Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 719 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 168.

Kraków, Wtorek 27 Lipca18ST

Rocznik L.

CZAS

Kraków 26 lipca.

Większoś cią 4 głosów odrzuciła Izba poselska

sejmu pruskiego nowelę do ustawy o stowarzy

szeniach, to arcydzieło prawodawczej twórczości,

które zawdzięcza swoje powstanie współpracowni

ctwu ministra Reckego, junkrów pruskich i związku

Hakatystów. Pod pozorem zwalczania socyalizmu,

chciano za pomocą tej ustawy stłumić wszelką

opozycyę w państwie, a prześladow anie Polaków

ubrać w pozory legalności. Minister spraw we

wuętrzuycb, który jest, zdaje się l’enfant terrible

gabinetu, przyznał to otwarcie w swem przemó

wieniu, poświęconem obronie noweli. Powiedział

on, że u sta w a ma służyć przeciwko niektórym

,,a utynarodow ym stronnictwom.*1 Wiemy dobrze,

ja k elastycznie pojmują władze pruskie ,,antyna

rodowe11 dążności. Wszakże w swoim czasie Bis

marck obejmował tą nazwą wszelką opozycyę,

skierow aną przeciwko jego osobie, a niedawno

padły słowa vaterlandslose Gesellen, piętnujące tą

nazwą wszystkich członków parlamentu, którzy

uie głosowali za powiększeniem floty. Jeśli naj

wyższe czynniki państwowe w ten sposób dają

wyraz swym osobistym niecbęciom, do jakichże

na dużyć nie byłyby zdolne organa podrzędne,

skoroby otrzymały tak szerokie i roz.ciągłe pełno

mocnictwo, jak to , jakie im nadawała odrzucona

ustawa.

Pierw s zą ofiarą rządow ego projektu padliby

Polacy, którzy zostaliby poprostu z pod prawa

wyjęci. Żadne, najniewinniejsze stowarzyszenie

polskie, uie mogłoby istnieć, gdyż w każdem w y

naleźliby urzędnicy policyi pruskiej a ntypaństw o

we tendencye. Najstarsze i najpoważniejsze insty

tucye polskie, byłyby zdane na łaskę i niełaskę

władzy, a naw et gdyby ich nie zniszczono odrazu,

nadzór policyjny takby skrępował icb działalność,

iż utraciłyby wszelką wartość dla społeczeństwa.

Że te obawy nie są przesadne, o tem świadczą

komentarze polakożerczej prasy, wyjaśniające po

budki i następstwa ustawy. Już z góry podniosły

te pisma okrzyk tryumfu, ciesząc się powodze

niem swej niegodziwej i przewrotnej agitacyi.

Szczęściem, zrozumiała większość sejmu pruskie

go, że socyalizm je st w danym wypadku tylko

niezręcznym pozorem, i że rząd godząc rzekomo

w socyalistów , pragnie trafić wszystkich swoich

przeciwników . Nietylko Polakom dałaby się no

wela we z naki; jej skutków doznałyby wszystkie

partye polityczne, któreby nie pochwalały bez

względnie polityki rządowej. W ytworzyłby się

formalny stan wyjątkow y, któryby zamknął

możność wszelkiej opozycyi politycznej, byłby to

słowem der aufgekliirte D espotismus, stanowiący

ideał pew nych kół w Niemczech.

Gwałtowny i ogólny opór przeciwko nowel i jest

tem charakterystyczniejszy, źe w teoryi jest ona

zupełnie uzasadniona. Cóż bowiem słuszniejszego,

ja k zwalczanie dążności przewrotowych i obrona

państw a przeciwko usiłowaniom odśrodkowym. -

Ale rozszerzenie władzy rządowej, jakiego doma

gała się nowela, może być przyznane jedynie rzą

dowi, posiadającemu całkowite i nieograniczone

zaufanie społeczeństwa, rządowi silnemu, ale opar

temu na zasadach konstytucyjnych i na wyraźnym,

jasno określonym programie — rządowi wreszcie,

któryby miał dość pow agi, aby nie ulegać wpły

woni i naciskom żadnych, za kulisami działają

cych koteryj. Otóż zarówno przedstawiciele zacbo

wawczego centrum, jak radykaliści z grupy wol

Domyślnej, a naw et ultrabojażliwi posłowie naro

dowo-liberalni podnosili z naciskiem w toku dys

kusyi nad nowelą, że obecny rząd prusko-nieinie

cki uie ma ani pow agi, ani programu i jest oto

czony ogólną nieufnością.

—

Gabinetowi zateru,

w którym rej wodzą tacy dyletanci szowinistyczni

DAWNY ŚWIATEK.

(28)

POWIEŚĆ

Antoniego fogazzaro.

Tłóm 7. włoskiego z pozwoleniem autora przez M.

CZĘŚĆ UHVUA.

(Ciąg dalszy).

Franco rozwarł drzwi i wpuścił z kolei niezna

nego jegomościa w czarnym surducie i okularach,

dalej znajomego nam brytana, później żandarma

z latarką i trzech innych, zbrojnych ludzi. Jesz

cze icb kilku pozostało na ulicy.

Czy mam do czynienia z panem Maironi ? —

spytał pierwszy ajent policyjny z Medyolanu.

Proszę przyjść ze mną na górę.

I całe tow arzystwo ruszyło po schodach, stąpa

jąc ciężko i powłócząc szpadami.

Nie doszli do końca stopni, gdy te uagle oblały

sie światłem i dały się słyszeć głośne jęki.

Czy to pańska żona płacze? — spytał ajent.

T ak mniemacie? — rzekł ironicznie Franco.

To służąc a się przelękła - szepnął poborca.

Ajent wydał pocicbu rozkaz, dwaj żandarmi

pospieszyli n a drugie piętro. Policyant tymczasem

ostrzej spytał Franca:

Żona w łóżku?

I GdzLTpotrzeba aby natychmiast wstała!

Otworzyły się drzw i sypialni i Luiza ukazała

sie w szlafroczku, z rozpuszczonymi włosami ,

lwia,le,,, w

domu, która me odpowiedziała na J g P

nie. Przekonana, że Franco ucie , . 7

spiesznie z sypialni, w nadziw zabaw

omylenia policyi. Na widok męża zadrźa a,

szala się, lecz wnet opanow ała wzruszenie.

Ajent chciał teraz w ta rgnąć do sypialni.

jak von der Recke, i karyerowicze, jak Dr Mi

quel, nie mogła większość sejmowa udzielić tego,

na^ coby może zezwoliła przy innym jego skła

dzie. Zre sztą przedstawiciele rządu, o ile zabierali

głos, nie potrafili usunąć żadnych wątpliwości, ani

zbić zarzutów, podnoszonych w Sejmie i w prasie

w dyskusyi nad nowelą. Minister spraw wewnę

trznych zdradził naw et jej prawdziwe znaczenie,

wyraźnie wskazując, przeciw komu nowa ustawa

będzie stosowana, a wiceprezes gabinetu ograni

czył się swoim zwyczajem do szeregu frazesów,

pięknie brzmiących, pozbawionych jednak głęb

szej myśli.

Pomimo przecież wyraźnych i grożuych uiebez

pieezeństw, w ypływ ających z now eli, odrzucono

ją tok nieznaczną większością, iż możnaby mnie

mać, że jej zwolennicy i oponenci stanow ią liczę

bnie równe obozy; byłaby to jednak omyłka, wy

nikająca ze specyficznych właściwości sejmu pru

skiego, którego skład jest wynikiem jedynej

w świecie ustawy wyborczej, opartej wyłącznie

na kapitalistyczuo-podatkowych zasadach. W par

lamencie ta sa ma nowela uzyskałaby zaledwie

kilkadziesiąt głosów i odrzuconoby ją a limine przy

pierwszem czytaniu.

—

Wiedział zatem rząd, że

w drodze ogólnego ustawodawstwa nie potrafi

przeprowadzić swych planów i dlatego uciekł się

pod skrzydła sejmowe, łamiąc nawet zasadę jedno

litości ustawodawczej dla całego państwa. Wy

bieg ten jeduak nie powiódł się i rząd poniósł

klęskę, która w każdem konstytucyjnem państwie

spowodowałaby jego upadek; w Niemczech i Pru

siech jednak ministrowie są zawiśli nie od parła

mentu i sejmu, ale od korony; o przesileniu za

tem gabinetowem mowy być nie może, raczej spo

dziewano się rozwiązania sejmu Prawdopodobnie

jednak ks. Hohenlohe nie ucieknie się do tej o

stateczności Wie on dobrze, że pomimo obecnej

ordynacyi wyborczej, rezultat w j borów w tej

chwili może być tylko dlań niepomyślny. Wszyst

ko zatem pozostanie po dawnemu, tylko przy naj

bliższej sposobności oczekiwać należy nowych prób

i nowych wysiłków rządu w celu uzyskania le

galnej podstawy dla swej ryzykownej polityki;

będzie tylko zapewne wybrana droga administra

cyjnych rozporządzeń i tajnych okólników, daleko

krótsza, dogodniejsza i pewniejsza. To tylko może

trochę uspokajać, że słońce laski monarszej, przy

świecające obecnym ministrom, może dla nich tak

samo nagle zgasnąć, j ak zgasło dla icb poprze

dników.

—

Słusznie bowiem zauważył Richter

w ciągu dyskusyi, że niema co mówić o przy

szlym programie rządu , który sam nie ma przy

szłości.

TT’,... ’

Odrzucenie pruskiej noweli do ustawy

o stowarzyszeniach.

B e r l i n 24 lipca. Dziś rozstrzygniętym został

w Izbie dep. sejmu pruskiego los noweli do usta

wy o stowarzyszeniach. W imiennem gloso

waniu odrzucono nowelę 209 przeci w

205 głosom, a więc w iększością czterech gło

sów, puczem sesya sejmu o g. 7 została zamknię

tą.

To decydujące posiedzenie budziło już od

długiego czasu niezwykły interes w najszerszych

kolach społeczeństwa i dlatego w sobotę od rana

zgromadziły się tłumy ludności na DBuhoGplatz

Przed godziną 9 (posiedzenie rozpoczęło się o g.

% ll ) wszystkie wejścia do Izby byly siluie ob

sadzone; porucznik policyi z 6 strażnikami utrzy

mywał porządek, a le nie był w stauie umożliwić

swobodnego przejścia naw et ministrom i posłom.

Wszyscy musieli się z trudnością przeciskać przez

Nie wolno! —- zawołał Franco. —

Tam chora

spoczywa!

Luiza chwyciła za kla mkę, mierząc dumneni

spojrzeniem nieproszonych gości.

—

Kto chory?

—

Dziecko!

—

Przecież nie zrobimy mu nic złego!

—

Alboż potrzeba wam wszystkim naraz wcho

dzić? - spytała Luiza nieco wyzywająco.

—

Wszystkim bez w yjątku.

Hałas przebudził Maryjkę, która wybucbnęla

zmęczonym płaczem i ska rgą rozdzierającą.

—

Luizo — rzekł Franco — pozwól tym pa

nom spełnić sw ą powinność.

Ajent był człowiekiem młodym, eleganckim, o

twarzy chytrej i niedobrej. Groźnie spojrzał ua

Maironiego.

—

Radzę pani usłuchać rozkazu małżonka. Bę

dzie to naw et roztropniej z twej strony.

—

Ja k było może roztropnie nachodzić nas

w towarzystwie siły zbrojnej! — rzekła Luiza

otwierając drzwi na oścież.

Ajent wzruszył ramionami i wszedł do sypialni,

a za nim żandarmi.

—

Wszystko mi tu pootwierać! -

rozkazał

szorstko, wskazując na biurko.

Złowieszczy błysk zapalił się w pogodnych o

czach Franca.

Proszę mówić ciszej i nie przestraszać nu

dziecka!

—

Teraz wam milczeć, a otwierać natychmiast! -

rzekł aje nt, uderzając pięścią w stół.

Maleńka, na dobre teraz zalękniona, rozszlochała

się gwałtownie. Franco rzucił klucze na biurko.

—

Róbcie co chcecie!

—

Pamiętaj, że jesteś aresztowanym - krzy

knął ajent.

—

I owszem!

Na te słowa Luiza, która nad kolebką pochy

lona próbowała dziecko uspokoić, teraz dumne

podniosła czoło.

—

Podobno i mnie się równy zaszczyt należy —

rzekła pięknym, dźwięcznym głosem swoim.

Ajent policyjny odpowiedzieć uie raczył, roz

kazał żandarmowi wszy.stko otwierać , każdy za

zwarte zastępy zgromadzonego tłumu. Gdy nad

jechał dep. Richter, tłum przyjął go bnrzłiwemi

owacyami; tysiące cisnęły się do jego powozu,

wznosząc na cześć jego okrzyki.

W sali posiedzeń nie było literalnie ani jednego

miejsca wolnego. Wszystkie wejścia, schody i try

buny szczelnie nabite. Nawet do loży dziennikar

skiej dopuszczono wyjątkowo grono wyższych ofi

cerów i pań, lożę dworską zajęli przedstawiciele

świata arystokratycznego. W sali panowała atmo

sfera duszna, wszyscy z- naj wyższcm naprężeniem

oczekiwali rezultatu głosowania i z ogroranem za

jęciem przysłuchiwali się kilkogodzinnej dyskusyi.

l; waga główna skupiła się około mowy Miąuela,

której efekt jednak był ,;npelnie słaby. Podnoszą

z niej tylko, jako pewnego rodzaju prograniaty

czny punkt przyszłej metody rządzenia ten ustęp,

w którym Miąuel mówił o potrzebie złagodzenia

istniejących przeciwieństw. Jego uwaga, iż na

stosunek rządu do stronnictw politycznych nie

wpłynie dzisiejsza decyzya Izby, zda wała się z w ra

cać przeciw pogłoskom o zamierzoueni rozwiąza

niu Izby na w ypadek odrzucenia noweli. Nie

zwykle rozdrażnienie zapanowało w Izbie podczas

agitatorskiej mowy agraryusza Halina, którego za

częste prowokacye zwrócone ku frakcyi narodowo*

liberalnej, musiał prezydent kilkakrotnie upominać,

a narodowo liberalni posłowie Krause i Sattler

w sposób namiętny prowokacye te odpierali. Ogól

nem jednak jest wrażenie, iż kulminacyjny punkt

dyskusyi s(auowila pełna zapału, siły i ironii

mowa Richtera, podczas gdy najnieudolniej wy

wiązał się ze sw« go zadania minister v. d. Recke

Przebieg dyskusyi i posiedzenia był następu

jący:

Dyskusyę otworzył minister spraw wew nętrz

nych v. d. Recke: Brzmienie jakie nadała usta

wie Izba panów, różni się od uchwal Izby posel

skiej tylko tem, iż nadaje państwu większe atry

bucye władzy przeciw socyaluej demoKracyi i

przeciw pewuym antynarodowym partyom. Trzeba

koniecznie wystąpić przeciw rosnącej agitacyi so

cyalistycznej, szczególnie na wsi. Gdy minister

w dalszym ciągu swych wywodów wyraził prze

konanie, że po przyjęciu tej ustawy liczne kola

ludności odwrócą się od dążności socyalistycz

nyeh, wybuchła lewica i centrum głośnym śmie

chem. Minister podnosił dalej, iż szczególnie za

ustaw ą przemaw iają poważne względy wojskowe,

aby wojsko chronić przed agitacyą socyałnej de

mokracyi, która zawsze będzie partyą rewolucyjną

i zniszczy państwo, jeśli się przeciw niej ostro

nie wystąpi. Punkt ciężkości środków odpornycli

nie leży — zdaniem rządu — w zarządzeniach

policyjnych, lecz raczej w dziedzinie socyałnej

*iiJZJJl. _

;ł

.. -----"H-’ - ’

* *, ......

daw stwa państwowego me da się mc osiągnąć,

przeto obrano drogę ustaw odawstwa sejmowego.

Partya socyalistyczna saina postawiła się po za

obrębem ustaw, a więc też musi być nadzwy

czajnemi środkami zwalczaną. Chodzi tu t,ylko

o a kt zdrowego rozsądku ludzkiego przeciw n:e

przejednanemu wrogowi. Odsuńcie wszelkie dro

buostkowe wątpliwości, przyjmijcie rękę pojedna

uia, jaką podała wam Izba panów, a zaskarbicie

sobie wdzięczność ludu. (Oklaski na prawicy, sy

kania na lewicy).

Dep. Hobrecht, b. minister skarbu, wyjaśnił

stanowisko partyi nai-odowo- liberalnej. Obstaje

ona przy swoich dawniejszych uchwałach. Nie

lekceważy ona sobie niebezpieczeń.stw socyalno

demokratycznych, ale nie może uznać, iż niebez

pieczeństwa te w ostatnim czasie się wzmogły.

Narodowo-liberalni, z wyjątkiem jednego członka,

głosować będą przeciw ustawie.

Dep. br. Limburg S tir urn (z partyi konser

watywnej) wita z zadowoleniem energiczną mowę

ministra Reckego przeciw dążnościom przewrotu.

Błędem jest przypuszczać, iż socyalna demokra

cya przekształci się w partyę radykalną i pra

cować będzie na polu obywatelskiem z innemi

stronnictwami. Odpowiedzialność za obalenie usta

wy spada na uarodowo-liberalnych. Znaczna część

niemieckiego mieszczaństwa nie stoi po ich stro

nie. Być może, że dzisiejsze głosowanie będzie

negatywnem, ale stanowcze słowa ministra nie

przebrzmią bez ecba w kraju. Niech rząd dalej

postępuje na tej drodze.

Dep. Dr L i e b e r (centrum): Wszystkie stron

uictwa Izby zgadzają się na to, iż chodzi tu

o jednę z najdonioślejszych decyzyj. Przeciwko

sobie stoją zasadniczo nieprzejednane przeciwień

stwa - wymiana słów zbyteczna. Jak dawniej

wnioski wolno - konserwatywnej partyi, tak dziś

odrzuca centrum uchwałę Izby panów; w szcze

gólności czyni to centrum po nabytych własnych

doświadczeniach — sparzone dziecko — boi się

ognia. Mowa Reckego nie stała nawet na zwy

czajnym poziomie jego parlamentarnych enun

cyacyj. Także wrzekomem niebezpieczeństwem

zatrucia armii uie damy się złapać. Czyż dwa

miliony bagnetów nie mają być bezpieczne? Czyż

ustaw a ta je st bronią przeciw socyaluo-demokra

tycznej propagandzie? Poczucie specyaluego prze

śladowauia, także wśród armii oddziała drażniąco.

Socyalna demokracya jest niebezpieczeństwem,

ale nie na tej drodze powinna być zwalczaną.

Beakcya zdaje się być hasłem rządu. Socyaluą

demokracyę należy zwalczać na polu religijnem

Nigdzie nie kwitnie ona bardziej, jak w Saksonii,

gdzie je st najbardziej policyjnie prześladowaną.

(Demonstracyjne oklaski w centrum i na lewicy).

Następuje długa i napuszysta mowa wolnokon

serwatywnego dep. Zedlitza, który mniej wię

cej obraca się w zakresie wywodów Reckego.

Jeśli ustaw a — rzeki on — zostanie dziś odrzu

coną, natenczas rząd państwowy od żle poinfor

mowanego sejmu zaapeluje do lepiej poinformo

wanego, wówczas musi rozwiązać Izbę. A więc

do widzenia w najbliższym czasie. (Sykania na

lewicy i w centrum).

Deput. ltiekert: Kraj jest dostatecznie obja

śniony o tendencyi tej ustawy. Mówca spodziewa

się, że ta mała ustaw a socyalistyczna zostanie

a lim in e odrzucona. Najbliższe wybory okazałyby,

jak bajecznie mylą się konserw atyści, sądzą c, iż

naród jes t po ich stronie.

Zabrał głos wiceprezes ministerstwa Dr Miąuel:

Według mego parlamentarnego doświadczenia, nie

wywrze się już żadnego wpływu na Izbę. Nie za

bierałbym głosu, gdybym nie miał jed,nego erze

ciwuika, t .j . zwartą falangę s% -;J ;-stanowisko

rządu do stronuictw nie zmieni się, czy ustawa

będzie przyję ta , czy nie. Rząd nie podda się

jarzmu jakiejkolwiek partyi, nie je stto rząd par

tyjny, lecz rząd strojący ponad partyami. Przeci

wieństwa istnieją bardziej na ekonomicznem, niż

na politycznem polu. Dawniej wolny handel ucho

dził za typ wolnościowego usposobienia, cła ochron

ne i bimetalizm przedstawiano jako zwartą reak

eyę. Rząd będzie się starał doprowadzić do skut

ku kompromis między istniejącemi przeciwieństwa

mi, a ze swej strony zajmie silne stanowisko.

Wszyscy nie osiągną wszystkiego, ale osiągną to,

co w danych stosunkach osiągnąć mogą Narodo

wo-liberalna pa rtya uznała część ustawy za npra

wnioną; można przeto oczekiwać, iż skoro zbie

rze dalsze doświadczenia , będzie skłonną do po

rozumienia. Obawa jednostronnej samowoli poli

cyjnej jest sprzeczną z liistoryą i naturą pruskie

go państwa. Zadaniem jego monarchów było po

magać i bronić słabych. Dość przypomnieć zabiegi

obecnego cesarza na początku jego rządów. Duch

łagodzenia socyalnycli przeciwieństw w nika coraz

bardziej do administracyi, a nawet do gmin i tam

pozostać musi. Nie ograniczy się on do jednej

klasy, lecz obejmować będzie cierpiące sfery tak

robotniczej, jak szczególnie rolniczej ludności.

—

Kwestya socyalna może być tylko rozwiązaną

przez współdziałanie państwa i wszystkich klas

w duchu humanitarnym. Samodzielny chłop może

w zupełności wytrzymać konkurencyę z innymi

zawodami. Dzisiejsze państwo ])ruskie i niemie

ckie nie może być porównanem z Francyą z roku

1879. My mamy silnie ugruntowaną monarchię,

dzielny stan urzędniczy, wielką i silną armię, a

przedewszystkiem pracowitą i rzetelnie zarabiają

cą ludność. Rząd niema żadnych obaw, widzi rze

czy jasno i spokojnie, chce tylko działać zapo

biegawczo. Świętym obowiązkiem rządu będzie

wezwać władze, aby ustawę stosowały przezor

nie, a nie w jednostronnym interesie klas. Mo

żliwość nadużycia nie może być powodem zrze

czenia się ustawy, której konieczność zresztą przy

znano. Nie sądzę, aby dalsze słowa miały widoki

pow odzenia, chciałem tylko pewne nieporozumie

nia sprostować i jeszcze raz zaapelować do par

tyj, podtrzymujących państwo.

Dr Halin (agraryusz) wśród śmiechu lewicy

wyraża zapatrywanie, iż mowa Miąuela polepszyła

znacznie szanse ustawy. Mówca występuje prowo

kacyjnie przeciw wolnomyślnym i narodowo-libe

raluym. Nie sądzi on, iż narodowo-liberalni gło

sują z czystem sumieniem przeciw ustawie. (P re

zydent wzywa mówcę do porządkn). Mówca p ra

gnie, aby rząd w razie odrzucenia ustawy, roz

wiązał Izbę. Co do lojalnego wykonania ustawy,

uspokoiła mówcę mowa Miąuela. Większość ua

i-odowo liberalnych rolników w Hanowerze stoi na

stanowisku dep. Sehoofa. Kto są dzi, że socyalna

demokracya jest niewinną, ten nie ma żadnej

praktyki w zgromadzeniach ludowych. P. Richter

tego nie sądzi. (Dej). Richter wśród ogólnej w e

sołości: Nie powiedziałem ani słow a, wcale nie

słucham tego, co pan mówisz). Mogę tylko ubo

lew ać, że p. Richter nie słucha. I on przyjdzie do

przekonania, że bez żandarmów nie poradzi się.

Ja co do swojej osoby nie potrzebuję żandarme

ryi. Ludność wiejska musi jeduak być broniouą

przeciw socyałnej demokracyi, a tę obronę daje

jej obecna ustawa.

Deput. Krause (z partyi narodowo-liberalnej):

Nie sądzę, iż p. Miąuel jest dumny ze swego so

jusznika. Muszę zaprotestować przeciw tonowi,

jaki p. Habn wnosi do dyskusyi. Dał on wyraz

dążnościom, które graniczą z obłędem. (K onser^

watvśęi żadaia .

mz,ć- u-raymi" leniu za

dość). Mówca zgadza się na hasło Miąuela, aby

nastąpiło skupienie wszystkich podtrzymujących

państwo żywiołów, ale właśnie w interesie soeyaL

nego pokoju odrzuca ustawę.

Na tem zamknięto dyskusyę ogólną i przystą

piono do dyskusyi szczegółowej.

Deput. Motty w imieniu Koła poiskiego prze

mówił przeciw ustawie. Mówca podniósł, iż hr.

Limburg zapewniał, że rząd nie będzie nigdy

systematycznie prześladował uprawnionych intere

sów. W naszych prowincyacli właśnie to się dzieje.

Czegóż dopiero spodziewać się możemy, jeżeli

obecny projekt stanie się ustawą. Polskiego na

rodu nikt nie zniszczy; nad tem czuwać będzie

Bóg. (Oklaski na lawacłi polskich).

Dep. Richter: P. Miąuel zna się na p arla

mentaryzmie. Zrozumiał on odrazu, że partya

Reckego nie wystarcza do obrony tej ustawy i do

zapanowania nad obecną sytuacya polityczną. Ale

po roztropności Miąuela oczekiwałem, że z obe

cnym nieszczęśliwym projektem nie będzie się

identyfikował. J est on sam przeświadczony, że

kątek biórka przerzucać Listy, papiery z kolei

oglądał i badał uważnie, w części rzucając ta

kowe na ziemię, w części składając do przynie

sionego z sobą worka. Po ścisłej rewizyi biórka,

pootwierano z kolei szafy, komody, wszystko

w nich do góry nogami przewracając. Nie oszczę

dzono nawet kolebki, rozkazano jeszcze z rodzi

cielskiego łoża podnieść dziecię, aby i tam prze

trząść materace.

—

Ładnie mi kolebkę urządzacie - ozwała się

Luiza, w której wszystko wrzało. Do tej chwili

brytan Bianconi stał milczący i surowy, jakby ta

cała robota, do której może z daleka się palił,

teraz niezupełnie mu przypadała do smaku. Ru

szył się, aby ogronmemi łapami posłać kołyskę

dzieciny, ułożyć sienuiczek i prześcieradła. Luiza

chore dziecko położyła, podczas gdy łóżko prze

trząsano dalej zawzięcie. Maleńka płakać przestała,

patrzała tylko na tę całą wrzawę szeroko rozwar

temi i przestraszonemi źrenicami.

—

Chodźcie teraz ze mną — szorstko rozkazał

ajent. Luiza prosiła, aby zawołano na służącą dla

pilnowania dziecka. Franco przypuszczał, że i żonę

będą aresztow ać, że i matkę zabiorą chorej có

reczce. Krz yknął z gniewn, bólu i oburz.enia:

—

Przecież to niepodobnem!

Ajent i teraz odpowiedzieć nie raczył, szorstko

rozkazał sprowadzić niańkę. Weszła oua, na pół

przytomna ze strachu, zalewając się łzami, po

między dwoma wlokącemi ją niemal żandarmami.

—

Głupia dziewczyna! — przez zęby mruknął

Franco.

—

Służąca może przy dziecku zostać — rzekł

ajent — wy za inną chodźcie, ażeby znaleść się

przy dalszej rewizyi.

Postawił jednego z żandarmów w sypialni, sam

przeszedł do drugiego pokoju w towarzystwie

tamtych, Bianconiego i obojga małżonków.

—

Zanim przystąpimy do dalszych poszukiwań,

postawię pytanie, które należało odrazu wam z a

dać, gdyby nie wasze oporne zachowanie. W y

znajcie, czy nie macie u siebie jakiej broni, pism

buntowniczej treści, druków, czy manuskryptów,

przeciwnych rządowi ?

—

Nie mamy - rzekł stanowczo Franco.

—

O tem się przekonamy niezwłocznie — rzekł

ajent.

—

Ja k wam się podoba.

Podczas gdy odsuwano meble od ścian, otwie

rano każdą szufladę, nagłe przypomniało się Luizie,

iż przed ośmiu czy dziesięciu laty wuj im poka

zywał w komodzie, znajdującej się na drugiem

piętrze, s ta rą szablę z r. 1812. Była to własność

innego Piotra Ribery, jenerała kawaleryi, który

padł w bitwie pod Mało-Jarosławcem. Ponieważ

pokój, gdzie komoda stała, rzadko był używanym,

Luiza całkiem zapomniała o owej starej szablicy.

Teraz jej nagle stanęła w oczach, w pamięci. Co

będzie, co się stanie, jeżeli jej wuj Piero nie z a

brał, jeżeli o niej przepomniał! jeżeli jej nie wy

dał w r. 1848, kiedy wszelką broń pod karą

śmierci odbierano? Pewno w swej patryarchalnej

prostocie nie przypuszczał, żeby pamiątka ro

dzinna, od kilkudziesięciu lat spoczywająca na

dnie szuflady, mogła się stać niebezpiecznym dla

nich wszystkich fantem. A Franco, Franco o ni

czem nie wiedział! Luiza oparła się o krzesło,

oburącz trzymając się poręczy. Krzesło skrzypnęło

i oderwała ręce przerażona, jak gdyby to skrzy

pnięcie jej wzruszenie zdradziło.

Nie było sposobu usunąć niebezpiecznego za

bytku. Jakby ociemniała, śledziła dalej wszystkie

kroki policyi, zaglądanie pod sprzęty, pod obrazy,

otwieranie szoflad, przerzucanie wszystkiego. J e

dyna jeszcze nadzieja, źe może nie w ejdą do ubo

cznej zapomnianej izdebki.

Franco oparty o piec, patrzał chmurny na tę

całą robotę. Raz po raz ogień gniewu zapalał jego

oczy i lica. Słychać było tylko uryw ane rozkazy

a je nta policyjnego, przytakujące odpowiedzi pod

władnych. Milczał poborca celny, milczeli oboje

małżonkowie. Złowroga tw a rz , złowrogi głos

ajenta nie zmieniał się, nie łagodniał zgoła, cho

ciaż rewizya żadnych nie odnosiła skutków. Zda

wał się być pewnym siebie, pewnym ostateczne

go powodzenia. Może i lepiej dla Franca, że nie

nie wiedział o istnieniu szabli, nękającej ta k sro

dze umysł Luizy. Kto wie, czy nieświadomość

nie starczy na uniewinnienie występku?

Przetrząsnąwszy loggię i salę jadalną, ajent

przeszedł do salonu. Porwaw szy za lichtarz, przej

rzał szybkiem spojrzeniem rozwieszone tu wize

runki sławnych mężów.

—

Signor inżynier Ribera lepiej byłby stokroć

zrobił — rzekł nawiasowo — gdyby zamiast n a

poleońskich wodzów umieścił tu był portret feld

marszałka Radetzkiego. Nie widzę go tutaj ?

—

Bo go niema — odparł Franco.

—

I to są urzędnicy państwa! — rzekł ajent

z arogancyą ł pogardą.

—

Alboż obowiązkiem je st urzędników wywie

szać portrety...

—

Nie jestem tu na to, aby z waćpanem dys

kutować — przerw ał ajent policyjny.

Franco chciał dalej mówić, poborca do milcze

nia go zmusił.

—

Cicbo, schowaj pan do kieszeni swoje uwagi.

Ajent wyszedł z salonu ku schodom.

—

Czy na nie wstąpi? - dręczyła się Luiza.

Szybko się udał ua drugie piętro, ona za nim,

wśród istnego orkanu przypuszczeń, co się teraz

stanie, co ich czeka?

W chwili, gdy wchodzili na górę, doszedł ich

płacz dziecka. Franco prosił, aby żonie pozwo

lono odejść dla utulenia chorej dzieciny, ale sama

teraz nie chciała się oddalić. Myśl, iż nie będzie

przy nim w chwili strasznego a prawdopodobne

go odkrycia, przejmowała ją grozą. Tymczasem

a je nt przeglądał rozrzucone tu książki, między

innemi pisma Współczesnego Włocha, jak tytuł

opiewał.

—

Kto jest tym współczesnym? -

spytał

szorstko.

—

Ojciec Cesari — odparł Franco.

Policyant stropiony gotową odpowiedzią i za

konno brzmiącem mianem, na bok odłożył książ

kę, udając, że zna treść jej, jak przystało oczy

tanemu człowiekowi. Teraz spytał, gdzie sypia

inżynier naczelny, gdy jest w gościnie u kre

wnych ?

(Ciąg dalszy nastąpi).

,,Czas» wychodzi codziennie z wviatkim^T:^ - ,

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w K rak o wia n * in**» ° *»°dżinie 6 wieczorem.

« Lwowie,,o, ..c,,,., o, .,,,,,/i

12 o,.

Prenumerata

wynosi!

,Vmiejscu . . .

na talu rok na kwartał na 1miesiąc

)ocztą w państwie austryackiem . .

.............................

20zła.

5 zła.

1 zła. 80 ct.

n iemieckiem

.................................

(f«z}a

^ zła.

I 2 zła.60 et.

B do Włoch Francyi, Anglii, Belgii,’Szwaicaryi’ Tur’

7 z)a’

2 z)a’ 80 ct

y, , innych państw, należących do Iwlązku

Swego32zła

8 zla

3 zla

Prenumeratę przyjmuje sie 4vlkn «nia

8 zła

3 zła

liądzmi i przekazy pieniężne na nrenumerate V ° * tałn?e*» *In«*» w miesiącu.

Cisty z pię

ło Administracyi Czasu w Krakowie - f

t l, ° ^ losze?la (inseraty) uprasza się nadsyłać franc o

)ocztowej. — L istów niefrankowanuch

niu Podlegają opłacie

y nie Pr/-yjniuje się. -

łtękopismów nadsyłanych nie zwraca się.

I*renumerutęprzyjmują:

AdministraeyaCzasu w Krakowie i urzędy pocztowe, miejscowa prenumeratę księgarnia

S, A. Krzyżanowskiego, handel Karliński ego, Mańkowskiej w Sukiennicach, handel Kretschmera

biuro dzienników Hopcasa i Salomonowej, główna trafika.

Ogłoszenia przyjmuje sie za oplata

od miejsca wiersza drobnym dr ukiem za pierwszy raz 10 cnt., za każdy następny po 5 cnt. układ

tabelary cz ny, cyfrowy, skomplikowany pierwszy raz po 20 ct., na stępny po 5 ct. -

Nadesłane (na

3 stronie) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 cnt. za k ażdy raz.

Ogłoszenia i prenu

m e r a t ę przyjmu)ą: w e L w o w i e biura dzi enników L. Plohna, A. Olszewskiego, centr. biuro ogłoszeń

ul. Kopernik a I. l i ; w F a r y z u wyłącznie p, Adam rue de Varenn e 38, (prenumeratę p. W. Raczkowski

Courbevoi pod Paryżem rue du Cheinin de fer 44); w W i e d n i u Ilaasenstein S Vogler (także

w Hamburgu, 1 rankfurcie n, M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także

w Berhuie, Hamburgu Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J. L)anneberg II Friedl

(tylko prenumeratę H. Goldschmid S Comp.); w Frankfurcie u. 31. G. L. Daube S Comp.

SW " Za każdą zmianę adresu dopłaca się 20 ct.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку