Czas.

Мірадор - viewer

Czas.

Примітка

Відображення 651 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

N" 197.

Kraków, 28 Sierpnia— Czwartek.

Rok 1873.

CZAS

OGŁOSZENIE PBZSpPaATT.

W Krakowie: na miesi§ć Wrzesień złr. 2 c.

Z przesyłką pocztow§ w Państwie

Austryackiem na miesi§ć Wrze

***********

*^c.25:

od Igo Września do końca Grudnia »S,, —

Kraków 27 sierpnia.

Przed pa,rą tygodniami ogłosiliśmy memo

ryał, który propagatorowie schizmy na Litwie

i Wołyniu przedłożyli rządowi w Petersburgu,

jako najpraktyczniejszy plan zgnębienia kato

licyzmu za pomocą nie materyalnego ucisku

dotychczas bezskutecznie używanego, lecz sto

pniowem odciąganiem duchowieństwa od Rzy

mu, w celu unii z prawosławiem.

Dokument ten, który ma za sobą nie tylko

wszelkie cechy autentyczności, ale także ce

chę , że tak powiemy aktualności, jest bowiem

jakby przeniesieniem obecnej anti - kościelnej

polityki Prus na pole schizmy, podany jest

w Le Monde przez znanego z swej gorliwo

,_ ści o sprawę katolicyzmu na Litwie i wyja

wiania planów schizmatyckich, Jezuitę pocho

dzenia rosyjskiego, a zasłużonego w publicy

styce obrońcę unitów chełmskich O. Martynowa.

Ź drugiego przeto już źródła dochodzi nas

to ważne ostrzeżenie o zmiąnie taktyki i sy

steiilatii rządu rosyjskiego %obec katolicyzm u.

0. Martyno% poprzedza dokument ten przed

stawieniem położenia kościoła katolickiego pod

rządem rosyjskim i przypomina na wstępie

słowa cesarza Mikołaja w r. 1839 wyrzeczo

ne do jenerała Benkendorfa: ,,Skończyliśmy

z unitami, trzeba teraz myśleć o łacinnikach" .

Słowa te może dziś powtórzyć cesarz Ale

ksander, gdy ostatni odłam unii pod władzą

intruza w Chełmskiem niebawem uledz może

zupełnemu zgnębnieniu.

Jakoż kilkoletnie bezskuteczne zachody dy

plomacyi rosyjskiej w Rzymie o potwierdze

nie przekładu ksiąg liturgicznych na język ro

syjski, nie inny miały cel, jeno przygotowa

nie gruntu dla tego drugiego aktu, oderwania

łacidników od Rzymu a połączenia ich ze

schizmą.

Wszelako gdy podstęp dyplomatyczny nie

powiódł śię i napotkał stanowczy opór w ku

ryi rzymskiej, która złudzić się nie dała wrze

komo legalnem żądaniem i obietnicami tole

rancyi, ale tylko zapytywała: dla kogo ma

służyć liturgia rosyjska, skoro nie ma katoli

ków Rosyan?, gdy Rzym stanął w obronie

języka polskiego w obrzędach kościelnych na

Litwie i Rusi, nowy plan zawarty w memo

ryale spodziewa się dojść do swego celu bez

Rzymu, podobną drogą, jaką idzie rząd pruski.

Nie ma to być prześladowanie, i owszem

pewien liberalizm i tolerancya dla katolicy

zmu, walka tylko z ultramontanizmem; cho

dzi tu o w yw ołanie między duchowieństwem

łacińskiem nowego odszczepieństwa w rodzaju

starokatolików. Plan rzeczony mówi tylko o

oczyszczeniu .katolicyzm u w zachodnich pro

wincyach z latyniźmów, o wyzwoleniu go z

pod wpływów jezuityzmu i papieztwa. Ż resztą,

wszystkie swobody, nie tylko tolerancya, ale

nawet protekcya dla katolików wypierających

się wspólnictwa z Rzymeni, wolność synodów

prowincyonalnych, a nawet w hierarchii urzę

dowej równorzędne stanowisko z klerem schi

zmatyckim. Zgoła najświeższy plan rosyjski

zgodny jest co do joty z aspiracyami naszej

prasy liberalnej, a nawet tej drobnej części

duchowieństwa, która na emigracyi głosiła ka

tolicyzm narodowy, walcząc zawzięcie z ultra

montanizmem, jezuityzmem i dążąc do zerwa

nia z Rzymem.

W tej zgodności właśnie widoków schizma

tyckich z wyobrażeniami szerzonemi pod ha

słam i ultrapatryotycznemi i ultraliberalnemi

leży całe demoniczne niebezpieczeństwo no

wego planu. Teraz dopiero okazuje się, dla

kogo przez tak długie lata pracowano, dla

kogo dziś jeszcze z taką zawziętością szermu

ją ci, co straszydłem ultramontanizmu wiarę

chcieliby podkopać, a mieniąc się katolikami

oskarżają o kosmopolityzm i odstępstwo tych,

co w jedności z Rzymem jedyną podstawę ka

tolicyzm u uznają.

Dziś spotykają się oni na tej samej linii

z ajentami Bismarka i muszą wielbić jego czy

ny wobec prymasa Ledóchowskiego; jutro

spotkają się z propagandą schizmatycką.

Jąkoż dawnych diejeteli schizmatyckich m o

że dziś zastąpić były ksiądz Mikoszewski, któ

rego też z emigracyi przywołano już do Kró

lestwa Polskiego, jak podobny mu X. Paweł

Kamieński jest narzędziem germanizacyi i a

jentem pruskim między ludem polskim na

Szląsku.

Dzięki Bogu, te kierunki i wyobrażenia nie

dotarły do Litwy i zabranych krajów. Pro

wincye te zbyt drogo prześladowaniem oku

pywały swoją jedność z Rzymem, swój stary,

katolicyzm rzymski, aby dać się uwieść teo

ryom liberalizmu religijnego lub kościoła na

rodowego. Niejednokrotnie tam już ostatnią

tarczą wiary i związanej z nią narodowości,

była tylko ta łączność z Rzymem; to też ro

zumieją tam dobrze, że łączność tę osłabić,

a wszystko stracone, i między schizmą a ka

tolicyzmem, Polską a Rosyą nie ma już prze

działu.

Plan rzeczony zwrócony tylko przeciw ul

tramontanizmowi, dążący do oczyszczenia ka

tolicyzmu z latinizmów, wypowiada ostatnie

słowo, a jest niem unia ze schizmą. Pozwolić

tylko zorganizować się katolikom samodziel

nie od Rzymu, a jakżeż łatwo potem tę ich

organizacyę wciągnąć w jedność z organiza

cyą kościoła rządowego ? Memoryał też szcze

gółowo wykazuje środki najspieszniejszego

przeprowadzenia tego procesu asymiliacyi, pra

wosławia z katolicyzmem.

Już w tym kierunku zrobiono pierwszy

krok przez ustanowienie synodu katolickiego

w Petersburgu. Lecz jak w sprawie języka

liturgicznego, tak i w sprawie synodu opór

Rzymu stał na zawadzie. Według myśli auto

rów memoryału, reformy te przeprowadzić się

dadzą, skoro się tylko wznieci rozdział w o

bozie katolickim i część kleru oderwie od po

słuszeństwa Rzymowi.

Widoczna, że plan cały żywcem przenie

śiony z P rus; przypada jednak doskonale do

widoków rządu rosyjskiego. Jeśli bowiem tu

i tam służyć ma za pon-,łę kościół narodo

w y, to ostatniem słowem kościoła narodowego

jest schizma jako zupełne poddanie religii ce

lom i władzy państwa.

Wiele z najświeższych symptomatów zda

wałoby się stwierdzać, że rząd rosyjski przy

chyla się do tego kierunku, jaki wskazuje

memoryał. D ziś przeto los katolicyzmu na Li

twie już nie zawisł od skutku zachodów dy

plomacyi rosyjskiej w Rzymie, bo Rosya łą

cząc się z Prusami w walce przeciw instytu

cyi papiestwa, nie będzie się już pytała o

przyzwolenie kuryi rzymskiej na zamierzone

zmiany. W szystko zawisło od stanowczości

duchowieństwa i wiernych, od jasnego zrozu

m ien ia, że celem Rosyi jest tylko zniszczyć

łączność kościoła polskiego z Rzymem. Jeśli

bez obawy przyjmujemy nowy plan, bo wiemy,

że uczucie feligijnq prześladowaniem wzmo

cnione oprze się wszelkim ponętom; nie mo

żemy jednak zataić, iż kierunki opinii tam,

gdzie nie ma prześladowania, z złej woli lub

lekkomyślności płynące, mogłyby ułatwić dzieło

tak zręcznie przez ajentów schizmatyckich

obmyślane, a propaganda prusko-rosyjska nie

raz mieWa ech o w liberalizm ie objawiającym

się między nami.

KORESrONDENCYA ,,CZASU^

K ry nl0*^25 sierpnia.

(B r . B .) Krynica, miejsce kąpielowe, bogato u

poBażone od przyrody, znane je st od lat kilkudzie

sięciu publiczności krajow ej, zakordonowej, a n a

wet zagranicznej. Niebędę tu kreślił historyi roz

woju tego zakładu, gdyż ta znaną jest z obszernej

pracy Dr Dietla, obrobionej w języku polskim

przez D r Zieleniewskiego, i z wielu pism i

dzieł tego ostatniego, jako lekarza zakładu. Chcę je

dnak mówić o stosunku politycznym i społecznym

osadników tutejszych do obszaru dworskiego, re

prezentowanego przez zarząd Zakładu, a właści

wie prz ez I)yrekcyę dóbr skarbowych, jakoteż o

niektórych warunkach lepszego rozwoju z akładu

kąpielowego.

Zakład skład a się z dwu oddzielnych części, to

jest: z obszaru dworskiego, reprezentowanego, jak

wyżej powiedziałem, przez Dyrekcyę dóbr skarbo

wych, i z osadników prywatnych, należących dotąd

do gminy wiejskiej Krynicy.

Osadnicy, bardzo niew łaściwie należący do gmi

ny wiejskiej, oddzieleni od niej położeniem teryto

ryalnem, jakoteż interesami i zatrudnieniem, nio

mogą przeprowadzić żadnych ulepszeń, ani też u

trzymywać porządku, jakiego wymaga z akład ką

Oifśó Uteraoko-artjstyozBa

Z WYSTAWY POWSZECHNEJ

o oddziele sztuki.

Uiszczając ąię z długu kończę obraz sztuki fran

cuskiej na wystawie i zarazem pieczętuję to co

konsekwentnie jej zarzucałem.

Przypatrzmy się dwom utworom które mało kto

oboję tnie minie , choć niewiem komuby się mogły

podobać.

Pierwszy jest Regnaulta, poległego pod Buzenval

1871 r.,

który zarówno wsławił się przez wale

czną śmięrć, jak przedtem obrazami, w których

um iał rozwinąć niezrównaną technikę. Posiadał on

wszystko co potrz eba, by malować efektownie i

świetnie; co więcej, talent jego niebył jedynie te

chnicznym, czego dowodzi kompozycya z drasty

czną żywością ugrupow ana i w szczegółach prze

prowadzona p. t. Jenerał Prim pod Madrytem. Tylko

zbywało mu ńą szlachetności serca; że pod tym

względem był usposobiony brutalnie, jak najzacie

klejszy petroleur, może każdy sprawdzić na scenie

brzydko okrutnej istotnie po rzeźnicku pomyślanej i

z zimną krwiożerczością na płótnie schwyconej,

przedstawiającej Stracenie bez sąda, za mauryjskich

królów w Hiszpanii. K at, raczej siepacz ud§ł do

piero co głowę jakiem uś człowiekowi; kadłub scię

tego leży na ziemi i płynie obficie krwią; głowa o

parę kroków dalej stacza się po schodach; krow

z niej ścieką p0 kamieniu; siepacz przygląda się

spokojnie szerokiemu , zakrwawionemu mieczowi,

widocznie dumny ze swego mistrzowskiego cięcia.

Ctóy utwór jest obrzydliwością, która w pierwszej

chwili wzbudza wstręt, a potem zamiast przeraże

nia zamierzonego, uśmiech politowania. W swem

barbarzyństwie, w Bwym dzikim cynizmie, przypo*

rnina on słynny coup de theatre, bardzo niegdyś w

Wiedniu cenionego aktora, Bergopzoom, który m a

jąc się na scenie ^sztyletować, aby rzeczy dodać

naturalności zatapiał mordercze żelazo z c ałą siłą

w ukryty pęcherz krwią przepełniony. Krew try

skała wtedy z wielką gwałtownością, a śmiertelne

podrygi traciły cechę udawania, stawały się prze

rażającą prawdą. To zboczenie umysłowe artysty;

pod wielu względami świetnie uzdolnionego, świad

czy nietylko o braku poczucia miary i delikatno

ści poznania, lecz o zdziczeniu w skutek zblazo

wania, i stawia takiego człowieka, co do moralnej

wartości na równi z ową bogatą i niczego sobie

niepotrzebującą odmawiać damą w pewnej stolicy,

która aby, swe przytępione nerwy podniecić, potrzebo

wała widoku krwawych ran , i w tym celu przez

kilka lat codziennym bywała gościem w oddziele

szpitala, gdzie najokropniejsze operacye wykonywa

no. To co drugim męki sprawia, jej było tylko cie

kawem widowiskiem, które jej nudy rozpraszało.

Weselej ju ż wygląda inne dziwactwo znanego

Clairego, zatytułowane przez artystę Widowisko

ludzkiej głupoty. Naprzód wpada nam w oczy bar

dzo elegancki, rokoko ubrany mężczyzna, który

jak jarmarkowi krzykacze przed budą wędrownych

skoczków, muzeum lub menażeryi, z grzecznym u

kłonem i wiele obiecującą miną zaprasza nas do

rzucenia okiem na dziwy, co ma do pokazania. Za

Dim stoi obraz z czterma lekko naznaczonemi prze

grodami ; na pierwszej od lewego biust uwieńczony

historyka Thierrego; na trzech dalszych trzy od

dzielne obrazy, które mają okazywać, że fanatyzm

był po wszystkie czasy ślepą siłą, co tylko do

głupstwa, albo do okrucieństw a ludzi pędziła . Nie

rozbierając tendencyi, trzeba przyznać, że obraz

ten zawdzięcza swój początek jedynie zapoznaniu

granic jakie malarstwu tak jak wszystkim sztukom

są wytknięte.

Znany krytyk wiedeński zatytułow ał rubrykę w

której oba ostatnie obrazy umieścił: B zik w sztuce.

Podobno wszyscy zgodzimy się na to :

Ostatniem naszem słowem o sztuce francuskiej

jest: że jak malarze niemieccy w ogóle chcą jak

najlepiej malować, lecz nieumieją — tak francuskich

cechą charakterystyczną jest, iż umieją doskonale,

lecz nie są w stanie chcieć dobrze. Nawiasowo

przypominam, że nie m a reguły bez wyjątków.

Wielkie pokrewieństwo ze s ztuką francuską ce

chuje malarstwo belgijskie. A mówiąc to , nie

myślę o szczegółach, tylko o cechach, o charakte

rze ogólnym. Już mówiliśmy o Wiirtzu, który

w większej kompozycyi sam jeden prawie zasługuje

na bliższą uwagę. To, w czem Belgijczycy prze

ważnie błyszczą, je s t sukcesyą po dawnych Nieder

landczykach: genre i malarstwo zwierząt.

W kierunku rodzajowym na pierwszej linii po

stawić trzeba Emila Wautersa: Szaleństwo Hugona

van der Goes. A rtysta przedstawił w wielkim

stylu podanie o tym malarzu, który w gwałtownym

żalu po śmiśrci żony oszalał; z tej choroby umy

słowej wyleczyć go mieli za pomocą muzyki mnisi

klasztoru, w którym znalazł schronienie. Postać

osoby głównej odznacza się silnie charakterysty

cznemi rysami. Udatny także co do kolorytu i

ogólnego nastroju Meuniera Pogrzeb Trapisty)

tylko ktoś lubiący podchwytywać, mógłby zarzucić,

że pozostali mnisi jak na zakonników może za

nadto oddają się boleści za umarłym bratem,

który przecież tylko tymczasowo, pozornie z nimi

się rozłączył. J ak bardzo pojmuje się szczei? żal

z a towarzyszem, który może przez kilkadzie siąt lat

dzielił wszystkie losy i zajęcia z resztą zakonni

ków, to jednak trudno przypuścić, aby w zakonie

męskim, zwłaszcza pustelniczym, wiecznie milczą

cym , mogła się wyrodzić taka czułość familijna,

która przy pogrzebie wybucha rozpaczą.

Hogartowski prawdziwie duch wieje z N a uki

śpiewu A. Roberta. Twarz mnicha tenorzysty może

pod względem schwycenia chwilowości wyrazu

walczyć o pierwszeństwo z tw arzą, którą mistrz

angielski nadał jednemu ze swych słynnych śpie

waków. Także i skrzypek i nieomylny w takcie

organista, co na klawifefcrdzie akompaniuje, obaj

w swej uderzającej prawdzie są nieopisanie komi

czni, choć trochę zbyt złośliwie potraktowani.

Przytem niezwykła staranność wykonania dodaje

wiele wartości utworowi.

Dużo mniejsze wykończenie, niższy stopień bie

głości, ale z a to znacznie większa, niepraktykowana

złość cechuje jeden utwór R. S. Zimmermanna,

który tylko jako curiosum cytuję. Pod tytułem

W przedpokoju panującego, przedstawionych jest

pielowy, gdyż kilku osadników wchodzących w skład

Rady gminnej, nie jest w stanie przoprowadzić

czyli przegłosować żadnej sprawy na Radzie gmin

nej, a odnoszącej się do ich potrzeb. Większość

składająca się z włościan, broni tylko interesów

swej włościańskiej gminy, której terytoryum rozpo

czyna się właściwie po za obrębem całego zakła

du kąpielowego, a więc odłączonego od terytorium

zajętego przez osadników, mających swe domy w

obrębie całego zakładu kąpielowego.

Z drugiej strony, obszar dworski czyli Dyrekry;i

dóbr skarbowych, zbyt po macoszemu traktuje in

teresa tutejszych osadników. Jako przykład niechaj

posłuży co następuje: Istnieje tutaj komisya ką

pielowa, składająca się zo starosty powiatowego,

lekarza zdrojowego i inspektora zakładu kąpielo

wego z dodaniem jednego członka ze strony osa

dników. Rzecz prosta, że urzędnicy bronią tylko

interes u samego z akładu kąpielowego rządowego

a m ając większość głosów do dyspozycyi, rozatrzy

gają wszelkie kwestye na korzyść tego zakładu w

ściślejszem znaczeniu, pozostaw iając na boku je.ko

figuranta jednego członka, wyznaczonego zo strony

osadników, wraz z jego projektami odnoszącymi

się do interesów całego zakładu, jakoteż do inte

resów osadników.

Mimo starań o podniesienie zakładu, bez wpro

wadzenia obcych kapitałów, bez stawiania domów

mieszkalnych przez osadników prywatnych, nie był

by on stanął na dzisiejszem stanowisku, a zatem

korzyści i zyski, jakie rząd ciągnie z łazienek,

wody, taksy kuracyjnej i t. p., z awdzięczać ma

także w wielkiej części obcym kapitałom, a wła

ściwie osadnikom prywatnym, i z tymi też liczyć

s ię wypada.

Gościnnych domów rządowych jest 8, podczas

gdy prywatnych większych 32, a z tych trzy zna

czniejsze przeszło o 30 pokojach, nielicząc w to kil

ku mniejszych domków, zajmowanych przoz bie

dniejszą część gości kąpielowych. Pytam się więc,

gdzieby się pomieściło tych pa rę tysięcy osób,

przyjeżdżających *do Krynicy, gdyby nio było mie

szkań prywatnych, i jaki byłby wtedy dochód rzą

du z zakładu, gdyby goście kąpielowi mieli się

mieścić tylko w ośmiu domach rządowych V

Jeżeli więc osadnicy, lokując swe kapitały w do

mach gościnnych, dostarczają, że tak powiem, go

ści kąpielowych zakładowi rządowemu, iż tenże

może udzielać po kilkaset kąpiel dziennie, ściągnąć

kilka tysięcy złr. taksy kuracyjnej i t. d , to ci osa

dnicy słusznie mogą się domagać, aby interesa ich

zarówno były traktow ane z jufceręsami właściwego

zakładu rządowego. D a się j;o uskutecznić wtedy,

jeż eli w komisyi kąpielowej zdsiadać będzie równa

liczba członków ze strony tak zakładu jak osf

dników; jeżeli na zebrauiach komisyj kąpielowej

traktowane będą wnioski członków ze znajomością

rzeczy, i nie odkładane ad acta pod pozorem znu

żenia jednego z członków komisyi^— i wreszcie,

gdy komisya kąpielowa będzie miała władzę wy

konawczą, choćby tylko w pewnym z akresie d zia

łania.

Dotychczasowa jej władza ograniczała się wedle

statutu kąpielowego, jedynie na rozporządzaniu pie

niędzmi, zebranemi z taksy kuracyjuej i z taksy

za muzykę. Pierwsze (wynoszące mniej więcej do

4000 złr., licząc od osoby po 2 złr.), służyły do

tąd na upiększenie i utrzymanie w porządku zakła

du rządowego, a słusznie wymagać mogą osadnicy,

z przyczyn wyżej przytoczonych, aby dochód ten

szedł także w większej części i na część zakła

du zajętą przez osadników. Utrzymanie porządku

w części zakładu zajętej przez osadników pry^ a

tnych, utrzymanie pachołków czuwających nad tym

porządkiem i bezpieczeństwem osób, zakładanie

bruków, chodników, ujęcie w m ur rzeki (z drugiej

strony) grożącej często niebezpieczeństwem wylewu,

zf rwaniem mostów i narażeniem nietylko właścicieli

domów na szkodę materyalną, lecz takżo wielu go

ści kąpielowych, mieszcz:ących się dosyć licznie

w domach za rzeką, jako w miejscu nio bardzo od

łogiem od środka całego zakładu: wszystko to po

winno Bię rok rocznie, systematycznie, według wy

tkniętego planu przez komisyę kąpielow ą, pokrywać

w części ze sumy zobrauoj z tak s kuracyjnych.

Po przeprowadzeniu uchw al komisyi kąpielowej,

powinny być tikow e publikowane, a* po skończeniu

sozonu i zamknięciu rachunków, należy zdać sp ra

wę z użycia taks kuracyjnych, dla wiadomości in

teresowanych, a interesowani są wszyscy osadnicy,

boć przeważnie tak s a kura cyjna wpływa od gości

mieszkających w domach osadników.

Ponieważ interes gminy krynickiej, do jakiej o

sadnicy są obecnie wcieleni, nie jost ten sam, oo

osadników, a nadto ci oddzieleni są zupełnie od

właściwej gminy, czyli wsi Krynicy, przeto powiu

uoby na stąpić odłączenie terytofyalue osadników

od gminy, a połączenie ich z Obszarem dworskim,

czyli właściwym Z akładem kąpielowym, ua pod

stawie równych praw i obowiązków. Wtedy stano

wiliby z obszarem dworskim jedną polityczną ca

łość, bez pretensyi mięszania się obopólnie do spraw

czysto ekonomicznych jednej lub drugiej strony ;

dobrodziejstwo spływające ua jedną stronę, spły

wałoby i ua drugą, zniknąłby przedział moralny i

uiateryaluy osadników od obszaru dworskiego, a

zyskałby na tem cały Zakład, nie jak dotąd ta

lub owa część, a całość ujęta w karby pewnych

praw statutem określonych, musiałaby się poddać

pod też prawa.

Gdyby nastą piło zespoleniu się osadników z o

bszarem dworskim i utworzenie komisyi kąpielowej

na podstawie równości głosów z obu stron, natedy

możuaby się spodziewać większego dochodu z

taks chociażby tę nio były wyższe niż dotąd, u to iż

możnaby powierzyć pobór ich właścicielom d o

mów gościnnych jak się dzieje za granicą, a

ci widząc wtedy swój własny interes w po

większeniu kapitału z taks kuracyjnych, sta

raliby się ściągnąć taksę od każdego gościa

bez wyjątku, a nie tak jak teraz, gdzie za

płacenie taksy zależy od dobrej woli gościa lub w

pewnych granicach możliwej zapobiegliwości urzę

dników Zakładu. Z oddaniem ka rt meldunkowych

mógłby Zarząd żądać odrazu zapłaty taksy wprost

od właściciela domu, u którego gość zameldowany

mieszka.

l)ałoby się jeszcze kilka słów powiedzieć o sa

mym zarządzie Zakładu. Dotychczasowi rządcy

byli. to ludzie rekrutowani z urzędników adunni

ctracyjnych dóbr skarbowych. Po wystawieniu je

dnak łazier.ek, gdzie są motory mechaniczne, ko

tły parowe, warsztat ślusarski, po wystawieniu kil

ku większych budowli, z widókami na przyszłość

stawiania nowych, przygotowania materyału pod

budowę przez rządcę Zakładu, przy budowie dróg,

chodników i t. p. nie wystarczą siły czysto eko

nomiczno-administracyjno rządcy Zakładu, lecz po

trzeba do tego inżyniera. Wpra,wdzie taki inżynier

żądałby większej płacy, niż ją dotąd pobierali d o

tychczasowi rządcy, lecz t a wynagrodziłaby się do

brze, albowiem odpadłoby wfidy sprow adzanie r o

zmaitych komisyj budowniczych, mechanicznych,

i t. p., przy lada błahej okazyi, ponieważ od dy

rektora Zakładu, któryby był inżynierem, mógłby

rząd żądać załatwiania wszelkich spraw techni

czuycb wraz zo sprawami admiuistracyjnemi. W

zakładzie takim jak Krynica, powinny być zespo

lono siły administra yjne z wykształceniom tecbni

cznem w jednej osobie.

Taki inżynier mógłby prowadzić także kontrolę

nad wykonaniem budowli, wedle zatwierdzonych

planów przez władze rządowe, aby trzymano się

ściśle zatwierdzonego planu, a nie stawiano rozma

kilku reprezentantów różnych korporacyj duclio

wnych, którym największe bonory oddaje książęca

służba i dworacy, i którym udzielono właśuio au

dyencyi, z pominięciem wielu, co już dłużej na

nią czekają. Nawet ministrowio muszą pokornie

czekać, aż ci intryganci, którzy przed wszystkimi

przypuszczeni będą do poeałowauia ręki, raczą im

się ustąpić. Naturalnie księża wszyscy oddani z

wyrazem ograniczoności i żądzy dominowania,

szczególniej uderza swą przesadą otyły, czworogra

niasty przedstaw iciel jednego z zakonów rrżebrzą

cycb" o minie wojowniczej, który na domiar

złośliwości rysami ma przypominać biskupa ltii

digera.

Oczywiście, że taki obraz musi furorę robić

między Wiedeńczykami, zwłaszcza w sferach dzien

nikarskich; rzadko kto umiał tak utrafić w ich

gusta i ich tendencye, to też rozwodzą się szeroko

felietoniści i recenzenci, wynosząc pod niebiosa i

pomysł i autora.

Jest to jeszcze jedna próbka więcej, postępowa

nia, jakie światli i przejęci ludzkością roznosiciele

liberalizmu zachowują względem członków prze ci

wnego obozu, jak równo traktują wszystkich i spra

wiedliwie ci, którzy w imię wielkich za sad żądają

zawsze od na s bezstronności, sprawiedliwości wzglę

dem siebie. I jeszcze śmią często skarżyć się na

uprzedzenie, fanatyzm klerykałów ci, którym solą

w oku biedny mnich, co modli się i pracuje,, a

którzy apoteozują aktorkę, kobietę podejrzanej

sławy i znajdują zawsze łzy współczucia dla oszu

sta, który uwikławszy wprzód wielu innych, w końcu

sam się z!apał w siatkę swych matactw. Bo cóż

to za niesłychana zuchwałość, żeby ten, co się od

dał Bogu na służbę, śmiał zająć pierwsze miejsce

u tronu przed jakim profesorem lub adwokatem

ministrem! I wieleż jest na całej ziemi jeszcze

tych dworów, któreby miały odwagę nawet zgćflaie

z swem przekonaniem otwarcie objawić w obec

opinii publicznej ta k zacofane stanowisko? Gdzież

jest kraj, w którymby księża tak opływali w wy

gody, bogactwa i zaszczyty? I oni im jeszcze

tych resztek dawnej świetnej pozycyi zazdroszczą i

ostatni kawałek chleba chcieliby wydrzeć! Nie fa

natyzm to? a lauatyzm stokroć gorszy od religij

nego, bo fanatyzm ateizjuu i materyalizmu.

—

Alo co taui 1 Felietonista nio powinien sobie

tak łatwo dać psuć humor przoz lada gry«pę

dzelka (monopol togo wyrazu zastrzegam sobie).

Więc ze spokojem, co oźmicza męża wyższego,

z pewnością siebie, która więcej przerazi przeci

wników, niż najzajadlejszo wywijauio piórem, pójdę

dalej przez belgijski oddział.

Hola! powoli! Wszak warto zatrzymać się

przed tą kolekcyą drobnych malow idełek w pawilo

nie des amateurs. l)ama przymierzająca trzewiki,

Powonienie, D a m a siedząca iv wannie, Prirnadonna

studjująca skalę, tó są niektóre z tych cacanych

bagatelek, z tych niaiseries, dwóch bardzo cenio

nyćh specya!iśtów Wilłemsa i Ste vensa. Wdlonc-a

odznacza staranność wykonania, która go stawia

obok Meissouiera; nie chybi on nigdy zamierzone

go efektu, wyjąwszy wtedy, gdy przekroczy pewną

właściwą mu miarę przestrzeni. Tymczasem Ste

vens przez swą ujm ującą, lecz często niedbałą

lekkomyślność zniża się często do poziomu zwy

kłego chikisty. W ’oczach miłośników malarstwa

salonowego )ńoże takie zdanie wyda się śmiesżnem;

lecz trudnc-ż dla ich miłości zaprzeczyć, że sama

zręczność, sama nawet najlepsza faktura, gdy jest

nadużywana do przedstawienia lichej treści, bądź

co bądź nie wiele więcej znaczy, niż uszlachetnione

rzemiosło.

Zresztą jest trochę dobrych zwierząt, jak do

Praterna Scena, z polowania, J . Stev«sisa Epizod

z targu psów w Paryżu, Verlata Pomoc w ostatni()

chwili, Van Kuyeka, Stajnia, Sehagenyegó Powrot

do żniwa. W belgijskim gabinecie przy wsehoduio

południoweni wejściu wzbudzają powszechny po

dziw Ksawerego do Cóek z Deurle Krowy na

jHtstwisku. Stado około 50 krów idzie, pędzono

ua paszę. Bardzo piękną jest krowa pi.erwsza na

lewo główni go planu; dziwnie udaue prześwieca

jące jej ucho; nader uaturalny ruch ryczącej czar

no znaczonej krowy w dalszym planie; jak ró

wnież drugiej czerwonej co ku niej biegnie, w czem

jej uderzenia b ata pasterskiego przeszkadzają. T a

kże i Robbego z Brukselli wielki obra z w głó

wnej belgijskiej sali p. t . N a Kępach zasługuje

rrtH*Merfttf *»rsyjMiJąi

WKRAKOWIE- JJlćro Adminiztracyi ,CZASU* przy nlicy Różanej, w domu pod 1. 413j Księgarnia

pp 8 i KnTiiroWłkiego w Rynku główi.yn , Juliusza Wildta przy nlicy Grodzkiej, handel Maryan«

E?wońkiego w kamienicy k.igcia Jabłonowskiej i handel papieru Z. J. Wywiałkowskiego w Rynkn głó

wnym, tudzież wszystkie urzędy pocztowe austryackie. -

flwerąij) wszelkiego rodzaj,

przyjmują siu za opłatą: za miejsce wiersza drobnego (petit) za jednorazowe umieszczenie 8 tentów, sł,

łT 2 u opłatą należyleci stemplowej po 30 cnt. od ^ omowego ogło.zen^ W ^

płataw*akowie. Pr»a««r.lti

Ś)Niu s l o S WoU«UeWiwPfJi

LAnion% Pudko%ttk% urzf Dlncn Katedr*liir* o pod 1. 31« W W IMJm u p

tfpgąwa, jnfouieue i» i w r i » ^

i Ferdinandz-8trasie Nr SM. Na HUłft Ą i ANULI*

Faubourg PoUioiiier; Nr ł j - Zał tylko Ogłoszenia: wWiedniu WaU-Stł-gM«« Nr. *0, w H*mf%

b.r gn, Frankfurcie n. k, Be:!inis, t,ipzko, B ity U}

?T"

I Fefler - w Wiednin F. Lfi, W.lL-eflz I-’r. 2,1 S . J«sew, S«ie»f*tte X. - WBorlto^Umbnrgn, Mc

naehlnm i Norymberdze p. Switif *ci;s -- w Frankfurcie nad Menem p. «. t . U a*n ti v*mp.

C a m m t ° . d,ł O°dli.nnł. (wyjąwszy ni*d*iele 1dnie świąteozne).

Numer pojedynozy w Krakowie koeztnje 10 oentów.

Prenonorata wjbof!i

r Hjieewa wKrakowie ,

roczniezłr. 20 ot. - kwartalnie złr. 6 et. - raieeigeznie złr, ) ft _

iiitwwlei wAjencyi ,CZASU*

«6«"

«1 MM Wpaństwie austtyitckleta

«6«^

2sr

t?],nV*^6

W. I,"gr. 15

-Z

Ą° Frąncyi i Angin

(rłnk. 108

jr.nk8|0 u

do Belgu, Włoofi i Szwajoaryi

1|gw*

PMnumeraoyjnerai i na ogłoszznia (in.eraty) przesłane by« winny Iranoo do Adml

a :S ;racji ,CZASU w Krakowie, przy ulioy Różdnój pod jl, 4ld - - | / | ę 4 y reklaraaeyjit niezapiee*e

8PC

toWane nie ulegają frankowaniu* -

*"*****się.

PC9

R ( l i o p l l i i a nadsyłane Bedakcyi nie zwracają się ł bywają niezczone.

-aj*

LŻ..,tżKli/M..,.

1.................................................. -

;u» oq G(nai«

1 з 4 • Strona 1

Мірадор - viewer

Czas.

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu