Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 656 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Net 51.

Kraków, Piątek 3 Marca 1899.

Rocznik LII.

Choroba Ojca św.

Według wyjaśnień prof. Mazzoniego, choroba

Papieża polega na zapaleniu brzegów cysty, która

utworzyła się jeszcze przed 25 laty pod lewem

udem. Wskutek zapalenia, powstała gorączka i sil

ny ból. Lekarze już po pierwszej naradzie uznali

operacyę za konieczną i zawiadomili o tem kar

dynała Rampollę. Operacyę naznaczono na wczo

raj godz. 9 rano. O tej porze jednak Papież, czu

jąc się lepiej, zażądał zwłoki. Lekarze jednak,

widząc groźne niebezpieczeństwo, uprosili kardy

nała Rampollę, by przedstawił Ojcu św. prawdzi

wy stan rzeczy. O godzinie dziesiątej rano przed

sięwzięto więc operacyę i wycięto cystę wielko

ści pomarańczy. Wkrótce potem nastąpiło znaczne

polepszenie w objektywnym stanie chorego. W cią

gu dnia Papież jadł już jaja, biszkopty i pił co

kolwiek wina. Dr Mazzoni opowiada, że stan Pa

pieża był przed operacyą niepokojący, gorączka

wielka, tętno nieregularne, a wszystkie inne

symptomaty bardzo niekorzystne. Operacya była

dla uratowauia życia bezwarunkowo i bezzwło

cznie potrzebną. Dokonano jej za poprzedniem

znieczuleniem fistuły za pomocą chloranu etylo

wego i kokainy. Operacya trwała wraz z obanda

żowaniem 25 minut, przez który to czas zacho

wał się Papież zupełnie spokojnie. Kiedy Mazzoni

oznajmił, że wszystko już ukończone, powiedział

Papież: Poszło prędzej, aniżeli się spodziewałem

i żartując, dodał: Gratuluję panu jego drapieżnej

flegmy.

Następnie uspakajał Ojciec św. szlochających

w przedpokoju msgra Angelli i swego ulubieńca

Meri del Yał i pocieszał ich tkliwemi słowy: Wi

dzicie, rzekł, znowu żartując: tę oto fistułę no

siłem przez 30 lat przy sobie, bynajmniej jej nie

dokuczając, w podziękę za to tak mnie teraz po

deszła. Do msgra Angelli powiedział Papież: Nie

umrę jeszcze tak prędko i napiszesz mi pan

jeszcze niejeden wierszyk. Lekarze domagali się,

by pacyent zachowywał się znpełnie spokojnie.

Papież jednak żądał, by mu pokazano wyciętą

fistułę. Chcąc nie chcąc, musieli lekarze uczynić

temu żądaniu zadość, poczem wszakże pacyent

zbladł i zamknął oczy, nie straciwszy jednak

przytomności. Temperatura ciała spadła na 37°.

Podano mu koniak z żółtkiem, poczem chory

przyszedł wnet do siebie. Kiedy mu doniesiono,

że nadeszło 18,000 depesz, Ojciec św. rzekł: Ser

decznie dziękuję i niechaj wszyscy dobrzy modlą

się trochę za mnie, a wiele, bardzo wiele za Ko

ściół.

Podczas operacyi odprawiał Msgr. Mazzolini

w przybocznej sali Mszę św. — Dr Mazzoni jest

przekonany, że Ojciec św. przetrwa skutki opera

cyi. Niepokój budzi tylko osłabiający pacyenta

stan trawienia.

Do N. fr. Presse telegrafują z Rzymu : WWa

tykanie zgromadzili się wczoraj u kardynała Ram

polli kardynałowie Oreglia, Parocchi, Ledóchow

ski, Steinhuber i Mazzella. Sądzą, że przedmio

tem narady jest ustanowienie szczegółów ua wy

padek, gdyby zwołać trzeba konklawe. Uderza

okoliczność, że kardynał Rampolla nie zaprosi!

kardynała Satolli, o którym mówią, iż z naci

skiem oświadczył się kilkakrotnie za odbyciem

konklawe poza obrębem Rzymu

Do N. f r . Presse donoszą również, iż lekarze

obawiają się zakażenia krwi, kiedy przeciwnie

I ta lie zapewnia, że niebezpieczeństwo minęło.

Wczoraj wieczór przybył do Rzymu bratanek

Papieża hr. Camillo Pecci i zamieszkał w Waty

kanie.

O godzinie 7*2 w nocy Papież spał spokojnie.

O chorobie Ojca św. nadeszły następujące de

pesze :

Rzym 1 marca (godzina 12 minut 45). Prof.

Mazzoni potwierdził wobec jednego z redaktorów

Ajencyi Stefaniego, że o godzinie 97a rano do

konał operacyi fistuły na lewej nodze. Operacya

udała się całkowicie. Gorączkę powodowała wy

łącznie ta fistuła. Mazzoni jest zupełnie spokoj

ny, a po południu ma jeszcze raz przybyć do

Watykanu.

Rzym 1 marca (godzina 2 minut 5). O stanie

zdrowia Papieża wydany został przed chwilą na

stępujący biuletyn: ,,Dziś przed południem o go

dzinie 10 dokonano operacyi fistuły u Jego Świą

tobliwości, w której nagle powstał stan zapalny.

Jego Świątobliwość zniosła operacyę w sposób

zdumiewający, mimo że nie uznano za potrzebne

używania chloroformu. Stan zdrowia Papieża jest

zadowalniający. D r Mazzoni. D r Lapponi.u

Rzym 1 marca (godzina 6 minut 40 wieczór).

Ogodzinie 5 po południu wydano biuletyn, który

brzmi: ,,Puls doskonały, stan ogólny zadowalnia

jący. W miejscu operowanem przebieg normalny.

Dr Mazzoni. Dr Lappóni.u

Wsprawie lwowskiej Kasy oszczędności.

Ze strony fachowej odbieramy następujące uwagi:

N nlla dies sine linea, można sobie z goryczą

powiedzieć: każdy dzień przynosi nowe wieści

0 rosnących wciąż rozmiarach deficytu w lwow

skiej Kasie oszczędności, o szczegółach nowych

nadużyć; z bardzo poważnej strony zakwestyonowa

no wSejmie wysokość pozycyj czynnych w bilansie

Kasy, a z mów kilku posłów, lepiej niż ray poin

formowanych, przebija obawa, że głosując za gwa

raucyą kraju, nie wiemy nawet, czy i na jakie

straty kraj narażamy, bo nikt zaręczyć nie może,

że nowe dubioza lub nowe deficyty już na jaw

nie wyjdą. Kraj, przejmujący na siebie deficyt

instytucyi, posiadającej czteromilionowy fundusz

rezerwowy, instytucyi, stojącej pod nadzorem rzą

du, a zarządem poważnego grona obywateli, to

już doprawdy szczyt nie ironii losu, ale prawdzi

wej Nemesis, która się mści za tę pobłażliwość

1 czułostkowość, z jaką przez lata całe opinia pu

bliczna, sędziowie przysięgli i władze zapatrywały

się na liczne, poprzednio popełniane przeniewie

rzenia publicznego grosza. Nie chcemy cytować

nazwisk, ale moglibyśmy przytoczyć cały szereg

wypadków, w których malwersacye pozostały zu

pełnie bezkarnemr, a jeśli społeczeństwo nie posu

nęło się, jak pewne obalamucone indywidua we

Lwowie, aż do wyrażania czci temu, co grosz

cudzy roztrwonił lub roztrwonić pozwolił, to je

dnak jakby otaczało winnych swoją opieką przed

skargą pokrzywdzonych lub karą.

Najczęściej zdarza się to w wypadkach, gdy

pokrzywdzoną jest nie jednostka, ale instytucya

zbiorowa; wbrew temu, co prawo ustanawia,

a mianowicie, że instytucyę publiczne i korpo

racye stoją pod szczególną opieką prawa, wyro

biło się u nas zapatrywanie, że jest to okoliczno

ścią łagodzącą, jeśli kradzieży dopuszczono się

nie na jednostce, ale na osobie prawniczej. To

zatem, co stanowi cel dążności socyalistycznych,

a mianowicie przymusowe, peryodyczne wywłaszcza

nie jednych na rzecz drugich, to u nas praktykuje

się na małą skalę od dawna, bez należytej

reakcyi ze strony społeczeństwa, a bezkarność

i grzech opuszczenia równie są zaraźliwe, jak

zbrodnie.

To też z największym smutkiem przyjmujemy

do wiadomości fakt, że udzielenie gwarancyi kraju

dla lwowskiej Kasy oszczędności stało się nie

ucbronnem. Nie rozwodząc się jednak w utyski

waniach pro praeterito , pragnęlibyśmy ze smu

tnego upadku lwowskiej Kasy oszczędności i ban

kructwa jej głównych dłużników wyciągnąć pe

wne realne uwagi i wnioski w sprawie naszej fi

nansow"ej polityki na przyszłość.

Należałoby mianowicie już raz zerwać z syste

mem powoływania do władz nadzorczych w in

8tytucyach finansowych ludzi, którzy się na fi

nansach i buchalteryi nie znają. Na czele wy

działu lwowskiej Kasy stał człowiek najzacniej

szy i wysoce zasłużony; w skład wydziału wcho

dzili lodzie zacni i poważni, których nazwisko

tak dalece zdawało się ręczyć za dobre kie

rownictwo Kasą i dobrą przedstawiało firmę, że

p. namiestnik już po wykryciu deficytu nie za

wahał się przed powierzeniem akcyi ratunkowej

jednemu z tych członków wydziału, którzy ostatni,

a jak dziś widoczna, fałszywy bilans swoim pod

ńsem zaopatrzyli! Nie chcemy znowu robić ża

dnych osobistych alluzyj, ale mamy aż nadto do

wodów, że władze nadzorcze, począwszy od rzą

du, a skończywszy na obywatelach, na honorowe

urzędy powoływanych, są w instytucyach finanso

wych aparatem, który swe obowiązki o tyle lekko

pojmuje, o ile sam jest ciężkim i niedołężnym.

Należałoby więc koniecznie w drodze ustawo

dawczej i w drodze reformy statutów tych insty

tucyj obostrzyć odpowiedzialność wszyst*

kich organów kontroli, która to odpowie

dzialność dziś jest zupełnie illuzoryczną. Aby tym

wydziałom nadzorczym *ich czynności ułatwić

i nowo-wybranych członków ochronić od odpo

wiedzialności za osłonione fałszywymi bilansami

winy poprzedników, należałoby wprowadzić przy

musową, peryodyczną kontrolę ksiąg handłowycb

przez osobne zaprzysiężone organa na wzór an

gielskich ąccounters, którzyby pod własną odpo

wiedzialnością, w razie nieusunięcia dostrzeżonych

braków w prekluzyjnym terminie, mieli obowią

zek zdawania o nich sprawy władzy delegującej

komisarza rządowego. Dzisiejszych komisarzy po

winienby zaś rząd dla większych instytucyj dele

gować nie z grona obarczonych tysiącem biuro

kratycznych kawałków, a fachowego buchalte

rycznego wykształcenia pozbawionych urzędników

starostwa, tylko z grona lepiej do tego urzędu

kwalifikowanych urzędników prokuratoryi skarbu.

Równocześnie z tą reformą należałoby jak naj

prędzej wprowadzić w życie te z niemieckiej u

stawy przejęte przepisy austryackiego projektu

ustawy o stowarzyszeniach zarobkowych i gospo

darczych, które się odno«ią do peryodycznej re

wizyi finansowej gospodarki stowarzyszenia za

robkowego. Obawiać się bowiem należy, że na

tem polu najbliższa przyszłość przyniesie nam ró

wnież niejedno rozczarowanie: portfel wekslowy

tych towarzystw zawiera mnóstwo dubiosów,

weksle od dziesięciu lat niespłacone lub wrzeko

mo prolongowane przez osoby od dawna zmarłe,

a w istocie podpisywane przez trzecie osoby. -

Rzeczy doszły tak daleko, że pewien dyrektor fi

nansowej instytucyi zapewniał nas, iż te weksle

osób nieżyjących są najpewniejsze, bo ten, co cu

dzy podpis sfałszował, ma w tem największy in

teres, aby weksel taki spłacać regularnie, gdyż

inaczej dostałby się przed kratki sądowe!

Wreszcie byłoby do życzenia, aby wobec stwier

dzonych i w nauce i praktyką życia niedomagań

instytucyi sądów przysięgłych z jednej, a wobec

takich objawów, jak

!on-? przez część oby

watelstwa lwowskiego wyrażenie czci p. Zimie

z drugiej strony, sprawy sprzeniewierzeń, kra

dzieży i nadużyć, w instytucyach finansowych po

pełnianych, oddawać pod orzecznictwo sądów przy

sięgłych nie tej miejscowości, w której występek

popełniony został, ale aby najwyższy trybunał

delegował do tego sąd przysięgłych w innej miej

scowości. W ten sposób w pewnej przynajmniej

mierze zapewni się zupełną objektywność zdania

sędziów przysięgłych, w gronie których nie będą

zasiadać ani poszkodowani i ich krewni, ani oby

watele, którzy z względności dyrektora instytucyi

choćby w dobrej wierze korzystali.

A wreszcie jedna jeszcze uwaga. Broszura p.

Szczepanowskiego o nędzy w Galicyi, jego wielka

w sprawach finansowych, a według naszego głę

bokiego przekonania, żadnym osobistym wido

kiem nie wiedziona przedsiębiorczość i rzutkość

nadała ustawodawstwu krajowemu wybitny kie

runek, który w pewnej tylko mierze jest odpo

wiedni i potrzebny. Mamy na mjśli politykę in

westycyjną. Budżet krajowy nie stoi w racyonal

nym stosunku do sił finansowych kraju; w zbyt

szybkiem tempie budujemy koleje, regulujemy

rzeki, zbyt nieopatrznie subwencyonujemy pry

watne przedsiębiorstwa. To co nie z naszej winy

przez sto lat było zaniedbane, nie da się w dzie

sięć lat odrobić. — Przeciążenie podatkowe się

wzmaga, większe gminy, powiaty i kraj zadlu

żyły się niezmiernie; w bogatych Czechach do

datki krajowe we dwa lata z 39% urosły do

54°/01 a wszyscy fachowi wiedzą, że i u nas od

przyszłego roku począwszy, dotychczasowa wy

sokość dodatków krajowych nie będzie już roz

chodów pokrywać. Dziś widzimy, dokąd polityka

inwestycyjna zaprowadziła prywatnych przedsię

biorców, w najdogodniejszych warunkach pracu

jących. Bodajbyśmy nie zapóźno się spostrzegli,

dokąd zbyt napięta struna tej polityki finanse

kraju prowadzi!

Korespondencya ,,Czasu"

Tarnów 28 lutego.

Dnia26b.m

. odbyło się zgromadzenie ludowe

w sali tutejszego teatru, zwołane przez stronni

ctwo katolicko-narodowe, z następującym porząd

kiem dziennym: B0 ubezpieczeniu robotników na

starość," referował prof. Dr Czerkawski; no kasie

chorych" X. Dr Żygnliński; no organizacyi i

stronnictwie katol. narodowem" p. Stróżyński; in

terpelacye i wnioski.

Zagaił zebranie X. Dr Żygułiński, proponując

na przewodniczącego p. Młynka, a na zastępcę

socyalistę Czerneckiego, ażeby i mniejszość miała

swego zastępcę w prezydyum. Na sekretarza po

wołano p. Duraczyńskiego.

W zgromadzeniu wzięło udział przeszło 1500

osób, między któremi w lożach wiele inteligencyi

i pań. Socyaliści pod wodzą Dra Marka, specyal*

nie z Krakowa wydelegowanego stawili się wkom

plecie, zaznaczając głośną gawędą na sali swoją

obecność. Już na samym wstępie sprzeciwiali się

wyborowi przewodniczącego, używając do tego ba

łasu i krzyków, sądzili bowiem, że tem unierao

żliwią zgromadzenie. — Wobec jednak zupełnego

braku poparcia w zgromadzeniu uledz musieli.

Do punktu pierwszego zabrał głos prof. Dr

Czerkawski, który w obszernej, przeszło je

dnogodzinnej mowie, omówił, czego robotnicy do

magać się powinni i do czego mają najzupełniej

sze prawo. Każdy, kto poświęcił pracę całego ży

cia i oddał siły swoje na usługi społeczeństwa,

ma prawo domagać się, aby na starość miał gdzie

swoją głowę położyć, aby nie potrzebował starać

się o łaskę lub jałmużnę, ale aby za tę pracę

otrzymał na starość zapewnienie, że głodu przy

mierać nie będzie.

Zaznaczył mówca możliwość przeprowadzenia

takiego zabezpieczenia, tem bardziej że od r. 1889

istnieje już ono w Niemczech, lecz podniósł także

i trudności, jakie z tego ubezpieczenia wynikają.

Szczegółowe daty statystyczne utwierdziły słucha

czy w tem przekonaniu, że przy dobrej woli in

teresowanych czynników ten ważny problem spo

łeczny zostałby rozwiązanym. Wywody szan. pro

fesora nagrodzone zostały rzęsistymi oklaskami.

Następnie referował X. Dr Żyguliński: ,O

kasie chorych".

Przechodząc wszystkie punkty

statutu, objaśniał i pouczał zgromadzonych robo

tników o treści tychże, jak również uwiadamiał,

o ile z przysługujących praw w kasie chorych ko

rzystać powinni, i w razie, jeżeliby im się krzy

wda działa, w całej pełni z tych praw ko

rzystali.

Przystępnie ułożony referat gorąco oklaskiwali

nietylko członkowie ,,Pracy" i ,,Ojczyzny", ale

nawet i socyaliści.

Do dalszego punktu przewodniczący udzielił

głosu p. Stróżyńskiemu, delegatowi robotni

czemu z Krakowa. Na wstępie mówca złożył po

zdrowienie od robotników krakowskich, co wy

wołało huczne oklaski.

Następnie w barwnych słowach skreślił powsta

nie stowarzyszeń katolicko robotniczych, powsta

nie z tego organizacyj okręgowych, następnie or

ganizacyi krajowej, do której należy przeszło 70

stowarzyszeń. ,,Lecz uie koniec na tem — mówił

p. Stróżyński. — Musieliśmy wyjść na arenę szer

szą, publiczną i dlatego utworzyliśmy stronnictwo

katolicko narodowe i dziś stajemy do zażartej

walki z tymi, co nasze społeczeństwo rozdzielają

na strzępy." — Mówca wskazał dalej na niebez

pieczeństwo, grożące katolikom i Polakom i wzy

wał do połączenia sił pod hasłem: z Bogiem i

z narodem. Pod tym sztandarem przyszłość jest

nasza i tymtylko sposobem pchniemy bryłę świata

na lepsze tory i uzyskamy lepszą dolę.

Uderzył dalej mówca na szkodliwą działalność

partyi socyalno-demokratycznej i poddał ją ostrej

krytyce. Wykazał niebezpieczeństwo, jakie grozi

robotnikom, którzy niebacznie pod czerwony sztan

dar się zaciągnęli i usłuchali fałszywych haseł. Bie

da zmusiła ich do wstąpienia w te szeregi, lecz

to nie ich jest miejsce-i dlatego wyciągamy do

nich bratnie nasze dłonie, aby ich ze zdradnej

toni wyciągnąć. Jesteśmy pewni, że niedługo, po

mimo strasznej agitacyi na całej linii, ze wstrę

tem odsuną się oni od tych, którzy im zagładę

gotują !

Wiara, jaką w piersi swej noszą, miłość ojczy

zny, która człowieka do szlachetnych czynów pod

nosi, utwierdza mię w tem przekonaniu. Niech ci,

co zowią religię rzeczą prywatną, spróbują obra

zek święty zdjąć nam ze ściany, to krew się po

leje, a tej świętości ruszyć nie pozwolimy.

Patrząc na socyalistów, nie czuję do nich nie

nawiści. Uznaję w nich naszych braci, tylko bo

leję, że padli ofiarą oszustwa politycznego.

Burze oklasków, jakie towarzyszyły podczas

całej mowy robotnika, były nietylko dla niego

nagrodą, ale chlubnie świadczą, że robotnik nie

zatracił jeszcze swojej godności.

W końcu wzywał mówca zgromadzonych, aby

przystępowali do stronnictwa katolicko-narodowe

go, za czem zgromadzeni jednogłośnie się oświad

czyli.

Następnie zażądał głosu przywódca socyalistów

Dr Marek.

Prezydyum i zwołujący zgromadzenie, wycho

dząc z zasady, że wolność słowa powinna być

wszędzie szanowaną i ażeby tym, którzy prawo

pięści stosują na swoich zgromadzeniach, dać do

bry przykład, chętnie udzielili głosu tow. Drowi

Markowi, mimo że zgromadzenie nie chciało do

puścić go do głosu. Skoro bowiem Dr Marek o

świadczył, że jest socyalistą, powstałowzburzenie.

Uspokojono gorące temperamenty i dano mu

zupełną swobodę wypowiedzenia swych myśli;)

Mówca godził się w zupełności z referatami

prof. Dra Czerkawskiego i X. Dra Żygulińskiego,

usiłował jednakże odeprzeć zarzuty X. Dra Ży

gulińskiego, że socyalista nie może być katoli

kiem- i oświadczył wobec całego zgromadzenia,

że jest gorliwym katolikiem.

Natomiast uderzył gwałtownie na p. Stróźyń

skiego, twierdząc, iż nie p. Stróżyński, ale on,

doktor praw, koncypient adwokacki, jest przed

stawicielem robotników. Homeryczny śmiech zgro

madzonych towarzyszył wywodom Dra Marka.

Cięto i po męsku Dr Żębaty scharakteryzo

wał socyalistów. Dogmat socyalistów jest: bez

wiary, bez rodziny, bez małżeństwa, bez polsko

ści, bez własności — i dlatego musimy i powin

niśmy socyalizm zwalczać na każdym kroku.

Przemawiali jeszcze i inni robotnicy, poczem u

chwalono następujące rezolucye:

1) Stronnictwo katolicko-narodowe na zgroma

dzeniu ludowem dnia 26 lutego w Tarnowie u

chwala: Konieczne jest uzupełnienie austryackiego

ustawodawstwa o ubezpieczeniu robotników, przez

wprowadzenie ustawy ubezpieczenia na starość i

na wypadek niezdolności do pracy.

2) Zarządy miejskich kas chorych stosownie do

choroby winny zaopatrywać chorych członków

w lekarstwa, nie krępując się tychże ceną.

3) Urzędy miejskich kas chorych i kompeten

tne do tego władze powinny ściśle przestrzegać,

aby przedsiębiorcy i pracodawcy stosowali się do

przepisów statutu kasy chorych i bez żadnej zwłoki

i zatajenia wysokości wynagrodzenia swych robo

tników w kasach ubezpieczali.

Po wyczerpaniu dyskusyi, przewodniczący zam

knął zgromadzenie pieśnią ,,Jeszcze Polska...."

Eliza Orzeszkowa.

ARGONAUCI.

(6)

POWIEŚĆ.

(Ciąg dalszy).

Gdyby mógł, byłby samego siebie za frazes

ten pocałował, tak uczuł się z niego zadowolo

nym, zwłaszcza, gdy książę z uniesieniem o po

wiedział:

Otóż to jest w całem znaczeniu pięknie mó

wić i pięknie czynić! Wsposób prawdziwie wspa

niały używa pan darów fortuny.

Nie fortuny, książę, nie fortuny! - zawołał

Darwid — lecz pracy żelaznej!_

Książę z żywością odpowiedział:

Tacy pracownicy, jak pan, to rycerze dzi

siejszego świata, nowożytni Dugnescliny i j

d°Wstał i, ściskając ręce C y d a , zapisywał w jego

pamięci niedaleką już datę zabawy my , . J’

Był to arystokrata najczystszej krwi, P08iadaJ ^

popularność szeroką i dość zasłużoną. Dar"

promieniał. Towarzysząc księciu do

ia(]pn

pokoju, wyglądał tak, jak gdyby nig y

kłąb wężów nie wił się w jego piersi,

teraz uciechą i dumą. U drzwi książę za ,y

się jeszcze, coś sobie przypomniał.

Niech pan przebaczy medyskrecyę zapyta

nia, ale interesuje mię to niezmiernie. l e Jes, pra

wdy w pogłosce, obiegającej miasto, że

Emil Blauendorf będzie miał zaszczyt otrzymać

wkrótce rękę starszej córki pana?

Wyraz twarzy Darwida uległ nagłej zmianie;

stał się ostrym i surowym.

—G

dyby jaka część prawdy mieściła się wtej

pogłosce — odpowiedział — usiłowałbym znisz

czyć ją razem z pogłoską.

I miałby pan słuszność! miałby pan zupełną

słuszność ! — zawołał książę.

Zarazem przychylił usta prawie do ucha jego

i szepnął:

— Niema takiego Paktolu , któregoby taki je

lonek, jak baron Emil, wypić nie zdołał. To pra

wdziwy pożeracz fortun. Już połknął jednę i pól...

Zaśmiał się i zaraz z uprzejmością niezmierną

dodał:

Syna pańskiego widuję często... Przedstawił

go nam przed rokiem ten poczciwy Kranicki i je

steśmy mu za to, ja i żona moja, bardzo, bardzo

wdzięczni... Sympatyczny, piękny, wysoce inte

ligentny młodzieniec!... Czym panu honor, czyni

honor!

Wyszedł. Darwid stanął przy okrągłym stole,

zamyślony, ze szpilkami ironii w uśmiechu i o

czach, z chmurą zmarszczek pomiędzy brwiami.

Młody rzeźbiarz, ulubieniec księcia, w odzieży pra

wie dziurawej, swobodnie dostawał sobie suchot,

aż zjawił się parweniusz, sakiewką swą wyręczył

kieszeń arystokraty i w zamian otrzymał — wi

zytę i zaproszenie. Oto znaczenie pieniędzy! Pra

wie wszechmoc... Cha, cha, cha!

Porwał go śmiech wewnętrzny i w mózgu za

szumiał wyraz: ,,Nędza! nędza!"

Co właściwie nazywał nędzą? Nie zdawał sobie

jasnej sprawy, ale przenikało go jej poczucie. - -

Usłyszał znowu księcia, mówiącego: ,,Ten poczci

wy Kranicki," i fala krwi zalała mu czoło. -

Wszystko, o czem na chwilę zapomniał, wróciło

do pamięci, w uszach brzmiał głos księcia: ,,Ten

poczciwy Kranicki!" -

Sam kilka razy powtó

rzył świszczącym szeptem: ,,poczciwy! poczciwy!"

I zaraz znowu dodał:

— Nędza!

Ale ten baron EmiJ, jelonek zdolny do wyżło

pania mnóstwa Paktolów! I on to miałby posiąść

rękę jego córki, znaczną część jego fortuny, zdo

bytej żelazną pracą?... Czy Irena w nim się ko

cha? Ależ to wibryon, pom eszany z małpą! —

Trzeba będzie i o tej sprawie rodzinnej pomyśleć,

aby nie stało się nieszczęście. Wzrokiem spotkał

się z drzwiami, za któremi stała gruba, cicha,

nieruch ma ciemność... W}glądało to, jak okno

otwarte na wielką i nieprzeniknioną tajemnicę.

— Trzeba kazać oświetlać mieszkanie — po

myślał i w tejże chwili usłyszał głuchy turkot

karety, w bramę domu wieżdżającej. Przycisnął

guzik elektrycznego dzwonka.

— Czy to pani przyjechała?

— Tak, jaśnie panie.

— Powiedz woźnicy, aby zaczekał, zawiezie mię

do resursy.

Kiedy wychodzący lokaj drzwi otwierał, do ga

binetu, jak szum wiatru, wpadł szelest jedwa

biów. Dwie długie, jedwabne suknie przesunęły

się po podłodze przedpokoju i posunęły dalej,

w ciemność, napełniającą salony, a rozpraszaną

przez światło lampy, którą niósł, wyprzedzający

je z uniżonością lokaj.

Przez to światło wywoływane błyszczące gnomki

skakały po złoceniach i politurach ścian i sprzę

tów, wybiegały z ciemności, kryły się w niej

znowu, zapalały się i gasły na pochylonych czo

łach, spuszczonych powiekach, milczących ustach

dwóch pięknych, wystrojonych, posępnych kobiet.

II.

Bo Malwina Darwidowa była jedną z tych ko

biet, dla których starość przychodzi bardzo późno

i których piękność, w każdej porze życia inna,

nie opuszcza nigdy. Tę ostatnią zawdzięczała

mniej rysom twarzy, niż niezmiernemu wdziękowi

poruszeń, uśmiechu, spojrzenia, mowy. Miała jesz

cze takie same, jak przed laty, włosy blado-złote,

które zaczesywała wysoko nad czołem niskiem,

przypominającem posągi Greczynek, a od tych

włosów i przywiędłej, ale delikatnej cery odbi

jały pod ciemnemi brwiami oczy także ciemne,

duże, ze spojrzeniem ciepłem, bardzo łagodnem,

niakiedy pełnem blasku, a niekiedy zgaszonem

przez grubą i niepozbytą chmurę zamyślenia.

W sukni okrytej koronkami, z tęczowem migota

niem brylantowej gwiazdy w jasnej aureoli wło

sów, witała znajomych, licznie wchodzących do

teatralnej loży, z uprzejmością i swobodą dosko

nale światowej kobiety. Znaną zresztą była w tem

wielkiem mieście z uprzymiotów, które składają

się na tak zwaną światowość i które w znają

cych przeszłość jej budziły niejakie zdziwienie.

Wiedziano powszechnie, że przeszłość ta była

wielce skromną. Darwid w młodości swej, daleko

mniej świetnej, niż była teraźniejszość, ożenił się

z ubogą sierotą, nauczycielką. Ale Malwina Dar

widowa należała snadż do kobiet, którym po

trzeba tylko złotej oprawy, aby jaśniały, jak

brylanty. Jaśniała na wielkim świecie wdziękiem,

elegancyą i wymową tak, jak gdyby była jego

rodzoną córką.

Biła też od niej promienność zadowolenia, po

gody, często nawet wesołego ożywienia i tylko

niekiedy, niekiedy cienka zmarszczka, linią zale

dwie dostrzeżoną przerzynająca greckie czoło, po

głębiała się, rzucała na twarz wyraz znużenia,

albo kąty warg jeszcze ponsowych i kształtnych

w dół opadały i nagle czyniły tę twarz okrągłą,

białą, delikatną, o dziesięć lat starszą, niż wyda

wała się zazwyczaj. Ale były to tylko momenty

krótkie i rzadkie, po których Malwina Darwidowa

stawała znowu cała oblana blaskiem pięknych

oczu i świetnego stroju, dźwiękami metalicznego,

ciepłego, pełnego słodyczy głosu. Wydawała się

zaledwie o lat kilka starszą siostrą swej córki.—

Chwilowi goście jej loży opuszczali ją ze sło

wami:

—P

iękniejsza od córki.

A częściej jeszcze:

—M

ilsza, sympatyczniejsza od córki!

Jednak i dla Ireny Darwidówny natura nie była

macochą, tylko życie, chociaż tak krótkie jeszcze,

na powierzchowności jej wycisnęło piętno, które

zadziwiając, zrażało i odtrącało.

Jeśli młodsza siostra zdawała się być żyjącym

portretem matki, starsza przypominała ojca czo

łam wysokiem, wargami cienkiemi, i rzecz dzi

wna, w wieku tak młodym, przeciągniętym po

nich rysem ironii. Włosy jej, tak jak ojcowskie,

mieniły się ognistymi połyskami złota i miedzi,

a bladą cerę twarzy, trochę zbyt długiej, oświe

cały ostre często błyski oczu, tak jak u Darwida

niedużych, ze źrenicą szarą i spojrzeniem zimnem,

przenikliwem, rozumnem. Kształtna kibić jej była

trochę za sucha, postawa i ruchy zbyt sztywne i

zimne. Uchodziła w świecie za dumną, zimną,

mało przystępną i — oryginalną, nawet ekscen

tryczną.

(Ciąg dalszy nastąpi).

Prenumeratę przyjmują:

AdministracyaCzasu w U rakowle i urzędy pocztowe. Miejscową prenameratę księgarnia

S. A . Krzyżanowskiego, handel Stanisława Karlińskiego w Sukiennicach, handel Kretschmera,

biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, główna trafika.

—

Ugłoneola przyjmuje się za opłata

od miejsca wiersza drobnym drnkiem za pierwszy raz 20 hal., za każdy naatenny po 10 hal., układ

tabelaryezny, oyfrowy, skomplikowany pierwszy raz po 40 hal., na stępny po 10 hal. - S a d n ł a n e (na

3 stronie) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 60 bal. za każay raz.

—

Uglouenla Ipreaa.

m e r a t ę przyjmują: w e L w _ ow ie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego, centr. biuro ogłoszeń

ul. Kopernika I. li; w P a r y w wyłącznie p. Adam rue de Varenne 38, (prenumeratę p. W . Raczkowski

Courbevoi pod Paryżem rue du Chemin ae fer 44); w ’W ie d n i a Haasenstein A Vogler (takie

w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, Berlinie, Lipsku, B atylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J . Danneberg, H. Fried

(tylko prenumeratę H. GoldschmidA Comp.); w F rankfucie n. 91. G. L.Daube AComp.

Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 hal. ”W

Oddzielrm”lTr^CaMM° cf”ile°zapas°starczY^w ^r^k11*6^2^6^ * o » ° godzinie 6 ^

z°"*

W Lwowie jeit .,Cm i " do nabycia w b!arach dziensłkłw l ° p? l

’. z Prze8yJk,) pocztową 24 hal.

. » y cia W Diaracn dzlenn!ktw L. Plohna, A. G!sztwtklogo, 8. Sokołowikitgo.

Prenumerata wynosi:

W m i e j s c u ......................

na ca^V ro^ na kwartał na 1 miesiąc

Pocztą w państwie austryaćkiem

J?t°r’

J? kor

3 kor- 60 hltl

,ą .uo Włoch, J m S T S a ; Belgiij Szwajcaryi, Tur:

14 k°r’

5 k°r"60hak

c /i i innych państw, należących do związku pocztowego

64 kor.

16 kor.

6kor.—

*I1*40 0,1 1 «to ostatniego dnia w miesiącu.

—

Listy z pie

uo Administracvi O m u ,

Da-Prena°i.e*at9 ! ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco

noeztowei li.?/r ,,F U , .fi Krakowie.

p s .y reklaTnacyjne nieopieczętowane nie podlegają opłacie

nief ra nk°w anych me przyjmuje aię.— Rękopismów nadsyłanych nie zwraca się.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction