Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 684 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 6

Kraków, Wtorek 8 Stycznia 1901.

Rocznik LIY.

CZAS

(wydanie wieczorne).

Prenumeratę przyjmują: Administracya Czasu w Krakowie i urzędy pocztowe.

jKię}scową prenumeratę księgarnia S.A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego w Sukiennicach

U. Kretschmera Rynek, 10, Biuro dzienników H opcasa i Salomonowej, Główna trafika, w Ryn k u głównym!

Pjayjmuje się za opłatą od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal,, za każdy następny

po 10 hal,; nkład tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz po 40 hal., następny p o 10 hal.

Nadesłane (na trzeciej stronie) od miejsca wiersza d rukiem p etitowym 60 halerzy za każdy raz.

Ogłoszenia i prenumeratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszew

skiego, St. Sokołowskiego, A. Hollendra, K. Buchstaba: w Jarosławia Biuro dzienników; w Nowym

Sączu H. Bachner; w Przemyślu A. Jaszczyński księgarnia kolej., D. Heszeles, księgarnia Ringiera,

w Rzeszowie M. Weintr aub; w Stanisławowie Jasielski i Sp.: w Tarnowie M. R ockach,

y i arnopolu C. Haliczer; w Paryżu wyłącznie p. A d a m rue de V arenne 38, (prenumeratę p. W

Raczkowski Courbevoi pod Paryżem rue de Chemin de fer 44); w Wiedniu Haasenstein A Vogier

(także w H a m b u r g u , Frankfurcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse

(?a.kze w Berlinie, Hamburgu Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J. Danneberg, H.

Fnedl (tylko prenumeratę H. Goldsohmidt A Comp.); w Frankfurcie n. M. G. L. Danbe A Comp.

D W Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 hal.

Adres Redakcyi: ul. św. Tomasza Nr 32.

—

Telefon N r 50.

]feraków 8 stycznia.

Jeden z najwybitniejszych przywódców liberal

nych — albo inaczej umiarkowanych republika

nów we Francyi, Barthon, ogłosił w Nourelle

Revue list polityczny, bardzo godny uwagi ze

względu na obecne stosunki francuskie i na ana

logie, jakie ztąd można wysnuć w innych krajach.

Tematem tego listu jest ubolewanie, z powoda

stopniowego apadku politycznych stronnictw umiar

kowanych, które pod gwałtownym i bezwzględ

nym naciskiem skrajnych prądów słabną, ustępują

i tracą wszelki wpływ i znaczenie polityczne.

We Francyi proces ten odbywa się teraz tem

spieszniej, że rząd, opierający się wyłącznie na

politycznym i społecznym radykalizmie, czynnie

dopomaga do tego dzieła zniszczenia, gdyż uważa

umiarkowanych za swoich głównych przeciwników

i chętnie ich poświęca nawet na rzecz skrajnej

prawicy. Gabinet p. Waldeck-Rousseau — twierdzi

Barthon— przywrócił do pewnego stopnia porzą

dek na ulicach miejskich, natomiast podniecenie

nmysłów wzmogło się za jego rządów do niesły

chanego stopnia i przybiera coraz ostrzejszy cha

rakter. Rozdział nietylko grup i stronnictw, ale

nawet jednostek nie był tak silny nawet w naj

gwałtowniejszej tazie sprawy Dreyfusa, — a Fran

cya, podzielona na kilka nieprzyjacielskich obo

zów, przedstawia smutny obraz wewnętrznego za

mętu i partyjnej zapamiętałości. Sprawy, porusza

ne w sposób niezręczny i stronniczy przez rząd

obecny, należą do najdrażliwszych, i wywołują

najprzykrzejsze konflikty, dotyczą one bowiem

przedewszystkiem uczuć i sumienia, tudzież pod

staw społecznej orgauizacyi. Rząd wywołuje nową

walkę religijną, jątrzy uczucia patryotyczne, wpro

wadza agitacyę polityczną do armii, — a toleru

jąc i uznając socyalistyczny program, wywołuje

ogólny niepokój i obawę nowego przewrotu.

Ponieważ zaś jednocześnie pod bezpośrednim

wpływem rządu, przeciwieństwa polityczne zao

strzyły się również nieproporcyonalnie -

przeto

prędzej czy później mnsi przyjść do znpełnego

zgniecenia republikanów sans phrases, tj. stronni

ctwa, które postawiło sobie za zadaoie utrwalenie

obecnej formy rządu i pogodzenia z nią żywio

łów mouarcbicznych.

—

Z jednej więc strony po

wstaje coraz groźniejsza socyalistyczna lewica,

która dziś już podniesiona została do godności

stronnictwa rządowego — z drugiej skrajna pra

wica, w której rej wodzą nacyonaliści i katolicy

nie zawsze uznający powagę papieża i bisknpów.

Pomiędzy temi dwiema ostatecznościami, niema

już miejsca dla polityków umiarkowanych, którzy

muszą ilbo zupełnie wycofać się z życia polity

cznego — albo chcąc dojść do znaczenia, przyłą

czyć do jednej z grup skrajnych. Ich upadek po

zbawia państw silnej dźwigni porządku społeczne

go oddaje Francyę na pastwę współzawodni

ctwa stronnictw nieprzejednanych, które pozba

wione miarkującego oddziaływania grup środko

wych stoczą z sobą prędzej lub póżuiej śmiertel

ną wałkę, w której najcięższe ciosy spadną na

kraj cały.

W tak smutnych kolorach przedstawia się przy

szłość F rancyi w oczach tych polityków, którzy

byli twórcami i głównymi filarami trzeciej repu

bliki. Zapatrywanie to jest niestety dość słuszne,

z tym jednak dodatkiem, że winę tego ogólnego

rozkładu ponosi nietylko rząd obecny i jego przy

jaciele, ale także ci właśnie umiarkowani repu

blikanie, którzy obecnie tak biadają nad losem

ojczyzny. Oni to dali pierwsi przykład szerokiego

oportnnizmn w sprawach społecznych i religij

nych — i nie cofali się przed kompromisami,

w których zatracali swoją samodzielność i swoje

Zjawisko npadkn stronnictw zwanych umiar*

kowanemi, spostrzegać można nietylko we F ran

cyi, a jest z jednej strony wynikiem ogólnej ewo

lucyi politycznej — z drogiej słabości i brakn

inicyatywy tych stronnictw. Umiarkowanie w po

lityce jeBt dobre tylko w metodzie działania,

w chwili jednak gdy pod osłoną moderantyzmn

stronnictwa robią ustępstwa choćby tylko chwi

lowe, ze swych zasad i przekonań, stają się one

niedostatecznemu do odparcia naciska prądów

przewrotowych i tracą grunt pod nogami. Nie

bezpieczuem jest zwłaszcza uleganie ambicyom

jednostek, wysuwających się na czoło partyj,

które w momentach chwilowych niepowodzeń dla

otrzymania swego stanowiska i korzyści, z niem

połączonych, poświęcają przyszłość stronnictwa

i wiodą je na fałszywe i niepewne drogi.

Przykłady podobnych błędów, które mszczą się

ciężko, nietylko na osobach, ale nieraz na pań

stwie i społeczeństwie, mieliśmy jnż wiele razy

w najnowszej francuskiej historyi. Wielu to repu

blikańskich mężów stanu, zmarnowało swoje siły

i zdolności przez egoizm prowadzący ich do ule

gania prądom zwyciężającym chwilowo, niezgo

dnym z ich samieniem politycznem, ale zapewnia

jącym im na czas jakiś, przewagę. Krótko jednak

trwały powodzenia tak zdobyte; koniec był zaw

sze te n , że fale politycznych namętności, któ

rym się powierzali przywódcy umiarkowanych re

publikanów, — zmywały ich z powierzchni — n i

wecząc zarazem znaczenie ich stronnictw. I dla

tego przyszłość Francyi jest pełna groźnych zaga

dek, których rozwiązanie niepokoi wszystkich przy

jaciół tego kraju, stojącego zawsze na czele cy

wilizacyjnego ruchu świata.

Przegląd polityczny.

—

Neue fr. Presse występuje gwałtownie prze

ciwko hr. Fryderykowi Schwarzenbergowi, uważa

jego kandydaturę za najbardziej nienawistną dla

Niemców i zaznacza, że żaden z posłów czeskich

nie rozwinął tak jaskrawego programu, jak wła

śnie ten raowca. Szczególne oburzenie w j svołuje

u Neue fr. Presse poruszona przez ks. Schwar*

zenberga myśl odbndowaoia dawnej prawicy. Gdy

by się spełniła, byłby to — zdaniem N .fr. Presse

sygnał do tak namiętnej, zaciekłej walki, jakiej

dotychczas nie było w Austryi. Vaterland uważa

teu punkt mowy ks. Scbwarzenberga za pierwszą

niejako urzędową zapowiedź wskrzeszenia dawnej

prawicy. Trafnie zaznacza, że w kwestyi tej nie

można obecnie dać stanowczej odpowiedzi, gdyż

wybory jeszcze nie ukończone. Przypuszcza jed

nakowoż, że ks. Schwarzenberg nie byłby wystą

pił z tą myślą, bez poprzedniego porozumienia

się z Młodoczechami, z czego można wnosić, że

Czesi odstąpią od obstrnkcyi.

—

Narodni listy zarzucają konserwatywnej

czeskiej wielkiej własności, że w manifeście nie

zaznaczyła nigdzie swojej narodowej przynależ

ności, a przeciwnie zaakcentowała dobitnie, że

nie jest stronnictwem narodowem, ale politycznem.

Zupełnie inaczej wygląda odezwa wiernokonsty

tucynej wielkiej własności. Charakter niemiecki

tego stronnictwa, został tutaj wyraźnie zaznaczo

ny. Skutki tego indeferentyzmn narodowego przy

pisze sobie sama czeska szlachta. Naród czeski

jest za silny, by mu mogło przynieść szkodę od

łączenie się od niego szlachty. Szkody tylko do

zna ta szlachta. Artykuł Nar. listów wywołał po

dobno wielką seusacyę w czeskich politycznych

kołach, tem bardziej u-% uwiedliwioną, że pra

wie równocześnie ks. Sćuwarzenberg zapewniał

w swej mowie, iż między szlachtą czeską a re

prezentantami ludowymi niema żadnych politycz

nych różnic. Można przypuszczać, że artykuł

Nar. listów jest jednym z tych objawów tempe

ramentu, do których ten dziennik przyzwyczaił

już swoich bliższych i dalszych czytelników.

—

Polit. Corresp. donos?, że Stolica Apostolska

na prawo francuskie o Stowarzyszeniach, wymie

rzone przeciwko zakonom, odpowie protestem

i licznemi zastrzeżeniami. Byłoby przecież błędem

wnioskować z takiej postawy Watykanu, ze tenże

zmienić chce zasadniczo swój stosunek do Rze

czypospolitej, a nawet zerwać w zupełności owe

stosunki. T aki obrót rzeczy nie leży w zamiarach

Watykanu, niema też danych należytych, by

przeprowadzać zwrot podobny w całej polityce

Watykanu. Aby pozyskać miarę należytą, którą

ocenia tę sprawę Watykan ze swego stanowiska,

trzeba pamiętać, iż nowe prawo — jakkolwiek

niszczy zakony — w niczem nie narusza praw

duchowieństwa świeckiego i nie wstrząsa podsta

wami konkordatu. Nowe prawo wznieci silne

niezadowolenie, które odbije się echem protestów

Watykanu, lecz nie zmieni jego stosunku do Rze

czypospolitej, tworzącego jeden z filarów jego

systemu polityki ogólnej.

—

W Warsz. Dniewniku czytamy, co na»tę

pnje :

v Korespondent japoński Korespondencyi Po

wszechnej pisze, że dzięki swej propozycyi oczy

szczenia Chin, Rosya dopięła znakomitych rezu!

tatów; w Japonii ustąpił gabinet antyrosyjski

Jamagaty i zastąpił go nowy gabinet Ito, który

odznacza się pojednawczem usposobieniem i pra

gnie iść ręka w rękę z Rosyą. Chociaż sam Ito

nie objął jeszcze rządów i zastępnje go margr.

Sajoni, pomimo to polityka japońska przybrała

już charakter rusofilski. Zres.f* rząd japoński

tnajdoje się w trudnem położeniu: pragnie na

wiązać jaknajbardziej przyjazne stosunki z Rosyą,

ale taka polityka niepopularna w kraju, to też

w niej zachodzą wahania i widocznym jest brak

stanowczości. Naród pragnie, aby Japonia była

samodzielną, a g!ównie niezależną od Rosyi

i prowadziła politykę, odpowiadającą jej położę

nin wielkiego mocarstwa na Wschodzie. Wskutek

różnych koalicyj wewnętrznych, gabinet Ito nie

odznacza się jnż trwałością i przypuszczają, że

wkrótce będzie on musiał ustąpić miejsca innym

działaczom politycznym. Niektórzy członkowie

gabinetu są jawnie nieprzyjażnie usposobieni wo

bec prezesa ministrów, a między innymi minister

wojny Katsura otwarcie oświadczył, że nie chce

mieć nic wspólnego z Ito; nie brał ou udziału

ani w jednem posiedzeniu rady ministeryalnej

i jnż trzy razy podawał się do dymisyi, ale ce

sarz za każdym razem nie chciał przyjąć jego

prośby. Minister marynarki Jamamoto także nie

sympatyzuje z nowym prezesem ministrów i za

mierzą podać się do dymisyi. Prócz rozkładu

wewnętrznego, gabinetowi zagraża jeszcze opór

nieprzyjaznych partyj, a mianowicie n postę

powców", nazywanych ,,akumoszami", i unioni

stów narodowych, grupujących się około swego

wodza, księcia Kouoe. Obie partye zgadzają się

ze sobą w sprawie chińskiej; żądają one, aby

Japonia wszelkiemi siłami broniła terytoryalnej

niepodzielności Cbin i uważają Rosyę za najgro

źniejszą przeciwniczkę Japonii. Obie partye za

warły między sobą przymierze przeciwko Ito,

a hr. Okuma gorliwie pracuje nad ich zupełnem

zjednoczeniem. W skutek tego wszystkiego, prze

silenie miuisteryalne w Japonii jest tylko kwestyą

Korespondencya ,,Czasu"

Rzym 1 stycznia.

(Początek nowego wieku.

—

Praca Ojca ów.

—

Przedłużenie roku jubileuszowego. —

Ostatnie dni

miłościwego lata.

—

Przyjazd królówej Małgo

rzaty. —

Wręczenie palliu szów.

—

Papieże wie

ku XIX. —

Biskup Pekinu X . Favier).

Otóż i wkroczyliśmy w wiek XX. Noc posępna,

ciemna, dżdżysta, nie wstrzymała pobożności wier

nych. Cienie nlie rozświecone były bijącym z ko

ściołów blaskiem. Przedewszystkiem fasada św.

Piotra zajaśniała rzęsistem oświetleniem. Ojciec

św. odprawił Mszę św. o północy w prywatnej

kaplicy, wśród najbliższego otoczenia swego dwo

ru. Natomiast w bazylice watykańskiej, n ołtarza

Konfessyi, celebrował kardynał Rampolla. Po

Mszy i odśpiewaniu litanii do Wszystkich ŚS., z a

grzmiał pod stropami hymn: Veni Creator Spiri

tus, otwierając wiek nowy wezwaniem Ducha św.

Tejże nocy nieznana ręka przybiła do bram

pałacu konserwatorów na Kapitolu krzyż z pod

pisem : Christus v ivit, Christus regnat, Christus

imperat — oraz wyrazem życzenia: ,aby wrócono

pełnemu dawniej chwały Kapitolowi krzyż, go

dło prawdziwej cywilizacyi, wolności, postępu i

braterstwa powszechnego.u Nad ranem straże miej

skie zerwały z bram Kapitolu znak zbawienia

wraz z napisem.

Na zamurowanych jnż świętych wrotach błyska

dziś napis: Leo XIII Pont. Max. Portam Sanc

tam Aperuit et Clausit Anno jubilaeo MCM. Po

dobnież imię i postać sędziwego Papieża góruje

nad tym rokiem, nad przełomem dwóch wieków,

które z sobą połączył modlitwą skruchy za prze

szłość, otuchy i nadziei w przyszłość. Jest coś

cudownego w krzepkości, w niewyczerpanych si

łach dostojnego starca. Ostatnie dni uwydatniły

niespożytą czynność jego świeżego umysłu. Szuka

odpocznienia w układaniu chrześciańskiego: Car

men saeculare na odwrót Horacyuszowskiej pie

śni. A jednocześnie mnożą się listy okólne i czuj

ność głowy chrześciaństwa wszędzie naraz sięga

ojcowską troskliwością.

Raz więcej przemówił do Francyi, którą oso

buem miłuje uczuciem, aby w liście do arcy

biskupa paryskiego upomnieć się o zagrożony

byt zgromadzeń zakonnych. Do tych co próbują

oddzielić sprawę(i Kościoła od ucisku jego naj

wybrańszych hufców, i świeckie duchowieństwo

od zakonnego. Ojciec św. głośno przemówił w o

bronie sumienia katolickiego, w obronie tych mni

chów i tych dziewic, których Kościołowi potrze

ba do przybliżenia królestwa Bożego ua ziemi.

Oromki głos Papieża zabrzmiał tym razem su

rowem przypomnieniem, co Francya zawdzięcza

prześladowanym dziś zakonnikom, jak rosły jej

wpływy, jej kultura, niesione w dal przez misyo

narzy; wskazał na wszystkie szwanki, gotowe

wyniknąć dla kraju, zapoznającego zobowiązania

wdzięczności wobec usług i zasług najdzielniej

szych z swoich synów.

Niemal jednocześnie ukazał się list papieski,

rozszerzający do reszty katolickiego świata jubi

leusz wiekowy, obchodzony w Rzymie w ciągu

minionego roku. Wyraziwszy radość swą i pocie

chę z ogromnego napływu wiernych do miasta

wiecznego, Ojcieo św. na sześć miesięcy przedła*

żył dla chrześciańskiego świata trwanie miłości

wego lata, pragnąc pierwociny nowego stulecia

złożyć Bogu w ofierze, «potęgowaniem modlitwy

i pokuty całej ludzkości. Warunki jubileuszowe

bliżej określonemi zostaną przez władze dyece

zalne, którym też przysługuje prawo ułatwienia

takowych wiernym. List papieski na razie żąda

nawiedzania czterech kościołów przez dni piętna

ście, nie koniecznie po sobie następujących, zo

stawiając biskupom ostateczne oznaczenie ćwi

czeń, wymaganych dla dostąpienia odpustu.

Ostatni miesiąc roku obfitował w podniosłe

wrażenia, właściwe miastu wieczuemu. Nie zapo

mniano tu i o zmarłych kończącego się stulecia.

Dość przypomnieć rzewną procesyę, odprawioną

na Campo Verano, wśród ulubionego Rzymian

cmentarza św. Wawrzyńca, gdzie na zakończenie

kardynał Logue, wśród mogił pola śmierci, udzie

lił błogosławieństwa Najśw. Sakrameutem. Pobo

żny związek Rzymian urządził osobne nabożeń

stwo żałobne za zmarłych XIX wieku w kościele

św. Apostołów. Wogóle gorącość katolickich uczuć

mieszkańców miasta wiecznego zatwierdziła się

wspaniale w ciągu miłościwego lata. Patrycyat

rzymski wystąpił zbiorowo z okazyi umieszczenia

w kaplicy książąt Colonna przy bazylice latera

neńskiej, pamiątkowego jubileuszowego krzyża,

ofiarowanego przezeń.

Nazwiska ofiarodawców zostały umieszczone

w księdze wspaniałe oprawnej. Błyskają tam na

zwiska książąt Colonna, Borgbese, Rospigliosi,

Sermoneta, Corsini, Massimo i t. d. i t. d. Bodaj

żadnego znaczniejszego rzymskiego nazwiska nie

braknie. Między innymi obaj książęta Odescalchi,

synowie niezapomnianej księżnej Zofii z Brani

ckicb, uczestniczą w tej katolickiej manifestacyi.

Crux gemmata bogato złocona, odpowiada stylo

wi bazyliki: na ramionach jaśnieje napis: Chri

stus vivit, Christus regnat, Christus imperat.

U dołu świecą jak wyznanie wiary wyrazy świad

czące, iż na wieków przełęczy, patrycyat rzymski

krzyż ten, godło zbawienia położył sui posteris

haereditatem, integrae testimonium fidei perpe

tue seruandae. Mnóstwo cudzoziemców uczestni

czyło w pięknej uroczystości, zamykającej rok

i wiek stary w bazylice Lateraneńskiej. A jedno*

NA SKRAWKU ZIEMI.

(6)

(Ciąg dalszy).

Keergard wyrysował kiedyś jej karykaturę za

pałką zwęgloną na obrusie w nConYersatioushau

zie" i zrobił tem sensacyę przy stole.

Missis Pluue chciała ten obrus kupić i tak, jak

był, poplamiony sosami i winem czerwonem, za

wieść do Ameryki.

—

Ou, it is very ingenious l... it is charming!—

powtarzała z zachwytem, przypatrując się przez

lornetkę rysunkowi, nie wiedząc, że jej karyka

tura w towarzystwie murzyna krążyła także od

dawna już pomiędzy przyjaciółmi artysty.

Wrażliwszy i łatwiej zapalny DeTineux codzien

nie nadskakiwał jakiejś innej syrenie ze stałego

lądu, kręcąc się jednak najczęściej około najpo

wabniejszej ze wszystkich ,,Gwiazdy polarnej",

która warszawskim ,,szykiem" siliła się dorównać

prawdziwym Paryżankom i przekonać charmeura

z uad Sekwany, że należy do narodu, noszącego

niedarmo nazwę ,,Francuzów północy".

Pozwoliła mu się nawet, niby to przypadkiem,

zdjąć aparatem migawkowym w kostiumie kąpie

lowym, gdy wchodziła do swej kabiny.

Keergard wyrobił sobie opinię stateczniejszego,

zachowywał nrok artysty, który ma oryginalne

gusta, był mniej rozrzuconym, bardziej zajmują

cym dla kobiet przez jakiś dualizm swego uspo

sobienia; miewał chwile, w których go opadała

melancholia, spleen, mizantropia, unikał towarzy

stwa, najmował łódź i bujał się całemi godzinami

°a falach morskich, albo ukrywał się gdzieś bez

śladu w rozpadlinach i w pieczarach skalistych,

° podnóża wyspy, w miejscach najmniej dostę

pnych.

Oprócz przyjaciela Derineuz, nikomu długi czas

° a myśl nie wpadło, że w tych tajemniczych wy

cieczkach melancholika bierze udział ktoś drugi,

k *fńry mu urozmaica chwile samotności.

ń Nie przypuszczano nawet, aby te znikania pod

pozorem spleenu były tylko sprytnym wybiegiem

wydobycia się na swobodę i zgubienia się z oczu

ludzkich.

Na małej wyspie, zacieśnionej i ograniczonej

ze wszech stron skalistemi wałami, które się spa

dzisto, prostopadle niemal piętrzyły nad powierz

chnią morza, było się nieustannie na widoku, pod

kontrolą publiczną.

Jedynym punktem zbornym, najruchliwszym

przez cały dzień, w którym tętDiło zogniskowane

życie wyspiarzy, była wązka przystań, na spo

dniej krawędzi Helgolandu, ku której zapływały

statki i łodzie, wyrzucając na ląd podróżnych,

przyjezdnych gości, rybaków wracających z po

łowa, marynarzy pragnących stopą dotknąć ziemi.

W tak zwanej «Alei plotek," która od pomo

stu ua przystani wiodła do wnętrza osady, rojuo

było i gwarno, od świtu do nocy; tędy przepły

wała jedna arterya ruchu, tak jak w rozgrzeba*

uem mrowisku snuły się zawsze gromadki ładzi,

napełniając hałasem, krzykiem i gwarem zmie

szanych głosów powietrze.

Stąd dopiero wspinało się to ludzkie mrowie

po kamiennych schodach, albo dawało się wcią

gać żelazną windą na drugą kondygnacyę wznie

sioną o kilkadziesiąt metrów w górze, gdzie, jak

ua ściętym kopcu, gnieździła się nieliczna osada

wyspiarska.

Wszędzie jednak leżało wszystko, jak ua pół

misku; nigdzie uie było miejsca na dyskretue

gam Da sam. Podsłuchiwano, podglądano się wza

jem, jeśli nie z ciekawości, to z nudów, a potem

plotkowano zawzięcie, także z nudów, jeśli nie

z przyzwyczajenia.

Kto chciał użyć samotności, musiał - jak Je

rzy Keergard — wsiadać na łódkę i uciekać ua

pełue morze, albo po nabrzeżnych piaskach kra

wędzią wyspy przedostawać się między połapane

skały, fantastycznie pokruszone i sterczące, niby

w Dantejskiem piekle, nad samem morzem.

Devinenx z caporal’em w ustach stawał nieraz

przy łóżku przyjaciela, gdy się już do snu za

bierali, i mówił:

—

Wiesz ty Georges, ja ciebie dobrze nie poj

muję; ja poprostu zrozumieć tego nie mogę, żeby

człowiek wytworny, jak ty, wstawał od stołu, na

którym ma zastawione trufle, pasztety, ananasy,

pikantny Rocąuefort... za ostry dla ciebie?... no,

to Brie albo Camembert, piekle i pomadki do

wyboru, jednem słowem wszelkie przysmaki roz

maitych krajów, uajgustowuiejsze kąski, do któ

rych aż ślinka leci, i chyłkiem wykradał się ua

jakieś tam wertepy, aby ukradkiem jeść suro

wego śledzia i popijać go wodą morską!... W tem

jest coś chorobliwego, to poprostu wydaje mi się

zboczeniem!

Keergard zakładał ręce pod głowę, przymykał

oczy, uśmiechał się z rozmarzeniem i pogwizdy

wał cicho, nie odpowiadając ani słowa.

—

Te twoje znikania coraz częstsze — ciągnął

dalej Francuz -

stają się podejrzane; ladzie

zwracają na nie uwagę, zaczynają się domyślać.

Jeszcze cię kto kiedy podglądnie w twojej za

czarowanej grocie i przydybie na czułem tetś a

tete, a wtedy będzie skaudal, zobaczysz! Mnie to

przecież wszystko jedno; ty wiesz, że ja na pun

kcie moralności, zwłaszcza sezonowej, jestem bar

dzo wyrozumiałym, ale kobiety, ale opinia ką

pielowa Helgolandu zatrzęsie się i zakrztosi z o

burzenia i gotowa cię strącić ze skały w głębo

kości morza, a twoja rybaczka będzie potem mu

siała wyławiać cię jak łososia. Widzisz, kobiety

bywają zwykle bardziej zgorszone tem, że się

przy nich bałamnci inne, niż że się je same ba

łamuciło. To jest polityka k(jukurencyi i preten

sya o stracone korzyści. Parole!.,

ty wierz nam

Paryżanom, bo my studiujemy kobiety od powi

cia do pierwszego strzyknięcia w nogach, nawet

i dłużej. Georges, nie zasypiaj, proszę cię, kiedy

mówię kazanie — ja mu daję moralne nauki, a

on zaczyna chrapać, jak najedzony warchlak.

Georges, słyszysz?

Ale Georges udawał, że zasypia z nudów i na

znak lekceważenia wysuwał z kącika ust kawałek

języka z szyderczym wyrazem twarzy.

—

Skończyłeś już? - pytał, ziewając.

—

Nie jeszcze.

—

No to dobranoc, resztę mi powiesz jutro

przy śniadaniu.

Nazajutrz nieraz D eyineui próbował wznawiać

przerwaną rozmowę i w rzadkich chwilach po

wagi przekonywał przyjaciela, że głupstwo robi.

—

Na honor, seryo ci mówię, że to nie ma

sensu!., porzucać przystojne, szykowne kobietki,

które lecą same na ciebie, jak muchy ua szar

lotkę i zdradzać je z jakąś tam prostą dziew

czyną, która mogłaby każdej z nieb buciki ścią

gać przed kąpielą. Bo ty je zdradzasz, Georges!

Zdradzasz, daję ci słowo!

Keergard uśmiechał się jednakowo, lekcewa

żąco i wzruszał ramionami:

—

Dajże p okój!... żeby one wiedziały, jak

mnie nudzą tym swoim flirtem, kokieteryą, ba

jnalnością, perfumowaną sztucznemi zapachami od

Violetta lub Atkinsona!... Natury, natury mi

trzeba, bo się duszę i dławię!

—

I dlatego uciekasz do swojej śledziarki ? -

przerywał Devineux — winszuję!

Duńczyk głowę zwieszał, przez chwilę pykał

ustami i odpowiadał powoli:

—

Jules!... bywasz czasami głupi i niesma

czny; głupim wolno ci być, bo to zabawne, ale

niesmacznym nie, bo to mi obrzydzenie sprawia.

Rozchodził się wtedy bez pożegnania i znikał

na kilka godzin, aby sobie... humor poprawiać.

A Devineox zapalał swego capoial’a i myślał:

—

Ma foi! zwaryował. Co on w niej upatrzył

takiego szczególnego?... W zeszłym roku, kiedy

mi przynosiła herbatę rano, uszczypnąłem ją pa

rę razy w policzek, ale i tego zadużo było z mo

jej strony. De gustibus non est disputandum.

W tych Skandynawach musi być coś z wielory

ba — mają apetyt do śledzi.

Jerzy Keergard innego był jednak zdania;

w córce swojego gospodarza dopatrzył się okiem

artysty pewnych właściwości, które, dla niego

przynajmniej, miały swój estetyczny powab.

Paryżanina raziła jej smagła cera, opalona na

wietrze i słońcu, przy której bujne, krnąbrne,

rozwiane jej włosy złotawego koloru, wydawały

mu się jeszcze jaśniejsze;— jemu się to właśnie

podobało. Devineux uważał, że gruba, szeroka,

ciemna brew nadaje kobiecej twarzy wyraz po

chmurny, nieprzyjemny, srogi; jemu przeciwnie ta

brew nad czarnemi oczyma, osadzonemi głęboko,

wydawała się czarującą, pełną charakteru.

—

Walkttry musiały mieć taką! — mawiał

z zapałem.

Podobały mu się jej zdrowe, silne, jędrne

kształty, które Francuz uważał za zbyt grube

i za pospolite, pozbawione smukłości i wdzięku;

przyzwyczajony do baduarowych, cieplarnianych

roślin, wypieszczonych, wydelikaconych, wytwor

nych i wiotkich, sprężystych, jak liany, Paryża

nin nie umiał odczuwać naturalnego powabu w ta

kiej Bienie Dulcken, wybujałej na morskich ska

łach, przypominającej podaniowe nixy i najady

z germańskich baśni.

Keergardowi ta jakaś prymitywność świeżej,

dziewiczej natury w hożej wyspiarce wydawała

się godną podziwu i pociągała go więcej od wio

tbości i elastycznych liuij lądowych syren, któ

rym histerya wyzierała z oezu.

Kiedy patrzał na nią, opartą plecami o jeden |

ze skalnych filarów, dźwigających olbrzymie zło

my kamieni w jaskiniach u podnóża wyspy, do

stępnych tylko na łodzi od południowej i zacho

dniej strony, wydawało mn się, że wypłynęła do

niego wprost z tego morza, które u stóp ich plu

skało talami, co łasiły się do niej, jak trytony,

próbujące ua brzeg wyskoczyć i rozbijające sobie

piersi na ostrych krawędziach kamieni.

Do złudzenia tego dopomagała woda, zabar

wiona czerwono przy samym brzegu ceglanym

mułem i piaskiem, który się od skalistych ścian

odkruszał i sprawiał wrażenie, jakby cała wyspa

posobą opływała dokoła.

Zdawaio sję, że morze krw aw i....

W jednej z takich ukrytych grot, wyżartych

bałwanami, Keergard i Biena spotykali się na

tajemniczych schadzkach, zapływali tu łodzią,

każde z osobna, o rozmaitych porach dnia, często

wieczorem, niekiedy w noce księżycowe, jeśli się

dziewczynie udawało wymknąć niepozornie przez

okno alkierza i przed Argusowem okiem sąsiada,

Szymona Bohna, o którym wiedziała, że ją szpie

guje z przyjaźni dla Freda.

W grocie było pusto, samotnie, słońce tylko

zniżające się ku zachodowi buchało jarzącym bla

skiem na wilgotne, czerwone ściany i zapalało je

szkarłatem; z zewnątrz dochodził szum morza,

czasami wiatr, jak olbrzymi nietoperz w pogoni

wpadał ze świstem i sykiem i wciskał się gdzieś

w szczeliny popękanych skał, ale najczęściej by

wało zacisznie i dziwnie tajemniczo, jak w jakiem

uroczysku albo zaklętej jaskini wróżek.

Niegdyś w tej grocie na początku stulecia mie

wali schronienie swoje przemytnicy, gdy Helgo

land był schroniskiem kontrabandy a dziadek

Bieny jednym z hersztów najśmielszej partyi,

przekradającej z za morza towary ua strouę nie

miecką; opowiadała o tem Bieua Keergardowi

i to nawet dało powód do ich pierwszej wycie

czki łodzią. Ofiarowała się zawieźć go tutaj i

wtedy wiosłowała sama, pozostawiwszy mu ste

rowanie.

Wówczas miał sposobność pierwszy raz podzi

wiać jej siłę, sprawność i obeznanie się z mo

rzem; nie darmo była córą i wnuczką kilku po

koleń rybaków i żeglarzy, władała wiosłem tak

lekko, jak ou pędzlem.

(Ciąg dalszy nastąpi).

Maryan Gawalhwicz.

,,Czas

wychodzi codzwimie , z wyj%tkiem po niedzieli i świętach uroczystych dw a razy dziennie,

We Lwowie Cza.» ?.?f

t : ,° golz’ 6 rano » 0 6°dz- 6 wieczorem.

We Lwowie ,,C zai jett do nabycia w b!orach dzienników A. Oltzewakiego, S. Sokołowikiego,

A. Hollendera, K. Buchataba.

Prenumerata wynosi:

W Krakowie w miejscu . .

na: ^ artał

Poc7t* W naństwie Anatrm.,,i.il_..........................

40ko ron

10 koron

3 kor. 60 hal.

Pocztą w państwie A u s t r y a c k i e m ................................................

48koron 12 koron 5 kor _

rfnWWh Pr??? : Aieni--6

....................

56koro n

14 koron

5 kor. 60 hal.

.»

.d0 7

’

Anglii, Belgii, Szwajcaryi, Turcyi

mnych państw, należących do związku’pocztowa’ . .

64 koron

16 koron

6kor. -

Obobna prenumerata

wydanieporanne wynosimiesięcznie z przesyłką pocztową 1koronę

nal.,

w miejscu zodniesieniemdodomu 1 koronę.

poranneg_o w Krakowie po 4 hal., a wieczoru, po 20 hal.; z przesyłką pocztową 24 hal.

i815tylko od1 do ostatniego dnia w miesiącu.

Listy zpie

Łiąazmi i p r z e K a z y pieniężne n a prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza sie nadsyłać fra n c o do

Aauunifitraoyi Czasu w Krakowie.

—

Reklam acye nieopieczftowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Lastow merrankowanych nie przyjmuje się. —

Rękopism ów nadsyłanych nie zwraca się.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu