Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 681 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

NM278

Kraków, Środa 2 Grudnia 1908.

Rocznik LXI.

(WyAanle poranie).

DYREKCYA KONCERTÓW KRAKOWSKICH

W piątek dnia 4 grudnia 1908 r.

koncert z orkiestrą

IREWY ABGMÓROTI1

prim adonny opery drezdeńskiej.

W niedzielę dn. 6 grudnia 1908 r.

o godz. wpół do 5 po południu

koaicert(!!s* «lasfecL

W poniedziałek dnia 7 grudnia 1908 r.

koncert

(3946)

IGNACEGO FRIEDMANA

W łr.V .rv ..v V,,y,*yv

Zaburzenia w Pradze.

Prenumeratę przyjmuję : Administracya Czaiu w Krakowie i urzędy pocztowe. Miejscową pre»

n u m e r a t ę księg. 8 . A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego, H. Kretschmera, Biuro dzfen. Uopcasa

i Salomonowej, Gł. trafika. Wł Lwowie ,,Czał** Jest do nabycia w biurach dzlen. A. OUzewłklłB*, S. S»kołowtW*so

K. Bucbttaba, na ataeyacb ko!c)owych w Tarnowie, Rzeszowie, Jaśle, Nowym Sącza na peronie w księgarni kole

jowej, tudzież na Innych (łOwniejszych etacyaoh a portyerAw kolejowych.

Ceny ogło szeń s od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny po 10 hal.: nklad tabe

laryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 l.al., następny po 10 hal. N ad e sła n e i N ekrologia

od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerz.y z.a kn/.dy raz. G ło sy p ublic z n oś ci po 2 kor.; wszel

kie prywatne komunikaty po kronice i po dziale ekonomicznym i t. p. po 1 kor. od miejsca wiersza

Ogłosze.nia i pre n u m eratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego,

St. Sokołowskiego, K. Bnclistaba; w Ja ro sław iu Biuro dzienników; w P odgó rz u Poturalski; w Prze«

myślu A. Juszyński księgarnia,D. Ileszeles: w R zeszowie M. Weintraub; w Stanisław o w!a Jasiel

ski i Sp.; w Tarnowie M. Hockach, O. Hiint: w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłączni«

p. W. Kaczkowski, 14 Citó de Tre vise; w W ie d n i u Haasenstein A Vogler, R. Mosse (taŁże we wszyst

kich filiach); H. Sehalek, M. Dukes, E. Braun, J. Dannrberg, II. Friedl (tylko prenumeratę EL Gold

echmidtAComp.); wFrankfurcie u. M. 6 . U DaubeAComp., w Pradze czeskiej Fr. Hovorka

L is ty z pieniędzmi i p r z e k a z y Dienięine na prenumeratę i ogłoszenia przyjmuje Ad mini

s tra c ja Czasu w Krakowie. R ek la m aiye nieop^c zftotc ane nie podlegają opłaci« pocztowej. Listów nie

spłaconych ni« przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

f/HT Za tażdą zmianę adrees dopłaca tlą 40 bal. * " W

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr 50.

Wiedeń , dn. 2 grudnia.

(=) Z Pragi dochodzą coraz gorsze wiadomo

ści. Oczywiście znaczną ich część należy kłaść

na karb przesady dzienników niemieckich; je

dnakże już drobna cząstka wystarczy, aby sy

iuacyę przedstawić w bardzo czarnych

barwach. Do tutejszych dzienników donoszą:

Przez cały dzień wczorajszy od godziny 11 z ra

na trwały starcia studentów i robotni

ków czeskich z Niemcami, policyą i

żandarmami. Policya ma do dyspozycyi 800

żandarmów, ściągniętych z innych prowincyj. Po

słowie Burziwal i Lisy szli na czele demonstran

tów; oni to dawali studentom i robotnikom roz

kazy. Jnż przed połndniem ciężko pobito do

centa uniwersytetu niemieckiego Dra

K a y k ę. Po południa pos. Wolff szedł przez Przy

kopy ku niemieckiemu kasynu. Tłum poznał go

i wśród okrzyków ,Powiesić draba!" rzucił się

na niego. Z trudnością żandarmi zdołali go wyr

wać z rąk tłumu. Po połndnin około 150.000 stu

dentów, wśród nich Serbowie i Słowacy, spaliło

czarno-żółtą chorągiew i rozrzuciło strzę

py. Następnie studenci ndali się na miejsce, gdzie

ma być położony kamień węgielny pod niemiecki

uniwersytet, poszarpali tam anstryacką,

chorągiew i oplwali kamień węgielny.

Wszystko to jednakże było jeszcze dzieciństwem

w porównania z tem, co nastąpiło wieczorem.

Kolo godz. 9 wieczorem n a Przykopach ze

brał się taki tłnm ludzi, źe policya okazała

sią bezsilną. Tłum ujrzawszy się w przewadze,

począł ciskać na policyę kamieniami i śpiewać

anarchistyczne pieśni. Zarekwirowano więc

wojsko. Wnet w galopie nadjechał szwadron 7

pułku dragonów, a tłnm powitał ich kamie

niami. Dragoni najechali na tłnm i pałaszami

15 ekscedentów ciężko zranili. Ale i to nie odstra

szyło demonstrantów, bo wnet dragoni ujrzeli się

ściśnięci tak, że nie mogli się ruszyć, tem bardziej, że

przez środek nlicy przeciągnięto druty

i zaczęto wnosić barykady z materyału nagroma

dzonego do bndowy kanału. Dopiero 91 pułk pie

choty, przypuściwszy atak na bagnety, zdołał tłum

rozproszyć. Obecnie Przykopy wyglądają jak obóz

wojskowy.

Praga. (Tel. pryw.) Do najgorszego starcia

przyszło po godz. 10 w nocy, kiedy policya i dra

goni przypuścili atak do tłumów, aby je ostatecznie

rozproszyć. Z tłumu padło kilka strzałów rewolwe

rowych, a mówią, że także jeden z dragonów

strzelał. Ogółem padło do 60 strzałów.

15 rannych odwieziono do szpitala.

Praga. (B. kor.) Dopiero późnym wieczorem

po godzinie 11 zapanował wszędzie spokój i cof

nięto pogotowia wojskowe i żandarmeryi.

Praga. (B. kor.) Dyrekcya policyi ogłosiła wczo

raj wieczorem obwieszczenie, zakazujące su

rowo zgromadzeń i pochodów wszelkiego

rodzaju po ulicach miasta. Każdy z obywateli ma

obowiązek wstrzymać się od udziału w podo

bnych pochodach, jak niemniej wstrzymać od te

go członków swej rodziny, służbę, pomocników,

terminatorów i domowników. Obywatele winni

wpływać na to, aby osoby te w późnych godzi

nami wieczornych nie wychodziły z domn. Rozpo

rządzeń władz należy bez sprzeciwiania się na

tychmiast słuchać. Bramy domów, lokale

Pnbliczne i sklepy podczas opróżniania pla

ców albo na wezwanie organów władzy mają

być natychmia*st zamykane.

Praga. (B. kor.) Związek posłów czeskich od

bjl wieozorena posiedzenie, na którem wskazywa*

no na to, że ze strony posłów czeskich uczyniono

W8tystko, aby pożądania godny spokój mógł na

*%ó. Związek uważa jednakże za swój obowią

zek oświadczyć, że odpowiedzialność za to, co się

stało wbrew jego woli, lub też się stać może,

8Pada na tych, których obowiązkiem było, usunąć

na czas wszelkie przyczyny, któreby mogły spro

wadzić zakłócenie spokoju. Dalej stwierdzono, że

2e strony niemieckiej nic nie uczy ni on o

w kierunku sprowadzenia uspokojenia. _ Wreszcie

postanowiono jeszcze raz użyć wszelkich sposo

bów dla przywrócenia spokoju.

Walki narodowościowe na prowincyi.

Cheb. (B- kor.) Wczoraj wieczorem o godzinie

wPół do 8 przyszło do zbiegowiska przed mie

waniem prezydenta sądu Urbana, gdzie mimo

obecności straży bezpieczeństwa wybito s z y by.

dy tłum chciał ponownie udać się przed mie

8zsanie Urbana wystąpiła żandarmerya i rozpro

szyła tłumy. W wykroczeniach brali udział niedo

rostki. Zaburzenia trwały do godziny wpół do 11.

°gotowie wojskowe, które zarekwirowano, nie

*ostało użytem.

Echa zajść praskich w Berlinie.

Berlin . (Tcl. pryw.) Beri. Nachrichłen dono

szą, że zajścia w Pradze odbiją się echem

w sejmie Rzeszy. Kanclerz ks. Btilow w tej

sprawie odbędzie konferencyę z anstro-węgierskim

ambasadorem, aby sprawdzić, o ile te zajścia od

noszą się do niemieckich poddanych.

W Bernie Morawskiem.

Berno-Morawskie. (Teł. pryw.) Na wiadomość

0 zajściach w Pradze, Niemcy zebrali się pod po

mnikiem cesarza Józefa i śpiewając Wacht am

Rhein pociągnęli pod czeski Dom narodowy, gdzie

powybijali szyby. Na to Czesi poszli pod niemie

ckie kasyno i tam szyby powybijali. Na ulicy

przyszło do wielkiej bójki, policya z bro

nią interweniowała. 25 osćb rannych, 20 areszto

wano.

Narady przywódców stronnictw.

(Telegram c. k, Biura ko resp ond en cyjnego).

Wiedeń, dn. 2 grudnia.

Pod przewodnictwem prezydenta ministrów bar.

Bienertha odbyła się wczoraj konferencya pre

zesów klubów parlamentarnych stronnictw niemie

cko-postępowego i chrześcijańsko-społecznego, oraz

*Narodnego klubu", w której wzięli udział rów

nież wybitni posłowie tych stronnictw. Ponieważ

prezesa Koła polskiego Dra Głąbińskiego nie mo

żna było na czas uwiadomić, w zastępstwie jego

wziął w konferencyi udział minister-rodak Abra

hamowicz; nadto uczestniczyli także ministrowie

rodacy Żaczek i Schreiner, oraz prezydent Izby

Weisskirchner.

Prezydent ministrów rozpoczął konferencyę

przemową, w której wskazał na to, że rząd wo

bec ek8cesów w Pr adze okazał jak

najdalej idącą cierpliwość w nadziei,

że przecież wobec wypadków zagranicznej poli

tyki i świątecznych dni, które teraz Austrya ob

chodzi, przeważy w Pradze wpływ uspokajający.

To jednak, co się w Pradze stało, jest zdolne

sprowokować władzę państwową. Rząd wydał

energiczne zarządzeni a, które z ca

łym naciskiem będą wykonane; gdy

by te zarządzenia nie wystarczyły, w takim ra

zie rząd, zciężkiem sercem, ale bez dalszego wa

hania zrobi użytek ze specyalnych ustawowych peł

nomocnictw, których zastosowania spodziewał się

dotąd uniknąć. Minister prezydent wystosował

wkońcu gorący apel przedewszystkiem do zastęp

ców czeskich stonnictw, by wpłynęli w ducha u

miarkowania na lndność.

Po 3-godzinnej konferencyi posłowie niemieccy

czescy zgodzili się, aby wystosować do

ndności Pragi apel, w którym — ze

względn na grożące parlamentaryzmowi poważne

niebezpieczeństwo, jakieby wynikło przy dalszem

trwaniu obecnych stosunków w Pradze i w skutek

czego rząd byłby zmuszonym do chwycenia się

nadzwyczajnych środków dla przywrócenia po

rządku — wzywają rodaków do spokojn.

Wiedeń. (Teł. wł.) Na konferencyi posłów cze

skich i niemieckich, po przemowie bar. Bienertha

posłowie czescy protestowali przeciwko temu, że

minister apeluje wyłącznie do nich i wskazywali

na to, że wzburzenie Czechów jest usprawiedli

wione, gdyż oddawna proszą oni rząd, aby za

bronił *bumłów".

,,Bumel" nie jest instytncyą

uniwersytecką ani kulturalną, lecz zwykłą pro

wokacyą ze strony niemieckich burszów, Czesi

wskazali na to, że już zerwanie sesyi sejmowej

wywołało wzburzenie i rzeczą rządu było postarać

się, aby to wzburzenie się nie pogłębiło.

—

Nie

mieccy poBłowic usiłowali osłabić to wrażenie,

przedstawiając, że cała prowokacya jest po stro

nie czeskiej.

—

Dr Lneger, ks. Liechtenstein i Dr

Gessman starali się uspokoić posłów i wreszcie

przyszłą do skutku znana uchwa’a.

Włochy isprawy bałkańskie.

(Telegram c. k . Biura korespondencyjnego).

Rzym , dn. 2 grndnia.

Na wczorajszem posiedzeniu Izby posłów sala

1 trybuny były przepełnione. W loży dyplomatów

zjawili się ambasadorowi« austro węgierski i hisz

pański, poseł rumuński, dyplomatyczny ajent Buł

garyi i liczni inni dyplomaci. Pod obrady przy

szły interpelacye i zapytania w sprawie

polityki zagranicznej.

Były sekretarz ministerstwa spraw zagranicz

nych F u s i n a t o uzasadniał następujący wniosek:

*Izba pochwala zagraniczną politykę

gabinetu". (Wielka wrzawa na skrajnej lewicy;

prezydent przywołuje do porządkn tycb, którzy

zakłócają spokój). Fnsinato oświadcza, że wniósł

ten wniosek ze względów politycznej szczerości

i protestuje przeciwko gwałtowi. Podnosi, że osta

tnie wydarzenia i ruch wśród włoskiego ludu udo

wodniły, że we Włoszech wytworzyło się również

pnbliczne sumienie w sprawie zagranicznej poli

tyki. Fnsinato przypomina, że parlament za zgo

dą krajn kilkakrotnie pochwalił zagraniczną poli

tykę gabinetu i zaprzecza, by wydarzenia na

Wschodzie mogły usprawiedliwić inne stanowisko

zgromadzenia narodowego. Podnosi konieczność,

by Włochy uie oddawały się chęciom terytorial

nej ekspanzyi na półwyspie bałkańskim i oświad

cza że je g o zdaniem, wydarzenia na Bałka

nie nie przesunęły równowagi nad

Adryatykiem na niekorzyść Włoch.

Mówca jest przekonany, że Anstro Węgry nie

mają zamiaru dotrzeć do morza Egejskiego. Fn

sinato kończy wezwaniem, by parlament w inte

resie pokoju światowego wypowiedział swe zda

nie, c z y pragnie zachować obecny kie

runek zagranicznej polityki i jej sy

stem sojuszów, czy nie. Nie należy też za

pominać, że każdy kraj mnsi się szanować w ró

wnej mierze stosownie do swej siły. (Oklaski na

skrajnej lewicy).

Dep. Barcilai polemizował z wywodami dep.

Fuzinato i zaprzeczył jakoby mocarstwa, które

podpisały traktat berliński, myślały o tem, aby

okupacya Bośni i Hercegowiny miała miec defi

nitywny charakter. Chodziło tylko o proste zarzą

dzenie policyjne, którego przeprowadzenie poru

czono Austro*Węgrom. Fazinato bronił aneksyi

obu tych krajów z większym zapałem, niż bar.

Aehrenthal w delegacyacb. Moaca krytykował

następnie koncesye poczynione przez Anstro-Wę

gry, odmawiał wszelkiej wartości co

fnięciu austro-węgierskieh wojsk z san

dżaku i oświadczył, że zapowiedziane dla Czar

nogóry koncesye, nie dorównują tym koncesyom,

jakichby Włochy mogły się domagać i domagać

się muszą. (_Mówca krytykował zjazdy ministrów

Tittoniego i Aehrenthala i oświadczył, że jeżeli

minister spraw zagranicznych Robilant w trakta

cie trójprzymierzą pragnął włączyćjjklauzulę w tym

duchu, że Austro-Węgry obowiązują się odszko

dować Włochy za powiększenie terytoryalne, to

przyznanem też zostało w listach, ie odszkodo

wanie za definitywną aneksyę Bośni i Hercego

winy mogłoby polegać na odstąpieniu Tren

tino (wielkie poruszenie w Izbie). Mówca ubo

lewa, że dep. Fuzinato starał się Izbę przekonać,

iż na^Bałkanie§mimo aneksyi nic’się nie zmieniło.

W dalszym ciągu swych wywodów dep. Barci

lai krytykował mowę ministra spraw zagranicznych

Tittoniego, wygłoszoną w Carate. Zarzncił mini

strowi, że zapoznał w swej mowie wartość mię

dzynarodowych zobowiązań. Zapytuje ministra,

czy sądzi, iż zasłnżył sobie na zaufanie ludn. Po

lityka trójprzymierza może być rozmaicie rozumia

ną i interpretowaną. Po ostatnich wyda

rzeniach Tittoni nie może już jej z ko

rzyścią dalej prowadzić. Kraj pragnie, aby

rząd myślał o przyszłości, aby przygotował się

na nową międzynarodową kombinacyę

i w ten sposób podniósł moralność kraju i armii.

Należy myśleć o obronie, a kraj musi oka

zać raz patryotyzm ponosząc ofiary. (Potakiwania

i poruszenie w Izbie).

Dalszy ciąg obrad odbędzie się jutro.

Jubileusz cesarzu.

się przed kasynem wojskowem. Na froncie gma

chn ustawiono popiersie cesarza, otoczone lanrem

i oświetlone kołem elektrycznych lampek. Pod po

piersiem z lampek elektrycznych zestawione cyfry:

1848-1908.

Wszystkie gmachy rządowe były oświetlone.

Przed gmachem sądowym przy kościele św. Piotra

ustawiono wysoki maszt z czarno żółtą ckorągwią.

Bardzo pięknie przedstawiało się oświetlenie okien

gmachów pnblicznych w ulicy Basztowej. Wszyst

kie gmachy Towarzystwa wzajemnych ubezpieczeń

były oświetlone świecami; również gmach Izby

handlowej i przemysłowej, Akademii sztok pię

knych, dyrekcyi kolei państwowych i starostwa

krakowskiego.

Przedmieścia również wystąpiły ze skromną ilu

minacyą.

Około godziny 8 wieczorem zebrały się przed

główną strażnicą wojskową trzy mnzyki wojsko

we. Z uderzeniem godziny 9 orkiestry zagrały

hymn ludowy, poczem kolejno rozeszły się przy

dźwiękach marszów w nlice miasta, poprzedzane

szeregami żołnierzy, niosących pochodnie. Muzy

kom towarzyszyły liczne rzesze.

Iluminacya w W:edn’u.

Wczoraj po południa, w przeddzień jubileuszu

cesarskiego, pokrywały się dalej nalepkami okna

sklepów krakowskich, restauracyj, kawiarń i mie

szkań prywatnych. Była to ,,iluminacya" dzienna;

z zadowoleniem zaznaczyć trzeba, że wypadła

bardzo dobrze i obywatelstwo krakowskie dało

chętny posłach wezwaniu instytucyj humanitar

nych, które z nalepek spodziewały się pewnego

dochodu na szlachetne cele. Nalepki widniały

także na oknach, w których przygotowywano

świece do iluminacji wieczornej.

Ze zmierzchem rozpoczęła się iluminacya - wie

czorna. Z początku pojawiały się światła w oknach

prywatnych mieszkań; dopiero o godzinie 6 za

błysły światła w Rynkn na Snkiennicach i wieży

ratuszowej. Rynek też był najbardziej ożywiony ;

tntaj i głównemi ulicami przechadzały się tysiące

osób, przyglądających się oświetleniu. Na około

Rynku w niektórych kamienicach ograniczono się

do *ilnminacyi" dziennej; niektóre domy wystą

piły z iluminacyą wieczorną, wreszcie niektóre

z jedną i dragą. Kilka sklepów urządziło osobne

wystawy.

Wśród posępnego, dżdżystego jesiennego wie

czoru wieża ratuszowa oświetlona była 10 elek

trycznemi lampami łukowemi, umieszczonemi na

wysokości podszczytowych ganków. Przed Sukien

nicami od strony ulicy Szewskiej stał tłum, zapa

trzony w cyfry cesarskie z płomieni gazowych;

ponad niemi jaśniał orzeł, a po boku male gwia

zdy. Wiatr psuł efekt oświetlenia, tłnmiąc chwi

lowo płomienie. Z drugiej strony Sukiennic od

nlicy Siennej stał tłum jeszcze większy, a mali

chłopcy obsiedli stopnie pomnika Mickiewicza.

Z jednej strony otwierał się widok na dużego

orła z płomieni gazowych z cyfrą *60* na piersi,

otoczonego dnżemi gwiazdami. Nadto na około

Sukiennic na wysokości I piętra biegła linia świa

teł. Z drogiej strony tłumy miały widok na de

koracyę budki tramwajowej. Ponad jej dachem

urządzono długi prostokąt z gałązek jodłowych

z płonącemi lampkami elektrycznemi o barwach

białej, czerwonej i niebieskiej. Około budki po

wiewały z masztów chorągwie o barwach pań

stwa, naszego narodn i miasta. Wozy tramwajowe

krążyły oświetlone kolorowemi lampkami.

Niespodzianką dla spacernjącej publiczności by

ły snopy światła elektrycznego, rzucane z wieży

Maryackiej w trzy strony miasta. Jeden snop pa

dał w ulicę Floryańską aż do bramy, przebiegał

poza nią i dochodził prawie do rondla, oświetlo

nego trzema olbrzymiemi pochodniami gazowemi.

Główne ulice miasta były również oświetlone; i

tutaj w wielu sklepach ustawiono popiersie cesa

rza. Księgarnie wyłożyły na wystawach różne

wydawnictwa, związane z osobą cesarza. W ulicy

Sławkowskiej hotel Saski urządził elektrycznie

oświetlone kolorowemi lampkami cyfry cesarskiej

wśród chorągwi i orła państwowego.

Ulicą Szpitalną przed Kasę oszczędności m. Kra

kowa płynęły tak gęste zastępy pnbliczności, że

z trudnością tylko można się było przez nie prze

cisnąć. Kasa wystąpiła ze wspaniałą dekoracyą.

Balustrada żelazna, oddzielająca gmach od cho

dnika, zakończona była kilku wielkitmi pocho

dniami gazowemi. Na wysokości I piętra umie

szczono olbrzymi obraz, przedstawiający cesarza,

siedzącego na tronie. W głębi za ceBarzem widać

zamek wawelski od strony miasta i Wisły. Cesa

rza otaczają przedstawiciele wszystkich stanów:

szlachcic, wieśniak i wieśniaczka z dzieckiem, ro

botnik i mieszczanin (portretowany z p. L., zna

nego tutejszego zegarmistrza). Ramy obrazu, bę

dącego dziełem jednego z urzędników iustytncyi,

tworzyły kolorowe lampki elektryczne na tle fe

stonów z gałązek jodłowych. Ponad obrazem na

wysokości dachu trzy wielkie elektryczne lampy

łukowe rzucały jasne jak w dzień światło. Pod

obrazem elektryczne kolorowe lampki oświetlały

cyfry: 1848-1908. Z gmachH zwieszały się trzy

wielkie chorągwie o barwach państwa, narodu i

miasta. Bezsprzecznie Kasa wystąpiła wczorą

z najpiękniejszą dekoracyą iluuiinacyjną.

Poza obrębem plantacyj dużo osób gromadziło

(Telegram c. k. Biura korespondencyjnego).

Wiedeń, dn. 2 grudnia.

Iluminacya Wiednia, kulminacyjny punkt hoł

dów, złożonych przez mieszkańców tego miasta

cesarzowi, wypadła świetnie. Barwną, ,świetlistą

wstęgą opasywała Ringstrasse (centrum miasta,

które pod względem przepychu oświetlenia prze

wyższyło wszysikie inne części Wiednia. Zarząd

gminny kazał w różnych punktach miasta umie

ścić specyalne przedmioty do iluminowania. I tak

na plncn Aspern postawiono obelisk!!wysokości

24 m., zakończony n góry kopn!ą z jarzących

świateł, ponad którą a samego szczytu jaśniał se

tkami lamp gazowych wielki orzeł państwowy,

oraz po czterech stronach inicyały cesarskie. Tak

że po krawędziach obelisku spływały linie świa

teł, a na cokole błyszczały świetlnem pismem cy

fry 1848-1908 i herb państwowy. Na czterech

rogach obeliskn strzelały potężne promienie gazo

we na osobnych pylonach.

Front bramy wjazdowej do’Burgu zamieniony

był na bramę tryumfalną z jarzących świateł. Po

nad całym traktem środkowym ;wznosiło się ru

sztowanie, w środku którego jaśniaĘherb państwo

wy, przykryty pozłacaną koroną cesarską, ponad

tem zaś słońce z promieni gazowych, z cyfr%

,GO" w środku, okoloną literami tworzącemi

dewizę cesarza. Z pod boków herbu szły na dwie

strony rzędy lamp żarowych, na których rogu j a

śniały dwie wieżyce, wypisujące za pomocą świa

teł cyfry 1848-1908 i również zakończone świe

cącemi się orłami. Przed bramą wznosiły się dwa

potężne pylony, rozświetlone wieńcami żarowych

świateł elektrycznych i transparentami z lamp ga

zowych.

Wspaniały widok przedstawiał ratnsz. Główną

fasadę iluminowało 3500 lampgżarowych. Wieże,

arkady, loggię i galerye prześwietlało setki_nit

widzialuych lam żarowych, tak:, że architektonicz

na piękność gmachu uwydatniała się w całym

przepychu. Z wszystkich okien biły również świa

tła, a nawet niedostępne szczyty^wież rozbłysły

jasnem światłem czterech rtSektorów. Na pun

ktach przecięcia Ringstiasse z ulicami Babenber*

gów i Bellaria wznosiły Bię oświetlone gazowymi

płomieniami obeliski, ozdobione świecącemi się ko

ronami cesarskiemi. Z szczególną wspaniałością

iluminowano takie kościół św. Szczepana i Votiv

kirche. Na loggii kościoła t«go grała na dętych

instrumentach orkiestra opery nadwornej. Gdy

z loggii zabrzmiały majestatyczne dźwięki bymnn

ludów, podjęły melodyę piersi tysiącznych rzesz,

zapełniających ulice.

Front kościoła św. Szczepana błyszezał światłami

bengalskiemi i «lektrycznemi. Także gmach par

lamentu był pięknie iluminowany, a szczególnie

pięknie błyszczała Pallas Athena, na którą rzu

cano światło z różnobarwnych reflektorów. Impo

nującym efektem świetlnym była iluminacya brze

gów Dunaju i mostów. Na wszystkich mostach

gorzały pochodnie bengalskie Da wysokich postu

mentach.

W środku miasta podziwiały tłoczące się tłumy

głównie oświetlenie wielkich instytntów bankowych

i gmachów przemysłowych. Ale i w innych okrę

g;ach urządzona była i)nminacya z niemniejeszym

przepychem. Uczestniczyło w niej mnóstwo gma

chów pnblicznych i prywatnych, wszystkie ko

ścioły, wszystkie budynki państwowe — a ze

wsząd również powiewały chorągwie, ciągnęły

się festony z choin, girlandy z kwiatów, *zwie

szały się anto transparenty i dywany.

Ruch tramwajów i wozów ustał, wszystkie skle

py były zamknięte, do godziny 9 wieczór prze

ciągał tłum przez nlice za kapelami, grającemi

hymn ludów, póki powoli wszystkie światła nie

zgasły.

(Telegram własny ,Czasu").

Wiedeń, dn. 2 grudnia.

Iluminacya jubileuszowa wypadła wspaniale, ale

niestety nie obeszło się bez wielu nieszczęśliwych

a nawet śmiertelnych wypadków. Liczbę ludzi,

którzy wylegli na Ringstrasse, ocenia policya n a

17* miliona osób. Mimo ostrzeżeń policyi,

z przedmieść napłynęła masa ludzi z dziećmi, na

wet maleńkimi, kobiety z niemowlętami na rękn

Koło najpiękniejszych objektów, jak ratusz, brama

do Burgu, parlament i t. d. falujący t!um zatrzy

mywał się i co chwila powstawał ścisk, który za

pierał oddech w piersiach. Od czasu do czasu

z tłumów odzywały się histeryczne jęki kobiet,

które czuły, że tracą oddech; nikt jednak z n

czestników nie przypuszczał, że dojdzie i do tra

gicznych wypadków.

Dopiero po iluminacji rozeszła się wiadomość,

że tuż przed bramą do Burgu doloo-austryacki

poseł Hii 1ze1 ściśnięty w tłumie padł

trupem na udar sercowy. W tem miejscu

nie dopisało elektryczne oświetlenie, wśród ciem

ności powstał okropny ścisk. Wydobyto także

starszą kobietę bez życia. Na Grabenie

przy t. zw. Stock im Eisen młoda dziew

czyna zginęła na miejscu również wsku

tek skurczu serca. To są wypadki stwierdzone

oficjalnie, o innych krążą tylko pogłoski.

Wiedeń. (Tel. pryw.) Ogółem stwierdzono pod

czas iluminacyi 126 nieszczęśliwych wypadków,

z tego 24 ciężkie i 3 śmiertelne. Kobietę, która

przy bramie Bnrgn padła nieżywa, rozpoznano;

jest to żona prezydenta Izby notaryalnej Mayer

hofera.

Czesi i Niemcy w Ołomuńcu.

Olemunleo. (Tel. pryw.) Z okazyi wczorajszych

uroczystości jubileuszowych przyszło do starć mię

dzy Czecha ui a Niemcami. Kiedy podczas cap

strzyku zagrano hymn cesarski, Czeli potzęli śpie

wać pieśni narodowe. Niemcy poczęli na to śpie

wać Wacht am Rhein. Wreszcie skończyło sif

na bójce i aresztowania kilku osób.

Odznaczenia jubileuszowe.

Wiedeń. (B. kor.) Wiener Ztg ogłasza: Cesarz

nadał rangę i przywileje damy pałacowej między

innemi: Róży z hr. Branickich hr. Tarnow

skiej, Annie z hr. Dziednszyckich hr. Dziedu

szycki ej, Otylyi z br. Borkowskich hr. S t a

dnickiej.

Cesarz zamianował noszącego tytuł i charakter

szefa sekcyi radcę dworu Dra Ludwika T a !ow

a k i eg o szefem sekcyi.

Z Izby panów.

Wiedeń. (B. kor.) Izba panów odbędzie we

czwartek dnia 3 grudnia o godz. 1 w południc

nadzwyczajne posiedzenie z porządkiem dziennym:

Sprawozdanie prezydyum o przyjęciu deputacyi

hołdowniczej przez monarchę, wybranej na nad

zwyczajnemjposiedzeniu w dnia 28 listopada.

Zniesienia kar.

Wiedeń. (B. kor ) Dziennik rozporządzeń o

brony krajowej ogłasza rozporządzenie z dn. 27

listopada b. r., mocą którego cesarz zarządza: l)

aby wszystkie w o. k. obronie krajowej i o. k.

żandarmeryi do dnia 2 grudnia b. r. w drodze

dyscyplinarnej zapadłe napomnienia i kary are

sztu zostały w protokołach karnych skreślone; 2)

aby zaniechano odbycia niezupełnie jeszcze odby

tych albo wogóle jeszcze nie odbytych kar dyscy

plinarnych i aresztu, o ile odnoszą się one do

czasn przed dniem 2 grudnia b. r.

Telegram y ,,Czasu**.

Odwołanie posła francuskiego z Belgradu.

Belgrad. (Tel. pryw.) Rząd francuski ma odwo

łać swego posła, dlatego, że na własną rękę pro

wadził politykę przeciw Austro-Węgrom.

Bojkot Austro-Węgier.

Londyn. (Tel. pryw.) Z Konstantynopola do

noszą, że chociaż oporne stanowisko Porty wobec

Anstryi stało się lagodniejszem, to jednak bojkot

wurósł Jeszcze bardziej i rozszerzył się tak

że na okręty węgierskie.

Rosya i aneksya Bośni.

Petersb u rg. (B. kor.) Bossia, omawiając wy

wody dziennika Neues Pester Journal przedsta

wia rozmaite fazy historyczne pertraktacyj z Au

stryą z końcem lat siedmdziesiątycb, oraz ogłasza

dosłowny tekst rosyjsko-austryackiego

traktatu tajnego, w którym Rosya zgodziła

się na ewentualną aneksyę Bośni i Hercegowiny,

na początku lat 70-tych a później 80 tych. Tekst

ten opiewa:

nCesarsko-rosyjski rząd obowiązuje się n i e

czynić żadnego zarzntn, jeżeli z powodu

jakiegokolwiek nieporozumienia, wypływającego

z tureckiej administracyi w sandżaku nowobazar

skim, Austro-Węgry byłyby zmuszone teryto

ryum to ostatecznie obsadzić, tak, jak i

inne części Bośni i Hercegowiny".

Bossia oświadcza, że te historyczne remini

scencye nie mogą wpłynąć na obecne stanowisko

w kwestyi Bośni Hercegowiny. Prawne stanowi

sko tych krajów może być zmienionem tylko przez

nową ogólno-europejską ugodę.

Utarczki Turkńw z Albańczykami.

Saloniki. (Tel. pryw.) Z Mitrowicy donoszą

o starcia między wojskiem tureckim a bandą al

bańską, przyczem paść miało 20 Albańczy«

ków i 7 żołnierzy tnreckich.

Zdrowie Ojca św.

Kolonia. (Tel. pryw.) Do Koln. Volks-Zlg do

doszą z Watykanu, że u Ojca św. objawia się go

rączka i obawiają się komplikacyj.

Rzym. (B. kor.) Lekarze stwierdzili, że w sta

nie zdrowia Papieża nastąpiło w eiągn dnia wczo

rajszego^polepszenie. Temperatura była prawie

normalną. Lekarze mimo tego radzą Papieżowi,

aby że względu na obecne zimno jeszcze przez

kilka dni pozostał w łóżku.

Sejm węgierski.

Budapeszt. B. kor.) Sejm węgierski przyjął

budżet ministerstwa handlu i rozpoczął dyskusyę

nad budżetem rolnictwa.

ssssm

BHBWM

NEKROLOGIA.

Przewieleb.

neuin Ducho—

Serdeczne podziękowanie składamy

Księdzu Kanonikowi Flisowi, Wielebnemu uucn o

wieńetwn, Towarzystwu Strzeleckiemu, Kolegom

i Przyjaciołom za wzięcie udziału w smutnym

obrzędzie pogrzebowym Męża i Ojca naszego

ś. p .:JANAICHACHLOWSKIEGO,

oraz Wszystkim Tym, którzy ?łożyli nam wiele do

wodów współczucia. Za pociechę w ciężklem na*

szem *strapieniu Bóg zapłać.

-4285—

Zoun r. córka.

, ,C Z A S " wyshodsi s wyjątkiem dni po niedzieli i świętach

o godzinie 6 rano i o godzinie 6 wieclorem

d,,8nnł8. 4 m W4łici«

Numer wieczorny 10 hsl.. rsnny 4 ha!\ *

pocztową:

prenumkkata

w ynosi?712hal’ranny6h4l

w Irako wi* w miejsca................... .... .

na cały rok na kivartał\nalmie,siąc

* odnoszeniem do dom* .

...................

f? f°1,00 7 kor- so k 12 kor. 58 hal.

Pocztą w p aństwie Austryackiom ....

.....................

3? koron 9 kor. -

13kor. -

l, dwukrotną wysyiką pocztową

..............................

f? koron 9 k,,r. -

3kor.—

Pocztą w p ań stwie Nlemieckiem .

...............................

’f koron 10kor.50h. 3 kor.50hal.

Po wszystkich pań stw, należących do związku Doćztowewó ’

M wr°"

,kor- 5 0 h-3 kor-5 0 hal

»-Ł

’ĘfSss,:

*rb"Só°i IfrSk fSTm

Według nrzędowego wykaz n na r. 1908 piam zag ranicznych maiac cch h - k i *

abonament Czasu przyjmują Urzędy nocitow*. ’ » dHV .?1)14 w panstwie rosyj3kiem,

Wilnie, Moskwie i Odeśle. Z iimvch

?eterst»i»*Su, Warszawie, Kijowie

dzynarodows Biuro ogłoszeń - wKilowi«*V« ogłoszeń Ungi», L. i E. Metal i Syn, Mi»

^ Xa ube;aIdzlkow*kle« ° -

w W ilnie biuro diieiu3-

1 of 2 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction