Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 719 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner215

Kraków, Sobota 19 Września 1908.

Rocznik LXi.

"****”***--«*j-sb

:n==r

Sumar wieczorny 10 hal., ranny 4 hal.}

J"RKMDMKBaTa WYNOSI:

w K r ak o w i, w « o j « . ..................................................................

’y4*«*M"lTS

4» dn-now,

«**a

mtOw7w. 5« s, 3w?.KItek

WjjLiifiL i..ł!!! W

3* kcrott

9 kor.

Ikm. -

..................................... ....

SS kwoa

9 kor.

I5,i_

g o t a t e w p .................................................

48 koron 10 kor.

ś6 b.5 tato. M im

J^ ^ ł*"***»*«ki«

..........................................

42koron 10 kor .

60 k.8 kor. M boi

*o WMjotkiłhea,ei(eyofc i . swiąckn poMtowoge .

48 koro»

12kor.

4kor, -

f*!P«ił»m»r«ią pnyjmje aę tylko od 1 do ostotni««» dnia w mioń§eo.

r"19(18P’* » *^f!-icznych, mających debit w państwie rosyjski«

Ś^aSh^U

pronumorsty ,Czub _wra* a prao.rtką pocatowąt roa^So 162

w «., iMftaomo S rb. 10 k.: to 8 anosiąe? 4 rb. 06 k.; is 2 miesiąc* 2 rb. 75 k.; aaieeferaR 1 rb.4»k

KbsMmoot Cmow prayjmują urzędy eoeatowe w głównych miastach państwa reswisJH*

V*fr*burUU, W « a w io , KlRmfe, Wilnie, Moskw!.

a saayob oaiast i wh aaoana pronamerować Czat, poeji/jac poczta należyioie de aw atar

a§j*lila*ego s pow yioj wymionfonyoh wiekskyeh J u t .

Froaomorotę pnyjnrii»AW iUnm OmmwKrakowieianody poaotowo. Mlolsoowąpro.

o o iąo ro tę kii§f. 8 . A. Krzyiaaowskiego, oaadle: St. Karlińzkiego, H.Kretochaers, Biaro diioa. Hopoaoa

traW * : Wł Lw,wlł »C!U" jtit 4o nakycU wMirach izi(R. A. Iłmwsklaio, 8. lefcałow(Moas.

1 *a te(ł(*» , M *tac§ach kilijiwyck w Taraiwli, Rziiziwli, iaśli, Naw§a Sącz« aa parada w k a i ii a r a iM o

Ja w aj , t ai z la t oa łea§cb ałiwalajsz§ch itacyach a partyartw kalijiwych.

Ceny ogłosson i od «norata petitom as pierwszy rat 20 bal., ta każdy oastepny do 10 kał.; układ zse«

5*ry*zay, cyfrowy, (komplikowany, pierwtty ras 40 hal., aaatepny po 10ha!. N adesłano i Nekreloeta

ad uojaoa wierata drokiem petitowym COhaUrty ta każdy raz. Głosy pubłiesnoiet po 2 kor.; wasoł

ki* prywat«« komunikaty po kronica i po dtiale ekonoaaiotnysi i Ł p. po 1 kor. od miejsca wierna.

Opłoszenisi pronomoratę przyjmuj§: w* Lwowie biura dzienników L. Plohaa, A. Olszewskie«*,

St. Sokołomkiego, K. Bucbataba; wJarosławiu Biuro dzienników: w Podgórzu Potnralski; w Przo

myąłu A. Jneiyńiki księgarnia,D. Heszelei: w Rzeszowie M. Weintraub; w Stanisław ow ie JooieL

’y

Tarnowie M Bockach, O. Bant; w Tarnopolu Komaaiewski; w Paryżu wył§azaŃ

W. Kaczkowski, 14 Cit* do Troriao; w W ied niu Haasanatain * T «wiec, R, Kom* (tak*« w* weayta

wak «!iach); H. Sefcaiok, M. Duke*, k Braus, J . Donnebor«, H. Friodl (tylko p rea am otttf E. G*W

as*«** ACemp.); w Frankfurcie ». U. 6

L. Daab* AC*«p., w Pradze ezoekłei Fr. B«»*rks.

Listy z piaai|dtuii i przekazy pżoatfts* aa praaiearsta i atłnaoaoia proyjiem Ateiat

asrawys Ckoaw w Krskwwa*. R *k l * m * c y * ni?opizezptetemn* sio podle«aj§ t(3z«ć* pa(elaw(j. Ltaddaa eao

ipiMoayat aae pnyjzwąe ae§. Kftoeaooio se:iayUayoh *i« swraet aay.

IWr U kaMą pmoo( adroso *opaoi atę 4K M . T H

wmKCnra.der.Tcea» lrtt -TołodooNrAK.

Sprawy

sejmowe.

Komisya* matka.

Lwóir. (Tel. wł.) Wczoraj wieczorem obrado

wała komisya -matka pod przewodnictwem posła

Moysy-Rosochackiego nad propozycyą co do składu

reszty komisyj, które dots;d przez Sejm nie zostały

wybrane, z powodu braku porozumienia między

stronnictwami. Porozumienie to wczoraj osiągnięto

i komisya-matka wczoraj ułożyła propozycyę co

do wyboru 4 sekretarzy, 4 kwestorów i 12 rewi

dentów, oraz komisyi budżetowej, złożonej z 25

członków, komisyi gminnej z 21 członków i re

formy wyborczej z 25 członków. Wybory te prze

prowadzone zostaną na dzisiejszem posiedzeniu

Sej mu.

Komisya reform agrarnych.

Lwów. (Tel. wł.) Wczoraj ukonstytuowała się

komisya reform agrarnych, wybierając przewodni

czącym posła Sękowskiego, zastępcą przewo

dniczącego posła Salę,

a sekretarzem posła

Skarbka.

Komisya solna.

Lwów. (Tel. wł.) Z wybranych dotąd komisyj

jedynie komisya solna nie podała, w jaki sposób

się ukonstytuowała.

Sejm czeski.

Praga (B. kor.) Po złożeniu sprawozdań wy

borczych nastąpiło zaprzysiężenie lyeh posłów,

których wybór już został weryfikowany. Wkoócu

odczytano szereg wniosków i interpelacyj, między

temi wniosek S rb a i tow. w sprawie przedłożenia

ustawy językowej, do której załatwienia nie

Rada państwa, ale sejm jest kompetentny, jako też

wniosek Mały’ego i tow. w sprawie dostawy

rur wodociągowych dla praskich miejskich wodo

ciągów. Wnioskodawcy oznaczają tę dostawę jako

poszkodowanie i osłabienie rodzimego przemysłu

i zapytują, jakie zarządzenia myśli wydać rząd,

by uniemożliwić podobne wypadki w przyszłości.

Następne posiedzenie odbędzie się we wtorek

Na porządku dziennym wybór szeregu komisyj

sejmowych.

Prag a. (B. kor.) Na wczorajszem posiedzeniu

sejmu odczytano między innemi interpelaeyę pos.

Bernardina, występującą przeciw kompeteneyi stj -

mu czeskiego w sprawie rozwiązania kwesty i

j ęzy k owej.

Wiedeń. (Tel. wł.) Do Deutsch. Nat. Corresp.

donoszą z P ragi, że szanse załatwienia w bieżą

cej sesyi reformy wyborczej są prawie żadne, al

bowiem stosunki między Niemcami a Czechami

tak się zaostrzyły, że niema mowy o tem, aby

obie strony mogły się w tym kierunku porozu

mieć.

Z komisyj sejmu morawskiego.

Berno. (B. kor.) Jak Lidooe Novimy donoszą,

na wczorajszem posiedzeniu komisyi skarbowej

sejmu wszystkimi głosami przeciw głosom niemie

ckiej lewicy przyjęto rezolucyę polecającą wydzia

łowi krajowemu, aby natychmiast poczynił bada

nia, wśród jakich warunków umożliwionemby było

czeskiemu konsorcjum teatralnemu w Bernie za

kupić odpowiedni plac pod budowę nowego cze

skiego teatru narodowego w Bernie.

Sejm salcburski.

Salcburg. (B. kor.) Sejm na wniosek posła

Fuchsa uchwalił przedłożenie prowizoryum budże

towego i dalsze pobieranie 65% dodatku krajo

wego aż do końca grudnia 1909 roku. Następne

posiedzenie odbędzie się 23 b. m .

------------------- .««»»»»«-------- -- -------—

Międzyparlamentarna konferencya pokojowa.

(Telegram Biura Wolffa).

Berlin, dn. 19 września.

Wczorajsze posiedzenie międzyparlamentarnej

konferencyi pokojowej otwarto o godz. li% . Pre

zydent podał do wiadomości odpowiedź cesarza

Wilhelma na telegram.

Bar. Plener z Austryi zdał szczegółowe spra

wozdanie o I punkcie porządku dziennego t. j .

o obradach nad rozwiązaniem danem przez II kon

ferencyę hagską w kwestyi przymusowego sądo

wnictwa rozjemczego.

Po dyskusyi przyjęto jednogłośnie

wniosek

międzyparlamentarnej Rady, który brzmi jak na

stępuje:

,,Konferencya wyraża życzenie, by projekt trak

tatu o sądzie rozjemczym I komisyi hag

skiej konferencyi z r. 1907, który uzyskał tam

zgodę większości mocarstw, a który opiera się

na ogólnym traktacie przyjętym przez międzypar

lamentarną konferencyę w r. 1906 w Londynie,

wzięto jako punkt wyjścia dla dalszych obrad

między mocarstwami, aby dojść do ogólnego po

rozumienia co do kwestyi przymusowego sądu

rozjemczego. Konferencya zaprasza 32 państwa,

których delegaci głosowali za projektem stałego

sądu rozjemczego,

by ten projekt opracowały

możliwie najprędzej w definitywny traktat, i pro

si inne państwa, by następnie ten definitywny

traktat przyjęły".

Gobat ze Szwajcaryi uzasadnił następnie re

zolucyę, w której międzyparlamentarna konferen

cya wyraża nadzieję, że państwa wciągną wtrak

taty o sądach rozjemczych klauzulę, według któ

rejby w razie wybuchu waśni, która nie podpada

pod zakres sądownictwa rozjemczego, strony obie

nie śmiały przystąpić do żadnego nieprzyjaznego

zarządzenia jakiegokolwiek rodzaju, zanim wspól

nie lub każda dla siebie nie powoła pośrednictwa

jednego lub kilku

zaprzyjaźnionych mocarstw.

Wkońcu wzywa się członków konferencyi, by

dbali o to, by temu żądaniu zadość uczynić.

Imieniem niemieckiej grupy prof. Eichhoff

niwiarlp.zAnip ż.f» n r7 .ftw ain a wip.ks7nóó nip

mieckich członków zajmuje stanowisko, iż mię

dzynarodowe omówienie sądownictwa rozjemcze

go, jak to proponuje rezolucya, jest godne naj

żywszej sympatyi i poparcia. Także i ta rezolu

cya ma w założeniu, że przy naruszeniu żywo

tnych interesów lub narodowej czci, należy od

woływać się do rozstrzygnięcia sądów rozjem

czych. Mówca pragnie jedynie, jako przeciwnik

zbyt szybkiego apelu do broni, apelacyi do po

średnictwa do zaprzyjaźnionych mocarstw.

Spo

sób zwołania i ustanowienia terminu dla tego

pośrednictwa zostawia się do woli każdemu pań

stwu. Mała część niemieckich delegatów nie mo

że przecie stłumić pewnej wątpliwości, ponie

waż obawia się, że przez włączenie tej klauzuli

zawarcie nowych traktatów o sądach rozjemczych

, raczej będzie utrudnieniem, aniżeli ułatwieniem,

ale w zgodzie z tendencyą podstawową rezolucy

stoi także i mniejszość.

Rezolucya następnie została uchwalona, poczem

w obradach konferencyi nastąpiła przerwa.

Epidemia cliolery.

i Petersburg. (Pet. Aj. tel.) Od onegdaj połu

,d nia aż do wczoraj południa zasłabło 392 osób

;na cholerę, a 125 chorych umarło. Liczba ogólna

| zasłabnięć wynosi 1061 osób. Od początkuepi

1!demii w Petersburgu zachorowało 16.661

^osób, zmarło 488. Miejskie szkoły zamknięto na

ipółtora miesiąca, w budynkach szkolnych

utworzono szpitale. Liczni obcy poddan

opuszczają miasto.

j Smoleńsk. (B. kor.) Stwierdzono tutaj wypa

(dek cholery z wynikiem śmiertelnym,

j Bukareszt. (B. kor.) Dla zapobieżenia zawle

czeniu cholery, została zamkniętą granica

rosyjsko-rumuńska, z wyjątkiem 5 punktów

w których przybywające osoby z Rosyi musza

się poddawać zarządzeniom sanitarnym.

KRONIKA.

!Craków, sobota, dn. 19 września.

Delt:

Kalendarzyk kościelny: Januarego b. m.

Kalendarzyk astronomiczny: Wschód słońca o godz. 6-42

zachód o godz. 6 -05; długość dnia godzin 12-23.

Teatr miej ski w Krakow ie: ,, Obłud nicy ".

Teatr ludowy: nGagatek tatusia".

Przyjazd ,,Sokołów" na Zjazd.

Nabażeństwa przed koronacyą obrazu Matki Boskie

w kościele 00 . Franciszkanów.

—

Katedra antropologii w Uniwersytecie Jagieł

lońskim. Wiedeń. (Tel.) Wiener Z eilung ogłasza

Cesarz najwyższem rozporządzeniem z dnia 5 wrze

śnia b. r. zamianował lekarza okręgowego Dra Ju

liana Tałko-Chryncewicza w T roick o zaw sk u nad

zwyczajnym profesorem antropologii w Uniwersyteci

w Krakowie.

—

Koronacya obrazu. Już wczoraj uroczystość

koronacyjne zgromadziły tłumy ludu polskiego z(

wszystkich stron kraju, z Królestwa Polskiego i ze

Śląska. W mieście, koło kościoła i w kościele wi

dać prawie wszystkie stroje ludowe ; niestety więk

szość naszych włościan porzuciła strój ojców, a tyl

ko starsi używają go jeszcze. Lud po nabożeństwacl

u 0 0 . Franciszkanów, zwiedza inne kościoły; jedne

dużą grupę oprowadzał przybyły z nią kapłau. -

Wczoraj po południu zaczęły napływać gromadne

procesye.

Na wczorajszych nieszporach kazanie wypowie

dział X. biskup Fischer z Przemyśla. Dzisiaj przee

południem sumę odprawi X. biskup Pelczar z Prze

myślą; kazanie w czasie sumy wypowie X. praia

Dr Wądolny, po południu na nieszporach X. biskuj

Fischer.

X. arcybiskup Bilczewski przybywa dzisiaj de

Krakowa i zamieszka w pałacu biskupim ; jutro od

prawi uroczystą sumę koronacyjną.

—

Zakupno dzieł sztuki. Drugi zakup dzieł sztu

ki do rozlosowania między członków Towarzystw:

przyjaciół sztuk pięknych za rok 1908 odbędzie sie

w bieżącym miesiącu.

—

Zgon posła. W Suchej zmarł onegdaj Anton

Pawluezkiewicz, burmistrz miasta i poseł do Rad}

państwa z okręgu Maków-Jordanów-Sucha-Milówka

Żywiec. Zmarły należał do stronuictwa demokratycz

nego; w miejsce jego wejdzie do Rady państwa za

stępca Edward Krupka, kupiec w Suchej.

—

Tresura konia. Od jednego ze znanych oby

wateli otrzymujemy następujące zażalenie: Przecho

dząc wczoraj po godz. 9 rano z parku Jordana d(

miasta, spostrzegłem, że jakiś dragon około rogatk

wolskiej tresuje konia w gwałtowny sposób, połą

czony z niebezpieczeństwem dla publiczności. Roz

hukane zwierzę wykonywało gwałtowne ruchy

skok’ rzucając się na wszystkie strony, omal m

w padajac na chodnik. Strwożona publiczność rato

wala się ucieczką, nie chcąc spotkać się z kopyta

mi i dziwiąc się. że na tresurę wybrał jeździec pu

hliczna drogę, gdy na takie cele jest wystarczają

ca liczba wojskowych ujeżdżalni. Władze wojskow

s% bardzo życzliwie usposobione dla cywilnej ludno

ści- dowiedziawszy się o zajściu niezawodnie zapo

biegną, aby podobne wypadki na przyszłość się ni

P°Wta0twarcie teatru W Łodzi. Przedwczoraj odbył

aip inaue-uracyine przedstawienie w teatrze polskiu

w Łodzi pod »0. ,

d,,eko,, p.

cza. Teatr był przepełniony. Grano, Wesele Wysp.ań

skieeo według seenaryusza krakowskiego. Fo akci

ssiego weurug »-c

j D0dano na scem

pierwszym nowemu ^ ^ i°ń có w i odczytano kilka

przy otwartej zasłonie 7 wienco

dziesiąt telegramów, P °^ ’^ Y ieT w sY przedstawię

artystów teatru krakowskiego. Pie

nie — jak zgodnie donoszą dzienni i «

wazvstki

wvw«rfn wrażenie bardzo korzystne. Na wszystk

....... r

zapowiedziane przedstawienia Wesela teatr jest wy ’

sprzedany.

Z Rady szkolnej krajowej. Wiedeń. (Teł,)

Wiener Zeitung ogłasza: Cesarz najwyższem roz

porządzeniem z dnia 6 września b. r. zamianował

radcę dworu Dra Juliusza Śzumlańskiego i rad

cę namiestnictwa D ra Stanisława Okęskiego re

ferentami administracyjnych i ekonomicznych spraw

w galicyjskiej Radzie szkolnej krajowej.

Skutki reformy szkół średnich. W ied eń .(Tel.)

Wiener Allg. Ztg donosi, że skutkiem zaprowadzę

nia t. zw. reformowych gimnazyów ułatwionym bę

dzie dostęp zagranicznym abituryentom na uniwersy

tety. W przeważnej części szkół zagranicznych udzie

lają greki dopiero od piątej klasy i dlatego też

w Austryi żądanym jest egzamin dodatkowy z greki

od uczniów przenoszących się do szkół austryackich.

Obecnie ustaje konieczność dodatkowych egzaminów.

Ministerstwo zajm uje się więc ułatwieniem w stępu

na uniwersytety absolwentom szkół zagranicznych.

Katastrofa aeroplanu Wrighta. W aszyngton.

(Tel.) Orville W right wskutek odniesionych kontuzyj

prawdopodobnie dopiero za 6 miesięcy powróci do

zdrowia. W edług świadectwa nielicznych świadków,

przełamana część śruby zdruzgotała podporę steru,

a aeroplan przechylił się na lewą stronę. Wright

próbował przywrócić równowagę, ale w chwilę pó

źniej aparat już leciał na dół i uderzył z wielką

siłą o ziemię.

Dom polski w Morawskiej Ostrawie.

Dom polski w Morawskiej Ostrawie znajduje się

pod względem finansowym w nader ciężkiem położe

niu. Zawiadujące tą instytucyą Towarzystwo rozesłało

do wszystkich ciał autonomicznych zakładów finan

sowych, korporacyj, osób prywatnych i t. p. w Gali

cyi kilka tysięcy następującej odezwy:

Rodacy! Szlachetna myśl zbudowania Domu pol

skiego w Morawskiej Ostrawie, jako ostoi dncha

polskiego i myśli ojczystej, wśród kilkudziesięciu ty

sięcy polskich rodzin robotniczych zagłębia karwiń

skiego i morawskiego, poruszona przed laty kilkuna

stu, znalazła gorące przyjęcie wśród naszego społe

ezeństwa bez różnicy poglądów politycznych. Datki

poBypały się obficie, tak, że inicyatorowie w krótkim

stosunko-wo czasie mogli pomyśleć o zrealizowaniu

życzenia patryotycznego ogółu. Powstał Dom Polski

w Morawskiej Ostrawie okazały i dogodnie położony.

Radość jednak na widok urzeczywistnienia się pię

knej myśli, miała być już w początku istnienia Domu

polskiego zmieszana z obawą o dalsze losy tej tak

potrzebnej instytucyi. Koszta budowy, zastosowane

pierwotnie do wysokości ówczesnych ofiar publicznych,

niebacznie zostały przekroczone o kilkadziesiąt ty

sięcy guldenów, tak, że Dom polski musiał być zaraz

w początkach swego istnienia obciążony pożyczką

hipoteczną w kwocie 160.000 kor. Kiedy zaś i ofiar

: ność społeczeństwa, wobec innych narodowych potrzeb,

znacznie się zmniejszyła, przyszły ciężkie czasy na

Dom polski, który z natury swojej dochodów zna

cznych przynosić nie mógł, natomiast wymagał zna

3 eznych sum na opłacanie proceutów od pożyczki hi

potecznej, podatków, asekuracyi, utrzymania i t. p.

i Wśród takich warunków trudno było rozpocząć

akcyę na szerszą skalę wśród górników polskich, jak

to b}ło zamiarem inieyatorów pięknej myśli. Robiono

jednak, co się robić dało. Utworzono w Domu poi

skim czytelnię polską, urządzano wieczorki, odczyty

popularne i przedstawienia ludowe; jednem słowem,

ludzie dobrej woli jużto ściągali rodaków na obczy

źnie do Domu polskiego, aby tam krzepić ich ducha

słowem polakiem i radzić w potrzebie, jużto szli

3 między lud, aby im przypominać, że choć na obczy

żnie, są jed n ak cząstką wielkiego społeczeństwa,

które o nich pamięta. Tymczasem sytuacya finansowa

pogorszyła się tak, że przed paru laty ówczesny za

rząd Domu polskiego zmuszony był ponownie zwró

t cić się do społeczeństwa o ratowanie instytucyi przed

3 upadkiem. Zebrano YÓwczas około 22.000 kor,, co

umożliwiło Domowi polskiemu egzystencyę na jakiś

) czas, nie sprowadziło jednak zupełnej sanacyi, a więc

nie umożliwiło rozwinięcia szerszej akcyi na wzór

podobnych instytucyj czeskich i niemieckich.

Nie mogąc dla braku środków działać wśród sze

rokich mas robotniczych zagiębia karwińskiega i mo

rawskiego, usiłował zarząd Domu polskiego przygar

nąć do siebie dziatwę szkolną i ułatwić jej naukę

i w języku ujczystym i w duchu naurodowym. W tym

celu zniósł się zarząd Domu polskiego z T. S. L.

i wynajął temuż Towarzystwu większą część ubika

cyj Domu polskiego dla umieszczenia 6-cio klasowej

polskiej szkoły i ochronki dla dzieci polskich robo

tników, utrzymywanej kosztem Towarzystwa Szkoły

Ludowej. Znaczenie takiej szkoły łatwo pojąć z faktu,

że w ten sposób tysiące dzieci polskich ratuje się

dia polskości, które inaczej w bardzo krótkim czasie

i musiałyby się zgermanizować lub zezechizować. Czynsz

pobierany od Towarzystwa Szkoły Ludowej służy na

częściowe pokrycie rozchodów Domu polskiego, roz

chodów niestety w wielkiej części zup ełnie bezuży

3 tecznych dla idei narodowej, t. j . na pokrycie pro

centów do pożyczek.

Zarząd obecny czując dobrze, że działalność Domu

polskiego w Morawskiej Ostrawie nie taką być po

winna, jak jest od szeregu lat skutkiem kłopotów

3 finansowych i że nie taką ją sobie wyobrażali pier

wsi założyciele, uważa za swój obowiązek przedsta

wić społeczeństwu poniżej krótki, ale wierny obraz

» działalności Domu p olskiego w M orawskiej Ostrawie,

tudzież obecny stan finansowy instytucyi, zawdzię

3 czającej swe powstanie patryotycznej ofiarności i cze

kać na sąd opinii publicznej, nie wątpiąc, że piękne

i pożyteczne dzieło znajdzie opiekunów i przyjaciół,

którzy mu upaść nie dadzą, tem bardziej, że nie

e o nadzwyczajne sumy tu chodzi,

Zbudowanie Domu polskiego w Morawskiej Ostra

wie miało między innemi ten pocieszający skutek,

i że pobudziło powstanie nowych ognisk polskości

w bliższej i dalszej okolicy Morawskiej Ostrawy, tak,

że Dom polski w Morawskiej Ostrawie jest dziś oto

e czony jakby wiankiem czytelni, szkół polskich i sto

warzyszeń polskich. W edług bilansu z 31 grudnia

1907, przedstawia się stan czynny Domu polskiego

w najważniejszych pozycyach jak następuje:

1. G r u n t ..................... 39.270-- Kor.

2 Budynek .... 175.727 -

3. Ruchomości . . . 8.151"

223.148 - - Kor.

Stan bierny:

J. U d z i a ł y .................................................... 14 .4 0 9 -- K o r

2. Bank hipoteczny w Bernie .... 108 .21512 B

3. Browar czeski w Mor. Ostrawie . .

40000-- n

4. Z aległe o d s e t k i ....................................

8 550-

171.204*12 Kor.

Pożyczka w banku hipotecznym w Bernie i w bro

warze czeskim w M orawskiej Ostrawie zaciągniętą

została na budowę Domu polskiego, a w ciężarach,

jakie te pożyczki za sobą pociągają, leży nie tylko

najwięksia przeszkoda do rozwinięcia szerszej dzia

łalności Domu polskiego, gdyż dyrekcya w pierw

szej liuii starać się musi o zebranie funduszów na

opłacanie procentów i amortyzaoyi — ale nadto nie

bezpieczeństwo całkowitej utraty tej, najdalej na za

chód wysuniętej placówki narodowej. Na pokrycie

najniezbędniejszych wydatków tegorocznych w kwo

cie 14.040 kor.,

rozporządza instytucyą Domu poi

skiego tylko sumą 6140 koron; zatem niedobór

w kwocie 7900 kor. musi być pokryty z ofiarności

publicznej.

Powodem tej ciężkiej sytuacyi finansowej Domu

polskiego jest zmniejszenie się ofiarności społeczeń

stwa szczególnie wiatach 1902 -1905 ; w ostatnich

dwóch latach napłynęły wprawdzie obfitsze datki i

subweneye, jak np. w 1907: r. 3223 18 kor,, ni»

wystarczyły jednak na wyrównanie odsetek, z jaki

mi Towarzystwo od roku 1904 zalega, a które się

z tej przyczyny przez dopisywanie prowizyi^ zwłoki

zwiększają. Jasną jest rzeczą, że wśród takich oko

liczności groziłaby nam utrata tak ważnej, tak sku

tecznie d ziałającej, najdalej n a zachód wysuniętej

placówki narodowej i wstydzićbyśmy się musieli,

gdyby Dom polski w Morawskiej Ostawie przeszedł

kiedyś na własność naszych wrogów. W celu usunię

cia tak groźnego niebezpieczeństwa, niezbędnie ko

nieeznem jest jak najszybsze zebranie funduszów na

pokrycie tegorocznego niedoboru budżetowego w kwo

cie 7900 kor. i funduszów na spłacenie pożyczki

browaru czeskiego w kwocie 40.000 kor. Od speł

nienia tego zadania zawisłem będzie ocalenie i utrwa

lenie bytu Domu polskiego w Morawskiej Ostrawie.

Zarząd Towarzystwa Domu polskiego w Moraw

skiej Ostrawie zw raca się zatem do wszystkich sfer

społeczeństwa, do ciał autonomicznych, instytucyj,

korporacyj i zarządów przedsiębiorstw przemysło

wych z usilną prośbą o nabywanie udziałów na

Dom polski, ewentualnie nawet na raty, i o nadsy

łanie snbwencyj i darów, wyrażając nadzieję, że

w chwili, gdy naród nasz narażony jest na tak cięż

kie próby, nikt nie uchyli się od udzielenia pomo

cy zagrożonej instytucyi kresowej. W szczególności

zaś uprawnia poniekąd do tego apeln okoliczność,

że do Towarzystwa Domu polskiego w Morawskiej

Ostrawie przystąpiło dotąd tylko 288 członków, że

jednak instytucyą ta zasługuje na większe poparcie

ze strony społeczeństwa.

Rozpoczęta obecnie akcya

osiągnie cel zamierzony dopiero w razie subskrypcyi

2500 nowych udziałów po 20 koron.

Zasiłki pieniężne raczą łaskawi ofiarodawcy prze

syłać czekiem pocztowej Kasy oszczędności lub prze

kazem pocztowym na ręce prezesa dyrekcyi Dra

Ignacego W róbla, naczelnika biura prawniczego dy

rekcyi kolei państwowych w Krakowie. Dla kontroli

publicznej będą ogłaszane spisy nowych członków

i listy składek w krakowskich dziennikach Czas i

Nowa Reforma, tudzież w Słowie polskiem we

Lwowie.

Telegramy,,C z a s u4*,

50-letni jubileusz kapłaństwa Ojca św.

Rzym . (B. kor.) Z okazyi 50-letniego jubileu

szu kapłańskiego, Papież wczoraj w obecności licz *

nie zebranej katolickiej młodzieży i około 4000 za

proszonych osób, odprawił cichą Mszę św. w tu

mie św. Piotra, przyczem asystowało 8 kardyna

łów, jako też kilkunastu biskupów i prałatów. Po

Mszy św. poświęcił Ojciec św. chorągwie i udał

się następnie do swoich komnat. Wiele domów

w okolicy Watykanu przystrojono chorągwiami.

Konferencya ministrów.

W iedeń . (Tel. wł.) Wczoraj odbyła się konfe

rencya ministeryalna pod przewodnictwem bar.

Becka.

Między przedmiotami obrad znajdowały

się szczegóły zakładu pensyjnego dla urzędników

prywatnych i ustawa wyborcza dla Czech. W obu

kwestyach nie doszło, jak donoszą dzienniki, do

porozumienia i narada będzie kontynuowaną.

Manewry na Węgrzech.

Yeszprim . (Węg. B. kor.) Po odtrąbieniu ma

newrów, koło cesarza zebrali się dowódcy. Monar

cha przemówił do arcyksięcia Franciszka Ferdy

nanda, dziękując mu za wyborne kierownictwo

manewrów i wręczył mu równocześnie pismo od

ręczne. Następnie monarcha wystosował przemo

wę do obecnych jenerałów i rozkazał, by obecni

wszyscy oficerowie zebrali się w półkolu. W dłuż

szej przemowie uznał monarcha sprawną i godną

uznania inicyatywę w przewodnictwie niższych i

wyższych komendantów i podniósł, że o ile mógł

śledzić przebieg wypadków, z nznaniem musi pod

nieść wyborne stanowisko wojsk. Potem dosiadł

konia i w galopie przybył do wojsk stojących na

wzgórzu, aby im osobiście wyrazić uznanie.

Następnie powozem udał się do Veszprim, gdzie

przybył w południe. 0 godzinie wpół do 1 odbył

się obiad dworski. Po obiedzie odbyło się cercie,

przyczem cesarz rozmawiał z attachds wojskowy

mi i licznymi innymi osobistościami. Zwłaszcza

komendantowi głównej kwatery pułkownikowi

Artzowi i margrabiemu Pallavicini’emu wyraził mo

narcha swoje uznanie i zadowolenie z pobytu

’swego w Yeszprim i z przebiegu manewrów.

0 godzinie 2 udał się cesarz na dworzec, skąd

odjechał do Budapesztu. Arcyksiążę Franciszek

Ferdynand o godzinie wpół do 3 odjechał z Yesz

prim.

Budapeszt. (Węg. B. kor.) Cesarz o godz. 4

minut 45 po południu specyalnym dworskim po

ciągiem przybył tutaj z Veszprim i udał się do

królewskiego zamku.

Veszprim . (Węg. B. kor.) Zakończone obecnie

manewry wykazały rezultat jeszcze korzystniejszy

aniżeli w roku ubiegłym. Uwagi godnem jest

zainteresowanie wojska przebiegiem manewrów.

Stan zdrowia żołnierzy był wyborny, nie wyda

rzyły się żadne poważniejsze wypadki. Ponad

wszelką pochwalę wypadły prace oddziałów tele

fonicznych i telegraficznych na polu manewrów.

Doskonale funkcyonowały również stacye telegra

fów bez drntn, korespondując na odległość prawie

100 km. Ochotniczy korpns automobilowy wysłał

tym razem 21 zastępców, którzy wybornie wypeł

niają służbę porozumiewania się pojedynczych od

działów. Cesarz z uznaniem wyraził się o tym

najnowszym środku komunikacyjnym, tak konie

cznym przy ćwiczeniach.

Wyjazd gebernatora tureckiego z Plewlje.

Wiedeń. Jak się dowiaduje c. k . Biuro kores

pondencyjne, wiadomości, pochodzące z Zagrze

bia o sposobie wyjazdu Sulejmana-baszy, zamia

nowanego członkiem senatn, są nieprawdziwe. Wy

jazd Sulejmana baszy z Plewlje nastąpił w zupeł

nym spokoju a towarzyszył mn tylko jenerał-ma -

jor hr. Rhemen bez wszelkiej eskorty aż do Me

talki.

Wiedeń. (Tel. wł.) Sprawa:Sulejmana - baszy

coraz bardziej się wikła. Sam Sulejman-basza o

świadcza dzisiaj w jednym z dzienników, że nie

uciekał z Plewlje. Wobec tego jeden z redak

torów, który ogłosił ostatnią rozmowę z Snlejma

nem baszą, a mianowicie korespondent zagrzebski

Korespondencyi Herzoga donosi dzisiaj w tele

gramie, że sam Sulejman-basza w obecności po

rucznika 16 pułku piechoty Zwitosa, który oświad

czył gotowość potwierdzenia tych słów, opowie

dział mu to, co poprzednio był doniósł. Zdaje się

z wszystkiego wynikać, że Sulejman-basza

poprzednio mówił prawdę, którą później,

według wskazówek pewnych sfer, starał się za

tuszować.

Serbski kongres kościelny.

Karłowice. (Węg. B. kor.) Serbski kongres

kościelny odbył wczoraj posiedzenie. W niesione

zostały dwa wnioski nagłe przez 15 samodziel

nych Serbów. Pierwszy wniosek powiada, że kon

gres powinien we własnym zakresie działania za

rządzić, ażeby zaniechano procesów wy

toczonych przez władzę przeciwko mie

szkającym w Chorwacyi i Sławonii Serbom z po

wodu rzekomej zdrady stanu.

—

Drugi

wniosek uprasza kongres, by polecił stałej komi

syi Rady szkolnej, aby wniesione przez gminy

kościelne i szkolne prośby o zasiłki pieniężne

natychmiast załatwiono.

W uzasadnieniu pierwszego wniosku Rajmo

wicz (samodzielny Serb) zajm uje się aferą a

resztowanego profesora Pribicewicza

i sądzi, że rząd przez to uwięzienie pragnie Ser

bów zastraszyć, ażeby swemu kandydatowi dopo

módz do osiągnięcia stolicy patryarchy.

Nagłość obu wniosków została przyjętą.

Następnie P el es (samodzielny Serb) prosił o na

tychmiastowe otwarcie dyskusyi nad meritum obu

wniosków.

Michaj łowicz (radykalny Serb) postawił wnio

sek, by przed obradami nad meritum wniosków

dokonać wyboru patryarchy.

Po dłuższej dyskusyi nad wnioskiem Michajło*

wicza postanowiono wyboru patryarchy

dokonać dzisiaj o godzinie 10 przed po

łudniem. Na tem posiedzenie zamknięto.

Traktat handlowy z Rumunią.

Bukareszt. (B.kor.) Pólurzędowy dziennik do

nosi, że ramuńscy delegaci dla pertraktacyj o

traktat handlowy z Austro-Węgrami dnia 22 b. m .

odjadą do Wiednia.

Kongres socyalistńw niemieckich.

Norymberga. (B. kor.) Na wczorajszem posie

dzeniu toczyła się w dalszym ciągu dyskusya nad

kwestyą budżetową. Po zaciętej polemice

odrzucono wniosek Frohme’a 217 głosami prze

ciwko 116, zaś wniosek przelożeństwa stronnic

twa przyjęto 258 głosami przeciwko 114.

Strajk kolejowy.

Zofia. (B. kor.) Od wczoraj przedpołudnia n a

głównej kolei oryentalnej Sarambai—

Konstantynopol i liniach bocznych roz

począł się strajk. Bułgarski rząd wydał za

rządzenia, aby ewentualnym zakłóceniom porząd

ku na liniach bułgarskich zapobiedz i utrzymać

ruch w razie dłuższego trwania strajku przy po

mocy batalionu kolejowego.

Kwestya marokkańska.

Paryż. (Aj. Harasa) Rząd otrzymał wiadomość,

że Anglia w zupełności przyłączyła się do fran

cusko-hiszpańskiej noty.

Przyjechali do Krakowa:

GRAND EiOTEL: Ks. Franciszek Radziwiłł z W arsza

wy, hr. Stanisław P)ater Zyberk z Moszkowa, Mieczysław

Szułdżyński z Lubasza (W. Ks. Pozn,), T ad eu sz Szybal

ski z Brodów, bar. Henryk Stueckle z Franeyi, Karol

Eichler z Brodów, Karol Morpurgo z Wiednia, Bronisła

wa Doniaszewska ze Lwowa, Ludwik Hoor z Morawskiej

Ostrawy, Dr Teodor Dunin z Warszawy, Dr Tadeusz

Dwernicki ze Lwowa, N. Goldmanu z Wiednia, Jan R o

senberg z Wiednia, P. Saul z Lignicy, Władysław Gettlich

z Łodzi, Michał Karski z Kurowa (Król. Pol.).

HOTEL POLLERA (Elektryczne oświetlenie): Hr. L u

dwik Mycielski z Warszawy, Wanda Toczyłowska z Fran

cyi, Dr Artur Weigel z Nowego Targu, Józef Bernert

z Wiednia, Drowie Juliuszowie Wronkowie z Mielca, H en

ryka Bobowska ze Lwowa, Adryan von der Hoop z Wie

dnia, Leonardowie Maringe ze Smolina (gub. kał.), Edwar

dowie Reicherowie z Aleksandrowa, Antoni Faschinka

z Wiednia, Oakar Blumen o Hamburga.

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction