Wiedniem walczono nietylko o byt pań

stwa i bezpieczeństwo ludzkości, lecz również

o wiarę katolicką przodków, a poprzednikom

waszym i sprzymierzonym armiom, idącym

odważnie na śmierć, ta głównie myśl na

dawała siłę, że taki będzie w większej czę

ści Europy przyszły los wiary katolickiej,

jaki jej oni sami zapewnią. Ogromne za

stępy nieprzyjaciół, j a k sam dzielny wódz,

pobożny Sobieski powiedział: nie waleczność

ludzka, lecz sam Bóg zwyciężył, i tryumf

ten nie był tryumfem jednego narodu, lecz

całej Rzeszy chrześcijańskiej. 0 tem, co

jenialny malarz tak po mistrzowsku wyra

z ił , doniósł na trzeci dzień po odniesienia

zwycięstwa Sobieski przez posła, nie zwle

kając pomyślnej wieści, Innocentemu XI,

za którego głównie wstawieniem się i radą

tak wielkie znaczenie uzyskało zwycięstwo.

Znakomite to dzieło, które Nam publicznie

składacie w darze, przyjmujemy chętnie i

z wdzięcznością, ukochani Bynowie! Tem mil

szem jest ono dla Nas, że zdobi je świa

dectwo pobożności Waszej i waszych współ

ziomków. Zajmować ono będzie zaszczytne

miejsce w W atykanie, który poprzednicy

Nasi pamiątkami sztoki pogańskiej i naj

znakomitszemi pomnikami sztuki chrześci

jańskiej, z niepojętem usiłowaniem i szczo

drobliwością zbogacali. Będzie ono świad

czyło, że znana narodu polskiego dla Sto

licy apostolskiej uległość i wiara, w p rze

ciwnościach długo dowodami stwierdzane,

pozostały nietknięte i silne, a zarazem wska

zywać będzie, że w religii katolickiej dzi

wna znajduje się moc, podniecająca talenta

znakomitych artystów. Światło bowiem p ra

wdy rozwija sztukę, a religia katolicka po

lega cała na prawdzie i uszlachetnia talenta

przykładami wielkich czynów i najwznio

ślejszych poświęceń.

Wam mianowicie, ukochani synowie, któ

rzy szczególną powodowani miłością przy

byliście do Nas zdaleka, składamy dzięki

Nasze i prosimy, abyście współziomkom

waszym, których jak o najukochańszych sy

nów wielce miłujemy, wróciwszy, oświad

czyli Naszą ojcowską życzliwość. Udziela

my w Pauu im i wam wszystkim oraz wa

szym rodzinom i całemu narodowi polskie

mu, jako zakład łask niebieskich, z głębi

serca błogosławieństwa apostolskiego.

Wymowa Leona XIII jest zupełnie odmienna

od wymowy Piusa IX. Nie tak płynna i porywa

jąca — a jednak niemniej głos i postawa, myóli

i wyraz twarzy, którego trudno opisać, przejmują

słuchaczy i widzów do głębi. Słowa Piusa IX.

płynęły jednym wezbranym potokiem — Leon

X in mówi zwolna, ale podnosi wagę i znaczenie

każdego wyrazu. Zakończenie mowy z błogosła

wieństwem dla członków deputacyi, ioh rodzin

i całego narodu, prześlioinie było wypowiedzia

ne z głębokiem namaszczeniem i siłą.

Nastąpiło przedstawienie członków deputacyi.

Znów Ojciec św. rozmawiał najpierw długo z M a

tejką — i wtedy wręczył mu krzyż komandorski

Piusa z gwiazdą, największy papieski order. Je

den z K ardynałów przypiął Matejee gwiazdę i za

łożył krzyż.

Po M atejce kolejno zbliżali się do tronu pa

pieskiego hr. Artur Potocki, hr. Tarnowski, ks.

Czartoryski, X. prof. Chotkowski, hr. Cieszkow

ski i dwóch włościan.

Z każdym zosobna Ojciec św. rozmawiał, py

tając o osoby z rodziny, które znał i przypomi

nając sobie tych, którzy już poprzednio byli

w Rzymie. X. Chotkowskiemu udzielił błogosła

wieństwa dla Wydziału teologicznego i całego’

Uniwersytetu Jagiellońskiego. Do włościan prze

mawiał dość długo po włosku — a Kardynał Le

dóehowski tłomaczył. Gdy im powiedział, że Ojciec

św. błogosławi wsie, z których przybyli, ehłopki

nasze jak wzięli całować Papieża po nogach , to

zdaw ało się, że nigdy nie odejdą.

Po przedstawieniu członków deputacyi Leon

XIII przystąpił do oglądania daru — siadł na

krześle naprost Sobieskiego i zaw ołał: Matejko

rnnite quil — Jeden z Monsignorów czytał obja

śnienie z Ossercatore Romano — lecz Papież cią

gle czytanie przerywał, z właściwą sobie żywo

ścią zasypywał Matejkę pytaniami o każdy szcze

gół — często się zrywał i podchodził bliżej do

obrazu, pytając: dooe? dove? zwracał uwagę na

gołębicę nad głową Sobieskiego — a gdy mu o

powiedziano iune wróżby, jak owe słow a przy

mszy O. M arka d ’Aviano ,,Joannes vinces* za

miast: Ite missa est — zawołał Ojciec śty: bravo!

Wszczęła się ogólna rozmowa, a kardynałowie

zachwycali się obrazem , bardziej jeszcze unosili

się nad intencyą takiego daru.

Trwało to dośó długo — a o ile pierwsza po

łowa audyencyi była uroczysta i wzruszająca —

druga nadzwyczaj swobodna i miła, nie bez śmie

chu nawet i gwaru.

Wreszoie Ojciec śty powstał; przeżegnał obo

cnych i odszedł.

Rozrzewnieni i uszczęśliwieni poszliśmy jeszcze

raz do mieszkania naszego przewodnika kardy

nała Ledóehowskiego, który dziękował bardzo

pięknie i gorąco Matejce — i bardzo pięknie prze

mówił do włościan. Zachwyceni oni są wszystkiem,

co tu widzieli. Mazur z rozrzewnienia płacze, a

Rusin się wynurza — między obrazkami i różań

cami , które zakupił, jest także duży krzyż, który

chee złożyć jako gościniec z Rzymu swemu dzie

dzicowi (posłowi Zenonowi Słoneckiem u).

Na ten piękny dla nas dzień i niobo było po

godne , słoneczne, co sprawiło, że obraz tem świe

tniej się przedstawił.

Gdyby sprawa ludów słowiańskich, tak

w Austryi, jak na półwyspie bałkańskim,

nie łączyła się z wielkiemi antagonizmami

europejskiemi, mniejszej niezawodnie byłaby

wagi, mniejsze budziłaby zajęcie i troski,

ale też łatwiej przyBzłoby załatwić lokal

nie pojedyncze części tej kwestyi.

Tak jednak, jak rzeczy dziś stoją, każdy

ruch, każde zawikłanie w krajach lub pro

wincyach słowiańskich, wywołuje widmo

panslawizmu i obudzą podejrzenie mniej

lub więcej ukrytej akcyi rosyjskiej.

Był czas, iż przypisywano wszystko J e

zuitom, następnie wolno-mularzom; obecnie

w świecie słowiańskim, każde zaburzenie,

każdy opór bierny, czy krwawy, przywykł

świat kłaść na karb intryg rosyjskich.

Przypuszczenia takie nie są nigdy wolne

od przesady. Być zatem może, iż nieraz

przecenia się bezpośredni wpływ i działalność

Rosyi w krajach słowiańskich; ale nie ulega

wątpliwości, że one istnieją, że są częścią

skłgdową odwiecznej, tradycyonalnej polityki

rosyjskiej; tem niebezpieczniejszej, że je st

ona w tej mierze doskonale świadomą swo

ich ostatecznych celów. Ruchy, zaburzenia,

krwawe starcia w krajach słowiańskich

powstają na razie z różnych, przeważnie

miejscowych przyczyn, ale nie ulega też

wątpliwości, że najczęściej j e st w nich także

przymieszka agitacyi i nieznużonej działal

ności rosyjskiej.

Nie brakło tej przymieszki w Bośni, ani

w Serbii podczas ostatniego powstania, nie

brakło jęj w lwowskim procesie Rusinów

i dostrzedz ją możua nawet w dzisiej

szych zajściach kroackich.

—

Chociażby

ręka rosyjska nie była tu czynną, to samo

oglądanie się na Rosyę, dostatecznemby ju ż

było, aby ośmielić lub sfanatyzować w szyst

kie skrajne i burzliwe w krajach słowiań

skich żywioły. A że w każdym z nich część

ludności, a zwłaszcza część ludzi polityku

jących zwraca swe nadzieje i aspiracye

w stronę Rosyi, to nie ulega wątpliwości,

to wiadomem jest i stwierdzonem. Równie

OddsielnsNra(han, 03csapu *Urcsy, wKrakoStepoloT ^L w If

wynosi:

Pocstj w państwie Austryackiem

*aooĄ/ro* *akwartał, aalmieńae

__j»

Niemieckie « . . .

91***

24 5r.

ga,

o *u »cq

do Włoch, Francy!, AngliL Halrft Swnn« * t * * *

88 ih.

7 sir

a «łr*

»*:

PitaaBtiaią pn;jnająi

1 ,CTAaD» w I n k tw ls , tudsiei ursedyjpoeatowe.

pwumtf

M ;gamia g. A . Kr,łylanowłkiego, handel N -WŁkowikiojw Suklennloeeb obok filfl pocztowej. -

0**a

***

(loiuąty) prryjmuje się u opłatę od miejsoa wierna drakicm drobnym (petitowym) ta pierś*

ety ras 1Uont, sa kstdynastępny ras po 5 ent - Itiin lH * (na 8 stronnicy dslenmka) od miej

aea wiertsaarpkiefn drobnym po 80 ont sa kaidy raa. - D ołąM eaU do ,Camum" (prospekt», eyr

kulorte, ogłoszeni* i t. p .) pnyjmąje Hę aa oenę 1 słr. od 100 egzmu. dla samie)soowyoh. a 50 cent.

od 100 egtem . dU miejsoowyoh prenumeratorów. -

Nalri/toić uprana sie mmpnóA nadesłać pr*e

kasempsMtnwa-**«*»»»aaiaI ,reB u en i,prsyjmnja: we KiwewleAtonoya*CZASU*

w głównym tkłrdsie tytomn Nr. U prsy ulicy TrybtmaŁkłej L. 4: w P a ryśo wyłącznie p. Adam,

Ban Ulómont 4; (prenumeratą p. Wtaoenty Raczkowski, Faubourg PoUsonióro 88); w W led alm pp.

nauenitein * /o gier (takie w Hamburgu, Frankfurcie n. IL, Berlinie, Lipsku, lSuyiel i Wrooławtu),

A. Oppelik, Str.benbutci Nr S, B. Moese (takie w Berlinie, Hamburgu, Monaohium i tNorymberdse).

H. Schalek, M. Dukes, K. Stern, w Frankfurcie n. M. Q. L. Daube A Oomp.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu