Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 648 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 54.

Kraków, Sobota 7 Marca 1891.

Rocznik XLIV.

CZAS

Czas odnowić przedpłat;ę,

która wynosi:

Z przesyłką, pocztow§ w państwie

Austryackiem na Marzec

zlr. 2 50

Od 1 Marca do 30 Czerwca 1891 n 8"__

Z przesyłka pocztow§ w państwie

/ Niemieckiem na Marzec .... marek 6

Od 1 Marca do 30 Czerwca 1891

Prenumerata lleay sie tylko

od pierwszego do ostatniego dnia

w miesiącu.

PP* Prenumeratorowie Czasu mogą nabywać

w Administracyi: Podręcznik praw niczy, książka

dla ludu, zawierająca przykłady próśb, podań,

sk:arg, rewersów, kwitów itp., przez Dra A. Cin

ciał§, z p rzesyłką 2-70 złr.; kompletne, ozdobnie o

prawne w angielskie płótno ze złotemi wyciskami

Dzieła Juliusza Słowackiego w 6 tomach i Ramoty

Augusta Wilkonskiego, najznakomitszego humory

sty polskiego, w 6 tomach, razem 5 złr.; Lituanię

Grottgera, 6 fototypij, 225 złr.; Wojna-Padół

łez, 11 obrazów heliograwurowanych, z przesyłką

4*30 złr.; Dzieła Wincentego P ola , 10 tomów

w komplecie na ładnym papierze z portretem au

tora, z p rzesyłką 15 80 złr.

Upadek stronnictwa Staroczeskiego.

K,raków 6 marca.

(?) Niezawodnie dziś w Czechach jes t jeszcze

o wiele więcej praw ych Staroczechów, aniżeliby

się tego domyślać można z samych mniejszości

głosów, oddanych na kandydatów staroczeskich

w okręgach włościańskich i miejskich. Nagle cały

naród czeski nie zmien;ł przekonania swego i nie

przechylił się na stronę radykalizmu. Zapewne też

z czasem ci p;czciwi Staroczesi, którzy w osta

tnich dniach oddali głosy na kandydatów listy

p. Riegera, a mianowicie ci liczniejsi, którzy po

zostali w d mu i zapełniają długie kolumny ab

stencyonistów, w ychylą się z ukrycia i pomyślą

o ponownem zeszeregow aniu sił narodowo-zacho

wawtzych.

Na teraz jednak jako czynnik parlamentarny

w Radzie p ań stw a Staroczesi zniknęli z widowni.

Mniejsza o to, czy w Pradze odbędą s ’ę jeszcze

4 wybory ś ciślejsze, czy też kandydaci młodo

czescy będą wybrani już bez opozycyi, i mniej

sza o wynik wyboru w 3 Izbach handlowych: tych

kilku rozbitków obozu staroczeskiego, którzyby

jeszcze mogli dostąpić mandatu poselskiego, cho

ciaż osobiście zasługują n a wszelkie uznanie i

wielki szacunek, jak n. p. były wiceprezes Izby

posel-kiej Zeithammer, nie wystarczają żadną mia

rą n a reprezentacyą stronnictwa. Słowem , staro

czeskie stronnictwo, jak o czynnik parlamentarny,

upadło i to nagiej i dobitniej, niż kiedykolwiek

upadło poważne stronnictwo polityczne, bo wy

starczyło 6 lat, aby Staroczechów, którzy w roku

1885 cieszyli się jeszcze powszechnem zaufaniem

wyborców, pozbawić naraz wszystkich mandatów.

Katastrofa ta jest zjawiskiem tem ciekawszem,

ponieważ stronnictwo staroczeskie składało się

z lud zi, którzy ze wszech miar zasługiwali na

zaufanie swych ziomków, a nadto w ciągn lat

10-ciu dla narodu czeskiego uzyskało ogromne

korzyści, a w każdym razie wszystkie w danych

okolicznościach możliwe. Już niejednokrotnie te

zdobycze Czechów wyliczyliśmy, nie będziemy ich

więc dziś powtarzać. Ale ponieważ zapewne na

d!ugo nie będziemy mieli powodu ani sposobno

ści mówić o stronnictwie staroczeskiem, tem do

bitniej trzeba podnieść w tym nekrologu zupełną

uczciwość, bezinteresowność, a także zdoln ści

przeważnej części tych byłych posłów starocze

skich, których ta k namiętnie najbrzydszemi oszczer

stwami prześladowała agitacy a młodoc zeska. Osła

wiony minister angielski Walpole powtarzał, że

zna cenę każdego członka parlamentu i że jest

zmuszony przekupywać ich , nie aby głosowali

przeciwko przekonaniu swemu, lecz tylko, aby gło

sowali w myśl przekonania swego! Ani hr. Taaffe

nie należy do rzędu prezesów gabinetu starej

daty cl la W alpole, ani stronnictwo staroczeskie

kiedykolwiek zasłużyło n a zarzut, jak oby osobisty

Ksawery Liske.

(Wspomnienie pośmiertne).

(Ciąg dalszy).

Znaczenie i zasługa ś. p. Liskego polega na

sposobie pracy i na stanowiska naukowem, jakie

zajął, a nie na ilości napisanych dzieł oryginal

nych, któreby wyczerpująco przedstaw iały jak ą

epokę. Zewnętrzne trudności staw ały niestety na

zawadzie, ażeby urzeczywistnić plany naukowe,

aby chociaż pierwszą połowę złotego w ieku , ba

daną z wielkiem zamiłowaniem i najlepiej może

uczonemu znan ą, wyświecić wszechstronnie.

_razu

wydawnictwo, powierzone głównie jego_ pieczy,

a niebawem w ykłady zajęły sporo czasu i_wyma

gały mozolnej pracy. Później, kiedy wszystko było

w ruchu i z swobodą można się było zabrać do

napisania większego d zieła, któreby zao ąg 3

i artystycznie w ykonaną stanowiło cało c,

zaszła przeszkoda, przekraczająca ludzkie rac

by, ta sama, która sprawiła z g ° n

przedwczesny

Tworzenie i pisanie wielkiego d zieła, ustawiczne

naprężenie umysłu w jednym kierunku, wymaga

przedewszystkiem zdrowia i znacznyc si

cznycb. A tych było coraz mniej.

Przygnębiony nieszczęsną chorobą, me mógł

interes niektórych posłów staroczeskich w czem

kolwiek wpływał na głosowanie klnbu starocze

skiego. Ludz e , jak Rieger, Zeithammer, Mattusz,

Tonner, ś. p. Ireczek, Pracheńsky i t. d., zawsze

wyłącznie powodowali się tem , co uważali jako

korzystne dla społeczeństwa swego, nie nbiegali

się nigdy o korzyści prywatne, których też ża

den z nich nie dostąpił. W tym względzie posło

wie staroczescy ustępują z widowni parlamentar

nej z czystem sumieniem i czystemi ręk ami, a

wobec gwałtownych wybuchów radości tłumów

młodoczeskich z powodu upadku tak przyzwoi

tego i dawnego stronnictwa narodowego, wolno

powtórzyć: Victrix causa diis placuit, sed ricta

Catoni.

Niepodobna jednak , aby tak liczne i dawne

stronnictwo miało tak stanowczo upaść jedynie

wskutek zręcznej agitacyi przeciwników i z powo

du jak oby ,,zapustnej swawoli, po której miał

przyjść wkrótce wielki post niewoli!" Nie, upadek

Staroczechów nie jes t wyłącznie zrządzeniem nde

la Majeste le Hasardu, jak się wyrażał Fryde

ry k II, ani też silniejszego pomiędzy Czechami,

niż pomiędzy innemi narodami, prądn anarchisty

cznego i ochlokratycznego, lecz jest tragicznym,

to znaczy zawinionym.

Istotnie nikt gorliwiej nie pracował na własną

zgubę, a n a korzyść Młodoczechów, j ak sami posłowie

staroczescy. Jeżeli tego nie rozumieją jeszcze wszyscy

w Czechach, tłómaczy się to jedynie tą okolicznością,

którą naznacza Jules Simon w słowach: J a i sou

vent et4 tente d’ecrire ce parodoxe : l’histoire que

ł’on connait le moins, est celle gu’on a vue.u Tym,

którzy stoją w wirze walki, najtrudniej zimno roz

ważyć logiczność związku następstw z przyczy

nam i; może teraz, usunięci z widowni parlamen

tarnej, posłowie staroczescy chłodno i sumiennie

poświęcą się tej krytycznej pracy, która wyjaśnia

jąc im popełnione błędy, tem samem ułatwi uni

kanie ich na przyszłość.

Reasumujemy: Posłowie staroczescy, w swym

gorliwym patryotyzmie zbyt czuli na wszelkie gło

sy, odzywające się w k raju w imię niby patryo

tyzmu, zbyt często ulegali tym prądom ,,popular

nym u, w rzeczywistości zaś mlodoczeskim reżyserom

tych patrotycznych komedyj. I tak w sprawie zna

nych rozporządzeń ministra oświaty, zamiast użyć

swego wielkiego wpływu parlamentarnego wobec

przyjaznego rządu i postarać się in camera carita

tis o cofnięcie owych rozporządzeń, Staroczesi na

wyścigi z Młodoczechami rozpoczęli namiętną ,,kam

panię oburzenia." K iedy po wakacyach, powró

ciwszy na zimę do Wiednia, wzbraniali się z tak

błahych powodów przejść w opozycyę, ogromnie

wzmógł się prąd młodoczeski, bo naturalnie wśród

mas ludności czeskiej przeważ)ło zdanie, że jeżeli

rozporządzenia bar. Gautscha były tak straszliwym

zamachem n a interes i honor narodu czeskiego,

jak lńetylko Młodoczesi, lecz także Staroczesi do

wodzili w wrześniu i październiku, natenczas ,,od

wrót" klubu czeskiego w Radzie państwa zasługi

wał na potępienie. W konsekwencyi tego rozumo

wania rozpoczęły się zwycięstwa Młodoczechów

przy wyborach uzupełniających Błażka w Pradze,

Jandy w Młodym Bolesławiu, Herolda w Czasła

wie, nawet hr. Łażańskiego w Pisku Starem; jak

przewidywaliśmy wówczas wyraźnie i przepowia

daliśmy z wszelką stanowczością, zbyt głośne obu

rżenie Staroczechów z powoda ^ordonansów" sta

ło się najpotężniejszą dźwignią ruchu młodocze

skiego.

Drugi podobny błąd — zawsze w najlepszej wie

rze i z najszlachetniejszych pobudek — Starocze

si popełnili w r. 1889. Kiedy wówczas frakcya

młodoczeska wystąpiła w sejmie krajowym z wnio

skiem adresu, di magającego się przywrócenia hi

storycznego prawa, t. j . zupełnej samodzielności

Czech n a podstawie unii personalnej, wszyscy wy

bitni Staroczesi wiedzieli doskonale, że to czcza

i szkodliwa demonstracya, bo w danej chwili nie

mogło być ani mowy o tem, aby podobny adres do

tarł do celu. Wypowiedzieli to Rieger Tonner i inni

w odnośnych rozprawach. Jednak , zamiast stanow

czo odrzucić wniosek G regra, uchwalili go tylko

nie w formie adresu, lecz rezolucyi. W ten spo

sób zmusili dwór i hr. Taaffego do znanej bar

,d zo wyraźnej odpowiedzi, od której zaczęło się

*zbliżanie gabinetu do lewicy (albo vice versal),

która staw ała się coraz bardziej umiarkowaną, im

więcej zaznaczał się radykalizm hussytyzmu i t. d.

w obozie czeskim.

Trzeci błąd: nie zerwanie ugody niemiecko

ś. p. Liske rozwinąć takiej naukowej twórczej

działalności, jak tego pragnął. A jednak powstał

cały szereg cennych prac i rozpraw z różnych

epok historyi P olski, przeważnie z XVI i XVII

wieku.

Natomiast wydawnictwo Aktów grodzkich i ziem

s k ich, obejmujące dziś 14 tomów, postępowało tak

raźnie, że ta nie. daje się nawet uczuć wpływ nie

szczęścia, jakie dotknęło wydawcę. Wydawnictwo

to umiejętnie prowadzone wedle wszelkich pra

wideł naukowych, stanowi główną spuściznę po

ś. p . Liskem i zostanie trwałym pomnikiem jego

pracy, a zarazem hartu duszy w cierpieniu, siły

charakteru i poczucia obowiązku. Należał on nie

zaprzeczenie do najruchliwszych i najzdolniejszych

wydawców.

W działalności naukowej jednę wypadnie je

szcze podnieść w ażną zasługę. Ubolewamy czę

sto i słusznie nad tem, że za granicą mało i co

raz mniej o nas wiedzą, że nie znają naszego

ruchu naukow ego, pomimo wszelkich przeszkód

i zapór przecież niezaprzeczonego. Możemy wpraw

dzie z duma powiedzieć, że nie nasza w tem

wina że kto *nas chce poznać, powinien sam do

nas się zbliżyć, a przedewszystkiem wyuczyć się

lęzyka polskiego. Może to kiedyś nastąpi - ale

zanim nastąpi, zanim porobimy tak wielkie po

stępy i zdobycze, że nauczenie się naszego j ę

zyka stanie się dla uczonych zagranicznych abso

lutną koniecznością, piszmy sami o sobie, a przez

czeskiej, względnie korzystnej dla Czechów, lecz

to, że zawarłszy ją , Staroczesi znowu wobec ru

chu młodoczeskiego weszli na drogę ustępstw, za

częli zatem sami podawać pożyteczność ugody

w wątpliwość, najwyraźniej tem, że post festum

jako nagrodę za przyjęcie nibyto uciążliwej ugo

dy, domagali się od rządu niemożliwego w da

nych okolicznościach ustępstwa w sprawie języka

służbowego — vide Kaserer! Jesteśmy najmocniej

przekonani, że gdyby Staroczesi byli wobec swo

ich wyborców wystąpili z równie energiczną obro

ną ugody, jak to pp. Schmeykal i Plener uczy

nili wobec wyborców niemieckich, pomiędzy któ

rymi także panowało npaffyotyczne oburzenie" na

ugodę, to wczoraj p. Vaszaty byłby tak samo prze

padł z kretesem, jak przepadł p. Vaszafy w nie

mieckim przekładzie t. j . p. Knotz. Do ostatka

Staroczesi nie chcieli zrozumieć tego błędu, po

wtórzyli go jeszcze w odezwie wyborczej, co na

turalnie Młodoczechom dostarczyło pożądanej spo

sobności do przedstawienia masom, j ak przewrotną

musi być ugoda, skoro jej się tak wstydzą Sta

roczesi, bardzo logicznie zatem wyborcy odsunęli

tych kandydatów, którzy podpisali tak nprzewro

tną" ugodę.

Nareszcie jest jeszcze jeden błąd ogólniejszego

rodzaju, który się przyczynił do upadku starocze

skiego stronnictwa: pobłażliwość wobec ruchu p a n

slawistycznego. Posłowie staroczescy w dele

gacyi austryackiej zajmowali postawę odpowiednią

stronnictwu, które pragnie w Austryi rozwinąć

politykę dodatnią. Ze strony Młodoczechów wła

śnie z tego powodu doznawali fanatycznych za

czepek, a niektórzy, mianowicie Dr Mattusz,

byli wystawiani po prosta jako ,,zdrajcy słowiań

stwa."

Tymczasem Staroczesi nigdy nie zdobyli

się na odwagę wyjaśnić masom różnicę pomię

dzy interesem czeskim, względnie Słowian au

stryackich, a rosyjskim. Z tej słabości, albo dwu

znaczności gorliwie korzystali Młodoczesi, aby ob

wołać p. Mattusza i innych Staroczechów zdrajca

mi narodu czeskiego i Słowiaństwa, ponieważ ci

panowie wyżej kładli interes Czech i Austryi, niż

Rosyi. I to może najpotężniej przyczyniło się do

zwycięstwa Młodoczechów, chociaż ludność czeska

niebawem się przekona, że pp. hr. Kannie i

V as z a ty nie zdołają tak łatwo przyprowadzić

do skutku zapowiedzianego w mowach wyborczych

sojuszu Austryi z Rosyą i F rancyą, zwłaszcza, że

uawet żaden Młodoczech nie dostanie się do dele

gacyi, jeżeli im nie otworzą drogi reprezentanci

szlachty historycznej, którzy z Niemcami repre

zentują większość w gronie 92 posłów z Czech!

Zresztą nie sądząc całego dziś bardzo ciemnego

stronnictwa młodoczeskiego* ua podstawie samych

artykułów Narodnich Listów, Dniewnika War

szaw skiego, który dla wymienionego organu mło

doczeskiego jest ,,głównym organem słowiań

skim" (!), ani z samych mów p. Vaszatego, czeka

my na autentyczną mterpretacyę i przypuszczamy

możliwość, że pp. Herold i Gregr nie będą w Ra

dzie państw a występować wyłącznie jak,o adwo

kaci Rosyi.

Tymczasem zaś, żegnając się z byłem stronni

ctwem staroczeskiem, śmiemy wyrazić nadzieję,

że społeczeństwo czeskie nie będzie się zbyt dłu

go ociągało ze sprawiedliwem uznaniem ogromnych

zdobyczy na polu moralnem i materyalnem, jakie

zawdzięcza gorliwym i skutecznym usiłowaniom

tego tak teraz poniewieranego przez uwiedzionych

wyborców stronnictwa!

Dziś rano nie otrzymaliśmy jeszcze ostatecznego

rezultatu wyborczego z trzech kuryj miejskich, a

mianowicie z Tarnowa, Kołomyi i Tarnopola,

Omówienie tedy ogólnego wyniku wyborów z miast

odkładamy do jutra, a dziś przytaczamy niektóre

głosy prasy z powodu wyborów we Lwowie i Kra

kowie.

I tak Gazeta Narodowa pisze:

,,Zwycięztwo na całej linii! — pisaliśmy w chwili

otrzymania wiadomości o wyniku wyborów z kuryi

włościańskiej, bo wszędzie zwyciężyła zdrowa

myśl narodowa nad żywiołami wrogiemi i roz

kładowemi. Dzisiaj po dokonaniu wyborów miej

skich moglibyśmy to samo powtórzyć, gdyby nie

stety hasło walki wyborczej z winy samozwań

czego i wichrzącego komitetu niby ,,demokraty

cznego" nie zostało wypaczonem i nie doprowa

dziło w koniecznej konsekwencyi do niezbyt po

liczne fachowe pisma starajmy się, aby obcym

uczonym pożądanych udzielić informacyj o wyni

kach naszych badań i postępie wydawnictw, o na

szym dorobku duchowym, aby dowieść faktami,

że pracujemy i jak pracujemy. Ś. p. Liske zrozu

miał to doskonale, a jako współpracownik jednego

z najstarszych i najpoważniejszych pism histo

rycznych niemieckich Historische Zeitsc h rift, zda

wał stale sprawę z rozwoju nauki historycznej

w Polsce. Równocześnie wydawał prace i mate

ryały w językach szwedzkim i hiszpańskim, te

materyały, które dotyczyły obcej historyi, czem

zjednał sobie uznanie i wdzięczność zagranicznych

uczonych a zarazem przekonał ich o konieczno

ści i pożytku utrzymywania wzajemnych stosun

ków. Ze zgonem ś. p. Liskego zerwał się też j e

den węzeł, łączący naukę polską z nauką po

wszechną.

Zabrakło skwapliwego pracownika na tym ważnym

posterunku, jak wogóle trudno będzie go zastąpić,

a może najtrudniej tam , gdzie około kochanego

profesora gromadziła się młodzież, chętna wiedzy,

a zapalająca się coraz więcej pod urokiem mi

s trz a, który nauką swą pragnął podzielić się ze

swymi uczniami, a ducha swego w nich wlać, za

prawić i przygotować ich do umiejętnej i sumien

nej pracy. Nie chodziło tu tylko, jak sądzę, o po

znanie metody krytycznej, ale o coś więcej. Me

tody naukowej w badaniach można się i w obcych

nauczyć szkołach, w obcych semiaaryacb, a jednak

żądanych wyników. Bądż co bądż i przy tych

wyborach zwy’ciężył w ogólności z małemi wyjąt

kami dojrzały i zdrowy zmysł inteligencyi miej

skiej. Naród i tym razem wydał wyraźny i nie

dwuznaczny wyrok na wichrzycieli, którzy jątrząc

warstwy społeczne i strojąc się hasłami nielicu

jącemi z ich działaniem, grzeszą ciężko przeciw

naszej narodowej idei, otwierają zabliźnione rany

i wpędzają umiarkowane żywioły tam, gdzieby się

w normalnych stosunkach nigdy nie znalazły.

Jeżeli wybory z miast nie wypadły ta k , jakby

życzyli sobie prawdziwi demokraci i patryoci, to

jedynie i wyłącznie wina owego obłudnego hasła

i niepatryotycznej kreciej roboty. Komitet lewicy

w swem zaślepienia i egoistycznej zarozumiałości

pragnął roztrącić i zniweczyć wszystko, co długa

i organiczna praca narodowa z wielkim mozołem

zlepić i zbudować zdołała.

,,Precz z panami i

szlachtą, precz z umiarkowanymi postępowcami,

precz z wszystkimi, którzy przed naszym sztanda

rem ukorzyć się nie myślą ! Przeciwnicy nasi, to

bądż antinarodowi stańczycy, zaprzedani rządowi,

bądź kosmopolityczni socyaliści i nihiliści!" Oto

hasła, jakie coraz śmielej i głośniej szerzono

w kraju, podniecając wszędzie namiętności, krze

wiąc waśnie i wywołując u prawych Polaków słu

szne oburzenie. Więc niemasz już Polaków na

naszej biednej ziemi, niemasz ideałów, jeno egoizm

i serwilizm po za gronem tych ludzi, które dotąd

ani w nauce, ani w polityce pochlubić się nie

może żadną realną zasługą, jeno ślepą opozycyą,

i od innych zapożyczonymi, nie dość przetrawio

nymi programami?

Metoda agitacyjna, użyta w Tarnopolu, Lwo

wie, Krakowie, oburzyła wszystkich rozumnych i

prawych patryotów. W przededniu wyborów we

Lwowie podnieśliśmy w Gaz. N a r ,, że wichrze

nie komitetu lewicy w całym kraju, miotanie po

twarzy na przeciwników przez poważnych przed

stawicieli lewicy, lekkomyślne obelgi rzucane na

zwolenników przeciwnego kandydata, mieniące ich

w czambuł ,,szumowinami społeczeństwa" i ,,so

cyalistami", mogą srodze się pomścić na aposto

łach demokracyi i monopolistach patryotyzmu.

Podnieśliśmy głos przestrogi i niebawem prze

konaliśmy się, jak słusznem było nasze przewi

dywanie. K andydat tak zasłużony i sympatyczny,

jak p. Szczepanowski, o którym przed kilku

miesiącami nikt nie w ątpił, że bez znaczniejszej

opozycyi niemal jednomyślnie wyjdzie jako repre

zentant stolicy w parlamencie, upadł, i to chyba

nie wyłącznie z winy i przewagi ,,radykałów" i

,,szumowin społeczeństwa". Niechajże p. Szczepa

nowski podziękuje komitetowi lewicy, a zwłaszcza

p. Romanowiczowi! Oni to i wyłącznie oni

zgotowali mu klęskę.

Metoda agitacyjna w Krakowie i upadek p.

Chrzanowskiego niestety nie mogą zbudować

żadnego szczerego Polaka. Koło polskie z pewno

ścią łatwiej obejść się może bez D ra Weigla, niż

bez osiwiałego parlamentarzysty i wypróbowanego,

nieustępującego mu demokraty Chrzanowskiego.

Przyjdzie teraz wyborcom z większych posiadłości

wypełnić ten fatalny wyłom, a mamy przekonanie,

że potrafią oni lepiej bronić sztandaru narodowe

go i demokratycznego od lewicy sejmowej i ob

darzą swym mandatem męża, który upadł jeno

dlatego, że twardo stoi na gruncie narodowym i

potępia antispołeezne prądy, krzywdzące naszą

piękną demokratyczną tradycyę."

Z powodu upadku p. Chrzanowskiego w Kra

kowie pisze Przegląd:

nKraków źle postąpił onegdaj, nie dał bowiem

mandatu człowiekowi, który dla jego dobra tyle

lat pracował, a który wogóle tak wielkie dla kraju

położył zasługi. W zachowaniu się Krakowa i

Lwowa jest jednak wspólnem zsuwanie się po

równi pochyłej: Kraków hołdował dawniej zasa

dom poważnym, konserwatywnym — dzisiaj prze

szedł do lewicy i w jej rzucił się ramiona; Lwów

nigdy konserwatywnym nie był, zawsze za to s łu

chał ślepo rozkazów lewicy — dzisiaj ma ona dla

niego smak mdły, a za to radykalizm jest teraz

w modzie. Zsuwając się dalej po tej równi, Kra

ków za lat kilka uzna Pawlikowskiego i Asnyka

za wsteczników, a Lwów chyba już do anarchi

stów przejdzie."

Komitet centralny przedwyborczy

dla zachodniej części Galicyi i Krakowa.

Do Zgromadzeń Szanownych Wyborców większej

własności w okręgach wyborczych: bocheń-ikim,

krakowskim, nowosądeckim, rzeszowskim, tar

nowskim i wadowickim.

Komitet centralny przedwyborczy na podstawie

§ 12 instrukcyi, uchwalonej przez Kolo sejmowe,

który orzeka, iż

,K omitet centralny nie przesądzając, jakie

kandydatury wyjdą z łona zgromadzeń przed

wyborcych większej własności, ogłosi listę

niektórych kandydatów, których wybór do

Radv państwa przez wyborców większej

własności byłby pożądany" —

zważywszy, iż użytecznem byłoby dla dobra pu

blicznego, aby w skład Rady państwa wszedł

poseł dotychczasowy z miasta Krakowa L e o u

Chrzanowski, który,jakkolwiek uzyskałprzy

glosowania bezwzględną większość, nie został je

dnak wybranym, poleca Szanownym Wyborcom

większej własności tego męża jako kandydata na

posła do Rady państwa.

W Krakowie dnia 5 marca 1891.

W imienin i z polecenia Komitetu

centralnego.

Zastępca przewodniczącego:

Referent:

Henryk Kieszkowski.

Fryderyk Zoll.

Ogłaszając powyższe pismo, milo nam równo

cześnie donieść, że na pierwszą telegraficzną wia

d mość, iż poseł Chrzanowski nie został wybrany

w Krakowie, dwa okręgi wyborcze większej wła

sn ści pospieszyły ofiarować mu mandat poselski

do Rady państwa. J est to wymownym dowodem,

jak cenią w kraju zasługi i niezmordowaną pra

cowitość p. Chrzanowskiego, i jak powszechnie

uznają jego użyteczność i potizebę zasiadania

w Kole polskiem i w Radzie państwa.

Przegląd polityczny.

Równocześnie z galicyjskiemi wyborami z gru

py miast odbywały się wybory z miast

czeskich. Młodoczesi zdobyli znowu na Staro

czechach sześć mandatów, tak, iż zasiędzie w pa r

lamencie jedenastu młodoczeskich posłów m iej

skich. Staroczechom pozostały tylko dwa manda

ty. W trzech praskich obwodach i na praskiem

przedmieściu Karlinie muszą być jeszcze przepro

wadzoue wybory ściślejsze; co do ich wyniku łu

dzić się niepodobna. Młodoczesi rozporządzają

znaczną większością; do rozbicia głosów przyczy

nili się tylko Niemcy, którzy teraz nie przystąpią

do urny. Tak więc Rieger upadnie przy wyborach.

Ten fakt prawie nieprawdopodobny jest dającym

do myślenia symptomatem dzisiejszej sytuacyi.

Młodoczesi zajmą obecnie w parlamencie 32 krze

s ła; Staroczesi, jak dotychczas, zdobyli zaledwie

dwa mandaty i całą nadzieję pokładają obecnie

w Izbach handlowycb, które im jeszcze d oiad zą

może cztery krzesła. Sześciu posłów - oto resztka

obozu staroczeskiego w parlamencie. Przyłączą się

do nich naturalnie Staroczesi z Morawy, ale i tak

wszyscy razem nie zaważą więcej na szali p arla

mentarnej, jak dawniej klub Ooroniniego.

—

to stronnictwo niemiecko-liberalne tryumfuje; przy

wyborach z miast czeskich oprócz wszystkich do

tychczasowych mandatów, zdobyło jeszcze obwód

dieczyński. Podobnie powodziło ma się na Mo

rawach, w Salzburgu i na Bakowinie; ogółem

środowe wybory dały liberalnym trzy nowe krze

sła w parlamencie. Ogółem wybrano dotychczas

45 niemiecko liberalnych posłów.

Wczoraj odbywały się wybory w miastach Au

stryi Dolnej, a więc i w Wiednia, w miastach

Szląska i Krainy, w Izbach handlowych moraw

skich i górno austryackich, oraz w gminach wiej

skich styryjskich i karynckich. Ogółem wybrano

wczoraj 43 posłów; bliższe szczegóły przyniosą

dzisiejsze depesze.

Odpowiadając na interpelacye Ferrariego i Lu

cifera, oświadczył Rudini w Izbie włoskiej, że

co do polityki zagranicznej swojego rządu

powtórzyć może tylko to, co już powiedział d. 14

nie będzie tam i nie może być tych szlachetnych

i nierozerwalnych węzłów, łączących profesora

z uczniami; nie będzie tej czci głębokiej i wdzię

czności, tego uwielbienia młodszych i starszych.

Ś. p . Liske umiał i chciał garnącą się do jego

szkoły młodzież nietylko z tem zapoznać, jak dojść

do prawdy dziejowej, ale zarazem jak do niej

dążyć, j ak jej pragnąć. Działał na młode umysły,

opanowywał je i podbijał, bo tyle w nim było cie

pła, tyle zrozumienia dążeń i potrzeb duchowych

młodego ucznia, kióry często sam nie zdaje so

bie nawet sprawy z tego, do czego ma uzdolnie

nie, że każdy z prawdziwą wdzięcznością podda

wał się wpływowi i opiece mistrza. Trzeba p ra

wdziwie młodzież kochać, żeby tak się nią zaj

mować, żeby siebie samego tak dawać i to wśród

stosunków jak najtrudniejszych. Do samego pra

wie końca prowadził seminaryum, cierpiał, męczył

się, ale nauczał i zapalał do n auki, wskazywał

prace i wyrabiał młode siły. Szczęśliwy ten ojciec,

Którego otacza zastęp synów, bo gdy go nie sta

nie, będą o nim świadczyć. Szczęśliwy mistrz,

zostawiający licznych i zdolnych uczniów, któ

rzy rzucone przezeń myśli rozprowadzą i urzeczywi

stnią, którzy dzieło zaczęte dalej poprowadzą. S. p.

Liske doznał pięknej nagrody, bo patrzał na owoce

swych trudów, patrzał, jak uczniowie jego zdoby

wali sobie zaszczytne stanowiska w szeregach

szermierzy nauki, ale nie powiedzieli jeszcze i nie

mogli powiedzieć ostatniego słowa. Mamy wszel

ką nadzieję, że szkoła Liskego wyda jeszcze

znakomite prace, że uwieczni pamięć nieodżałowa

nego mistrza w historyi polskiej nauki. Mówimy

z naciskiem o szkole, bo nie ubliżając pamięci

umarłych, ani nie uwłaczając zasłudze; żywych,

żaden uczony nie mógł się w tym stopniu, jak śp.

Liske, poszczycić stworzeniem szkoły, żaden t a

kiej szkoły nie zostawił.

Przeczuwając a raczej widząc bliski zgon, pra

gną} widocznie ś. p. Liske zostawić ludzi, insty

tucye i organa, którym by swą spuściznę mógł po

wierzyć. Nad grobem jego powiedział przedstawi

ciel Akademii umiejętności, oddając hołd jej czyn

nemu członkowi, że jemu powiodło się to, nad

czem Akademia napróżno pracowała, aby we Lwo

wie obudzić i utrzymać ruch naukowy, któryby

z nią w ścisłym zostawał związku. W słabem

i nękanem ciele był umysł rzutki i sprężysty, a

przedewszystkiem rzadki u nas po wsze czasy

duch inicyatywy. Ale co rzadsze jeszcze, to prze

prowadzenie rzuconej myśli. Człowiek, który przy

kuty był do łoża, miał ten dziwny dar, że rzucał

myśli i wprowadzał je w życie. Jego kreacyą jest

Towarzystwo historyczne, będące dziś

w pełnym rozwoju, jego zasługą założenie facho

wego organu, Kwartalnika historycznego.

Bkonisław D embiński.

(Dokończenie na stąpi.)

,,Czas«* wychodzi codziennie wipc,A .

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie no

nledziele ’ dni świ«teczne—

WeLwowiepo10c.donabyciawIli,,,,,;i

we Lwowie lub zprzesyłką pocztową12c.

Pre

dzienników, ni.Karola Ludwika1.9.

renumerata

wynosi:

Pocztą w państwie austryackiem

na caty r°k na kwartał na1miesiąc

niemieckiem .

24 złr.

6 złr.

2 złr. 50 ct.

doWłoch,Frąncyi,Anglii,Belgii Szwaicłryj T w j

7 rfr’

3 złr

i mnych państw, należących do związku pocztowego 7

19 7łr

Prenumeratęprzyjmuje siet lic

niefrankM,anyA-A

Prenumeratę przyjmują:

Administraoya -CZASUUw Hnkowie i urzędy pocztowe, miejscową prenumeratę księ

garnia S. A . Krzyżanowskiego, handel Smidowicza w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń

Ignacego Herza przy placu Maryackim 1. 9 , handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, główna trafika róg

Rynku i ulicy św. Jana.

Ogłoszenia (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wierszu

drobnym drukiem (petit._) za pierwszy raz 10ct., za każdynastępny po 5 ct.

*a,iesłane (na 3 stronie)

od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 ct. za każdy raz.

Ogłoszenia iprenumeratę przyj

mują: we Lwowie Biuro dzienników ulica Karola Ludwika 1.9; w Paryżu wyłącznie p.Adam,

rue des Saints-Peres 81, (prenumeratę p. W . Raczkowski, Courbevoi pod Paryżem, rue du Chemin

de fer 44); w Wiedniu pp. Haasenstein A Vogler (także w Hamburgu, Frankfurc’ie n. M ., Berlinie,

Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A . Oppelik, R. Mosse (takie w Berlinie, Hamburgu, Monachium i No

rymberdze), H. Schalek, M. Duk«s, J. Danneberg, (tylko prenumeratę pp. H . Goldschmidt A C.),

w Frankfurcie u. m . G.L .Daube Sc. Co. W Warszawie przyjmująogłoszeniapp.Reichman

i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskiej.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку