Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 642 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner6.

Kraków, Niedziela 9 Stycznia

Rocznik LI.

CZAS

Kraków 8 stycznia.

Może nie l»ez słuszności twierdził ktoś,

że na Węgrzech rządowe i opozycyjne

8trouuictwa są nietyle walczącymi ze sobą

przeciwnikami, jak raczej osobami jednej

j tej samej komedyi, współdziałającemi

w jednem i tem Samem rozwiązaniu.

—

pewne, że W ęgrzy są wciąż dowodem, co

może w polityce zdziałać dobrze uorgani

zowana oligarchia.

Przebieg sprawy od

uowieuia ugody i rocznego prowizoryum

potrafili oni wyzyskać ua to, aby ułatwić

sobie zdobycie ostatecznych korzystnych

warunków, a Niemcy austryacCy wciąż szli

im w tij mierze z zamkniętemi oczyma

w pomoc.

Opoz}cya w ęgierska, wywołując stan

rzeczy }oza dualizmem i wszelką legalno

ścią na dni kilka, posłużyła do zawiesze

nia groźby, iż wobec żądań tej części mo

narchii powstaćby m"gło odrębne teryto*

ryum ełowe węgierskie, a gdy to zawikła

nie kom edyi przeprowadzonera zostało,

ustała naraz obstrukcya, co znowu Węgry

stawia w nierównie korzystniejszem świe

tle niż Przedlitawię i przychodzi na po

parcie słów hr. Apponnyi’ego, ,,że konsty

tucyjne Węgry są najsilniejszym filarem

tej monarchii."

Tak to społeczeństwo, obdarzone zmy

słem politycznym, skupione w sobie, do

brze zorganizowane i dobrze kierowanp,

w yzyskać umie podwójnie każde położe

nie.

—

Biegłymi w tej mierze okazali się

zawsze W ęgrzy, a przytem niepodobna za

przeczyć, iż są prawdziwymi patryotami.

Trudno także nie przyznać, że w ostatnich

przejściach, obecny ich przywódca baron

Bauffy, o kazał się zarazem zręcznym i sil

nym, przebiegłym i stanowczym i że od

szukał słowo zagadki, gdy w noworocznem

przemówieniu zawołał: nW naszych cza

sach cofać się nie można, trzebi iść na

przebój. "

Porównajmy to zachowanie się, to sta

nowisko, zajęte przez Węgrów, z postępo

waniem Niemców austryackicb nie już z au

stryackiego, a 6e z icb własnego stronni

czego punktu widzenia, rozważmy, ile W ę

grzy okazali zdrowego rozsądku, jaką zdol

ność jednolit ści w działam u, a jak nie

roztropnymi, zatumani"nymi, upartymi, a

zarazem małodusznymi i niezłączonymi. lecz

jedynie steroryzowanymi przez skrajną

m niejszość byli wciąż Niemcy, od obstruk*

cyi w sprawie prowizoryum rocznego do

tej ostatniej zdefektowanej na wstępie, a

na razie bez konkluzyi pozostałej konfe

rencyi z bar. Gautschem - a domyśleć się

będziemy mogli, kto odniesie zysk z dzi

siejszych zawikłań i przypuścić nam wolno

będz e, że ze sporu w Austryi między

prawicą a opozycyą skorzysta trzeci -

Węgry.

Ani bowiem obstrukeya austryacka ani

Sejm pragski, ani p. Schónerer, ani p. Wolf,

ani wyższe ofl nieb potęgi, jeżeli jeszcze

są, ani bezsilni przedstawiciele postępowe

go stronni(ctwa niemieckiego, z którymi od

był bar. Gautsch pogadankę w apartamen

tach prezydyalnego pałacu, ani nikt zgoła

nie zmieni tego, że w szystko musi się zwró

cić i zwróci się w stronę dziesięcioletniej

ugody i zbiegnie się w terminie Igo maja.

na mocy ustawy węgierskiej, uchwalonej

wczoraj w drugiem czytaniu.

Zapowiedziane też już jest w najbliższym

czasie podniesieni ponowne rokowań mię

dzy dwoma iządami co do ostatecznej ugo

dy. Ale tu właśnie mogłaby wybić gadzina

zysku z mądrego, straty z bezrozumnego

postępowania. Zbyt zaś ważne są tu w grze

rzeczy i interesa , aby ludzie, którzy po

św-ięcają j e dia podrzędniejszych o wiele

nie wydali się bardzo małymi, lub nie byli

bardzo winnymi.

Że nie idzie Węgrom o rozerwanie związ

k u , przy którym tak bardzo się rozwinęli

i wzmogli, to dowiodły wypadki dni osta

tnich , to stwierdzonem zostało od isobnie

niem wobec kraju stronnictwa niezależno

ści ; a zatem idzie im o najkorzystniejszą

ugodę, wykrojoną w austryackicb namię

tnościach stronniczych.

Jaki zaś obrót wezmą te namiętności,

czy odzyskają równowagę, lub dalej tarzać

się będą konwu’syjuie po ziemi, tego w o

becnym stanie rzeczy nikt przewidzieć nie

może, w łaśnie w przededniu otwarcia Sejmu

pragskiego, w którym na razie zestrzelą

8’ę one.

—

Abstencya czy egzodus posłów

niemieckich, t j byłaby tylko forma, którąby

namiętność po jednej stronie przybrała, gdy

by skuteczniejsza obecnie od tamtych burda

okazała się niezbyt bezpieczną na ...rancie

pragskim.

Treść rzeczy, to wzajemne ustępstwa

dla sprowadzenia nie zgody, ani ugody

w Czechach, ale modns vivendi w myśli i

cełn zawarcia dobrej, słusznej, dziesięcio

letniej z V\ ęgrami ugofy.

—

A pod tym

względem Czesi okazali zrozumienie tej po

trzeby i chęć uczynienia j ej zadość, której

dotąd nie widzimy u Niemców. T o też na

wczoraj zamówiona przez barona Gautscba

pogadanka z przywódcami czeskimi odbyła

się dla symetiyi, aby stanowiła parę z tą

która w przeszłym tygodniu miała miejsce

z przywódcami uiemieckimi.

Znane są bowitm ustępstwa, do ja

kich przywódc.y czescy są skłonni jeszcze

z chwili, kiedy po objęciu władzy przez

bar. Gautscha, poczynił on starauia w celu

wskrzeszenia parlam entu, unicestwione od

mową Niemców. Wątpić można, aby pp

Engel, Herold, Kaizl, Kramarz i Pacak

w dwóch wczorajszych pogadankach c« ś

odmiennego i nowego powiedzieli.

To też w przededniu zebrania się sejmu

pragskiego prawdopodobnie owe dwie po

gadanki z Niemcami i Czechami nie będą

roz8trzygającemi, albowiem tu niemałą j e

szcze rolę od egrfć może przypadek. Tylko,

że to, do czego gotowi aą przywódcy cze

scy, owa reforma rozpo. . ądzeń językowych,

na którą zgadzał się w ostatniej swej mo

wie p. Herold, uzyskałaby potwierdzenie

narodu czeskiego, podezas gdy przywódcy

niemieccy wcale w ten sposób uie są pa

nami położenia i do niczego naprawdę zo

bowiązać-by się nie m ogli’ albowiem z dnia

na dzień patrzeć muszą, zkąd wiatr wieje.

I dlatego trudno, aby nawet przy dobrej

chęci ze strony postępowców i pojed»aw

czości B oh e m ii, oraz wielkich interesów

materjalnycb, przemawiających za złago

dzeniem położenia, wszelkie pogadanki, na

rady, układy os ągnęły p?żądany a isto

tnie ważny skutek, dopóki działalność wła

dzy i sztuka rządzeni i nie potrafią przeła

mać, zgnieść lnb zmieść szónercryaiiizmu.

Tu j e st na razie węzeł położenia, choć

s ę to wydać może nieprawdopodobnem

w każdym razie dziw’aczne m. A im rzecz

się bardziej opóźnia, tem staje się istotniej

szą. Agitacja w tjm tonie i w tym kie

runku wzmcga się; apostołowie schonere

ryanizmu z początku w liczbie pięciu, mnożą

się, ohjeżdźają już metylho Czechy, a lt

Tyrol i górną Austr_. ę . katolików niemie

ckich ob8aezają, już ich oblegają i tym co

raz je st ciaśn-ej. Rozbicie dziś większo

ści, wyłączenie jutro Galicyi - oio ich

cele.

Przegląd polityczny.

Listy prof. Jagicza i Mommsena powtarzają

prawie wszystkie pisma polskie dosłownie lnb

w streszczeniu według Czasu , a pisma czeskie

zaopatrują je w uwagi i komentarze mniej lub

więcej życzliwe. P o l itik np. pisze, że prof. Jagicz

zasługuje ua podziękowanie i uznanie za to, że

chciał niemieckiemu, uet o * n

I Jeps?.e wyobr*

żenie o Słowianach, a zwluszcza o czeskim ludzie.

Niemieckie dzienniki poświęcają tej zajmującej

korespondencyi obszerne wstępne artyknly, a N .

fr . Preśse i Wiener Tagblatt wyciągają ze słów

Jagicza wnioski, o których zapewne sędziwy u

czony wcale nie myślał. Słowem owe listy wy’

wołały w publicystyce ożywioną polemikę, która

świadczy o ogólnem zainteresowaniu się nimi.

Podając pierwsi listy Jagicza i Mommsena,speł

niliśmy zatem obowiązek dziennikarski, zaznaja

miając naszych czytelników z treścią bądż co bądż

bardzo ciekawych dokumentów, zanim one gdzie

indziej ogłoszone zostały.

Wobec tego zarzut,

uczyniony nam nnegdaj w jednem z pism tutej

szych, żeśmy wogółe ogłosili owe listy, jest co

najmniej dziwaczny, a tyłko zła wiara albo

stronnicza niechęć może nam imputować, że przez

ogłoszenie listów solidaryzowaliśmy się z icb tre

ścią. Nawet w liście prof. Jagicza są ustępy, bu

dzące pewne wątpliwości swoją miękkością i nau

kowem doktrynerstwem; list zaś Mommsena jest,

jak i poprzednia jego enuncyacya, przesiąknięty

brutalnym szowinizmem niemieckim, nielicującym

całkowicie z powagą męża nauki. W każdym je

dnak razie wymiana zdań pomiędzy dwoma ludź

mi, zajmującymi tak wybitne stanowiska, należy

do tych objawów współczesnego politycznego ży

cia, których nie wolno pomijać, a tem mniej je

przemilczać.

W poniedziałek rozpocznie się sesya Sejmu cze

skiego. Jeśli sprawdzą się wiadomości, że na po

rządku dziennym obrad stanie kwestya rozporzą

dzeń językowych dla władz autouomicznyeb, w ta

kim rasie sesya ta należeć będzie do najważ

niejszych w po!itycznem życiu Czech. Sejm jest

niewątpliwie najwłaściwszą instancyą do rozwią

zania zatargu; zachodzi jednak obawa, czy wobec

rozkiełznanej opozycyi niemieckiej, jedynym wy

nikiem akcyi bar. Gautscba nie będzie to tylko,

że obok głównego ogniska skandalów parlamen

tarnych w Wiedniu, wybuchnie drugie zlokahzo

wane zarzewie w Pradze. W tej chwili nie jest

jeszcze rozstrzygnięte stanowczo nawet wstępne

pytanie, czy Niemcy wogóle wezmą udział w na

radach Sejmu. Należy przypuszczać, że Niemcy

liberalni nie posuną się do abstynencyi, graniczącej

z bezmyślną i bezradną abdykacyą. Dr Zdenko

Schllcker zapowiedział wprost przed kilku dniami

na wiecu w Lincu, i e Niemcy nie usuną się od

rozpraw sejmowych. W takim razie Niemcy libe

ralni z Czech musieliby się zdobyć na wysiłek

emancypacyi z pod wszechwładnej dotychczas

dyktatury Scbónereryanów, dyktatury, której do

tychczas w Izbie i poza Izbą ulegali. Faktem

jest, że ludowa partya niemiecka i frakcya Sobu

ntiera są przeciwne obesłaniu Sejmu. Pod ich

wpływem cała prowincyonalna niemiecko czeska

prasa podniosła hasło: Los von P rag!

Z powodu konferencyi barona Gautscha z po

słaini niemieckimi, otwarła prasa radykalna gwał

towną kampanię przeciw nlemiecko-postępowyra

a szczególniej przeciw Drowi Sehlesingerowi i

Lippertowi. W agitacyi tej pojawiły się oryginał

ne argumenty i epizody. Bo przecież oryginaluem

jest takie hasło agitacyi: ,,Nie należy obsyłać

sejmu, ponieważ życie posła Wolfa byłoby w Pra

dze narażone na niebezpieczeństwo." Zamiast za

sady — osoba posła Wolfa. I słusznie. Bo do

tychczas cały polityczny rozum i taktyka Niem

ców czeskich krystalizuje się i skupia, jak w so

czewce , w krzykactwie i konie ^yanetwie posła

Wolfa. Nie potrzeba dodawać, że niebezpieczeń

stwo, jakie zagraża rzekomo życiu, całości i cenne

mu zdrowiu p. Wolfa, jest bardzo a bardzo pro

blematyczne, jeśli wogóle o niem na seryo może

być mowa. Przy rozbudzeniu namiętności trudu«

oczywiście przewidzieć, czy nie wyskoczy z tłu

mn jakiś fanatyk lub szaleniec; atoli w rormal

nych warunkach śmiesźnem je st, gdy takie tchó

rzliwe argumenta wysuwane są jako zasadniczy

powód do abstynencyi w pracy politycznej w kra

jowem ciele ustawodawczem. A jednak widma

rozgorączkowanej fantazyi spowodowały za ini

cyatywą niemieckiej prasy radykalnej całą połi

tyczną akcyę. Puszczono nawet w obieg pogłoskę, że

pos. Gregr jawnie zapowiedział zamordowanie

posła Wolfa, Hektora oblężouej Troi niemieckiej

w Czechach.

Niemcy narodowi w Karbitz — jak donosi li

berecka Deutsche Volkszeitung — ,,z uwagi na

okoliczność, że życie pana K. H. Wolfa, wybra

nego niedawno w Cieplicach posłem do sejmu

czeskiego, narażone jest na groźne niebezpieczeń

stwo,"

rozesłali do dwóch tysięcy niemieckich

gmin prośbę, ahy nżądały kategorycznie przenie

sienią siedziby sejmu z Pragi". Nie na tem ko

niec. Z Brtix donosi jeden z liberalnych dzienni

ków. że niemieckie gminy wiejskie w północnych

C’zechach postanowiły wystosować do ministra

spraw wewnętrznych i do namiestnika C/ech po

dania z żądaniem, aby dla bezpieczeństwa posła

Wolfa poczynione zostały dostateczne zarządzenia.

Kilka gmin zamierza nawet wysłać deputacye do

namiestnika, w celu ustnego przedstawienia żą

dań i dla ,,polecenia rozwadze rządu, jakie na

stępstwa mógłby ewentualny zamach na posła

Wolfa sprowadzić na Czechów, osiadłych w okrę

gach niemieckich". Dla bezstronnego obserwatora

są to wszystko objawy politycznej patolog i.

W Czechach jednak widocznie także i inne

sfery zdają się ulegać suggestyi fautastycznyck

zamachów, kiedy uznano potrzebę ogłoszenia w o

ficyalnym Prager Abendllałt następującej noty:

nW ostatnich dniach wezwał utworzony w tym

celu komitet niemieckie gminy, aby żądały zabez

pieczenia osoby posła Wolfa, który według rzeko

mego oświadczenia Dra Gregra, złożonego człon

kowi Wydziału krajowego Dr Lippertowi, ma b}e

zamordowany, skoro tylko wejdzie do sejmu cze

skiego. Komitet wzywał więc, aby w dniu 7 b. ni.

przybył do Pragi przyuajmuiej jedeu reprezentaut

z każdej gminy, celem wzięcia udziału w obra

dach nad zamierzoną akcyą Nie wątpimy ani na

chwilę, że pos. Wolf otrzyma jak każdy inny,

w razie rzeczywistego niebezpieczeństwa, ochronę

ze strony policyi. W liście nadesłanym do nas,

zapewnia jednak Dr Gregr wyraźnie, że ani na

seryo, ani żartem nic takiego nie powiedział, a

ponieważ także zastępca marszałka krajowego

Dr Lippert twierdzi stauowczo, że n;e opowiadał

nigdy o podobnem oświadczeniu Dra Gregra,

przeto niemiecka opinia pnbliczna została przez

kogoś w wielki błąd wprowadzoną."

Toż samo pismo ogłasza następującą korespon

dencję z Cieplic: ,,Także tutejsza rada gminna

otrzymała wezwanie, aby domagała się przenie

sienia sejmu czeskiego z Pragi, ponieważ życie

pos. Wolfa jest narażone na niebezpieczeństwo.

Zapowiedział to — jak opowiadają — pos. I)r

Gregr. Nasza rada gminna nie poczuwa się do

obowiązku dbać więcej o posła Wolfa niż o in

nych posłów i nie zwróciła uwagi na tę agitacyę

wychodzącą z Karbitz, tak samo zresztą, jak to

uczynią niewątpliwie inne gminy."

Korespondencya ,,Czasu"

Warszawa 6 styr/,uia.

(S^ ) W miarę zbliżania się 1 stycznia sta

rego stylu wzmaga się zaciekawienie, -oo przy

niesie ten dzień, który zwykle jest główną datą

ważniejszych zmian administracyjnych* nie w y

nikających z nieprzewidzianej potrzeby.

Bardzo rozmaite obiegają pogłoski, ale dzien

niki petersburskie zapewuioją, że absolutnie nikt

niema pewnych danych, b) cesarz nie wtajemni

cza nikogo w ostateczne inteucye, a sam o wszyst

kiem decyduje. Czytałem kiedyś w pewnym

poważuym dzienniku niemieckim porównanie

usposobień cestrza Mikołaja II i Wilhelma II

Autor, piszący z Petersburga, utrzymywał, że uspo

sobienia ich są wręcz odmienne: cesarz Wilhelm

dużo mówi, a nie zawsze może przeprowadzić to,

co zapowiada; cesarz Mikołaj mało mówi, ale

z wytrwałą konsekwencją przeprowadza swoje

plany i zamiary.

Pogłoski o zmianach, obiegające obecnie, oczy

wiście nie na bruku warszawskim, lecz w ko

łach’, mogących mieć dokładniejsze iuformacye,

zdają się potwierdzać trafność przytoczonej cha

rakterystyki cesarza Mikołaja. Wspomnę choć

kilku słowami o tych pogłoskach. Wiadomości o

bliskiem ustąpieniu ministra wojny Wannow

skiego do tych pogłosek nie zaliczam, bo jest to

rzecz, nieułegająca żadnej kwestyi. Inaczej jest

ze zmianami w innych ministeryach. 1 tak dosyć

BRACIA Z WYBORU.

(5)

POWIEŚĆ

Zofii Koiret"nl,-itf.

(Ciąg dalszy).

Oczekiwał miny zdziwionej Grzegorza i w isto

cie wywołał ją u starego sługi, który wszakże

zaraz powrócił do pozoru obojętności i powagi lo

kaja z porządnego domu. Grzegorz wysłał zaraz

po lody chłopca kredensowego i wkrótce podał

swemu panu upragnioną ochłodę.

Jan jadł lody i myślał:

—

To je st przyjemność, której podniebienie

moje praguęło i która go nie zawiod_ła,_ ry le zy

skanego w życiu. Ileżto razy, poświęciwszy go

duość osobistą i opinię ludzką, rzucałem się ku

przyjemności, a dosięgnąwszy jej, znajdowałem

ją już bez powabu dla siebie.

Po obiedzie uczuł ogarniającą go nudę.

—

Có jabym mógł robić dzisiaj ? — myślał.

Co to się robi w dzień pogrzebu o jca? Nie mogę

iść do znajomych ani na rozmowę, ani na karty...

a czy nawet miałbym na to ochotę?

Uzuał, że nic go nie nęciło i że się nudził , ale

po niejakim czasie pomyślał, że przy nieznośnem

zmęczeniu, które czuł jeszcze we wszystkich ko

ściach , najbardziej pragnąłby drzemać. Wyciągnął

się ua szezlongu , ale że było nieznośnie gorąco

więc począł marzyć o tem , by temperatura ze sto

łki dwudziestu sześciu spadła naraz do d ziesięc iu.

dopiero wtedy byłoby mu dobrze! I nagle tego

*Padnięcia temperatury zapragnął tak silnie, że

??.ogarnął gniew i niecierpliwość, iż się to zro

b,ó nie dało i trzeba było do samego wieczora,

? *aoże i prZez całą noc, może i przez dni kilka

znosić to piekło!

przewijały się przez gło w ę Jana, jak łan

» *łożony z ogniw, wchodzących jedno w dru

gie. Z kolei zaciężyło nad nim przewidywanie tej

nieznośnej chwili, w której jacyś ludzie obcy

wejdą tu do jego domn i zaczną plądrować.

Tak mu się bowiem przedstawił akt zdjęcia pie

częci i otworzenia testamentu. Miał on wstręt do

wszelkich aktów i utrzymywał niby żartem, że

własny jeg o ślub tak go zdenerwował, że nie bjł

nawet zdolny odczuć, choćby przez jednę chwilę,

zadowolenia posiadacza, pomimo że dobrem jego

była najpiękniejsza panna młoda. Kazali mu do

niej iść przez te wszystkie męczące i nudzące

obrzędy, tak, że je potem w swej wyobrażui po

łączył z Elżbietą i ona sama, w białej snkni i

welonie, wydała mu się jakimś nieznośnym , de

nerwującym obrzędem, od którego chciało mu się

uciekać.

—

Nie dosyć tego strasznego pogrzebu, którego

widmo chyba przez całe życie prześladować mię

będzie — myślał, wstrząsając się od niesmaku —

jeszcze trzeba przejść przez te formalności, któ

remi prawo oblepiło naszą egzystencyę, jak trądem.

Pomyślał przez chwilę o położeniu się do łóż

ka i załatwieniu wszystkiego przez plenipotenta,

ale go odstraszyło dawanie plenipotencyi, a także

udawanie chorego wśród takicb upałów. Potem

przejęła go trwoga morałów, których w testamen

cie ojciec pewno nie szczędził. Trzeba będzie tego

wszystkiego wysłuchać, odczytać.

Bo ludzie nie stracili jeszcze wiary w mo

rały, pomimo doświadczenia tylu wieków! - po

myślał ironicznie. — Biedny ojciec! On musiał je

dnak mieć jeszcze jakieś złudzenia! Z jaką to on

wiarą dawał mi Elżunię! Żaden ksiądz z taką

wiarą nie daje grzesznikowi wiatykn. A jam to

wziął, przełknął... i zostałem takim, jak byłem.

Tak, tak, pewno tam w testamencie jest parę

arkuszy rad i napomnień. I to się tak zdarza, że

trzeba tego wysłuchać podczas nieznośnego upału!

Weszła Elżbieta. Była blada, ze zmęczonerai od

płaczu oczyma. Do męża przyprowadziła ją myśl

o jego cierpieniu. Widziała go w istocie wzru

szonym śmiercią ojca i we własnem sercu pod

niosła to cierpienie do apoteozy.

Jan wstał do połowy na sze/loi)gn, wyciągając

do żony rękę; ona, rękę tę ująwszy, rzekła to

nem gorącego współczucia:

—

Odszedł od nas... przygotował się z takiem

podniesieniem d u ch a. .. miejmy nadzieję, że du

sza jego je9t szczęśliwa. Przestał cierpieć... cier

piał tak straszuie w ostatniob chwilach. . . tam

mu lepiej. . . pomyśl, co za rzecz okropna me

módz oddychać!

Jan, po tycb wszystkich myślach niemiłych,

które go przed chwilą pochłaniały, odczuł wdzięk

Elżbiety, odczuł też jej moralną żarliwość, jako

piękno.

—

Wiesz Elżuniu — rzekł — do ludzi trzeba

mieć wstręt, gdy się ich pozna bliżej, ale między

ludźmi są aniołowie.

—

Nie mów mi takich rzeczy! To taka przo

sada! Nic we mnie niema anielskiego.

—

Co, nawet oczn?

Przyciągnął ją do siebie i zmusił, by obok niego

usiadła.

—

Jestem tak pospolita istota i nie lubię tego

twego stylu! Nie lubię stylu, ałe uczucia są mi

drogie. Tak, Jasiu, kochaimy się bardzo, zbliżmy

się jeszcze silniej do siebie, jeżeli można, że

byśmy miłością zapełnili tę pustkę, która się

w naszem życiu zrobiła. Ojciec sobie tak bardzo

życzył, by nasze przywiązanie zacieśniało się so

raz mocniej!...

Ale Jan był już zimny i roztarguiony. Uczucie

serdeczności dla żony, którego był doznał przez

chwilę, stępiło się już było, a słowa Elżbiety

(_lały mu obawę wybuchu czułości z jej strony.

Żeby jej aby nie przyszło na myśl rzucić mu się

na szyję! Było tak gorąco, a on był tak zmę

czony i takie miał nerwy porwaue w kawałki

przez ten obrzęd straszuy!

Elżbieta oparła rękę ua ramieniu męża, lecz

dostrzegła w jego wzroku ten wyraz znudzenia

i chłodu, który często lodem ścinał jej uczucie.

—

Pewno cię głowa boli? — zapytała.

—

Nie, tylko jest tu tak gorąco, jak w piekle!

—

Trzeba, żebyś próbował usnąć, Ziiięezeuie

czyni f t upał tafc ułezuTJśnyiji. Z b a w ię cię sa

mego, byś mógł wypocząć,

Wyszła z pokoi n z uczuciem, którego często

doznawała z powodu nierówności charaktcrn męża.

Było to uczucie zawodu, zniechęcenia i gniewu

na samą siebie. Widocznie to ona nie umiała po

stępować z Janem, nie umiała go zrozumieć, ani

w_ybierać chwil stosownych. Wszak on ją kochał,

a nawet uwielbiał, nie szczędził jej nazw anioła

i świętej, a jednak często powstawało między

nimi coś, eo ich dzieliło i mroziło słowa czulsze

na ich usiacb. Co to było takiego, skoro się oni

kochali i byli takiem dobranem stadłem? To był

zapewne brak taktu z jej strouy, a może niższość

umysłowa, która sprawiała, że on mimowoli nie

mógł jej traktować, jak równą sobie. Odrzuciła

wszakże to przypuszczenie. Nie, to eo stawało

między nimi, wypływało jedynie z dziedziny

nezui ia. Może ona go nie dość kochała? A jednak

oua chciała kochać go tak gorąco i być taką do

hrą żoną! Chciała być uległą chciała być cierpli

wą... Dlaczego ona g o uszczęśliwić nie umiała?

Po odejściu Elżbiety Jan położył się na wznak

na szezlongu z wielkiem westchnieniem znużenia

i pstrząc w sufit nawpół przymknięteini oczyma,

myślał:

Ciekaw jestem , czybym żałował Elżuui,

gdyby umarła.

Myśl ta dotknęła go nieprzyjemnie. Co za nie

potrzebna i przykra myśl! Dla czego niepotrze

bna i przykra? To tylko ludzka, konwencyonalua

delikatność sprawia, że się o takich rzeczach

nie mówi i że się udaje, iż się o nich nie myśli.

Więc, czy żałowałbym Elżuni? Może żal

po niej oświeciłby mi nagle własne moje serce

i poznałbym, żem ją kochał! Może ja ją kocham

ale że jej nigdy nie potrzebuję zdobywać, nigdy

nie mam sposobności za nią tęsknić, więc mi

jest tak zwyczajną rzeczą, jak chleb dla tego,

komu go ąigdy w życiu nie brakło. Możebym’

i ja za zwyczajnym, powszednim chlebem zatę

sknil, gdybym go nie miał przed sobą ty le , że

jego iloóć jest zawsze w iększa , niż mój apetyt.

Ożeniłeip się z Elżunią bez szalonej miłości, ale

czj byłoby inaczej, gdybym się był z szalonej

miłości ożenił? Main przekonanie, że nie. I nie

w tem leży zło, że jej nie kocham. Mnóstwo

mężczyzu nie kocha żon sw oich, mnóstwo żon

nie kocha mężów, ale o tem nie rozmyślają, nie

zadają sobie co do tego pytań. Zło dla mnie

leży w tein, że tego w sobie dochodzę. Byłem

pewiem, że ja naprawdę nie kocham nikogo, na

wet siebie, że kocham tylko zachciankę, która

mną w danej chwili rządzi; tymczasem śmierć

ojca przekonała m ię, żem miał do niego przy

wiązanie bardzo silne.

I znowu Jan urad »wał się w du hu tem, że

on jednak mógł koiluć na prawdę, skoro czuł

taką wielką tęsknotę za ojcem i taki wielki żal,

iż go jnż nigdy nie ujrzy.

W parę dni potem nastąpiło otwarcie testa

mentu. Pokazało się, że Jan dziedziczył w szystka

ziemię, Elżbieta dostawała na własność dom

w Krakowie, zaś kapitały, umieszczone na ban

kach i w rozmaitych przedsiębiorstwach, zapi

sane były bądż to osobom prywatnym, bądż in

stytucjom krajowym. Za lat ośm miała się j e s z

cze w ręce Jana dostać suma , od której odsetki

miały przez ten przeciąg czasu być wypłacane

tym z braci Jerzego, którzy jeszcze przebywali

w zakładach naukowych. Zauważono, że zmarły,

który swym wpływem i pieniędzmi całe życie

wspierał instytucję wydawnictw tanich, ludowych,

nic w swym testamencie instylucyi tej nie leg o

wał.

Jan wziął pióro, i wobec zebranych przy

czytaniu testamentu urzędników, napisał: ,,Uwa

żając za proste zapomnienie ze strony ojca mego

to, iż w testamencie nie zapisał nic instytucyi

wydawnictw ludowych ,,Pszczole", ofiaruję insty

tucyi tej dziesięć tysięcy reńskich, które zaraz

na dobrach moich zahipotekować zohowiązuję

się* Chcę tym sposobem złożyć hołd pamięci

ojca mego!"

(Ciąg dalszy nastąpi).

, , C z aił44 wychodzi codziennie z wyjątkiem niedziel i świ§t o godzinie 6 wieczorem.

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 ct., z przesyłką pocztow§ 12 ct.

W Lwowie jot ,,Ciii11 fi ubycia w Horach dzienników L. Plokna, A. Oltztwikitya.

na cały rok na kwartał na 1 miesiąc

W m i e j s c u ......................................................................................

20zła.

6zła.

1zła. 80 ct.

t’oczt§ w państwie austryackiem

24zła.6zła.

2 zła. 50 ct.

n i e m ie ck i e m .................... ....

28 zła.

7 zła.

2 zła. 80 ct.

B do Włoch, F rancyi, Anglii, Belgii, Szw ajcaryi, Tur

syi i innych p ań stw , należących do związku pocztow ego

32 zła.

8zła.

3 zła.

Prennmeratę przyjmuje się tylko od A do ostatniego dnła w miesiącu.

—

t.!uty z pie

niędzmi i przekazy pieniężne na p ren um eratę i ogło sze nia (inseraty) uprasza się nad syłać franco

lo Administracyi Czasu w Krakowie.

—

Listy reklamacyjne nieojrieczętotoane nie podlegają opłacie

poczto w ej. — T/istów niefTankowanych nie przyjm uje s ię . — Rękopismów uodsyłanych nie zw raca się.

Prenumerata wynosi:

Administracya Czasu w Krakowie i nrzędy pocztowe. Mlejscow% prennmeratę księgarnia

S. A. K rzyżanowskiego, handel Karlińskiego , Mańkow skiej w Sukie n ni ca ch , hand_el Kretschm era,

hiuro dzienników H opcasa i Salomonowej, głów n a trafik a.

—

Ogłoszenia przyjmuje się za opłatą

od miejsca wiersza drobnym drnkiem za pierwszy raz 10 cnt., z a każdy następny po 5 cnt., układ

tabelaryczny, cyfrowy, skomplikowany pierw szy raz po 20 ct., n a stępny po 5 ct.

—

%odesłane (na

3 stronie) od miejsca wiersza drukiem drobnym po SIOcnt. za każdy raz. — Ogłoszeniu i prenu

m eratę przyjm ują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszew skiego, ce ntr. biuro ogło szeń

ul. Kopernika i. li; w Pnryłu wyłącznie p. Adam rue de Varenne 38, (prenumeratę p. W . Kaczkowski

Courbevoi pod Paiyżem rue dn Chemin a e fer 44); w H led nlu H aasenstein te V ogler (także

w H amburgu, Frankfurcie n. M. Berlinie, Lipsk u, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. D ukes, J . D an neberg , H. Fried

(tylko prenum eratę H. Goldschmid te Comp.); w Krankfurcie n. T l . G . L. D aube A Comp.

Za każdą zmianę adresu dopłaca się 20 ct.

Prenumeratę przyjmują:

1 of 8 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction