Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 661 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N*227

Kraków, Piątek 1 9

Maja1911,

Rocznik LXIV.

(Numer popoład ulowy)«

Prenumeratę przyjmują: AdministracyaCzasuw Krakowie iurzędy pocztowe. Miejscową pre

n um eratę księg. S. A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego, trafika w Sukiennicach, Biuro dzieiu

H opcasa i Salomonowej, Gł. Trafika. We Lwowie ,,Czas" jest do nabycia w biurach dzień. A. Olszewskiego,

S. Sokołowskiego, K. Buchstaba, na stacyach kolejowych w Tarnowie, Rzeszowie, Jaśle, Nowym Sączu na peronit

w księgarni kolejowej, tudzież na Innych główniejszych stacyach u portyerów kolejowych.

Ceny ogłoszeń: od viersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny po 15 hal.: układ tabe

laryczny. cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 hal., na stępny po 15 haL Nadesłane i Nekrologia

od miejsca wiersza drukiem petit. 60 hal. za każdy raz. Głosy publiczn ości po 2kor.; komunikatyhandlowe

po kronice i po dziale ekonomicznym; komunikatypryw atne, śluby, zaręczyny itp. po 1kor. od miejsca wiersza.

Ogłoszenia i prenum eratę przyjmują: we L wowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego,

St. Sokołowskiego, K, Buchstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturalski; w Prze

myślu A. Juszyński księgarnia, D. Heszeles; w Rzeszowie ALWeintraub; w Stanisławowie Jasiel

ski i Sp.; w Tarnowie M. Rockach, O. Haut; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłącznie

p. W . Raczkowski, 14 Citó de Trevise; w W ied niu Haasenstein 6c Vogler, R. Mosse (także we wszyst

kich filiach): H. Schalek, M. Dukes, E. Braun, J. Danneberg, Bock ćt Herzfeld, H. Friedl (tylko pre

numeratę H. Goldschmidt óć Comp.); w Frankfurcie n. M. G. L. Daube di Comp., w Pradze cze

skiej Fr. Hovorka. Listy z pieniądzmi i przekazy pieniężne na prenumeratę i ogłoszeuia przyj

m uje Administracya Czasu w Krakowie. Reklamacye nieopieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 hal.

"90

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32. -

Telefon Nr 50.

Kraków 19maja.

przywykliśmy dawno do fałszów i osz

czerstw politycznych, d la Idei. Emigracyj

ne Towarzystwo Demokratyczne wprowadzi

ło ten obyczaj i ten środek działania. Nie

było jednego z godnych i zasłużonych ludzi,

któregoby nie obrzucało błotem, i nie ogła

szało za zdrajcę. Jego następcy, mniej lub

więcej świadomi, czy pochodzący w linii pro

stej, czy ubocznej, odziedziczyli po niem tę

zasadę i tę praktykę. Tu w Galicyi od pierw

szych lat Sejmu, który z ludzi znaczących

uniknął szkalowali, oskarżeń, potwarzy? Ani

Leon Sapieha, ani Potoccy, ani Zyblikiewiez,

ani Grocholski, ani Dunajewski, ani Smolka,

ani Ziemiałkowski; każdy działał podstępnie

na szkodę kraju, każdy był zdrajcą, czasem

mniej czasem więcej. A Andrzej Potocki

w pierwszych latach namiestnictwa, jakie mu

siał znosić podejrzenia, posądzenia, zarzuty,

skargi? Prosta rzecz, że jeżeli godzi się d la

Idei do ludzi strzelać, to tem łatwiej godzi

się na ludzi kłamać. Wyrachowanie jest pro

ste, i logiczne. Jeżeli ja potrafię sprawić to,

ze ogół będzie wszystkich podejrzywał, niko

mu nie wierzył, nikogo nie szanował, to wte

dy będzie myślał, że ja, który drugich oskar

żam, jestem od nich wszystkich lepszy, że

jestem jedyny dobry, i ślepo uwierzy we

mnie, da mi się prowadzić gdzie ja zechcę

i jak zechcę.

Wypróbowana metoda powtarza się także

na namiestniku Dobrzyńskim : oddawna już,

od chwili jak został namiestnikiem, ale w tej

chwili, przy tych wyborach ze spotęgowaną

energią i pomysłowością. Długich artykułów

krótki sens jest ten, że namiestnik przez

obecne wybory działa na korzyść Rusinów,

na szkodę Polaków, w tym celu, by przy

szłe Koło polskie było i mniej liczne i jesz

cze słabsze jak dawne, a to dlatego, by rząd

wiedeński już wcale niepotrzebował liczyć się

z niem w przyszłej Radzie państwa. (Słowo

polskie z 12 i 15 maja.

Nie myślimy ani fałszów odpierać, ani na

miestnika bronić. Zwracamy tylko uwagę na

jeden szczegół w tym akcie oskarżenia. Jest

w nim zwrot do starostów, głos współczu

cia dla nieszczęśliwych ludzi zależnych, któ

rzy muszą pełnić rozkazy niezgodne ze swo

jem sumieniem: ale jest i nadzieja, że w tej

zależności nie pójdą zbyt daleko, i przypo

mnienie, że »są granice, których nie przejdzie

Polak, chcący dzieciom zastawić nazwisko o

czystym narodowym dźwięku, i raczej pad

nie n,iż miałby przejść jarzmo hańby«. To

ukryta groźba, źe starosta, któryby słuchał

namiestnika, a nie inspiracji Stówa Polskie

go, będzie uznany i ogłoszony za złego P o

laka, a jego dzieci będą nosiły nazwisko

zdrajcy. I to nie nowe. Znana nauka, i zna

na praktyka, podszczuwać wszystkich pod

władnych przeciw wszystkim przełożonym:

nad rozluźnionymi i rozprężonymi weźmie

władzę, kto będzie miał spryt. Ten szczegół

więc nie jest nowy, ale jest charakterysty

czny, a w tej chwili osobliwie ciekawy. N a

miestnik ma rzekomo popierać Rusinów: na

rodowa-demokracya chce ich zwalczać, i nie

wątpimy, że w tym punkcie jest szczera. Mo

głaby jednak i powinnaby wiedzieć i rozu

mieć, że wszelkie osłabianie, wszelkie pod

kopywania władzy polskiej, obraca się i wy

chodzi na korzyść Rusinów. Taki sposób po

stępowanie godzi się zapewne z duchem i in

teresem partyjnym, ale się nie godzi z du

chem i interesem narodowym.

Stronnictwo, które się nazywa Demokra

cyą Narodową, chce i usiłuje stać się rzą

dzącem w kraju. Ma prawo chcieć: każde

stronnictwo chce tego i do tego dąży. To stron

nictwo nabrało zapewne ufności do siebie po

sposobie, w jaki poprowadziło sprawy pol

skie w Królestwie i w petersburskiej Dumie,

po świetnych i pomyślnych dla narodu skut

kach swojej polityki? Tak podniesione w wła

snej opinii chce teraz ująć w swoje ręce ster

spraw polskich w Galicyi. Tej pewności sie

bie winszujemy, nie dyskutujemy: tylko po

zwalamy sobie jednak zastrzedz dla niektó

rych prawo nieufności, oparte na mnogich

i bolesnych doświadczeniach.

Jeszcze raz, ani fałszów nie zbijamy, ani

namiestnika przed nimi nie bierzemy w o

bronę: uważamy to za niepotrzebne. Tylko

w zakończeniu naszych uwag odpowiemy Sło

wu Polskiemu i jego stronnictwu, jego wła

snemi słowami: «Mamy nadzieję, że uświa

domienie narodowe i obywatelskie już do

syć wielkie zrobiło postępy, i że wszystko,

co jest w naszem społeczeństwie uczciwe i

obywatelskie, da przy wyborach odpowiedź,

na jaką«.... tego rodzaju postępowanie zasłu

guje.

St. Tarnowski.

Nowa ustawa wojskowa.

Dla niew ybranej jeszcze Izby poselskiej bar

dzo doniosłe przygotował już rząd zadanie. Po

długich i żmudnych rokowaniach Austrya i Wę

gry ustaliły wreszcie nową ustawę wojskową,

a w związku z nią także reformę procedury są

dowej dla armii. O ile wiadomo rząd austryacki

ma zamiar zwołania jeszcze na lipiec Izby po

selskiej, jedynie w celu przedłożenia jej tych

ustaw.

Nowa ustawa wojskowa już przez to jest do

niosłą że wprowadza dla armii (z wyjątkiem ka

waleryi i artyleryi) dw uletnią służbę wojskową,

a pono zmienia także dość znacznie przepisy od

noszące się do jednorocznej służby.

N. W. lagblatt ogłasza na podstawie infor

macyi ze strony wojskowej następujące szcze

góły o tej ustawie:

Skrócenie czasu służby czynnej z 3 lat na 2

musi spowodować podwyższenie kontyngentu re

krutów, gdyż formacye, tworzone dotąd przez

trzy roczniki poborowe, przy takiej samej li

czebnej sile składać się będą tylko z dwóch ro

czników. Ale z zaprowadzeniem nowej ustawy

wojskowej chce zarząd armii dokonać sanacyi

liczebnego stanu.

Nowy kontyngent będzie użyt,y w pierwszej

linii na sanacyę stanu liczebnego, a w drugim

dopiero rzędzie na konieczne nowe fortnaeye.

Obecnie kontyngent rekrutów wynosi 103.100

ludzi, wedle nowej ustawy będzie wynosić ro

cznie 159.500 osób, a więc o 56.400 ’ludzi wię

cej. Trzy piąte części tego podwyższenia przy

padają na zwiększone zapotrzebowanie przy

przejściu od 3 letniej do 2-letaiej służby woj

skowej przy istniejących już dzisiaj formacyach.

W ten sposób może na przejście do 2-letniej

służby wojskowej użyć zarząd armii okrągło

30.000 ludzi, z reszty, wynoszącej 26.400 re

krutów, poszłoby około 17.600 rekrutów na sa

nacyę stanów liczebnych, zaś 8.800 na nowe

formacye.

Skoro na sanacyę stanów liczebnych w ypa

dnie około 17.600 rekrutów rocznie, a więc

w dwóch latach, po odtrąceniu naturalnego

ubytku, około 32.000 ludzi, to można powie

dzieć, że niższe oddziały (TJnłerabtheilungen)

będą rzeczywiście rozporządzać potrzebną do

wykształcenia liczbą ludzi. Na nowe formacye

w ypadnie około 8 000 ludzi rocznie, a więc

w ciągu dwóch lat, uwzględniając naturalny uby

tek, okrągło 17.000 ludzi. Te zapasy zostałyby

użyte w pierwszym rzędzie na nowe formacye

w artyleryi górskiej, tudzież na utworzenie 7

do 9 batalionów artyleryi fortecznej. Dalej za

mierzone jest uzupełnienie ciężkiej artyleryi po

lowej przez formacyę dywizyj haubicowycb, na

stępnie zostaną utworzone: jeden pułk kolejo

wy i jeden pułk telegraficzny, formacye (od

działy) pokojowe aeronautów i automobilów,

kadry dla budowy ciężkich mostów, a wreszcie

osobne oddziały robotników. Przez utworzenie

tych oddziałów robotniczych, znaczna liczba

szeregowców pozostanie w służbie wojskowej,

ci mianowicie, którzy pracowali w rozmaitych

warsztatach i zajęci byli jako robotnicy, a więc

nie pełnili właściwej służby wojskowej.

Podwyższenie kontyngentu w obu obronach

krajowych ma takie same cele, jak w armii.

I tutaj nadwyżka rekrutów pójdzie na podwyż

szenie stanu liczebnego, na uzupełnienie artyle

ryi (na Węgrzech) i na utworzenie oddziałów

z karabinami maszynowemi.

Co do terminu i tempa wspomnianych zarzą

dzeń, to w pierwszym roku reformy wojskowej

przyjdzie do skutku sanacya stanów liczebnych

Jeżeli parlamenty uchwalą ua czas przedłożenie

rządowe, to pierwsze podwyższenie kontyngentu

rekrutów nastąpi z dniem 1 października 1912

roku. W drugim roku \ yk.onawczym przyjdzie

kolej na nowe formacye, których tworzenie od

bywać się będzie w dalszym ciągu w trzecim i

czwartym roku, tak, iż od piątego roku — od

roku 1916 — pozostaną do wykonania jeszcze

tylko nieznaczne nowe formacye. W taki spo

sób program wykonawczy nowej ustawy woj

skowej obliczony jest na 4 lata, ostatnie je

dnakże fazy jego przypadają na czas po pią

tym roku.

Przy zaprowadzeniu dwuletniej służby woj

skowej najtrudniejszą będzie spraw a powiększę

nia personalu instruktorów, a zwłaszcza utwo

rzenie dzielnego korpusu dłużej służących pod

oficerów, obecny bowiem personal nie wystar

cza. Co do liczby niema dotąd urzędowych da

nych, ale należy przypuścić, ze względu na u

trudnione wykształcenie wojska skutkiem skró

conej służby i ze względu na konieczną powagę

podoficerów wyższego stopnia, że wszyscy feld

feble i plutonowi będą z czasem wyłącznie dłu

żej służącymi podoficerami.

Skutkiem nowej ustawy wojskowej powiększy

się także znacznie stan w ojenny armii.

Co do kosztów reformy ustawy wojskowej,

to spowoduje ona coroczne, stałe zwiększenie

budżetu wojskowego (armia wspólna i marynar

ka) o 65 milionów koron, tudzież jednorazowy

wydatek w kwocie 75 milionów. Naturalnie do

tego nie są wliczone wydatki na nowe wojenno

morskie budowle (okręty) w kwocie około 312

milionów koron. W myśl dokonanej umowy

z wymienionych kwot będzie rząd od r. 1912

począwszy, aż do r. 1915 włącznie, z powodu

nowej ustawy wojskowej stopniowo 44 miliony

koron tytułem zwiększonych wydatków bieżą

cych, tudzież 39 milionów koron tytułem w ydat

ków jednorazowych wstawiać do budżetu, a

w tym samym czasie pójdzie na budowę floty

252 milionów koron. W czasie po roku 1915

należy więc oczekiwać jeszcze podwyższenia

budżetu o 21 milionów rocznie tytułem bieżą

cych wydatków. Prócz tego pozostanie jeszcze

na wojsko 36 milionów, a na flotę specyalnie

na 1916 rok 5 milionów koron tytułem jedno

razowych wydatków.

Doliczając to zwiększenie, które wobec roku

poprzedniego wykazuje budżet roku 1911, ucho

dzący za poprzednika reformy, to wobec budże

tu z r. 1910 aż do r. 1915 włącznie wyniknie

ogólne podwyższenie w kwocie 100 milionów

koron tytułem w ydatków bieżących na armię

i marynarkę, do czego włącznie z budową flo

ty przybywa kwota 407 milionów koron tytu

łem jednorazowych wydatków. Do tych, przaz

reformę ustawy wojskowej zarówno w armii,

jak marynarce spowodowanych, budżetowych

zapotrzebowań zwiększonych, przybędą te wy

datki zwiększone, które powstaną przez reformę

ustawy wojskowej, odnośnie do obu obron kra

jowych, a wreszcie wydatki z powodu rewizyi

prowizorycznej ustaw y w ojskowej dla Bośni i

Hercegowiny, jednakże tylko w budżecie tych

krajów. Po podwyższeniu kontyngentu rekrutów

dla armii nastąpi podwyższenie tych kontyn

gentów dla obu obron krajowych. Także skut

kiem reformy prowizorycznej ustawy wojskowej

dla Bośni i Hercegowiny kraje te będą dawały

więcej rekrutów.

N. W. lagblatt podaje wreszcie procentowy

stosunek kontyngentu rekruta w poszczególnych

państwach :

W Niemczech kontyngent rekrutów stanowi

4-5 proc. ludności; we Francyi 6-6 proc.; we

Włoszech obecnie 4 3 procent, a wreszcie w Au

stro - Węgrzech przy nowym kontyngencie dia

armii i m arynarki, a dotychczasowym dla obu

obron krajowych stosunek procentowy wzrośnie

z 2 75 proc. na 3 8 proc. Jeżeli, co zresztą jest

pewnem, zwiększone zostaną kontyngenty dla

obu obron krajowych, to stosunek ten podnie

sie się do 4 prc.

Wydatki na armię i marynarkę wynoszą na

głowę mieszkańca:

W Niemczech 23 3 korony, we Francyi 28 7.

we Włoszech obecnie 13-4, na przyszłość 14,

w Rosyi 112. W państwie austryacko - węgier

skiezn 11 koron tylko wydatków na armię lą

dową. Ta kwota po reformie wojskowej zwięk

szy się w przybliżeniu na 14 koron, w związku

zaś z wydatkami na flotę w najbliższych latach

na 15 koron od głowy.

Buch przedwyborczy.

Z Krakowa.

Informują nas, że Dr Gross podpisał nastę

pujące oświadczenie: ,,Oświadczam, że w razie

wyboru mego do Rady państwa, wstąpię do

Koła polskiego. Na wypadek, gdybym przestał

być członkiem Koła polskiego, obowiązuję się

złożyć swój mandat poselski, zarazem oświad

czam, że będę należał do grupy posłów polskiej

demokraeyi w obrębie Koła polskiego".

Z Galicyi zachodniej.

Z Tarnowa piszą nam: Kandydat na po

sła do Rady państwa z okręgu wiejskiego tar

nowskiego Nr 42 Dr Antoni Matakiewicz na

czelnik sądu w Tuchowie, odbył w niedzielę dnia

14 b. m. dwa wiece przedwyborcze, a to po su

mie w Zalasowy (powiat sądowy Tuchów), zaś

po nieszporach w Szynwałdzie (powiat sądowy

Tarnów). W Zalasowy w obszernej sali szkol

nej, szczelnie zapełnionej, zagaił wiec X. kano

nik Michał Owsianka. Przewodniczył naczelnik

gminy, Józef Barde. W Szynwałdzie odbyło się

zgromadzenie przedwyborcze w domu ludowym,

które zagaił X. kanonik Aleksander Siemieński.

Przewodniczył twórca nowego kościoła parafial

nego architekt p. Stapf, który przedstawił licz

nie zebranym doniosłość wyborów do Rady

państwa. Na obu zgromadzeniach przyjęto kan

dydaturę Dra Matakiewicza nader przychylnie,

a przemówienia jego, nacechowane dokładną

znajomością potrzeb ludności okręgu w yborcze

go, nagrodzili zebrani oklaskami, w yrażając mu

nadto uznanie przez usta przewodniczącego p.

Stapfa i kierownika szkoły w Szynwałdzie, p.

Lewickiego. Zaznaczyć należy, że Dr Matakie

wicz na wstępie swego przemówienia złożył

hołd pełnej poświęcenia pracy obywatelskiej

X. kanonika Siemińskiego, proboszcza parafii

Szynwałdzkiej. Budowa nowego kościoła parafial

nego, wzniesione już dwie wspaniałe ochrony,

szkoła gospodyń wiejskich, znakomicie się roz

wijająca, dom ludowy, dom ubogich, wyrugo

wanie karczmy z wsi, to zasługi X. Siemińskiego,

który surowy dla siebie, poświęca wszystkie dla do

bra swych parafian, a ze Szynwałdu stworzył

wzór nowożytnej kulturalnej w si polskiej.

Z Wadowic piszą nam : Dn. 18 bm. odbyło

się liczne zebranie wyborców pow. wadowic

kiego, pod przewodnictwem St. hr. Bobrow

skiego. Zgłosiło się z tego powiatu pięciu ka n

dydatów. Spodziewane jest rozbicie głosów i

zachodzi obawa, ażeby z rozbicia nie skorzy

stał kandydat partyi socyalistycznej p. Sułczew*

ski, który przy ostatnich ścisłych wyborach sta

wał z p. Łazarskim. Głosy wczorajsze rozstrze

liły się między p. Banasiem, Świergułą, Styłą,

Baścikiem i X. Jendiysem. Stronnictwo ludowe

nie ustaliło dotychczas drugśejkandydatury. Par

iya socyalistyczna urządziła również wczoraj

zgromadzenie, na którem uchwalono popierać

kandydaturę p. Sułczewskiego.

Z Łańcuta. Zgromadzenie uprawnionych do

wyboru posła do Rady państwa z okręgu wy

borczego 22 tj. z miast Jarosław-Przeworsk-Łań*

cut, w celu wysłuchania wiary politycznej kan

dydatów, ubiegających się o mandat poselski,

odbędzie się dn. 24 b. m. o godz. 6 wieczorem

w sali ,,Sokoła" w Łańcucie. Za komitet: Jan

Cetnarski, burmistrz.

Z okręgu 38.

TLJordanowa piszą Dam : W Skawie od

było się dn. 13 b. m. zebranie wyborców w do

mu wójta Sklarza. Przemawiał sędzia Gabryel,

który podnosił, że rolnicy winni mieć odpowie

dnią reprezentacyę swoich interesów w parla

mencie; najodpowiedniejszym też kandydatem

będzie p. Cezary Haller z Jurczyc, który od

szeregu lat pracuje usilnie w spółkach rolni

czych, zajmuje się żywo sprawami rolniczymi

i kwestyą emigracyjną. Zebrani wyborcy jedno

myślnie uchwalili kandydaturę p. Hallera, skła

dając na stosownej deklaracyi swe podpisy. Te

go samego dnia odbyło się zebranie w Sidzinie,

Wydawnictwa Akademii Umiejętności.

Z długiegu szerego wydawnictw, dokonanych

przez Akademię w ciągu roku ubiegłego wysuwa

ją się nasamprz ód Rozprawy, przynoszące obfity

plon poważnych studyów monograficznych lub

prac z zakresu badań specyalnych. Rozprawy,

według wydziałów, przedstawiają się w sposób

następujący:

Wyd,ział filologiczny w roku ubiegłym

wydał Seryi III T. II Rozpraw (ogólnego zbioru

T. XLV1I, str. 385) i zeszyt drugi Tomu XX Seryi

Ił (ogólnego zbioru T. XXXV), w którym to ze

szycie wydaną została rozprawa p. Jana Grze

gorzewskiego p. t. »Grób Warneńczyka" .

W ciągu kwietnia b. r. ma ukazać się także Se

ryi Ilf T. Hi (ogólnego zbioru T. XLVIII).

Wydział historyczno-filozoficzny.

Wroku ubiegłym nie ukazał się żaden nowy tom

Rozpraw. W toku jest tom LIV z rozprawami pp.

Taubenschlaga, Łodyńskiego, Zachorow skiego,

Kota i Tokarza.

Wydział matematyczno-przyrodni

czy wydał]w okresie sprawozdawczym t. 50 Roz

praw swoich, w dwóch działach: A) Nauki

matematyczno-fizyczne i 22 rozpraw. B) Nauki

biologiczna : 21 rozpraw .

Innem ważnem wydawnictwem wydziału jest

jego Buletyn (Bulletin International), który

zamieszcza rozprawy i prace, pisane w języku

angielskim, francuskim , niemieckim iub łaciń

skim, według wyboru autora. W roku 1910 Bu

letyn zawierał: Serya A) 49 rozpraw, Serya B)

53 rozpraw.

Ukazały się dalej w ciągu roku liczne w yda

wnictwa, lub kontynuacya wydawnictw, przepro

wadzanych z wielkim nakładem pracy od dłuż

szego czasu. Tak więc staraniem komitetu dla

dziejów Polski porozbiorowych ukazał się Dya

ryusz Sejmu z r. 1830-1831, wydawanego

przez prof. M. Rostworowskiego, tom V, dopro

wadzony do 25 lipca 1831. Tom VI w druku.

Rozpoczęto również druk Instrukcyj dla re

zydentów francuskich i tychże raportów z epo

ki Ks. Warszawskiego, wydawanych przez Dra

Marcelego Handelsm ana.

Podjęto wreszcie przygotowanie do dwóch

w ydaw nictw : Dziennika i korespondencyi poli

tycznej ks.AdłJerz. Czartoryskiego(1813-1816),

tudzież Aktów dotyczących wypadków r. 1861

do 1863 z sscsególnem uwzględnieniem działal

ności margrab, Wielopolskiego, obu pow ierzo

nych prof. Sz. Askenazemu.

Encyklopedya polska. W jesieni ubiegłego ro

ku rozpoczęto druk tego wydawnictwa, mające

go w dwudziestu kilku tomach objąć całość kul

tury polskiej w jej historycznym rozwoju. Druk

rozpoczął się od działu »Geografii fizycznej",

z której wydrukowano już kilkanaście pierw

szych arkuszy, następnie rozpocznie się druk

,Antropologii ludności na ziemiach polskich za

mieszkałej", oraz druk »Początków kultury sło

wiańskiej" .

Niemal zupełnie przygotowany do

druku jest też dział »Języka", mający zapełnić

dwa tomy. Prace nad przygotowaniem do druku

dalszych tomów (zwłaszcza »Historyi politycz

nej") posunęły się też znacznie naprzód.

Wydawnictwo Greckich Ojców Kościoła IV.

wieku. Kolacye rękopiśmienne do prozaicznych

pism św. Grzegorza z Nazyanzu wraz z sehoiia

mi kontynuowali w bibliotekach włoskich, szwaj

carskich, francuskich i angielskich Dr Przycho

cki i Dr Sajdak, nadto komisya poleciła sporzą

dzić fotografie z różoych kodeksów. Materyał

do poezyi św. Grzegorza zebrał i opracował

prof. Dr Sternbach, a druk pierwszego tomu

będzie można w najbliższym czasie rozpocząć.

Z funduszu na wydawnictwo podręczników

przyrodniczych ukazała się Chemia organiczna

(str. XI i 497) w opracowaniu prof. Leona March

lewskiego. Rękopis II. tomu Anatomii człowie

ka prof. Adama Bochenka jest na ukończeniu.

Druk tego tomu rozpocznie się prawdopodobnie

w końcu bieżącego albo w początku następnego

roku.

W dziedzinie badań nad językiem i literaturą

polską prace Akademii postąpiły o wiele na

przód. Z pomiędzy wydawnictw w tym zakreBie

wymienić należy świeżo w ydane tomy Bibliote

ki pisarzów polskich: »Katechizm z r. 1543" w y

dany p. Fr. Pułaskiego, »Pisma Dzwonowskie*

go* i »Walna wyprawa mistrzów na wojnę",

w ydane przez p. Badeckiego, »Pieśń Joachima

Bielskiego na porażkę pod Byczyną", oraz »Od

powiedź" na nią Paprockiego, przygotowane do

druku przez prof. Czubka. Ukończono też druk

»Obiadu postnego" z XVII. w .,

który wydaje

prof. Dr Rostafiński.

Materyał przygotow ywany do Słownika sta

ro polskiego nieustannie w zrasta a praca w szyb

szern nieco tempie się posuwa. Zabytki starsze

i ważniejsze opracowuje prof. Łoś, późniejsze

zaś i mniej nastręczające trudności powierza do

opracowania siłom pomocniczym, udzielając im

w każdym wątpliwym wypadku potrzebnych ob

jaśnień i wskazówek.

Bibliografia polska, K. Estreichera. Po

wydaniu (w maju ub. roku) XXIII tomu tego

dzieła, przystąpił wydawca Dr Stan. Estreicher

natychmiast do druku dalszego tomu, mające

objąć pierwszą część litery P. Druk tego tomu

doszedł już obecnie do Pi (to jest dwadzieścia

kilka arkuszy), tak że w ciągu roku będzie się

mógł ukazać tom XXIV. W tomie tym uwzglę

dniono kilka bibliotek dotychczas nie w yzyska

nych (Baworowskich, Muzeum naród, w Krako

w’ie, bibl. Semin, gnieźn.)

a na końcu jego

będą dodane liczne uzupełnienia do daw niej

szych tomów, między innemi nadesłane przez

Dra Erzepkiego ze zbiorów poznańskiego Tow.

Prz. Nauk.

Jako osobne publikacye ogłoszone zostały pra

ce Dra Juliana Tałko-Hryncewicza:

»Materyały do etnologii i antropologii ludów

Azyi środkowej", »Mongołowie", »Buriaci i Tun

guzi" (str. 96). Dra Adama Żółtowskie

go: »Metoda Hegla i zasady filozofii spekula*

tywnej" (str. XVI i 268), oraz prof. K

rawskiego: »M. Tullius Cicero. Życie i dzie

ła" . (str. VII i 329). Prócz tego w zakresie wy

działu filologicznego w ydaną została osobno mo

nografia prof. J . Tretiaka: Bohdan Zaleski

do upadku powstania listopadowego. Kartka

z dziejów romantyzmu polskiego (str. VIII i 500

z 6-ciu rycinami).

Druk Archiwum Filomatów postępuje na

przód; ukończono już druk t. I-go w wydaniu

p. T retiaka; kończy się druk Ii-go, wydaw cą

jego i następnych dwu jest p. Czubek; całość

prawdopodobnie będzie gotową w ciągu 1912 r

Trzechsetną rocznicę śmierci Skar

gi i stulecie urodzin Zygmunta Kra

sińskiego postanowiła komisya upamiętnić

opracowaniem szczegółowych bibliografii obu

pisarzy. Prace przedwstępne powierzono osobno

wybranemu komitetowi.

Rozpoczęto akcyę zbierania materyałów dla

wydania Spisu bibliotek i archiwów polskich.

Ogłoszono w tym celu we wszystkich ważniej

szych czasopismnch odezwę, z prośbą o infor

macye, które też w dość pokaźnej liczbie na

pływać zaczęły. Prof. Jan Czubek uporządkował

i skatalogował prywatne archiwum rodowe Mor

stinów w Krakowie, nieznane dotychczas a miesz

czące cenne zabytki historyczne. Katalog tego

zbioru jest w druku i niebawem wyjdzie.

W druku są: l)hr. St. Tarnowskiego

dwutomowa monografia o Zygmuncie Krasiń

skim , 2) prof. T

Korzona trzechtomowe

dzieło: Historya wojen, 3) Dr Adama Krzy

żanowskiego obszerna praca pt. Pieniądz,

oraz 4)p. Mieczysława Skibińskiego

dwutomowa książka Polsku w dobie wojen ślą

skich (1740—1745). Bliskim zaś jest ukończenia

druk pracy D r Z. Jachimeckiego: Wpły

wy włoskie w muzyce polskiej XVI. w . i p.

Edmunda Kołodziejczyka: Bibliografia

słowiańsko -p olska.

Co się tyczy prac t. zw. Ekspedyeyi Rzym

skiej, opracowania materyałów, zbieranych co

rocznie w Archiwum Watykańskiem, posunęło

się o tyle, że trzy tomy tych niezmiernie cen

nych źródeł do historyi polskiej, ukażą się już

w bliskiej przyszłości.

Prof. Ptaśnik, przebywając w Rzymie aż do

początków kwietnia, prowadził da!ej i ukończył

druk tekstu tomów 2 i 3 średniowiecznych

Monumenta Vatieana Poloniae. Tym spo sob em

jest już prawie zupełnie gotów tekst trzech to

mów tego wydawnictwa, którego dwa pierwsze

zawierają przeważnie rachunki poborów Kamery

papieskiej z krajów polskich, mianowicie tom I

z lat 1207—1371. Tom III zaś zawiera wszelkie

inne, prócz skarbowych, akta kuryi, odnoszące

się do krajów polskich, zwłaszcza akta różnych

procesów, z lat 1202—1334, jako też wyciągi

z supplik z czasów Kazimierza W . z lat 1342 -

1366.

Dalszą pracę nad średniowiecznemi Monu

menta Vatieana Poloniae objął Dr Stanisław

Kętrzyński. Wydawnictwo aktów nuncyatury

polskiej Caligariego (1578— 1581), którem się

dotąd zajmował prof. Stanisław Zakrzewski, ob

jął obecnie prof. Ludwik Boratyński, przygoto

wujący pozatem wydanie nuncyatury Bolynetta,

następcy Caligariego.

W związku z ekspedycyą pracował również

w Rzymie w dalszym ciągu Dr Maciej Loret i

zajmował się pracą w dwóch kierunkach: pro

wadził bowiem dalsze poszukiwania do dziejów

Kościoła katolickiego w zaborze rosyjskim w la

tach 1772-1840 i uzupełniał materyał z nun

cyatury Garampiego 1772-1776, wyzyskując

korespondencyę tego nuncyusza z sekretaryatem

stanu. Praca Dra Loreta, zwłaszcza w pierwszym

kierunku, była dość rozległa i objęła w ażny a

nietknięty dotąd materyał. Zajął się on bowiem

w pierwszym rzędzie ogromnym m ateryałem

w Archiwum Kongregacyi de Propaganda Fide

i w innych archiwach rzymskich, a na tej pod

stawie mógł zestawić dla swych celów materyał

Archiwum watykańskiego, odnoszący się zwłasz

cza do dziejów konkordatu Piusa VII z cesarzem

Aleksandrem I z r. 1818.

Wymienione dzieła i publikacye m ają interes

ogólniejszy i jako takie przytoczyliśmy je na

tem miejscu. Są one tylko częścią dorobku nau

kowego, którym Akademia w roku tym chlubić

się może, jako bardzo pokaźnym i który w wiel

kiej mierze przyczynia się do wzbogacenia na

szej literatury naukowej.

**»»+H

»»!!L_.

.....________________

,CZAS" wychodzi z w yjątkiem doi po niedzieli i świętach uroczystych dwa razy dziennie, a mianowicio

o godzinie 6 rano i o godzinie 3 popołudniu.

Numer wieczorny 10 hal., ranny 4 hal.}

PRENUMERATA WYNOSI:

na caty rok na kwartał na 1 miesiąc

W Krakowie w miejscu . . .

..........................................

30 koron

7ker.50 h.

2 kor. 50 hal

z odnoszeniem do d o m u ................................

36 koron

9kor.- 3kor—

Pocztą w p a ń st w i e A u s t r y a c k i e m .....................................................

36 koron

9kor.—

3kor’—

Z d w u k r o t ną w y s y ł k ą p o c z t o w ą .....................................................

42 koron 10 kor. 50 h.

3 kor.’ 50 hal.

Pocztą w pa lstwie Niemieckiem . . .

koron 10 kor. 50 n.

3 kor. 50 hal

Do wszystkich państw, należących do związku pocztowego

48koron l’ kor -

4kor -

W państwie rosyjskiem (abonament przez urzędy pocztowe)16 rb. 20 k. 4 rb. *05 k.

1rb.45kop

Według urzędowego wykazu pism zagranicznych, mających debit w państwie rosyiskiem

abonament Czasu przyjmują urzędy pocztowe: w Petersburgu, Warszawie, KijowieyWilnte

Moskwie i Odesie. ź innych miast i wsi można prenumerować Czas, posyłając pocztą należytość

do urzędu pocztowego najbliższego z powyżej wymienionych większych miast.

Prenumeratę | ogłoszenia przyjmują: w W a rszaw ie biuro ogłoszeń Ungra, L. i E. Metzl i Syn

Międzynaiodorfe Biuro ogłoszeń - w Kijowie księgarnia L. Idzikowskiego - w Wilnie biuro

dzienników K. T aubera.

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction