Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 652 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 258.

Kraków, Środa11Listopada1891.

RocznikXLIV.

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

Administracya -CZASU1* w Krakowie.i urzędy pocztowe. Miejscową prennmeratę księ

garnia S. A . Krzyżanowskiego, handel Smidowicza w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń

Ignacego Herza przy placu Maryackim 1. 9 , handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, główna trafika róg

Rynku i ulicy św. Jana.

Ogłoszeni» (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsoa wierszu

drobnym drukiem (petit.) za pierwszy raz 10 ct., za każdy następny po 5 ct.

—

Nadesłane (na 3 stronie)

od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 ct. za każdy raz.

—

Ogłoszenia i prenumeratę przyj

mują: we Lwowie Biuro dzienników ulica Karola Ludwika 1. 9; w Paryżu wyłącznie p. Adam,

105 bis Boulevard Raspail, (prenumeratę p. W . Raczkowski, Courbevoi pod Paryżem, rue du Chemin

de fer 44); w Wiedniu pp. Haasenstein A Yogler (także w Hamburgu, Frankfurcie n. M., Berlinie,

Lipsku,

Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse(także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i No

rymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J. Danneberg,H. Friedl, (tylko prenumeratę pp. H. GoId

schmidt A C.),w Franhfnrele n. M. G. L . Daube A Co. W

"Warszawie przyjmują ogło

szenia pp. Reichmai i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Senatorskiej.

Kraków 10 listopada.

Pan de Freycinet ma zbyt wiele doświad

czenia i bystrości, zbyt często wreszcie upa

dał na czele dawnych swoich gabinetów, aby

me odczuwał w tej chwili, że znów grant

chwieje się pod jego nogami. Kiedy przed

tygodniem po piorunującej mowie pana Cle

menceau, radykalni jak jeden mąż głosowali

przeciw przyjętemu przez rząd porządkowi

dziennemu w Izbie deputowanych, a * mini

sterstwo utrzymało się jedynie, dzięki absten

cyi prawicy

ukazało się przed oczami szefa

gabinetu francuskiego widmo większości opo

zycyjnej, niezdolnej rządzić Francyą, ale zdol

nej zawsze nie dopuścić nikogo do rządów.

Stosunki parlamentarne francuskie są pod

wielu w zględam i bardzo pouczając?. Jądrem

większości rządu j est najsilniejsze liczebnie

stronnictwo, oportuniści, a sztuk a rządzenia

polega na balansowaniu, przy icb poparciu,

między prawicą i lewicą Izby deputowanych.

Oportuuiś(ii z prawicą, czy oportuniś?i z le

wicą zdołają stw orzyć zDaczną większość

w parlamencie. P . de Freycinet starał s.ę do

konać cudu politycznego, to jest zbliżyć się

do prawicy, nie oddalając się od lewiey. Tego

rodzaju łamane sztuki mszczą się zawsze i

rychło. Można było być pewnym , że jeżeli

jednego dnia p. Constans w ygłosił w któremś

z miast północnej Francyi wielką mowę po

jednawczą , w której zapraszał konserwaty

s tów do wspólnej pracy w Republice, to j a

zajutrz z południowej Francyi dochodziła

wieść o nowem jakiemś prześladowaniu reli

gijnem lub nietolerancyi politycznej władz

rządowych wobec monarchistów.

W ten sposób niezwykle długo manewro

wał p. Freycinet, którego trafnie nazwano

,,białą myszką" , między dwiema zasadniczo

8przecznemi partyami. Dziś zdaje się, że m y

szka wpadnie w pułapkę. Nie trzeba w tej

m ierze łud zić się pozorami upadku radyka

lizm u francuskiego, które objawiły się na

pierw szem p osiedzeniu nowej radykalnej gru

py deputowanych francuskich. Jeśli p. T e

rier, jeden z jej członków, wyraził tam zda

nie, że ludność Francyi nie sympatyzuje ze

stronnictwem radykalnem, to z pewnością po

w ied ział prawdę. Ale z drugiej strony nawet

w razie rozwiązania Izby, którem groził rząd

za pośrednictwem Emanuela Aróae, wielkie

miasta francuskie dostarczą nowej Izbie za

wsze jeszcze dość skrajnego żywiołu na roz

sadzenie z pomocą monarchistów każdego u

miarkowanego rządu republikańskiego.

Z pomocą monarchistów, mówimy, i w tem

leży punkt ciężkości sytu acyi, w tem także

jedyny właściwy kierunek rządu, którego p.

de Freycinet nie miał dotąd odwagi ani o

brać, ani stanowczo odrzucić. Jeśli jednak

gabiDet obecny upadnie wskutek zmartwych

wstania d aw n ej, nienaturalnej koalicyi kon

serwatywno-radykalnej, to w każdym razie

będzie miał na usp raw iedliwien ie swej chwiej*

ności i braku decyzyi poważną okoliczność

łagodzącą. Jest nią zupełny brak jednolito

ści , karności i organizacyi wśród konserwa

tystów francuskich. Niepodobna oprzeć się

na stronnictwie, na którego kierunek polity—

FugaBacha

POWIEŚĆ

przez Esłęję.

czny składają się czynniki tak od sie li i od

ległe, jak p. de Cassagnac, br. THanssonyille,

i Jacąues P io u , a więc począwszy od nie

przejednanych, przez ostrożnych dyplomatów

aż do t. z. droite constitutioneUe. To właśnie

rozbicie się konserwatystów sprawia, że, jak

dawniej, tak i dotychczas są oni potęgą o

tyle tylko, o ile chodzi o obalenie rządu, a

więc siłą zarówno ujemną, jak najwięksi icb

wrogowie z pod sztandaru p. Clćmenceau.

_ N i g dy może jawniej nie okazała się ta

niezmierna trudność położenia gabinetu fran

cuskiego, nie zarysowała się groźniej mo

żność obalenia go każdej chwili przez te dwa

połączone opozycyjne kierunki, jak w drobne,j

napozór sprawie, która jednak łatwo stać się

może punktem wyjścia nowego, niepożąda

nego dla gabinetu zwrotu w polityce wewnę

trznej Francyi. Mówimy tu o kryminalno-po

litycznej affaire Lafargue. Naprzód bowiem

głosowanie, o którem mówimy na wstępie, a

które było pierwszem poważnem zachwianiem

stanowiska g abin etu, uratowanego chwilowo

przez powstrzymanie się konserwatystów od

wotowania — głosowanie to odbyło się właśnie

z powodu żądania p. Ernesta Roche, aby u

więzionego agitatora z czasów rozruchów

w Fourmies, a teraz kandydata do Izby

z L ille , Pawła Lafargue wypuścił rząd na

womość. Ale to ty!ko wstęp. Lafargue pozo

staje w więzieniu, nadchodzi dzień wyboru

ściślejszego w Lille i... z urny wychodzi

uwięziony socyalista, bijąc na głowę oportu*

uistę p. Depasse.

Gdyby wybór ten był poprostu zwycię

stwem S’icyalizmu w wielkiem mieście, wów

czas rząd francuski zrajdowałby s ę wober

zjawiska smutnego wprawdzie, ale nie nowego

wcale. Precedemów takich jest we Francy

i gdzieindziej dosyć. Co jednak nadaje wy

borowi w Lille znaczenie głębsze i dla rządu

bardzo groźne, to okoliczność, że Lifargu e

zawdzięcza swoje zwycięstwo niewątpliwie po

parciu konserwatystów. Już w pierwszym wy

borze twierdziły dzienniki republikań-ilre, że

na 5000 głosów, które padły ra smutnej

pamięci bohatera z Fourmies, 3000 było

głosów konserwatywnych. Prasa konserwaty

wna nie przeczyła temu wcale, a choć może

w tej arytmetyce wyborrzej była przesada, to

jednak pewnem jest, że monarchiści nie gło

sowali za p. Depasse, lecz albo wcale nie

brali udziału w wyborze, albo też głosowali

za socyal stą dlatfgo, by głosować przeciw

rządowi. Nie pochwala tego żaden poważny

dziennik konserwatywny francuski, ale wszyst

kie, choć ubolewają nad tym objawem, uwa

żają go zarazem za odpowiedź na ostatnie

umizgi rządu w kierunku radykalnym, w szcze

gólności na oskarżenie X. Gouthe Soulard.

Z dwóch stron zatem zbierają się wiodące

burzę chmury nad tak bardzo i tak długo

pogodnym horyzontem gabinetu francuskiego

Wiem y z doświadczenia, że takiej burzy nie

przetrwał jeszcze żaden rząd Rzeczypospolitej.

Czy go przeżyje p. de Freycinet ? Odpowiedź

na to pytanie zależy od rozstrzygnięcia dru

giego, ważniejszego pytania, a mianowicie,

czy choćby w tej groiaej chwili, zdobędzie

on się na zerwanie stanowcze radykalny( b

więzów, które go duszą, czy też ratunku

szukać będzie w silmejszem jeszcze ich za

dzierżgnięciu ? Proces arcybiskupa z Aix,

który rozpoczyna się za kilkanaście dni, rzuci

zapewne jaśniejszs światło na przyszłą poli

tykę rządu, jeśli — któż przyszłość przewi

dzieć zdoła — gabinet p. de Freycinet do

żjje dnia 22 listopada 1891 roku.

W niektórych pismach polskich okazała się,

powtórzona także i przez nas wczoraj, wiadomość,

jakoby misya komisyi kolonizacyjnej dla Prns za

chodnich i Poznańskiego ograniczoną została do

czynności parcelacyjnycb bez wzg’ędu na narodo

wcść, przez co komisyi tej odjęto ostrze, wymie

rzone przeciw Połakom. Ze strony dobrze poin

formowanej zapewniają nas, iż wiadomość po

wyższa jest fałszywą od początku do k ońca, a

puszczoną w obieg n a to, ab y niesumiennie b ała

mucić umysły polskie. My umiemy ocenić pewne

notępstwa rządn praskiego, w szczególności spra

wiedliwe rozstrzygnięcie sprawy Arcybiskupstwa

poznańskiego, ale wyznajemy, że ustępstwa, do

tyczące język a , pozostają jeszcze dotąd poniżej

minimum słuszności. W szak potrzeby polski’h

dzieci pod tym względem opędzać mnszą gminy

polskie własnym n akładem , przez co właściwie

nowy podatek został na nie nałożony.

Strzedz się więc należy przesady wszelkiej

w tej mierze i nie wierzyć fałszywym wieściom,

obliczonym n a budzenie zbytnich sympatyj i przed

wczesnych nadziei. Na kogo takie tendencyjne

wieści są obliczone, nie śmiemy bliżej określać,

ale mamy nadzieję, że społeczeństwo dosyć wy

trzeźwiało, aby być sceptycznem na wszystkie

strony. Wygrywano naszą kartę zbyt często, aż

się zdarła i skrwawiła. Mamy tego stanowczo do

syć, ale ludzi, którzyby do nowego wyzyskiwa

nia społeczeństwa dla ubocznych, czy ościennych

celów przykładali rękę, uważamy za niemądrych

polityków, a po trochu i za nieuczciwych.

Stoimy zawsze na stanowisku ugodowem wobec

polityki pruskiej; przywitaliśmy, jak należy, rado

sną wieść o nominacyi nowego Arcybiskupa, ale

uważamy za nasz obowiązek bronić społeczeństwo

przed niewczesnemi i nieprawdziwemi wieściami,

które niby mają nas krzepić i wzmacniać, a w rze

czywistości gotować pastwę, czy strawę dla kogo

innego.

«ł

Przegląd polityczny.

Według monachijskiej AUg. Z tg rosyjskie

poselstwo w Berlinie poczyniło było w końca

przeszłego miesiąca wszystkie przygotowania do

przyjęcia cara w stolicy Niemiec. Działo się to za

wiadomością i milczącem przyzwoleniem cara. Mi

nister Giers oczekiwał w Wiesbaden na odpowie

dni rozkaz i dlatego zaniechał zamierzonej po

dróży do Paryża. Na dworze w Petersburgu otrzy

mano także odpowiednie instrnkcye. Nagle, na ty

dzień przed wyjazdem z Kopenhagi oświadczył

kiedyś car w rozmowie: nA zresztą — nie pojadę

do Berlina!" Pisemne i ustne próby nakłonienia

monarchy do zmiany zdania nie doprowadziły do

niczego. Pominięto Berlin na w yraźne życzene

cara. Panowie Sznwałow i Giers są niemało za

kłopotani.

Blowitz ogłasza w Timesie rozmowę swoją z by

łym ministrem Flourensem. Zdaniem Flonrensa pier

wszy początek zbliżenia francnsko-rosyjskiego od

nieść należy do czasn, kiedy depntacya bułgarska

objeżdżała europejskie stolice. On sam, Flourens,

dał wówczas delegatom odpowiedź, która się po

dob ała carowi. J uż wówczas zawarto pomiędzy o

boma państwami dyplomatyczną ugodę, według

której w wypadkach, obchodzących Francyę,—F ran

cya; w wypadkach, obchodzących Rosyę, — Rosya

kierować miała odnośną akcyą dyplomatyczną.

O tem , czy obecnie istnieją jakie zobowiązania

pisemne, może dać wyjaśnienia tylko obecny mini

ster spraw zagranicznych Ribot. Zresztą sądzi

Flourens, że Rosya będzie popierać Francyę w A

fryce, Francya Rosyę w Azyi. Kwestya Pamirn

będzie rozstrzygniętą w duchu życzeń Rosyi, po

dobnie jak się to stało z kwestyą dardanelską.

Na p roklamacyę niezależności Bułgaryi od chwili

upadku Kiamila baszy niema co rachować. Flou

rens pragnie, żeby rosyjska wystawa w Paryżu

mogła przyjść do skutku; ścieśniłaby ona pono

wnie węzły, łączące oba n arody

W niedzielę odbyło się kilka wyborów uzupeł

niających do francuskiej Izby deputowanych.

W Yonne wybrano radykalnego kandydata Don

mera przeciwko umiarkowanemu Denormandie;

w Lille obyw. Lafargue’a, odbywającego obecnie

karę więzienia za majowe rozruchy, przeciwko

oportuniście Depasse’owi przy drugiem głosowa

niu. Radykalny Eugeniusz Roche zrzekł się swo

iih głosów na rzecz Lafargue’a. Ostatni ten wy

nik wyborów nieprzyjemne wywołał wrażenie

w prasie francuskiej. P aix oświadcza, że mandat

udzielony Lafargue’owi mało przynosi zaszczytn

miastu Lille, nie stanowi jednak klęski dla rze

czypospolitej. E stafette pociesza się nieznaczną

większością, jak ą Lafargue otrzymał. Ofbyalny

Silcie widzi w wyborze wynik kampanii, prowa

dzonej przeciwko Constansowi, k tóry zniszczył bu

lanżyzm i w oczach zjednoczonej opozycyi uo sa

bia utrzymanie porządkn.

Zwycięzca przy wyborach w Cork nazywa się

Marcin Fiayin; otrzymał on, jak już donieśliśmy

wczoraj, 3 369 głosów. Na Johna Redmonda. nrzy

wódzcę i kandydata parnellitów, padło 2 157, na

unionistę Sernfielda 1,161 gb»sów. Przy wyborach

z r. 1885, kiedy partya irlandzka była jeszcze

zjednoczona, obaj irlandzcy kandydaci Parnell i

Healy otrzym ali: pierwszy 6.682, drugi 6 497 gło

sów; na konserwatywnych kontrkandydatów pa

dło zaledwie ogółem 1,400 głosów; przy wybo

rach w r. 1886 konserwatywni nie postawili ża

dnego kandydata. Dzięki starannym środkom o

strożności, dzień wyborów upłynął bez przewidy

wanych zajść. W północno zachodnim okręgu wy

borczym, gdzie antiparnellici przeważali, przyszło

wprawdzie do starć, policya jednak przy pomocy

wojska natychmiast przywróciła porządek. Miasto

Cork reprezentowane jest zatem teraz w parla

mencie przez dwóch antiparnellitów: Flavina i

Mauryceg:o Healy, młodszego brata owego Tymo

teusza Healy, który temi dniami w dnblińskim

pałacu sprawiedliwości obity został przez ku zyn a

Parnella za obrazę byłej pani O’Shea.

Berliński korespondent Magdeb. Ztg donosi, że

zaręczyny następcy tronu rumuńskiego Ferdynan

da z księżniczką Maryą edynburską są jnż faktem

dokonanym. Rodzina Vacarescu czyniła wszystko,

żeby zaręczynom tym przeszkodzić; nawet na dwo

rze angielskim npominano się o prawa, jakie ma

panna Helena Yacarescn do księcia Ferdynanda.

Te okoliczności wpłynęły na zwłokę w ogłoszenia

odbytych już zaręczyn.

Rząd bułgarski zajmuje się obecnie sprawą, która

zagrażała od dłnższego czasn wewnętrznemu pokojo

wi w księstwie. Adryanopol mianowicie jest jużdawno

punktem zbornym kilkn bułgarskich emigrantów i

żywiołów opozycyjnych, które odbywają tam tajne

posiedzenia i utrzymnją związki z wychodźcami

w Odessie. Sąsiedztwo podobne jest o tyle bardzo

niemiłe, że z Adryanopola koleją albo końmi

w przeciąga kilkn godzin dostać się można do

granicy bułgarskiej. Ztamtąd wyszło sprzysiężenie

Nabokowa, ztamtąd także kierowano spiskiem,

który się zakończył zabójstwem Belczewa. Od

czasn tych wydarzeń wschodnia granica księstwa

strzeżoną jest bardzo czujnie, pomimo tego je

dnak absolntnego bezpieczeństwa nie można osią

gnąć dopóty, dopóki basza Adryanopola Hadżi—

Izet będzie dozwalał katylinarnym egzystencyom

swobodnie oprawiać swoje rzemiosło. Stwierdzono

także, że adryanopolski konsol rosyjski otacza

spiskowców szczególniejszą swoją protekcyą. Na

żądanie, postawione przez rząd zofijski, iżby buł

garscy emigranci zostali albo z miasta wydaleni,

albo żeby lepiej nad mmi czuwano, odpowiedział

Hadżi-Izet, że są to ludzie spokojni i oddani sw o

im zawodowym zajęciom.

Korespondencya ,,Czasu!1

Poznań 8 listopada.

(*) Opinia publiczna całego zaboru p raskiego

skierowaną jest dziś na pomvśluy obrót sprawy

wyboru arcyhiskupa. Postanowienie monarchy i

wybór arcybiskupa dokonany w o ’obie X. prałata

Stablewskiego, zrobił u nas na społeczeństwie

polskiem najlepsze wrażenie Odetchnęli wszyscy.

Stronnicy polityki ugodowej doczekali się fakty

cznego rozgrzeszema, a przeciwnicy, ujęci rezul

tatem , chętnie korzystają ze wstępn na złoty

most pow dzenia. Dz ś o tych stosunkach nie pora

t»i«ać, kiedy rzecz załatwioną jest dooiero fakty

cznie, a nie urzędowo. Zgoła m że n jlepiej był by

nie rozpisywać się wcale o szczegółach faktu, bo

on sam jest wymowniejszym nad wszelkie omówie

nia. Osoba najprzewielebniejszego N* minata me

pozostawia także innych nad tę w ątp!i^ ść , czy

mitra ta nie będzie podbitą cierniem. Ale gdzież

i w czem oz ś niema ciernia? Otoczone są niem

korony i tiary. A jak dotąd, tak i nadal pozo

staje hasłem: per aspera ad astra. Nie zrażać się

niczem, a iść za jasną gwiazdą obowiązku i Opa

trzności dziś łaskawszej, kiedy nam pozwoliła do

czekać się rosy ożywczej.

Na opinię n emiecką pomyślniejszy dla nas obrót

rzeczy wywarł przeważn’e pognębiające wrażenie.

Ty)ko prasa katolicka, a na czele Germania przy

klasuęła zupełnie otwarcie i szczerze. Wedle niej

wielka chwila znalazła swego człowieka, który

potrafił ngodzić właściwem cięciem na zawikłany

węzeł. Niemcy, acz potężne, dość m ają niep rzyja

ciół na zewnątrz, woła ten organ, żeby tworzyć

sobie miały sztucznie wewnątrz przeciwieństwa

i przeciwności. Na drngim krańca opinii niemie

ckiej stanęła natnralnie przedewszystkiem anti

katolicka prasa wolnomyślna i gorsza jeszcze od

niej narodowo-liberalna Mędrcy tych odcieni po

litycznych, którzy na wszysikiem znają się lepiej

od dzierżących władzę mężów staną i dyploma

tów, i w tym pnnkcie widzą tylko same wątpli

wości, a sieją podejrzenia i zawistne insynnacye.

Boli ich ,,ustępstwo,1* zawarte w fakcie, a w osłu

pienie wprawia ostatecznie wytłumaczenie faktu,

jakie się pojawiło w pierwszorzędnym organie

półnrzędowym stolicy. N ordd. AUg. Z tg dała im

lekcyę pedagogiczną w przedmiocie polityki no

wej ery, wyswobadzającej się z więzów bismar*

ckowskicb. Nauka nowa rozróżnia uprawnione

żądania polskie od nienprawnionycb i za

pewnia, że to, co się dzieje, najzupełniej licuje

z pierwszemi, a nie tyczy drngich. Lekcya po

skutkuje niezawodnie i wpłynie bamnjąco na szo

winizm, przywykły cd tak dawna do bezwzglę

dnego znęcania się nad słabymi. Przynajmniej

publicznie. Pokątoie, poufaie, nie przestanie on

tak rychło sięgać żądłami zjadliwemi szeroko,

daleko i wysoko, żeby zakazić, co m ożna, doku

czyć, gdzie można. Fakt jedn ak pozostanie faktem,

a osom pozostanie tylko radość nsowania owo

ców, dojrzewających na drzewie. I o tem wszy

stkiem nie pora dziś rozprawiać szeroko. Wiele

rzeczy się jnż zmieniło, wiele opinii i prądów pa

nujących niezaprzeczenia poszło do rupieciarni

politycznej; któż przewidzieć zdoła, jakiem ło

żyskiem pójdzie dalej ten potężny strnmień ob

jawów życia, który się zwie polityką? Płynie on

niepohamowanie, a biada tym , którzy po jego

wzburzonej powierzchni zdradliwej, radzą sobie

niebacznie w kruchej łodzi.

Chwilowo jesteśmy w bezpiecznej przystani, ale

już 17 b.m . i nam wypłynąć wypadnie na otwartą

wodę, bo rozpocznie się akcya parlamentarna na

przód w parlamencie, a następnie po Nowym

(50)

(Ciąg dalszy).

Dnia jednego wybrano się na długi spacer, ko

rzystając z cudownego słońca, i maj°wego jiepła

co się nie codzicń zdarza w Abazzyi. Świeżoprzy

była w tej porze p ani Rz.,

^ ° ^ Dl ^ Re’rt|!!nda

wdówka; wyjątkowo uprzejmą by)a dla Bertran^^,

chociaż poznali się dopiero nie a

z całą dyplomacyą czekał stosownej chwili, y

zapytać o Sieniawkę, w nadziei, że się dowie cze

go o osobach tak bardzo mu

Nie omylił się tym razem. Ledwie wymienił

m«i.ko k.i«in.j dePolis!,y ( "jfS ”/J"

Grogck, potok słów popłynął z ust pam

dość dobrze Sieniawkę i szczegóły wwelkM»os

tnich przejść były jej wiadome. Poczęła się roz

tkliwiać n ad losem Liii, n ad jej poświęcen,em d k

człowieka, który podobno njjgorszym był mężem,

mówiła o rozwodzie, że wskutek choroby margra

biŁldMlehal,nie»».****

n a iedna uwagę. Uszom niezupełnie dowierzał,

zdawało mu

4 , te pogr,ionym jest w n,e prey

krvm Pani Rz., zdziwiona jego milczeniem, pod

niosła oczy na niego, ale spojrzenie jej przybrało

n atychS inny !yraz, gdy spostrzegła Pomie—

S!* r CoT n nudje8t? - zawołała. -

Pan cho,y

—

Miewam czasem newralgiczny ból głowy,

który mi chwilowo aż przytomność odbiera, i tak

zawsze niespodzianie przychodzi — odparł Ber

trand — by się wytłómaczyć, korzystając z dole

gliwości, n a k tó rą cierpiał bardzo czasami.

—

Niech się pan nami nie krępuje — mówiła

uprzejmie pani Rz.

w takim razie spokój to

jedyny lekarz, najlepiej wrócić do hotelu i sam e

mu zostać.

Bertrand skorzystał z pozwolenia i za chwilę

potem, w ciszy swego pokoju oszołomiony, strwo

żony, próbował myśli do ładu doprowadzić.

Kilka dni później dojeżdżał pociągiem bły sk a

wicznym do Paryża.

(

—

To jedyny sposób — myślał - tu się całej

prawdy dowiem, byłem tylko księcia de Poligny

zastał. Inaczej oszaleję z niepokoju. Ale to być

nie może, cn a się nie cofnie, ona mi takiej krzy

wdy nie zrobi.

,,.

Mimo tej pozornej pewności co do Liii, w głębi

duszy głos jakiś szeptał: Ona gotowa się po

święcić!

W godzinę po przybyciu do Paryża rozmawiał

Bertrand z portyerem pałacu Poligny.

Książę pau wyjechał na ślub hrabianki Kle

mentyny.

—

Dawno temu ?

—

Z dziesięć dni pewnie.

—

Nie mówił, kiedy wróci?

Z końcem stycznia spodziewamy się go.

Podobno m argrabia chory?

—

Sparaliżowany, panie. Pani m argrabina przy

jechała tn po niego z księdzem i panem . . . na

rzeczonym hrabianki i zabrali go do Pobki.

Porty er rad był, że pogawędzi z tym panem,

którego napiwek najlepsze zostawił wspomnienia

w jcsu pftoiięci»

—

A więc to prawda - myślał Bertrand roz

paczliwie, dążąc pospiesznie, gorączkowo do ad

wokata Liii, aby co do rozwodu wieści zasięgnąć.

W godzinę później opuszczał biuro Mra Lesueur,

powtarzając w kółko: wszystko prawda, wszystko

prawda. I zdawało mn się, że ziemia usuwa się

zpod stóp jego.

Gdy Bertrand, będąc w Abazzyi, oddawał się

to rozpaczy, to nad ziei, w Sieniawce sposobiono

się do ślubu Klimy. Niewielkie robiono p rzygoto

wania; ślnb, z powodu choroby Karola, miał się

odbyć cicho, w najbłiższem kółku rodzinnem. Kli

ma z Lilą długie prowadziły rozmowy. Ta osta

tnia słuchała uważnie wskazówek starszej siostry

i rad jej, zdecydowana zrobić wszystko, co w jej

mocy, by podołać zadaniu podwójnie ciężkiemu,

z chwilą, gdy na pomoc Klimy rachować nie bę

dzie mogła.

Panna Sieniawska na kilka dni przed ślubem

oddawała siostrze swoje uczennice, o każdej mó

wiąc z wielką troskliwością.

—

Nie psuj małej Horpynki — mówiła — ona

jest bajecznie leniwa i niezwykle zdolna, musisz

na nią baczną zwrócić uwagę. Kłamie przy każ

dej sposobności, ale ma dobre serce; w przyszło

ści trzeba z niej zrobić gospodynię, bo do igły

nikt jej nie napędzi, a lnbi knry, indyki, krowy.

Dziś już zna się na nabiale i drobin, tylko leni

stwo wytępić w niej trzeba. A pamiętaj o Parasce,

to biedactwo sierota! to takie ciche, potulne, byle

czego płacze. Nie pozwól jej się m az ać, słodyczy

jej nie daw aj, bo jej szkodzą, lepiej owoce. Tyl

ko Lileczko nie trzeba być dla nich za łagodną.

Chłopcy szczególnie energicznej ręki potrzebują;

czy ty dasz sobie radę kochanko biedna? — py

tała Klima słodkim , łagodnym głosem.

—

Myślę, że dam — odparła Lila z uśmiechem

smntnym, siląc się być wesołą.

—

Tylko się nie zamęczaj. K arol, twoje dzieci,

wiejskie dzieci, ogród, tyle, tyle zajęcia. Tybyś

temu nie mogła podołać, ale m am a, dzięki niebu,

tak a zdrowa teraz, to ci pomoże w niejednem.

—

Podołam wszystkiemu — mówiła Lila — ty

wiesz, że dla mnie zajęcie jest koniecznem , in a

czej taką mam słabą głowę, zaraz w niej chaos

panuje.

Klima spojrzała na siostrę z najwyższem współ

czuciem.

—

Ja sobie wyrzuty czynię — mówiła — że

teraz was opuszczam ; nie powinnam iść za mąż,

tutaj potrzebniejszą wam jestem.

L;la uśmiechnęła się, mówiąc:

—

Leon przeciwnego jest zd ania, zresztą ty

musisz Olwiopol i Mielsztynówkę cywilizow ać; my

tu już popychać będziemy dzieło rozpoczęte przez

ciebie.

—

Żartujesz Lilo, rozpoczynałyśmy razem. Je

szcze jedno, czemu ty kochanko nie śpiewasz te

raz nigdy? Karol już doskonale słyszy, uważa

łam , że gdy ksiądz przyjeżdża i gra na fortepia

nie, twarz Karola inny wyraz przybiera, tybyś

mu pewnie przyjemność zrobiła śpiewem twoim.

—

Czy myślisz? Dobrze, spróbuję.

Lila, gdy sobie raz powiedziała, że dla niej

osobiście niema szczęścia, ni przyszłości, żyła ty l

ko dla drngicb, z taką niezmienną słodyczą i do

brą wolą, że wszędzie, gdzie weszła, niosła po

moc i pociechę. Ale z dawnej Liii cień tylko po

został. T ak bardzo zeszczuplała, tak bardzo oczy

jej, podbite siną obwódką, dziwnie tęsknego na

brały wyrazu.

Co się działo w jej duszy wtedy w Paryżu, gdy

Bóg do jej duszy zstąpił i gdy księdza o cofnię

cie rozwodu prosiła, trudno wiedzieć. Od tej pory

jednej łzy nie wylała, ani jedna skarga nie wy

szła z ust jej. Tylko nikła w oczach, a serca

kochających ją osób z bólu się Ściskały. Lgnęła

coraz więcej do dzieci, a dzieci do niej n aw za

jem. Lnla nie można było oderwać od boku matki,

odrywać go też nie myślano; przeciwnie, gdy Lila

siedząc obok męża, popadała w zadumę, że zda

wała się od przytomności odchodzić, przysyłano

jej ukochanego syna, a wtedy twarz matki na u

śmiech zdobyć się umiała. Takim chwilom oszo

łomienia nie poddawała się Lila; gorączkowo,

nerwowo zajmowała się pracą od ran a do nocy,

tylko nigdy, nigdy, sam ą pozostać nie chciała,

nawet na noc z matką pokój dzieliła.

—

Nie zostawiajcie mnie sam ej! -

zawołała

kiedyś z dziwnym wyrazem przerażenia w oczach.

Stosowała się we wszystkiem do woli drugich,

to też gdy Klima śpiew jej przypomniała, wie

czorem Lila zasiadła do fortepianu i głos jej so

pranowy, dziwnie dźwięczny, brzmiał w powie

trzu. Lila siadła do fortepianu i wzięła do ręki

melancholijną pieśń Tosti’ego, dorobioną do cudnych

słów Sully Proudhom ma:

lci-bas tous les lilas meurent

Tous les chants des oiseaux sout courts,

Je rlve aux etes qui demeurent toujours.

Ale widocznie wysiłek był za wielki, głos Liii

się złamał i w łkanie się zamienił. Wybiegła z sa

lonu i w swoim pokoju zanosiła się od płaczu,

a łzy płynące zabierały z sobą ciężar z serca,

ciężar, pod którego naciskiem zdawało się nieraz

Liii, że jej biedne serce pęknie. Tym razem nikt

za nią nie poszedł.

Niechże się wypłacze -

mówiła księżna

z pewną ulgą na myśl, że łzy te dla Liii lekar

stwem być mogą.

(Ciąg dalsty nastąpi).

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowi’e d obT * ^ n’edziel.e * dni świąteczne.

WeLwowiepo10 m.donabyciawBinrze(l»-« 1węLwowielnbzprzesyłkąpocztową12o.

e. «»»n,," ;T T y » : . t Kar"’aŁ"dwlk*1

W miejscu

..................................................................

cały rok na kwartał na 1miesiąc

roostą w państwie austryackiem

20złr. 5 złr.

1 złr.80 ct.

niemieckiem . . .

24złr.6 złr.

2 złr. 50 ct.

doWioch, Francyi,Anglii,Belgii, Szwaicarvi -TWtJ

28 złr.

7 złr.

3 złr.

Inm,ęh

Prenumeratę przyjmuje nie .

złr

8 złr

3 złr

Łlsty zpieniądzmiiprzekazypienieżne na n rm L/?° ’**°, ortBln,e«° dnia w miesiącu,

do Administracyi Czasu w Krakowie - /W « « «

5 - °Sło.8zenia uprasza się nadsyłać franco

pocztowe). Listów niefrankowanych nie Drzvunnip^

meopieczętowane nie podlegają opłacie

i §1"»ękopl*mńw nadsyłanych nie zwraca się.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu