Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 688 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 127.

Kraków, 0 Czerwca - N iedziela.

Bok 1880.

L. D aube

,Kraków 5 czerwca.

tek dzienny pierwszego posiedzenia sejmu

,-J

,w dziennika naszym powtórzony, zdaje

B19 obejiMyaó wszystko, eo w tym rokn z inicj

atywy Wydziału krajowego ma się pojawić. Choć

spis jest dłfcgi, niema w nim nowyeh potraw, a

nawet ni^%najdujemy potraw z owego świetnego

«*entjigiwyakim przed dwoma lsty wystąpił Wy

dział krajowy, ehoó niektóre z nieh miały byó

odgrzewane i na nowo przyprawiane w tyglaeh

tak zwanych ankiet, ezyli za pomoeą przybranych

i z kraju powołanych rzeczoznawców. W t?j no

wej liśeie sprawozdań i przedłośeń wydziało

wych niem a wzmianki o poruszonej przed dwoma

laty kwestyi meljoraeyi rolniezyeh i projok cwa

nym speeialnym na ten eel banku; pominiętą tak

że kwesty» opieki i poparcia dla drobnego prze

m ysłu, którego pobudzenie w m ałyeh miasteczkach

i na w_siach z każdym rokiem okazuje się tem

bardziej naglącą potrzebą, że klęski elem entarne

tar ezęsto powtarzające zię nie dozwalają wyiy

wió się ludności rolniczej z samych tylko produ

któw ziemi. Nie znajdujemy także z wyjątkiem

projektu regulaeyi Dniestru i jednej drogi nowej

ze Lwowa do Kamionki wniosków dotyczących

robót publicznych, ani też projekta uregulowania

kredytu dla włościan, aby ich wyrwaó z pod o

pieki tej lichwy, która się zasłania statutami in

stytueyj publicznych — niem a tam nadto wzmian

ki o żadnyeh zmianach i ehoóby ezęśeiowyeh re

formaeh dctyeiąeyeh organizacji gminy i ustawo

dawstw a administracyjnego.

Niedziwi nas atoli ta cszszędnośó wniosków

i projektów, jaką Wydział krajowy okazał w o

wym spisie potraw, który podaje sejmowi. W wy

jątkowem bowiem Wydział znajdował się w tym

roku położeniu, z powodu niezwołania sejmu od

dwóch lat dźwigał on eałą odpowiedzia!neśó za

konieczne przekroczenia budżetu przeszłorooznego

i za wydatki na raehunek budżetu tegorocznego.

Mająe wystąpió z obszernem

spraw ozdaniem

z swych ezynośei, z zalegsjącemi rachunkami

m usiał dać pierwszeństwo temu, eo należy do nor

maljów eoreeznyeh a pominąć projekta i wnioski

dalej sięgające. Doświadczenia tegoroczne zarządu

eałą administracją autonomiczną na własną odpo

wiedzialność skłonić musiały Wydział do zażąda

nia od zejmu zmiany w instrukcji, aby na przy

szłość, gdyby podobny wypadek się zdarzył, nie

mieć już rąk związanych. Nie wątpimy, że spra

wy o któryeh nadmieniliśmy powyżej zwraea

ły baczną uwagę Wydziału i wiemy, że praea

przygotowawcza, zbieranie m ateryałów i dat sta

tycznych odnosząeyeh się do stanu ekonomiczne

go kraju w biurach Wydziału nie nstzwała. Ma

m y już jej zadatki w puhlikasyaeh bióra statysty

cznego i w niektórych artykułaeh urzędników

Wydziału. M ateryał ten zdaniem naszem nie po

winien zalegaó w arehiw aeh lub bibliotekach,

ehoó wiemy, że nie wszystko co te daty i fakta

wykazują da się zużytkować w praey ustawoda

w czej, że sejm, ehoóby obradował długo i bez

przeszkody, nie zdoła zaradzić wieln potrzebom,

które nie należą dn jego zakresu, ale wymagają

inieyatywy lnb a zbiorowej leez prywatnej. Już

sama kwestyą kredytu rolniczego ezy na melio

raeye ezy dla włościan, choć należycie roetrzy*

gniętą i unormowaną byó może jedynie sa popar

ciem reprezentaeyi kraju i na podstawie ścisłego

zbadania stosunków przez biura Wydziału, zda

niem naszem leży po za zakresem ustawodawstwa.

Stosunki własności ziemskiej w Galicyi tak wi§

kszej jak mniejszej przedstawiają się w ta^

niespokojącem świetle — że byłoby rzeeią właś

ciwą już po zamknięciu sesyi sejmowej, aibo

w jej przerwach odbyó naradę w Kole sejmowem

i tam we Lwowie mająe pod ręką księgi hipote

czne, daty biura statystycznego i wszelkie źródła

jakieh dostarczyć m ogąkażdy poseł z swej okolieyin

stytucyepublicznó i archiwa rządowe z całego kraju,

objąć raz w całość, systematycznie i wszechstronnie

sy!uaeyą kraju pod względem ekonomicznym, od

dee gruntownemu rozbiorowi wszystkie projekta

zacząwszy od myśli bank u’* dla instytueyi rolni

czego kredytu dla włościan, przemysłu domowe

go, aż do owej wzajemnej opieki projektowanej

przez p. Kieszkowskiego. Zdanie sobie rzs dokła

dno sprawy z togo, dc azcgo idziemy na oślep,

ułożenie bilansu z aktywów i pasiwów bogactwa

krajowego, a przedewszystkiem własności ziem

skiej mogłoby nie tylko wskazać źródła, środki

i drogi poprawy i podź wignięeia, ale takie jest

konieeznem dla ułożenia programu praey. Inaesej

zapatrywać się będziemy na stosunki naszej au

tonomii, na kwestye szkolne, na zadania i obo

wiązki nasze ezy to w sejmie ezy w Radzie pań

stwa, jeśli za miarę i podstawę weźmiemy taki

obrachunek. U stanie wtenezas wss°lki dyletatysm

a fantazja unosząca nas *zsto w życiu polityez

nem, a kierującą nami w żyeiu społerziem zna

lazłaby tutaj hamulec. Raz jeszcze powtarzamy,

źe podobny obrachunek nie laży w atrybueyaeh

sejmn, ale jest obowiązkiem tyeh, którzy dzierżą

mandat kraju. Byłby to piórwszy krok’ wiodąey

do wielkiej reformy i wspólnej obrony. Nie o je

dną w arstwę tu ehodzi, nie o szlaehtę tylko lnb

opiekę nad ludem, ale o przeszłość ekonomiczną

kraju, bo upadek objawia się we wszystkich war

stw ach i na wszystkieh polach, a eóż i najrozum

niejsza polityka i postęp szkół i oświaty przynie

sie, jeśli braknie podstaw materyalnego bytu, je

śli ruina kraj ogarnieP Rozum na polityka otwie

ra nam środki ratunku, postęp oświaty moźe nam

dostaresyó kapitału intelligeneyi, ale bez polityki

ekonomicznej pierwsza przyniesie nam zawody, a

ów kapitał intelligeneyi zm arnieje i nieznajdzie

dla siebie pola.

Myśl speeyalnej narady nad ekonomiesnem po

łożeniem kraju eelem ułożenia zupełnego progra

mu nosłów po za sejmem, odwiodła nas od spr*

woidań Wydziału krajowego, jako jednego z trzeeb

czynników inieyatywy ustawodawczej. W pośród

tyeh spraw ozdzń jedynym przedmiotem ogólnego

na kraj eały znaczenia jest nowe sprawozdanie

nad tylokrotnie odrzuconą nctawą drogową. W ia

domo, źe sejm nasz kilkakrotnie odrzucił poprze

dnie projekta w tym przedmiocie, który bywał

polem długich zapasów i niekońeząeyeh się nigdy

poprawek. Dbając o godność sejmu a trzym ając

się zasady la mievx est l’annami dn bion obstawa

liśmy za przyjęciem ustawy, ehoó nie wszystko

w niej podzielaliśmy. Wiadom o, że ustawa dro

gowa jest jednem z najtrudniejszych zadań usta

wodawczych. Tam , gdzie wszystko uporządkowane

jak np. w państwie prnskiem lnb we Franeyi,

tam eejmy przes dłngi szereg lat pracowały nad

tom , aby wykazać dokładnie kto z dobrodziej

stwa dobrych komnnikaeyj najwięcej korzysta i

odpowiednio rozłożyć ciężar utrzym ania dróg i

ekombinować system rogatek, prestaeyj pienię

żnych i roboczych oraz dodatków podatkowych

w odpowiednim stopniu. Trzeba było eałej epoki,

aby dojść do tego, że dsiś eałe Niemcy od 0

święcimia do Kolonii przejechać można bez ro

gatki , i źe jak we Franeyi eiężar utrzymanie

dróg wiaynalnyeh nie daje się nikomu bezpośi

dnio uesuć. Nam się wydaje, źe wiele rzoesy

nas jest bardziej nagląeyeh, niż wystukanie tego

ideała ustawy drogowej. Postęp pod wsględei

komunikacyjnym

na podstawie dotychczasowej

nstawy w kraju jest niezaprzeczony. U sterki tej

ustawy są zbyt widoesne, mnogość rogatek, brak

opieki nad drogami gminnemi a poniekąd większy

eiężar snadająey na gminy. Usuwsć te wady mo

żna ezęśeiowo, sie powtórzmy h mievx est Ven

nami du Men i nieprzywięzujmy tak wielkiej wagi

do kwestyi nader skomplikowanej i trudnej,

która dziś nie jest na najgorszych torach. Tru

dności , jakie przedstawia ustawa drogowa i

w znacznej częśei wypływem tych braków w or

ganisaeyi administracyjnej i gaa”anej, które dają

się uezuó na każdym punkcie, bi wszelka refor

m a utyka u nas o braki pierwotnych organów

administraeyino-autonomieznyeli. Przekowywa już

o tem sam fakt, źe drogi krajowe nieprzedsta

wiają tyeh trudnośei, bo administracya kraju jest

już unormowaną pod kierunkiem Wydziału _kra

jowego. Miejmy gminę zbiorową a nio będziemy

potrzebow ali osobnyeh organów_ dla nadzo_ru dróg

gminnyeh i łatwiej nam przyjdzie w każdej okoli

cy oznaczyć to, eo mniej uciążliwe prestaeya ro

booza i materyału in natura ezy prestaeya pie

nieżna, łatwiej będsie na miejscu te ciężary roz

łożyć. Konieeznem na dziś i wainem jest na

danie odpowiedniego sarządn eo do teehniesne

go wykonania i utrzymania dróg, i pod ty*

względem najmniej pojawiało się popraw ek, naj

mniej sprzeeznośei zdań. Resztę zmiany ustawy

możnaby zostawić przyszłości, a nie tracić nad

nią zbytecznie ezasn.

A jeszeze jeden projekt Wydziału krajow ego,

który zdaje się zapowiadaó nowy potop popra

wek. Pamiętną w annalaeh sejmu’była owa dys

knsya, przed trzema lcty jeśli się nie mylimy

nad ustawą budowniczą dla miasta Lwowa. Ile

to tam się sypało poprawek nad każdym komi

nem, komórką i schodami. Wydział wnosi obe

cnie sprawozdanie nad projektem ustawy budo

wniesej dla małyeh miasteczek w Galieyi. Dreszei

nas zbiera przed nowym zalewem poprawek. Z ty

tułu przesądzać nie możemy osnowy sprawozdań

bardziej szczegółowych.

K0 RESP0 NDF.NCYA ,,CZASU"

Lwów 4 ezerwea.

Sprawozdanie z esynności Wydsiału krajowego

równie szczegółowe jak zwyczajne, w tym roku

odznacza się dogodnym rozkładem przedmiotów

na departamenta, w skutek ezogo daleko łatwiój

odszukać się w niem, gdyż sprawy jednorodne są

obok siebie zamieszczone.

Najpierwćj uderzają w sprawozdaniu dwa wy

bitne znamiona: pierwsze, sposób w jaki każdy

rząd traktnje sprawy krajowe; a następnie, wido

esny wpływ poglądu reprezentaeyi krajn na za

danie samorządu. W pierwszym kierunku uderza

trudność uzyskania sankeyi dla kaźdćj ważniej

ssój ustawy uchwalonej przez sejm. Jeśli weźmie

y sa uwagę uchwały sejmu, które uzyskały

sankeyę, to opróes budżetu pozwoleń na wyższe

pobory dodatków do podatków dla gmin, oruz

równie lieznyeh zatwierdzeń prawa poboru myta,

prawie żadna inna aabwała sejmu nie nsyskała

sankeyi. Mianowicie zaś pozostały bez skutku u

ehwały sejmowe mające na eeln ctęśeiową napra

wę nstawy gminnój, jak ustawa o kompeteneyi

władz do rozstrzygania rekursów w sprawach

gminnyeh i powiatowych; ustaw a o odpowiedzial

ności członków swiersehnośei gminnój wobee o

sób trzecich, a względnie gminy i rządu; ustawa

o ustanowieniu służby gminnój, władsy dyscypli

narnej nad swierschnośsią gminną i nadzoru nad

urzędnikami gminy; ustawa o wykonaniu rozpo

rządzeń reprezentaeyi powiatowój, lub ustawa bu

downiaza dla Krakowa. Za to myta tak gęsto za

siewają krai eały, że wkrótee dójdziemy do tego,

że w kaźdćj wiosee będsie opłata drogowa na

rzecz gminy, obszaru dworskiego, powiatu i kra

ju. W tem jednem sprawodaaniu spotykamy 48

nowyeh myt powiatowych, gminnych i obszaro

wych.

Nie sankeyonowanie najważniejszyeh uchwał

sejmowych esyni z konieczności jeszeze bardsiój

jałowemi sesye sejmowe trw ające i tak czas

krótki i nie mogące wiele dokonać.

Na czele sprawozdania Wydziału krajowego

z czynności spotykamy referat w sprawach gmin

nyeh, z którego widaó jak dalece zdministraeya

gmin naszyeh jest nieprawidłową. Wydział kra

jowy korzystając ze zwiększania ził przez dozwo

lone przez sejm podwyższenie etatu starał się ros

winąć nad gminami kontrolę systematyczną, z ce

chą prewencyjną, zapobiegając uszczupleniu m a

jątców i roswielmożnieniu się nieporządków. Kie

dy dawnió] Wydział ograniesał się do kontrolo

wania gmin w tyeh wypadkach, w któryeh rząd

reprezentaeya powiatowa, lnb członkowie gminy

żądali wdania się Wydziału krajowego; obecnie

zarządza on niespodziewane lastraeye gospodarstw

gminnyeh, kas pożyeskowyeh powiatowych i gmin

nych. Lustraeye te spadały na kasy niespodsie

wanie i wydobyć mfałz wielo kapitałów , któreby

inaCićj przepadły. W ydział działał przeważnie

pouczając, lub porządkując, ale ezęsto też m usiał

używać surowszyeb środków, jak rozwiązania R a

dy gminnej, lub złożenie wójta z urzędu itp.

Trudno nie uznać korzyśei odniesionych przez

kontrolę Wydziału krajowego, ale zarazem nie

ożna zapoznawać, że podobny nadzór bardzo

przypomina ezasy absolutyzmu i że tylko wytłó

maezyó go można tem, że n nas weale nie ma

gminy, a niepodobna, aby fandusze publiczne po

zostawały w prywatnyoh rękach bez żadnój kon

troli.

Z pomiędzy spraw departam entu kultury kra

jowej objętych w sprawozdaniu, zasługuje na u

wagę sprawozdanie z esynnośei biura m elioracyj

nego, okazuje eię bowiem z niego, źe w eiągn

roku 1879 zgłosiło sie 25 stron, i z tyeh n 28

roboty sostzły dokonane lub prsynajmniój rozpo

częte. W tym czasie zniwelowano 1467 morgów i

37 rzeczek w celach drenowania, osuszenia lub

nawodnienia, a próes tego opracowano wiele pla

nów w raz z kosztorysami.

Do ważnyeh bardzo spraw kultury saliesyó wy

pada rozpoczęte zalesienie kosztem krajH wydm

piaszczystych w powiataeh Niskim i Tarnobrze

skim, rozpoczęte sa inieyatywą sejmn, a przypro

wadzone do skutku prses pomoc udzieloną ze

strony rządn przeznaczeniem do tyeh robót dwóeh

zdolnych techników lasowyeb.

W sprawie uzupełnienia instytutu technicznego

w Krakowie przez utworzenie w nim oddziału

górniczo technicznego, nie powiodły się starań!

Wydziału krajow ego, gdyż ministerstw o odmó

anja

5wi

ło na te ras żądaniu postawionemu. Objęcie z«ś

w zarząd kraju szkoły rolniezój w Czerniehowie

o tyle postąpiło, że rząd przyjął warunki sub

weneyonowania zakładu i teras już tylko idzie o

porozumienie z komitetem Towarzystwa rolnicze

go krakowskiogo, aby odebrać zakład na rzeez

kraju.

Pisałem przed niedawnym ezasem o sprawozda

niu W ydziału z zarządu funduszem propinacyj

nym w pierwszym roku istnienia tego fundusm;

ze sprawozdania z czynności Wydziału okazuje

się, że liezba szynkaray zalegających z opłatą

przepisaną jest nadzwyczaj wielka, ponieważ na

25,931 ssynkarzy obowiązanych do ODł*t 1 sty

eznia zalegało z końeem sierpnia 16,898 ezyli

niemal dwie trzecie. Jest to istotnie tak nadzwy

czaj wysoki proeent, ż? chyba trzeba go przypi

sać nadzwyczajnej niedbałośei władz rządowych

do egzekueyi tego rodzaju poborów.

Ze sprawozdania referenta spraw szkolnyeh, a

raeaej spraw wyzusń i oświaty, należy podnieść

dokładne *badacie wniosku X. Buchwald* w spra

wie zmiany § 4 ustawy o konkurencji kościelnej.

Wydział krajowy zapytał o zdanie wszystkich kon

syftorzy i tem samem przyczynił się do wyjaśnie

nia sprawy, gdyż nadeszły nader dokładce spra

w ozdania osób najbliżej interesowanych, które o

świadeząją sie przeważnie przeeiw wnioskawi X.

Biehwalda. W nioskodawca żądał tej zmiany, aby

parochowie nie przyczyniali się do utrzymania

budynków kościelnych i plebańskich jak dotąd

etsłą dotaeyą roezną, ale żeby przyczyniali się

w chwili zaehodiąeej potrzeby w stosunku do

swoieh dochodów. Wyezerpująeo tę sprawę trak

tuje konsystorz metropolitalny lwowski obrsądku

łacińskiego i dowodzi nie?raktycznośei w niosku

X. Buebwalda S orawozdanie to wykazuje, że ko

szta restnuraeyi budynków plebańskich w pierw

szym rzędzie winien pokryw ać bencfieyat, który

nieh korzysta, wskazuje na niekorzystne poło

żenie każdego młodego paroeha, któryby wszedł

szy na par»fię po skąpym lub sniedołężniałym

poprzedniku nie zastił nawet żadnego funduszu

na poprawienie budynków. D okładne to sprawo

zdanie stało się powodem, że Wydsiał krajowy

nie wnosi zmiany proponowanej we wniosku X.

Buchw alda.

DzisiejsayDziennik Polskinapisał artykuł w spra

wie poruszonej zeszłorocznym wnioskiem p. W aj

garta o przyznanie dodatków pięcioletnich nau

czycielom szkół ludowyeh pełniącym te obowiąski

z czasów przed reorganizacją szkół. Gdyby Dzien

nik był przejrzał sprawozdanie Wydziału krajo

wego, znalazłby odpowiedź na pytania przez sie

bie postawione. Wydział nie wnosi przyznania do

datków pięeioletnieh, ponieważ potrzebaby na ten

cel podnieść budżet funduszu szkolnego przeszło

o 70,000 złr. a nauczyciele ludowi przez nowe

uregulowanie płae uzyskali byt daleko znośniej

szy, aniżeli mieli dawniej, wreszcie znajdują się

o tyle znowu w korzystniejszej* położeniu od in

nych urzędników, źe mogą mieć cztery dodatki

pięcioletnie, gdy inni m ają ich tylko dwa.

W sprawozdania o teatrze lwowskim, Wydział

sta rał zię zbadać’ stan finansowy przedsiębiors_twa

teatralnego i opierając się na własnych zeznaniach

przedsiębiorcy wnosi, że dram at i komedya_ opła

cają się i przynoszą ezyzte zyski,_ które jednak

poebłania opera, tak iż w rezultacie mimo 24000

złr. subweneyi,’praedsiębiorea w ogóle musi do

płacać z własnej kieszeni. Zysk z dram atu obli

czają ns 7000 słr. a strata na operze ma wyno

sić 13,000 złr.

Część literacko-artystyczna

KRONIKA NIEDZIELNA.

ijeden

Słowami psalmisty żegnał przed tygodnie

z ezwórki kronikarskiej gośsi zimowych.

Dsiś zaeząćby wypadało słowami poety:

Samotność — cóż po ludziach?

Śpiewać niemakomu i niema o ozem — wsaak

już oddawna wyśpiewane i wymalowano wszystkie

wspaniałości proeesyi Bożego Ciała w Krakowie.

Do dawnych opisów dodać winniśmy, że wszyst

kie sklepy, jak zwykle, naw et żydowskie były

zam knięte, ale za to okna niektórych apartam en

tów na rozeież otwarte i na loże zamienione

Niegdyś istniało praw o, które pod karą grzy

wien togo niedozwalało, później wzbraniał tego

obyezaj, powoli zaczęto zostawiać udział w pro

eesyi ludowi a odchylać okienka — teraz już

w kroczyła do K rakowa moda wielkich stolie, gdzie

uw ażają proeesyą tylko za widowisko j sk płynie

falą za utajonym Panem lud wraz z duchowień

stwem, nad nim powiewają stare ehorągwie i u

noszą się obrazy i feretrony. Przestrzegając tra

dyeyi esy ich zaniedbanie objawia się na wyźszyeh

piętrach ezy wśród ludu, nadmieniamy także,

że jnż od paru lat zaniedbane jest użycie kotłów

przy zwoływaniu kompanii.

Procesja Bożego Ciała była w tym roku we

Franeyi, Belgii, Sawajearyi i Włoszeeh wypad

kiem politycznym, afirmaeyą zasad i uesuć kato

liskieb. Telegramy donosiły, gdzie się ona odbyła

bez zaczepek bezwyznaniowyeh. Z Paryża wiele

arystokratycznych rodzin wyjeehało na prowin

eyę, aby w małych miasteczkach osobiście ueze

stniezyć w proeesyaeh. Sam p. G ambetta jadąe

z kolei do willi swej na wii, zatrzym any został

pochodem proeesyi i m usiał jak niepyszny zdjąć

kapelusz i powoli sa nią się posuwać.

Na rogach n!ie ukazały się tu plakaty czarno

czerwone, bez podpisu, anonimową, zdają się za

powiadać oposyeyę na wielki ’!sień wyboru pre

zydenta.

Lecz wstrzym ajmy się w morałach i przewidy*

msmmh p

waniaeb

naszym

i oddajmy lepiej pióro sprawozdaw com

z Wiednia i ze Lwowa.

Oto co piszą nam ze Lwowa:

Nie wspominałem wam w poprsednieb moieb

listach 3 zawiązanym u nas ,K ole literaekiem*,

które ma nam zastąpić dzisiaj dawne zebrania u

?ngusta Bielowskiego w Zakładzie Ossolińskieh,

lub w redakcji Dziennika literackiego. Potrzeba

podobnego ogniska, w którem możnaby skupić

źyeie literackie i podtrzymywać rueh umysłowy,

dawno c?.uć się dawała. Dawniejsze usiłowania

ludzi dobrej woli zawsze natrafiały na przeszkody

i niepowiod!y się. I tak w przeciąg i kilku lat

upadły: ,Towaraystwo nankowo-literaekie", ,To

warzystwo wzajemnej pomoey literatów i artystów"

(które istnieje wp awdsie, ale jako kasa zaliczko

wa dla artystów dramatyeznych), wreszcie ,K a

syno literackie."

Zawiązanemu obecnie ,K ołu li

terackiem u m ożna rokow ać długie istnionie; liczy

ono już dzisiaj ośmdziesięeiu członków, a na czele

jego stoi profesor Małecki. Jako środki do rozbu

dzenia żyeia umysłowego, słuśyó m u będą: to

warzyskie zebrania członków, odczyty literackie

i naukow e, sprawozdania z umysłowego ruchu

w kraju i zagranicą, wycieczki naukowe i wspólne

wydawnictwa. O rozwoju tej nowej instytueyi,

bardzo pożytecznej i mającej piękne eelo nieo

mieszkam zawiadomić was od ezasu do ezasu.

Towarzystwo Przyjaciół sztuk pięknych powzięło

bardzo szlachetną myśl urządzenia wkrótce wy

stawy obrazów pozostałych po ś. p . Gryglewskim,

na dochód rodziny po nieodżałow anym artyście.

Z sympatyi i uznania jakiemi cieszył się Grygle

wski, oraz z wartośei dzieł jego, które’ wszędzie

jaknajpoehlebm ejszą oeenę pozyskały, można się

spodziewać, że wystawa przyniesie debry dochód.

Należałoby także, aby i prywatne osoby, posiada

jące eenne dzieła G ryglew skiego, zeeheiały przyjść

w pomoc Towarzystwu Przyjaeiół sztuk pięknych

i nadesłały obrazy na tę wystawę. Pomyślny re

zultat z wystawy, będsie najlepszym okazaniem

ezei zm arłemu artyście. Komisya delegowana dla

ułożenia programu wystawy krajowej sztuk pię

knych na przyszły rok, ukońesyła swój projekt

przedłożyła go do zatwierdzenia wydziałowi kra

jowemu. Co do umieszczenia wystawy postawione

były dwa wnioski, jeden, aby umieśeić wystawę

w zabudowaniu politechniki na Nowym Swieeię,

drugi, aby postawić tymczasowy budyn_ek na miej

sce dawnego spalonego teatru. Przyjęto _jednak

pierwszy wniosek, ze względu na koszta, jakieby

poeiągnęła za sobą budowa nowego gmaebn, ze

względu na artystyczne korzyśei, jakie przem a

w iają sa politeebniką.

Wystawa zajmie eały front gmaehn, sale będą

umyślnie połąesone ze sobą w ten sposób, iż

wraz z środkową aulą ntworsą wspaniałą amfi

ladę; na dziedzińcu staną szwajcarskie doński,

w któryeh mieścić się będzie cukiernia, restau

ra«ya, galerye dla muzyki, wodostryski i t. d.

Wystawa krajowa tem będzie się różnić od do

rocznych wystaw naszego Towarzystwa sztuk

pięknych, że tak jak na innyeh wystawaeh za

graiiiosnych bedą rozdawane nagrody za eenne

dzieła situki. Do zakłada komisyi zajmującej się

ułożeniom programu tej wystawy należą pp. Za

charyasiewiez, profesor architektury, malarz Ro

dakowski, prof. Abakanowicz i t. d .

Z teatru naszego nie wiele mogę wam donieść

pocieszających nowin. Dyrekeya uderzyła w Dzwo

ny K om wilskie i te dopiero zasz§ły ściągać tłumy

publiczności, za dzwonami przyszedł Boccacio

Co ma robić dyrekcya — eo mają począć artyści,

skazani na ciężką pracę gran!a po_ dwie sztuki

nowe w przeciągu jednego tygodnia

bo pu

bliczność woli słuchać milutkiego śpiewu P*nn j

Boezkay, lub podziwiać werwę i humor pani Zi—

Mftyerowej. My jednak woli*y MÓwió dnsiaj o

prawdziwym talencie, jaki zjawił się na scenie

lwowskiej w osobie panny Wiszniew skiej, która

w przeciągu roku zadziwiająee zrobiła postępy.

Antonina w Starych Kawalerach i Małgorzata

w Safandułach, ostatnie dwie kreaeye tej artystki

są bardzo pomyślną wróżbą dla dalszego rozwoju

jej talentu. Młoda ta artystka w rolach naiwnych

szczerością i prawdziwem uczuciem przypomina

nieraz nieporównaną Romanę Popiel. Na letni

sezon dyrekeya obiecuje wiele nowości; Pani

Podkom orzyna Kazimierza Zalewskiego, autora

wybornej komedyi Przed ślubem, pomimo dobrej

gry artystów nie podobała się i prawdopodobnie

graną już więeej nie będzie. Utwór ten niby hi

storyczny, nie posiada żadnej zalety, które zdobią

inne jego komedye — a postacie ehoeiaż nie brak

im pewnej oryginalności, nie m ają tej dosadnej

charakterystyki, jaką odznaczają się w komedyi

Przed ślubem lub nawet w Ziem Ziarnie; jedyną

zaletą nowej komedyi p. Kazimierza Zalewskiego

jest piękny dyalog, prowadzony wykwintnie i gła

dko. Obiesnj% nam nową komedyę Blizióskiego

p. t . RozbitJci. Ci, którzy mieli sposobność za

poznać się z utworem tego oierwszego dzisiaj ko

m edyonisaria, stawiają go najwyżej ze wszystkieh

prae Blizińzkiego. R ozhitki mają być grane na

rozpoozęsie sezonu z;mowego. Opery przez lato

mieć nie będziemy i nie można się temu dziwić;

w zimie artyśei śpiewali nieraz przed nustemi

ławkami, a eóźby dopiero było w leeie. O powo

dzeniu, jakiego doznała nowa opera Jareckiego

Mindowe już wiecie; utalentowany kompozytor

stworzył dzieło wielkiego stylu i bard?o umieję

tnie -wyraził w n’m ducha poem atu Słowackiego.

Podobno p. Jarecki pracuje znowu nad nową kom

pozycją.

Nie mogę pominąć milczeniem w mojej dzi

siejszej korespondencji «Stowarzyszenia praey ko

biet, które jest jedną z tyeh szlachetnych i wiel

kich instytueyj, jakie w każdem mieście wzbu

dsiłyby wdzięczność d!a inicjatorów , opieknnón

i protektorów podobnych zakładów. Stowarzysze

nia to posiada szkołę haftowania, cerowania, B?y

cia na maszynie, wyrobu frandzli, koronek i robót

maszynowo pończoszkowych wszelkiego rodzaju,

kurs krawiectw a połączony z ówiezeniami kroju,

a j.róez tego utrzym uje biuro wywiadowcze, po

lecające bony, klucznice i t. d. W tym zakresie

rozległym i obejmującym wszystkie kierunki pracy

kobiety, Stowarzyszenie stara się zadość uczynić

w szelkim wym aganiom i rzeczywiście wiele robi

dobrego. Na walnem zgromadzeniu tegoż Stowa

rzyszenia podniesiono myśl, aby z powodu straty

2 0 0 złr. w dziale szwalni, zwinąć ton dział, a

wprowadzić wyrób kwiatów sztucznych. Po dłuż

szej dyskusji wszakże, kiedy zauważono, że pra

euje w szwalni trzydzieści nbogieh robotnic, które

w ciągu roku zarobiły 1,600 złr.,

zgodzono Bię,

iż lepiej postarać się o pokrycie niedoboru szwalni

z innych fanduszów, aniżeli ją zwinąć całkiem.

Z ogłoszonego spraw ozdania szpitalika S. Zofii,

zostającego pod opieką księżnej Sapieżyny, prze

konaliśmy się, że żaden zakład nie rozwinął się

u nas tak pomyślnie i nie zebrał w tak krótkim

czasie tak znanego funduszu zapewniającego mu

byt trwały, jak ów szpitalik. D zięki staraniom

księżnej Leonowej Sapieżyny, m ajątek szpitala

S. Zofii wynosi już prsesiło 70,000 iłr. ,

a całe

urządzenie Z!akłada jest świadectwem nadzwy

czajnej staranności jego protektorów.

Towarzystwo muzyczne ma się wkrótce prze

tworzyć na Konserwatoryum. Chodzi tutaj bowiem

0 legat ś. p . Karola Lipińskiego, który zapisał

cały m ajątek swój na rzecz Konserwatoryum nea

politańskiego, pragskiego i lwowskiego, a ponie

waż dotąd nie Dyło we Lwowie Konserwatoryum

muzycznego, więc nie było i komn wypłacić le

gatu. Obecnie upływa termin, w którym jeżeli

nie zgłosi się wymieniony legataryusz, legat prze

padnie. Towarzystwo muzyczne, które coraz bar

dziej upada z braku funduszów i przy coraz

zm niejszającej Bię liczbie członków — w idzi się

*muszonem zmienić koniecznie nazwę, jeżeli nie

chce stracić dosyć znacznego legatu i utrzym ać

nadal swoją egzystencję. Doszło do tego, że in

stytucja ta liczy obecnie tylko 160 członków pła

cących wkładki, a niedobór roku ubiegłego po

aim o dochodu z koncertów i innych źródeł wy

nosił przeszło 1 ,0 0 0 złr.

Roboty około gmachu sejmowego szybko po

stępują; część frontowa ma już byó w ciągu bie

żącego lata ukończoną, teraz przeistaczają ogród

jezuicki, w części przytykający do notrogo gnia

shu, ażeby otworzyć szeroki widok i przepro

wadzić dogodny zajazd. Utworzy się tym sposobem

zupełnie nowy krajobraz, który będzie pr«eśliez

nem otoczeniem nowego gmachu.

st.

Wiedeń 3 czerwca.

(L. K ,) Jeżeli niniejzzą korespondencyę moją za

czynam od tradycjonalnego sprawozdania o trady

cjonalnie brzydkiej niepogodzie m ajow ej, czynię

to nie i powodu, jakoby stolica nie przedsta

wiała tem atu do rozmowy i opowieści, lecz z in

nej, prostszej przyczyny: oto że nieznośna przy

kra zimna i m okra aura ostatnich dni zepsuta

wszelkie plany, w strzymała wsaelkie zabawy, sni

weosyła eały bilans wiosennej przyszłości, w yko

nany naprzód a łaskawym współudsiałem p. t. pani

Fantazji, która na szarej życia kanwie tak wzo

rzyste nieraz zwykła haftować obraay. Podobuie

1 obecnie rzeea się miała. Nie zwykła oglądać

się w tył ni naprzód, obrachowywaó i myśleć,

rozwija swe wartkie skrzydła, leci lotem ćmy do

świecy i opala i osm ala się najzupełniej, dzięki

chimerom wiosny i ,m ajowej* owej pogody.

Aeh! ten maj, ten maj w rzeczywistości. Ists—

C z a s wych odzi codziennie, w yjąwszy niedziele i dni świąteczne,

zielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 o., we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 c.

Prenumerata wynosi:

na całyrok\ nakwartał na1miesiąc

ivą w p aństw ie A ustry acbiem .....................................................

złr.

złr.2 złr.50 c.

Nietmeckiem

............................................................

złr.

złr.3 złr.

I do Włoch, Franoyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi, Turcy!

rch państw należących do związkupocztowego.........................

złr.

złr.3 złr.

lumeratę przyjmuje siętylko ortIgo «lo ostatniego dnia w miesiącu.

l.isty

liędzmi i przekazy pieniężne na prenumerato i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco

lninistracyi Czasu w Krakowie.

Listy reklam acyjne nieopieczętowane nie podlegają opłacie

pocztow ej.

Listów mefrankowanych nie przyjmuje się.

B ękopia m a nadsyłane Redakcyi nie zwracają się, lecz bywają niszczono,

__--

;— i.., i

Prenumeratę przyjmują:

W Krakowie t Administracja «CZASU,"tudzież urzędy pooztowe. m iejscową prenumerat«

księgarnia S. A . Krzyżanowskiego, handel Nowakowskiej. -

Ogłoszenia (inseraty) przyjmują się zt

opłatą od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym), za pierwszy raz 10 cent., za każdy następnj

raz po 5 cent. Nfadesłane (na 3 stronnicy dziennika) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 3t

c_ent, za każdy raz. Ogłoszenia do ,,Czasu?* (prospekta, cyrkularze, ogłoszenia i t. p.) przyjmuj*

się za cenę 1 złr. od 100 egzem, d_la zamiejscowych, a 50 cent. od 100 egzem, dla miejscowych prń

numeratorów. Należytośó uprasza się naprzód nadesłać przekazem pocztowym.

— Ogłoszenia n

prenumeratę przyjmują: We Lwowie Ajencya ,CZASU " w głównym składzie tytoniu Nr. fl

przy ulicy Trybunalskiej L. 4; w Paryżu wyłącznie p. Adam, Rne Clćment 4: (prenumeratę p. Wiń

centy Raczkowski, Faubourg Poissonićre 33); w Wiedniu pp. Haasenstein S; Vogler (także w Harń

burgu, Frankfurcie nad Menem, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, Stubenbastei Nr. 5

(także w Pradze), R. Mosse (także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), G. L . Daube

S Comp. (także w Frankfurcie nad Menem), Rotter S Comp. Riemergasse 12.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction