Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 656 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

r 213.

Kraków, 19 Września - Sobota.

Rok 1874

CZAS

fFeBKRierKt( p»7|»njąi

WV K i n k o w ł e t Administracji* «CZA80,* ksi§g. pp, S. A . Krcyiauowskiesro i J. Wildta, handle Dwe

ekisao, Wierzmchowskisgo i Wywaikowjkiego, tnditeź m §d? pocztowe. 6 ( l M W a i a (inieratł) pr *

mają sie aa opłata od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowym) za pieńm,y ras 1 0 , *a każdy n i

paj rsz po I cnt !V ailcilaae (na 3 stronnicy dziennika) od miejsca wierna drukiem drobnym po W .;

cnt. za każdy rai. De»lacz*fi*a *m ,C «»««* (prospekta, cyrlulans, ogłoszenia i t. p.) przyjmuje sig ’i

?a t«no 1 tir. od 100 eirzempL dla zamiejscowych, ft 50 cnt. oa 100 egz. dla miejscowych prenumerato-,

rów. Przypadającą należrtożó uprasza się

nadesłać P » * « « g focztowym.

ufiosK nin przyjmrją: w M it,cłnia p. A. Oppelik Wollzede29i wP raiie Ferdmandsstrasaa

Nr. 38. Na Franeye iAagU( wParyfop,W-Kaczkowski,Faubourg PonsoutaNr. 33 0 *1»

n e n ia zaś: w IFwdjHw WallfischgasBO Nr. 10, W Hamburgu,JPrattk/ureu n. M,, BcrUmt, Lóptlni, Batylti

(Szwajcarya) i W roclam u pp. Haasenstein i Yogler; w W iedniu F. L5b Wollzeile N. 2 i E. Mosae, SeilerstStte

N.2; WBerlin%*Hamburgu, Monachium i Norymhcrdtt p. R Mosse; WIrcmifurcu n. M. p. G. L.Daube * Uffi.

Przedpłata na ,,OZAS"

od dnia 1 Października 1874 r.

w Krakowie

na pół/ybku

na kwartał

na 2 miesiące na 1 miesiąc

złr. 10

złr. 5

—

złr. 4

złr.S.

* przesyłką pocztową w państwie

anstryaekiem:

na pół roku

na kwartał

na 2 miesiące na 1 miesiąc

złr. 18

złr. 6

—

złr. 5

złr. 3 30.

Uprasza si§ o wczesas zamawianie i wyraźne wypi

sanie nazwiska i miejsca odbioru, albo nadesłanie da

wnej opaski drukowanej z adresem.

Prenumerata liczy si§ tylko od pierW H negO

do ostatniego dnia w miesiącu.

*’Prenumeratę najdogodniej przesyłać pr*e

kasem pooztowym.

Cena »C z asu " zagranicą ogłoszona jest w tytule

każdego numeru.

Kraków 18 września.

W starcu, który temi dniami zeszedł ze

świata, straciła nie tylko Francya, ale powie

dzieć można, Europa jednego z najznakomit

szych ludzi politycznych tego wieku. Lecz na

ocenienie Guizota, gdyby miało być dokładne

i sumienne, na jakie mąż ten zasługuje, tomy

pisaćby wypadało. Piórem, słowem i czynem

zapisał on swój żywot w dziejach XIX wieku

Rozbiór dzieł jego dałby poznać dopiero hi

storyka, który dosięgał najpierwszych staro

żytnych wzorów. Kursa jego obejmujące roz

wój całej cywilizacyi, ukazują profesora, któ

remu trudno postawić równego nie tylko we

Francyi. Statysta i myśliciel w dziełach o rzą

dzie i parlamentaryzmie; mówca nie zrówna

ny, może najznakomitszy w czasach, kiedy Fran—

Cya tylu mężów wymową znamienitych na try

bunie posiadała, nakoniec minister, którego

błędy polityczne w pamiętnikach z dziwną su

miennością skreślonych, i dla użytku swego

czasu przez niego samego zostawionych szu

kaćby należało. Ogromne to zadanie, gdyby

miało odpowiedzieć ogromowi pracy, jakie po

sobie zostawił. A w pracy tej nie ustał aż do

końca życia, bo jeszcze w ostatnich latach

wydawał medytacye w religijnych przedmio

tach, i ową historyę Francyi, którą dla swych

dzieci poświęcił, a która jest rzeczywistem

w swej prostocie, a zarazem gruntowności i mi

łośc i kraju arcydziełem.

Dziennik atoli zapisać winien zgon polity

cznego człowieka, a był nim Guizot w najob

szerniej szem tego wyrazu znaczeniu. B ył nim

tak na katedrze za młodu, jak później w aka

demii i na trybunie, jak nareszcie w gabine

cie z teką w ręku. Nawet wtedy, gdy się

usunął w domowe zacisze, gdy pisma jego ża

dnego już nie wywierały na wypadki wpły

wu, polityka nie przestała być głównym tego

znakomitego człowieka żywiołem. B ył on

dzieckiem rewolucyi francuskiej, ale zasady je,

przepuszczał przez alembik rozumu; ztąd po

wstała pewna nieloiczność: wyrodził się w nim

doktryneryzm, który był główną przyczyni,

błędów, jakie u władzy będąc popełnił, i któ

re sprawiły jego upadek. Rozum nie pozwa

lał mu przenosić równości nad wolność; nic

pojmował on takiego Francyi roznamiętnie*

nia do równości, aby o wolności zapomina

ła. Wykształcony w szkole Royer-Collarda,

przeszedł niebawem swego mistrza i uważany

był za ojca tak zwanego doktryneryzmu. Zwo

lennik formy rządu parlamentarnej, żądał od

niej aby pozostawała w granicach ścisłej loi

ki, w ramach, jakie jej rozum, któremu g łó

wnie hołdował, wolność, którą miłował i go

rący patryotyzm zakreślał. Równości żądał

możebnej, umiarkowanej, a wyrazem jej poli

tycznym był wpływ klasy średniej (tiers -e ta t)

i jej przewaga w rządach Francyi. Owa ści

słość rozumowa, posługująca się siłą loiki, i

przewidująca wszelkie następstwa zboczenia z

wskazanej drogi, była podstawą doktrynerskie

go systematu polityki Guizota. Nie tylko znie

sienie censusu wyborczego, ale jego obniżanie,

wydawało mu się nieloicznością, która do wy

borów powszechnych prowadzić musiała. Opie

rał mu się więc i — upadł.

Doktryneryzm ten, który nie przypuszczał

nieloiczności, nie rachował się dosyć z naturą

ludzką w polityce, uczucie sprawiedliwości, to

warzyszące działaniom jego we wszystkich

kierunkach, uczciwość i nieskazitelność cha

rakteru posunięta do tego stopnia, że zręcz

ność nie była u niego środkiem w polityce,

jeżeli tylko z wygórowaną uczciwością pogo

dzić się nie dała, były podobno powodem,

czemu Guizot był znakomitym politykiem, a

nie był mężem stanu, najmniej zaś dyplomatą.

Dość przeczytać nieoszacowane jego dzieło:

,,o sposobach rządzenia", aby si§ o tem prze

konać.

Lecz właśnie to uczucie sprawiedliwości,

akiem się zawsze kierował, uczciwość stano

wiącą wybitną cechę tej pięknej postaci, za

pisujemy w końcu tych kilku rysów polityki

jruizota. Zawsze ta strona w nim przeważ.,L

nie opuściła go do końca życia. Już od

dawna usunięty od wszelkiego politycznego

życia, przebywał w Val Richer, oddany histo

rycznym swym studyom. Guizot byl protestan

tem, ale protestantem z przekonania, w do

brej wierz e, jak Gerlach. Gdy s zła sprawa

o władzę doczesną Papieża, wystąpił w jej

obronie z broszurą, o ile wiemy, ostatnią,

czysto politycznej treści, jaką napisał. Nie

małą mogło być pociechą dla szanownego

starca widzieć, dokąd prowadzi polityka, która

sprawiedliwość zupełnie z programatu swego

wyrzuca, i byłby zapewne mógł używać sło

dyczy zemsty za potępiony swój doktryneryzm,

gdyby się nie był doczekał katastrofy, która

poniżając Francyę, boleśnie musiała zranić pa

tryotyczne serce przewodniczącego jej niegdyś

z niejaką świetnością , a z wielką sumienno

ścią ministra.

KORESPONDENCYA ,,CZASU!*

Lwów 17 września.

3cie Posiedzenie sejm u lcrajoioego.

P. Piotr Cyga, naczelnik gminy Jadownife

wniósł dziś przez posła Hoszarda niemniej, jsk

szesnaście petycyj w najrozmaitszych przedmiotach:

0 przeniesienie kosztów leczenia_ na kraj, o gminy

zbiorowe, o przymus asehuracyjay itp. Z pomię

dzy petycyj mających ogólniejsze znaczenie, wy

mieniam : petycyę Towarzystwa gospodarczego lwow

skiego w spraw ie komasacyi gruntów i petycyę

jedną przeciw nowemu projektow i ustawy dro

gowej.

Posłowie minister ZićmiałkowBki i br.

Włodzimierz Dzieduszycki otrzymali ośmio

dniowe urlopy.

Z porządku dziennego odesłano projekty rządo

we o podniesieniu chowu ^ d ł* », o ochronią zwie

rzyny i niektórych zw ierząt pożytecznych do komi

syi kultury krajowej, sprawozdanie Wydziału k ra

jowego o kosztach leczenia ubogich w szpitalach,

do komisyi administracyjnej, sprawozdacie zaś

Wydziału krajowego o odłączeniu przedmieść mia

s ta Biecza po dyskusyi, w której pp. Gniewosz

1 Antoniewicz motywowali; że projekt ten nie

dostatecznie jest uzasadniony, do komisyi admini

stracyjnej. 1

Następnie udzielono pozwolenie na pobór wyż

szych dodatków do podatków gminom: Popędzyn,

Pedlisko, Dobrcwódka, Czudec, Podmanasterki,

Komarówkę, Pohonia i Mikulńce, re sitę zaś posie

dzenia zajęły wybory. I tek do komisyi petycyj

nej wybrani zostali pp. Czajkowski, Gole

jewski, Firlej, Aleksander Jasiński, X. 0

zarkiewicz, X. Pawlików, Piliński, Ser

watoweki, Słonecki, Szczepański, Sze

melowaki, Szeptycki, Rej, Bogdanowicz,

X. Stępek.

Komisy» ta już się ukonstytuowała wybierając

przewodniczącym p. Golejews!dego, zastępcą

p. Czajkowskiego, sekretarzem p. Szcze

pańskiego.

Do komisyi prawniczej wybrano pp. Kowal

skiego, Kabata, Józefa Jasińskiego, Ry

dzowskie(?o, W esołowskiego, Spławiń

skiego, Fruchtmana, Zuckra i Ryl

skiego.

Rezultat wyboru komisyi kultury krajowej i edu

kacyjnej dotą d niewiadomy.

Komisye wodna, propinaeyjna i budżetowa ukon

stytuowały się; pierwsza wybierając przewodniczą

cym p. Kabata, zastępcą p. Bauma; druga p.

W odzickiego przewodniczącym, p. Wężyka

następcą, p. W aygarta sekretarzem; trzecia p.

Wodzickiego prz ew odniczącym, z astępcą p.

Czerkawskiego, sekretarzem p. Hausnera.

W ciągu posiedzenia złożono do laski m arsz ał

kowskiej dwa wnioski. Pierwszy p. Zawadow

skiego, aby wezwać rząd o zaprowadzenie sto

py procentow ej dla Galicyi. P opie ra5*» go wło

ścianie i kilku księży. D -uge p. W -olu*liski cg c

następującej osnowy:

,,Zważywszy, że zaraza bydła nieustannie panuje

w kraju, przez co chów bydła — ta ważna i nie

zbędna gałąź gospodarstwa krajowego podnieść się

nie może.

Zważywszy, że ustawa z d. 29 czerwca 1868 L.

XLIX Dz. u. p. tycząca się powstrzymania i stłu

mienia zarazy i keięgosuszu nio odpowiada celowi

zapobieżenia szerzeniu się zarazy i usunięcia prze

mytnictwa, jako głównemu czynnikowi zawlekania

zarazy do kr eju , less przeciwnie przez swoją nie

praktyczncść, zagraża zupełnemu wytępieniu by

dła — co w kraju rolniczym jak naszym, upadek

w gospodarstwie sprowadzić musi.

Zważywszy, że ustanowienie okręgu 3-milowego

w c?asie zarazy, nie przyczynia się do stłumienia

zarazy, natomiast rolnictwu i przemysłowi sprowa

dza znaczna szkody i utrudnienia.

Wysoki sejm raczy uchwal ć.

Wzywa się Wysoki rząd, by w celu ochrony

kraju cd nieustającej klęski zarazy i zagrażające

go niebezpieczeństwa zupełnego wytępienia bydła,

poczynił w drodze właściwej, przedłożenia do zmia

ny obecnie obowiązującej ustawy na następujących

podstawach:

1) Cło od wprowadzanego bydła z R osji ma

być zniesione lub zmniejszone ad minim um .

2) Okręgi 3 milowe dla zarazy mają ustać, na

tomiast najściślejsze ce rnow acia miejscowości, w

której za raz a wybuchnie m a być zaprowsdzonom.

3) Tylko stajnie, w których do 5 sztuk bydła

się znajduje, m ają być wypałkowane, gdzie się zaś

ich większa ilość znajduje, ma być bydło na ustro

niu umieszczone dla obserwacyi, i tylko dotknięte

zarazą sztuki pałkowane.

4) Za bydło siwe (stepowe) dotknięte zarazą

nie m a wynagrodzenia, tylko za bydło kolorowe,

to jest srokate, żółte, czerwone i to, które konta

raacyę przebyło.

5) Naznaczony termin peremptoryczny lat czte

ry, po upływie którego wprowadzenie bydła z Ro

jyi ma być rakaz°nem.

Jutro posiedzenie, którego porządek dzienny:

l) pierwsze czytanie: Sprawozdanie Wydziału

krajowego o zamknięciu rachunków funduszów k ra

jowych; 2) Sprawozdanie Wydziału krajowego w

sprawie założenia gospodarstwa lasowego we Lwo

wie; 3) Wniosek p. Czerkawskiego o zaprowadze

niu Wydziału lekarskiego w uniwersytecie lwow

skim, na koszt skarbu państwa; 4) wniosku p.

Kocyłowskiego, względem opuszczenia podatków

gruntowych za straty przez mrozy, rdzę i myszy

polne w ziemiopłodach wyrządzone.

Sprawozdanie R a dy W ydziału krajowego od Igo do

31go sierpnia.

(Dokończenie).

W skutek odezwy urezydyum namiestnictwa z

dnia 7 sierpnia b. r. L. 6246, polecono kasie kra

jowej, ażeby przyzwoloną ze skarbu państwa sub

wencyę na założenie krajowej szkoły leśnictwa w

worie 7000 zł. w. a. z kasy głównej krajowej pod

niosła.

Wydział krajowy nio uwzględnił rekursu rady

gmi :nej w Jarosławiu, przeciw delegowaniu prze?,

tamtejszy Wydział powiatowy DtRuczki dolustra

cyi mają tku miejskiego.

Przyjęto do wiadomości odezwę prezydyum na

miesnictwa, którą za wiadomiono Wydział krajow y

0 sankcyonowaniu ustawy, przyzwalającej na pobór

dodatku konsumcyjnego w mieście Podgórzu.

Uchwalono otworzyć kredyt do 3000 zł. na spra

wienie potrzebnych do szkoły leśnictw a sprzętów,

1 polecono inżynierowi swemu Reutowi, aby w po

rozumieniu z p. Henrykiem Strzeleckim zajął się

wewnętrznem urządzeniem wzmiankowanej szkoły

Przyjęto ofertę p. Józefa Kajetana Janowskiego,

na dostarczenie szkicu i kosztorysów przekształcę

nia realności Szumanówką zwanej, na szkołę we

terynaryi i kucia koni, za wynagrodzeniem 180 zł.

z terminem przedłoże nia tychże* nf,jda!ej do 15go

września b. r.

Uchw alono w spraw ie śledztwa dyscyplinarnego

z burmistrzem w Drohobyczu przeprowadzonego

porozumieć się z namiestnictw em co do poczynie

nia dalszych kroków.

Załatwiono 9 rekursów w sprawach gminnych

Uchwalono przedstawić Wys. sejmowi sprawo

zdanie w przedmiocie wybudowania gmachu dla

pomieszczenia Wysokiego sejmu i Wydziału k rajo

wego.

Wysłano podziękowanie Akademii umiejętności

w Krakowie, za nadesłane prace, wydane w pier

wszym roku działalności akademii.

Przedłożono za pośrednictwem namiestnictwa J e

go c. k . Apostolskiej Mości propozycyę w sprawie

nadania stypendyów z fundacyi noszącej imie N.

Pana, powstałej ze składek złożonych ku uczczeniu

rocznicy w stąpienia n a tr o n panującego monarchy

Uchwalono winkulować efekta, będące w łasno

ścią funduszów stypendyjnych, o ile dotychczas nie

?ą wickulo wane.

Ogłoszono konkurs na 2 stypendya o rocznych

200 zł., przystępne dla uczniów instytutu wetery*

aarakiego w Wiedniu.

Dyrektora kancelaryi Wydziału krajowego p. Ja

nuarego Skarżyńskiego, przeniesiono na własną

prośbę w stały stan spoczynku, wyrażając mu u

znanie za zasługi i gorliwość, okazane w ciągu prze

szło czterdziestu lat służby przy b. Wydziale Sta

nowym, a na stępnie przy Wydziale krajowym.

Wydano certyfikat szlachectwa Karolowi Janowi

Witkow ickiemu, oficyałowi rachunkowemu buko

wińskiej kasy oszczędności.

Uchwalono przedłożyć Wysokiemu sejmowi wnio

sek wybudowania drogi krajowej ze Szczawnicy do

?iwnicznój, jako przedłuże nie drogi krajow ej Szcza

wnica-Krościenko.

W skutek odezwy namiestnictwa w sprawie re

zulacyi Sanu na przestrzeni między Przemyślem a

Składem solnym postanowiono przedłożyć Wyso

siomu sejmowi wniosek, ażeby fundusz krajowy

przyczynił się do pokrycia wydatków na konku

rercyę przypadających kwotą aż do wysokości

50,000 złr., jeżeli i) urząd odstąpi od projekto

wanego rozłożenia robót na lat 10, a natomiast

udzieli specyalnćj dotacyi, któraby umożliwiła wy

konanie regulacyi w ciągu czterech l a t; 2) jeżeli

dalej wznowiona w skutek subwencyi krajowej roz

prawa konkurencyjna przy w spółudziale delegata

Wydziału krajowego taki osiągnie skutek, iż bra

kująca dziś jeszcze część sumy kosztorysowej bądź

na podstawie dobrowolnych dehlaracyj stron inte

resowanych, bądź w skutek orzeczenia władz zo

stanie pokrytą i w swoim czasie przez rząd ścią

gaiętą.

Zarazem postanowił Wydział krajowy uprzszać

Wys:-ki sejm, ażeby objawił życzenie, że pierw sień

stwo w uzyskaniu przedsiębiorstw a na wykonanie

:obót regulacyjnych, powinno byó przez rz ąd bon

kurencyi przyznanem.

Załatwiono czternaście rekursów w sprawach

drogowych.

Zatwierdzono plan i kosztorysy względem posta

wienia nowego budynku szpitalnego w Przemyślu,

dozwalając użycia na ten cel renty państwowej na

kwotę 15,680 złr. opiewającej i będącej własnością

rzeczonego szpitala.

Udzielono komisyi instytutów chorych i ubogich

w Tarnowie dla podratowania tamtejszego szpitala

zaliczki w kwocie 6000 zł. zwrotnej z należytości

za leczenie ubogich w r. 1875.

Dozwolono na niektóre zmiany budowlane co do

resteiuracyi szpitala powszechnego w Stanisławowie.

Udzielono rsa potrzeby szpitali powszechnych w

Zaleszczykach i w Wadowicach zaliczek zwrotnych

z należytości za leczenie ubogich dla pierwszego

w kwocie 500 złr. a dla ostatniego w kwocie 600

złr. w. a . i odniesiono się do prezydyum namiestni

ctwa o wyjednanie nagrody honorowej dla pp. Wła

dysław a Niewiadomskiego i Leona Schille ra de

Schildenfeld radnych miasta Zaleszczyki, tudzież

dia tamtejszego lekerza szpitalnego p. D r Giun

ntobą, wicszcie dla lekarza ordynującfęu w szpita

lu Wadowickim p. Antoniego D r Zapałowicza, a

to za ich usilną, niezmordowaną i kilkuletnią pracę

około dobra tych szpitali, spełnianą rzeczywiście

wśród najtrudniejs zych okoliczności.

Udzielono na naglące potrzeby szpitali powsze

chnych w Bochni i w Żółkwi z ł liczek zw rotnych,

dla pierwszego w kwocie 1000 zlr.,

zaś dla dru

giego w kwocie 500 złr., i podwyższono w szpita

lu Żółkiewskim wynagrodzenie miesięczne za u

trzymsnie 48 obłąkanych przeniesionych tamże z

lwowskiego szpitalu powszechnego.

Wreszcie zatwierdzono plan i kosztorysy dla bu

dowy nowego przybocznego domu przy szpitalu po

wiatowym w Kołomyi, a to w miejsce oficyny szpi

talnej do upadku Bię chylącej.

Uchwalono przedłożyć Wys. sejmowi spraw o

zdania i wnioski w przedmiocie zmiaDy ustawy z

19go listopada 1868 r. o ponoszenie przez gminy

połowy kosztów leczenia ubogich.

Uchwalono asygnować p. Muklanowieżowi budo

wniczemu kwotę 1000 zł. za wykonane plany do

budowy szpitala nowego u fiw. Łazarza w Kra

kowie.

Uchwalono nieprzyjąć oferty Towarzystwa Des

sauskiego oświetlenia gazem szpitala u św. Ła za

rza w Krakowie jako zbyt kosztownego wobec za

rządzonego sporządzenia własnego aparatu do o

świttlenia gazem naftowym.

Część llteracko-artystyczna.

HOMER W POLSCE.

(Dokończenie).

Jakkolwiekbądź , nie bardzośmy radzi, że i nc,s

uniósł ten prąd polemiczny, żeśmy zapragnęli bo

gdaj pobieżnie bronić swego zdania; inny bowiem

zupełnie cel naznaczyliśmy tej pracy.

_Chcieliśmy

wskazać n a pilną potrzebę dokładnego i u nas ob

zc ajomienia się z H om ere m, chciel_iśmy do_tychcza

sową obojętność na rodu uniewinnić br_akiem do

brych tłómaczeń i zaznaczyć, że odtąd już nie bę

dz_ie się czem zasłaniać, bo obdarzył nas p.

_Sie

mieński tłómaczeaiem Odyssei, jakiego żaden in_ny

nie posiada naród. Kto przeglądnie przekłady w m

nych językach — przekona się, źa nie uprzedze_nie,

nie miłość ?własna podyktowała to śmiałe twie_r

dzenie. Owszem to jedno tylko mamy uprze_dzenie_,

że naród nasz w stosunku do zdolności, jafeiemi

go Bóg obdarzył, zrobił sa mało — i zawsze je

szcze roboty niechętnie się ima. Z aprawdę w cza

sach naszych dziwnem zjawiskiem , w utrapieniach

naszych dziwną pociechą jest książka, którą p. Sie

mieński po czterdziestokilkuletniej pracy w zawo

dzie autorskim niesie nam w darze. W pokoleniu

naszem napróżno oglądaliśmy się za p oetą, coby

t.:kiego dzieła dokonał; wyrosną da Bóg! i z po

śród ludzi dzisiejszych poważni uczeni, sumienni

pisarze, szlachetni obywatele — ale w poezyi bo

gdaj czy kto wawrzyny zdobędzie. Jedyna więc była

nadzieja w owej starszej generacyi, z Mickiewi

czem i jego kierunkiem żywą Iradycyą związanej,

w owych ludziach, których kołysał szczęk oręża,

wychował zapał, nie złamał zawód.

Co do Ho

mera, od lat kilkunastu wszystkich oczy zwracały

si§ na p. Siemieńskiego; pojedyncze pieści ogła

szane w rozmaitych czasopismach, przyjmowano

z zachwyceniem, z upragnieniem wyglądano całości.

Zawsze jednak trapiła nas myśl, że s?anowny tłó

macz dzieła nie dokończy, że znuży się trudno

ściami, że mu inne zajęcia przeszkodzą. Jeszcze

w r. 1859 gderał Bartoszewicz, że p. Siemieński

nie wytrzyma w pracy i że już nawet nie chce po

święcić się Odyssei. Obawa Bartoszewicza oka zała

się na szczęście płonną, świadczyła jednak, jak

wielkie do tej pracy przywiązywał znaczenie. Od

tego cz asu pojawiały się w ,,Bibliotece Ossolińskich,"

w ,,Przeglądzie Polskim," w nKłosach" coraz nowe

pieśni — nadzieje coraz bliższe były urzeczywistnie

nia, radość nasza coraz większa. Nareszcie z koń

cem roku zeszłego pojawił się pierwszy zeszyt, a

z końcem czerwca r. b. cała Odysseya w bardzo

ładnem wydauiu była w naszych rękach. ’Wielkie

to i zdumiewające w dzisiejszych czasach dzieło.

Mimowoli przypominają się nam słowa Iliady o

Ajaxie lub o Hektorze, że lekko podniósł ogromny

kamień, jakiegoby i dwóch najsilniejszych z ludzi

dzisiejszych nie dźwignęło, i cisnął nim z łatwo

ścią." (II. XH . 381 i 449).

Jakie warunki złożyły się na doskonałość dzieła,

które się tylu nie udało poprzednikom? Odpowiedź

nie trudna. Naprzód i przedewszystkiem p. Sie

mieński nie je st ani wierszo* ani rymti-pisem, lecz

jest w rajlepszem tego słowa znaczeniu poetą, któ

ry swoją drogą bardzo ładnym włada wierszem.

To pierwszy i nieodzowny warunek: poeta konie

cznie i tylko poeta tłómaczyć powinien. Bardzo de

likatnie i skromnie, nie chcąc siebie wynosić a ko

go innego dotknąć, natrącn o tem sam p. Siemień*

iki w przedmowie: «Jedni tłómaczą prozą, drudzy

wierszem - a mnie się zdaje, że tu potrzeba prze

dewszystkiem poezyi, elementu nie dającego się

niczem zastąpić." Poeta tylko dokładnie może wsłu

ohf,ć się w dzieło wieszcza, które chce w sw_oim

powtórzyć języku, zrozumieć ktż de uczucie jego

serca, każdą myśl jego duszy, każdy polot fanta

zyi — zrozumieć, pokochać, przetrawić, nim _się

weźmie do tłómaczenia. Nie dość na tem, musi on

za przeć się swojej indywidualności i twórcę orygi

nału więcej kochać niż siebie samego. W przeci

wnym razie najzdolniejszy poe;a nie stworzy dobre

go prz ekładu. Mieliśmy doświadczenie na Słow a

ckim, którego ustęp z Iliady aosi piętno tłómacza

a nie Homera.

Następnie potrzeba koniecznie bardzo rozległych

studyów i bardzo dokładnej inajomcści oryginału,

ażeby się z jego twórcą zupełnie zróść i spcufalić.

Nigdy nie byłby p. Siemieński przełożył Hora cego

tsk znakomicie, że nawet filologowie z zawodu w

rozprawach swoich przytaczają jego tłómaczenie, *_)

gdyby nie znał był doskonale ducha całej pcezyi,

całej literatury rzymskiej. Tak też tłómacząc Ho

mera, nie tylko jego dzieła miał p. Siemi_eński

przed Bobą; - widać wyraźnie, że poznał piękną

starożytną jego ziemię za ponoeą studyów archeo

logicznych, że badał nie tyłka histcryę a_le i oby

czaje, nie tylko język fle i geniusz języka —

słowem, że starał się zgłębić ducha Hellady, przy

świecającego tak pięknie wszystkim wiekom i lu

dom. Ile tu potrzeba cierpliwłj miłości, ile wytrwa

łej pracy, ile siły, żeby nie utracić poetyckiej świe

żości — ile nareszcie talentu, żeby przed oczyma

czytelników ukryć ten mozół i oszczędzić im pa

trzenia na przygotowawczy aja rat — nie łatwo to

ocenić! Owszem im dzieło doskonalsze, tem mriej

się nad tem zastanawiamy, tsk jak patrząc na

piękny marmurowy posąg nie liczymy, ile on ude

rzeń młota kosztował, ile nauki i znajomości ry

sunku, ile cierpliwości. P a n Siemieński i w tej mię

=") N. p. prof. Z. W§clewski w rozprawie o posągu

Augusta w Tygodniku ilustrowałym z r. 1873.

rze stworzył arcydzieło: jego Odysseya czyta się

tak łatwo, tuk swobodnie jak najdoskonalszy u

twór oryginalny, i tem różni się od bardzo wielu

innych tłómaczeń naszych i zagranicznych. Docie

rać do tekstu ile się da najbliżej — a nie oddalać

się od swobody oryginalnej kompozycyi— oto b y

ła, jak sam p. Siemieński powiada, myśl, która

mu przewodniczyła, którą świetnie wykonał. P o

przednicy albo się zbyt oddalili od oryginału i stali

się niewiernymi, albo zbyt się zbliżali i utraciwszy

wszelką swobodę i samodzielność, zrobili swą p ra

cę wymuszoną, n udną i niewolniczą.

Czego jeszcze wymagsł przekład Homera — to

niezmiernego bogactwa języka, szerokiej skali sty

listycznej, wielkiego zasobu wyrazów. W skrom

nym i niepodniesionym głosie Homera je st jednak

wielka siła, w prostych i niewyszukanych słowach

wielka powaga i bogactwo. Do tego nio łatw o się

nadaje język dzisiejszy — za lekki, jak słusznie

uważa p. Siemiński, ażeby dźwigać cyklopejski6

kamienie homerycznej powieści, m usiał go więc

tłómacz zasilić nietylko własnymi z dawnych cza

sów skarbami, ale i poradzić się czasem matki

starosłowiańskiej, czasem pobratymczych języków,

a gd?ie i to nie wystarczyło, na własnem a szczę

śliwem pr legać natchnieniu. Widzieliśmy, jakich

dziwactw pozwalali sobie dawniejsi tłómacze, chcąc

oddać myśli i wyrazy oryginału. P an Siemieński i

pod tym względem bogatszym rozporządzał fundu

ozem, niż bardzo wielu innych najzdolniejszych na

wet poetów, a fundusze te zbierał jeszcze za mło

du. Bardzo prawdziwe są przytoczone już słowa

Bartoszewicza, że w dziełach Homera jest koloryt

pieśni gminnej na wielką skalę nuconej, pełen pro

stoty i wdzięku. Do wyśpiewania takiej pieśni w

naszym języku przygotow ał się p. Siemieński od

dawna i jeszcze z powodu nieporównanego tłóma

czenia R ękopisu królodworskiego ślicznie powie

dziano o nim, «że obmył język polski w żywem

rodzinnem źródle Słowiańszczyzny, biorąc żywcem

niektóre wyrazy i zwroty czeskie i ruskie". I isto

tnie przyzmić potrzeba, że w tych starodawnych

pieśniach czeskich jak i w Wyprawie Igora na Po

łowców, tłómaczonej przez p. Bielowskiego, wiele

jest wdzięku, proBtoty i siły Homerowej.

Ztemwszystkiem i tu podwójne grcziło niebez

pieczeństwo : zbytnie zasilanie się staropolskim ję

zykiem mogło nadać tłómaczeńiu cechę archaisty*

czną, dla dzisiejszych ludzi nie całkiem przystę

pną— zbytnie znowu czerpanie z słowiańskich źró

deł mogło zagrozić duchowi polskiego języka. P a n

Siemieński tak dalece uniknął tych niebezpieczeństw,

że i domyślić się ich trudno; szczęśliwie tworzył

lub pożyczał wyrazy dobre i jędrne, a nic dla nas

nie mające obcego — słowem język wzbogacił. Odys

seja p. Siemieńskiego je st nietylko arcydziełe m

tłumaczeń, je st ona także wielkim pomnikiem pol

skiego języka, je st żywem świadectwem jego bo

gactwa.

Oto kilka przykładów: Wyraz źenichn.p . zna

czy tyle, co pan młody, oblubieniec, konkurent, dziś

już mało komu jest znany, ale znany on jest wszyst

kim słowiańskim językom, a i u nas używał go

Seklucyan (Testamentu nowego część I w K ró

lewcu 1551. Joann, l i .) i Budny (Biblia 1572.

Math.25. l.).

Knban wydać s ę może w Odyssei wyrazem

może trochę zanadto dzisiejszym, i że tak pawiem,

parwenicszowskim — a jednak trudno mieć coś

przeciw niemu. Znany on w Polsce w potocznem

życiu oddawna, jakkolwiek u autorów znajdujemy

go dopiero w X VIII wieku. (Zabłocki: Zabobonnik

i Teatr Polski (Warszawa. Dufour) 43, c, 48 i 51,

33). Pomijam już, że w tłómaczeniu Odyssei b a r

dzo dowcipnie użyty.

Wyrazu w i te ź, często powtarzającego się (kr.óza)

nie wszyscy słyszeli, a jednak dobry to znajomy

wszystkich słowiańskich języków wznaczeniu: ju—

Cmma wychodzi codziennie, wyjąwszy niedziel« i dni świąteczne.

Oddzielił« Nra »Czasu,* o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 s., a przesyłką poestfiwą 12 «.

i*rcnuiue?ftta wywal*

nŁ

na kwartał na 2 miesiące na 1 miłłiąt

Miejeeowa w Krakowie

..............................

słr. 20

zlr. 5

słr. 4

zł? 2

Pocztą w państwie Austryaekiem.........................

»24

»5

* 250

do Niemiec i Włoch

.................... ,

»32

, F ran cyi i A n glii ..........................................

w60

»15

Mi0

» Belgu, Szwaj caryi i T u r c y i.....................

»48

,12

omerata przyjmuje się tylko od pierwszego do ostatniego dr,i* w m iesiącn . - I risg y t pieniędzmi i b?»**««

ężne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco do Administracji nCzasu* w Kra

jg5.—

Luty reklamacyjne mesapiectftouiane niepodlegają opłacie pocztowej. -

Littiu , niefrcmkowanyeh nie

przyjmuje się.

R ę U o p l e u a nadsyłane Kedakcyi niezwracają się, lecz bywają niszczone.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction