Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 683 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

NOT266.

Kraków, Wtorek 21Listopada1899.

Rocznik LII.

CZAS

Preaiaerit( priyjm ją:

Administraoya Czasu w Krakowi« i urzędy pocztowe, m e]icow ą prenumeratę księgarnia

S. A. Krzytanowgkiego, handel Stanisława Karlińskiego w Sukiennicach, handel Kretschmer»,

biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, głó wna trafika.

Ogloueala przyjmuje się za opłata

od miejsoa wio rsta drobnym drukiem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny po 10 hal., uk ł ad

tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany pierwszy ras po 40 hal., następny po 10 haL - M a rt e r f a s s (na

3 otronie) od miejsoa wiersz a d rukiem drobnym po 60 hal. za k ażdy raz. -

Ogioiaenla 1prenu

m e ra tą przyjmują: we L w owie biura dzienników L. Plohna, A. Olszowskiego, oentr. biuro ogłoszeń

ul. Kopernika 1. ll; w P aryżu wyłącznie p. Adam rne de Yarenne 38, (prenumeratę p. W. Raczkowski

Courbevoi pod Paiyżem rue du Chemin do fer 44); w W ied niu Haasenstein A Vogler (takie

w Hamburgu, Fra nkfuroie n. M., Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrooławiu), A. Oppelik, R. Mosse (tak ie

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H, Schalek, M. D ukes, J . D annebcrg , H. F ried

(tylko pronumeratęH.GoldachmidAComp.); w Fraukfurde n. M. G.L.DaubeAComp.

Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 hal. * W i

Kraków 20 listopada.

Gabinet Waldeck-Roussean powstał bezpośre

dnio przed procesem w Rennes. Powstał jako rząd

prowizoryczny, z celem ściśle określonym : likwi

dacyi laffaire Dreyfus. Skład gabinetn, w któ

rym pod przewodnictwem dawnego towarzysza

Gambetty zasiedli obok ,,reakjyonisty,"

_ pogrom

cy komuny" jenerała Galliffet, dwaj socyalni de

mokraci Millerand i Baudin ręka w rękę z umiar

kowanymi republikanami, jak Decrais i Cailloui,

stanowił curiosum, ale curiosum dość logiczne.

Sprawa Dreyfnsa miała ten przywilej, że w dwóch

przeciwnych obozach połączyła lndzi różnorodnych

zresztą przekonań; koalicyę więc gabinetową, jak

kolwiek paradoksalną, tłómaczyła taktyczna, dora

źna potrzeba przebycia niebezpiecznego przesmy

ku. Podczas tej przeprawy s!nżbistemu żołnierzowi,

ministrowi wojny, powierzono utrzymanie w kar

bach armii, a rozruchy nliczne miało sparaliżować

przeciwstawienie dwóch mas: socyalistyczno-robo

tniczej i antysemicko-nacyonalistycznej. Rząd pro

gramu nie rozwijał, bo panowała opinia, że

z chwilą, kiedy spełni zadanie, dla którego ob

jął ster, rozw iąże się i nstąpi. Odroczenie Izby

było również rzeczą naturalną, wzburzenie bo

wiem dochodziło do tego stopnia, że pierwszą ko

niecznością, jaka się nasnwała, było zamknięcie

bram pałacu Bourbon, jako areny walk parlamen

tarnych, a tem samem głównego źródła polity

cznej agitacyi.

Zapadł wyrok w Rennes. Minęło niebezpieczeń

stwo, a wraz z niem racya bytu dla przejściowe

go rządu. Żaden jednak rząd nie chce być tym

czasowym, więc i gabinet Waldeck-Rousseau za

pragnął utrwalić się i okazać nadal potrzebym,

choćby jako malum necessarium. Ponieważ atoli

tylko hasło ,,obrony Rzeczypospolitej" mogło uza

sadnić dalszy żywot bez programn i wewnętrznej

jedności, przeto rząd postarał się o to, aby ,,nie

bezpieczeństwo" było jak najbardziej widoczne.

Problem rozstrzygnięto w ten sposób, że zam ie

niony na trybnnał stanu senat sądzić będzie przez

kilka tygodni ,,zamach" i ,,spisek" na Rzeczpo

spolitą. Wprawdzie cały zamach miał cechę| pa

rodyi, a zatem i trybnnał spełnia funkcyę, ubli

żającą właściwie jego powadze, mimo to jednak

suggestya ,,grożącego przewrotu" nmożliwiła rzą

dowi pozę zbawców ojczyzny, a radykalistom

dostarczyła pozorn do poparcia ministerstwa o w y

bitnie radykalnym charakterze.

Pierw sze dni zwołania Izby dowiodły, że w par

lamencie, rozbitym na frakcye, stanowczą większość

osiągnąć może do czasn najłatwiej rząd, który

nie mając zgodnych przekonań i zwartego progra

mu, wyzyskuje antagonizmy i formalną arytmety

kę stronnictw parłamentarnych. Podczas pierwszej

batalii rząd odniósł walne zwycięztwo. Debaty o

,,ogólnej polityce gabinetu" zakończyły się apro

batą tej polityki, ndzieleniem w otnm zanfania 105

głosami. Za rządem stanęli socyalni demokraci,

radykaliści i oportnniści republikańscy, partya, bę

dąca rozsadnikiem demoralizacyi politycznej we

Francyi, gotow a każdy gabinet poprzeć i każdy

zdradzić; przeciw rządowi oddali głosy umiarko

wani republikanie, tj. progresiści pod wodzą Mćline’a,

antysemici, nacyonaliści ,,pojednani" i monarchiści.

Pnnkt ciężkości moralny spoczyw a zatem w par

tyach socyałistyczno-radykalnych, a języczek u

wagi zależy od ,,oportunistów". Sytuacya zarazem

jest tego rodzaju, że oportnniści, łącząc się z pro

gresistami o odcieniu umiarkowanym, a raczej

wprost konserwatywno-repnblikańskim zapewniają

gabinetowi — jak za niedawnych czasów Móli

ne’a — większość dość szcznpłą wobec opozycyi

skrajnych skrzydeł: lew ego radykalistów oraz pra

w ego nacyonalistów i antysemitów; natomiast je

dnocząc się z frakcyami radykalnemi, oddają się

pod ich komendę, lecz tem samem tworzą więk

szość liczebnie silną, jakkolwiek płynoą i nie

trwałą. Na tej ostatniej kombinacyi wspiera się

obecnie saluator patriae, Waldeck-Ronsseau.

Ponieważ na tej kombinacyi opiera się, przeto

chcąc żyć, do niej musi stosować swoją prawo

dawczą działalność; a że węzłem, łączącym obóz

liberalny i socyalistyczny, jest przedewszystkiem

i zawsze wspólna propaganda antyreligijna, przeto

specyaliści w ocalania instytncyj republikańskich

w pierwszej linii wszczęli w alkę z ,,niebezpie

czeństwem klerykalizmu".

Nie inny bowiem cel

mają dwa zapowiedziane a doniosłe projekty u

staw o wolności nauczania i o stowarzyszeniach.

Pierwszy zmierza do tego, aby tylko dyplomy,

nzyskane w szkołach państwowych, dawały wstęp

do wyższych zakładów państwowych, a wymie

rzony jest jedynie przeciw licznym szkołom da

chownym, uznanym za wzorowe i posiadającym

liczniejszą frekwencyę, Diż licea państwowe.

Drngi regulować ma przestarzałą ustawę o stowa

rzyszeniach z r. 1835, faktycznie jednak zreda

gowany jest głównie dlatego, aby podkopać pra

wny byt kongregacyj religijnych.

—

Wychodząc

z zasady, że ,,prawo publiczne nie może zezwolić

na abdykacyę praw indywidualnych, na zrzecze

nie się naturalnych zdolności obywatelskich: za

wierania małżeństw, kupowania, sprzedawania,

prowadzenia handlu i wykonywania zawodu", pro

jekt orzeka, że stowarzyszenia, wymagające takiej

,niewoli osobistej" nie m ogą otrzymać zatwierdzenia,

będą rozwiązywane, a w razie oporn karane grzy

wną i więzieniem. Znaczy to, że obecnie 18t° ie"

jące kongregacye religijne pozostałyby nadal, gdy

nstawa wstecz nie działa; lecz gdyby dzień po

nchwaleniu projektu humanitarna im cyatywa po

wołała do życia nową gałąź Sióstr miłosierdzia,

to złożenie ślubów czystości, posłuszeństwa i ubó

stwa karane będzie jako przestępstwo. Dalej po

sunąć się chyba nie może antyliberalizm w nIi°e

ralnem" państwie.

,Francyi grozi niebezpieczeństwo przeciw-rewo

lucyjne" (peril contrrevolutionnaire) -obv/ia.dczył

w odpowiedzi na interpelacyep. Waldeck-Ronsseau.

Trudno o jaskrawszą hipokryzyę, gdy równocze

śnie w biurze Izby złożone są rządowe proje ^

mające z drakońską samowolą tyranizować naj

jardziej osobistą, bo religijną i wyznaniową swo

bodę. Jeśli jakie dziedzictwo pozostawiła wielka

rewolucya, to wygórowane pojęcie wolności indy

widualnej, a wolność właśnie gotuje się gwałcić

rząd, w ywieszający na chorągwi obronę dziedzic

twa rewolucyi przeciw ,,kontr - rewolucyjnym" dą

żeniom. Dla historyozofa nowy to przyczynek do

stwierdzenia maksymy, że teorya wszecbwladz

twa lndn prowadzi konsekwentnie do specyficznej

formy absolutyzm u: do demokratycznej tyranii.

Hipokryzyi dorównuje jedynie sofizmat o propa

gandzie ,,klerykalnej" i monarchicznej, jako o

,,zew nętrznym " wrogu instytncyj republikańskich.

W skuteczność monarchicznych ,,spisków" we

Francyi nie wierzą nawet naiwni, a zarzut nkle

rykalnych" knowań nie jest niczem innem, jak

pretekstem do walki w imię bezwyznaniowych

zasad, zarówno liberalnego, jak socyalistycznego

obozu. Prawdziwy wróg Rzeczypospolitej tkwi nie

zewnątrz, ale wewnątrz: w upadku etyli publi

cznej, w upadku, którego wyrazem jest współcze

sna historya francuska od Panamy do procesu

w Rennes. Tego wewnętrznego raka nie wytnie

gabiuet Waldeck-Roussean, zajęty kampanią anti

kościelną. Pozostaje jednak nadzieja, że gabinet

ten nie będzie miał czasu pozytywnych zamiarów

swoich i projektów w czyn wprowadzić ; słusznie

bowiem zauważył znany publicysta Francis Cbar

mes w przeddzień otwarcia Izby: ,,Być może, że

parlament pozwoli gabinetowi żyć; nie jest to je

dnak dostateczna racya, aby gabinet żył: bo czyż

codziennie nie widzimy, że umierają lndzie, któ

rych nikt nie zabija, a umierają poprostu dlatego,

że mają zbyt wątłą budowę i że siły ich są wy

czerpane?"

------—

Przegląd polityczny.

Piszą nam z Białej: Wczorajsze (d. 19 b. m.)

zgromadzenie przedwyborcze, zwołane przez p.

Dra Bogdauika, wzięło obrót, nieodpowiadający in

tencyom aranżerów, gdyż zwycięzcą dnia został

nie, jak mniemano, p. Dr Doboszyński, ale Dr Or

łowski.

—

Niemcy w zgromadzeniu udziału nie

w zięli. W sali Czytelni polskiej zebrało się o go

dzinie 3 popołudniu około 100 osób, między nimi

najwyżej 40 wyborców, a około 60 niewybcrców.

Po zagajeniu posiedzenia przez Dra Bogdanika,

który obrany został przewodniczącym i po przed

stawienia wyborcom kandydatów pp. Dra Binde

ra, Dra Doboszyńakiego, Lipińskiego i Dra Or

łowgkiego (p. Kostka się nie stawił), zabrał głos

w kwestyi formalnej Dr Gross, stawiając wniosek,

aby zgromadzenie odroczyć i zwołać je ponownie

do innej sali, gdyż wyborcy niemieccy pragną

w takiem ogólnem| zgromadzenia wziąć również

ndział.

Wniosek ten, poparty przez p. Rzepeckiego i

inoycb, został odrzucony. Następnie przedstawiali

kolejno sw oje programy kandydat p. Binder, D o

boszyński i Lipiński, z których każdy stanął ni

stanowisku, że bezwarunkowo przystąpi do Koła

polskiego. W szczegóły programów icb nie wdaję

się, gdyż znane są już z poprzednich przemówień

w Wieliczce i Nowym Sączu.

Wszystkich tych mówców przyjęto chłodno i

obdarzono tylko słabemi oznakami uznania, hu

czue oklaski towarzysz!y natomiast wstąpieniu

ua trybunę Dra Orłowskiego,

który rozwijał

swój znany program o syndykatach rolniczych,

przemysłowych, kupieckich i rzemieślniczych, o

wychowaniu dzieci na koszt państwa itp., a na in

terpelacyę Dra Grossa, czy kandydat wstąpi do

Koła polskiego, oświadczył stanowczo, że do Koła

nie wstąpi. Oświadczenie to powitano rzęsistymi

oklaskami, wśród których słychać było głosy

hańba Koło polskie i t p. Przewodniczący, który

oył widocznie zdziwiony tym obrotem rzeczy przer

wał dalsze obrady i zamknął zgromadzenie oświad

czeniem, że próbnego głosowania nie zarządza,

gdyż zwrócono jego uwagę, że znajduje się mię

dzy zgromadzonymi bardzo wieln niewyborców a li

sty wyborczej niema pod ręką.

Ostatni numer w ychodzącej tu Ostschlesische Ztg

ogłosił korespondeucyę, przeprowadzoną między

burmistrzem miasta p. Lukasem a p. Drem Bog

danikiem, z której wynika, że Niemcy propono

wali utworzenie wspólnego komitetu wyborczego

i zwołanie ogólnego zgromadzenia. Propozycyi tej

Dr Bogdanik nie przyjął.

Z Tarnowa donoszą nam, że o mandat poselski

z w iększych posiadłości ziemi tarnowskiej, opró

żniony po Mieczysławie hr. Reyu, który go zło

żył, z powodu nadwątlonego zdrowia, ubiega się

bratanek tegoż, Dr Mikołaj Rey z Przyborowia.

O powołaniu do cesarza pp. Jaworskiego i Kath

reina podaje Tagblatt wiedeński następujące szcze

góły: ze źródła - jak pisze - najlepiej poinfor

mowanego, od kogoś, kto .pozostaje w ścisłych

stosunkach z politycznemi kołami Węgier".

Obn

wymienionych członków parlamentu powołał mo

narcha jedynie z tego powoda, ponieważ spostrzegł,

4e prawica stawia trudności jego gabinetowi, który,

jak wiadomo, przyszedł do steru ze ściśle okre

ślonym zakresem działania, wyłącznie dla spełnie

nia pewnych oznaczonych zadań. Postępowanie to

prawicy nie odpowiada intencyom monarchy, to

też wrażenie, jakie odnieśli z posłuchania pp. Ja

worski i Kathrein, było takie same, jak wówczas,

gdy zostali powołani po raz pierwszy do monar

chy, tuż przez utworzeniem gabinetn hr. Clary,

że mianowicie niezmieonem życzeniem Korony

jest, aby ten gabinet spełnił swoją misyę, którą

w danych warunkach spełnić może tylko^ neu

tralny rząd, i załatwił w szystkie sprawy, niecier

piące zwłoki, a będące państwową koniecznością.

I w tem także nie zaszła zmiana, tę w dalszym

ciągn, jako naturalna konsekwęncya powołania

stworzonego przez gabinet hr. Clary, nastąpi po

wołanie parlamentarnego, koalicyjnego gabinetu,

utworzonego z członków, Dależących do wszyst

kich stronnictw Izby. To też osunięcie obecnego

gabinetn jest w danej sytuacyi przedwczesDe,

a warunki dla nowej konstelacyi rządowej jeszcze

nie istnieją — co też oba wyżej wymienionym

politykom dano do zrozumienia podczas audyen

cyi. Najpierw m uszą być uprzątnięte niemiłe resztki

°K °dy, żeby oczyścić grunt dla nowej sytuacyi.

Również nieprawdziwą jest pogłoska, jakoby

br. Clary podał się do dymisyi, lab żeby on, albo

Korona, pragnęli rekcnstrnkcyi gabinetn — lnb

żeby wskutek audyencyi pp. Jaworskiego i Kath

reina miała powstać nowa konstelacya stronnictw.

Pp. Jaworski i Kathrein podali wreszcie do wia

domości Korony, że ’ekkomyślne rozbicie obecnej

w iększości nie leży bynajmniej w interesie Pola

ków i partyi katolickiej.

W pojedynczych dekanatach Bnkowiny — pisze

Gazeta Polska — podniosły się protesty gr.-orm.

księży przeciwko prezydentow i kraju bar. Bour

guignonowi. A ponieważ dyscyplinarnie podlega du

chowieństwo szefowi rządu krajowego, spowodo

w ały ow e protesty, jako przeciwne obowiązkom

stanu duchownego, śledztwo przeciw kilku człon

kom grecko-orm . kleru, którzy wywołali demon

stracye.

W sprawie tego śledztwa jeździł przed kilku

dniami biskup Repta do Kimpolongu wraz z rad

cą rządu krajowego p. Feketem, któremu równie jak

radcom Barleonowi i Duczynkiewiczowi powie

rzono prowadzenie ow ych dyscyplinarnych docho

dzeń.

Wszystko to nie podobało się widocznie Rumu

nom, albowiem w dniu 13 b. m. odbyło się w Czer

niowcach zgromadzenie gr.- o nu. patronów cerkwi,

ua zaproszenie Mikołaja bar. Mustatzy i Dra Jana

Flondora. Jawiło się 60 osób i powzięto nowe

protesty w telegramach i rezolncyach.

Wysłano mianowicie następujący telegram do

klubu rumuńskiego w Radzie państwa w Wie

dniu :

,,Wszyscy na dniu dzisiejszym celem omówienia

nieznośnych w ostatnich czasach stosunków gr.

orra. cerkwi zebrani patronowie cerkwi w buko

wińskiej archidyecezyi podają do wiadomości klu

bowi, że przeciw gr.-orm . księżom , którzy wzięli

udział w lojalnem oświadczeniu dla cesarza, przed

sięwzięto dyscyplinarne śledztwo en masse i spe

cyalnie do tego przeznaczeni komisarze rozpoczęli

już swoją działalność. Prosimy nagląco naszą

skargę na to postępowanie przedłożyć bezzwło

cznie Jego Ekscelencyi p. prezydentowi ministrów

i J. Eksc. p. kierownikowi ministerstwa oświaty

a celem uspokojenia wielcó przez to wzburzonego

gr.-orm . duchowieństwa i ludności na Bukowinie:

prosić o zastanowienie czynności owej dyscypli

narnej komisyi natychmiast w telegraficznej dro

dze, aż do nadejścia stosownych wiadomości z ar

cybiskupiego konsystorza, a na każdy wypadek

do nłożenia petycyi nad uchwałami wielkiego zgro

madzenia duchowieństwa z dnia 30 października

b. r. odnośnie do lojalnego oświadczenia i nas za

w iadomió o rezultacie Waszej interwencyi.

Mikołaj bar. Mustatza, Dr Jan Flondor, M. Hor

muzaki, Modest Grigorcea, Dr Wolczyński, Jerzy

bar. W assilko, Jerzy Aronetz, Mikołaj Popowicz,

Oktaw Zotta, Jan Reus, V. Pruncuł, Mikołaj Stchau,

Aleksander Gojao, Leon Wassilko, Jan Balasze

scul, Leon Samson, Izydor Barbier, Krzysztof A ry

tonowicz, Jan Tabora, Teodor Flondor, Sew eryn

Zotta, Aleksander Grigorcea, Dymitr Popowicz,

Bazyli Grecnl.

Wt Kola polskiego.

Wiedeń 19 listopada.

(= ) Koło poselskie polskie odbyło dziś pod

przewodnictwem JE. Jaworskiego kilkogo

dziune posiedzenie.

Pos. X . Pastor przedkłada petycyę powiatu

leżajskiego, który czuje się pokrzywdzonym przez

kreowanie starostwa w Przeworsku. Skoro jednak

starostwo w Przeworsku już zostało utworzonem,

petenci dom agają się ntworzenia starostwa także

w Leżajsku.

JE Jaworski oświadcza, że popiera to ży

czenie, i że popiera je także komisya parlamen

tarna Koła.

Pos. Rychlik zwraca nwagę na niedogodno

ści w rozkładzie jazdy na kolejach państwowych

w krajn. Między innemi domaga się przywróce

nia pociągu rannego z Jarosławia do Sokala i

przyspieszenia czasu odjazdu pociągu lokalnego

z Jarosławia do Lwowa. Koło polskie poleca ko

misyi kolejowej przedłożenie tych żądań mini

sterstwn kolejowemu, a to jeszcze przed zwoła

uem na dzień 2 grndnia b.r . posiedzeniem Rady

kolejowej.

Pos. Rychlik porusza dalej sprawę utworze

nia średniej szkoły przemysłow ej ( Werkmeister

schule) w Rzeszowie, którą to sprawą zajmował

się już Sejm krajowy. Komisya budżetowa wnieść

ma w tej sprawie rezolucyę do rządn.

Pos. Rychlik przedkłada wreszcie petycyę

dyurnistów przy państwow ych urzędach admini

stracyjnych o stabilizacyę i regnlacyę płac. Spra

w ę tę polecono opiece członków komisyi bndże

tow ej.

Pos. Dr B y k urgnje utworzenie filii banku au

stro węgierskiego w Brodach.

JE. Biliński, który się tą sprawą zajmował,

oświadcza, że o ile mu wiadomo- nie istnieje za

miar utworzenia w Brodach filii. Mimo to nchwała

Koło w odpowiedni sposób poruszyć tę sprawę,

na podstawie przedłożonej przez Dra Byka pety

cyi miasta Brodów.

Pos. Dr Roszkowski przypomina petycyę

fnnkcyonarynszów kolei państwowych o uregulo

wanie płac.

Pos. Znamirowski przedkłada w tejże spra

wie dalsze wnioski, mianowicie co do nregnlo

wania stanow iska werkmistrzów w warsztatach

c. k. kolei państwowych. Prosi on Koło polskie

0 wyjednanie, aby:

1) Podniesiono werkmistrzów do rangi urzę

dniczej, gdyż mają takie same wykształcenie, ja

kie pragmatyka służbowa przepisuje dla manipu

lacyjnych urzędników.

2) Przywrócono w ypłatę premij maszynowych

lub przyznano odpowiednio wypośrodkowane, ry

czałtowe wynagrodzenie.

3) Umożliwiono młodszym werkmistrzom przej

ście do kategoryi podurzędników w ciąga jedne

go rokn.

4) Wypłacano za służbę, przenoszącą dziesięć

godzin dziennie osobne w ynagrodzenie, podobnie,

jak dekretowym rękodzielnikom i robotnikom.

Posłow ie X . Pastor i Znamirowski żalą

się, iż mimo wniesionej przez X. Pastora w roku

zeszłym interpelacyi — na którą zresztą miuister

obrony krajowej nie odpowiedział, zebrania kon

trolue teraz znów odbywają się w niedzielę. Do

magają się zatem w tej mierze interpelacyi, za

równo w Izbie poselskiej, jak wdelegacyach wspól

nych.

Poseł Dr Kozłowski przypomina sprawę re

wersów demolacyjnych (sprawą tą zajmował się

przez szereg lat gorliwie ś. p. Chrzanowski przyp.

koresp.). Rząd przyrzekł uregulow ać tę sprawę

ustawowo, dotąd jednak takiej ustawy nie przed

łożył. Dr Kozłowski wnosi zatem, by sprawę

u rządu urgować i w delegacyach poruszyć. Po

poparciu wniosku przez posłów Dra Górskiego

1 Dra Sokołowskiego, uchwalono odpowiednią in

terpelacyę i polecenie dla człooków delegacyi.

Poseł Dr W eigel podnosi sprawę podatku

domowo-czynszowego, który jest ruiną gospodarczą

miast i w nosi wybór subkomitetn, któryby się tą

sprawą zajął. Przy tej sposobności zwraca uwagę

na niektóre wadliwości w administracyi skar

bowej.

Poseł Biliński zwraca uwagę na wadliwości

podatku klasowo-czynszowego, który koniecznie

domaga się rewizyi.

Poseł Dr Piętak żąda takża rew izyi podatku

konsumcy;nego w miastach zamkniętych.

Dr B y k zwraca uwagę, że co do tego ostatnie

go wnioska ustawa jest już wygotowaną; należy

tylko nrgow ać rząd.

Wnioski te odesłano do komisyi parlamen

tarnej.

Poseł Jaworski przedkłada szereg petycyj,

a w tej liczbie także petycyę wydziału krajowego

0 regulacyę lewego brzegu Wisły. Sprawa ta byla

już załatwioną, natrafiła jednak w ostatniej chwili

na opór ze strony ministerstwa wojny. P. Jawor

ski zapowiada, że sam zajmie się tą sprawą i po

czyni kroki w ministerstwie w ojny.

Poseł Dr Piętak domaga się, by pod obrady

w zięto sprawę paragr. 14.

Przedtem przeprowadzano poufną dyskusyę

w sprawie o oskarżenie ministrów, toczącej się

w Izbie.

Do komisyi śledczej w spraw ie rozruchów w Ho

leszowie, Wszetynie i Kraslicacb desygnowani zo

stali posłowie: hr. Dzieduszycki, p. Jędrzejowicz,

Dr Byk, Dr Roszkowski, książę Sapieha i p.

Weiser.

Na wniosek Dra Roszkowskiego przystą

piono do wyborn komisyi parlamentarnej. Wybra

ni zostali (oprócz przew odniczącego Koła i jego

zastępcy): poseł Abrahamowicz, hr. Dzieduszycki,

Dr Piętak, Dr Milewski i Dr Kozłowski.

Dalszy ciąg posiedzenia jutro o godzinie trzeciej

po polQdnin.

Wojna w Transyaalu.

W Londynie panuje wielkie i usprawiedliwione

zaniepokojenie o losy Ladysmith. Wprawdzie te

legram z dnia 13 b. m. brzmi: ,,Ali right", ale

wiadomo jnż, że do następnych dni nie można

odnosić tego słowa. Nazajutrz urządzili Anglicy

wycieczkę, o której binro Reutera wprawdzie do

niosło, że byla ,,szczęśliwą" , ale faktem jest, ze

,,szczęście" Anglików ograniczyło się do zabicia

pięciu boerów, a ranienia dwóch. W tymże dniu

zaczęło się ogólne ostrzeliwanie miasta ze wszyst

kicb stron, które trwało jeszcze 15 i 16 b. m ., a

zatem we środę i czwartek. Anglicy nie mogąc

w ytrzymać niszczącego ognia dział boerów, opu

ścili miasto, stojące częściow o w płomieniach.

Wojska angielskie utraciły znown ważną pozycyę

1 kapitulacya, jeśli dotychczas jeszcze nie nastą

piła, jest kwestyą najbliższego czasn. Jen. White

skoncentrował swoje oddziały na wzgórzu, w stro

nie poładniowej od miasta.

Natychmiast po ustąpienia w ojsk angielskich

z oblężonego miasta, boerowie rozpoczęli częścią

swoich wojsk forsowny rnch kn południowi. O iłe

wnosić można z niedokładnych doniesień angiel

skich i francuskich, w ojska sprzymierzonych re

publik posuwają się trzema kolnmnami. Pierwsza,

prawa, zachodnia, złożona z 30 0 0 ludzi, opuściła

pozycye na północ od Ladysmith i obszedłszy

miasto, podążyła do Estcourt, gdzie połączyła się

z 4000 ludźmi orańskiego jen. Botho, który sta

Dąwszy pod Euoersdale, jeszcze 12 b. m. zmusił

jenerała Wolf-Murraya do opuszczenia miasta.

—

Kolumna ta posiada trzy działa. Prawdopodobnie,

minąwszy Estconrt, nda się ona bez zwłoki da

lej na południe do W eston, by opanować most

kolejowy na rzece Mooi. Druga kolamna pod do

wództwem jen. Erasmusa wyruszyła z Ladysmith

8 b. m. kn południowemu wschodowi i korzysta

jąc z dobrego gościńca, przeszła W eenen, kieru

jąc się również ku Weston. Straże przednie tej

kolumny dotarły już do brzegów rzeki Movi. Za

daniem tych dwóch kolumn jest najpierw rozbić

mały korpnsik jenerała Wolf-Mnrraya, a następ

nie przeszkodzić posuwaniu się na północ zbliża

jących się wojsk jen. lorda Methuen z Durbanu.

Udanie się pierwszego pnnktu tego planu nie mo

że prawie ulegać wątpliwości, bo sam tylko jen.

Botho (kolumna zachodnia) posiada 7000 ludzi,

jego przeciwnik zaś co najwyżej 2000. Trzecią

kolumnę stanowią wojska transvaalskie, które za

raz w pierwszych dniach wojny przeszły przez

północno wschodnią granicę Natalu pod Land

mans-drift i Rcrkers-drift i posuwały się zwolna

przez Helpmakaar i Spandikroon drogą bitą ku

południowi, nie biorąc w cale udziału w toczonych

równocześnie bitwach pod Glencoe, Dundee i Ladys*

mitb.Według dawniejszych doniesień angielskich ko

utnoa ta zajęła jeszcze 1 b. m. Pomeroy i tam

czekała dalszych rozkazów jenerała Jonberta.

Około 8 b. m. wyruszyła na południe drogą przez

Ekamba, Keates-drift, i według zapewnień źró

deł francuskich, stanęła przed tygodniem w Grey

town. Kolumna ta, licząca około 6000 lndzi, zdą

ża kn Peetermaritzburg lub Howicyk, gdzie będą

się musiały koncentrować wojska aDgielskie

wobec tego, że wskutek pospiesznego posunięcia

się boerów, pierwotny plau skoncentrowania się

w Weston stai się niemożliwym. Zupełnie samo

dzielnie manewruje sześcio-tysięczna kolamna trans

yaalska najdalej na wschód wysunięta, która krą

ży w kraju Zulów, prawdopodobnie posuw ająca

się ku południowi w zdłuż wybrzeża.

Pogłoska o śmierci czy też chorobie jenerała

Jouberta maleje z każdym dniem. Biuro Reutera

donosi już teraz z Laurenco-Marąues, że głów no

dowodzący trausyaalski zasłabł tylko lekko i ma

się już lepiej. Urząd wojenny w Londynie zacho

wuje w całej sprawie zupełne milczenie.

Na terenie zachodnim i południowym Anglicy

rozpoczęli jnż akcyę przybyłymi posiłkami. Ważna

stacya kolejowa De Aar, z której rozchodzą się

koleje ku północy do Kimberley i Mafeking, ku

wschodowi w zdłuż rzeki Oranje i ku południowi

do Kapstadtu, stała się z natury rzeczy podsta

w ą strategiczną obrotów angielskich w tej stronie.

Angielskie dzienniki doniosły, że,dywizyoner, je

nerał lord Methuen (?) przybył już ze sztabem do

stacyi Oranje River ua północ od D e Aar. Z tego

wysunięcia się na północ należałoby wnosić, że

jenerał Buller chce przedewszystkiem nieść po

moc oblężonemu Kimberley. Wszelkie dokładniej

sze szczegóły o jenerała planach, siłach i obrotach

skreśla angielska telegraficzna cenzura w Kap

stadzie do tego stopnia bezwzględnie, że w yw o

łuje nietajone niezadowolenie nawet półurzędowego

biura Reutera.

—

O ruchach boerów na terenie

zachodnim wiadomo, że oprócz oblegania dwóch

miast, krążą nieustannie m ałymi oddziałami po

całym kraju, przerywając komunikacye, w ybie

rając zapasy żywności, tu i owdzie znajdowane,

i znosząc drobne załogi w niektórych miastach.

Na początku tego miesiąca zajęli między innymi,

Douglas o 130 kilometrów na połndniowy zachód

i Barkly-West, o 70 kilometrów na północny za

chód od Kimberley.

Ważne wiadomości nadeszły z Tali, na północ

nej granicy Transvaala. Mianowicie A nglikom u

dało się tam zorgan zować wystąpienie krajow

ców przeciwko boerom. Kacyk tamtejszy Kbama

zgromadził w jednym punkcie pogranicznym 760

ludzi, w innym 150, i zamierza oddziałami tymi

wkroczyć w granice Transyaalu. Wogóle starania

Anglików o zwrócenie krajowców przeciw boe

rom zaczynają odnosić skutki. Biuro R eutera d o

nosi z Masero, w kraju Bassutów, że tamtejszy ko

misarz angielski konferował w ostatnich dniach

z Lerothodim, najwyższym kacykiem, którego wła

dza rozciąga się na cały ten kraj. Prawdopodob

nie ajent angielski, oprócz nam awianis Lerotho

di’ego aby poparł Anglików, ma przedewszyst

kiem zamiar zapobieżenia połączeniu się kacyka

Joeia z boerami, o czem doniesiono mn, jako o

rzeczy prawie pewnej. Także na granicy ka

plandzko-orańskiej agitacye angielskie nie ustają.

Wszyscy Kafrowie otrzymali broń i amunicyę,

wraz z poleceniem łączenia się w większe grupy.

Jest to w każdym razie dla Anglików broń bar

dzo obosieczna: uzbrojeni Kafrowie kaplandzcy

mogą łatwo, zanim wystąpią przeciw uzbrojonym

boerom, zwrócić się łatwo przeciw znienawidzo

nym a bezbronnym fermerom angielskim . K olo

niści angielscy mogą więc znaleść się wobec

dwóch nieprzyjaciół: zewnętrznego, zorganizowa

nego i humanitarnego, oraz wewnętrznego, który

obok dzikości i nienawiści, posiada broń z ręki

władz angielskich.

Po zjeżdzie dziennikarzy słowiańskich

w Krakowie.

W ostatnim z eszycie Słowiańskiego Przegląd,

wydawanego w Pradze przez wielkiego przyj;

cielą Polski p. Adolfa Czernego, znajdujemy ol

szerny artykuł p. Maryana Zdziechowskiego, po

tytułem: ,Z wrażeń słowianofila", poświęcony ro:

trząsania w rażeń, odniesionych na ostatnim zjes

dzie dziennikarzy słowiańskich. Tę nader zajmt

jącą pracę podajemy dziś w polskim przekładzii

z opuszczeniem kilku mniej ważnych ustępów.

,W szelkie słowiańskie marzenia spotykały się o

samego początku z nawałą bolesnych rozczan

wań. Pochodziło to stąd, że monopol słowianofi

stwa przywłaszczali sobie w Rosyi lndzie, kt(

rych słusznie jeden z najznakomitszych współ

czesnych uczonych słowiańskich nazwał słowian(

fagami. Pierwsi słowianofile rosyjscy — Kirejevs

scy, Chomiakow, Konstanty Aksakow -

bezpc

średnio Słowiańszczyzny nie poruszali, zajmował

ich przedewszystkiem Rosya i tylko teoretyczni

uzasadniali duchową wyższość Słowian w porć

wnaniu z Europą zachodnią i ich dziejowe pc

słannictw o. Z drugiej strony pierwsi uczeni sla

wiści w Rosyi — Srezniewskij, Bodianskij, Gri

gorowicz, Preis - jako wychowańcy epoki rc

(nautycznej, zapalali się do poezyi ludowej Słow ia

i idealizowali pierwotny idylliczny byt naszyć

praojców, w dziedzinę polityki nie wkraczali.

Ale młodsi współpracownicy tych i tamtych, skie

rowali słowianofilstwo w stronę wyłączń eg

kultn dziejowych podstaw Rosyi, knltn, który prc

wadził za sobą nietylko uznanie za złebezwzgle

dne wszystkiego, co stało ,w jakiejkolwiek nie

t......ca,,mmim?BijSSBC^CSSiTBfiSt

^remsmerata

wynosi:

w miej s e n ....................................................................

na«% rok

na kwartał na 1 miesiąc,

Pocztą w państwie austryaokiem . . . \ \ \ \

’

Z, u0r"

19 kor.

3 kor. 60 hal.

niemieokiem . . .

Z. ?or*

12 kor.

5 kor.

—

, _ do Włoch, Fraucyi, Anglii, Belgii, Sawajcaryi, Tur!

14 kor

5 kor- 69 haL

°yi i innych państw, należących do związku pocztowego

64 kor

1*t

Prenumeratę przyjmuje się tylko od 1 do omtatnleao dni’

°r’ ”"

mądzmi!P«cka*y pieniężne naprenumerato i orioTzenif^.««^ Wm,eBI%c.n- -

**** *Pie’

do Administracyi Czasu w Krakowie. -

Lisio

(»«»»ty) uprasza się nadsyłać franco

pocztowej . -

Listów niefrankowanych nie przyimu?rsto

^ n ł.nie ?odle8aj» °P1*«»«

Jjmuje się. lięltopismów nadsyłanych me zwraca się.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction